1.

W niniejszej sprawie Trybunał ma wyjaśnić zagadnienia z dziedziny ochrony konsumentów, w szczególności jeśli chodzi o porozumiewanie się z wykorzystaniem telefonu, a dokładniej o udostępnienie przez przedsiębiorcę swoim klientom linii telefonicznej dla obsługi posprzedażnej.

2.

Przedstawione pytania prejudycjalne dotyczą wykładni pojęcia „taryfy podstawowej” w rozumieniu art. 21 dyrektywy 2011/83/UE ( 2 ), ponieważ sama ta dyrektywa nie zawiera definicji tego pojęcia. Niniejsza sprawa daje więc Trybunałowi sposobność do wypowiedzenia się po raz pierwszy w przedmiocie wykładni tego artykułu, a w szczególności zawartego w nim pojęcia „taryfy podstawowej”.

3.

Artykuł 4 dyrektywy 2011/83, zatytułowany „Poziom harmonizacji”, ma następujące brzmienie:

„Państwa członkowskie nie mogą utrzymywać ani wprowadzać do swojego prawa krajowego przepisów odbiegających od tych, które zostały ustanowione w niniejszej dyrektywie, w tym również przepisów surowszych lub łagodniejszych w celu zapewnienia innego poziomu ochrony konsumentów, chyba że niniejsza dyrektywa stanowi inaczej”.

4.

W art. 6 ust. 1 tej dyrektywy, zatytułowanym „Wymogi informacyjne dotyczące umów zawieranych na odległość i umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa”, przewidziano, co następuje:

„1.   Zanim konsument zostanie związany umową zawieraną na odległość lub umową zawieraną poza lokalem przedsiębiorstwa, lub jakąkolwiek ofertą w tym zakresie, przedsiębiorca w jasny i zrozumiały sposób udziela konsumentowi następujących informacji:

[…]

[…]”.

5.

Zgodnie z art. 21 tej dyrektywy, zatytułowanym „Porozumiewanie się z wykorzystaniem telefonu”:

„Państwa członkowskie zapewniają, aby w przypadku gdy przedsiębiorca posiada linię telefoniczną przeznaczoną do telefonicznego kontaktowania się z nim w sprawie zawartej umowy, konsument – kontaktując się z przedsiębiorcą – nie był zobowiązany do płacenia taryfy wyższej niż taryfa podstawowa.

Akapit pierwszy pozostaje bez uszczerbku dla prawa dostawców usług telekomunikacyjnych do pobierania opłat za te połączenia”.

6.

Paragraf 312a ust. 5 Bürgerliches Gesetzbuch (niemieckiego kodeksu cywilnego, zwanego dalej „BGB”), zatytułowany „Ogólne obowiązki i zasady mające zastosowanie w przypadku umów konsumenckich; ograniczenia dotyczące zawieranych postanowień w sprawie opłat”, w którym dokonano transpozycji art. 21 dyrektywy 2011/83, stanowi:

„Postanowienie, w którego wyniku konsument zobowiązany jest do uiszczenia opłaty za to, że kontaktuje się z przedsiębiorcą w związku z pytaniami lub wyjaśnieniami dotyczącymi zawartej między nimi umowy za pomocą udostępnianego przez przedsiębiorcę w takich celach numeru, jest nieważne, jeśli należna za to połączenie opłata przekracza opłatę należną za zwykłe korzystanie z usługi telekomunikacyjnej. Jeżeli na mocy poprzedniego zdania postanowienie jest nieważne, konsument nie jest zobowiązany do uiszczenia opłaty za to połączenie również wobec operatora telekomunikacyjnego. Operator ten jest uprawniony do domagania się od przedsiębiorcy, który zawarł to nieważne porozumienie z konsumentem, uiszczenia opłaty za zwykłe korzystanie z usługi telekomunikacyjnej”.

