WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ (pierwsza izba)

z dnia 17 marca 2015 r. ( *1 )

„Służba publiczna — Personel EBC — Postępowanie dyscyplinarne — Kara dyscyplinarna — Zwolnienie — Prawo do obrony — Dostęp do akt postępowania dyscyplinarnego — Dostęp do informacji i dokumentów dotyczących innych służb — Rozsądny termin — Zgodność z prawem składu komisji dyscyplinarnej — Doradcza rola komisji dyscyplinarnej — Zaostrzenie kary w stosunku do zalecanej — Obowiązek uzasadnienia — Zarządzanie służbą — Oczywisty błąd w ocenie — Proporcjonalny charakter kary — Okoliczności łagodzące — Okoliczności obciążające — Zarzut niezgodności z prawem”

W sprawie F‑73/13

mającej za przedmiot skargę wniesioną na podstawie art. 36.2 Protokołu w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego, załączonego do traktatu WE i traktatu FUE,

AX, były pracownik Europejskiego Banku Centralnego, zamieszkały w Kibæk (Dania), reprezentowany przez adwokata L. Leviego,

strona skarżąca,

przeciwko

Europejskiemu Bankowi Centralnemu (EBC), reprezentowanemu przez M. López Torres oraz E. Carlini, działające w charakterze pełnomocników, wspierane przez adwokata B. Wägenbaura,

strona pozwana,

SĄD DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ (pierwsza izba),

w składzie: R. Barents, prezes, E. Perillo i J. Svenningsen (sprawozdawca), sędziowie,

sekretarz: X. Lopez Bancalari, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 2 grudnia 2014 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

Pismem, które wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 17 lipca 2013 r., AX żąda, po pierwsze, stwierdzenia nieważności decyzji zarządu Europejskiego Banku Centralnego (EBC, zwanego również dalej „Bankiem”) z dnia 28 maja 2013 r. nakładającej na niego karę dyscyplinarną w postaci rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem, a także, po drugie, zasądzenia kwoty 20000 EUR tytułem krzywdy, jakiej miał doznać.

Ramy prawne

1. Protokół w sprawie Statutu ESBC i EBC

2

Artykuł 36 Protokołu w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i EBC, załączonego do traktatu UE i traktatu FUE (zwanego dalej „Protokołem w sprawie Statutu ESBC i EBC”), zatytułowany „Personel”, stanowi:

„36.1   Rada Prezesów na wniosek Zarządu ustanawia warunki zatrudnienia personelu EBC.

36.2   Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do orzekania w każdym sporze między EBC i jego pracownikami, w granicach i na warunkach określonych w warunkach zatrudnienia”.

2. Regulamin EBC

3

Na podstawie art. 12.3 Protokołu w sprawie Statutu ESBC i EBC w dniu 7 lipca 1998 r. Rada Prezesów EBC przyjęła Regulamin EBC. Artykuł 11 Regulaminu EBC, zatytułowany „Pracownicy EBC”, w brzmieniu znajdującym zastosowanie do niniejszego sporu i wynikającym z decyzji EBC/2009/5 z dnia 19 marca 2009 r. (Dz.U. L 100, s. 10), stanowi w ust. 2 i 3:

„11.2   Z zastrzeżeniem przepisów art. 36 i 47 [Protokołu w sprawie] Statutu [ESBC i EBC], Zarząd ustanawia regulaminy organizacyjne (dalej zwane »zarządzeniami administracyjnymi«), obowiązujące pracowników EBC.

11.3   Zarząd ustanawia i uaktualnia kodeks postępowania, odnoszący się do działań jego członków oraz pracowników EBC”.

4

Artykuł 21 regulaminu EBC, zatytułowany „Warunki zatrudnienia”, ma następujące brzmienie:

„21.1   Stosunek pracy pomiędzy EBC a jego pracownikami określony jest przez warunki zatrudnienia oraz regulamin pracowniczy.

21.2   Warunki zatrudnienia są przyjmowane przez Radę Prezesów na wniosek Zarządu i po zasięgnięciu opinii Rady Ogólnej.

21.3   Warunki zatrudnienia podlegają wykonaniu w drodze regulaminu pracowniczego, który jest przyjmowany przez Zarząd.

21.4   Przed przyjęciem nowych warunków zatrudnienia lub regulaminu pracowniczego zasięga się opinii komitetu pracowniczego. Jego opinia przedkładana jest, odpowiednio, Radzie Prezesów lub Zarządowi”.

3. Warunki zatrudnienia personelu EBC [tłumaczenie nieoficjalne]

5

Na mocy art. 36.1 Protokołu w sprawie Statutu ESBC i EBC oraz w szczególności Regulaminu EBC Rada Prezesów EBC przyjęła w drodze decyzji EBC z dnia 9 czerwca 1998 r., zmienionej w dniu 31 marca 1999 r. (Dz.U. L 125, s. 32), warunki zatrudnienia personelu EBC (zwane dalej „warunkami zatrudnienia”). Warunki zatrudnienia zostały następnie kilkakrotnie zmienione. Warunki zatrudnienia w brzmieniu obowiązującym w dniu 1 stycznia 2010 r. stanowiły w szczególności:

„3.   Przywileje i immunitety przyznawane są pracownikom EBC na podstawie Protokołu w sprawie przywilejów i immunitetów [Unii Europejskiej] wyłącznie w interesie EBC. Nie mogą być w żadnym razie wykorzystywane w celu uchylania się od zobowiązań cywilnoprawnych ani jako uzasadnienie dla nieprzestrzegania prawa lub obowiązujących przepisów porządkowych […].

a)

Członkowie personelu wykonują swoje obowiązki sumiennie oraz bez uwzględniania własnego interesu. Zachowują się w sposób zgodny z wykonywanymi przez nich obowiązkami oraz odpowiadający powadze organu [Unii], jakim jest EBC […].

[…]

a)

Stosunki pracy między EBC a jego pracownikami są uregulowane w umowach o pracę zawartych zgodnie z warunkami zatrudnienia […]. Przyjęty przez Zarząd regulamin pracowniczy określa szczegółowe zasady stosowania […] warunków zatrudnienia.

[…]

c)

Warunki zatrudnienia nie podlegają żadnemu szczególnemu krajowemu systemowi prawnemu. EBC stosuje: (i) zasady ogólne wspólne dla systemów prawnych państw członkowskich, (ii) zasady ogólne prawa [Unii] i (iii) zasady zawarte w rozporządzeniach i dyrektywach [Unii] dotyczących polityki społecznej, skierowanych do państw członkowskich. Te [akty] prawne wdrażane są przez EBC w każdym przypadku, gdy jest to konieczne. W tym zakresie należycie uwzględnia się zalecenia [Unii] w dziedzinie polityki społecznej. Do celów interpretacji praw i obowiązków przewidzianych w […] warunkach zatrudnienia EBC należycie uwzględnia zasady ustanowione w rozporządzeniach, normach i orzecznictwie, mających zastosowanie do personelu instytucji [Unii].

[…]

a)

EBC może rozwiązać umowę z pracownikiem w drodze decyzji Zarządu zawierającej uzasadnienie, w trybie określonym w regulaminie pracowniczym, z następujących powodów:

[…]

(iv)

z powodów dyscyplinarnych.

b)

Podczas okresu próbnego lub w razie zwolnienia z powodów dyscyplinarnych okres wypowiedzenia wynosi jeden miesiąc.

[…]

41.   Pracownicy mogą domagać się, aby decyzje podejmowane w odniesieniu do nich podlegały kontroli administracyjnej zgodnie z procedurą przewidzianą w części ósmej regulaminu pracowniczego […].

[…]

Kary dyscyplinarne mogą być kwestionowane wyłącznie w ramach szczególnej procedury odwoławczej przewidzianej w regulaminie pracowniczym.

[…]

44.   Następujące kary dyscyplinarne mogą być nakładane, w zależności od przypadku, wobec pracowników […], którzy w sposób zamierzony lub przez niedbalstwo nie wywiązują się ze swoich obowiązków służbowych:

(i)

[…]

(ii)

Zarząd może nałożyć ponadto jedną z następujących kar:

[…]

obniżenie grupy zaszeregowania połączone z przeniesieniem członka personelu na inne, odpowiadające jej stanowisko w [EBC];

zwolnienie za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia połączone – w należycie uzasadnionych przypadkach – z ograniczeniem świadczeń przyznanych w ramach emerytury […] lub renty inwalidzkiej, przy czym skutki tego środka nie mogą objąć osób pozostających na utrzymaniu członka personelu […].

[…]

45.   Surowość nakładanych kar dyscyplinarnych powinna być współmierna do wagi przewinienia służbowego, a decyzja o wymierzeniu kary powinna być uzasadniona. Aby ustalić wagę przewinienia służbowego oraz podjąć decyzję o karze dyscyplinarnej, jaka ma zostać nałożona, należy uwzględnić:

charakter przewinienia służbowego i okoliczność, w jakich zostało ono popełnione;

zakres, w jakim przewinienie służbowe niekorzystnie wpływa na integralność, reputację lub interesy EBC;

stopień, w jakim przewinienie służbowe obejmuje działania celowe lub niedbalstwo;

motywy, jakimi kierował się członek personelu, popełniając przewinienie służbowe;

grupę zaszeregowania oraz staż pracy członka personelu;

zakres osobistej odpowiedzialności członka personelu;

czy czyn lub zachowanie stanowiące przewinienie służbowe było wynikiem powtarzających się działań lub zachowań;

zachowanie członka personelu w toku kariery zawodowej.

Kary dyscyplinarne są nakładane zgodnie z procedurą przewidzianą w regulaminie pracowniczym. Zgodnie z tą procedurą członkowi personelu […], do którego mają zastosowanie […] warunki zatrudnienia, nie można wymierzyć kary dyscyplinarnej bez uprzedniego umożliwienia mu ustosunkowania się do zebranych przeciwko niemu zarzutów […].

46.   W przypadku gdy członkowi personelu zarzuca się poważne przewinienie służbowe, zarząd może, po wysłuchaniu tego członka personelu, niezwłocznie zawiesić go w pełnieniu obowiązków, z wyjątkiem nadzwyczajnych okoliczności.

[…]”.

4. Regulamin pracowniczy EBC [tłumaczenie nieoficjalne]

6

Część 8.3 przyjętego przez zarząd regulaminu pracowniczego EBC, zatytułowana „Postępowanie dyscyplinarne”, w brzmieniu mającym zastosowanie w niniejszej sprawie stanowi:

„Przepisy art. 43, 44 i 45 warunków zatrudnienia są stosowane, jak następuje:

8.3.1

»Przewinienie służbowe« oznacza uchybienie w wykonywaniu obowiązków służbowych określonych w [Protokole] w sprawie Statutu [ESBC] i [EBC], warunkach zatrudnienia, regulaminie pracowniczym, kodeksie postępowania [EBC] i jakimkolwiek innym akcie prawnym lub uregulowaniu lub przepisach wewnętrznych mających zastosowanie wobec pracowników.

8.3.2

W oparciu o raport opisujący fakty i okoliczności stanowiące przewinienie służbowe, w tym wszelkie okoliczności obciążające lub łagodzące, wraz z dowodami na ich poparcie oraz opisujący wynik przesłuchania zainteresowanego członka personelu po przedstawieniu mu całości akt sprawy, zarząd może podjąć decyzję o:

wszczęciu postępowania dyscyplinarnego w przedmiocie przewinienia służbowego;

[…]

Członek personelu, przeciwko któremu wszczęto postępowanie dyscyplinarne […], zostaje pisemnie poinformowany o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego oraz o sformułowanych [wobec niego] zarzutach.

[…]

8.3.4

Nałożenie jakiejkolwiek kary dyscyplinarnej, innej niż pisemne ostrzeżenie lub nagana, może nastąpić wyłącznie po konsultacji z komisją dyscyplinarną.

8.3.5

Komisja dyscyplinarna składa się z następujących pięciu członków:

a)

przewodniczącego, nieposiadającego prawa głosu, wyznaczonego przez zarząd z listy byłych urzędników wysokiego szczebla innej instytucji Unii Europejskiej lub ważnych rangą członków europejskiej organizacji międzynarodowej […];

b)

Dyrektora Generalnego ds. Zasobów Ludzkich, Budżetu i Organizacji [EBC] lub jego zastępcy;

c)

dwóch członków personelu powołanych przez zarząd;

d)

przedstawiciela personelu powołanego przez zarząd z listy, na której zostały umieszczone, w kolejności preferencji, nazwiska trzech członków personelu, przekazanej przez komitet pracowniczy i reprezentatywne związki zawodowe […].

Członkowie komisji dyscyplinarnej powoływani zgodnie z pkt c) i d) nie mogą być zatrudnieni w tej samej komórce organizacyjnej co członek personelu, wobec którego toczy się postępowanie dyscyplinarne […].

[…]

8.3.6

Za zgodą przewodniczącego komisji członek komisji dyscyplinarnej może z uzasadnionych powodów zostać zwolniony z pełnienia tej funkcji, a w sytuacji konfliktu interesów jest zobowiązany ustąpić z funkcji. Zastępuje go wówczas jego zastępca.

8.3.7

Prace oraz obrady komisji dyscyplinarnej mają zgodnie z przepisami wewnętrznymi EBC w zakresie poufności charakter osobisty i poufny. Członkowie komisji dyscyplinarnej działają we własnym imieniu i wykonują swoje funkcje w sposób całkowicie niezależny.

8.3.8

Przewodniczący komisji dyscyplinarnej zapewnia wykonanie decyzji podjętych w ramach postępowania przed komisją dyscyplinarną i przekazuje każdemu członkowi wszystkie informacje i odpowiednie dokumenty.

[…]

8.3.10

Członek personelu [wobec którego toczy się postępowanie dyscyplinarne] jest powiadamiany o składzie komisji dyscyplinarnej i w ciągu pięciu dni może zgłosić sprzeciw wobec jednego z członków komisji.

8.3.11

Sprawozdanie, o którym mowa w art. 8.3.2, przekazywane jest [zainteresowanemu] członkowi personelu. Po otrzymaniu sprawozdania ma on prawo otrzymać swoje pełne akta osobowe oraz sporządzić kopie wszelkich dokumentów postępowania, w tym dokumentów uwalniających go od zarzutów. Przysługuje mu nie mniej niż 15 dni od dnia otrzymania raportu na przygotowanie obrony.

8.3.12

Komisja dyscyplinarna wysłuchuje [zainteresowanego] członka personelu, który może przedstawić uwagi ustne lub na piśmie, i może go wspomagać wybrana przez niego osoba […].

[…]

8.3.15

Komisja dyscyplinarna wydaje większością głosów ostateczną, podpisaną przez wszystkich członków opinię w przedmiocie prawdziwości okoliczności faktycznych oraz w kwestii, czy stanowią one przewinienie służbowe, a także w przedmiocie nałożenia jakiejkolwiek kary dyscyplinarnej. Każdy z członków komisji dyscyplinarnej może dołączyć do opinii zdanie odrębne. Komisja dyscyplinarna przekazuje swoją ostateczną opinię zarządowi i [zainteresowanemu] członkowi personelu w terminie trzech miesięcy od powiadomienia go o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego. Jeżeli komisja dyscyplinarna przeprowadza dodatkowe dochodzenie, termin ten zostaje wydłużony do pięciu miesięcy. W każdym przypadku jest on uzależniony od złożoności sprawy [dyscyplinarnej].

[…]

8.3.16

Członek personelu może przedstawić zarządowi swoje uwagi w terminie 15 dni, licząc od przekazania sporządzonej przez komisję dyscyplinarną ostatecznej opinii wraz z uzasadnieniem.

8.3.17

Zarząd podejmuje decyzję o nałożeniu najbardziej odpowiedniej kary dyscyplinarnej w terminie jednego miesiąca od otrzymania sporządzonej przez komisję dyscyplinarną ostatecznej opinii wraz z uzasadnieniem oraz uwag członka personelu. Zarząd uwzględnia należycie przedstawione przez komisję dyscyplinarną zalecenia; nie jest jednak nimi związany.

[…]”.

5. Okólnik nr 1/2006[tłumaczenie nieoficjalne]

7

Przepisy dotyczące dochodzeń administracyjnych w EBC zostały zawarte w okólniku administracyjnym nr 1/2006 przyjętym przez zarząd w dniu 21 marca 2006 r. (zwanym dalej „okólnikiem nr 1/2006”). Artykuł 2 ust. 1 tego okólnika stanowi, że dochodzenia administracyjne mają na celu wyjaśnienie okoliczności faktycznych, nie przesądzają one jednak jakiegokolwiek postępowania dyscyplinarnego.

8

Zgodnie z art. 6 ust. 14 okólnika nr 1/2006, na końcu dochodzenia administracyjnego osoba lub grupa osób (zwana dalej „panelem” lub „panelem dochodzeniowym”) zajmująca się prowadzeniem dochodzenia administracyjnego powinna przedstawić osobie odpowiedzialnej za prowadzenie dochodzenia sprawozdanie z uzasadnieniem, a w przypadku gdy osoba ta jest menedżerem wyższego szczebla, powinna ona poinformować o tym zarząd.

9

Artykuł 7 ust. 3 okólnika nr 1/2006 przewiduje, że:

„Pracownicy EBC, wobec których toczy się dochodzenie administracyjne:

a)

są powiadamiani przez osobę odpowiedzialną za prowadzenie dochodzenia lub panel, przed przedstawieniem sprawozdania z uzasadnieniem, o treści domniemanego przewinienia służbowego oraz uzyskują dostęp do dokumentów odnoszących się do sformułowanych wobec nich zarzutów, dotyczących istotnych faktów w kontekście wykonywania przez nich prawa do obrony; oraz

b)

uzyskują możliwość przedstawienia swojego punktu widzenia oraz złożenia uwag w przedmiocie ustaleń ich dotyczących; w celu uzyskania pełnej dokumentacji dochodzenia uwagi te zostają dołączone do sprawozdania z uzasadnieniem; oraz

c)

uzyskują możliwość zwrócenia się o pomoc ze strony przedstawiciela personelu.

Pracownicy EBC lub inne osoby uczestniczące w dochodzeniu administracyjnym mają również dostęp do wszystkich informacji ich dotyczących, a także do ich danych osobowych w celu zapewnienia rzetelności i kompletności tych informacji; mają prawo wyegzekwowania od odpowiedzialnego za prowadzenie dochodzenia administracyjnego, działającego w charakterze organu kontrolnego, natychmiastowego sprostowania wszelkich nieścisłości lub uzupełnienia luk w odniesieniu do ich danych osobowych”.

6. Kodeks postępowania EBC [tłumaczenie nieoficjalne]

10

Odpowiednie przepisy kodeksu postępowania EBC, uchwalonego na podstawie art. 11 ust. 3 Regulaminu Banku (Dz.U. 2001, C 76, s. 12, zwanego dalej „kodeksem postępowania”), mają następujące brzmienie:

„[…]

2. […]

[Członkowie personelu EBC], do których adresowany jest [niniejszy kodeks postępowania], powinni w swym działaniu kierować się lojalnością wyłącznie wobec EBC; wykonywać swoje obowiązki w sposób uczciwy, niezależny, bezstronny i powściągliwy, nie mając na uwadze interesu osobistego ani interesów swojego kraju; przestrzegać wysokich standardów etyki zawodowej oraz unikać sytuacji, które mogą prowadzić do powstania konfliktu interesów.

