1.

Niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Înalta Curte de Casaţie şi Justiţie (wysoki sąd kasacyjny i sprawiedliwości, Rumunia) dotyczy wykładni dyrektywy 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy ( 2 ), w szczególności, w istocie, wykładni art. 13 ust. 2 tej dyrektywy w związku z jej motywem 5.

2.

Wniosek ten został złożony w ramach postępowania wszczętego przez osobę fizyczną mającego na celu uznanie uprawnienia tej osoby do kierowania motorowerem na drogach publicznych, potwierdzonego świadectwem uczestnictwa w kursie dotyczącym prawa o ruchu drogowym, po dniu 19 stycznia 2013 r., to jest po dniu stosowania przepisów dyrektywy 2006/126 istotnych dla okoliczności niniejszej sprawy ( 3 ) oraz po dniu wejścia w życie uregulowań rumuńskich dokonujących transpozycji tej dyrektywy do prawa krajowego.

3.

Zainteresowany twierdzi, że na podstawie wspomnianego powyżej dokumentu przysługuje mu „uprawnienie do kierowania pojazdami przyznane przed 19 stycznia 2013 r.” w rozumieniu art. 13 ust. 2 dyrektywy 2006/126, w związku z czym jest zwolniony z obowiązku stawienia się na egzaminach teoretycznym i praktycznym na prawo jazdy, których zdanie jest od tej daty wymagane, aby móc jeździć na motorowerach w Rumunii.

4.

Mając na uwadze względy, które przedstawię poniżej, jestem zdania, że przepisy tej dyrektywy nie stoją na przeszkodzie uregulowaniu dokonującemu transpozycji, takiemu jak to w niniejszej sprawie, w którym państwo członkowskie nakłada obowiązek uzyskania prawa jazdy na osoby, które posiadały wcześniej uprawnienie do kierowania motorowerami na drogach publicznych, nie posiadając prawa jazdy.

5.

Zgodnie z motywem 5 dyrektywy 2006/126 dyrektywa ta „nie powinna naruszać istniejących uprawnień do kierowania pojazdami nadanych lub nabytych przed datą jej zastosowania”.

6.

Zgodnie z motywem 13 tej dyrektywy „[w]prowadzenie kategorii prawa jazdy na motorowery zwiększy bezpieczeństwo ruchu drogowego, w szczególności w odniesieniu do najmłodszych kierowców, którzy według statystyk są najczęstszymi ofiarami wypadków drogowych”.

7.

Motyw 16 dyrektywy stanowi, że „[w]zór prawa jazdy określony w dyrektywie 91/439/EWG[ ( 4 )] powinien zostać zastąpiony jednolitym wzorem w formie plastikowej karty. Jednocześnie ten wzór prawa jazdy należy dostosować w związku z wprowadzeniem nowej kategorii prawa jazdy dla motorowerów oraz nowej kategorii prawa jazdy dla motocykli”.

8.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 i 2 dyrektywy, zatytułowanym „Kategorie, definicje i dolne granice wieku”:

„1.   Prawo jazdy określone w art. 1 upoważnia do kierowania pojazdami o napędzie silnikowym, które należą do kategorii zdefiniowanych poniżej. Może ono być wydane osobom spełniającym wymagania wiekowe dla każdej kategorii. »Pojazd o napędzie silnikowym« oznacza wszelkie pojazdy samobieżne poruszające się po drodze posiadające własny napęd […].

2.   Motorowery:

(Kategoria AM)

9.

Artykuł 7 dyrektywy 2006/126, zatytułowany „Wydawanie, ważność oraz przedłużanie terminu ważności”, stanowi w ust. 1 lit. a) i b):

„Prawa jazdy są wydawane tylko tym kandydatom, którzy:

Państwa członkowskie mogą nałożyć obowiązek zdania odrębnego egzaminu umiejętności i zachowania na drodze w odniesieniu do kierowania motocyklami trzy- i czterokołowymi objętymi tą kategorią. Dla rozróżnienia pojazdów w ramach kategorii AM można na prawie jazdy umieścić kod krajowy”.

10.

Artykuł 13 tej dyrektywy, zatytułowany „Równoważność wzorów praw jazdy nieodpowiadających wzorowi wspólnotowemu”, brzmi następująco:

„1.   Państwa członkowskie za zgodą Komisji ustalają równoważność uprawnień wydanych przed wprowadzeniem w życie niniejszej dyrektywy z kategoriami określonymi w art. 4.

Państwa członkowskie po konsultacji z Komisją mogą zmodyfikować własne ustawodawstwo krajowe w stopniu koniecznym do wykonania przepisów art. 11 ust. 4, 5 i 6[ ( 6 )].

2.   Wszelkie uprawnienia do kierowania pojazdami przyznane przed 19 stycznia 2013 r. nie podlegają ograniczeniu lub unieważnieniu przez przepisy niniejszej dyrektywy”.

