Sprawa C‑2/17

Instituto Nacional de la Seguridad Social (INSS)

przeciwko

Jesúsowi Crespowi Reyowi

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Tribunal Superior de Justicia de Galicia)

Odesłanie prejudycjalne – Umowa w sprawie swobodnego przepływu osób między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony a Konfederacją Szwajcarską z drugiej strony – Zabezpieczenie społeczne pracowników migrujących – Rozporządzenie (WE) nr 883/2004 – Załącznik XI, pozycja „Hiszpania”, pkt 2 – Emerytura – Sposób obliczania – Kwota teoretyczna – Właściwa podstawa składki – Specjalny układ – Wybór podstawy składki – Uregulowanie krajowe zobowiązujące pracownika do opłacania składek na podstawie minimalnej podstawy składki

Streszczenie – wyrok Trybunału (dziesiąta izba) z dnia 28 czerwca 2018 r.

Umowy międzynarodowe – Umowa WE–Szwajcaria w sprawie swobodnego przepływu osób – Równość traktowania – Zabezpieczenie społeczne pracowników migrujących – Ubezpieczenie emerytalne – Emerytura – Sposób obliczania – Kwota teoretyczna – Specjalny układ – Właściwa podstawa składki – Wybór podstawy składki – Uregulowanie krajowe zobowiązujące pracownika do opłacania składek na podstawie minimalnej podstawy składki – Niedopuszczalność – Obowiązki sądów krajowych

(Umowa WE–Szwajcaria w sprawie swobodnego przepływu osób; rozporządzenie nr 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, załącznik XI)

Umowę między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony a Konfederacją Szwajcarską z drugiej strony w sprawie swobodnego przepływu osób, podpisaną w Luksemburgu w dniu 21 czerwca 1999 r. należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie uregulowaniu państwa członkowskiego takiemu jak w sprawie w postępowaniu głównym, które zobowiązuje pracownika migrującego, który zawiera specjalny układ z zabezpieczeniem społecznym tego państwa członkowskiego, do opłacania składek zgodnie minimalną podstawą składki, co powoduje, że przy obliczaniu teoretycznej kwoty jego emerytury instytucja właściwa rzeczonego państwa członkowskiego zrównuje okres objęty tym układem z okresem ukończonym w tym państwie członkowskim i do celów tego obliczenia uwzględnia jedynie składki opłacone w ramach tego układu, nawet gdy pracownik ten, zanim skorzystał z prawa do swobodnego przemieszczania się, opłacał w danym państwie członkowskim składki zgodnie z podstawami wyższymi niż minimalna podstawa składki i gdy pracownik osiadły, który nie skorzystał z prawa do swobodnego przemieszczania się i który podpisuje taki układ, ma prawo opłacania składek zgodnie z podstawami wyższymi niż minimalna podstawa składki.

Punkt 2 pozycji „Hiszpania” załącznika XI do rozporządzenia nr 883/2004 przewiduje bowiem, że przy obliczaniu podstawy wymiaru emerytury pracownika migrującego należy, dla okresów ukończonych przez niego w innych państwach członkowskich, uwzględnić »podstawę wymiaru składek w Hiszpanii, która jest czasowo najbliższa okresom odniesienia«.

Tak więc w sytuacji takiej jak w sprawie w postępowaniu głównym, gdy dany pracownik przed skorzystaniem z prawa do swobodnego przepływu opłacał składki do zabezpieczenia społecznego danego państwa członkowskiego zgodnie z podstawami wyższymi niż minimalna podstawa składki, podstawą składki właściwą do celów obliczenia wysokości jego emerytury byłaby ostatnia składka uiszczona przez tego pracownika w tym państwie członkowskim, a zatem podstawa składki wyższa niż minimalna podstawa składki przewidziana w specjalnym układzie.

W sytuacji gdy prawo krajowe, z naruszeniem prawa Unii, przewiduje odmienne traktowanie różnych grup osób, osoby należące do grupy postawionej w gorszej sytuacji powinny być traktowane w ten sam sposób jak inni zainteresowani i należy zastosować do nich ten sam reżim prawny. Reżim mający zastosowanie do osób należących do grupy lepiej traktowanej stanowi – wobec braku prawidłowego stosowania prawa Unii – jedyny ważny system referencyjny (wyrok z dnia 13 lipca 2016 r., Pöpperl, C‑187/15, EU:C:2016:550, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).

Oczywiście do sądu rozpoznającego spór należy ustalenie, jakie środki w prawie wewnętrznym są najbardziej odpowiednie do osiągnięcia równego traktowania pracowników migrujących i pracowników osiadłych. Należy jednak w tej kwestii podkreślić, że cel ten mógłby zostać osiągnięty, a priori, poprzez przyznanie takiej możliwości również pracownikom migrującym, którzy zawierają specjalny układ, a także poprzez umożliwienie im opłacenia składek retroaktywnie zgodnie z podstawami wyższymi niż minimalna podstawa składki, a w konsekwencji – powoływania się na prawa do emerytury na tych nowych podstawach.

(zob. pkt 67, 68, 73, 75, 76; sentencja)