7.

comtech GmbH jest niemiecką spółką, której działalność gospodarcza polega na sprzedaży urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Na swojej stronie internetowej podaje ona numer telefonu będący numerem obsługi serwisowej skierowanej do klientów, którzy zawarli już z nią umowę kupna i chcą wyjaśnić lub doprecyzować kwestie związane ze swoją umową. Ten numer telefonu to numer specjalny, rozpoczynający się od prefiksu 0180, który jest w Niemczech używany do obsługi serwisowej według jednolitej taryfy krajowej. Koszt połączenia z tym numerem specjalnym (niegeograficznym) przekracza kwotę, którą konsument zapłaciłby za połączenie ze zwykłym numerem linii w sieci stacjonarnej (geograficznym) lub w sieci ruchomej przy zastosowaniu zazwyczaj obowiązujących cen za połączenie ( 3 ).

8.

Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs e.V. Frankfurt nad Menem (zwana dalej „Zentrale”) jest stowarzyszeniem działającym na rzecz wspierania interesów handlowych swoich członków, w szczególności stowarzyszeń i przedsiębiorstw. Zentrale wniosła do sądu odsyłającego przeciwko comtech powództwo o zaniechanie naruszenia § 312a ust. 5 BGB, który stanowi transpozycję art. 21 dyrektywy 2011/83. W ramach tego powództwa Zentrale podniosła, że udostępnienie linii telefonicznej obsługi posprzedażnej po cenie połączenia wyższej niż za zwykłe połączenia stanowi nieuczciwą praktykę handlową ( 4 ).

9.

comtech sprzeciwia się temu powództwu o zaniechanie. Spółka ta stwierdziła, że § 312a ust. 5 BGB w związku z art. 21 dyrektywy 2011/83 wymaga, aby przedsiębiorca nie uzyskiwał dochodów za pośrednictwem serwisowej linii telefonicznej. Z tego względu zdaniem tej spółki nie jest zakazane stosowanie opłat za połączenia wyższych od „zwykłej” taryfy dla pokrycia opłaty należnej operatorowi telefonicznemu za udostępnienie linii serwisowej, o ile przedsiębiorca nie uzyskuje z niej dochodów ( 5 ).

10.

Sąd odsyłający wskazuje, że dla rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym niezbędne jest dokonanie wykładni pojęcia „opłaty za zwykłe korzystanie z usługi telekomunikacyjnej” w § 312a ust. 5 BGB. Zważywszy, że taryfy linii telefonicznych takie jak taryfa rozpatrywana w postępowaniu głównym są przedmiotem harmonizacji na poziomie europejskim, ustanowionej w art. 21 dyrektywy 2011/83, należy także dokonać wykładni tego przepisu dyrektywy 2011/83. Przepis ten stanowi, że za kontakty telefoniczne po zawarciu umowy konsument nie jest zobowiązany do zapłaty kwoty wyższej od „taryfy podstawowej”.

11.

Zdaniem sądu odsyłającego prawodawca niemiecki zamierzał uniknąć sytuacji, w której przedsiębiorca uzyskiwałby dochód z udostępnienia niegeograficznej linii telefonicznej. Taka wykładnia art. 21 dyrektywy 2011/83, a co za tym idzie § 312a ust. 5 BGB, nie wyklucza możliwości, by konsument płacił więcej za połączenie z linią niegeograficzną niż za zwykłe połączenie, o ile przychody nie przekraczają kosztów udostępnienia takiej linii.

12.

Sąd odsyłający ma wątpliwości co do tej wykładni i zastanawia się nad tym, czy należy dokonać wykładni pojęcia „taryfy podstawowej” bardziej zawężającej niż wykładnia dokonana przez niemieckiego prawodawcę, w celu zagwarantowania wyższego poziomu ochrony konsumentów. Uważa on, że brzmienie art. 21 dyrektywy 2011/83, a także jego cel przemawiają za taką bardziej zawężającą wykładnią. Chociaż bowiem sporny przepis krajowy zakazuje, jak wspomniałem, uzyskiwania dochodów poprzez wykorzystanie niegeograficznej linii telefonicznej, to jednak nie zakazuje on pobierania za korzystanie z omawianej linii opłat wyższych od opłat pobieranych za połączenia ze zwykłymi liniami.

13.

Wobec tych wątpliwości Landgericht Stuttgart (sąd rejonowy w Stuttgarcie, Niemcy) postanowieniem z dnia 15 października 2015 r., które wpłynęło do sekretariatu Trybunału w dniu 5 listopada 2015 r., postanowił zawiesić postępowanie i przedstawić Trybunałowi następujące pytania prejudycjalne:

14.