[…]

2.2 Staranność, efektywność i odpowiedzialność

Adresaci [niniejszego kodeksu postępowania] powinni we wszystkich przypadkach wykonywać powierzone im zadania i obowiązki w jak najlepszy sposób, z należytą starannością i efektywnością. Powinni być oni świadomi znaczenia ich obowiązków i zadań, uwzględniać oczekiwania społeczne dotyczące ich postępowania zgodnie z zasadami moralnymi, postępować w sposób chroniący i promujący zaufanie opinii publicznej do EBC oraz przyczyniać się do efektywności administracji EBC.

[…]

4.1 […]

Dla adresatów [niniejszego kodeksu postępowania] lojalność oznacza nie tylko, że powinni oni wykonywać powierzone im przez przełożonych zadania, wypełniać polecenia tych ostatnich oraz przestrzegać zasad podległości służbowej, ale też że powinni oni wspierać swoich przełożonych i współpracowników oraz służyć im radą, a także postępować w duchu otwartości i przejrzystości w ramach relacji z nimi. [Członkowie personelu EBC] winni w szczególności informować swoich współpracowników o bieżącej pracy i umożliwiać im uczestnictwo w niej. Zachowywanie dla siebie informacji z niekorzyścią dla przełożonych lub współpracowników, które może mieć wpływ na prawidłowy przebieg pracy w EBC, zwłaszcza w celu uzyskania korzyści osobistych, przekazywanie informacji nieprawdziwych, nieścisłych lub zniekształconych, odmowa współpracy z innymi pracownikami oraz jakiekolwiek stwarzanie utrudnień jest sprzeczne z duchem lojalności, jakiego oczekuje się od [członków personelu EBC].

[…]

4.2 […]

[Członkowie personelu EBC] winni szanować i chronić mienie EBC i nie powinni umożliwiać osobom trzecim korzystania z usług lub urządzeń EBC. Wszelkie urządzenia i sprzęt EBC, niezależnie od ich przeznaczenia, powinny zostać oddane przez EBC do dyspozycji [członków personelu] wyłącznie do celów służbowych, chyba że uzyskają zezwolenie na korzystanie z nich w celach prywatnych albo na podstawie obowiązujących uregulowań czy praktyk wewnętrznych, albo na podstawie uznaniowej.

Ponadto [członkowie personelu EBC] winni podejmować wszelkie działania, w rozsądnym i odpowiednim zakresie, w celu ograniczenia, gdy to możliwe, kosztów ponoszonych przez EBC, tak aby dostępne zasoby były wykorzystywane jak najefektywniej.

5. Zastosowanie

5.1 Rola [członków personelu EBC], adresatów [niniejszego kodeksu postępowania]

Prawidłowe stosowanie niniejszego kodeksu [postępowania] jest uzależnione przede wszystkim od profesjonalizmu, świadomości zawodowej i zdrowego rozsądku [jego] adresatów.

Adresaci [niniejszego kodeksu postępowania], którzy zajmują kierownicze stanowiska, powinni, oprócz zachowywania czujności, postępować w sposób wzorcowy w zakresie poszanowania przepisów i zasad zawartych w niniejszym kodeksie [postępowania].

[…]”.

7. Podręcznik praktyki biznesowej [tłumaczenie nieoficjalne]

11

Rozdział 7 „Podręcznika praktyki biznesowej” („Business Practices Handbook”, zwanego dalej „podręcznikiem praktyki biznesowej”) przewiduje, że w odniesieniu do scentralizowanych jednostek budżetowych, zadania i fundusze związane z budżetem centralnym są powiązane z usługami świadczonymi innym służbom EBC przez służbę odpowiedzialną za budżet scentralizowany. Kierownicy jednostek budżetowych („Budget Center Managers”) ponoszą odpowiedzialność za jakąkolwiek działalność podlegających im jednostek budżetowych i składają z tego sprawozdanie. Są oni odpowiedzialni za zarządzanie środkami finansowymi w ramach zatwierdzonego budżetu i zgodnie z odpowiednimi przepisami i wytycznymi. Do ich zadań należy zapewnienie, by wydatki zostały ujęte w odpowiednim rachunku finansowym. Zgodnie z rozdziałem 8 podręcznika praktyk biznesowych członkowie personelu EBC stosują przepisy dotyczące zamówień publicznych oraz dobre praktyki w odniesieniu do wszystkich rodzajów działalności w zakresie kupna. Powinni oni dążyć do uzyskania najlepszego stosunku jakości do ceny, biorąc pod uwagę całkowity koszt towaru, oraz uwzględniać nie tylko istniejące, lecz także potencjalne przyszłe potrzeby. Artykuł 8.1.1 podręcznika praktyk biznesowych przewiduje, że kierownik jednostki budżetowej ponosi odpowiedzialność za dobre jej funkcjonowanie oraz pozytywne wyniki w zakresie nabywania towarów, czyli powinien uzyskać najlepszy stosunek jakości do ceny i przestrzegać standardów EBC oraz kodeksu postępowania w ramach działalności dotyczącej kupna.

Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu

1. Wstępne okoliczności faktyczne, które zostały również przywołane w sprawach połączonych F‑7/11 i F‑60/11

12

Skarżący rozpoczął służbę w EBC w dniu 1 czerwca 2003 r., a w wyniku wewnętrznej procedury rekrutacji został powołany, ze skutkiem od dnia 1 czerwca 2007 r., na stanowisko kierownika działu usług biurowych w Dyrekcji Generalnej (DG) ds. Administracji, który to dział w dniu 19 lutego 2008 r. został przemianowany na „dział ds. administracyjnych”. Dział ten był w szczególności odpowiedzialny za właściwe funkcjonowanie centralnych usług pocztowych, centrali telefonicznej i reprografii, za zarządzanie podzlecaniem usług sprzątania, wewnętrzną restauracją, grupowymi rezerwacjami pokoi hotelowych, usługami tłumaczeń ustnych i podróżami służbowymi, za organizowanie posiedzeń odbywających się w EBC, zapewnienie funkcjonowania usług kierowców i transportowych, przyjmowanie dostaw, zarządzanie pomieszczeniem służącym składowaniu towarów, a także za dostawę mebli i wewnętrzną dystrybucję towarów.

13

Skarżący, jako kierownik działu odpowiedzialnego za zaopatrywanie w sposób przekrojowy innych działów Banku w urządzenia i usługi, z wyjątkiem jednak sprzętu informatycznego, zarządzał scentralizowanym budżetem. W wykonywaniu swoich zadań wspierał go zastępca kierownika (zwany dalej „zastępcą kierownika działu”).

14

Zgodnie z polityką nabywania towarów w EBC, zatwierdzoną przez zarząd, „»odpowiedzialność za zaopatrzenie i zakup jest scentralizowana [między innymi w odniesieniu do wszystkich] scentralizowanych inwestycji informatycznych (w tym sprzętu i oprogramowania)« i została powierzona działowi infrastruktury i operacji [DG ds. Systemów Informatycznych]”.

15

W dniu 26 lutego 2010 r. zarząd zdecydował, na podstawie okólnika nr 1/2006, o przeprowadzeniu dochodzenia administracyjnego mającego na celu wyjaśnienie „wszystkich faktów i okoliczności związanych z zakupem określonych artykułów i korzystaniem z pewnych towarów EBC przez personel [działu ds. administracyjnych]”, a także „wszystkich faktów i okoliczności związanych z ewentualnym przewinieniem służbowym popełnionym przez niektórych członków personelu w związku z zakupem i korzystaniem ze wspomnianych [towarów]” (zwanego dalej „pierwotnym dochodzeniem administracyjnym”). Postanowiono również nie informować o tym od razu zainteresowanych członków personelu, aby nie zaszkodzić dochodzeniu administracyjnemu. Tą samą decyzją z dnia 26 lutego 2010 r. dyrektor Dyrekcji Audytu Wewnętrznego został wskazany jako osoba odpowiadająca za przeprowadzenie dochodzenia oraz utworzono panel dochodzeniowy składający się z czterech członków personelu EBC.

16

W dniu 26 marca 2010 r. skarżący został przesłuchany przez panel dochodzeniowy w przedmiocie nabycia przez dział ds. administracyjnych trzech różnych kategorii artykułów, a mianowicie: (i) komputerów przenośnych marki X, (ii) innego rodzaju komputerów oraz (iii) czytników książek elektronicznych. Skarżący został przy tej okazji poinformowany, że na podstawie art. 7 ust. 1 okólnika nr 1/2006 został objęty dochodzeniem administracyjnym w rozumieniu art. 2 ust. 1 tego okólnika. W dniu 22 kwietnia 2010 r. przekazano mu wstępny protokół z przesłuchania po to, aby mógł przedstawić swoje uwagi w tym zakresie, co uczynił w dniu 10 maja 2010 r.

17

Decyzją z dnia 6 kwietnia 2010 r., ze skutkiem od dnia 7 kwietnia 2010 r. (zwaną dalej „decyzją z dnia 6 kwietnia 2010 r.”), zarząd zawiesił skarżącego w pełnieniu obowiązków, z zachowaniem pełnego wynagrodzenia podstawowego, na okres trwania dochodzenia administracyjnego. W decyzji tej wskazano, że została ona wydana między innymi ze względu na poruszenie panujące w dziale ds. administracyjnych oraz konieczność ułatwienia sprawnego prowadzenia pierwotnego dochodzenia administracyjnego oraz w oparciu o sprawozdanie z postępu prac dochodzeniowych panelu (zwane dalej „sprawozdaniem z postępu prac dochodzeniowych na dzień 6 kwietnia 2010 r.”), które zostało przekazane zarządowi tego samego dnia. Decyzja z dnia 6 kwietnia 2010 r. została zakwestionowana przez skarżącego, który wniósł odwołanie szczególne na podstawie art. 41 warunków zatrudnienia i art. 8.1.6 regulaminu pracowniczego.

18

W odpowiedzi na wniosek panelu dochodzeniowego skarżący poprosił jednego ze współpracowników o przyniesienie do Banku pewnej liczby przedmiotów, stanowiących własność EBC, które skarżący przetrzymywał poza siedzibą EBC. W dniu 22 lipca 2010 r. współpracownik ten zwrócił wspomniane przedmioty EBC. Wśród nich były trzy komputery przenośne, czytnik książek elektronicznych, przenośny system nawigacji, dwa aparaty fotograficzne oraz projektor ręczny.

19

Ponadto pismem z dnia 22 lipca 2010 r. skarżący poinformował panel dochodzeniowy, że nie może uczestniczyć w przewidzianym w tym dniu przesłuchaniu z powodów zdrowotnych. W piśmie tym udzielił on jednak szczegółowych odpowiedzi na pytania panelu odnośnie do zakupów dokonanych przez dział ds. administracyjnych w latach 2007–2010.

20

W tej kwestii skarżący podkreślił w szczególności, że sporne liczne zakupy zostały dokonane celem przeprowadzenia prób i do celów doświadczalnych. Wyjaśnił on również, że zakup komputerów, komputerów przenośnych „MacBook” oraz innego sprzętu komputerowego był przeznaczony na potrzeby stworzenia stanowisk dla osób z zewnątrz uczestniczących w posiedzeniach EBC, w celu umożliwienia im czytania poczty elektronicznej, potwierdzania informacji związanych z lotem i dokonywania rejestracji on-line. Inny rodzaj sprzętu był przeznaczony na potrzeby wyposażenia poczekalni dla kierowców EBC, z których korzystali oni w czasie przerw między kursami. Według skarżącego chodziło o zapewnienie im rozrywki, w szczególności w czasie przedłużonych oczekiwań wieczornych. W tym też celu dział ds. administracyjnych miał dokonać zakupu konsoli do gier wideo (Wii). Przenośne systemy nawigacji zostały z kolei zakupione na potrzeby kierowców, pokonujących długie trasy na obszarze Niemiec oraz całej Europy. Jeśli chodzi o zakup telefonów komórkowych, miały one być wypożyczane członkom personelu, którym Bank nie udostępnił takich urządzeń na stałe, czy też zastąpić wadliwe telefony, które udostępniła im DG ds. Systemów Informatycznych. Zakup telefonów komórkowych marki BlackBerry i związanego z nimi sprzętu został również zakupiony w celu zastąpienia wadliwych telefonów udostępnionych przez dział ds. administracyjnych DG ds. Systemów Informatycznych. Zakup klawiatur bezprzewodowych miał być przez skarżącego zarządzony na potrzeby wyposażenia sal posiedzeń.

21

W tym samym piśmie z dnia 22 lipca 2010 r., skierowanym do panelu, skarżący wyjaśnił również, że zakup pięciu czytników książek elektronicznych został dokonany celem testów, aby dowiedzieć się, czy w przyszłości taki sprzęt mógłby lub powinien zostać zakupiony przez Bank w ramach prezentu dla członków personelu. Skarżący wyjaśnił ponadto, że ponieważ czyta on regularnie literaturę zawodową, ma zawsze przy sobie czytnik książek elektronicznych celem korzystania z niego w pociągu lub w czasie podróży służbowych.

22

Zakup aparatów fotograficznych dokonany przez dział ds. administracyjnych miał na celu wykonywanie wysokiej jakości zdjęć przedmiotów, które znajdowały się w katalogu zamówień wspomnianego działu. Inne materiały dźwiękowe i filmowe miały zostać zakupione dla potrzeb prezentacji podczas posiedzeń. Zakupione ponadto pokrowce miały według skarżącego ułatwić współpracownikom działu ds. administracji transport ich komputerów przenośnych i dokumentów. Co się tyczy cyfrowych ramek do zdjęć i kart pamięci SD („Secure Digital”), miały one zostać zakupione celem nagrodzenia, jeśli zaistnieje taka potrzeba, personelu działu ds. administracyjnych.

23

W dniu 26 lipca 2010 r. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) powiadomił Bank o podjętej w dniu 1 lipca 2010 r. decyzji o wszczęciu dochodzenia. Wszczęcie tego dochodzenia skutkowało zakończeniem pierwotnego dochodzenia administracyjnego na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. dotyczącego dochodzeń prowadzonych przez OLAF (Dz.U. L 136, s. 1). W braku zakończenia dochodzenia przez panel dochodzeniowy w dniu 26 lipca 2010 r. nie przedłożono odpowiedzialnemu za prowadzenie dochodzenia „sprawozdania z uzasadnieniem dotyczącego faktów i okoliczności sprawy, a także istnienia lub braku wystarczających dowodów na poparcie zarzucanego uchybienia” zgodnie z art. 8.3.2 regulaminu pracowniczego i art. 6 ust. 14 okólnika nr 1/2006.

24

Decyzją zarządu z dnia 3 sierpnia 2010 r., wydaną w następstwie szczególnego odwołania skarżącego, zarząd uchylił decyzję z dnia 6 kwietnia 2010 r., a skarżącemu przyznano odszkodowanie w wysokości symbolicznego jednego euro.

25

Decyzją z dnia 4 sierpnia 2010 r. (zwaną dalej „decyzją z dnia 4 sierpnia 2010 r.”), doręczoną tego samego dnia, zarząd zawiesił skarżącego w pełnieniu obowiązków począwszy od dnia 5 sierpnia 2010 r., z zachowaniem wynagrodzenia podstawowego. W decyzji tej wskazano, iż opiera się ona, po pierwsze, na istnieniu zarzutów, które gdyby zostały potwierdzone, stanowiłyby poważne przewinienie służbowe ze względu na wynikające z niego naruszenie wizerunku EBC, a także biorąc pod uwagę, że zainteresowany zajmował wysokie stanowisko w tej instytucji, oraz po drugie, na konieczności ułatwienia prowadzenia dochodzenia przez OLAF.

26

W skierowanym do skarżącego piśmie przewodnim do decyzji z dnia 4 sierpnia 2010 r., podpisanym między innymi przez dyrektora generalnego DG ds. Zasobów Ludzkich, Budżetu i Organizacji (zwanej dalej »DG ds. Zasobów Ludzkich«), podkreślono w szczególności, że przed wydaniem tej decyzji skarżący wielokrotnie odmawiał uczestnictwa w przesłuchaniu. W piśmie tym powołano się na orzecznictwo dotyczące przesłuchania osoby zainteresowanej po wydaniu decyzji o zawieszeniu jej w pełnieniu obowiązków, a następnie wezwano skarżącego do stawienia się na przesłuchanie w dniu 11 sierpnia 2010 r. o godz. 11.00 lub we wcześniejszym wybranym przez niego terminie, a w przypadku gdy jest to niemożliwe, do przedstawienia nie później niż do dnia 3 września 2010 r. uwag na piśmie dotyczących decyzji z dnia 4 sierpnia 2010 r.

27

Pismem z dnia 17 sierpnia 2010 r. dyrektor generalny DG ds. Zasobów Ludzkich poinformował skarżącego o sformułowanych przeciwko niemu zarzutach, które zostały przedstawione zarządowi, a mianowicie:

„[…]

[Po pierwsze,] zarzuty przedstawione zarządowi, znajdujące się w [sprawozdaniu z postępu prac dochodzeniowych] na dzień 6 kwietnia 2010 r., w następstwie przesłuchania [skarżącego] w dniu 26 marca 2010 r., z którego protokół został przekazany [skarżącemu] […] i w odniesieniu do którego przedstawił on w dniu 10 maja 2010 r. uwagi na piśmie […] [dotyczące]:

(i)

[zakupu] komputerów przenośnych marki [X], zakupu innych komputerów przenośnych i czytników książek elektronicznych przez [dział ds. administracyjnych];

(ii)

[okoliczności, że] cel służbowy, lokalizacja tych przedmiotów oraz ich wykorzystanie były niejasne.

[Po drugie,] zarzuty przedstawione zarządowi, zawarte w [sprawozdaniu z postępu prac dochodzeniowych] na dzień 6 kwietnia 2010 r., które zostały ponownie podsumowane i poparte dowodami w [protokole z posiedzenia, które odbyło się] w dniu 14 lipca 2010 r., którego wstępna wersja została przesłana [skarżącemu] w piśmie z dnia 21 lipca 2010 r. [a mianowicie że:]

(i)

pewna liczba przedmiotów, takich jak komputery przenośne marki [X], inne rodzaje komputerów przenośnych lub stacjonarnych oraz czytniki książek elektronicznych, została zakupiona ze środków jednej z dwóch scentralizowanych jednostek budżetowych, za którą odpowiadał [dział ds. administracyjnych], przy czym obecna lokalizacja większości tych przedmiotów pozostaje niejasna;

(ii)

[skarżący], jako kierownik [działu ds. administracyjnych], zainicjował zakup tych przedmiotów, zezwolił na niego lub go umożliwił;

(iii)

cel służbowy, w jakim zostały dokonane te zakupy, jest wątpliwy, biorąc pod uwagę rolę i zakres odpowiedzialności [działu ds. administracyjnych], wynikające z opisu zadań [działu, zatwierdzonego przez zarząd];

(iv)

[skarżący], jako osoba odpowiedzialna za kierowanie [działem ds. administracyjnych], nie był w stanie przedstawić sensownego wyjaśnienia w odniesieniu do lokalizacji większości tych przedmiotów.

[Po trzecie,] zarzuty przedstawione zarządowi znajdujące się w sprawozdaniu z postępu prac dochodzeniowych na dzień 19 lipca 2010 r. [a mianowicie]:

(i)

zakup 127 przedmiotów przez [dział ds. administracyjnych], które można podzielić na trzynaście różnych kategorii, z których najważniejsze stanowią: (i) komputery przenośne marki [X] i związany z nimi dodatkowy sprzęt; (ii) inny rodzaj sprzętu komputerowego i oprogramowania; (iii) inny rodzaj sprzętu i oprogramowania komputerowego; (iv) systemy nawigacji oraz (v) telefony komórkowe. [Na dzień 17 sierpnia 2010 r.] można było ustalić miejsce, w którym przetrzymywano tylko niektóre spośród 127 rzeczonych przedmiotów;

(ii)

niejasność co do celu służbowego, jaki miał służyć zakupowi tych przedmiotów, związanego z jakimkolwiek projektem lub zadaniem, oraz co do związku między danym projektem lub zadaniem a strukturą zadaniową [działu ds. administracyjnych].

