OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

NIILA JÄÄSKINENA

przedstawiona w dniu 24 września 2015 r. ( 1 )

Sprawy połączone C‑283/14 i C‑284/14

CM Eurologistik GmbH (C‑283/14)

przeciwko

Hauptzollamt Duisburg

oraz

Grünewald Logistik Service GmbH (C‑284/14)

przeciwko

Hauptzollamt Hamburg-Stadt

[wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożone przez Finanzgericht Düsseldorf (Niemcy) oraz przez Finanzgericht Hamburg (Niemcy)]

„Odesłanie prejudycjalne — Cło antydumpingowe na przywóz niektórych przetworzonych lub zakonserwowanych owoców cytrusowych pochodzących z Chin — Ponowne nałożenie cła antydumpingowego nałożonego pierwotnym rozporządzeniem, którego nieważność stwierdził Trybunał — Wznowienie pierwotnego dochodzenia dotyczącego ustalenia wartości normalnej — Ponowne nałożenie cła antydumpingowego na podstawie tych samych danych”

I – Wprowadzenie

1.

W dwóch wnioskach o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym sądy krajowe zwracają się do Trybunału w kwestii ważności rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 158/2013 z dnia 18 lutego 2013 r. ponownie nakładającego ostateczne cło antydumpingowe na przywóz niektórych przetworzonych lub zakonserwowanych owoców cytrusowych (tj. mandarynek itd.) pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej ( 2 ). W istocie wnioski te ilustrują dialektykę przepisów antydumpingowych będących z jednej strony systemem środków ochrony w ramach polityki handlowej, z drugiej zaś – przejawem decyzji administracyjnej poddanej kontroli sądowej.

2.

Pytania zostały podniesione w ramach sporów pomiędzy odpowiednio CM Eurologistik GmbH (zwaną dalej „Eurologistikiem”) a Hauptzollamt Duisburg (naczelnym urzędem celnym w Duisburgu) oraz Grünwald Logistik Service GmbH (zwaną dalej „GLS”) a Hauptzollamt Hamburg-Stadt (naczelnym urzędem celnym miasta Hamburg), dotyczących pobrania przez te urzędy celne cła antydumpingowego od przywozu zakonserwowanych mandarynek pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej.

3.

Sądy odsyłające podnoszą liczne zarzuty na poparcie nieważności spornego rozporządzenia wykonawczego. Niemniej jednak zgodnie z wnioskiem Trybunału niniejsza opinia ogranicza się do kwestii, czy w przypadku częściowego wznowienia postępowania antydumpingowego w następstwie wyroku Trybunału stwierdzającego nieważność wcześniejszego rozporządzenia nakładającego ostateczne cło antydumpingowe instytucje mogą zachować pierwotny okres objęty dochodzeniem do celów określenia wartości normalnej produktów objętych dochodzeniem w przyjętym później rozporządzeniu wykonawczym.

II – Ramy prawne

4.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1225/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony przed przywozem produktów po cenach dumpingowych z krajów niebędących członkami Wspólnoty Europejskiej (zwane dalej „rozporządzeniem podstawowym”) ( 3 ), w motywie 20 stanowi:

„Niezbędne jest zapewnienie, że środki wygasną po upływie pięciu lat, chyba że przegląd wykaże, że powinny zostać utrzymane. Niezbędne jest także zapewnienie, w przypadkach udowodnionej zmiany warunków, możliwości przeprowadzenia przeglądów okresowych lub postępowania w celu ustalenia, czy właściwy jest zwrot ceł antydumpingowych […]”.

5.

Artykuł 2 rozporządzenia podstawowego, zatytułowany „Stwierdzenie istnienia dumpingu”, stanowi, że „podstawą obliczenia wartości normalnej są zwykle ceny uiszczone lub należne w zwykłym obrocie handlowym przez niezależnych nabywców w kraju wywozu”.

6.

Artykuł 2 pkt A ust. 7 lit. a) rozporządzenia podstawowego brzmi następująco:

„W przypadku przywozu z krajów nieposiadających gospodarki rynkowej, normalną wartość określa się w oparciu o cenę lub wartość skonstruowaną w warunkach gospodarki rynkowej państwa trzeciego lub cenę z takiego kraju przeznaczoną dla innych krajów, łącznie ze Wspólnotą, a w przypadku gdy jest to niemożliwe, w oparciu o inną uzasadnioną metodę, w tym na podstawie ceny faktycznie płaconej lub należnej we Wspólnocie za produkt podobny, gdy jest to niezbędne, odpowiednio zmodyfikowanej tak, aby uwzględniała odpowiednią marżę zysku.

Wyznaczone zostanie państwo trzecie posiadające gospodarkę rynkową w oparciu o uzasadnioną metodę, z odpowiednim uwzględnieniem wiarygodnych informacji dostępnych w czasie wyznaczania […]”.

7.

Zgodnie z art. 6 rozporządzenia podstawowego, zatytułowanym „Postępowanie”:

„1.   Po wszczęciu postępowania Komisja we współpracy z państwami członkowskimi podejmuje działania na szczeblu Wspólnoty. Postępowanie obejmuje zarówno dumping, jak i szkodę, które badane są jednocześnie. Aby ustalenia były reprezentatywne, określa się okres objęty postępowaniem, który w przypadku dumpingu zwykle obejmuje nie mniej niż sześć miesięcy bezpośrednio poprzedzających wszczęcie postępowania. Informacje dotyczące okresu następującego po okresie objętym postępowaniem zwykle nie są brane pod uwagę.

