Sprawa T‑600/15

Pesticide Action Network Europe (PAN Europe) i in.

przeciwko

Komisji Europejskiej

„Skarga o stwierdzenie nieważności — Środki ochrony roślin — Substancja czynna o nazwie sulfoksaflor — Włączenie do załącznika do rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 540/2011 — Brak bezpośredniego oddziaływania — Niedopuszczalność”

Streszczenie – postanowienie Sądu (pierwsza izba) z dnia 28 września 2016 r.

  1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Bezpośrednie oddziaływanie – Kryteria – Rozporządzenie Komisji mające na celu zatwierdzenie środka ochrony roślin zawierającego substancję czynną sulfoksaflor – Skarga wniesiona przez stowarzyszenie pszczelarzy i organizacje zajmujące się ochroną środowiska – Brak bezpośredniego oddziaływania – Niedopuszczalność

    (art. 263 akapit czwarty TFUE; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1107/2009; rozporządzenia Komisji: nr 540/2011, 2015/1295)

  2. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Kryteria – Udział w podejmowaniu decyzji – Niewystarczający charakter, by stwierdzić bezpośrednie oddziaływanie

    (art. 263 akapit czwarty TFUE; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1107/2009; rozporządzenia Komisji: nr 540/2011, 2015/1295)

  3. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Bezpośrednie oddziaływanie – Kryteria – Możliwość podważenia przesłanek dopuszczalności poprzez powołanie się na zasadę ochrony środowiska i prawa do skutecznej ochrony sądowej – Brak

    (art. 263 akapit czwarty TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 37, 47)

  4. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Bezpośrednie oddziaływanie – Kryteria – Możliwość podważenia przesłanek dopuszczalności poprzez powołanie się na konwencję o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (konwencja z Aarhus) – Brak

    (art. 216 ust. 2 TFUE; art. 263 akapit czwarty TFUE; konwencja z Aarhus, art. 9 ust. 3)

  1.  Rozporządzenie wykonawcze 2015/1295 w sprawie zatwierdzenia substancji czynnej sulfoksaflor, zgodnie z rozporządzeniem nr 1107/2009 dotyczącym wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin, oraz zmiany załącznika do rozporządzenia wykonawczego nr 540/2011 nie dotyczy bezpośrednio stowarzyszenia pszczelarzy i organizacji zajmujących się ochroną środowiska, w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE, wobec czego nie przysługuje im legitymacja do żądania stwierdzenia nieważności tego aktu.

    Rozporządzenie wykonawcze 2015/1295, które ma na celu zatwierdzenie, pod pewnymi warunkami, wspomnianej substancji jako składnika środków ochrony środowiska zgodnie z rozporządzeniem nr 1107/2009 i włączenie tej substancji do załącznika do rozporządzenia wykonawczego nr 540/2011 w zakresie dotyczącym wykazu zatwierdzonych substancji czynnych, oddziałuje bowiem bezpośrednio na sytuację prawną państw członkowskich, które mają możliwość wydania zezwolenia na wprowadzenie do obrotu środków ochrony roślin zawierających sulfoksaflor, jeżeli zostanie złożony właściwy wniosek, a także na sytuację prawną potencjalnych wnioskodawców ubiegających się o zezwolenie na wprowadzenie do obrotu takich produktów, jednak nie na sytuację prawną powyżej wskazanego stowarzyszenia i powyżej wskazanych organizacji.

    Co się tyczy skutków prawnych wywieranych przez to rozporządzenie na przysługujące członkom wspomnianego stowarzyszenia pszczelarzy prawo własności i prawo do prowadzenia działalności handlowej, po pierwsze – przy założeniu, iż stosowanie środków ochrony roślin zawierających sulfoksaflor może rzeczywiście stanowić zagrożenie dla działalności gospodarczej członków tego stowarzyszenia – owe konsekwencje ekonomiczne nie dotyczyłyby ich sytuacji prawnej, lecz wyłącznie ich sytuacji faktycznej. Po drugie, należy przypomnieć, że owo domniemane zagrożenie wymaga jeszcze wydania przez państwo członkowskie zezwolenia na środek ochrony roślin zawierający sulfoksaflor. Tymczasem wydanie takiego zezwolenia nie stanowi automatycznej konsekwencji zatwierdzenia sulfoksafloru, ale jest uzależnione od skorzystania przez państwa członkowskie z szerokich uprawnień dyskrecjonalnych i ze znacznej elastyczności.

    Jednocześnie, co się tyczy celów kampanii realizowanych przez organizacje zajmujące się ochroną środowiska, nawet gdyby zaskarżony akt mógłby na nie oddziaływać, to byłoby to oddziaływanie faktyczne, a nie prawne.

    (zob. pkt 24–26, 31–33, 40–42, pkt 1 sentencji)

  2.  W ramach oceny legitymacji strony skarżącej do wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności aktu Unii, o ile w pewnych wypadkach fakt, że strona skarżąca uczestniczyła w postępowaniu administracyjnym, które poprzedziło wydanie zaskarżonego aktu, pozwala – wraz z innymi okolicznościami – uznać, że ów akt dotyczy jej indywidualnie w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE, o tyle takie uczestnictwo nie pozwala stwierdzić, że dany akt bezpośrednio dotyczy strony skarżącej.

    (zob. pkt 44)

  3.  Artykuły 37 i 47 karty praw podstawowych nie podważają wykładni art. 263 akapit czwarty TFUE, a w szczególności wykładni kryterium bezpośredniego oddziaływania, wynikającej z utrwalonego orzecznictwa sądów Unii.

    Jeżeli chodzi o art. 37 karty praw podstawowych, to zawiera on jedynie zasadę przewidującą ogólne zobowiązanie Unii co do celów, do których powinna zmierzać w swoich politykach, nie zaś prawo do wniesienia skargi przed sądy Unii w sprawach dotyczących środowiska. Co się tyczy art. 47 karty praw podstawowych, celem tego artykułu nie jest zmiana systemu kontroli sądowej ustanowionego w traktatach, a w szczególności przesłanek dopuszczalności skarg wnoszonych bezpośrednio do sądów Unii.

    (zob. pkt 47, 49, 52)

  4.  Umowy międzynarodowe zawarte przez Unię, w tym konwencja z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, nie mają pierwszeństwa przed prawem pierwotnym Unii, wobec czego odstępstwo od art. 263 akapit czwarty TFUE na podstawie wspomnianej konwencji nie jest dopuszczalne.

    Ponadto art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus nie zawiera żadnego bezwarunkowego i dostatecznie precyzyjnego zobowiązania regulującego bezpośrednio sytuację prawną jednostek. W konsekwencji przed sądami Unii jednostki nie mogą powołać się bezpośrednio na art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus.

    Wreszcie art. 263 akapit czwarty TFUE, zgodnie z jego wykładnią dokonaną przez sądy Unii, nie jest niezgodny z art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus. W gruncie rzeczy bowiem sama konwencja z Aarhus, poprzez sformułowanie „członkowie społeczeństwa spełniający wymagania, o ile takie istnieją, określone w prawie krajowym”, uzależnia prawa przyznawane przez jej art. 9 ust. 3 członkom społeczeństwa od spełniania przez nich kryteriów dopuszczalności wynikających z art. 263 akapit czwarty TFUE.

    (zob. pkt 56, 58–60)