[…]”.

28

Pismem z dnia 10 sierpnia 2010 r. skarżący zażądał od EBC dostępu do pewnych dokumentów. Pismem z dnia 17 sierpnia 2010 r. Bank odmówił uwzględnienia tego żądania, odwołując się w tym względzie do swojego stanowiska zawartego w poprzednich pismach z dnia 28 kwietnia, 21 maja i 5 lipca 2010 r., a także w piśmie z dnia 4 sierpnia 2010 r., w którym przekazał mu decyzję z dnia 4 sierpnia 2010 r. W załączniku do pisma z dnia 17 sierpnia 2010 r. EBC ponownie przedstawił zarzucane skarżącemu uchybienia, na których opierała się decyzja z dnia 4 sierpnia 2010 r.

29

W pismach z dnia 3 i 10 września 2010 r. skarżący przedstawił swoje uwagi odnośnie do decyzji z dnia 4 sierpnia 2010 r. Podkreślił on w szczególności swoje kwalifikacje jako kierownika działu („manager”), a zwłaszcza okoliczność, że miał on zaoszczędzić Bankowi 3 mln EUR w ramach umowy dotyczącej systemu informatycznego wraz z oprogramowaniem i produktami z nim związanymi, przeznaczonego do przetwarzania danych osobowych, zwanego „SAP”.

30

W odniesieniu do spornych zakupów skarżący podniósł, że były one zgodne z obowiązującymi w EBC przepisami i zasadami oraz że odpowiadały potrzebom służbowym w związku z zadaniami działu ds. administracyjnych.

31

Jeśli chodzi o zakup komputerów przenośnych marki X, skarżący wskazał, że dokonano go na potrzeby stworzenia stanowisk dla osób spoza EBC oraz że pomijając walor estetyczny komputerów tej marki, ich wybór został dokonany ze względu na większą niezawodność techniczną w zakresie korzystania z Internetu bezprzewodowego niż zwykle używanych w EBC komputerów marki Y.

32

Zarząd zwrócił się następnie do panelu dochodzeniowego o przygotowanie, w odpowiedzi na argumenty skarżącego, notatki zawierającej uwagi panelu, jego ustalenia i wyniki przesłuchań prowadzonych do dnia 26 lipca 2010 r.

33

Pismem z dnia 30 września 2010 r. skarżący wniósł szczególne odwołanie od decyzji z dnia 4 sierpnia 2010 r. Decyzją zarządu EBC z dnia 23 listopada 2010 r. odwołanie to zostało oddalone.

34

Również w dniu 23 listopada 2010 r. zarząd przyjął, po ponownym zbadaniu sytuacji skarżącego i w następstwie przedstawienia przez niego uwag na piśmie, nową decyzję, która utrzymała w mocy decyzję z dnia 4 sierpnia 2010 r. W decyzji tej wskazano, że została ona przyjęta po tym, jak zarząd zwrócił się do panelu dochodzeniowego o przygotowanie notatki zawierającej jego uwagi na temat uwag przedstawionych przez skarżącego. Przyczyny zawieszenia skarżącego były następujące: po pierwsze, stwierdzenie przez zarząd, że pewne uwagi przedstawione przez skarżącego nie były zbieżne z pewnymi uwagami i ustaleniami poczynionymi przez panel dochodzeniowy; po drugie, w braku przedstawienia wyjaśnień przez skarżącego na temat zakupu 127 przedmiotów, w odniesieniu do którego zarzucono mu poważne przewinienie służbowe, jego uwagi nie pozwalały na uznanie tych oskarżeń za wystarczająco nieprawdopodobne lub oczywiście bezzasadne; oraz po trzecie, dalsze badanie sprawy przez OLAF w ramach jego dochodzenia. W piśmie powiadamiającym o tej decyzji przytoczono fragmenty wstępnych ustaleń panelu, na których zarząd wskazał, że się oparł.

35

W styczniu 2011 r. EBC poinformował skarżącego o swojej decyzji o wszczęciu przeciwko niemu postępowania o stwierdzenie niezdolności do pracy.

36

Decyzją z dnia 15 marca 2011 r. zarząd EBC oddalił szczególne odwołanie wniesione przez skarżącego w dniu 21 stycznia 2011 r. od decyzji z dnia 23 listopada 2010 r. utrzymującej w mocy decyzję z dnia 4 sierpnia 2010 r.

37

W dniu 16 marca 2011 r. dyrektor generalny DG ds. Zasobów Ludzkich poinformował skarżącego, że począwszy od dnia 28 marca 2011 r. nie będzie już otrzymywał wynagrodzenia, lecz ekwiwalentną rentę inwalidzką.

38

W dniu 22 marca 2011 r. skarżący został wezwany przez OLAF do udziału w przesłuchaniach zaplanowanych na 12 i 13 maja 2011 r.

39

W pismach, które wpłynęły do sekretariatu Sądu, odpowiednio, w dniu 2 lutego i 25 maja 2011 r., skarżący wniósł dwie skargi o stwierdzenie nieważności: pierwszą, zarejestrowaną pod sygnaturą F‑7/11, na decyzję z dnia 4 sierpnia 2010 r., oraz drugą, zarejestrowaną pod sygnaturą F‑60/11, na decyzję z dnia 23 listopada 2010 r. utrzymującą w mocy decyzję z dnia 4 sierpnia 2010 r., czyli na obie decyzje, na mocy których Bank zawiesił go w pełnieniu obowiązków.

40

Wyrokiem z dnia 13 grudnia 2012 r., AX/EBC (F‑7/11 i F‑60/11, EU:F:2012:195), Sąd oddalił obydwie skargi i obciążył skarżącego kosztami postępowania.

2. W przedmiocie sprawozdania z działań panelu dochodzeniowego

41

Z akt sprawy wynika, że chociaż w dniu 26 lipca 2010 r., kiedy to powiadomienie przez OLAF o wszczęciu dochodzenia spowodowało odsunięcie panelu dochodzeniowego od prowadzenia sprawy, panel ten nie zakończył swoich prac dochodzeniowych, w swoim sprawozdaniu z działań („Activity Report”, zwanym dalej „sprawozdaniem z działań panelu”) z dnia 15 marca 2011 r. przedstawił on jednak prace prowadzone do tego dnia. Sprawozdanie to miało na celu przedstawienie „wstępnej oceny panelu dochodzeniowego na dzień 26 lipca 2010 r. w odniesieniu do celu służbowego, jaki miał służyć zakupie spornych przedmiotów każdej z kategorii, a także w odniesieniu do spójności przedstawionych wyjaśnień”.

42

Sprawozdanie z działań panelu dochodzeniowego zostało przekazane DG ds. Zasobów Ludzkich rok później, w dniu 22 marca 2012 r., przez osobę odpowiedzialną za prowadzenie dochodzenia, a mianowicie dyrektora audytu wewnętrznego. Przekazanie tego sprawozdania było uzasadnione faktem, że „zawierało ono informacje, które nie zostały ujęte w sprawozdaniu końcowym OLAF‑u [o którym mowa w pkt 51 niniejszego wyroku] i które mogły zawierać dodatkowe elementy, w tym potencjalne okoliczności obciążające lub łagodzące, które [DG ds. Zasobów Ludzkich] mogłaby uwzględnić, decydując o wszczęciu bądź niewszczynaniu postępowania dyscyplinarnego”. Ponadto dyrektor audytu wewnętrznego uściślił, że sprawozdanie z działań panelu dochodzeniowego „odzwierciedla jedynie, w skróconej formie, wszystkie uwagi i ustalenia w wyniku przesłuchań przeprowadzonych do dnia 26 lipca 2010 r. oraz że należy dokonać wyraźnego rozróżnienia między tym sprawozdaniem a »sprawozdaniem z uzasadnieniem dotyczącym faktów i okoliczności sprawy, a także istnienia lub braku wystarczających dowodów na poparcie zarzucanego uchybienia«”, a mianowicie sprawozdania w rozumieniu art. 8.3.2 regulaminu pracowniczego i art. 6 ust. 14 okólnika nr 1/2006.

3. W przedmiocie sprawozdania OLAF‑u

W przedmiocie prowadzenia dochodzenia

43

W ramach dochodzenia, pismem z dnia 29 lipca 2010 r. OLAF, zwrócił się do EBC o dostarczenie pewnych informacji, które zostały mu przekazane pismem z dnia 6 sierpnia 2010 r. W dniach 20–24 września 2010 r. zespół dochodzeniowy OLAF‑u przeprowadził także kontrolę na miejscu, podczas której przeprowadził przesłuchania 12 członków personelu EBC w charakterze „świadków”. W dniu 19 listopada 2010 r. OLAF przesłuchał również jeszcze innego członka personelu Banku.

44

W dniu 23 marca 2011 r. członkowie panelu dochodzeniowego udali się do siedziby OLAF‑u, aby wymienić się uwagami odnośnie do każdej z kategorii przedmiotów zakupionych przez dział ds. administracyjnych, oraz przedstawili wstępną ocenę dotyczącą okoliczności faktycznych na dzień 26 lipca 2010 r. i odpowiedzieli na pytania OLAF‑u w tym względzie.

45

Z akt sprawy wynika, że panel dochodzeniowy udzielił w ten sposób pomocy przy dochodzeniu prowadzonym przez OLAF. W ramach tej pomocy, pismem z dnia 29 marca 2011 r., OLAF zwrócił się do EBC o przedstawienie mu kopii sprawozdania z działań panelu dochodzeniowego, na który powoływał się w jednej z odpowiedzi na wnioski OLAF‑u o przekazanie informacji.

46

W dniu 30 marca 2011 r. dyrektor audytu wewnętrznego, jako osoba odpowiedzialna za prowadzenie dochodzenia, przekazał OLAF‑owi sprawozdanie z działań panelu dochodzeniowego, zwracając uwagę „na okoliczność, że sprawozdanie to odzwierciedla jedynie działania panelu dochodzeniowego do dnia 26 lipca 2010 r., [a więc] daty, w której OLAF poinformował Bank o wszczęciu dochodzenia w tej sprawie, kończąc w ten sposób [pierwotne] dochodzenie administracyjne. W konsekwencji podstawowe uwagi i wstępne oceny panelu dochodzeniowego w odniesieniu do dokonanych przez dział ds. administracyjnych spornych zakupów [trzynastu] kategorii przedmiotów nie powinny być w żaden sposób interpretowane jako ostateczne ustalenia w przedmiocie każdej z tych kategorii przedmiotów lub jakiegokolwiek innego elementu akt sprawy”.

47

Ze względu na to, że skarżący nie stawiał się na przesłuchania, OLAF zwrócił się do niego o przedstawienie uwag i komentarzy w przedmiocie streszczenia zarzutów skierowanych przeciwko niemu najpóźniej do dnia 31 sierpnia 2011 r. oraz zadał mu ponadto szereg pytań.

48

W dniu 30 sierpnia 2011 r. Bank przekazał doradcy skarżącego, w całości lub jedynie w części, pewne dokumenty, których ten zażądał w dniu 26 sierpnia 2011 r. Pismem z dnia 30 sierpnia 2011 r. doradca skarżącego udzielił odpowiedzi na trzy główne pytania postawione przez OLAF w piśmie z dnia 13 lipca 2001 r. i przedstawił swoje uwagi dotyczące celu służbowego, jaki miał służyć spornym zakupom, a także ich związku z zadaniami i obowiązkami pełnionymi przez dział ds. administracyjnych, kierowany przez skarżącego.

49

W odniesieniu do listy spornych zakupów dokonanych przez dział ds. administracyjnych skarżący przypomniał OLAF‑owi, że w dniu 29 czerwca 2010 r. został już wezwany przez panel dochodzeniowy do przedstawienia uwag w tym względzie. Podkreślił on w szczególności, że według niego nie było nic złego w zabraniu do domu sprzętu należącego do EBC, ponieważ umożliwiło mu to jego konfigurację i uruchomienie, zaoszczędzając w ten sposób czas pracy w biurze. Podniósł on, że nigdy nie zarządził zakupu towarów z budżetu EBC do osobistego lub prywatnego użytku i że w każdym razie on sam oraz jego rodzina byli od zawsze szeroko wyposażeni, z własnych środków, w sprzęt informatyczny i fotograficzny. W odpowiedzi dla OLAF‑u twierdził on ponadto, iż nigdy nie zarządził on wykorzystania pewnych pozycji budżetowych działu ds. administracyjnych na przedmiotowe zakupy, ponieważ za konkretne ustalenie odpowiedniej pozycji budżetowej przypadającej na dany zakup odpowiada zastępca kierownika działu.

50

Po dokonaniu identyfikacji członka personelu, który zatwierdził w przybliżeniu jedną trzecią spornych zakupów, a mianowicie zastępcy kierownika działu, OLAF przesłuchał go w dniu 13 października 2011 r.

W przedmiocie ustaleń zawartych w sprawozdaniu OLAF‑u

51

Po zakończeniu dochodzenia OLAF przyjął sprawozdanie końcowe (zwane dalej „sprawozdaniem OLAF‑u”), w którym zalecił, aby dochodzenie w sprawie skarżącego zakończyło się wszczęciem postępowania dyscyplinarnego. Sprawozdanie to, zawierające zalecenia dla EBC i sporządzone w dniu 8 listopada 2011 r., zostało przekazane Bankowi w dniu 27 stycznia 2012 r. Z kolei skarżący został poinformowany przez OLAF o zakończeniu przez niego dochodzenia w dniu 23 stycznia 2012 r.

52

Ze sprawozdania OLAF‑u wynika, że pewien członek personelu EBC, który zwrócił się o zachowanie anonimowości [zwany dalej „informatorem” („whistleblower”)], ujawnił istnienie możliwych nieprawidłowości dokonanych wewnątrz działu ds. administracyjnych. Nieprawidłowości te były związane z zakupem przez skarżącego w 2010 r. dwóch przenośnych systemów nawigacji, podczas gdy wszystkie samochody służbowe EBC były już wyposażone w takie systemy w ramach produkcji seryjnej, a także innych przedmiotów, mianowicie: kilku reflektorów LED, trzech aparatów fotograficznych, w tym jednego wysokiej jakości, a także szeregu komputerów przenośnych i związanego z nimi dodatkowego sprzętu. Informator wspomniał, że miał wrażenie, iż skarżący, który znalazł się w bardzo trudnej sytuacji finansowej, odsprzedawał dla swojej własnej korzyści sprzęt zakupiony ze środków działu, którym kierował.

53

W odniesieniu do zakupu nieużywanych w EBC komputerów przenośnych marki X i związanego z nimi dodatkowego sprzętu OLAF zauważył, że zakup takich produktów informatycznych nie mieścił się w zakresie kompetencji działu ds. administracyjnych. Nawet jeśli odniósł się on do planowanego wyposażenia sal posiedzeń jednego z budynków EBC w bezprzewodowy Internet, OLAF stwierdził, że projekt ten leżał w gestii DG ds. Systemów Informatycznych oraz że żaden komputer przenośny nie został zakupiony w ramach tego projektu. W każdym razie OLAF uznał, że okoliczność, iż przedmiotowe komputery przenośne zostały zakupione przez skarżącego na długo przed rozpoczęciem tego projektu, budzi tym bardziej wątpliwości w przedmiocie zasadności takiego zakupu. OLAF uznał w związku z tym, że nie istniał żaden ważny cel służbowy mogący usprawiedliwić zakup tej kategorii przedmiotów.

54

W odniesieniu do zakupu cyfrowych ramek do zdjęć („Electronic photo frames”) oraz czytników książek elektronicznych („E‑books”) OLAF stwierdził również, że dokonanie takich zakupów nie było uzasadnione celem służbowym oraz nie mieściło się w zakresie kompetencji działu ds. administracyjnych.

55

Podobnie jeśli chodzi o zakup „[i]nnych komputerów i związanego z nimi dodatkowego sprzętu” („[o]ther computers and related accessories”), OLAF stwierdził, że nie mieścił się on w zakresie kompetencji działu ds. administracyjnych oraz że przedstawione przez skarżącego i zastępcę kierownika działu uzasadnienie, a mianowicie telepraca, ciągłość pracy oraz wypożyczenie rzeczonego sprzętu personelowi EBC dla celów uczestnictwa w posiedzeniach oraz prezentacji, zaprzecza twierdzeniom przesłuchanych świadków. OLAF uznał zatem, że cel służbowy nie mógł uzasadniać rzeczonych zakupów.

56

W odniesieniu do zakupu przenośnych systemów nawigacji OLAF stwierdził, że przedstawionemu przez skarżącego uzasadnieniu, a mianowicie zaspokojeniu potrzeb kierowców EBC przy pokonywaniu przez nich długich tras na obszarze Niemiec oraz całej Europy, zaprzeczają wyraźnie twierdzenia samych kierowców oraz zastępcy kierownika działu, zgodnie z którymi samochody służbowe EBC były od początku wyposażone w systemy nawigacji w ramach produkcji seryjnej. Według OLAF‑u nie istniał zatem żaden ważny cel służbowy, który uzasadniałby dokonanie takich zakupów.

57

Co się tyczy zakupu innych komputerów i związanego z nimi dodatkowego sprzętu, OLAF stwierdził, że zakupy te powinny być scentralizowane w ramach DG ds. Systemów Informatycznych oraz że nie były one uzasadnione potrzebami służbowymi działu ds. administracyjnych.

58

OLAF uznał ponadto, że zakup w okresie 2007–2010 r. dwunastu telefonów BlackBerry oraz telefonów komórkowych innych marek, a także zawarcie umów na usługi telefonii komórkowej nie były uzasadnione względami służbowymi oraz że zakup tych towarów i usług nie mieścił się w zakresie kompetencji działu ds. administracyjnych.

59

W odniesieniu do zakupu czterech cyfrowych aparatów fotograficznych w 2007 i 2010 r., OLAF nie uwzględnił przedstawionego przez skarżącego uzasadnienia, że przedmiotowe aparaty fotograficzne były wykorzystywane na potrzeby działu i katalogu on-line. Co się tyczy wyjaśnień przedstawionych przez skarżącego, aby uzasadnić zabranie do domu dwóch z tych aparatów, a mianowicie wyjaśnień dotyczących konieczności ich nastawienia, naładowania i przeczytania instrukcji obsługi, OLAF nie uwzględnił ich w szczególności z tego powodu, że skarżący nie zabrał ze sobą wspomnianych instrukcji obsługi wraz z aparatami fotograficznymi.

60

W odniesieniu do zakupu drukarek OLAF stwierdził, że gdyby zaistniało na nie zapotrzebowanie w dziale ds. administracyjnych, to dział ten powinien zaopatrzyć się w nie za pośrednictwem DG ds. Systemów Informatycznych. To samo OLAF stwierdził w odniesieniu do zakupu produktów marki Logitech.

61

Co się tyczy zakupu telewizora, ekranów i reflektorów, OLAF przyznał, że zakup jednego telewizora i ekranu mógł być usprawiedliwiony potrzebami kierowców EBC. OLAF nie znalazł natomiast żadnego ważnego uzasadnienia, jeśli chodzi o zakup reflektorów i ekranów mających rzekomo służyć potrzebom prezentacji w biurach i salach posiedzeń.