11.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 i 2 dyrektywy 2006/126, zatytułowanym „Transpozycja”, państwa członkowskie, po pierwsze, przyjmują i publikują, nie później niż w dniu 19 stycznia 2011 r., przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do zapewnienia zgodności z wymienionymi tam przepisami tej dyrektywy ( 7 ), a po drugie, mają stosować przepisy dokonujące transpozycji od dnia 19 stycznia 2013 r.

12.

Legea nr. 203/2012 (ustawa nr 203/2012) ( 8 ), która transponowała do prawa rumuńskiego niektóre przepisy dyrektywy 2006/126, obowiązuje od dnia 19 stycznia 2013 r. Zmieniła ona Ordonanţa de urgenţă a Guvernului nr. 195/2002 privind circulaţia pe drumurile publice (nadzwyczajny dekret rządowy z mocą ustawy nr 195/2002 w sprawie przemieszczania się po drogach publicznych, zwany dalej „OUG nr 195/2002”) ( 9 ) oraz rozporządzenie wykonawcze do tego nadzwyczajnego dekretu w wersji zatwierdzonej przez Hotărârea Guvernului nr. 1391/2006 (decyzję rządu nr 1391/2006) ( 10 ).

13.

Przed wejściem w życie ustawy nr 203/2012 rozporządzenie wykonawcze do OUG nr 195/2002 stanowiło w art. 160 ust. 2, że „[o]soby nieposiadające prawa jazdy mogą prowadzić motorowery po drogach publicznych tylko wtedy, gdy przedstawią dowód ukończenia kursu dotyczącego przepisów o ruchu drogowym w ramach placówki uprawnionej do kształcenia kierowców pojazdów silnikowych”.

14.

Artykuł 161 ust. 2 tego rozporządzenia wykonawczego stanowił, że „[j]eżdżąc po drogach publicznych, rowerzyści muszą posiadać dowód tożsamości, a kierowcy motorowerów muszą ponadto posiadać zaświadczenie o ukończeniu szkolenia dotyczącego przepisów o ruchu drogowym oraz dowód rejestracyjny pojazdu”.

15.

Od wejścia w życie ustawy nr 203/2012 przepisy art. 160 i 161 rozporządzenia wykonawczego do OUG nr 195/2002 dotyczące motorowerów zostały uchylone, podczas gdy przepisy dotyczące rowerów pozostały w mocy.

16.

Artykuł 6 pkt 6 i 21 OUG nr 195/2002, zmienionego ustawą nr 203/2012 (zwanego dalej „OUG nr 195/2002 ze zmianami”), definiuje pojęcia „pojazdu silnikowego” i „motoroweru”, stanowiąc, po pierwsze, że „motorowery […] są uważane za pojazdy silnikowe”, a po drugie, że lekkie pojazdy czterokołowe „są traktowane jak motorowery”.

17.

Artykuł 20 ust. 1 i 2 OUG nr 195/2002 ze zmianami brzmi następująco:

„(1)   Aby kierować po drogach publicznych pojazdami silnikowymi, […] ich kierowcy muszą posiadać odpowiednie prawo jazdy.

(2)   Prawa jazdy wydawane są dla następujących kategorii pojazdów: AM […]”.

18.

Załącznik I do OUG nr 195/2002 ze zmianami dotyczy kategorii pojazdów, dla których wydaje się prawa jazdy zgodnie z jego art. 20 ust. 2. Litera a) tego załącznika stanowi, że „kategoria AM” obejmuje „motorowery”.

19.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 i 9 OUG nr 195/2002 ze zmianami:

„(1)   Uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym […] na drodze publicznej jest przyznawane wyłącznie posiadaczowi ważnego prawa jazdy odpowiadającego kategorii, do której należy pojazd, lub każdej osobie, która zamiast tego okaże dokument uprawniający ją do jazdy po drodze publicznej.

[…]

(9)   Egzamin na prawo jazdy składa się z egzaminu teoretycznego sprawdzenia wiedzy i egzaminu praktycznego celem weryfikacji umiejętności i zachowania, odpowiednio do kategorii żądanego prawa jazdy. Egzamin praktyczny dla kategorii AM polega wyłącznie na sprawdzeniu umiejętności w specjalnie wyposażonym obszarze. Warunki uzyskania prawa jazdy są ustanowione w rozporządzeniu”.

20.

Costin Popescu posiada dowód rejestracyjny wydany w dniu 12 października 2010 r. dla lekkiego pojazdu czterokołowego firmy Aixam, zaklasyfikowanego do kategorii pojazdów L6e ( 11 ) i traktowanego jak motorower. Jest on także posiadaczem świadectwa wydanego w dniu 26 października 2010 r., które potwierdza jego uczestnictwo w kursie dotyczącym prawa o ruchu drogowym w zakresie kierowania motorowerami na drogach publicznych. Wymienione dokumenty wystarczały wówczas, aby móc kierować takim pojazdem, zgodnie z art. 160 i 161 rozporządzenia wykonawczego do OUG nr 195/2002 w wersji ówcześnie obowiązującej.

