Sprawa C‑392/15

Komisja Europejska

przeciwko

Węgrom

Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Artykuł 49 TFUE – Swoboda przedsiębiorczości – Notariusze – Warunek przynależności państwowej – Artykuł 51 TFUE – Udział w wykonywaniu władzy publicznej

Streszczenie – wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 1 lutego 2017 r.

1. Swoboda przedsiębiorczości–Odstępstwa–Działalność związana z wykonywaniem władzy publicznej–Pojęcie–Działalność stanowiąca bezpośrednie i szczególne uczestnictwo w wykonywaniu władzy publicznej

   (art. 51 akapit pierwszy TFUE)

2. Swoboda przedsiębiorczości–Odstępstwa–Działalność związana z wykonywaniem władzy publicznej–Działalność notariusza–Wyłączenie–Warunek przynależności państwowej w odniesieniu do dostępu do zawodu notariusza–Niedopuszczalność

   (art. 49 TFUE, art. 51 akapit pierwszy TFUE)

1.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (zob. pkt 105–108)

2.  Państwo członkowskie, którego przepisy nakłada warunek przynależności państwowej w odniesieniu do dostępu do zawodu notariusza, gdy działalność powierzona notariuszom w krajowym porządku prawnym tego państwa członkowskiego nie jest związana z wykonywaniem władzy publicznej w rozumieniu art. 51 akapit pierwszy TFUE, uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy art. 49 TFUE.

   Bowiem co się tyczy po pierwsze, działalności związanej z wydawaniem nakazów zapłaty, należy stwierdzić, że kompetencja notariusza w tej dziedzinie, która opiera się wyłącznie na zgodności woli wierzyciela i dłużnika oraz nie ma wpływu na uprawnienia sądu w wypadku braku tej zgody w odniesieniu do istnienia wierzytelności, nie ma jakiegokolwiek bezpośredniego i szczególnego związku z wykonywaniem władzy publicznej.

   Po drugie, w dziedzinie spadkobrania, ponieważ notariusz wykonuje zadania powierzone mu na zasadzie konsensualnej i nie ma to wpływu na uprawnienia sądu w wypadku braku zgody stron, nie można w konsekwencji uznać, aby zadania te były jako takie bezpośrednio i szczególnie związane z wykonywaniem władzy publicznej.

   Po trzecie, jeśli chodzi o działalność notariuszy w dziedzinie depozytu notarialnego, nie obejmują one wykonywania uprawnień decyzyjnych, albowiem rola notariuszy ogranicza się do kontroli przestrzegania ustawowo wymaganych przesłanek.

   Po czwarte, co się tyczy działalności w zakresie sporządzania dokumentów urzędowych powierzonej notariuszom nie wiąże się ona jako taka z bezpośrednim i szczególnym udziałem w wykonywaniu władzy publicznej w rozumieniu art. 51 akapit pierwszy TFUE, ponieważ działanie notariusza wymaga istnienia wcześniejszej jednostronnej lub obopólnej zgody stron. Tak samo wykonalność dokumentu urzędowego nie oznacza również, iż notariusz posiada uprawnienia bezpośrednio i szczególnie związane z wykonywaniem władzy publicznej, ponieważ wykonalność ta zasadza się na wyrażonej przez strony woli sporządzenia tego aktu lub umowy po sprawdzeniu ich zgodności z prawem przez notariusza i nadania im wspomnianej wykonalności.

   Po piąte, co się tyczy uprawnień notariusza w dziedzinie uprzedniego sporządzania dowodów oraz wyznaczania biegłego sądowego, uprawnienia notariusza stanowią działalność pomocniczą lub przygotowawczą względem wykonywania władzy publicznej.

   Po szóste, co się tyczy kompetencji notariusza do stwierdzania nieważności utraconych, skradzionych lub zniszczonych zbywalnych papierów wartościowych i certyfikatów, nie obejmuje ona wykonywania uprawnień decyzyjnych ponieważ nie pociąga ona za sobą w rozumieniu prawa cywilnego, nieważności stosunku prawnego leżącego u podstaw tego papieru, lecz pozwala po prostu wystawić nowy zbywalny papier wartościowy, który zastępuje poprzedni.

   Wreszcie, co się tyczy działalności wykonywanej w dziedzinie rozwiązywania zarejestrowanego związku partnerskiego, kompetencja notariusza opiera się wyłącznie na woli stron i pozostaje bez wpływu na uprawnienia sądu w wypadku braku ich zgody, i nie jest zatem w żaden sposób bezpośrednio i szczególnie związana z wykonywaniem władzy publicznej. Co do wpisu informacji do rejestru oświadczeń o związkach partnerskich oraz do krajowego rejestru umów małżeństwa i krajowego rejestru umów związku partnerskiego, Trybunał orzekł już, że działalność związana z jawnością dokumentów nie oznacza wykonywania w sposób bezpośredni i szczególny władzy publicznej przez notariusza.

   (zob. pkt 111, 116, 118–120, 125, 130–132, 135, 136, 140, 143; sentencja)