[…]”.

8.

Artykuł 11 rozporządzenia podstawowego, zatytułowany „Okres działania środka, przeglądy oraz zwroty ceł”, w ust. 2 i 3 stanowi:

„2.   Ostateczny środek antydumpingowy wygasa pięć lat po jego wprowadzeniu lub pięć lat od daty zakończenia ostatniego przeglądu przeprowadzonego po wprowadzeniu środków w odniesieniu do dumpingu i szkody, chyba że podczas przeglądu stwierdzono, że wygaśnięcie doprowadzi do kontynuacji lub ponownego wystąpienia dumpingu i szkody […].

[…]

3.   Potrzeba utrzymywania środków może również zostać objęta przeglądem w uzasadnionych przypadkach z inicjatywy Komisji […].

Przegląd okresowy wszczyna się w przypadku, gdy wniosek zawiera wystarczające dowody na to, że dalsze stosowanie środków nie jest już konieczne do wyeliminowania dumpingu lub istnieje niewielkie prawdopodobieństwo kontynuacji lub ponownego wystąpienia szkody, jeżeli środki zostaną usunięte lub zmienione; albo zawiera dowody na to, że istniejące środki nie są lub przestały być wystarczające do przeciwdziałania dumpingowi powodującemu szkodę […]”.

III – Okoliczności poprzedzające przyjęcie spornego rozporządzenia wykonawczego

9.

Rozstrzygający dla odpowiedzi na pytania przedłożone Trybunałowi jest zakres wyroku GLS ( 4 ), w którym Trybunał stwierdził nieważność rozporządzenia (WE) nr 1355/2008 nakładającego ostateczne cło antydumpingowe na przywóz niektórych owoców cytrusowych ( 5 ). Z motywu 3 tegoż rozporządzenia wynika, że dochodzenie dotyczące dumpingu i szkody obejmowało okres od dnia 1 października 2006 r. do dnia 30 września 2007 r. ( 6 ).

10.

W wyroku GLS Trybunał orzekł, zgodnie z opinią rzecznika generalnego ( 7 ), że w świetle art. 2 ust. 7 lit. a) rozporządzenia podstawowego, w przypadku przywozu z państwa trzeciego nieposiadającego gospodarki rynkowej, instytucje europejskie są zobowiązane zbadać wszystkie posiadane informacje w celu zidentyfikowania analogicznego państwa o gospodarce rynkowej ( 8 ).

11.

Trybunał orzekł zatem, że „ustalając wartość normalną omawianego produktu na podstawie cen rzeczywiście zapłaconych lub należnych w Unii za produkt podobny i nie wykazując wymaganej staranności celem określenia owej wartości na podstawie cen praktykowanych za ten sam produkt w państwie trzecim posiadającym gospodarkę rynkową, Komisja i Rada naruszyły wymogi wynikające z art. 2 ust. 7 lit. a) rozporządzenia podstawowego” ( 9 ).

12.

W następstwie wyroku GLS Komisja opublikowała w dniu 19 czerwca 2012 r. zawiadomienie o wznowieniu postępowania antydumpingowego ( 10 ), w którym stwierdziła, że ostateczne cła antydumpingowe zapłacone na podstawie rozporządzenia nr 1355/2008 powinny być zwrócone lub umorzone. Ponadto stwierdziła ona, że z wyroku tego wynika, iż „przywóz do Unii Europejskiej niektórych przetworzonych lub zakonserwowanych owoców cytrusowych (tj. mandarynek itd.)[ ( 11 ) ] nie podlega już środkom antydumpingowym wprowadzonym rozporządzeniem nr 1355/2008”. W zawiadomieniu tym wznowiono częściowo odpowiednie dochodzenie antydumpingowe dotyczące przywozu niektórych przetworzonych lub zakonserwowanych owoców cytrusowych (tj. mandarynek itd.) pochodzących z Chin, w celu wykonania wskazanego powyżej wyroku Trybunału. W zawiadomieniu tym stwierdzono również, że zakres wznowienia jest ograniczony do wyboru ewentualnego państwa analogicznego oraz określenia wartości normalnej zgodnie z art. 2 ust. 7 lit. a) rozporządzenia podstawowego, służącej do wyliczenia marginesu dumpingu.

13.

Następnie, w dniu 18 lutego 2013 r. zostało przyjęte sporne rozporządzenie wykonawcze nakładające ponownie ostateczne cło antydumpingowe, które weszło w życie w dniu 23 lutego 2013 r. Powinno ono wygasnąć w dniu 31 grudnia 2013 r. ( 12 ). Dochodzenie dotyczące dumpingu i szkody, będące podstawą tego rozporządzenia obejmowało okres od 1 października 2006 r. do 30 września 2007 r. ( 13 ).

IV – Postępowania główne, pytania prejudycjalne i postępowanie przed Trybunałem

14.

W sprawie C‑283/14 Eurologistik, spółka świadcząca usługi w zakresie przechowywania i magazynowania oraz dystrybucji, w dniach 20 i 25 marca 2013 r. umieściła w uprawnionym składzie celnym mandarynki pochodzące z Chin ( 14 ). W kwietniu 2013 r., Eurologistik odebrał część rzeczonych mandarynek ze składu celnego i złożył następnie zgłoszenie o dopuszczeniu do swobodnego obrotu. W tym celu obliczył on cło antydumpingowe w wysokości 9657,99 EUR. Decyzją z dnia 7 maja 2013 r. Hauptzollamt Duisburg nałożył na tę spółkę obowiązek zapłaty cła w wysokości 9657,99 EUR.