Uwagi na piśmie zostały złożone przez Zentrale, rządy estoński, litewski, niderlandzki i fiński oraz przez Komisję Europejską. Ponieważ żadna z zainteresowanych stron nie złożyła stosownego wniosku, Trybunał postanowił wydać orzeczenia bez przeprowadzenia rozprawy.

15.

Poprzez swoje pytania prejudycjalne sąd odsyłający zmierza do ustalenia z jednej strony, czy pojęcie „taryfy podstawowej” należy interpretować w taki sposób, że koszty, jakie ponosi konsument, kiedy kontaktuje się z przedsiębiorcą za pomocą linii telefonicznej serwisu posprzedażnego, nie mogą przekroczyć ceny, jaką zapłaciłby za połączenie ze zwykłym numerem linii w sieci stacjonarnej (geograficznym) lub w sieci ruchomej, a z drugiej strony – jakie znaczenie należy przypisać temu, czy przedsiębiorca uzyskuje dochód z tej linii telefonicznej.

16.

Wydaje mi się właściwe, jak w sposób dorozumiany sugeruje Komisja, rozpoznanie tych pytań łącznie, ponieważ dotyczą one wykładni jednego i tego samego pojęcia.

17.

W swoich dwóch pytaniach sąd odsyłający zmierza w istocie do ustalenia tego, w jaki sposób należy interpretować pojęcie „taryfy podstawowej” zawarte w art. 21 dyrektywy 2011/83.

18.

Należy uściślić na wstępie, że Zentrale, rządy estoński i litewski oraz Komisja w swoich uwagach na piśmie prezentowali przekonanie, iż konsument, kiedy dzwoni do przedsiębiorcy używając linii telefonicznej obsługi posprzedażnej, nie powinien płacić za komunikowanie się przez telefon ceny wyższej niż ta, którą zapłaciłby za połączenie z numerem w sieci stacjonarnej (geograficznym) lub zwykłym numerem w sieci ruchomej.

19.

Zgodnie z art. 21 akapit pierwszy dyrektywy 2011/83 „[p]aństwa członkowskie zapewniają, aby w przypadku gdy przedsiębiorca posiada linię telefoniczną przeznaczoną do telefonicznego kontaktowania się z nim w sprawie zawartej umowy, konsument – kontaktując się z przedsiębiorcą – nie był zobowiązany do płacenia taryfy wyższej niż taryfa podstawowa”.

20.

Z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że w braku definicji pojęcia „taryfy podstawowej” w dyrektywie 2011/83, a także w ramach prawnych stworzonych przez prawodawcę Unii w dziedzinie świadczenia usług telekomunikacyjnych ( 6 ), ustalenie znaczenia i zakresu pojęć, których definicji prawo Unii nie zawiera, powinno być dokonywane zgodnie z ich zwykłym znaczeniem w języku potocznym, przy jednoczesnym uwzględnieniu kontekstu, w którym są one użyte, i celów uregulowania, którego są częścią ( 7 ).

21.

Jeśli chodzi o zwykłe znaczenie pojęcia „taryfy podstawowej” w języku niemieckim, odnosi się ono, jak wskazał sąd odsyłający, do pojęcia „taryfy lokalnej”, oznaczającej koszt lokalnego połączenia ze zwykłym numerem. Sąd odsyłający podkreśla ponadto, że wykładnia tego pojęcia nie jest w Niemczech jednolita ( 8 ).

22.

W tym względzie z utrwalonego orzecznictwa wynika, że sformułowania użytego w jednej z wersji językowych przepisu prawa Unii nie można traktować jako jedynej podstawy jego wykładni; nie można też przyznawać mu w tym zakresie pierwszeństwa względem innych wersji językowych. Przepisy prawa Unii należy bowiem interpretować i stosować w sposób jednolity w świetle wersji sporządzonych we wszystkich językach Unii. W razie rozbieżności pomiędzy różnymi wersjami językowymi tekstu prawa Unii dany przepis należy interpretować z uwzględnieniem ogólnej systematyki i celu uregulowania, którego stanowi on część ( 9 ).

