Sprawa C-302/18

X

przeciwko

Belgische Staat

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Raad voor Vreemdelingenbetwistingen)

Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 3 października 2019 r.

Odesłanie prejudycjalne – Polityka imigracyjna – Status obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi – Dyrektywa 2003/109/WE – Przesłanki uzyskania statusu rezydenta długoterminowego – Artykuł 5 ust. 1 lit. a) – Stałe, regularne i wystarczające środki

Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka imigracyjna – Status obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi – Dyrektywa 2003/109 – Nabycie statusu rezydenta długoterminowego – Warunek – Stałe, regularne i wystarczające środki – Pojęcie – Środki udostępnione przez osobę trzecią – Włączenie – Wymogi

[dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/38, art 7 ust. 1 lit. b), c); dyrektywa Rady 2003/109, art. 5 ust. 1 lit. a)]

(zob. pkt 26-31, 34-36, 40-44; sentencja)

Streszczenie

W celu wykazania posiadania stałych, regularnych i wystarczających środków osoba ubiegająca się o przyznanie statusu rezydenta długoterminowego może również powołać się na środki udostępnione jej przez osobę trzecią

W wyroku z dnia 3 października 2019 r., X (C-302/18), Trybunał dokonał wykładni dyrektywy 2003/109 ( 1 ) w zakresie, w jakim przewidziano w niej, że państwa członkowskie wymagają od obywatela państwa trzeciego ubiegającego się o uzyskanie statusu rezydenta długoterminowego udowodnienia, iż w odniesieniu do siebie i do członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu posiada on stałe i regularne środki wystarczające do zaspokojenia jego potrzeb i potrzeb członków jego rodziny bez korzystania z systemu pomocy społecznej przyjmującego państwa członkowskiego ( 2 ). Trybunał orzekł, że pojęcie „środków” nie odnosi się wyłącznie do własnych środków osoby ubiegającej się o uzyskanie statusu rezydenta długoterminowego, ale może też obejmować środki udostępnione jej przez osobę trzecią, pod warunkiem, że w świetle indywidualnej sytuacji danego wnioskodawcy, środki te można uznać za stałe, regularne i wystarczające

Wyrok zapadł w kontekście sporu między X, obywatelem kameruńskim, a Belgische Staat (państwem belgijskim), dotyczącego oddalenia wniosku X o wydanie zezwolenia na osiedlenie się i uzyskanie statusu rezydenta długoterminowego. W uzasadnieniu wniosku X powołał się na środki swojego brata oraz przedłożył jego pisemne zobowiązanie do dbania o to, by X, jak również członkowie jego rodziny pozostający na jego utrzymaniu, dysponowali stałymi, regularnymi i wystarczającymi środkami utrzymania. Wniosek został oddalony ze względu na to, że X nie posiada własnych środków, przy czym okoliczność, że pozostaje na utrzymaniu brata, nie świadczy o posiadaniu przez niego stałych i regularnych dochodów.

Stwierdziwszy, że pojęcie „środków”, użyte w tym przepisie, jest autonomicznym pojęciem prawa Unii, Trybunał wskazał, że samo brzmienie tego przepisu nie pozwala na określenie rodzaju, ani pochodzenia środków, o których w nim mowa. Niektóre wersje językowe dyrektywy posługują się pojęciem oznaczającym „środki”, inne zaś pojęciem równoważnym z pojęciem „dochodów”. Trybunał dokonał w związku z tym wykładni opartej zarówno na celu dyrektywy, jak i na kontekście, w który wpisuje się rozpatrywany przepis, co w szczególności doprowadziło go do wniosku, że co do zasady dyrektywa nie pozwala na ustanowienie dodatkowych wymogów dotyczących pochodzenia środków, o których mowa w rozpatrywanym przepisie.

Trybunał orzekł następnie, że z badania treści, celu i kontekstu rozpatrywanego przepisu dyrektywy 2003/109, w świetle porównywalnych przepisów dyrektyw 2004/38 ( 3 ) i 2003/86 ( 4 ), wynika, że pochodzenie środków, o których mowa w tym przepisie, nie jest rozstrzygającym kryterium dla potrzeb oceny przez dane państwo członkowskie, czy owe środki są stałe, regularne i wystarczające. Otóż mimo odmiennego zakresu uwarunkowań dotyczących „środków” przewidzianych w dyrektywach 2003/109 i 2004/38, uwarunkowania te można interpretować analogicznie w ten sposób, że nie wykluczają możliwości wskazania przez zainteresowanego środków pochodzących od osoby trzeciej będącej członkiem jego rodziny. Z dyrektywy 2003/86 wynika ponadto, że to nie pochodzenie środków ma rozstrzygające znaczenie, lecz ich trwały i wystarczający charakter, oceniany w świetle indywidualnej sytuacji zainteresowanego.

Trybunał dodał wreszcie, że właściwy organ krajowy jest uprawniony do oceny, czy środki pochodzące od osób trzecich lub członka rodziny wnioskodawcy można uznać za stałe, regularne i wystarczające. W tym względzie organ może uwzględnić prawnie wiążące zobowiązanie osoby trzeciej lub członka rodziny do zapewnienia wnioskodawcy środków utrzymania, więzi rodzinne między wnioskodawcą a członkiem lub członkami rodziny wyrażającymi gotowość do jego utrzymywania, jak również rodzaj i stały charakter ich środków.

( 1 ) Dyrektywa Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotycząca statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi (Dz.U. 2004, L 16, s. 44).

( 2 ) Artykuł 5 ust. 1 lit. a).

( 3 ) Dyrektywa 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniająca rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylająca dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG (Dz.U. 2004, L 158, s. 77).

( 4 ) Dyrektywa Rady 2003/86/WE z dnia 22 września 2003 r. w sprawie prawa do łączenia rodzin (Dz.U. 2003, L 251, s. 12).