Sprawa C‑617/17

Powszechny Zakład Ubezpieczeń na Życie S.A.

przeciwko

Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Sąd Najwyższy)

Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 3 kwietnia 2019 r.

Odesłanie prejudycjalne – Konkurencja – Artykuł 82 WE – Nadużycie pozycji dominującej – Rozporządzenie (WE) nr 1/2003 – Artykuł 3 ust. 1 – Zastosowanie krajowego prawa konkurencji – Wydana przez krajowy organ ochrony konkurencji decyzja nakładająca dwie grzywny, jedną na podstawie prawa krajowego, a drugą na podstawie prawa Unii – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Artykuł 50 – Zasada ne bis in idem – Możliwość zastosowania

1. Pozycja dominująca – Reguły Unii – Uregulowanie krajowe – Równoległe stosowanie – Konsekwencje – Stosowanie prawa krajowego w braku wszczęcia przez Komisję postępowania mającego na celu przyjęcie decyzji na mocy rozporządzenia nr 1/2003 – Spoczywający na władzach krajowych obowiązek zastosowania również art. 82 WE

   (art. 82 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 3 ust. 1)

   (zob. pkt 25, 26)

2. Konkurencja – Grzywny – Wydana przez krajowy organ ochrony konkurencji decyzja nakładająca dwie grzywny, jedną na podstawie prawa krajowego, a drugą na podstawie prawa Unii – Naruszenie zasady ne bis in idem – Brak – Warunek – Poszanowanie zasady proporcjonalności

   (art. 10, 82 WE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 50; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 3 ust. 1, art. 5)

   (zob. pkt 28–39; sentencja)

Streszczenie

W wydanym w dniu 3 kwietnia 2019 r. wyroku w sprawie Powszechny Zakład Ubezpieczeń na Życie (C‑617/17) Trybunał wydał w istocie rozstrzygnięcie w przedmiocie wykładni wyrażonej w art. 50 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej zasady ne bis in idem. Wyrok ten wpisuje się w ramy sporu, jaki powstał pomiędzy towarzystwem ubezpieczeniowym Powszechny Zakład Ubezpieczeń na Życie S.A. a polskim organem ochrony konkurencji w przedmiocie wydanej przez ten organ decyzji o nałożeniu na to towarzystwo, ze względu na nadużycie pozycji dominującej, dwóch grzywien – jednej za naruszenie krajowego prawa konkurencji, a drugiej za naruszenie prawa konkurencji Unii.

W tym kontekście Trybunał rozstrzygnął, że zasada ne bis in idem nie sprzeciwia się temu, aby krajowy organ ochrony konkurencji nałożył na przedsiębiorstwo, w ramach jednej i tej samej decyzji, dwie grzywny – jedną za naruszenie krajowego prawa konkurencji, a drugą za naruszenie art. 82 WE. W takiej sytuacji krajowy organ ochrony konkurencji winien niemniej jednak upewnić się, że te grzywny, rozpatrywane łącznie, są proporcjonalne do charakteru tego naruszenia.

W tym względzie Trybunał podkreślił, że z jego orzecznictwa wynika, iż zasada ta zmierza do zapobieżenia sytuacji, w której dane przedsiębiorstwo będzie ponownie karane lub ścigane, co wiąże się z założeniem, że we wcześniejszym, niepodlegającym już zaskarżeniu rozstrzygnięciu zostało ono ukarane lub uznane za nieponoszące odpowiedzialności.

Trybunał doszedł więc do wniosku, że zasada ne bis in idem nie znajduje zastosowania w sytuacji, w której krajowy organ ochrony konkurencji stosuje równolegle, zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 1/2003 ( 1 ), krajowe prawo konkurencji i reguły konkurencji Unii i, na mocy art. 5 tego rozporządzenia, karze przedsiębiorstwo, na które w ramach jednej i tej samej decyzji nakłada dwie grzywny: jedną za naruszenie tego prawa, a drugą za naruszenie tych reguł.

( 1 ) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 traktatu (Dz.U. 2003, L 1, s. 1).