23.

W niniejszym przypadku, jak słusznie wskazuje Komisja, chociaż nie występuje co do zasady niejasność w tekście różnych wersji językowych ( 10 ), to z uwagi na różnorodność taryf oferowanych końcowym użytkownikom za udostępnienie usług telekomunikacyjnych w państwach członkowskich ( 11 ) oraz na szybki rozwój obserwowany w dynamicznym sektorze telekomunikacji nie wydaje się możliwe zdefiniowanie użycia w języku potocznym pojęcia „taryfy podstawowej”. W konsekwencji powszechne rozumienie terminu użytego w innych wersjach językowych samo w sobie nie pozwala na udzielenie odpowiedzi na postawione pytanie prejudycjalne.

24.

Należy zatem dokonać wykładni pojęcia „taryfy podstawowej” na podstawie ogólnej systematyki i celu, a także kontekstu regulacyjnego dyrektywy 2011/83. Geneza tej dyrektywy może także stanowić wiarygodne źródło pozwalające do pewnego stopnia na odtworzenie intencji prawodawcy Unii w delikatnej dziedzinie, jaką jest ochrona konsumentów.

25.

Wykładni art. 21 dyrektywy 2011/83 należy dokonywać z uwzględnieniem przepisów otaczających ten artykuł w tej dyrektywie.

26.

W tej kwestii należy podkreślić, że w art. 6 ust. 1 lit. f) dyrektywy 2011/83, dotyczącym wymogów informacyjnych przed zawarciem umowy dotyczących umów zawieranych na odległość i umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa, również użyto pojęcia „taryfy podstawowej”. W przepisie tym przewidziano, że przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta, przed zwarciem umowy, o „kosz[cie] korzystania ze środka porozumiewania się na odległość w celu zawarcia umowy, w przypadku gdy koszt ten obliczany jest w sposób inny niż na podstawie taryfy podstawowej” ( 12 ).

27.

Zdaniem Komisji ten obowiązek informowania konsumenta pozwala temu ostatniemu na podjęcie decyzji, czy poznawszy koszty korzystania ze środka porozumiewania się na odległość, akceptuje on zawarcie umowy z przedsiębiorcą ( 13 ). Komisja twierdzi również, że za „taryfę podstawową” w rozumieniu art. 6 ust. 1 lit. f) dyrektywy 2011/38 mogą być uważane wyłącznie te koszty, z którymi konsument powinien się liczyć, to znaczy koszty zwykłego komunikowania się przez telefon, pobierane za połączenie ze zwykłym numerem linii w sieci stacjonarnej (geograficznym) lub w sieci ruchomej. Zważywszy, że konsument zna te koszty na podstawie umowy zawartej ze swoim operatorem telekomunikacyjnym, w ramach tego artykułu nie nałożono na przedsiębiorcę żadnego wymogu informacyjnego. Natomiast jeśli komunikowanie się przez telefon między konsumentem i przedsiębiorcą następuje poprzez numer, za połączenie z którym konsument ponosi koszty przekraczające koszty zwykłego komunikowania się przez telefon, stacjonarny (geograficzny) lub komórkowy, konsument powinien zostać o tym poinformowany przez przedsiębiorcę w sposób jasny i zrozumiały.

28.

Jeśli w ramach art. 6 ust. 1 lit. f) dyrektywy 2011/83 wykładnia tego przepisu oraz zawartego w nim pojęcia „taryfy podstawowej” przemawia za tym, że obejmuje ono wyłącznie koszty normalnie ponoszone przy zwykłym komunikowaniu się przez telefon stacjonarny (geograficzny) lub komórkowy, nie może moim zdaniem być inaczej w przypadku wykładni pojęcia „taryfy podstawowej” w ramach art. 21 tej dyrektywy.

29.

Z tego względu art. 21 dyrektywy 2001/83, rozpatrywany w jego kontekście, należy interpretować jako dotyczący wyłącznie kosztów powstających dla konsumenta podczas połączenia ze zwykłym numerem linii w sieci stacjonarnej (geograficznym) lub w sieci ruchomej.

30.