15.

Eurologistik wniósł zażalenie na tę decyzję, podnosząc, iż sporne rozporządzenie wykonawcze jest nieważne. Dokonawszy na mocy decyzji z dnia 17 maja 2013 r. zwrotu 255,25 EUR z tytułu cła antydumpingowego, Hauptzollamt Duisburg decyzją z dnia 9 września 2013 r. oddalił zażalenie z uwagi na fakt, że wskazane rozporządzenie było dla tego organu wiążące. Eurologistik wniósł zatem skargę na tę decyzję do Finanzgericht Düsseldorf (sądu podatkowego w Düsseldorfie), powołując się ponownie na nieważność spornego rozporządzenia wykonawczego.

16.

Finanzgericht Düsseldorf postanowił zatem zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy [sporne rozporządzenie wykonawcze] jest ważne?”.

17.

W sprawie C‑284/14, decyzją z dnia 3 kwietnia 2013 r. Hauptzollamt Hamburg-Stadt nałożył na GLS, importera zakonserwowanych mandarynek pochodzących z Chin, cło przywozowe, w tym 62983,52 EUR z tytułu cła antydumpingowego na podstawie spornego rozporządzenia wykonawczego.

18.

Powołując się na nieważność rzeczonego rozporządzenia, GLS w dniu 30 kwietnia 2013 r. wniósł do Hauptzollamt Hamburg-Stadt zażalenie na tę decyzję, które zostało oddalone, decyzją z dnia 24 maja 2013 r., jako bezpodstawne. W dniu 26 czerwca 2013 r. GLS wniósł odwołanie od tej decyzji do Finanzgericht Hamburg (sądu podatkowego w Hamburgu), który postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy [sporne] rozporządzenie wykonawcze […] jest ważne, pomimo że przed jego przyjęciem nie przeprowadzono w odpowiednim terminie niezależnego dochodzenia antydumpingowego, lecz kontynuowano dochodzenie, które prowadzono już w okresie od dnia 1 października 2006 r. do dnia 30 września 2007 r., przy czym dochodzenie to zgodnie z ustaleniami Trybunału […] w wyroku [GLS] przeprowadzono z naruszeniem wymogów określonych w rozporządzeniu […] nr 384/96 […], co w konsekwencji spowodowało, że Trybunał orzekł w przytoczonym wyroku, iż wydane w wyniku tego dochodzenia rozporządzenie nr 1355/2008 […] jest nieważne?”.

V – Analiza

A – W przedmiocie zarzutu nieważności podniesionego przed Trybunałem

19.

Jeden z zarzutów nieważności podniesionych przed Trybunałem w niniejszym postępowaniu wymaga ustalenia, czy sporne rozporządzenie wykonawcze jest sprzeczne z art. 6 ust. 1 rozporządzenia podstawowego w zakresie, w jakim jego podstawą jest okres objęty dochodzeniem starszy niż 5 lat, obejmujący okres od dnia 1 października 2006 r. do dnia 30 września 2007 r. Sądy odsyłające zwracają się do Trybunału w kwestii, czy jest zgodne z prawem uwzględnienie pierwotnego okresu objętego dochodzeniem w celu zbadania, czy istnieje analogiczne państwo w związku z ponownym nałożeniem odnośnych ceł antydumpingowych.

20.

Dla Finanzgericht Düsseldorf, z art. 6 ust. 1 zdanie trzecie rozporządzenia podstawowego wynika, że badanie powinno koniecznie odnosić się do aktualnego okresu objętego dochodzeniem, co zachodzi również w przypadku ponownego nałożenia cła antydumpingowego. Finanzgericht Hamburg dodaje, że o ile, co do zasady, powinno być możliwe uwzględnienie pierwotnego okresu objętego dochodzeniem, w niniejszym przypadku sprzeciwiałby się temu fakt, że nie można wykluczyć z dostateczną pewnością, iż działając w ten sposób, nie dochodzi do naruszenia obowiązku (staranności), stwierdzonego przez Trybunał w wyroku GSL. Zauważa on, że przedsiębiorstwa z państw trzecich mają tym większe trudności w udzieleniu odpowiedzi na zadane im pytania, im bardziej odnośny okres objęty dochodzeniem oddala się w czasie.

21.

Ze swej strony Eurologistik i GLS proponują łączną analizę art. 6 ust. 1 i art. 6 ust. 9 rozporządzenia podstawowego, z której wynika, że środki antydumpingowe mogą być wprowadzone wyłącznie w oparciu o najbardziej, jak to możliwe, aktualny okres objęty dochodzeniem. Twierdzą one, że wyrok Industrie des poudres sphériques/Rada ( 15 ) stanowi podstawę obowiązku ciążącego na instytucjach w zakresie wyboru okresu objętego dochodzeniem, który jest nieodległy w czasie. Wreszcie, odwołując się do art. 11 ust. 3 rozporządzenia podstawowego, który reguluje przegląd okresowy, strony te twierdzą, że przepis ten świadczy również o tym, iż obowiązujące cła antydumpingowe nie sprzeciwiają się badaniu opartemu na aktualnych danych.

