Sprawa C‑282/15

Queisser Pharma GmbH & Co. KG

przeciwko

Bundesrepublik Deutschland

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Verwaltungsgericht Braunschweig)

Odesłanie prejudycjalne – Swobodny przepływ towarów – Artykuły 34–36 TFUE – Sytuacja o charakterze wyłącznie wewnętrznym – Bezpieczeństwo żywności – Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 – Artykuł 6 – Zasada analizy ryzyka – Artykuł 7 – Zasada ostrożności – Rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 – Ustawodawstwo państwa członkowskiego zakazujące produkcji i wprowadzania do obrotu suplementów diety zawierających aminokwasy – Sytuacja, w której przyznanie czasowego odstępstwa od tego zakazu należy do uprawnień dyskrecjonalnych organu krajowego

Streszczenie – wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 19 stycznia 2017 r.

Zbliżanie ustawodawstw – Bezpieczeństwo żywności – Rozporządzenie nr 178/2002 – Ocena ryzyka i stosowanie zasady ostrożności – Przyjęcie, bez pełnej analizy ryzyka, uregulowania krajowego zakazującego produkcji i wprowadzania do obrotu pewnych suplementów żywnościowych – Możliwość odstępstwa wedle uznania właściwego organu i jedynie na ograniczony okres, nawet w wypadku gdy dane substancje są bezpieczne – Niedopuszczalność

(rozporządzenie nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 6, 7)

Artykuły 6 i 7 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom prawa krajowego takim jak te rozpatrywane w postępowaniu głównym, które zakazują produkcji, przetwarzania lub wprowadzania do obrotu jakiegokolwiek suplementu diety zawierającego aminokwasy, chyba że organ krajowy dysponujący w tym względzie zakresem uznania przyznał odstępstwo, jeżeli te przepisy prawa krajowego są oparte na analizie ryzyka, która dotyczy jedynie niektórych aminokwasów, czego zbadanie należy do sądu odsyłającego. W każdym razie wspomniane artykuły należy interpretować jako stojące na przeszkodzie takim przepisom prawa krajowego, jeżeli te przepisy prawa krajowego stanowią, że odstępstwo od przewidzianego w nich zakazu może zostać przyznane jedynie na okres określony, nawet w sytuacji gdy wykazano, że substancja jest bezpieczna.

W tym względzie właściwe zastosowanie zasady ostrożności zakłada, po pierwsze, rozpoznanie potencjalnie negatywnych dla zdrowia skutków wywoływanych przez rozpatrywane substancje lub żywność, a po drugie, wszechstronną ocenę ryzyka dla zdrowia, opartą na najbardziej wiarygodnych dostępnych danych naukowych i najświeższych wynikach badań międzynarodowych (zob. podobnie wyroki: z dnia 9 września 2003 r., Monsanto Agricoltura Italia i in., C‑236/01, EU:C:2003:431, pkt 113; a także z dnia 28 stycznia 2010 r., Komisja/Francja, C‑333/08, EU:C:2010:44, pkt 92). Jeżeli zatem istnienie lub zakres domniemanego ryzyka okażą się niemożliwe do ustalenia z całkowitą pewnością z racji niewystarczającego, nieostatecznego lub niedokładnego charakteru wyników przeprowadzonych badań, lecz pozostaje prawdopodobieństwo powstania rzeczywistej szkody dla zdrowia publicznego, gdyby to ryzyko miało wystąpić, zasada ostrożności uzasadnia przyjęcie środków ograniczających z zastrzeżeniem, iż będą one niedyskryminacyjne i obiektywne (wyrok z dnia 28 stycznia 2010 r., Komisja/Francja, C‑333/08, EU:C:2010:44, pkt 93 i przytoczone tam orzecznictwo). Ponadto zgodnie z art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 178/2002 środki przyjęte w oparciu o art. 7 ust. 1 owego rozporządzenia powinny być proporcjonalne i nie bardziej restrykcyjne dla handlu niż jest to wymagane w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia określonego w Unii, z uwzględnieniem wykonalności technicznej i ekonomicznej oraz innych czynników uznawanych za stosowne w rozważanej sprawie. Co więcej, w odpowiednim czasie, w zależności od rodzaju stwierdzonego ryzyka dla życia lub zdrowia oraz rodzaju informacji naukowej potrzebnej do wyjaśnienia niepewności naukowej oraz przeprowadzenia bardziej wszechstronnej oceny ryzyka, środki te powinny zostać poddane przeglądowi.

Taka niepewność, nierozerwalnie związana z pojęciem ostrożności, ma wpływ na zakres uznania przyznany państwu członkowskiemu i znajduje odbicie w sposobach zastosowania zasady proporcjonalności. W takich okolicznościach należy przyznać, że państwo członkowskie może zgodnie z zasadą ostrożności przyjąć środki ochronne, nie czekając, aż waga oraz rzeczywiste istnienie ryzyka zostaną w pełni wykazane. Jednakże ocena ryzyka nie może opierać się wyłącznie na założeniach całkowicie hipotetycznych (zob. wyrok z dnia 28 stycznia 2010 r., Komisja/Francja, C‑333/08, EU:C:2010:44, pkt 91 i przytoczone tam orzecznictwo).

(zob. pkt 56, 57, 59, 60, 68; sentencja)