Tylko ta wykładnia może zagwarantować osiągnięcie celów, do których zmierza dyrektywa 2011/83, co obecnie wykażę.

31.

Celem dyrektywy 2011/83, znajdującym wyraz w jej art. 1, jest „[przyczynianie się] poprzez osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony konsumentów, […] do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego” ( 14 ).

32.

W tym względzie w motywach 3 ( 15 )–5 i 7 dyrektywy 2011/83 przypomniano, że celem tej dyrektywy jest przyczynianie się do „wysokiego poziomu ochrony konsumentów”. W szczególności w motywie 7 tej dyrektywy wskazano, że „konsumenci powinni mieć możliwość korzystania ze wspólnego wysokiego poziomu ochrony w całej Unii” ( 16 ).

33.

Zdaniem rządu niderlandzkiego niemieckie ustawodawstwo rozpatrywane w postępowaniu głównym nie jest sprzeczne z art. 21 dyrektywy 2011/83, a w szczególności z celem ochrony konsumentów uznanym w motywach 3–5 i 7 oraz w art. 1 tej dyrektywy. Przeciwnie do poglądów rządów estońskiego ( 17 ) i litewskiego rząd niderlandzki uważa bowiem, że pojęcie „taryfy podstawowej” obejmuje dodatkowe koszty taryfy informacyjnej, które wynikają z udostępnienia rozpatrywanego numeru serwisowego ( 18 ).

34.

Ten argument mnie nie przekonuje.

35.

W motywie 2 dyrektywy 2011/83 podkreślono, że dyrektywa ta rezygnuje z zasady harmonizacji minimalnej przyjętej w dyrektywach 85/577/EWG ( 19 ) i 97/7 na rzecz pełnej harmonizacji. W interesie pewności prawa, cel „korzystania ze wspólnego wysokiego poziomu ochrony w całej Unii” zostaje osiągnięty poprzez pełną harmonizację niektórych kluczowych aspektów umów między przedsiębiorcami a konsumentami ( 20 ). W konsekwencji, zgodnie z art. 4 dyrektywy 2011/83, „[p]aństwa członkowskie nie mogą utrzymywać ani wprowadzać do swojego prawa krajowego przepisów odbiegających od tych, które zostały ustanowione w niniejszej dyrektywie, w tym również przepisów surowszych lub łagodniejszych w celu zapewnienia innego poziomu ochrony konsumentów, chyba że niniejsza dyrektywa stanowi inaczej”, czego, jak pragnę przypomnieć, nie przewidziano w odniesieniu do art. 21 tej dyrektywy ( 21 ).

36.

Jak słusznie wskazały rządy estoński i litewski oraz Komisja, art. 21 dyrektywy 2011/83 dotyczy sytuacji, w której po zawarciu umowy konsument zwraca się do przedsiębiorcy w sprawie tej umowy, w szczególności w celu wyjaśnienia kwestii związanych z jej wykonaniem ( 22 ) lub po jej wykonaniu w celu podniesienia praw z gwarancji lub przygotowania powództwa. Zważywszy, że to przedsiębiorca udostępnia linię telefoniczną umożliwiającą kontakt z nim, może on wpływać na kwotę opłat pobieranych od konsumentów za odbierane przez niego połączenie. Jeśli bowiem przedsiębiorca zdecyduje się na zwykły numer linii w sieci stacjonarnej (geograficzny) lub w sieci ruchomej, połączenie konsumenta z przedsiębiorcą będzie pociągało za sobą jedynie opłaty obliczane na podstawie umowy zawartej między konsumentem a jego operatorem telekomunikacyjnym. Natomiast, jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na specjalną linię telefoniczną, w przypadku której taryfy za połączenia są wyższe niż zwykłe taryfy rynkowe, istnieje ryzyko, iż konsument może powstrzymywać się ze względów oszczędnościowych na swoją niekorzyść od kontaktu telefonicznego z przedsiębiorcą, ponieważ to pociągałoby za sobą dla niego dodatkowe koszty.

37.