B – W przedmiocie zgodności z prawem uwzględnienia odnośnego okresu objętego dochodzeniem

22.

W celu odparcia zarzutu nieważności opartego na wyborze okresu objętego dochodzeniem proponuję przypomnieć niektóre zasady regulujące ustanawianie ceł antydumpingowych oraz podstawowe zasady w zakresie przyjmowania decyzji administracyjnych, a następnie zająć się bardziej szczegółowo kwestią zachowania tych zasad w kontekście przyjęcia spornego rozporządzenia wykonawczego.

1. Uwagi dotyczące przepisów antydumpingowych rozumianych jako system środków ochrony w ramach wspólnej polityki handlowej

23.

Wiadomo, że art. 6 ust. 1 rozporządzenia podstawowego nie określa w imperatywny sposób okresu objętego dochodzeniem, jaki powinny uwzględnić instytucje. Stanowi on jedynie, że okres objęty postępowaniem zwykle obejmuje nie mniej niż sześć miesięcy bezpośrednio poprzedzających wszczęcie postępowania.

24.

Należy na wstępie przypomnieć, że celem ceł antydumpingowych jest zlikwidowanie marży dumpingowej będącej w istocie różnicą między ceną eksportową produktu przeznaczonego do wywozu do Unii oraz wartością normalną tego produktu i usunięcie w ten sposób szkodliwych skutków przywozu tych towarów do Unii ( 16 ). Postępowanie antydumpingowe ma chronić przemysł Unii, który może podlegać takiej ochronie, w sytuacji gdy przesłanki wymienione w rozporządzeniu podstawowym są spełnione (art. 5 ust. 9 i art. 6 ust. 4 rozporządzenia podstawowego) ( 17 ).

25.

Trybunał orzekł w związku z tym w wyroku Industrie des poudres sphériques/Rada ( 18 ), że ustanowienie ceł antydumpingowych nie stanowi sankcji za uprzednie zachowanie ( 19 ), lecz środek obronny i ochronny przed nieuczciwą konkurencją wynikającą z praktyk dumpingowych, i z tego powodu cła antydumpingowe nie mogą co do zasady być nakładane i podwyższane ze skutkiem retroaktywnym. Trybunał stwierdził następnie, że instytucje prowadzą dochodzenie w celu stwierdzenia szkody„na podstawie najbardziej jak to możliwe aktualnych informacji” ( 20 ).

26.

Ponadto instytucje Unii dysponują szerokim zakresem uznania w szczególności w dziedzinie środków antydumpingowych, ze względu na złożoność sytuacji gospodarczych, politycznych i prawnych, których oceny muszą dokonać. Kontrola sądowa takiej oceny musi ograniczać się do weryfikacji poszanowania zasad proceduralnych, prawidłowości ustaleń okoliczności faktycznych będących podstawą zaskarżonych decyzji, braku oczywistego błędu w ocenie tych okoliczności faktycznych oraz braku nadużycia władzy ( 21 ).

27.

Zgodnie z art. 2 ust. 7 lit. a) rozporządzenia podstawowego wybór analogicznego państwa powinien być dokonany w oparciu o uzasadnioną metodę ( 22 ). W szczególności wybór tego państwa objęty jest zakresem uznania, którym dysponują instytucje Unii przy ocenie złożonych sytuacji gospodarczych. Chociaż wykonanie tych uprawnień dyskrecjonalnych nie jest wyłączone z kontroli sądowej Trybunału, zakres tej kontroli jest stosunkowo ograniczony ( 23 ). W rezultacie zakres błędu stwierdzonego w wyroku GLS powinien być interpretowany w sposób ścisły.

28.

Ponadto chciałbym poczynić dodatkową uwagę w odniesieniu do czasu trwania środków antydumpingowych, który był źródłem nieporozumienia dla stron w postępowaniu głównym. Jak wynika bowiem z art. 11 ust. 1 i 2 rozporządzenia podstawowego w związku z motywem 20 tegoż rozporządzenia, środek antydumpingowy obowiązuje wyłącznie tak długo, jak jest to konieczne. Ostateczny środek antydumpingowy wygasa pięć lat po jego wprowadzeniu, o ile przegląd nie wykaże, że należy go utrzymać.

29.

Przegląd (wygaśnięcia środków antydumpingowych) w rozumieniu art. 11 ust. 2 rozporządzenia podstawowego oznacza zatem dla Komisji konieczność określenia nowego okresu objętego dochodzeniem. Ponadto częściowy przegląd przewidziany w art. 11 ust. 3 tego rozporządzenia jest uzasadniony koniecznością uwzględnienia zmiany okoliczności. Oznacza to w oczywisty sposób konieczność wyznaczenia nowego okresu objętego dochodzeniem. Co więcej, skuteczność i aktualny charakter okresu objętego dochodzeniem ma szczególne znaczenie w ramach zwrotu ceł antydumpingowych, zgodnie z art. 11 ust. 8 rozporządzenia podstawowego ( 24 ), gdyż postępowanie to obejmuje dochodzenie w zakresie wywozu producenta eksportującego do Unii, oraz obliczenie nowego marginesu dumpingu. W tym kontekście Komisja może być zmuszona do wyznaczenia dwóch okresów objętych dochodzeniem ( 25 ). Chciałbym tymczasem zauważyć, że postępowanie prowadzone w następstwie wyroku GLS oraz przyjęcie spornego rozporządzenia wykonawczego nie są objęte żadnym ze wskazanych przypadków.