21.

Z dniem 19 stycznia 2013 r. kierowanie motorowerami lub innymi podobnymi pojazdami na drogach publicznych w Rumunii zostało uzależnione od uzyskania prawa jazdy zgodnie z ustawą nr 203/2012, zmieniającą OUG nr 195/2002 w celu transpozycji do prawa krajowego niektórych przepisów dyrektywy 2006/126 ( 12 ).

22.

Costin Popescu wniósł do Curtea de Apel București (sądu administracyjnego w Bukareszcie, Rumunia) skargę przeciwko kilku organom krajowym ( 13 ) i zażądał, aby jego uprawnienie do kierowania motorowerem na drogach publicznych uzyskane przed dniem 19 stycznia 2013 r. było uznawane po tej dacie bez konieczności dopełnienia formalności lub poddania się dodatkowym procedurom ( 14 ), oraz aby właściwy organ wydał mu dokument potwierdzający to prawo. Na poparcie swojej skargi skarżący podniósł, że nowe przepisy, to jest przepisy ustawy nr 203/2012, są sprzeczne z przepisami dyrektywy 2006/126.

23.

W związku z tym, że skarżący w postępowaniu głównym podniósł także zarzut niezgodności z konstytucją przepisów OUG nr 195/2002 ze zmianami wprowadzonymi tą ustawą, Curtea de Apel București (sąd administracyjny w Bukareszcie) zwrócił się do Curtea Constituțională (sądu konstytucyjnego, Rumunia).

24.

Decyzją z dnia 5 grudnia 2013 r. sąd konstytucyjny oddalił zarzut niezgodności z konstytucją, jako bezzasadny, stwierdzając, że wykładnia przepisów prawa Unii wykracza poza kompetencje tego sądu, ponieważ prerogatywa ta należy wyłącznie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, oraz że przepisy prawa krajowego, na które powołuje się C. Popescu, są zgodne z konstytucją Rumunii.

25.

Na podstawie tej decyzji Curtea de Apel București (sąd administracyjny w Bukareszcie) w wyroku z dnia 8 kwietnia 2014 r. uznał skargę za niedopuszczalną.

26.

Costin Popescu odwołał się od tego wyroku do Înalta Curte de Casaţie şi Justiţie (wysokiego sądu kasacyjnego i sprawiedliwości), podnosząc, że przepisy ustawy nr 203/2012 nie są zgodne z motywem 5 i art. 13 ust. 2 dyrektywy 2006/126, który stanowi, że „[w]szelkie uprawnienia do kierowania pojazdami przyznane przed 19 stycznia 2013 r. nie podlegają ograniczeniu lub unieważnieniu przez przepisy niniejszej dyrektywy”.

27.

W odpowiedzi na odwołanie Inspectoratul General al Poliției Române (główny inspektorat policji rumuńskiej) podniósł, że zmiany wprowadzone do OUG nr 195/2002 ustawą nr 203/2012, polegające na uzależnieniu kierowania motorowerem od posiadania prawa jazdy, zostały spowodowane koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa drogowego poprzez ograniczenie liczby i konsekwencji wypadków drogowych, w których uczestniczą kierowcy motorowerów, w wyniku zobowiązania kierowców do zdobycia wiedzy teoretycznej i niezbędnych umiejętności praktycznych na odpowiednim szkoleniu.

28.

W tych okolicznościach postanowieniem z dnia 12 listopada 2015 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 30 listopada 2015 r., Înalta Curte de Casaţie şi Justiţie (wysoki sąd kasacyjny i sprawiedliwości) zawiesił postępowanie i zwrócił się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy przepisy dyrektywy 2006/126 […] pozwalają Rumunii nałożyć na kierowców motorowerów, posiadających dokument urzędowy, który dał im prawo do prowadzenia pojazdów na drogach publicznych przed dniem 19 stycznia 2013 r., obowiązek uzyskania prawa jazdy poprzez przejście testów lub egzaminów podobnych do tych, których wymaga się w odniesieniu do innych pojazdów silnikowych, aby po dniu 19 stycznia 2013 r. mogli nadal prowadzić motorowery?”.

29.

Uwagi na piśmie złożyli C. Popescu, rządy rumuński i słowacki oraz Komisja. Rozprawa nie została przeprowadzona.

30.

Pytanie, z którym zwrócił się sąd odsyłający, wymaga moim zdaniem przedstawienia uwag wstępnych, zarówno na temat sformułowania tego pytania, jak i proponowanej na nie odpowiedzi.

31.

Należy zauważyć, że brzmienie pytania zadanego Trybunałowi spowodowało, że rząd rumuński wniósł uwagi, a nawet zastrzeżenia.