W konsekwencji płacenie ceny wyższej niż cena za połączenia ze zwykłą linią telefoniczną mogłoby zniechęcić konsumentów do kontaktowania się z przedsiębiorcą ze względu na dodatkowe koszty, jakie za sobą pociąga ( 23 ). Ponadto z ogólnej systematyki dyrektywy wynika niewzruszalne domniemanie, że telefoniczna obsługa serwisowa zawarta jest w zobowiązaniach stron, a więc w cenie zapłaconej już przez konsumenta. Używanie numeru o zawyżonej opłacie oznaczałoby zmuszanie konsumenta do zapłaty dodatkowych kosztów za tę samą usługę ( 24 ). Jest tak tym bardziej w sytuacji, gdy wartość towaru stanowiącego przedmiot umowy jest niewielka.

38.

Takiej wykładni art. 21 akapit pierwszy dyrektywy 2011/83 nie podważa w żaden sposób akapit drugi tego przepisu, w którym uściślono jedynie, że „[a]kapit pierwszy pozostaje bez uszczerbku dla prawa dostawców usług telekomunikacyjnych do pobierania opłat za te połączenia”. Zgadzam się z argumentem rządu litewskiego i Komisji, zgodnie z którym decydującym czynnikiem jest okoliczność, że opłata ponoszona przez konsumenta nie może być wyższa od opłaty za zwykłe połączenie po zwykłej cenie rynkowej.

39.

Moim zdaniem system pełnej harmonizacji wprowadzony w dyrektywie 2011/83 i wysoki poziom ochrony konsumentów mogłyby stracić swoją skuteczność, gdyby Trybunał przyjął w niniejszej sprawie wykładnię art. 21 dyrektywy 2011/83 pozwalającą państwom członkowskim na wprowadzenie na poziomie krajowym przepisów takich jak przepis rozpatrywany w postępowaniu głównym, dotyczących nie tylko zwykłych cen rynkowych połączeń telefonicznych ze zwykłym numerem linii w sieci stacjonarnej (geograficznym) lub w sieci ruchomej.

40.

Jak obecnie wyjaśnię, wykładnia ta znajduje również potwierdzenie w genezie art. 21 dyrektywy 2011/83.

41.

Wykładnia systemowa i celowościowa art. 21 dyrektywy 2011/83 przedstawiona w pkt 29 i 39 niniejszej opinii znajduje również potwierdzenie w genezie tego przepisu.

42.

Stwierdziwszy bowiem podczas procedury legislacyjnej ( 25 ) brak jednolitych reguł dotyczących kwestii związanych z płatną obsługą serwisową klientów, Parlament Europejski w poprawce 1378 dodał art. 28a (nowy), zatytułowany „Komunikacja i dostępność” ( 26 ). W uzasadnieniu tej poprawki stwierdzono, że „przedsiębiorcy przekazują w coraz większym stopniu obsługę serwisową klientów i reklamacji do centrów obsługi telefonicznej. Konsumenci ponoszą zatem koszty, czasem znaczne, kiedy są kierowani do płatnych numerów specjalnych […]. Komunikacja i dostępność powinny zatem być przewidziane w ustawodawstwie jako dodatkowe zobowiązania umowne, za które nie jest pobierana żadna dodatkowa opłata w okresie trwania stosunku umownego lub gwarancji” ( 27 ).

43.

W swoich pismach Komisja podniosła w tej kwestii, że pojęcie „taryfy podstawowej” zostało wprowadzone w wyniku przyjęcia i po przeformułowaniu propozycji Parlamentu ( 28 ). W ten sposób w pierwszym czytaniu, po uzyskaniu porozumienia między Parlamentem i Radą Unii Europejskiej, został przyjęty projekt dyrektywy zawierający art. 21 ( 29 ). Celem prawodawcy Unii była więc ochrona konsumentów przed zawyżonymi kosztami komunikacji naliczanymi za komunikowanie się przez telefon z przedsiębiorcą lub jego obsługą serwisową w sprawie zawartej już umowy.

44.