30.

Wreszcie należy przypomnieć, że rozporządzenie podstawowe należy interpretować w świetle porozumienia o stosowaniu art. VI Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu 1994 (GATT) ( 26 ), znajdującego się w załączniku 1A do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO), podpisanego w Marrakeszu w dniu 15 kwietnia 1994 r. i zatwierdzonego decyzją Rady 94/800/WE z dnia 22 grudnia 1994 r. dotyczącą zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej w dziedzinach wchodzących w zakres jej kompetencji porozumień będących wynikiem negocjacji wielostronnych w ramach Rundy Urugwajskiej (1986–1994) ( 27 ).

31.

Tymczasem z wyjaśnień dotyczących porozumienia antydumpingowego wynika, że zachowanie terminów nie jest dłużej wymagane, w sytuacji gdy odnośne produkty są przedmiotem postępowania sądowego ( 28 ). Prawdą jest, że uwaga ta znajduje zastosowanie do przepisów wskazanego porozumienia dotyczących wszczęcia dochodzenia i jego dalszego przebiegu, ograniczonego w czasie do 18 miesięcy w ramach WTO, pamiętając przy tym, że w prawie Unii art. 6 ust. 9 rozporządzenia nr 384/96 wprowadził ograniczenie w czasie wynoszące 15 miesięcy. W tej sytuacji zasada ta wynika moim zdaniem z ogólnej zasady, zgodnie z którą przedłużenie postępowania antydumpingowego z uwagi na późniejsze postępowanie sądowe nie zobowiązuje do ponownego zbadania materialnych przesłanek nałożenia ceł antydumpingowych wyłącznie z powodu upływu czasu. Niemniej jednak zaskarżenie na drodze sądowej środka antydumpingowego nie może oczywiście czynić z postępowania administracyjnego „perpetuum mobile”. Zasada ta reguluje również moim zdaniem stosowanie art. 6 ust. 1 rozporządzenia podstawowego.

2. Uwagi dotyczące kontroli zgodności z prawem postępowania administracyjnego

32.

Jeśli chodzi o kontrolę zgodności z prawem i zasady obowiązujące w każdym postępowaniu administracyjnym, to podstawa obowiązków ciążących na instytucjach jest w tym przypadku zawarta w art. 266 TFUE, który stanowi, że w przypadku orzeczenia o nieważności aktu przyjętego przez instytucję jest ona zobowiązana do podjęcia środków, których wymaga wykonanie wyroku Trybunału.

33.

Należy przypomnieć w tym względzie, że stwierdzenie nieważności aktu kończącego postępowanie administracyjne obejmujące różne etapy, takie jak postępowanie antydumpingowe nie wiąże się z koniecznością stwierdzenia nieważności całego postępowania poprzedzającego przyjęcie zaskarżonego aktu ( 29 ).

34.

Postępowanie antydumpingowe stanowi przykład takiego postępowania wieloetapowego. W rezultacie stwierdzenie nieważności rozporządzenia wprowadzającego środki antydumpingowe nie pociąga za sobą z urzędu unieważnienia całej procedury poprzedzającej przyjęcie tego rozporządzenia. W związku z tym, jak stwierdza Rada w uwagach na piśmie, instytucje regularnie dokonują częściowego wznowienia pierwotnego dochodzenia w celu usunięcia niezgodności z prawem pierwotnego rozporządzenia. Zakres tego wznowienia jest zatem ograniczony do wykonania wyroku sądu Unii stwierdzającego nieważność pierwotnego rozporządzenia ( 30 ).

35.

Podzielam zatem stanowisko instytucji, które twierdzą, że w celu wykonania wyroku stwierdzającego nieważność wystarczy uczynić krok wstecz oraz usunąć wskazane przez Trybunał uchybienie.

36.

Jednak należy odróżnić samą podstawę stwierdzenia nieważności, w niniejszym przypadku naruszenie obowiązku staranności przy ustalaniu wartości normalnej od przedmiotowego zakresu tej podstawy stwierdzenia nieważności, to znaczy skutków („spread-effects”) w odniesieniu do całego aktu, którego nieważność stwierdził Trybunał. Zakres uchybienia proceduralnego powinien być oceniany w oparciu o stwierdzony błąd ( 31 ). Wydaje mi się oczywiste, że mogą występować przypadki, w których dochodzenie było w całości tak źle prowadzone, że należy ponownie przeprowadzić postępowanie. Powinno to jednak wynikać jednoznacznie z wyroku Trybunału stwierdzającego nieważność rozporządzenia wykonawczego. Pragnę dodać w tym kontekście, że wyrok GLS nie zakwestionował innych ustaleń rozporządzenia nr 1335/2008 dotyczących na przykład szkody, interesu Wspólnoty i ceny eksportowej. W szczególności nie została zakwestionowana sama moc dowodowa dochodzenia. Uchybienie proceduralne dotyczyło natomiast braku pewności co do niedostatecznego charakteru danych w celu wyboru analogicznego państwa trzeciego.

3. W przedmiocie wyboru okresu objętego dochodzeniem

37.