62

Co się tyczy zakupu konsoli do gier i oprogramowania, a mianowicie programu o nazwie „Body for LIFE companion”, przeznaczonego do organizowania codziennych zajęć sportowych, oraz gry noszącej logo amerykańskiej drużyny piłki nożnej, OLAF odnotował, że wbrew temu, co twierdził skarżący na usprawiedliwienie takiego zakupu, kierowcy EBC zaprzeczyli temu, aby mieli do dyspozycji taki sprzęt rekreacyjny.

63

OLAF podsumował, że w okresie od października 2007 r. do marca 2010 r. dział ds. administracyjnych dokonał zakupu 127 produktów informatycznych i produktów pochodnych, które stanowiły łącznie 411 poszczególnych przedmiotów, opiewających na łączną kwotę około 65000 EUR, widniejącą w pozycji budżetowej „Wsparcie dla służb administracyjnych […]” („Administrative Services Support […]”) scentralizowanego budżetu działu ds. administracyjnych. Skarżący zarządził dwie trzecie tych wydatków, podczas gdy pozostałą jedną trzecią zarządził zastępca kierownika działu.

64

OLAF stwierdził, że Bank był w stanie odnaleźć lub zlokalizować 95 z rozpatrywanych przedmiotów, podczas gdy lokalizacja 316 pozostałych przedmiotów o wartości szacunkowej 40674,74 EUR pozostawała w dalszym ciągu nieznana. Ze względu na okoliczność, że żaden z tych przedmiotów nie został zinwentaryzowany w przewidzianym do tego systemie logistycznym dotyczącym wyposażenia („Equipment Logistics System”, zwanym dalej „systemem »ELS«”) lub w jakimkolwiek innym systemie inwentaryzacji EBC, trudno było określić miejsce, w którym się one znajdowały. OLAF wskazał jednak, że nie znalazł informacji potwierdzających podejrzenie, że skarżący sprzeniewierzył te przedmioty lub że zostały one skradzione lub sprzeniewierzone przez członka personelu EBC. Nawet więc jeśli sporne zakupy stanowiły przewinienie służbowe, OLAF nie zalecił skierowania sprawy do sądu.

65

Poza tymi ustaleniami, dokonanymi w toku dochodzenia, OLAF poczynił ponadto szereg zaleceń dla EBC, a mianowicie: po pierwsze, zweryfikować obieg środków finansowych w dziale ds. administracyjnych w celu uniknięcia sytuacji, w której podwładny hierarchicznie byłby osobą zatwierdzającą, zważywszy, że ze względu na oczywisty brak niezależności podwładnego nie wynika z tego żadna wartość dodana dla kontroli zarządzającego; po drugie, zracjonalizować scentralizowane jednostki budżetowe, takie jak dział ds. administracyjnych, w celu zwiększenia przejrzystości stosowanego przez ten dział systemu zakupów; po trzecie, zapewnić, aby procedury stosowane przez dział ds. administracyjnych ściśle przestrzegały zasady specyfikacji budżetu i zapewniały należyte zarządzanie finansami; oraz po czwarte, zweryfikować ogólnie słabą wewnętrzną kontrolę, zarówno w obrębie działu ds. administracyjnych, jak i w ramach nadzoru nad tym działem.

4. W przedmiocie postępowania dyscyplinarnego wszczętego na podstawie art. 8.3.2 regulaminu pracowniczego

W przedmiocie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego oraz sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2

66

Po przedstawieniu sprawozdania OLAF‑u skarżący został przesłuchany przez komisję składającą się z kierownika działu ds. polityki w zakresie zasobów ludzkich i stosunków społecznych w DG ds. Zasobów Ludzkich, a także dwóch członków działu ds. stosunków społecznych („Staff Relations Division”) na podstawie art. 8.3.2 regulaminu pracowniczego (zwaną dalej „komisją dochodzeniową”). W wiadomości elektronicznej z dnia 24 sierpnia 2012 r. skarżący przekazał komisji dochodzeniowej pewne dokumenty. Po przedstawieniu w dniu 18 października 2012 r. przez skarżącego uwag w przedmiocie projektu sprawozdania przekazanego mu w dniu 26 września 2012 r. dyrekcja ds. personelu EBC przyjęła w dniu 19 listopada 2012 r. sprawozdanie, o którym mowa w art. 8.3.2 regulaminu pracowniczego, zatytułowane „Sprawozdanie w przedmiocie możliwego przewinienia służbowego […]” (zwane dalej „sprawozdaniem, o którym mowa w art. 8.3.2”).

67

Sprawozdanie, o którym mowa w art. 8.3.2, zawiera między innymi następujące uściślenia:

„[…]

Sprawozdanie to zostało sporządzone przez DG ds. [Zasobów Ludzkich] na podstawie art. 8.3.2 regulaminu pracowniczego w celu przedstawienia faktów i okoliczności dotyczących możliwego popełnienia przewinienia służbowego [przez skarżącego] w związku z jego uczestnictwem w zakupach dokonanych przez dział ds. administracyjnych i jego odpowiedzialnością za nie […].

Został on sporządzony na podstawie [po pierwsze] sprawozdania […] OLAF‑u, [po drugie] informacji przekazanych przez [dyrekcję audytu wewnętrznego] dotyczących działalności panelu dochodzeniowego […] do dnia 26 lipca 2010 r., kiedy to przerwano dochodzenie administracyjne, [po trzecie] informacji przekazanych przez [skarżącego] oraz [po czwarte] innych informacji o charakterze administracyjnym dostępnych w DG [ds. Zasobów Ludzkich].

[…]

[Kierowany przez skarżącego] [dział ds. administracyjnych] dokonał zakupu 127 produktów [informatycznych i produktów pochodnych] stanowiących 411 poszczególnych przedmiotów; cel służbowy tego zakupu można zakwestionować w świetle zadań [tego działu].

[…]

Spośród 411 poszczególnych przedmiotów zakupionych przez [kierowany przez skarżącego] [dział ds. administracyjnych] Bank zdołał odzyskać lub zlokalizować 95 przedmiotów. Lokalizacja 316 pozostałych przedmiotów jest nieznana. Szacowana wartość tych brakujących przedmiotów jest oceniana na 40674,74 EUR.

Z uwagi na to, że żaden z tych przedmiotów nie został zinwentaryzowany w [systemie »ELS«] ani w żadnym innym systemie inwentaryzacji EBC, lokalizacja brakujących przedmiotów […] została utrudniona. Według [skarżącego] okoliczność, że przedmioty te nie były zarejestrowane w systemie, nie jest powodem utrudnienia ich lokalizacji. Jego zdaniem możliwe tego przyczyny […] są następujące: (i) przedmioty te nadal znajdują się gdzieś w magazynach EBC i nie zostały odnalezione z uwagi na nieodpowiednią inspekcję; jednak zdaniem [skarżącego] wątpliwe jest, żeby tak było, ponieważ osoby pracujące w [dziale ds. administracyjnych], które miałyby umieścić te przedmioty w magazynach, pamiętałyby dokładnie, gdzie one się znajdują, niezależnie od tego, czy zostały zarejestrowane w systemie [inwentaryzacji], czy też nie; (ii) przedmioty te zostały umieszczone [gdzie indziej] przez personel spoza [wspomnianego działu] ([personel] innych służb lub spółek zewnętrznych, mający dostęp do magazynów); lub (iii) przedmioty te zostały zabrane przez jedną lub kilka osób, czy to w celu próby obciążenia [skarżącego], czy to dla ich własnej korzyści.

[…]”.

68

Sprawozdanie, o którym mowa w art. 8.3.2, wskazuje również na szereg okoliczności obciążających lub łagodzących przedmiotowe działania skarżącego.

69

Pismem z dnia 29 listopada 2012 r. skarżący został powiadomiony o decyzji podjętej przez zarząd w dniu 27 listopada 2012 r. w sprawie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, a także ustalenia składu komisji dyscyplinarnej, a mianowicie: byłego członka Sądu w charakterze przewodniczącego; czterech członków personelu pochodzących z różnych dyrekcji generalnych EBC oraz zastępców tych członków. Decyzja o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego stanowiła wyraźnie, że opierała się na sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2 i którego kopia została przy tej okazji przekazana skarżącemu, a nie na sprawozdaniu z działań panelu.

70

Zarzuty wobec skarżącego wiązały się z faktem, że jako osoba odpowiedzialna za dział ds. administracyjnych zainicjował, zezwolił lub umożliwił zakup mienia, który nie mieścił się w zakresie kompetencji tego działu i który nie mógł być opłacony z budżetu scentralizowanego wspomnianego działu; że nie wykonał on niektórych zadań i nie pełnił swoich obowiązków z należytą starannością oraz nie zarządzał środkami budżetowymi w sposób dążący do osiągnięcia najwyższego poziomu wydajności, efektywności i oszczędności; oraz że kilkakrotnie postąpił nielojalnie wobec swoich współpracowników lub nie podjął wszystkich uzasadnionych i odpowiednich środków w celu ograniczenia w największym możliwym stopniu kosztów i obciążeń dla EBC, postępując z naruszeniem art. 4 lit. a) warunków zatrudnienia, postanowień kodeksu postępowania oraz art. 0.1.1, 0.4 i 0.5 regulaminu pracowniczego, oraz rozdziałów 7 i 8 podręcznika praktyk biznesowych. Skarżącemu zarzucono również z jednej strony, że duża liczba przedmiotów należących do EBC znajdowała się poza siedzibą EBC i że nie przestrzegał on obowiązku ochrony jego mienia, oraz z drugiej strony, że nie był w stanie wyjaśnić, gdzie znajdowała się duża liczba przedmiotów zakupionych przez dział ds. administracyjnych. Ponadto zarzucono mu niewłaściwe zarządzanie środkami budżetowymi.

W przedmiocie opinii komisji dyscyplinarnej

71

Pismem z dnia 4 grudnia 2012 r. skarżący złożył wniosek o wyłączenie dwóch członków komisji dyscyplinarnej oraz zastępcy jednego z tych dwóch członków, a także o udzielenie całkowitego dostępu do wszystkich informacji i dokumentów znajdujących się w posiadaniu Banku.

72

W tym względzie skarżący zwrócił się do komisji dyscyplinarnej o udzielenie mu dostępu do pewnych dokumentów, w tym sprawozdania z działań panelu. W związku z tym, że komisja dyscyplinarna nie była w posiadaniu tego dokumentu, komisja ta zwróciła się w dniu 11 grudnia 2012 r. do dyrekcji audytu wewnętrznego o jego dostarczenie, aby ocenić jego przydatność w wykonywaniu prawa do obrony przez skarżącego. Bank przekazał komisji dyscyplinarnej sprawozdanie z działań panelu, a pismem swego przewodniczącego z dnia 11 stycznia 2013 r. komisja dyscyplinarna powiadomiła skarżącego, że po zbadaniu przydatności żądanego dokumentu i jego wartości dodanej w porównaniu z już dostarczoną mu dokumentacją odmawia przekazania mu sprawozdania z działań panelu. Komisja dyscyplinarna uzasadniła swoje stanowisko w następujący sposób:

„[…] Ponadto uwzględnione zostały, w stosownym przypadku, różne inne względy, w tym dotyczące identyfikacji stron trzecich i konieczności uniknięcia wydłużenia czasu trwania [postępowania]. Stanowisko komisji dyscyplinarnej jest takie, że w świetle dokumentów dostarczonych już [skarżącemu] jego prawo do obrony, w szczególności w odniesieniu do kwestii dostępu [do dokumentów], jest w pełni przestrzegane. Komisja dyscyplinarna uważa ponadto, że sprawozdanie [o którym mowa w art. 8.3.2] nie zawiera żadnej informacji, która mogłaby być udowodniona wyłącznie lub głównie przez odniesienie do innych dokumentów niż te, które znajdują się w posiadaniu [skarżącego].

[…]”.

73

W dniu 5 grudnia 2012 r. Bank przekazał natomiast skarżącemu sprawozdanie OLAF‑u w pełnym brzmieniu.

74

W dniu 29 stycznia 2013 r. skarżący przedstawił komisji dyscyplinarnej uwagi na piśmie, mianowicie „[p]ismo obronne […]”, a po przesłuchaniu go w dniu 30 stycznia 2013 r. przez rzeczoną komisję przedłożył zmienioną, ostateczną wersję tego pisma (zwanego dalej „pismem obronnym”). Ze sprawozdania z tego przesłuchania wynika, że skarżący zakwestionował ponownie odmowę dostępu do niektórych dokumentów przez EBC. Podniósł on w tym względzie, że do Banku nie należy ocena, jakie dokumenty mogą być przydatne do jego obrony, oraz że jego zdaniem wszystkie informacje znajdujące się w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2, nie mogły zostać udowodnione wyłącznie na podstawie dokumentów znajdujących się w jego posiadaniu.

75

Skarżący wskazał podczas przesłuchania przez komisję dyscyplinarną, że wartość spornych zakupów była stosunkowo niewielka i stanowiła mały odsetek budżetu, za który odpowiadał, że zakupy te były widoczne i w konsekwencji mogły one podlegać kontroli służb ds. księgowości, audytu wewnętrznego i kontroli EBC. Skarżący zaprzeczył, że nakazał swoim współpracownikom, aby nie rejestrowali zakupionego sprzętu w systemie „ELS”.

76

W odniesieniu do praktyki polegającej na wynagradzaniu personelu działu ds. administracyjnych prezentami o niewielkiej wartości, dotyczącej zakupu cyfrowych ramek do zdjęć, skarżący podniósł, że zaprzestał tej praktyki, po tym jak jego przełożeni poinformowali go, że się jej sprzeciwiają. Okoliczność, że zabrał ze sobą do domu różnego rodzaju sprzęt, uzasadnił zwyczajem pracowania w swoim miejscu zamieszkania, podkreślając jednocześnie, że jedną część tych przedmiotów, którą zwrócił, stanowiły książki z biblioteki EBC, drugą część stanowił podstawowy sprzęt, taki jak telefony komórkowe, komputery przenośne i plecaki, podczas gdy ostatnia, trzecia część obejmowała sprzęt, który zabrał ze sobą do domu w celu jego skonfigurowania lub zapoznania się z nim przed wydaniem personelowi instrukcji w celu jego wykorzystania.

77

Skarżący wyjaśnił ponadto komisji dyscyplinarnej, że nie zastosował procedury przetargowej w stosunku do spornych przedmiotów, ponieważ jednostkowa wartość zakupu była niższa od kwoty 10000 EUR. W odniesieniu do zakupu czytników książek elektronicznych podkreślił on, że w dziale ds. administracyjnych koncentrowano się na oszczędności papieru oraz że zdecydowano o przetestowaniu, na poziomie rzeczonego działu, możliwości wykorzystania tego sprzętu, angażując cały jego personel wszystkich szczebli hierarchii razem.

78

Co się tyczy zakupu oprogramowania służącego ruchowi fizycznemu, mającego sprzyjać utracie wagi, skarżący wyjaśnił, że oprogramowanie to, jako przyrząd do ćwiczeń fitness, mogło być przydatne dla utrzymania kondycji fizycznej kierowców EBC. Przyznał on, że nie zwrócił się z wnioskiem o wydanie opinii do służb medycznych EBC w przedmiocie takiego wykorzystania rzeczonego oprogramowania ani nie sprawdził, czy taka inicjatywa nie stanowiła powielenia programów zdrowotnych istniejących w Banku. Jeśli chodzi o przenośne systemy nawigacji, skarżący wskazał, że niektórzy kierowcy skarżyli się na przestarzałość pewnych systemów, w które wyposażone były samochody EBC, a tym samym należało zakupić nowe, zmodernizowane, przenośne urządzenia, zamiast aktualizować systemy nawigacji, w które były wyposażone od początku samochody EBC.

79

Zapytany o to, czy chciałby ponownie podjąć służbę w EBC, skarżący wskazał komisji dyscyplinarnej, że jest gotowy podjąć służbę, nawet jeśli mogłoby to być niezręczne dla niego i innych osób.

80

W dniu 5 kwietnia 2013 r. komisja dyscyplinarna wydała swoją opinię (zwaną dalej „opinią komisji dyscyplinarnej”). W odniesieniu do postępowania przed nią oraz udzielenia dostępu do dokumentów komisja dyscyplinarna stwierdziła, co następuje:

„[C]ałe postępowanie odbywało się zgodnie z obowiązującymi przepisami i przy pełnym poszanowaniu praw podstawowych [skarżącego]. Komisja dyscyplinarna uważa w szczególności, że podniesione w [pkt] 14 opinii zarzuty [skarżącego] nie są uzasadnione, a konkretnie, w odniesieniu do zarzutu dotyczącego ograniczonego dostępu do pewnych dokumentów, komisja podkreśla, że zarówno przed rozpoczęcie rozpatrywania przez nią sprawy, jak i po rozpoczęciu, [skarżącemu] przekazano znaczną liczbę obszernych dokumentów, umożliwiając mu przygotowanie się do obrony. Przekazanie mu innych dokumentów prowadziłoby wyłącznie do zbędnych opóźnień w postępowaniu i miałoby potencjalny negatywny wpływ dla interesów osób trzecich, nie przynosząc żadnej wartości dodanej obronie [skarżącego]”.

81

W odniesieniu do zarzucanych skarżącemu przewinień służbowych komisja dyscyplinarna ujęła je w następujące trzy kategorie:

„(i)

[Skarżący] zainicjował lub zezwolił na znaczną liczbę zakupów, które nie mieściły się w zakresie kompetencji [działu ds. administracyjnych] lub które nie były zgodne z praktykami obowiązującymi w EBC. [Skarżący] nie wykazał w niektórych przypadkach zachowania zdrowych i konstruktywnych stosunków pracy względem DG ds. Systemów Informatycznych, sprzeciwiając się wyraźnie, w pewnych przypadkach, odmowie DG ds. Systemów Informatycznych dotyczącej [niektórych] zakupów, które planował, przez co był postrzegany jako osoba pozostająca w stosunku konkurencji z DG ds. Systemów Informatycznych. Ponadto rozmyślnie złamał polecenia zarządu odnośnie do sprzętu związanego z telepracą. Można w tym względzie odnieść się do zakupu komputerów [marki X], komputerów [»]na wypadek awarii[«], telefonów komórkowych oraz do umowy z [operatorem telefonicznym, który w okresie między lipcem 2008 r. a kwietniem 2010 r. świadczył usługi opiewające na kwotę 17162,49 EUR].

(ii)

[Skarżący] zainicjował lub zezwolił na znaczną liczbę zakupów, które nie były uzasadnione stwierdzonymi i udokumentowanymi potrzebami służbowymi lub których cel służbowy czy zastosowanie nie zostały wystarczająco udowodnione. Zakupy takie dotyczyły komputerów rzekomo przeznaczonych dla stworzenia stanowisk dla osób spoza EBC, komputerów [»]na wypadek awarii[«], kosztownego cyfrowego aparatu fotograficznego wraz z dodatkowym sprzętem, [również] kosztownym, czytników książek elektronicznych oraz małych reflektorów. Zakupy te spowodowały poważną szkodę finansową dla EBC.

(iii)

[Skarżący] nie wprowadził żadnego systemu inwentaryzacji zakupionych przedmiotów ani nie wyznaczył żadnej odpowiedzialnej za to osoby należącej do [działu ds. administracyjnych], narażając tym samym te przedmioty na [ryzyko] zagubienia. Okoliczność, że [skarżący] był w posiadaniu dużej liczby przedmiotów, które znajdowały się poza siedzibą EBC, nie będąc w stanie tego uzasadnić, potęguje zakres naruszenia obowiązku starannego działania w zarządzaniu zakupionym towarem”.