32.

Sąd odsyłający w swoim pytaniu zdaje się wychodzić z założenia, że skarżący w postępowaniu głównym był „posiadaczem dokumentu urzędowego, który dał [mu] prawo do prowadzenia pojazdów na drogach publicznych przed dniem 19 stycznia 2013 r.”, zgodnie z obowiązującymi przed tą datą uregulowaniami rumuńskimi. Tymczasem rząd rumuński kwestionuje okoliczność, że jeden z dwóch dokumentów przedłożonych przez skarżącego ( 15 ) może zostać uznany za dokument urzędowy faktycznie nadający mu to prawo w tamtym czasie.

33.

Co się tyczy dowodu rejestracyjnego wydanego C. Popescu przez właściwy organ administracyjny ( 16 ), rząd rumuński uważa, że dokument ten „stanowi zaledwie dowód rejestracji [danego] pojazdu” pozwalający na jego ewidencję zgodnie z obowiązującymi przepisami krajowymi w tej dziedzinie ( 17 ). W odniesieniu do świadectwa uczestnictwa w kursie dotyczącym prawa o ruchu drogowym wydanym skarżącemu przez szkołę nauki jazdy ten sam rząd twierdzi, że takie świadectwo szkolenia z zakresu zasad ruchu drogowego spełnia obowiązujące w tamtym czasie wymogi ( 18 ), nie jest to jednak źródło faktycznego uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym na drodze publicznej. Zdaniem rządu rumuńskiego omawianego tu uprawnienia do kierowania pojazdami, które art. 23 ust. 1 OUG nr 195/2002 przyznawał tylko osobom posiadającym ważne prawo jazdy, nie należy mylić ze zwykłym prawem do używania motorowerów na drodze publicznej, które zostało przyznane wcześniej wymienionymi przepisami ( 19 ).

34.

W tym względzie pragnę przypomnieć, że w ramach odesłania prejudycjalnego na podstawie art. 267 TFUE wykładnia prawa wewnętrznego państwa członkowskiego i kwalifikacja prawna sporu zawisłego przed sądem odsyłającym należy wyłącznie do tego sądu ( 20 ). Skoro Trybunał nie może sam dokonać oceny stanu faktycznego w kontekście istotnych dla sprawy przepisów prawa krajowego, to ma on za zadanie wydać rozstrzygnięcie w świetle okoliczności faktycznych i prawnych, które zostały przedstawione w postanowieniu odsyłającym ( 21 ). Niemniej jednak, w duchu współpracy z sądami krajowymi, Trybunał może dostarczyć tym sądom wszelkich wskazówek, które uzna za niezbędne ( 22 ).

35.

W niniejszym przypadku pragnę wskazać, że moim zdaniem żadnego z dwóch dokumentów przedłożonych przez skarżącego w postępowaniu głównym nie można uznać za akt stanowiący prawdziwe „prawo jazdy” wydane przez organy państwa członkowskiego w rozumieniu dyrektywy 2006/126. Pozostaje ustalić, czy zainteresowanemu przysługiwało „uprawnienie do kierowania pojazdami przyznane przed 19 stycznia 2013 r.”, zgodnie z prawem rumuńskim obowiązującym przed tą datą, które to uprawnienie można było, a nawet trzeba było zachować na podstawie art. 13 ust. 2 dyrektywy 2006/126.

36.

Sąd odsyłający zwraca się w istocie do Trybunału o ustalenie, czy przepisy dyrektywy 2006/126, w szczególności jej art. 13 ust. 2, stoją na przeszkodzie temu, by uregulowania państwa członkowskiego mogły zobowiązywać do uzyskania prawa jazdy osoby, które przed dniem 19 stycznia 2013 r. – to jest datą wejścia w życie przepisów transponujących dyrektywę do wewnętrznego porządku prawnego – posiadały uprawnienie do prowadzenia motorowerów na drogach publicznych, ale nie posiadały prawa jazdy, tak aby po tym dniu mogły one nadal prowadzić motorowery.

37.

Przypominam, że Trybunał miał już okazję dokonywać wykładni różnych przepisów dyrektywy 2006/126, w szczególności w szeregu wyroków dotyczących zasady wzajemnego uznawania praw jazdy w rozumieniu tej dyrektywy ( 23 ). Pytanie będące przedmiotem niniejszej sprawy ma charakter bezprecedensowy, ponieważ wykładnia pojęcia „uprawnienia do kierowania pojazdami przyznanego przed 19 stycznia 2013 r.”, zawartego w art. 13 ust. 2 tej dyrektywy, nie była jeszcze przedmiotem pytania prejudycjalnego. Pragnę jednak podkreślić, że w przedmiocie funkcji pełnionej przez ten przepis Trybunał orzekł w ramach uwag wstępnych sformułowanych w wyroku w sprawie Hofmann ( 24 ). Wrócę jeszcze do wniosków, jakie można wyprowadzić z tego precedensu orzeczniczego ( 25 ).