W świetle powyższych rozważań istota sporu dotyczy zachowania granic swobodnego uznania, które przysługuje instytucjom, przy wykonywaniu wyroku Trybunału stwierdzającego nieważność rozporządzenia antydumpingowego. To swobodne uznanie może być wykorzystane wyłącznie w granicach wyznaczonych celami założonymi w rozporządzeniu podstawowym ( 32 ).

38.

Chciałbym zauważyć, że przewidziany w art. 6 ust. 1 rozporządzenia podstawowego okres objęty dochodzeniem ma w szczególności zapewnić, by na okoliczności, na których opiera się ustalenie dumpingu i szkody, nie miało wpływu zachowanie zainteresowanych producentów mające miejsce po wszczęciu postępowania antydumpingowego, a zatem by nałożone na zakończenie postępowania cła ostateczne pozwalały na skuteczne wyrównanie szkody wyrządzonej dumpingiem ( 33 ).

39.

W niniejszym przypadku ocena skutków podstawy stwierdzenia nieważności musi zatem obejmować rozstrzygnięcie kwestii, czy w świetle tej roli okresu objętego dochodzeniem możliwe jest zaradzenie brakowi wskazanemu przez Trybunał w wyroku GLS bez przeprowadzania dochodzenia obejmującego zaktualizowany okres i aktualne dane. Innymi słowy, chodzi o ustalenie, w jakim zakresie błąd przy określaniu wartości normalnej mógł wpłynąć na ocenę dumpingu ( 34 ).

40.

Z wyroku GLS wynika bowiem, że Komisja popełniła błąd proceduralny a nie błąd merytoryczny. Z zawiadomienia o wznowieniu wynika, że jego zakres był „ograniczony do wyboru ewentualnego państwa analogicznego oraz określenia wartości normalnej zgodnie z art. 2 ust. 7 lit. a) rozporządzenia podstawowego, służącej do wyliczenia marginesu dumpingu” ( 35 ).

41.

Chciałbym zauważyć, że motywy 43 i 86 spornego rozporządzenia wykonawczego wskazują na dwa powody prowadzące instytucje do dokonania zakwestionowanego wyboru. Po pierwsze, „mając na uwadze, że cła antydumpingowe już obowiązują, wszelkie dane zgromadzone podczas nowego okresu objętego dochodzeniem byłyby zniekształcone istnieniem tych ceł antydumpingowych”, a po drugie „punkty podniesione przez strony w sprawie rzekomego braku dumpingu w chwili obecnej mogą być lepiej przedyskutowane w ramach przeglądu okresowego na podstawie art. 11 ust. 3 rozporządzenia podstawowego”.

42.

Ponadto motyw 54 spornego rozporządzenia wykonawczego potwierdza, że „mając na uwadze uwagi zgłoszone przez strony, ich analizę oraz brak współpracy, pomimo starań służb Komisji, ze strony ewentualnych producentów z państw trzecich, stwierdzono, że niemożliwe jest ustalenie wartości normalnej na podstawie ceny lub wartości skonstruowanej w państwie trzecim o gospodarce rynkowej zgodnie z art. 2 ust. 7 lit. a) rozporządzenia podstawowego”.

43.

Co więcej, jak podnosi Rada, cła wprowadzone spornym rozporządzeniem wykonawczym wywołują skutki tylko w pozostałym zakresie czasu obowiązywania rozporządzenia nr 1355/2008, a nie przez pięć lat od dnia wejścia w życie spornego rozporządzenia wykonawczego. Niniejsze sprawy nie dotyczą zatem dochodzenia wszczętego na podstawie art. 5 rozporządzenia podstawowego. W tym kontekście Komisja dodaje, że z nowego badania wynika, iż uchybienie proceduralne nie miało de facto żadnego wpływu na wynik badania. W związku z tym wyniki pierwotnego dochodzenia są w jak najszerszym możliwym zakresie uwzględnione w wyniku badania, zawartym w spornym rozporządzeniu wykonawczym. Prowadzenie całkiem nowego dochodzenia obejmującego zaktualizowany okres objęty dochodzeniem oznaczałoby istotne i nieuzasadnione opóźnienie w świetle prawa przemysłu Unii do takiej ochrony oraz w świetle faktu, że uchybienie proceduralne było ograniczone do częściowego aspektu.

44.

W rezultacie uważam, że w niniejszym przypadku błąd w określeniu analogicznego państwa nie wpłynął na inne dane uwzględnione przy obliczaniu cła antydumpingowego. W związku z tym, nawet jeśli logika wynikająca z zasad wspólnej polityki handlowej przemawiałaby na pierwszy rzut oka za wykorzystaniem najnowszych danych, to moim zdaniem w dialektyce między dwoma podejściami w niniejszych sprawach przeważa logika administracyjna, zgodnie z którą zgodność z prawem aktu administracyjnego nie może być zakwestionowana w wyniku późniejszej ewolucji sytuacji faktycznej. Instytucje nie przekroczyły zatem zakresu przysługującego im swobodnego uznania.

45.

W świetle powyższych uwag analiza spornego rozporządzenia wykonawczego nie może prowadzić do stwierdzenia jego nieważności.

VI – Wnioski

46.

Z zastrzeżeniem badania innych powołanych podstaw nieważności proponuję, aby Trybunał na pytania przedłożone przez Finanzgericht Düsseldorf i Finanzgericht Hamburg odpowiedział, że badanie rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 158/2013 z dnia 18 lutego 2013 r. ponownie nakładającego ostateczne cło antydumpingowe na przywóz niektórych przetworzonych lub zakonserwowanych owoców cytrusowych (tj. mandarynek itd.) pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej nie wykazało istnienia okoliczności wskazujących na jego nieważność.