82

Komisja dyscyplinarna uznała w związku z tym, że skarżący przez długi okres wielokrotnie naruszał art. 4 lit. a) warunków zatrudnienia, kodeks postępowania, w szczególności jego art. 2, 2.2, 4.1 i 4.2, a także rozdziały 7 i 8 podręcznika praktyk biznesowych, przynosząc w ten sposób rozmyślnie szkodę finansową Bankowi. Komisja dyscyplinarna uznała, że „[p]rzewinienia służbowe [skarżącego] są bardzo poważne i wiążą się w pewnym stopniu z rozmyślnym brakiem poszanowania zasad obowiązujących w EBC”, tym bardziej że zostały one popełnione przez kierownika działu, na którym spoczywa obowiązek ochrony interesów finansowych EBC.

83

Komisja dyscyplinarna dyskutowała na temat tego, czy takie rozmyślne, ciągłe i popełniane w przeciągu długiego okresu przewinienia służbowe mogą uzasadniać zwolnienie dyscyplinarne. Komisja dyscyplinarna uznała w tym względzie, że należy wziąć pod uwagę jeden czynnik, a mianowicie wizerunek EBC na zewnątrz, jako instytucji Unii stojącej na straży pieniędzy podatników europejskich, pełniącej rolę wzorcowej, wydajnej i odpowiedzialnej administracji, składającej się z bezinteresownych urzędników. Większość komisji dyscyplinarnej była zgodna co do tego, że taką karę należałoby nałożyć wówczas, gdyby zostało ponadto stwierdzone, że przewinienia służbowe były motywowane również realizacją osobistego interesu, co naruszałoby nieodwracalnie więź zaufania między EBC a skarżącym. W kwestii interesu osobistego większość komisji dyscyplinarnej uznała po dyskusjach, że nie jest w pełni przekonana, iż można było stwierdzić „bez żadnych wątpliwości, że skarżący realizował osobisty interes sensu stricto”, w szczególności w świetle ustaleń i wniosków OLAF‑u.

84

Uwzględniając okoliczności łagodzące określone w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2, a mianowicie: nieprawidłowości dotyczące kontroli wewnętrznych prowadzonych w dziale ds. administracyjnych przed objęciem przez skarżącego stanowiska; szczególną strukturę tego działu, składającego się jedynie z kilku wysokich stanowisk, a co za tym idzie, nałożenie większej odpowiedzialności na osoby odpowiedzialne za kierowanie tym działem, a także bardzo dobre wyniki pracy skarżącego, poświadczone sprawozdaniami z oceny, komisja dyscyplinarna zaleciła jako właściwą karę obniżenie grupy zaszeregowania o dwie kategorie, a więc przeniesienie do kategorii płacowej, do jakiej należał skarżący przed awansem w 2007 r. na stanowisko kierownika działu ds. administracyjnych.

5. W przedmiocie zaskarżonej decyzji

85

Pismem z dnia 24 kwietnia 2013 r. skarżący przedstawił swoje uwagi dotyczące opinii komisji dyscyplinarnej. W dniu 16 maja 2013 r. DG ds. Zasobów Ludzkich przedstawiła zarządowi EBC projekt decyzji o nałożeniu kary określonej w opinii komisji dyscyplinarnej.

86

Na posiedzeniu w dniu 21 maja 2013 r. zarząd EBC postanowił jednak nałożyć na skarżącego sankcję w postaci zwolnienia z pracy w EBC. Z prac przygotowawczych prowadzących do wydania decyzji wynika, że zarząd uznał, iż z powodu ujawnionych przez komisję dyscyplinarną, aczkolwiek kwestionowanych przez zainteresowanego, przewinień służbowych jako menedżera „naruszył on nieodwracalnie więź zaufania niezbędną między organem powołującym EBC a jego personelem”.

87

I tak, decyzją z dnia 28 maja 2013 r. zarząd EBC nałożył na skarżącego karę w postaci zwolnienia za wypowiedzeniem przewidzianą w art. 44 lit. (ii) warunków zatrudnienia (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”). W decyzji tej zarząd uwzględnił jako okoliczność obciążającą fakt, iż „[skarżący] popełnił przewinienia służbowe jako menedżer, na którym ciąży obowiązek obrony reputacji i interesów finansowych EBC”, podkreślając jednocześnie w tym względzie, że „Bank opiera swoją wiarygodność jako instytucja europejska […] na roli wzorcowej[,] wydajnej i odpowiedzialnej administracji, składającej się z personelu [posiadającego] wysoki poziom etyki zawodowej”.

88

Pismem z dnia 16 lipca 2013 r. doradca skarżącego zwrócił się do zarządu EBC, aby ten potwierdził, że zaskarżona decyzja opierała się wyłącznie na dokumentach wymienionych w tej decyzji, a mianowicie na sprawozdaniu OLAF‑u, decyzji z dnia 4 sierpnia 2010 r., sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2, zgłoszeniu dokonanym przez EBC niemieckiej prokuraturze w dniu 6 marca 2013 r. o domniemanych przewinieniach służbowych skarżącego, opinii komisji dyscyplinarnej, protokole z przesłuchania skarżącego przez komisję dyscyplinarną oraz uwagach pisemnych zainteresowanego przedstawionych komisji dyscyplinarnej w dniu 29 stycznia 2013 r. Gdyby tak nie było, EBC został poproszony o dostarczenie doradcy skarżącego innych dokumentów będących w posiadaniu zarządu, na których ten się oparł. Doradca skarżącego przypomniał ponadto, że za jego pośrednictwem skarżący zwrócił się do dyrektora generalnego DG ds. Zasobów Ludzkich o przekazanie mu kopii pisma z dnia 6 marca 2013 r. skierowanego przez EBC do prokuratury niemieckiej.

89

W odpowiedzi z dnia 16 września 2013 r. dyrektor generalny DG ds. Zasobów Ludzkich wskazał skarżącemu dokumenty, na jakich oparł się zarząd EBC przy wydaniu zaskarżonej decyzji. Dokumenty te nie obejmowały ani sprawozdania z działań panelu, ani dokumentu odnoszącego się do zawiadomienia przez Bank prokuratury niemieckiej z dnia 6 marca 2013 r.

Żądania stron i postępowanie

90

Skarżący wnosi do Sądu o:

stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;

w konsekwencji, zarządzenie pełnego przywrócenia do pracy wraz z odpowiednim rozpowszechnieniem wiadomości na ten temat w celu przywrócenia jego reputacji;

w każdym razie, zasądzenie zadośćuczynienia za doznaną przez skarżącego krzywdę, oszacowanego ex aequo et bono na 20000 EUR;

obciążenie EBC kosztami postępowania.

91

EBC wnosi zasadniczo do Sądu o:

uznanie skargi za bezzasadną;

obciążenie skarżącego całością kosztów postępowania.

92

W swojej replice skarżący podniósł kwestię zasadności nakazania EBC przez Sąd, w ramach środków organizacji postępowania, przedstawienia wszelkich dokumentów w związku z wymianą korespondencji między tą instytucją a niemiecką prokuraturą i OLAF‑em.

93

W swojej duplice EBC sprzeciwił się temu wnioskowi, twierdząc, że Sąd nie jest właściwy do zwracania się o przekazanie dokumentów, które nie mieszczą się w ramach niniejszego postępowania, oraz że w rzeczywistości skarżący stara się wykorzystać ten środek organizacji postępowania wyłącznie w celu obejścia decyzji odmownej wystosowanej na jego pismo z dnia 29 listopada 2013 r., zatytułowane „P[rzegląd administracyjny]” („A[dministrative review]”), skierowane przeciwko decyzji z dnia 30 września 2013 r., oddalającej podobny wniosek o udzielenie dostępu do dokumentów EBC.

94

Ponadto, oprócz dupliki, Bank przedstawił poufną wersję sprawozdania z działań panelu, przeznaczoną wyłącznie dla Sądu, aby ten mógł stwierdzić, że dokument ów nie zawiera informacji innych niż te, które znajdują się w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2. Bank zwrócił się także do Sądu, aby nie ujawniał go skarżącemu.

95

Pismem sekretariatu Sądu z dnia 17 czerwca 2014 r. Sąd zwrócił się do Banku, na podstawie art. 44 ust. 2 obowiązującego w tym czasie regulaminu postępowania przed Sądem, o przedstawienie powodów, dla których sprawozdanie z działań panelu powinno być uznane za poufne. Bank został w szczególności poproszony o wyjaśnienie, dlaczego odpowiednie było traktowanie na zasadzie poufności tego dokumentu, natomiast nie przyznano takiego traktowania sprawozdaniu OLAF‑u i sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2, w oparciu o które Bank postanowił wszcząć postępowanie dyscyplinarne i które zostały w całości przekazane skarżącemu. W tym względzie EBC miał w szczególności wskazać Sądowi, które fakty lub informacje znajdujące się w sprawozdaniu z działań panelu nie znajdowały się w pozostałych dwóch sprawozdaniach.

96

Pismem z dnia 30 czerwca 2014 r. EBC wyjaśnił Sądowi, że przekazał skarżącemu wszystkie poufne dokumenty, na których oparła się komisja dyscyplinarna, oraz że pozostałe dokumenty będące w jego posiadaniu, które nie zostały wykorzystane przez zarząd, mogły zatem pozostać poufne. W każdym razie według EBC wszystkie istotne informacje zawarte w sprawozdaniu z działań panelu zostały uwzględnione w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2. Jednakże w celu ochrony anonimowości osób współpracujących przy prowadzeniu pierwotnego dochodzenia administracyjnego, które nie zostało zakończone, nie należało ujawniać skarżącemu sprawozdania z działań panelu.

97

W dniu 23 października 2014 r. Sąd, w ramach środków organizacji postępowania, zadał pytania stronom i wezwał Bank do dostarczenia pewnych dokumentów, w tym jawnej wersji sprawozdania z działań panelu. Strony zastosowały się do tych środków organizacji postępowania, w następstwie czego mogły, każda z osobna, przedstawić uwagi na temat swych odpowiedzi.

98

Ponadto pismem z dnia 7 listopada 2014 r. skarżący przedstawił, na podstawie art. 57 regulaminu postępowania, nowe wnioski dowodowe dotyczące w głównej mierze korespondencji w kontekście zwrotu przez EBC jego rzeczy osobistych. W swoich uwagach z dnia 24 listopada 2014 r. w przedmiocie tych wniosków dowodowych skarżącego EBC podkreślił przede wszystkim, że zwrot tych rzeczy został dokonany w dniu 30 maja 2014 r., i wystąpił do Sądu o rozstrzygnięcie, czy opóźnienie w przedstawieniu nowego wniosku dowodowego było należycie uzasadnione. W tym względzie Sąd postanowił przyjąć nowy wniosek dowodowy.

Co do prawa

1. W przedmiocie żądania mającego na celu przywrócenie do pracy skarżącego

99

Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, mającym również zastosowanie do skarg wniesionych na podstawie art. 36.2 Protokołu w sprawie statutu ESBC i EBC, Sąd nie jest właściwy do kierowania nakazów do instytucji Unii (zob. wyroki: Da Silva Pinto Branco/Trybunał Sprawiedliwości, F‑52/09, EU:F:2010:98, pkt 31; DH/Parlament, F‑4/14, EU:F:2014:241, pkt 41).

100

Należy zatem odrzucić żądanie skarżącego mające na celu przywrócenie go do pracy jako oczywiście niedopuszczalne.

2. W przedmiocie żądania stwierdzenia nieważności

101

Na poparcie swojego żądania stwierdzenia nieważności skarżący podnosi osiem zarzutów, dotyczących kolejno:

naruszenia prawa do obrony, art. 45 warunków zatrudnienia, art. 8.3.11 regulaminu pracowniczego i art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w zakresie, w jakim Bank odmówił mu udzielenia dostępu do pewnych dokumentów lub informacji;

niezgodności z prawem art. 8.3.5 regulaminu pracowniczego w świetle zasady bezstronności i art. 47 karty;

naruszenia zasady domniemania niewinności, zasady bezstronności oraz art. 47 i 48 karty;

naruszenia obowiązku staranności w wyniku naruszenia zasady rozsądnego terminu;

naruszenia obowiązku uzasadnienia;

nadużycia władzy przez zarząd i naruszenia art. 8.3.17 regulaminu pracowniczego;

oczywistego błędu w ocenie i naruszenia zasady proporcjonalności;

niezgodności z prawem art. 44 i 45 warunków zatrudnienia oraz art. 8.3 regulaminu pracowniczego w świetle wolności zrzeszania się i prawa do rokowań zbiorowych, zapisanych w art. 28 karty.

102

Tytułem wstępu, w ramach rozpatrywania tych zarzutów, Sąd przypomina, że zgodnie z art. 9 lit. c) warunków zatrudnienia „[d]o celów interpretacji praw i obowiązków przewidzianych w […] warunkach zatrudnienia uwzględnia się należycie zasady ustanowione w rozporządzeniach, normach i orzecznictwie, mających zastosowanie do personelu instytucji [Unii]”.

103

W związku z tym sąd Unii może, w zakresie, w jakim postępowanie dyscyplinarne przewidziane w treści norm mających zastosowanie do pracowników EBC przedstawia pewne podobieństwa z postępowaniem przewidzianym w Regulaminie pracowniczym urzędników Unii Europejskiej i warunkach zatrudnienia innych pracowników Unii, przyjętym na podstawie rozporządzenia Rady (EWG, Euratom, EWWiS) nr 259/68 z dnia 29 lutego 1968 r., ostatnio zmienionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 1023/2013 z dnia 22 października 2013 r. (zwanym dalej „regulaminem pracowniczym urzędników”), stosować przez analogię, w razie potrzeby, orzecznictwo wypracowane w związku z postępowaniem dyscyplinarnym na gruncie regulaminu pracowniczego urzędników.

W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia prawa do obrony, art. 45 warunków zatrudnienia, art. 8.3.11 regulaminu pracowniczego i art. 47 karty

Argumenty stron

104

Skarżący zarzuca EBC, w tym komisji dyscyplinarnej, że nie udzielono mu pełnego dostępu do wszelkich informacji i dokumentów będących w posiadaniu Banku, w szczególności oczyszczających go z zarzutów, które to informacje i dokumenty mogłyby posłużyć do obrony jego stanowiska. W szczególności skarżący uważa, po pierwsze, że dostęp do list dotyczących zakupu sprzętu niestandardowego, sprzętu komputerowego, oprogramowania i usług konsultantów technicznych, które zostały dokonane w okresie 2003–2010 r. przez DG ds. Systemów Informatycznych, DG ds. Administracji i DG ds. Zasobów Ludzkich, a także przez obecną dyrekcję audytu wewnętrznego, był niezbędny do wykonywania przez niego prawa do obrony. To samo dotyczy dostępu do dokumentów będących w posiadaniu dyrekcji audytu wewnętrznego w odniesieniu do dochodzeń dotyczących zastępcy kierownika działu.

105

Skarżący zarzuca, po drugie, EBC, że ten nie przychylił się do jego wniosku o przekazanie mu „wszelkiej dokumentacji dotyczącej zarządzania obiektami informatycznymi i projektu rozwoju organizacyjnego […], w tym prezentacji […] i dokumentów komitetu zarządzającego oraz zarządu”, a także „wszelkiej dokumentacji [działu ds. komunikacji] dotyczącej projektów rozwoju organizacyjnego], w tym prezentacji […] i dokumentów komitetu zarządzającego oraz zarządu”.

106

Skarżący podnosi, po trzecie, nieprzekazanie mu sprawozdania z działań panelu, o którego istnieniu dowiedział się w toku postępowania dyscyplinarnego. Tymczasem sprawozdanie, o którym mowa w art. 8.3.2, opierało się w części na rzeczonym sprawozdaniu z działań panelu, a w każdym razie, w zakresie, w jakim komisja dyscyplinarna dowiedziała się o nim, aby móc ustosunkować się do wniosku przedstawionego przez skarżącego w dniu 4 grudnia 2012 r. o dostęp do tego dokumentu, stało się ono, przynajmniej od daty złożenia rzeczonego wniosku do komisji dyscyplinarnej, integralną częścią akt postępowania dyscyplinarnego w jego sprawie. Ponadto, ponieważ komisja dyscyplinarna zapoznała się ze sprawozdaniem z działań panelu w celu rozstrzygnięcia w dniu 11 stycznia 2013 r. wniosku skarżącego z dnia 4 grudnia 2012 r., treść rzeczonego sprawozdania wpłynęła nieuchronnie na jej stanowisko w trakcie sporządzania jej opinii. Skarżący podnosi również, że nie mógł w pełni zrozumieć sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2, nie będąc w posiadaniu sprawozdania z działań panelu, oraz że potrzeba ochrony anonimowości pewnych świadków nie powinna przeważać nad jego prawem do obrony. W swojej odpowiedzi z dnia 6 listopada 2014 r. odnośnie do środków organizacji postępowania skarżący przyznał jednak, że problem niekoniecznie polegał na tym, czy był on w stanie zrozumieć treść sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2, lecz raczej na tym, czy miał on możliwość dostępu do wszystkich dokumentów będących w posiadaniu EBC.

107

Po czwarte, skarżący podkreśla, że przed podjęciem zaskarżonej decyzji zarząd EBC został poinformowany o tym, iż dyrekcja audytu wewnętrznego dokonała zawiadomienia prokuratury niemieckiej oraz iż zaskarżona decyzja zawiera konkretne odniesienie do tego zgłoszenia niemieckim organom sądowym. Świadczy to zatem o tym, że okoliczność ta stanowiła główną, a nawet decydującą przyczynę, która doprowadziła zarząd do podjęcia decyzji o zwolnieniu skarżącego, a nie przeniesieniu do niższej kategorii zaszeregowania. W tej sytuacji EBC nie mógł odmówić mu dostępu do treści zgłoszenia niemieckiej prokuraturze, ponieważ zostało ono wykorzystane przez EBC, aby jeszcze bardziej obciążyć skarżącego i uzasadnić nałożoną na niego poważniejszą karę. Skarżący kwestionuje ponadto zasadność zgłoszenia jego przypadku niemieckim organom sądowym, podkreślając, że OLAF nie zalecił skierowania akt sprawy do sądu.

108

Skarżący kwestionuje ponadto, w związku z odmową udzielenia mu przez komisję dyscyplinarną w dniu 11 stycznia 2013 r. dostępu do sprawozdania z działań panelu, możliwość dokonania przez komisję dyscyplinarną, a nie przez niego samego, oceny, jakie dokumenty mogły przedstawiać wartość dodaną dla jego obrony.

109

EBC wnosi o oddalenie zarzutu pierwszego, podkreślając, że udzielił on skarżącemu dostępu do wszystkich dokumentów, w oparciu o które została wydana zaskarżona decyzja, oraz że w rzeczywistości skarżący błędnie pojmuje przysługujące mu prawa, sadząc, iż ma on prawo dostępu do każdego dokumentu, który uważa za przydatny dla swojej obrony, i że może on sprawdzić każdą informację lub dokument znajdujący się w obrębie EBC, nawet jeśli zakwestionowana decyzja niekoniecznie opiera się na tej informacji lub dokumencie.

110

W odniesieniu do sprawozdania z działań panelu EBC podkreśla, że zostało ono sporządzone przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego, które doprowadziło do wydania zaskarżonej decyzji, że nie zostało ono nigdy przekazane zarządowi EBC, ponieważ nie wchodziło w skład pełnej „dokumentacji z postępowania dyscyplinarnego”, oraz że w każdym razie istotne informacje zawarte w tym sprawozdaniu zostały uwzględnione w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2, do którego skarżący miał pełny dostęp, podobnie zresztą jak do sprawozdania OLAF‑u. Ponieważ skarżący mógł wykonywać swoje prawo do obrony w odniesieniu do sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2, nie ma żadnej podstawy, aby powoływać się na prawo do obrony w odniesieniu do sprawozdania z działań panelu jako takiego, tym bardziej że sprawozdanie, o którym mowa w art. 8.3.2, było jedynym dokumentem, na którym została oparta decyzja, czy należy wszcząć postępowanie dyscyplinarne przeciwko skarżącemu. W odniesieniu do okoliczności, że komisja dyscyplinarna zapoznała się ze sprawozdaniem z działań panelu, stanowiło to jedynie konsekwencję złożenia przez skarżącego wniosku o dostęp do tego dokumentu, lecz nie oznaczało, że komisja dyscyplinarna oparła się na nim w celu sporządzenia swojej opinii.