Ten zamiar prawodawcy Unii znajduje ponadto potwierdzenie w wytycznych DG ds. Sprawiedliwości dotyczących dyrektywy 2011/83 ( 30 ). W pkt 10 tego dokumentu przypomniano w pierwszej kolejności, że celem art. 21 tej dyrektywy jest „ochrona konsumenta przed stosowaniem dodatkowych opłat, w przypadku gdy potrzebuje on zwrócić się przez telefon do przedsiębiorcy, z którym zawarł umowę, na przykład jeśli chce złożyć reklamację, a w drugiej kolejności zapewnienie, by ten rodzaj połączeń telefonicznych nie kosztował konsumenta więcej niż »taryfa podstawowa«. Jakkolwiek dyrektywa nie definiuje wyraźnie terminu »taryfa podstawowa«, to jednak jej celem jest skłonienie przedsiębiorców do zapewnienia, aby konsumenci nie płacili za połączenia objęte art. 21 więcej niż koszt netto usługi komunikacji elektronicznej” ( 31 ). W dokumencie tym wyjaśniono ponadto, że aby dostosować się do tego wymogu dotyczącego taryfy podstawowej, „przedsiębiorcy powinni wykorzystywać numery linii w sieci stacjonarnej (geograficznej) lub zwykłej linii w sieci ruchomej, które nie podlegają specjalnej taryfie. Numery niegeograficzne, które operator komunikacji elektronicznej zawiera zwykle w swojej ofercie abonamentowej na okres odpowiadający stałej miesięcznej cenie i numery, za które cena nie jest wyższa niż połączenia z numerami geograficznymi, stanowią przykłady numerów, za które pobierana jest taryfa podstawowa” ( 32 ).

45.

Moim zdaniem z pkt 25–40 niniejszej opinii wynika jasno, że interpretowanie art. 21 dyrektywy 2011/83 w taki sposób, iż pojęcie „taryfy podstawowej” obejmuje wszystkie koszty ponoszone przy korzystaniu z usług telekomunikacyjnych, i to bez względu na wysokość tych kosztów, byłoby sprzeczna z celem regulacji, do którego zmierza prawodawca Unii.

46.

Jak już wskazałem w pkt 38 niniejszej opinii, decydującym czynnikiem dla wykładni art. 21 dyrektywy 2011/83 i pojęcia „taryfy podstawowej” jest to, aby opłata ponoszona przez konsumenta nie była wyższa niż opłata za zwykłe połączenie po zwykłych cenach rynkowych. W konsekwencji, jak to zostało potwierdzone przez wykładnię systemową, celowościową i genezę tego przepisu, jeśli koszty, jakie konsument ponosi, przekraczają zwykłą taryfę za zwykłe połączenia telefoniczne, to nie jest to „taryfa podstawowa” w rozumieniu art. 21 dyrektywy 2011/83.

47.

Jak bowiem słusznie zauważyły rządy estoński, litewski i fiński oraz Komisja, cel ochrony konsumentów przed podwyższonymi taryfami komunikacyjnymi w ramach komunikacji z przedsiębiorcą przy zawieraniu umowy lub po jej zawarciu przeważa, niezależnie od tego, kto ostatecznie pobiera opłatę płaconą przez konsumenta za korzystanie z usługi telekomunikacyjnej ( 33 ). Ponadto art. 21 dyrektywy 2011/83 straciłby swoją skuteczność, gdyby ochrona konsumentów przed podwyższonymi kosztami komunikacji zależała od okoliczności, czy przedsiębiorca otrzymuje część uiszczanej opłaty, czy też jej nie otrzymuje.

48.

W świetle całości powyższych rozważań proponuję, aby Trybunał udzielił na pytania prejudycjalne przedstawione przez Landgericht Stuttgart (sąd rejonowy w Stuttgarcie, Niemcy) następującej odpowiedzi:

Pojęcie „taryfy podstawowej” zawarte w art. 21 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylającej dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, należy interpretować w ten sposób, że kiedy w ramach obsługi posprzedażnej konsument kontaktuje się przez telefon z przedsiębiorcą, w sytuacji gdy ten ostatni udostępnił linię telefoniczną umożliwiającą konsumentom kontakt w sprawie zawartej umowy, to ponoszone przez konsumenta opłaty nie mogą przekraczać zwykłych opłat, które ponosiłby on za połączenie ze zwykłym numerem linii w sieci stacjonarnej (geograficznym) lub w sieci ruchomej.