38.

Z postanowienia odsyłającego wynika, że sąd odsyłający nie zajmuje stanowiska w przedmiocie ewentualnej odpowiedzi na zadane pytanie prejudycjalne. W swoich uwagach na piśmie C. Popescu broni stanowiska, zgodnie z którym odebranie osobom znajdującym się w jego sytuacji uprawnienia do kierowania motorowerami na drogach publicznych uzyskanego pod rządami uregulowań obowiązujących przed wejściem w życie spornej reformy naruszałoby wymogi dyrektywy 2006/126, w szczególności jej art. 13 ust. 2.

39.

Natomiast rządy rumuński i słowacki oraz Komisja twierdzą, że przepisy tej dyrektywy nie stoją na przeszkodzie stosowaniu przepisów krajowych dokonujących transpozycji, takich jak te rozpatrywane w niniejszej sprawie, które wprowadzają bardziej rygorystyczne warunki uzyskania uprawnienia do prowadzenia motorowerów, ustanawiając wymaganie uzyskania prawa jazdy, a co za tym idzie – konieczność zdania takich samych testów lub egzaminów jak na prawo jazdy na inne pojazdy silnikowe ( 26 ). Podzielam to zdanie ze względów przedstawionych poniżej.

40.

Uwzględniając różnice pomiędzy poszczególnymi wersjami językowymi art. 13 ust. 2 dyrektywy 2006/126 w związku z motywem 5 tej dyrektywy, można się zastanowić, jaki wpływ mają te przepisy na rozstrzygnięcie sporu takiego jak spór w postępowaniu głównym. Jednakże wydaje mi się oczywiste, że nie tylko cele realizowane przez tę dyrektywę, ale także kontekst, w jaki wpisuje się konkretnie jej art. 13, przemawiają za wykładnią przeciwną do tej zaproponowanej przez C. Popescu.

41.

Pragnę przypomnieć, że art. 13 ust. 2 dyrektywy 2006/126, wskazywany przez C. Popescu na poparcie twierdzenia, iż nie powinien on być zobowiązany do uzyskania prawa jazdy, żeby móc nadal prowadzić na drogach publicznych swój pojazd traktowany jak motorower, we francuskiej wersji językowej brzmi następująco: „Aucun droit de conduire délivré avant le 19 janvier 2013 n’est supprimé ou assorti de restrictions quelconques aux termes des dispositions de la présente directive” ( 27 ) [„Wszelkie uprawnienia do kierowania pojazdami przyznane przed dniem 19 stycznia 2013 r. nie podlegają ograniczeniu lub unieważnieniu przez przepisy niniejszej dyrektywy”].

42.

Wykładnia literalna wyrażenia „droit de conduire délivré” [„uprawnienia do kierowania pojazdami przyznane”] znajdującego się w tej wersji językowej, w szczególności w świetle potocznego rozumienia słowa „délivré” [„przyznane”] ( 28 ), pozwala uznać, że sformułowanie art. 13 ust. 2 oznacza, iż zgodnie z tym przepisem wymogi zawarte w dyrektywie 2006/126 nie wpływają jedynie na wyraźne uprawnienia do jazdy wynikające z dokumentu o charakterze formalnym, wydanego co do zasady w drodze indywidualnej czynności administracyjnoprawnej przed dniem 19 stycznia 2013 r. Wydaje mi się, że takie samo podejście wynika z innych wersji językowych tego przepisu ( 29 ).

43.

W tym względzie pragnę zauważyć, że pojęcia „délivré” lub „délivrance” znajdują się także w wersji francuskiej art. 4, 6, i 7 dyrektywy 2006/126 ( 30 ), które to przepisy dotyczą minimalnych wymagań przyznawania jednolitego wzoru europejskiego prawa jazdy, o którym mowa w art. 1 dyrektywy, a to utwierdza w przekonaniu, że te dwa pojęcia dotyczą co do zasady wydawania przez właściwe organy krajowe dokumentu, który przyznaje jego posiadaczowi uprawnienie do jazdy z natury równorzędne z uprawnieniem wynikającym z prawa jazdy sensu stricto.

44.

Ponadto pragnę zauważyć, że pojęcie „droit de conduire” [„uprawnienia do kierowania pojazdami”] było stosowane w związku z prawem jazdy, w szczególności w wersji francuskiej, w art. 8 ust. 2 dyrektywy 91/439 ( 31 ), która została zastąpiona dyrektywą 2006/126, i że uprawnienie to zazwyczaj występowało w orzecznictwie Trybunału dotyczącym wykładni tej pierwszej dyrektywy ( 32 ) jako „wynikające z prawa jazdy”.

45.