111

Co się tyczy zawiadomienia prokuratury niemieckiej, chodzi o odrębną kwestię, a mianowicie możliwą kwalifikację spornych okoliczności jako przestępstwa w prawie niemieckim, lecz zawiadomienie to nie stanowi decydującej przyczyny zwolnienia skarżącego z pracy. W zaskarżonej decyzji zarząd wspomniał o zawiadomieniu niemieckiej prokuratury przez dyrekcję audytu wewnętrznego wyłącznie w celu „wyjaśnienia od samego początku w bardzo wyraźny sposób, że [kwestia ta] leży w kompetencji niemieckiego systemu sądowego”, wbrew temu, co mogła sugerować komisja dyscyplinarna w swojej opinii. Zarząd wskazał także, że kwestia ta nie miała żadnego wpływu na utratę zaufania, o której mowa w pkt 12–14 zaskarżonej decyzji. Świadczy o tym okoliczność, że decyzja o nałożeniu kary dyscyplinarnej na zastępcę kierownika działu zawiera również wzmiankę o zawiadomieniu niemieckich organów ścigania, niemniej jednak EBC nie podjął decyzji o jego zwolnieniu.

Ocena Sądu

– Uwagi ogólne

112

Tytułem wstępu należy przypomnieć, że art. 41 ust. 2 lit. b) karty przewiduje, iż każda osoba ma prawo dostępu do akt swojej sprawy, przy poszanowaniu uzasadnionych interesów poufności oraz tajemnicy zawodowej i handlowej. Artykuł 45 warunków zatrudnienia stanowi z kolei, że w toku postępowania dyscyplinarnego należy czuwać nad tym, aby urzędnik miał możliwość ustosunkowania się do kierowanych przeciwko niemu zarzutów przed nałożeniem na niego kary (wyroki: X/EBC, T‑333/99, EU:T:2001:251, pkt 176, 177; Afari/EBC, T‑11/03, EU:T:2004:77, pkt 50).

113

W odniesieniu do zakresu prawa dostępu zainteresowanego do dokumentów i informacji, na których oparł się Bank na poparcie zarzutów w zaskarżonej decyzji, należy stwierdzić, że na podstawie art. 8.3.2 regulaminu pracowniczego decyzja o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego zostaje podjęta przez zarząd, po przekazaniu zainteresowanemu całości akt sprawy i dokumentów z przesłuchania, oraz że na podstawie art. 8.3.11 regulaminu pracowniczego, „[p]o otrzymaniu sprawozdania [o którym mowa w art. 8.3.2 (czyli w niniejszym przypadku w dniu 19 grudnia 2012 r.)], [zainteresowany] ma […] prawo otrzymać swoje pełne akta osobowe oraz sporządzić kopie wszelkich dokumentów postępowania, w tym dokumentów uwalniających go od zarzutów”.

114

O ile przepisy mające zastosowanie do pracowników EBC przewidują po stronie pracownika, wobec którego toczy się postępowanie dyscyplinarne, w zasadzie nieograniczony dostęp do informacji zawartych w aktach postępowania dyscyplinarnego, w tym dowodów na jego korzyść, o tyle nie przewidują one jednakże po jego stronie nieograniczonego dostępu do wszelkich informacji lub dowolnych dokumentów znajdujących się w siedzibie EBC lub takich, które można zrekonstruować na podstawie istniejących lub dostępnych w tej siedzibie informacji. W odniesieniu bowiem do tego ostatniego rodzaju informacji lub „odtworzonych” dokumentów, które zasadniczo nie są uważane za integralną część akt postępowania dyscyplinarnego, regulamin pracowniczy nie przewiduje przekazania ich z urzędu zainteresowanemu.

115

Sąd stoi na stanowisku, że prawo dostępu do akt postępowania dyscyplinarnego, przewidziane w treści norm znajdujących zastosowanie wobec pracowników EBC, odpowiada wymogom określonym przez prawo Unii, w szczególności art. 41 ust. 2 lit. b) karty, oraz przez orzecznictwo Unii w obszarze postępowania dyscyplinarnego. Kontradyktoryjny charakter postępowania dyscyplinarnego, takiego jak toczące się przed komisją dyscyplinarną EBC oraz prawo do obrony w takim postępowaniu wymagają bowiem z pewnością, by zainteresowany i, jeśli to konieczne, jego adwokat mogli zapoznać się w stosownym czasie ze wszystkimi okolicznościami faktycznymi, na których oparta została decyzja dyscyplinarna, w celu przedstawienia swoich uwag. Tak więc poszanowanie prawa do obrony wymaga, by zainteresowany był w stanie skutecznie przedstawić swój punkt widzenia na temat znaczenia faktów, ale także by mógł zająć stanowisko co najmniej odnośnie do zgromadzonych przez instytucję Unii dokumentów, które ujawniają ważne dla wykonywania prawa do obrony fakty (wyrok Kaufring i in./Komisja, T‑186/97, T‑187/97, od T‑190/97 do T‑192/97, T‑210/97, T‑211/97, od T‑216/97 do T‑218/97, T‑279/97, T‑280/97, T‑293/97 i T‑147/99, EU:T:2001:133, pkt 179). Jednak wymóg dostępu zainteresowanego do dotyczących go dokumentów może mieć zastosowanie tylko odnośnie do dokumentów, z których korzysta się w postępowaniu dyscyplinarnym lub przy podjęciu ostatecznej decyzji przez administrację. Dlatego też, do celów zasady poszanowania prawa do obrony, administracja niekoniecznie jest zobowiązana, aby dostarczyć inne dokumenty (zob. podobnie wyrok N/Komisja, T‑273/94, EU:T:1997:71, pkt 89).

116

Sąd wskazuje ponadto, że w niniejszym przypadku skarżący miał w trakcie postępowania dyscyplinarnego, które rozpoczęło się przekazaniem sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2, pełny dostęp do rzeczonego sprawozdania, jak i do sprawozdania OLAF‑u, a także do wszystkich dokumentów udostępnionych mu przez EBC w następstwie jego licznych wniosków w tym względzie.

117

W świetle powyższych uwag należy ustalić, czy dokumenty i informacje, do których Bank odmówił skarżącemu dostępu oraz do których odnosi się niniejszy zarzut, stanowiły integralną część akt postępowania dyscyplinarnego dotyczącego skarżącego lub czy zostały one wykorzystane na poparcie opinii komisji dyscyplinarnej i zaskarżonej decyzji.

– W przedmiocie wniosków o dostęp do list dotyczących zakupów i dokumentacji dotyczącej pewnych projektów informatycznych

118

W odniesieniu, po pierwsze, do wniosków skarżącego o przekazanie mu przez Bank lub komisję dyscyplinarną list dotyczących zakupów pewnych przedmiotów i usług zamówionych w okresie 2003–2010, a także wszelkich dokumentów, w szczególności będących w posiadaniu działu ds. komunikacji w DG ds. Administracji w związku z „projektem rozwoju organizacyjnego” i „zarządzaniem obiektami informatycznymi”, Sąd wskazuje, że nawet jeśli informacje te mogłyby być odtworzone z baz danych Banku, to niekoniecznie znajdowały się one w siedzibie EBC w odpowiedniej formie, a więc w formie istniejących dokumentów, określonych we wnioskach skarżącego. Ponadto z akt sprawy w żaden sposób nie wynika, że takie dokumenty lub informacje, choć mogły z pewnością znajdować się w posiadaniu DG ds. Zasobów Ludzkich lub zostać odtworzone przez tę dyrekcję generalną lub inne służby, zostały przekazane lub znajdowały się w posiadaniu komisji dyscyplinarnej i zarządu.

119

Wydaje się zatem, że wnioski o te dokumenty lub informacje zostały złożone nie dlatego, że istniały lub znajdowały się w posiadaniu komisji dyscyplinarnej czy zarządu, ale dlatego, że skarżący spekulował na temat ich odciążającej mocy dowodowej.

120

W związku z tym ani do EBC, ani do komisji dyscyplinarnej nie należy wypowiadanie się na temat znaczenia czy interesu, jakie niektóre dokumenty mogłyby posiadać dla obrony członka personelu, ponieważ nie można wykluczyć tego, że dokumenty uważane za nieważne przez Bank lub komisję dyscyplinarną mogłyby być interesujące dla niego. W związku z powyższym ani Bank, ani komisja dyscyplinarna nie mogą jednostronnie wyłączyć z postępowania administracyjnego dokumentów, które mogą zostać wykorzystane do obrony zainteresowanego (zob. na zasadzie analogii wyroki: ICI/Komisja, T‑36/91, EU:T:1995:118, pkt 93; Eyckeler & Malt/Komisja, T‑42/96, EU:T:1998:40, pkt 81; Kaufring i in./Komisja, EU:T:2001:133, pkt 179, 185).

121

Jednakże w niniejszym przypadku, po pierwsze, nie zostało wykazane ani stwierdzone, że przedmiotowe listy zakupów były dostępne w odpowiedniej formie dla EBC lub komisji dyscyplinarnej oraz że zarząd oparł się na tych listach przy wydawaniu zaskarżonej decyzji. Po drugie, prawo do obrony, w szczególności prawo do bycia wysłuchanym odnośnie do dokumentów wykorzystanych przez komisję dyscyplinarną, a następnie przez zarząd w celu uzasadnienia zaskarżonej decyzji, nie może być zbyt rozszerzane, tak by obejmowało prawo skarżącego do wejścia w posiadanie wszelkich informacji lub wszelkich dokumentów dostępnych w obrębie Banku, jedynie z tego powodu, że prowadząc swoje własne dochodzenie w przedmiocie spornych okoliczności faktycznych, skarżący spekuluje na temat odciążającej mocy dowodowej takich dokumentów lub informacji.

122

W każdym razie zdaniem Sądu, zakładając nawet, że zakupy podobne do spornych zostały dokonane w innych działach EBC – co najwyraźniej usiłuje dowieść skarżący za pomocą wnioskowanych list zakupów – takie niezgodne z obowiązującymi w EBC przepisami zachowanie, nawet gdyby zostało stwierdzone, nie mogłoby w żadnym wypadku usprawiedliwiać zachowania zarzucanego skarżącemu w niniejszej sprawie ani tym samym stanowić okoliczności łagodzącej.

123

Odpowiedzialność skarżącego powinna bowiem podlegać indywidualnemu i niezależnemu badaniu, to znaczy niezależnie od ewentualnej zgodności lub niezgodności z prawem decyzji lub braku decyzji podjętej w stosunku do innych członków personelu. Tak więc pracownik nie może skutecznie powoływać się na fakt, że postępowanie dyscyplinarne nie zostało wszczęte w odniesieniu do jednego lub większej liczby innych pracowników za czyny podobne do czynów go obciążających w celu zakwestionowania nałożonej na niego kary (zob. podobnie wyroki: Williams/Trybunał Obrachunkowy, 134/84, EU:C:1985:297, pkt 14; de Compte/Parlament, T‑26/89, EU:T:1991:54, pkt 170, potwierdzony wyrokiem wydanym w postępowaniu odwoławczym de Compte/Parlament, C‑326/91 P, EU:C:1994:218, pkt 52).

– W przedmiocie wniosku o udzielenie dostępu do akt przekazanych niemieckim organom wymiaru sprawiedliwości

124

Co się tyczy wniosku o udzielenie dostępu do akt, które zostały przekazane przez dyrekcję audytu wewnętrznego w dniu 6 marca 2013 r. prokuraturze niemieckiej, tytułem wstępu należy stwierdzić, że okoliczność, iż w sprawozdaniu OLAF‑u nie uznano za konieczne zalecenia „skierowania sprawy do sądu”, nie mogła skutkować pozbawieniem EBC możliwości zwrócenia się do krajowych organów wymiaru sprawiedliwości. Bank mógł zatem, w ramach swojej autonomii instytucjonalnej, przedłożyć niemieckim organom wymiaru sprawiedliwości informacje odnoszące się do zachowania skarżącego celem zbadania, czy zachowanie takie mogło zostać zakwalifikowane jako przestępstwo w prawie niemieckim i na tej podstawie uzasadniać wszczęcie postępowania karnego.

125

W tej kwestii należy również podkreślić, że jak potwierdził Bank w odpowiedzi na środki organizacji postępowania z dnia 6 listopada 2014 r., w następstwie zmian, jakie weszły w życie w dniu 1 stycznia 2009 r., warunki zatrudnienia nie obejmują już – w przeciwieństwie do art. 25 załącznika do regulaminu pracowniczego urzędników – postanowienia, które znajdowało się wcześniej w art. 44 warunków zatrudnienia, zgodnie z którym, „w przypadku gdy wobec pracownika [EBC] toczy się postępowanie karne w związku z tymi samymi czynami, ostateczną decyzję podejmuje się po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu w tej sprawie”.

126

W tym względzie skarżący w swoich uwagach z dnia 24 listopada 2014 r. dotyczących wspomnianej powyżej odpowiedzi EBC na środki organizacji postępowania, oraz uznając w trakcie przesłuchania, że ostatecznie, od momentu wniesienia przez niego skargi w niniejszej sprawie, nie pojawiła się żadna nowa okoliczność, podniósł nowy zarzut skierowany przeciwko zaskarżonej decyzji, twierdząc, po pierwsze, że skreślenie powyższego zdania było niezgodne z prawem z tego powodu, że nie skonsultowano się w sposób należyty z komitetem pracowniczym EBC w przedmiocie tego skreślenia, oraz po drugie, że w niniejszej sprawie została naruszona ogólna zasada prawa uznana przez niektóre państwa członkowskie, a także w prawie Unii, zgodnie z którą postępowanie dyscyplinarne musi poczekać na wynik postępowania karnego, a która powinna być stosowana w sposób autonomiczny.

127

Należy jednak stwierdzić, po pierwsze, że ten nowy zarzut nie opiera się „na okolicznościach prawnych i faktycznych ujawnionych dopiero w toku postępowania” zgodnie z art. 56 regulaminu postępowania. Skreślenie tego postanowienia z regulaminu pracowniczego miało bowiem miejsce, zanim wszczęto postępowanie dyscyplinarne wobec skarżącego, i w związku z tym zarzut ten mógł zostać przedstawiony w momencie wniesienia skargi. Wydaje się zatem, że inspiracją dla przedstawienia tego zarzutu była wyłącznie treść odpowiedzi EBC na pytanie zadane przez Sąd.

128

Po drugie, w każdym razie, ów nowy zarzut jest nieskuteczny. Nawet bowiem przy założeniu, że przedmiotowa zasada może znajdować zastosowanie w kontekście umownego stosunku pracy między Bankiem a jego pracownikami, Sąd stwierdza, że na dzień wydania zaskarżonej decyzji, tak samo zresztą jak na dzień przesłuchania, prokuratura niemiecka nie podjęła decyzji o wszczęciu postępowania karnego przeciwko skarżącemu, co mogłoby pozwolić uznać, że postępowanie karne było w toku.

129

Następnie, powracając do zarzutu dotyczącego odmowy udzielenia dostępu do akt, które zostały przekazane prokuraturze niemieckiej, z dokumentacji przedłożonej Sądowi nie wynika również, żeby komisja dyscyplinarna była poinformowana o tym przekazaniu ani by oparła się na tej informacji przy wydawaniu swojej opinii. Wynika stąd, że dokumenty przekazane przez EBC niemieckim organom wymiaru sprawiedliwości nie stanowiły na tym etapie części akt postępowania dyscyplinarnego oraz że w związku z tym nie można uwzględnić naruszenia art. 8.3.11 regulaminu pracowniczego w tym względzie.

130

Z samej treści zaskarżonej decyzji wynika natomiast, że zarząd wziął pod uwagę tę informację.

131

EBC wyjaśnił w swojej duplice, że dyrekcja audytu wewnętrznego przekazała „osobiście” niektóre dokumenty prokuraturze niemieckiej, nie wskazując, o jakie dokumenty chodzi. W tym względzie Sąd stwierdza, że brak spontanicznego udostępnienia przez EBC skarżącemu dokumentów, które zostały przekazane „osobiście” prokuraturze niemieckiej, nie stanowi sam w sobie naruszenia regulaminu pracowniczego, jako że przekazanie to mieści się w zakresie autonomii instytucjonalnej Banku, biorąc pod uwagę, iż zgodnie z art. 3 warunków zatrudnienia każdy pracownik EBC jest zobowiązany przestrzegać przepisów prawa lub przepisów porządkowych. Sąd stwierdza również, że nie zostało wykazane – nawet jeśli skarżący wskazał, iż otrzymał od prokuratury niemieckiej płytę CD-ROM zawierającą zgłoszenie dokonane przez Bank – że zarząd oparł się na przekazanych prokuraturze niemieckiej dokumentach, które zresztą, jak wynika z akt sprawy, nie różniły się od tych, które posiadał już skarżący. Sąd zauważa również, że ani w dniu wydania zaskarżonej decyzji, ani nawet w dniu, w którym odbyło się przesłuchanie – jak potwierdziły strony podczas przesłuchania – prokuratura niemiecka nie wydała decyzji o rozpoczęciu postępowania sądowego.

132

Co się tyczy informacji zawartej w zaskarżonej decyzji, zgodnie z którą Bank zawiadomił o przypadku skarżącego prokuraturę niemiecką, po pierwsze, z zaskarżonej decyzji nie wynika, żeby informacja ta miała decydujące znaczenie przy wydawaniu zaskarżonej decyzji, w szczególności z uwagi na to, że główne powody nałożenia rzeczonej kary zostały określone w pkt 11–14 tej decyzji. Po drugie, Sąd uważa, że nawet gdyby skarżący miał możliwość ustosunkowania się do tej informacji, nie miałoby to wpływu na powody uwzględnione w pkt 11–14 zaskarżonej decyzji, a zatem na wybór kary przez Zarząd.

– W przedmiocie wniosku o udzielenie dostępu do sprawozdania z działań panelu

133

Tytułem wstępu należy podkreślić, że informacje uwzględnione przez EBC na poparcie zarzutów sformułowanych wobec skarżącego i wyznaczające tym samym ramy postępowania dyscyplinarnego, które doprowadziło do wydania zaskarżonej decyzji, znajdowały się w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2, do którego skarżący w pełni się ustosunkował i które zostało udostępnione komisji dyscyplinarnej i zarządowi. Sprawozdanie OLAF‑u sporządzone po przeprowadzeniu jego własnego dochodzenia, przy udziale dyrekcji audytu wewnętrznego EBC i po przesłuchaniu pewnych członków personelu, stanowi również centralną część akt postępowania dyscyplinarnego, do której skarżący miał dostęp, co do której mógł się wypowiedzieć i na której została zasadniczo oparta opinia komisji dyscyplinarnej, jak sama ta opinia wskazuje.