( 1 )   Język oryginału: francuski.

( 2 )   Dz.U. L 49, s. 29, zwanego dalej „spornym rozporządzeniem wykonawczym”.

( 3 )   (Dz.U. L 343, s. 51). Rozporządzenie podstawowe, które weszło w życie w dniu 11 stycznia 2010 r., uchyliło i zastąpiło rozporządzenie Rady (WE) nr 384/96 z dnia 22 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony przed przywozem produktów po cenach dumpingowych z krajów niebędących członkami Wspólnoty Europejskiej (Dz.U. 1996, L 56, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 11, t. 10, s. 45), zmienione rozporządzeniem Rady (WE) nr 2117/2005 z dnia 21 grudnia 2005 r. (Dz.U. L 340, s. 17) (zwane dalej „rozporządzeniem nr 384/96”).

( 4 )   Wyrok GLS, C‑338/10, EU:C:2012:158.

( 5 )   Rozporządzenie Rady z dnia 18 grudnia 2008 r. nakładające ostateczne cło antydumpingowe i stanowiące o ostatecznym pobraniu cła tymczasowego nałożonego na przywóz niektórych przetworzonych lub zakonserwowanych owoców cytrusowych (tj. mandarynek itd.) pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej (Dz.U. L 350, s. 35, zwane dalej „rozporządzeniem nr 1355/2008”). Pragnę dodać, że w wyroku Zhejiang Xinshiji Foods i Hubei Xinshiji Foods/Rada, (T‑122/09, EU:T:2011:46), Sąd stwierdził nieważność rozporządzenia nr 1355/2008 w zakresie, w jakim dotyczyło ono skarżących Zhejiang Xinshiji Foods Co. Ltd i Hubei Xinshiji Foods Co. Ltd z uwagi na naruszenie prawa do obrony i brak uzasadnienia.

( 6 )   Jak wynika z motywu 12 rozporządzenia Komisji (WE) nr 642/2008 z dnia 4 lipca 2008 r. nakładającego tymczasowe cło antydumpingowe na przywóz niektórych przetworzonych lub zakonserwowanych owoców cytrusowych (tj. mandarynek itd.) pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej (Dz.U. L 178, s. 19).

( 7 )   Zobacz opinia rzecznika generalnego Y. Bota w sprawie GLS (C‑338/10, EU:C:2011:636, pkt 10), z której wynika, iż „rozporządzenie nr 1355/2008 jest niezgodne z prawem, ponieważ nie wynika z niego, iż instytucje wspólnotowe podjęły poważne i wystarczające wysiłki w celu określenia wartości normalnej konserwowanych mandarynek i innych owoców cytrusowych na podstawie cen stosowanych w jednym z państw trzecich posiadających gospodarkę rynkową lub przy wywozie z niego, wymienionych w statystykach Eurostatu jako państwa, z których towary objęte tą samą klasyfikacją taryfową jak omawiany towar zostały przywiezione do Wspólnoty w 2006 r. lub w 2007 r. w ilościach, których nie można uznać za oczywiście nieznaczące”.

( 8 )   Muszą one zatem się upewnić, że nie jest możliwe określenie wartości normalnej na podstawie ceny lub wartości skonstruowanej w warunkach gospodarki rynkowej państwa trzeciego lub ceny z takiego kraju przeznaczonej dla innych krajów, przed określeniem wartości normalnej poprzez odniesienie do innej uzasadnionej metody.

( 9 )   Wyrok GLS (C‑338/10, EU:C:2012:158, pkt 36).

( 10 )   Zawiadomienie dotyczące środków antydumpingowych nałożonych na przywóz niektórych przetworzonych lub zakonserwowanych owoców cytrusowych (tj. mandarynek itd.) pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej oraz częściowego wznowienia dochodzenia antydumpingowego dotyczącego przywozu niektórych przetworzonych lub zakonserwowanych owoców cytrusowych (tj. mandarynek itd.) pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej (Dz.U. 2012, C 175, s. 19, zwane dalej „zawiadomieniem o wznowieniu”).

( 11 )   Chodziło o mandarynki (w tym tangeryny i satsuma), klementynki, wilkingi i inne podobne krzyżówki cytrusów, według definicji określonej w pozycji CN 2008, pochodzące z Chin.

( 12 )   Należy podkreślić zakres stosowania ratione temporis nowego cła antydumpingowego, który czynił odniesienie do początkowego pięcioletniego okresu, to znaczy był obliczony od dnia wejścia w życie rozporządzenia nr 1355/2008. Sporne rozporządzenie wykonawcze wdrażające wyrok GLS, powinno zatem wygasnąć po pięciu latach od wejścia w życie (31 grudnia 2008 r.) rozporządzenia nr 1355/2008, czyli w dniu 31 grudnia 2013 r.

( 13 )   Zobacz przypis 6 do niniejszej opinii.

( 14 )   Dokładnie chodziło o 48000 kartonów zawierających po 24 puszki (312 gramów) mandarynek bez dodatku alkoholu i z dodatkiem cukru (13,95%), należących do podpozycji 2008 30 75 90 kodu Zintegrowanej taryfy Wspólnot Europejskich (TARIC). Przy tej okazji zgłosiła ona wartość celną obejmującą 5,91 EUR za karton.