Jednakże terminologia użyta w innych wersjach językowych art. 13 ust. 2 dyrektywy 2006/126 zdaje się przemawiać za odmienną wykładnią.

46.

W szczególności w rumuńskiej wersji językowej, na którą powołuje się C. Popescu, znajduje się wyrażenie „drept de conducere acordat”, przy czym słowo „drept” oznacza normalnie prawo samo w sobie, a nie dokument urzędowy potwierdzający przyznane prawo, i w odróżnieniu od słowa „délivré”, które w języku francuskim odnosi się zwykle do dokumentu, rumuńskie słowo „acordat” odpowiada dosłownie francuskim słowom „accordé” lub „octroyé”, co może odnosić się zarówno do prawa, jak i dokumentu.

47.

Podobnie jest w innych wersjach językowych tego przepisu, w których zawarte są słowa o znaczeniu bardziej neutralnym, a zatem o zakresie bardziej ogólnym niż wyrażenie „droit de conduire délivré” z francuskiej wersji językowej ( 33 ). Z tego może wynikać, że każde uprawnienie lub prawo do kierowania pojazdami uznane przez państwo członkowskie, niepotwierdzone nawet dokumentem urzędowym, mogłoby podlegać zastrzeżeniu dotyczącemu praw wcześniejszych, o którym wspomina ów art. 13 ust. 2.

48.

Co więcej, motyw 5 dyrektywy 2006/126, przynajmniej w wersji francuskiej, nie pozwala jednoznacznie rozwiać wątpliwości powstałych w niniejszej sprawie, ponieważ stanowi on, że niniejsza dyrektywa „ne devrait pas porter atteinte aux droits de conduire existants ou obtenus avant sa date d’application” [„nie powinna naruszać istniejących uprawnień do kierowania pojazdami nadanych lub nabytych przed datą jej zastosowania”]. Dwa przymiotniki użyte w tym zdaniu mogą sugerować, że należy zachować nie tylko uprawnienia do kierowania pojazdami „obtenus” [„nabyte”] w sposób formalny, ale także „existants” [„nadane”] przed tą datą, a takie podejście ma szerszy zakres, niż to wynika z pojęcia „délivré” [„przyznane”], użytego w wersji francuskiej art. 13 ust. 2.

49.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału sformułowania użytego w jednej z wersji językowych przepisu prawa Unii nie można traktować jako jedynej podstawy jego wykładni lub przyznawać mu w tym zakresie pierwszeństwa względem innych wersji językowych. Przepisy prawa Unii należy bowiem interpretować i stosować w sposób jednolity w świetle wersji sporządzonych we wszystkich językach urzędowych Unii Europejskiej. W przypadku wystąpienia rozbieżności między różnymi wersjami językowymi aktu prawa Unii, tak jak ma to miejsce w niniejszej sprawie, dany przepis należy interpretować z uwzględnieniem celu i ogólnej systematyki uregulowania, którego jest on częścią ( 34 ).

50.

Tymczasem w świetle celów i kontekstu tego przepisu, które zamierzam teraz opisać, uważam, że pojęcie „uprawnienia do kierowania pojazdami przyznanego przed 19 stycznia 2013 r.” w rozumieniu art. 13 ust. 2 dyrektywy 2006/126 powinno mieć wąską definicję i nie należy dokonywać jego wykładni w sposób rozszerzający, zakazując państwom członkowskim wprowadzenia wymogu uzyskania prawa jazdy przez kierowców po dniu 19 stycznia 2013 r., jeśli posiadali oni nieformalne uprawnienie do kierowania pojazdami przed tą datą.

51.

Po pierwsze, należy zauważyć, że dyrektywa 2006/126 nie miała na celu całkowitej harmonizacji przepisów krajowych stosowanych do praw jazdy; jej celem było głównie ustanowienie minimalnych warunków, zgodnie z którymi prawa jazdy mogą być wydawane ( 35 ), mimo że zakres materialny stosowania przepisów prawa Unii w tej dziedzinie został rozszerzony w porównaniu z wcześniejszym stanem charakteryzującym dyrektywę 91/439 ( 36 ). Jednolity wzór prawa jazdy przewidziany w obydwu dyrektywach miał na celu stopniowe zastąpienie różnych rodzajów prawa jazdy istniejących w państwach członkowskich, miał on także pozwolić na wzajemne uznawanie praw jazdy bez formalności, ułatwiając w ten sposób swobodny przepływ obywateli przemieszczających się w Unii ( 37 ).

52.

Większe zbliżenie przepisów, wprowadzone dyrektywą 2006/126, miało na celu między innymi ( 38 )„przyczynienie się do poprawy bezpieczeństwa na drogach”, który to cel towarzyszył już dyrektywie 91/439 ( 39 ). W tym duchu dyrektywa 2006/126 wprowadziła, wśród innych nowych rozwiązań, wymóg prawa jazdy w przypadku motorowerów, które nie wchodziły w zakres stosowania dyrektywy 91/439, w celu „zwiększ[enia] bezpieczeństw[a] ruchu drogowego, w szczególności w odniesieniu do najmłodszych kierowców, którzy według statystyk są najczęstszymi ofiarami wypadków drogowych” ( 40 ).