134

W odniesieniu do sprawozdania z działań panelu Sąd zauważa, że zostało ono sporządzone w dniu 15 marca 2011 r. w związku z pierwotnym dochodzeniem administracyjnym, które nie zostało zakończone, to znaczy przed datą wszczęcia postępowania dyscyplinarnego na podstawie art. 8.3.2 regulaminu pracowniczego, które doprowadziło do wydania zaskarżonej decyzji. Ponadto, bez względu na treść tego sprawozdania, dyrekcja audytu wewnętrznego przekazując go OLAF‑owi w dniu 30 marca 2011 r., podkreśliła wyraźnie, że zawiera ono jedynie „podstawowe uwagi i wstępne ustalenia panelu w odniesieniu do dokonanych przez dział ds. administracyjnych [trzynastu] kategorii spornych zakupów oraz że nie powinny być one w żadnym razie interpretowane jako ostateczne ustalenia w przedmiocie którejkolwiek z tych kategorii lub w przedmiocie jakiejkolwiek innej okoliczności akt sprawy”. Podobnie, przekazując rzeczone sprawozdanie DG ds. Zasobów Ludzkich w dniu 22 marca 2012 r., dyrekcja audytu wewnętrznego podkreśliła, że „odzwierciedla [ono] jedynie, w skróconej formie, wszystkie uwagi i ustalenia w wyniku przesłuchań przeprowadzonych do dnia 26 lipca 2010 r. oraz że należy dokonać wyraźnego rozróżnienia między niniejszym sprawozdaniem a »sprawozdaniem z uzasadnieniem dotyczącym faktów i okoliczności sprawy, a także istnienia lub braku wystarczających dowodów na poparcie zarzucanego uchybienia«”.

135

Tak więc nawet jeśli treść sprawozdania z działań panelu mogła ukierunkować prace dochodzeniowe OLAF‑u, tak samo jak każda inna informacja przekazana przez EBC w ramach współpracy technicznej na potrzeby prowadzenia dochodzeń OLAF‑u, i mogła ponadto nadać kierunek pracom dochodzeniowym panelu zmierzającym do przyjęcia sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2, rzeczone sprawozdanie z działań panelu, w przeciwieństwie do sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2, nie może być uznawane za końcowe sprawozdanie przyjęte przez Bank lub za sprawozdanie z uzasadnieniem w rozumieniu art. 6 ust. 14 okólnika nr 1/2006.

136

Biorąc bowiem pod uwagę wstępny charakter ustaleń i wniosków, które mogły być potencjalnie zawarte w sprawozdaniu z działań panelu, a także uzasadniony interes zachowania anonimowości przez informatora, który ujawnił administracji istnienie pewnych nieprawidłowości wewnątrz działu ds. administracyjnych, sprawozdanie to ma charakter uwag przygotowawczych sporządzonych przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego, na którym nie oparł się organ decyzyjny, a mianowicie zarząd, przy wydawaniu zaskarżonej decyzji. W związku z tym, jako dokument wewnętrzny, te uwagi przygotowawcze nie były częścią akt dyscyplinarnych i zgodnie z przepisami mającymi zastosowanie do pracowników EBC ich przekazanie skarżącemu nie było konieczne do ochrony jego prawa do obrony (zob. podobnie wyrok N/Komisja, EU:T:1997:71, pkt 92).

137

W odniesieniu do odpowiedzi komisji dyscyplinarnej w przedmiocie wniosku skarżącego o udzielenie dostępu do sprawozdania z działań panelu Sąd stwierdza, że komisja dyscyplinarna nie korzysta ze swego zakresu uznania w tej kwestii w błędny sposób, gdy uznaje, że w zakresie, w jakim akta dyscyplinarne zawierają wystarczające dowody zarówno na poparcie zarzutów pod adresem skarżącego, jak i na poparcie argumentów w jego obronie, załączenie tego dokumentu zawierającego wstępne oceny panelu nie przedstawia żadnej wartości dodanej i nadmiernie wydłużyłoby postępowanie (zob. podobnie wyroki: R./Komisja, 255/83 i 256/83, EU:C:1985:324, pkt 24; Y/Trybunał Sprawiedliwości, T‑500/93, EU:T:1996:94, pkt 45).

138

Co się tyczy okoliczności, że komisja dyscyplinarna weszła w posiadanie sprawozdania z działań panelu, ponieważ uznała to za konieczne, aby ustosunkować się do wniosku skarżącego z dnia 11 grudnia 2012 r. o udzielenie dostępu do tego dokumentu, Sąd stoi na stanowisku, że z pewnością byłoby bardziej stosowne, gdyby komisja dyscyplinarna oddaliła wniosek skarżącego z tego tylko powodu, że nie dysponowała żądanym dokumentem. Jednak nie można uznać, że dlatego iż komisja dyscyplinarna zgodziła się wystąpić o przekazanie sprawozdania do EBC oraz zbadać je, aby móc ustosunkować się do wniosku skarżącego o udzielenie dostępu, wspomniane sprawozdanie stanie się tym samym częścią akt dyscyplinarnych, i że komisja dyscyplinarna będzie nieuchronnie opierać się na wspomnianym sprawozdaniu celem wydania swojej opinii. Ponadto opinia ta nie odnosi się w żaden sposób do treści sprawozdania z działań panelu, a wręcz przeciwnie, komisja dyscyplinarna podkreśliła w pkt 9 tej opinii, że „opiera się [ona] zasadniczo na ustaleniach faktycznych zawartych w sprawozdaniu OLAF‑u”.

139

Dodatkowo Sąd przypomina, że w każdym razie o ile administracja ma obowiązek przekazania zainteresowanej osobie dokumentów, na których wyraźnie się opiera w celu wydania decyzji niekorzystnej, i o ile w przypadku Banku jest ona zobowiązana, zgodnie z art. 8.3.11 regulaminu pracowniczego, umożliwić mu „sporządzić kopie wszelkich dokumentów postępowania, w tym dokumentów uwalniających go od zarzutów”, o tyle nieujawnienie niektórych dokumentów może doprowadzić do stwierdzenia nieważności decyzji dyscyplinarnej tylko wtedy, gdy podniesione zarzuty można udowodnić wyłącznie poprzez odesłanie do tych dokumentów i gdy, innymi słowy, nieujawnienie dokumentów zgłoszonych przez skarżącego było w stanie wpłynąć na niekorzystny dla niego przebieg postępowania dyscyplinarnego i treść spornej decyzji (zob. wyroki: Tzoanos/Komisja, C‑191/98 P, EU:C:1999:565, pkt 34, 35; E/Komisja, T‑24/98 i T‑241/99, EU:T:2001:175, pkt 92, 93).

140

Tymczasem nawet przy założeniu, że pewne informacje zawarte w sprawozdaniu z działań panelu mogły nie zostać ujęte w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2, czy też w sprawozdaniu OLAF‑u, lub jeszcze że sprawozdanie z działań panelu może być uznane za sprawozdanie z uzasadnieniem przyjęte z naruszeniem okólnika nr 1/2006, skarżący jest zobowiązany dowieść, iż Bank oparł się na rzeczonym sprawozdaniu, a w szczególności wskazać, jakie konkretne i decydujące informacje, zarówno zawarte w opinii komisji dyscyplinarnej, jak i w zaskarżonej decyzji, mogły zostać udowodnione wyłącznie przez odniesienie do dokumentów innych niż te, z którymi mógł się zapoznać, w niniejszym wypadku przez odniesienie do danych znajdujących się w sprawozdaniu z działań panelu.

141

Nawet jeśli bowiem skarżący przed zapoznaniem się ze sprawozdaniem z działań panelu powołał się na możliwość, że zawiera ono informacje odciążające, to Sąd stwierdza, że po uzyskaniu w dniu 9 października 2014 r. poufnej wersji tego sprawozdania od prokuratury niemieckiej, a następnie, w dniu 10 listopada 2014 r., także jego jawnej wersji dostarczonej przez Bank na wniosek Sądu, skarżący ograniczył się w swojej odpowiedzi z dnia 6 listopada 2014 r., której nie uzupełnił po uzyskaniu powyższego sprawozdania z dnia 10 listopada 2014 r., do odesłania w szczególności do fragmentów jego skargi oraz do wskazania w sposób ogólny czterech informacji, które jego zdaniem nie zostały udowodnione w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2, ani w sprawozdaniu OLAF‑u, nie precyzując jednak, o które ich fragmenty chodzi. W tej kwestii Bank wskazał natomiast w swoich uwagach z dnia 24 listopada 2014 r., jakie dokumenty potwierdzały te cztery informacje.

142

Zapytany o to w trakcie rozprawy, skarżący przytoczył tytułem przykładu dwa fragmenty sprawozdania z działań panelu, które nie zostały powtórzone w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2. Tymczasem pierwszy z tych fragmentów, odnoszący się do okoliczności, że pracownicy działu ds. administracyjnych mieli otrzymać telefony komórkowe BlackBerry od DG ds. Systemów Informatycznych, nie zmienia faktu, że skarżący sam zatwierdził zakup takich telefonów, podczas gdy DG ds. Systemów Informatycznych odmówiła dokonania takiego zakupu. W odniesieniu do okoliczności, że tylko dwóch z sześciu kierowców EBC zostało przesłuchanych oraz że jeden z nich potwierdził, iż gry wideo pozostawały do dyspozycji kierowców, nie stanowi ona dowodu na to, że jeżeli skarżący powziąłby o niej wiadomość na etapie sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2, mógłby on skutecznie podważyć stawiane mu zarzuty. W ostateczności w świetle odpowiedzi skarżącego, w tym udzielonych podczas rozprawy, Sąd stwierdza, mając na uwadze dokumenty, które zostały już podane do wiadomości panelu, że sprawozdanie z działań panelu nie zawierało żadnej informacji obciążającej, ani zresztą odciążającej, która mogła faktycznie wpłynąć na niekorzystny dla zainteresowanego przebieg postępowania dyscyplinarnego oraz treść zaskarżonej decyzji.

143

W świetle powyższych rozważań należy oddalić zarzut pierwszy, podobnie jak i wniosek skarżącego o wezwanie EBC do przedstawienia zawiadomienia prokuratury niemieckiej oraz sprawozdania z działań panelu, z którymi to dokumentami zapoznał się w międzyczasie, a mianowicie po zwróceniu się o to do prokuratury niemieckiej.

W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego niezgodności z prawem art. 8.3.5 regulaminu pracowniczego w świetle zasady bezstronności i art. 47 karty

Argumenty stron

144

W ramach tego zarzutu skarżący podnosi w rzeczywistości niezgodność z prawem art. 8.3.5 regulaminu pracowniczego. Zdaniem skarżącego bowiem, w przeciwieństwie do art. 4 i 5 załącznika IX do regulaminu pracowniczego urzędników, który dotyczy postępowania dyscyplinarnego, art. 8.3.5 regulaminu pracowniczego przewiduje, że dyrektor generalny DG ds. Zasobów Ludzkich zasiada w komisji dyscyplinarnej. Tymczasem w zakresie, w jakim zdaniem skarżącego, dyrektor generalny DG ds. Zasobów Ludzkich wykonuje „nadrzędną władzę nad wszystkimi członkami personelu, a w szczególności nad kierownikami wyższego szczebla, a także nad wszystkimi członkami komisji dyscyplinarnej (z wyjątkiem jej prezesa i w pewnym zakresie członków wyznaczonych przez komitet pracowniczy)”, art. 8.3.5 regulaminu pracowniczego narusza zasadę bezstronności i art. 47 karty. Skarżący stwierdza, że w niniejszym przypadku zastępca dyrektora generalnego DG ds. Zasobów Ludzkich zachowywał się jak oskarżyciel podczas przesłuchania przed komisją dyscyplinarną i skupiał się wyłącznie na informacjach obciążających, naruszając tym samym zasadę neutralności. Zastępca dyrektora generalnego DG ds. Zasobów Ludzkich przeciwstawił mu nawet dowody, które uzyskał za pomocą „swoich własnych »zewnętrznych« dochodzeń”. To odnoszone przez skarżącego wrażenie stronniczości części członków komisji dyscyplinarnej wzmacniała okoliczność, że jeden z jej członków otrzymał sprawozdanie z działań panelu, ze względu na fakt bycia członkiem DG ds. Zasobów Ludzkich.

145

EBC uważa, że zarzut drugi jest oczywiście bezzasadny. Podkreśla on, że dyrektor generalny DG ds. Zasobów Ludzkich posiada prawo do jednego tylko głosu w komisji dyscyplinarnej i zasiada w niej wraz z czterema innymi członkami. Tymczasem jest uzasadnione, by przedstawiciel dyrekcji generalnej EBC, która ma za zadanie kontrolę przestrzegania przez członków personelu ich obowiązków, w niniejszym przypadku DG ds. Zasobów Ludzkich, zasiadał w tej komisji. Twierdzenia skarżącego dotyczące rzekomego wpływu DG ds. Zasobów Ludzkich na komisję dyscyplinarną mają charakter czysto spekulatywny. EBC uzasadnia to faktem, że w rzeczy samej, komisja dyscyplinarna zaleciła karę w postaci obniżenia grupy zaszeregowania o dwie kategorie płacowe, która to kara była łagodniejsza od tej ostatecznie nałożonej przez Zarząd w zaskarżonej decyzji. W odniesieniu do różnic istniejących między przepisami regulaminu pracowniczego oraz regulaminu pracowniczego urzędników Bank przypomina, że wynikają one po prostu z funkcjonalnej autonomii EBC.

Ocena Sądu

146

Należy przypomnieć, że na podstawie art. 36.1 statutu ESBC i EBC Bank posiada autonomię funkcjonalną w zakresie zbioru przepisów mających zastosowanie do jego personelu, które są odrębne od zasad mających zastosowanie do urzędników i od zasad mających zastosowanie do innych pracowników Unii, do których odnosi się art. 336 TFUE. Zbiór tych przepisów jest również niezależny od prawa państw członkowskich (zob. wyrok Pflugradt/EBC, T‑178/00 i T‑341/00, EU:T:2002:253, pkt 48).

147

Nawet jeśli stwierdzenia te nie sprzeciwiają się same w sobie temu, aby w niniejszym przypadku skarżący mógł powołać się na niezgodność z prawem art. 8.3.5 regulaminu pracowniczego, należy przypomnieć, że stosunek pracy między EBC i jego pracownikami ma charakter umowny, a nie opiera się na regulaminie; że wpisuje się on jednak w ramy wykonywania przez pracowników EBC obowiązków w europejskim interesie publicznym, a zatem wykazuje duże podobieństwo do stosunku pracy opierającego się na regulaminie, istniejącego między urzędnikami europejskimi i zatrudniającymi ich instytucjami, a w efekcie może na tej podstawie obejmować system dyscyplinarny; że ten system dyscyplinarny stanowił integralną część warunków znanych skarżącemu i zaakceptowanych przez niego w chwili, w której dobrowolnie podpisał z Bankiem umowę o pracę, która odnosiła się do warunków zatrudnienia; wreszcie, że możliwość jednostronnego rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę w przypadku poważnego przewinienia służbowego pracownika jest również przewidziana w prywatnym prawie pracy większości państw członkowskich oraz że w większości porządków prawnych, możliwość ta obwarowana jest mniejszą liczbą gwarancji chroniących pracownika niż w ramach stosunku pracy między Bankiem i jego pracownikami (wyrok X/EBC, EU:T:2001:251, pkt 61, 68–70).

148

W związku z tym EBC może, w ramach swojej autonomii instytucjonalnej, ustanowić system dyscyplinarny obejmujący komisję dyscyplinarną, której zasady dotyczące składu różnią się, nawet w istotny sposób, od zasad zawartych w sekcji 2 załącznika IX do regulaminu pracowniczego urzędników w odniesieniu do komisji dyscyplinarnej przewidzianej w stosunku do urzędników i innych pracowników Unii. Jednakże w odniesieniu do rozpatrywanego w niniejszej sprawie systemu dyscyplinarnego, który w okresie rozpoznawania sprawy zakończonej wyrokiem X/EBC (EU:T:2001:251) jeszcze nie obowiązywał, należy uznać, że Bank pragnął, kierując się zasadą dobrej administracji i względami słuszności, aby decyzja zarządu z zakresu spraw dyscyplinarnych została podjęta z uwzględnieniem opinii organu zapewniającego pewną neutralność i bezstronność.

149

W tym względzie Sąd zauważa, że na podstawie art. 8.3.5 regulaminu pracowniczego komisja dyscyplinarna EBC składa się z osoby spoza tej instytucji, która jest jej przewodniczącym, oraz dyrektora generalnego lub zastępcy dyrektora generalnego DG ds. Zasobów Ludzkich. Składa się ona także z dwóch innych członków wyznaczonych przez Bank spośród personelu i jednego członka zaproponowanego przez przedstawicieli personelu, przy czym ci trzej ostatni członkowie nie mogą pracować w tym samym dziale co pracownik, przeciwko któremu toczy się postępowanie dyscyplinarne. Ponadto pracownik, przeciwko któremu toczy się postępowanie dyscyplinarne, może zgłosić sprzeciw wobec udziału jednego z członków komisji dyscyplinarnej.

150

Nawet jeśli pomiędzy członkami wyznaczonymi przez administrację a członkami wyznaczonymi przez przedstawicieli pracowników nie jest przewidziana ta sama równowaga co przewidziana w regulaminie pracowniczym urzędników, to Sąd stoi na stanowisku, że po pierwsze, skład komisji dyscyplinarnej, a zwłaszcza pochodzenie jej członków z różnych służb, po drugie, okoliczność, że w art. 8.3.7 regulaminu pracowniczego przewidziano, iż „[p]race oraz obrady komisji dyscyplinarnej mają zgodnie z przepisami wewnętrznymi EBC w zakresie poufności charakter osobisty i poufny [oraz że] [c]złonkowie komisji dyscyplinarnej działają we własnym imieniu i wykonują swoje funkcje w sposób całkowicie niezależny”, po trzecie, kolegialny charakter obrad oraz wreszcie, po czwarte, możliwość żądania przez zainteresowanego odsunięcia jednego z członków stanowią – w kontekście niemającym charakteru uregulowań dotyczących urzędników – wystarczające gwarancje bezstronności i obiektywizmu opinii, które komisja dyscyplinarna ma formułować i wydawać celem przedstawienia do wiadomości zarządu (zob. podobnie wyrok Onidi/Komisja, T‑197/00, EU:T:2002:135, pkt 132).

151

W tym względzie okoliczność, że dyrektor generalny lub zastępca dyrektora generalnego DG ds. Zasobów Ludzkich jest członkiem komisji dyscyplinarnej z mocy prawa, nie oznacza, wbrew spekulacyjnym twierdzeniom skarżącego, że wykonuje on lub że może wykonywać „nadrzędną władzę nad wszystkimi członkami personelu”, i w związku z tym – nad obradami komisji dyscyplinarnej.

152

W szczególności, po pierwsze, nie zostało wykazane, że taka osoba, nawet jeśli jest nią dyrektor generalny DG ds. Zasobów Ludzkich, działałaby z pewnością na niekorzyść skarżącego. Sąd stoi ponadto na stanowisku, że jest dopuszczalne, w kontekście nieobjętym regulaminem pracowniczym urzędników, takim, jakim charakteryzują się stosunki pracy między Bankiem a jego pracownikami, iż interesy EBC są reprezentowane w komisji dyscyplinarnej przez takiego członka personelu, tym bardziej że dyrektor generalny DG ds. Zasobów Ludzkich nie zasiada w zarządzie, który jest organem decyzyjnym w sprawach dyscyplinarnych.