( 15 )   C‑458/98 P, EU:C:2000:531.

( 16 )   Wyrok Carboni e derivati, C‑263/06, EU:C:2008:128, pkt 3941.

( 17 )   Zobacz wyroki: 191/82, Fediol/Komisja, EU:C:1983:259, pkt 1525; Eurocoton i in./RadaC‑76/01 P, EU:C:2003:511, pkt 5474.

( 18 )   C‑458/98 P, EU:C:2000:531.

( 19 )   Podkreślając jednocześnie, że środki antydumpingowe nie mogą obowiązywać w nieskończoność, jak wynika z art. 11 rozporządzenia podstawowego, należy zauważyć, że uwzględniając fakt, iż mają one charakter środków ochronnych, a nie sankcji karnych czy administracyjnych, zasada ne bis in idem nie znajduje do nich zastosowania.

( 20 )   C‑458/98 P, EU:C:2000:531, pkt 91, 92.

( 21 )   Zobacz wyrok Simon, Evers & Co., C‑21/13, EU:C:2014:2154, pkt 29.

( 22 )   Wyroki: Nölle, C‑16/90, EU:C:1991:402, pkt 11, 12; Rotexchemie, C‑26/96, EU:C:1997:261, pkt 10, 11; GLS, C‑338/10, EU:C:2012:158, pkt 22.

( 23 )   Opinia rzecznik generalnej E. Sharpston w sprawie Fliesen-Zentrum Deutschland, C‑687/13, EU:C:2015:349, pkt 35.

( 24 )   Zobacz pkt 3.6 obwieszczenia Komisji dotyczącego zwrotu ceł antydumpingowych (Dz.U. 2014, C 164, s. 9).

( 25 )   Zobacz decyzja wykonawcza Komisji w sprawie wniosków o zwrot cła antydumpingowego uiszczonego od przywozu żelazokrzemu pochodzącego z Rosji [C(2014) 9807 final].

( 26 )   Dz.U. 1994, L 336, s. 103, zwanego dalej „porozumieniem antydumpingowym”.

( 27 )   Dz.U. 1994, L 336, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 11, t. 21, s. 84. Zobacz wyrok BEUC/Komisja, T‑256/97, EU:T:2000:21, pkt 66, 67.

( 28 )   Artykuł 9.3.1. porozumienia antydumpingowego ma następujące brzmienie: „W przypadku kiedy wysokość cła antydumpingowego jest ustalana z mocą wsteczną, orzeczenie końcowe wprowadzające zobowiązania płatności ceł antydumpingowych będzie dokonane tak szybko, jak to tylko jest możliwe, zwykle w ciągu 12 miesięcy i w żadnym przypadku nie później niż w ciągu 18 miesięcy, licząc od daty złożenia wniosku o dokonanie końcowego określenia wysokości cła antydumpingowego. Wszelki zwrot będzie dokonany niezwłocznie i zwykle w okresie nie dłuższym niż 90 dni od orzeczenia końcowego zobowiązania, dokonanego zgodnie z niniejszym ustępem. W każdym przypadku, kiedy zwrot nie będzie dokonany w ciągu 90 dni, władze przedstawią wyjaśnienie, jeśli zostanie złożony o to wniosek”.

( 29 )   Zobacz wyroki: Asteris i in./Komisja, 97/86, 99/86, 193/86 i 215/86, EU:C:1988:199, pkt 30; a także Fedesa i in., C‑331/88, EU:C:1990:391, pkt 34.

( 30 )   Zobacz wyroki: Rada/Parlament, 34/86, EU:C:1986:291, pkt 47; Hiszpania/Komisja, C‑415/96, EU:C:1998:533, pkt 31; Industrie des poudres sphériques/Rada, C‑458/98 P, EU:C:2000:531.

( 31 )   Na przykład w sytuacji gdy uchybienie proceduralne nie narusza interesów przedsiębiorstwa biorącego udział w postępowaniu antydumpingowym. Tak jest w przypadku gdy instytucje, po wysłuchaniu stanowiska przedsiębiorstwa, decydują o nałożeniu cła antydumpingowego, nie informując przy tym o tej decyzji w odpowiednim czasie zainteresowanego przedsiębiorstwa.

( 32 )   Wyrok Eurocoton i in./Rada, C‑76/01 P, EU:C:2003:511, pkt 70.

( 33 )   Wyrok Transnational Company Kazchrome i ENRC Marketing/Rada, T‑192/08, EU:T:2011:619, pkt 221224.

( 34 )   Podzielam ponadto stanowisko rzecznik generalnej E. Sharpston dotyczące skutków błędów rzeczowych, zgodnie z którym samo występowanie takich błędów – nawet oczywistych – nie może samo w sobie prowadzić do automatycznego stwierdzenia nieważności rozporządzenia antydumpingowego. Istotny jest nie tyle oczywisty charakter błędów, lecz ustalenie, czy ich charakter powoduje, iż niepewne staje się, że Rada przyjęłaby takie same wnioski gdyby posiadała prawidłowe dane liczbowe. Zobacz opinia rzecznik generalnej E. Sharpston w sprawie Bricmate, C‑569/13, EU:C:2015:342, pkt 61.

( 35 )   Zawiadomienie o wznowieniu, pkt 3.