53.

Z przepisów dyrektywy 2006/126 wynika, że z dniem 19 stycznia 2013 r. państwa członkowskie miały obowiązek wprowadzenia nowej kategorii praw jazdy dla motorowerów, przyznawanych kandydatom, którzy zdali egzamin teoretyczny i – stosownie do okoliczności, jeżeli ustawodawca krajowy zdecydował się na dodatkowe wymogi – którzy zdali egzamin praktyczny oraz przeszli badanie lekarskie ( 41 ).

54.

Nie ulega wątpliwości, że wymóg, aby kierowcy motorowerów nabyli wiedzę teoretyczną i ewentualnie umiejętności praktyczne – tak jak wymaga tego dyrektywa 2006/126 – pozwala zapewnić wyższy poziom bezpieczeństwa na drogach. Ponadto fakt, że konieczny jest dokument wydany przez organ administracyjny, pozwala prowadzić ewidencję posiadaczy prawa jazdy i ewentualnie odebrać prawo jazdy tym, którzy popełniają poważne wykroczenia drogowe ( 42 ). Z akt niniejszej sprawy wynika, że uregulowania rozpatrywane w postępowaniu głównym zostały przyjęte właśnie w celu zwiększenia bezpieczeństwa na drogach i że reforma ta wydaje się wywierać pozytywne skutki w odniesieniu do wypadków, do których dochodzi na terytorium kraju z udziałem motorowerów, biorąc pod uwagę dane statystyczne dostarczone przez rząd rumuński ( 43 ).

55.

Rządy rumuński i słowacki podkreślają, że jeżeli zastosowana zostanie wykładnia zaproponowana przez C. Popescu, będzie to sprzeczne z jednym z głównych celów dyrektywy 2006/126, ponieważ taka ocena oznaczałaby, że państwom członkowskim zakazuje się zaostrzenia warunków przyznawania praw jazdy motorowerami na drogach publicznych w porównaniu z warunkami istniejącymi przed dniem 19 stycznia 2013 r., nawet jeżeli zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego może w sposób oczywisty wynikać z takiego wzmocnienia wymogów prawnych.

56.

Po drugie, co się tyczy konkretnie art. 13 dyrektywy 2006/126, Trybunał miał już okazję uściślić w uwagach wstępnych zawartych w wyroku Hofmann, że artykuł ten, „zatytułowany »Równoważność wzorów praw jazdy nieodpowiadających wzorowi wspólnotowemu«, ma na celu wyłącznie uregulowanie kwestii równoważności między uprawnieniami uzyskanymi przed wejściem w życie tej dyrektywy a poszczególnymi określonymi w niej kategoriami praw jazdy” ( 44 ).

57.

Dokonując wykładni, Trybunał oparł się na miejscu, jakie wspomniany art. 13 zajmuje w systemie dyrektywy 2006/126 ( 45 ), oraz na następujących rozważaniach: „[w]niosek ten potwierdzają dokumenty z prac legislacyjnych nad dyrektywą 2006/126, z których wynika, jak zauważa rzecznik generalny w pkt 37 opinii[ ( 46 )], że przepis art. 13 ust. 2 dyrektywy został dodany z inicjatywy Parlamentu Europejskiego, który uzasadnił tę poprawkę w taki sposób, że wymiana starych praw jazdy nie powinna w żadnym razie skutkować utratą lub ograniczeniem praw nabytych w zakresie uprawnień do kierowania pojazdami poszczególnych kategorii” ( 47 ).

58.

W niniejszej sprawie rząd rumuński oparł się na tym uzasadnieniu Parlamentu, aby móc wywnioskować, moim zdaniem słusznie, że wspomniany art. 13 ust. 2 dotyczy wyłącznie praw nabytych przed dniem 19 stycznia 2013 r., potwierdzonych prawem jazdy lub innym równoważnym dokumentem, a nie sytuacji, w której przed tą datą pojazd silnikowy mógł być używany na drodze publicznej bez prawa jazdy, jak to miało miejsce w odniesieniu do motorowerów lub pojazdów traktowanych jak motorowery w Rumunii przed wejściem w życie ustawy nr 203/2012. Zaproponowane tu podejście znajduje w moim przekonaniu potwierdzenie w innych elementach zawartych w pracach przygotowawczych do dyrektywy 2006/126 ( 48 ).

59.

Poza genezą art. 13 tej dyrektywy także geneza jej motywu 5 dostarcza przydatnych wskazówek i przemawia za taką wykładnią. To również Parlament zaproponował bowiem wprowadzenie motywu, zgodnie z którym „[w]ymiana istniejących praw jazdy nie ogranicza nabytych uprawnień do kierowania pojazdami różnych kategorii” ( 49 ), odsyłając do uzasadnienia dla wspomnianej poprawki, której treść miała stać się art. 13 ust. 2 ( 50 ). Ponadto w świetle bezpośrednio poprzedzającego motywu ( 51 ) istnieje oczywisty związek pomiędzy poszanowaniem praw nabytych, o czym mówi wspomniany motyw 5, a nabytymi wcześniej prawami jazdy, które należało wymienić na jednolity wzór europejskiego prawa jazdy ( 52 ).

60.

Sam tytuł art. 13, który dotyczy wyraźnie „praw jazdy nieodpowiadających wzorowi wspólnotowemu”, oraz treść ust. 1 tego artykułu rozpatrywana w świetle owego tytułu ( 53 ) potwierdzają analizę rządu rumuńskiego, zgodnie z którą, przyjmując ust. 2 tego artykułu, ustawodawca miał na celu, aby zmiana uregulowań wspólnotowych idąca w kierunku ujednolicenia wzorów i kategorii praw jazdy nie wpływała na uprawnienia nabyte przez osoby, które uzyskały prawo jazdy przed dniem 19 stycznia 2013 r., i to wyłącznie przez te osoby.

61.

Taka analiza ram, w które wpisuje się wspomniany ust. 2, znajduje potwierdzenie w treści decyzji Komisji dotyczących równoważności z jednej strony kategorii praw jazdy wydanych przez państwa członkowskie przed wejściem w życie dyrektywy 2006/126, a z drugiej strony zharmonizowanych kategorii praw jazdy, o których mówi art. 4 tej dyrektywy ( 54 ).

62.

Z powyższego wynika, że zasada ochrony praw nabytych, na którą C. Popescu powołuje się w sposób dorozumiany, nie może być stosowana na jego korzyść, ponieważ jedynymi uprawnieniami chronionymi przez art. 13 ust. 2 dyrektywy 2006/126 są uprawnienia wynikające z praw jazdy przyznanych przez państwa członkowskie przed dniem 19 stycznia 2013 r., a zainteresowany nie posiadał prawa jazdy przed tą datą graniczną.

63.

Ponadto, zakładając nawet, że sytuacja, w jakiej znajduje się C. Popescu, jest objęta wspomnianym art. 13 ust. 2, uważam, podobnie jak rząd słowacki i Komisja, że przepis ten przewiduje zaledwie możliwość dalszego uznawania przez państwa członkowskie uprawnień do kierowania, które państwa te przyznały przed dniem 19 stycznia 2013 r. Artykuł 13 ust. 2 stanowi jedynie, że dyrektywa 2006/126 nie narusza tych uprawnień, które podlegają zatem uregulowaniom wewnętrznym obowiązującym przed tą datą, aż do ewentualnej reformy na poziomie krajowym.

64.

Uznanie, że ustawodawca krajowy ma obowiązek bezterminowego utrzymywania w mocy nieaktualnych uprawnień do kierowania pojazdami na drogach publicznych, byłoby sprzeczne ze wspomnianymi powyżej celami dyrektywy 2006/126 ( 55 ). W moim przekonaniu uprawnienia do kierowania nabyte w przeszłości nie mogą pozostać nienaruszone, zważywszy, że ich okres ważności, a nawet zniesienie może mieć zasadnicze znaczenie, w szczególności ze względów bezpieczeństwa na drogach. Moim zdaniem państwa członkowskie powinny mieć możliwość zmiany swych uregulowań celem dostosowania ich do przepisów niniejszej dyrektywy, w tym w odniesieniu do przeszłości, jeżeli jest to konieczne.

65.

W konsekwencji uważam, że przepisy dyrektywy 2006/126, w szczególności jej art. 13 ust. 2 w związku z jej motywem 5, należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie uregulowaniom krajowym takim jak te będące przedmiotem postępowania głównego.

66.

Mając na uwadze powyższe rozważania, proponuję, aby Trybunał odpowiedział w następujący sposób na pytanie prejudycjalne, z którym zwrócił się Înalta Curte de Casaţie şi Justiţie (wysoki sąd kasacyjny i sprawiedliwości, Rumunia):

Przepisy dyrektywy 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy, w szczególności art. 13 ust. 2 w związku z motywem 5 tej dyrektywy, należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie temu, aby uregulowania prawne państwa członkowskiego wymagały od osób posiadających dokument uprawniający je do kierowania motorowerami na drogach publicznych przed dniem 19 stycznia 2013 r. uzyskania prawa jazdy i zdania w tym celu egzaminów podobnych do tych, których wymaga się w odniesieniu do innych pojazdów silnikowych, tak aby po dniu 19 stycznia 2013 r. osoby te mogły nadal prowadzić motorowery.