153

Po drugie, twierdzenie skarżącego, jakoby dyrektor generalny lub zastępca dyrektora generalnego DG ds. Zasobów Ludzkich miał dostęp do informacji wewnętrznych, które wykorzystał w celu wpłynięcia na prace komisji dyscyplinarnej, musi zostać odrzucone, ponieważ nie zostało ono w żaden sposób udowodnione i stoi w sprzeczności z zasadą kolegialności obrad, a także ponieważ każdy członek komisji dyscyplinarnej ma możliwość sporządzenia odmiennej opinii, czego nie zaniechałby z pewnością na przykład członek wyznaczony przez przedstawicieli personelu, gdyby został mu przedstawiony dokument spoza akt postępowania dyscyplinarnego. Ponadto skarżący nie może zarzucać jednemu z członków komisji wyznaczonych przez administrację, że podczas przesłuchania przez komisję dyscyplinarną osoby, której dotyczy postępowanie dyscyplinarne, zadawał zainteresowanemu pytania w sposób, który ten postrzegał jako oskarżycielski. Takie bowiem zachowanie, nawet gdyby zostało udowodnione, niekoniecznie jest oznaką uprzedzenia, lecz może tłumaczyć się chęcią przyczynienia się do kontradyktoryjnej debaty poprzez skonfrontowanie danej osoby z okolicznościami jej zarzucanymi.

154

Nawet więc jeśli skarżący mógł subiektywnie postrzegać wystąpienia zastępcy dyrektora generalnego DG ds. Zasobów Ludzkich podczas przesłuchania jako formułowane w oskarżycielskim tonie, to nie przekładają się one jako takie na naruszenie prawa do obrony czy zasady domniemania niewinności, mając na uwadze przede wszystkim fakt, że pomimo iż niektórzy członkowie komisji opowiedzieli się za nałożeniem kary w postaci zwolnienia, komisja dyscyplinarna w drodze konsensusu zaleciła ostatecznie nałożenie łagodniejszej kary (zob. podobnie wyrok Zavvos/Komisja, T‑21/01, EU:T:2002:177, pkt 336).

155

Nie można również jednoznacznie twierdzić, że z racji wykonywanych przez siebie obowiązków dyrektor generalny lub zastępca dyrektora generalnego DG ds. Zasobów Ludzkich znajduje się nieuchronnie w sytuacji konfliktu interesów, czyli w sytuacji, w której pracownik przy wykonywaniu swoich obowiązków ma zająć stanowisko w sprawie, w której rozstrzyganiu czy rozwiązywaniu ma on własny interes mogący ograniczać jego niezależność (zob., w przedmiocie pojęcia konfliktu interesów, wyrok Giannini/Komisja, T‑100/04, EU:T:2008:68, pkt 223). W szczególności należy podkreślić, jak zauważył Bank, że członkowie panelu dochodzeniowego, pracownicy EBC zaangażowani w sporządzenie sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2, oraz członkowie komisji dyscyplinarnej byli w niniejszym przypadku różnymi osobami.

156

Sąd stwierdza ponadto, że art. 8.3.5 regulaminu pracowniczego powierza przewodnictwo komisji dyscyplinarnej osobie spoza EBC, nawet jeśli osoba ta nie posiada prawa głosu – w niniejszym przypadku byłemu członkowi Sądu – a nie dyrektorowi generalnemu czy zastępcy dyrektora generalnego DG ds. Zasobów Ludzkich. Ponadto art. 8.3.6 regulaminu pracowniczego przewiduje wyraźnie, że każdy członek komisji dyscyplinarnej znajdujący się w sytuacji konfliktu interesów ma obowiązek rezygnacji z zasiadania w niej.

157

W każdym razie kontrola sądowa sądu Unii w ramach skargi na podstawie art. 270 TFUE lub, jak w niniejszej sprawie, art. 36.2 Protokołu w sprawie statutu ESBC i EBC pozwala korzystać z odpowiedniego i skutecznego środka prawnego przed niezawisłym i bezstronnym sądem w rozumieniu art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r., oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, pozwalając zaradzić, w stosownych przypadkach, brakom i nieprawidłowościom zarzucanym przez skarżącego, w tym dotyczącym składu komisji dyscyplinarnej (zob. podobnie wyrok Andreasen/Komisja, T‑17/08 P, EU:T:2010:374, pkt 145).

158

W świetle powyższego zarzut drugi, dotyczący niezgodności z prawem art. 8.3.5 regulaminu pracowniczego, musi zostać oddalony.

W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego naruszenia zasady domniemania niewinności, zasady bezstronności oraz art. 47 i 48 karty

Argumenty stron

159

W ramach zarzutu trzeciego skarżący twierdzi, że w zaskarżonej decyzji zarząd nie ustosunkował się do zarzutów, które skarżący sformułował w piśmie obronnym i które zostały zignorowane przez komisję dyscyplinarną. Skarżący oskarża zasadniczo EBC o to, że uznał on od samego początku, iż skarżący był winny popełnienia zarzucanych mu czynów. Uważa on zatem, że Bank nie wziął pod uwagę jego wkładu w znaczącą poprawę wielu aspektów funkcjonowania działu ds. administracyjnych. Podnosi on także, że postępowanie, które toczyło się przeciwko niemu, było stronnicze, ponieważ spośród czterech członków mających prawo głosu w komisji dyscyplinarnej dwóch z nich, w tym z pewnością zastępca dyrektora generalnego DG ds. Zasobów Ludzkich, uznało, że istniejące dowody wskazywały na to, iż powodem zarzucanych uchybień była realizacja osobistego interesu skarżącego. Skarżący dodaje w ramach niniejszego zarzutu, że zarząd przeinaczył w zaskarżonej decyzji opinię komisji dyscyplinarnej, ponieważ zawarł w niej wspomniane stanowisko dwóch członków komisji dyscyplinarnej, podczas gdy w swojej opinii komisja ta stwierdziła, większością swoich członków, że nie była przekonana co do tego, iż „bez żadnych wątpliwości” skarżący realizował osobisty interes. Wreszcie, zawiadomienie prokuratury niemieckiej wbrew zaleceniom OLAF‑u stanowi podobnie oznakę naruszenia zasady domniemania niewinności.

160

EBC wnosi o oddalenie zarzutu trzeciego jako oczywiście pozbawionego jakiejkolwiek podstawy prawnej, podkreślając na wstępie, że zarząd nie ma obowiązku, zgodnie z orzecznictwem w tej dziedzinie, roztrząsania ani też przypominania w decyzji nakładającej karę wszystkich kwestii podważanych przez skarżącego przed komisją dyscyplinarną. Bank podkreśla następnie, że przywołana przez skarżącego okoliczność, iż został on zawieszony w pełnieniu swoich obowiązków w trakcie dochodzenia, nie świadczy o naruszeniu zasady domniemania niewinności, i ponadto skarżący nie może wznowić zamkniętej w wyroku AX/EBC (EU:F:2012:195) dyskusji w przedmiocie zgodności z prawem środków dotyczących zawieszenia. Podobnie okoliczność, że komisja dyscyplinarna nie zgodziła się ze stanowiskiem skarżącego, szeroko rozwiniętym w jego pismach, z którym komisja ta mogła w pełni się zapoznać, nie oznacza w żadnym razie naruszenia zasady domniemania niewinności. EBC miał ponadto swobodę w przekazaniu prokuraturze niemieckiej akt sprawy, nawet jeśli OLAF tego nie zalecił.

161

Co się tyczy oskarżeń skarżącego, zgodnie z którymi postępowanie dochodzeniowe, postępowanie dyscyplinarne oraz zaskarżona decyzja świadczą o zamiarze wykazania przez Bank winy skarżącego, EBC nie tylko uważa, że są one pozbawione jakiejkolwiek podstawy prawnej, ale wyraża również ubolewanie nad tym, że skarżący „wysuwa [takie] hipotetyczne i pozbawione dobrej wiary twierdzenia przed [w]ysokim Sądem”.

Ocena Sądu

162

Należy przypomnieć, że naruszenie zasady domniemania niewinności może zostać ustalone jedynie w obliczu dowodów mogących wykazać, że administracja zdecydowała się od samego początku postępowania dyscyplinarnego w każdym razie nałożyć na daną osobę karę, niezależnie od wyjaśnień przedstawionych przez tę osobę (zob. wyrok Pessoa e Costa/Komisja, T‑166/02, EU:T:2003:73, pkt 56).

163

W odniesieniu do zawieszenia skarżącego w pełnieniu obowiązków przed wydaniem zaskarżonej decyzji należy podkreślić, że przewidziana w art. 46 warunków zatrudnienia możliwość zawieszenia członka personelu nie ma na celu ukarania go (zob. podobnie wyrok X/EBC, EU:T:2001:251, pkt 151), ale ma umożliwić administracji przyjęcie środka zabezpieczającego w celu upewnienia się, że pracownik ten nie będzie ingerował w przebieg trwającego dochodzenia.

164

Po dokonaniu powyższych uściśleń Sąd stwierdza w odniesieniu do zarzutu trzeciego, że argumentacja skarżącego zmierza w części do zakwestionowania uzasadnienia lub braku uzasadnienia zaskarżonej decyzji. W zakresie, w jakim stanowi to przedmiot zarzutu piątego, kwestia ta zostanie rozpatrzona w ramach tamtego zarzutu.

165

Co do pozostałej części, należy stwierdzić, że argumentacja skarżącego zmierza zasadniczo do zarzucenia komisji dyscyplinarnej i zarządowi, że nie podzielają oni stanowiska bronionego przez skarżącego w trakcie postępowania dyscyplinarnego.

166

Tymczasem fakt, że dwóch członków komisji dyscyplinarnej wyraziło się w ten sposób, iż zarzucane przewinienia były motywowane realizacją osobistego interesu skarżącego, na co zezwala im art. 8.3.15 regulaminu pracowniczego, nie może w żadnym razie wykazać naruszenia zasady domniemania niewinności. Takie bowiem stanowisko jest wyłącznie odzwierciedleniem zasady kolegialności debaty i możliwości wyrażania zdania odrębnego w ostatecznej opinii wydanej przez większość komisji dyscyplinarnej. W tej kwestii w opinii komisji dyscyplinarnej wskazano w rzeczy samej, że „nie można było stwierdzić bez żadnych wątpliwości, że skarżący realizował osobisty interes sensu stricto”. W pozostałym zakresie komisja dyscyplinarna odrzuciła natomiast jako bezzasadne twierdzenia skarżącego, zawarte między innymi w jego piśmie obronnym, dotyczące naruszenia jego prawa do obrony.

167

Sąd stoi na stanowisku, że okoliczność, iż zarząd podjął w niniejszym przypadku decyzję o nałożeniu jednej z najcięższych kar dyscyplinarnych przewidzianych w regulaminie pracowniczym, nie wykazuje sama w sobie, że w trakcie postępowania dyscyplinarnego naruszona została zasada domniemania niewinności.

168

Kwestia zawiadomienia prokuratury niemieckiej mieści się w zakresie uprawnień EBC w ramach jego autonomii instytucjonalnej i nie przesądza o stanowisku, jakie przyjęłyby niemieckie organy wymiaru sprawiedliwości w zakresie własnych kompetencji, a mianowicie prawa karnego. Ponadto w swojej odpowiedzi z dnia 6 listopada 2014 r. na środki organizacji postępowania skarżący wskazał, że otrzymał od prokuratury niemieckiej płytę CD-ROM zawierającą zawiadomienie EBC, przy czym nie był on jednak w stanie przedstawić jakiegokolwiek dowodu na poparcie swoich twierdzeń dotyczących naruszenia zasady domniemania niewinności.

169

W pozostałym zakresie Sąd nie znajduje w argumentacji skarżącego najmniejszego dowodu na poparcie jego mimo wszystko poważnych twierdzeń, zgodnie z którymi EBC naruszył względem niego zasadę domniemania niewinności.

170

W związku z tym zarzut trzeci należy oddalić.

W przedmiocie zarzutu czwartego, dotyczącego naruszenia obowiązku staranności w wyniku naruszenia zasady rozsądnego terminu

Argumenty stron

171

W ramach tego zarzutu skarżący zarzuca EBC, że pierwotne dochodzenie administracyjne i postępowanie dyscyplinarne, rozpatrywane łącznie, które doprowadziły do wydania zaskarżonej decyzji, trwały ponad trzy lata. Taki okres świadczy o przewlekłości, i nawet jeśli pewne przestoje były związane z postępowaniem dochodzeniowym OLAF‑u, to EBC powinien ponieść odpowiedzialność za opóźnienia związane z dochodzeniami prowadzonymi przez OLAF w zakresie, w jakim sprawozdania z dochodzeń tego urzędu nie są aktami zaskarżalnymi. Opierając się na wyroku Andreasen/Komisja (F‑40/05, EU:F:2007:189), skarżący podnosi również, że w ciągu całego postępowania pozostawał zawieszony w pełnieniu obowiązków podczas 38 miesięcy.

172

EBC uważa, że zarzut czwarty jest oczywiście pozbawiony jakiejkolwiek podstawy prawnej, podkreślając w szczególności, że skarżący sam przyznaje, iż Bank dotrzymał terminów określonych w art. 8.3.2 regulaminu pracowniczego. Ponadto, w świetle orzecznictwa w tym zakresie, zasada rozsądnego terminu nie została naruszona w niniejszej sprawie. Kwestia okresu, w którym był on zawieszony w pełnieniu obowiązków, nie stanowi przedmiotu niniejszej skargi.

Ocena Sądu

173

W sprawach dyscyplinarnych EBC lub, w zależności od przypadku, OLAF mają obowiązek starannego działania od chwili, gdy powezmą wiadomość o faktach czy zachowaniach, które mogą stanowić naruszenie obowiązków służbowych przez pracowników EBC celem oceny, czy należy wszcząć dochodzenie, a jeśli tak, to podczas prowadzenia tego dochodzenia oraz, w przypadku EBC, podczas prowadzenia postępowania dyscyplinarnego (zob. analogicznie wyrok Kerstens/Komisja, F‑12/10, EU:F:2012:29, pkt 125).

174

W tym względzie, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, terminy przewidziane w ramach przebiegu postępowania dyscyplinarnego nie mają charakteru prekluzyjnego, lecz stanowią jedynie reguły dobrej administracji, które nakładają na daną instytucję obowiązek starannego prowadzenia postępowania dyscyplinarnego i postępowania, tak aby każda czynność dochodzeniowa następowała w rozsądnym terminie w stosunku do poprzedniej czynności (wyrok D/Komisja, T‑549/93, EU:T:1995:15, pkt 25). Sąd Unii podkreślił ponadto, że w celu określenia rozsądnego terminu, w którym powinno zostać przeprowadzone postępowanie dyscyplinarne, „należy wziąć pod uwagę wyłącznie okres, który upłynął między jedną czynnością dochodzeniową a następującą po niej czynnością [i że] [o]cena ta jest niezależna od całkowitego czasu trwania postępowania dyscyplinarnego” (wyrok Teixeira Neves/Trybunał Sprawiedliwości, T‑259/97, EU:T:2000:208, pkt 123 i przytoczone tam orzecznictwo).

175

W związku z tym przy prowadzeniu postępowania dyscyplinarnego EBC musi czuwać nad tym, by każdy akt został przyjęty w rozsądnym terminie w stosunku do poprzedniego (zob. podobnie wyroki: Kerstens/Komisja, EU:F:2012:29, pkt 124; Goetz/Komitet Regionów, F‑89/11, EU:F:2013:83, pkt 126).

176

W niniejszej sprawie Bank, począwszy od momentu, w którym powziął on wiadomość o wysuwanych przez informatora zarzutach, utworzył w lutym 2010 r. panel dochodzeniowy, którego prace dochodzeniowe nie mogły zostać ukończone ze względu na wszczęcie przez OLAF w dniu 1 lipca 2010 r. dochodzenia w przedmiocie tych samych okoliczności faktycznych. Bank został powiadomiony o wszczęciu tego dochodzenia w dniu 26 lipca 2010 r. Dochodzenie OLAF‑u wiązało się w szczególności z inspekcją w siedzibie EBC, a także z przesłuchaniem trzynastu członków personelu EBC. Prace dochodzeniowe OLAF‑u zakończyły się przekazaniem w dniu 27 stycznia 2012 r. sprawozdania końcowego z dochodzenia.

177

W tym względzie Sąd stwierdza, że pierwotne dochodzenie administracyjne i postępowanie dochodzeniowe OLAF‑u zostały wszczęte w rozsądnym terminie, a mianowicie wkrótce po tym, jak kolejno, Bank i OLAF, powzięły wiadomość o okolicznościach faktycznych i zachowaniach mogących stanowić naruszenie obowiązków pracowników EBC (zob. podobnie wyroki: François/Komisja, T‑307/01, EU:T:2004:180, pkt 48; López Cejudo/Komisja, F‑28/13, EU:F:2014:55, pkt 90).

178

Jeśli chodzi o czas trwania dochodzenia OLAF‑u, a mianowicie okres 19 miesięcy, wydaje się on rozsądny, biorąc pod uwagę liczbę i charakter spornych zakupów, a także poziom techniczności pewnych przedmiotów objętych postępowaniem.

179

W wyniku tego dochodzenia Bank przyjął sprawozdanie, o którym mowa w art. 8.3.2, wszczynające postępowania dyscyplinarne i określające jego zakres. Przyjęcie tego sprawozdania w dniu 19 listopada 2012 r. nastąpiło po wysłuchaniu skarżącego i po uwzględnieniu dokumentów, które ten przedłożył w dniu 24 sierpnia 2012 r., oraz jego uwag przedstawionych w dniu 18 października 2012 r. w przedmiocie przekazanego mu projektu sprawozdania. W tym względzie Sąd stwierdza, że okres dziewięciu miesięcy, który upłynął między przekazaniem EBC sprawozdania OLAF‑u a przyjęciem przez Bank sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2, nie jest nadmiernie długi, biorąc pod uwagę liczne i obszerne dokumenty związane ze sprawą oraz liczne uwagi sformułowane przez skarżącego przed przyjęciem sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2. Ponadto nie można zarzucić EBC, że zgodnie ze swoimi wewnętrznymi przepisami uznał on za konieczne przeprowadzenie, obok pierwotnego dochodzenia administracyjnego i dochodzenia OLAF‑u, nowego administracyjnego dochodzenia wewnętrznego celem sporządzenia sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2 (zob. podobnie wyrok Goetz/Komitet Regionów, EU:F:2013:83, pkt 131, 132). Okoliczność, że pierwotne dochodzenie administracyjne prowadzone na podstawie okólnika nr 1/2006 nie zostało zakończone, pozostawała bowiem bez uszczerbku, jak wynika to z art. 2 ust. 1 tego okólnika, dla wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, które mogło zostać podjęte wyłącznie w poszanowaniu postanowień art. 8.3 regulaminu pracowniczego, a konkretnie art. 8.3.2. Co więcej, w niniejszej sprawie osoby wchodzące w skład panelu dochodzeniowego nie były tymi samymi osobami co osoby, które uczestniczyły w sporządzeniu sprawozdania, o którym mowa w art. 8.3.2.

180

Komisja dyscyplinarna, po tym jak została powołana w dniu 27 listopada 2012 r., przesłuchała skarżącego w odniesieniu do przedstawionych przez niego w styczniu 2013 r. uwag w formie pisemnej i ustnej. Komisja ta wydała swoją opinię w dniu 5 kwietnia 2013 r. W tym względzie Sąd stwierdza, że doprowadzając do końca swoje prace dochodzeniowe w okresie czterech miesięcy, komisja dyscyplinarna działała z wymaganą szybkością, co więcej, w złożonej sprawie i pomimo licznych uwag i sprzeciwów skarżącego dotyczących między innymi protokołu z przesłuchania go przez komisję dyscyplinarną.

181

Co się tyczy wydania w dniu 28 maja 2013 r. zaskarżonej decyzji, po tym jak skarżący przedstawił w dniu 24 kwietnia 2013 r. swoje uwagi, pozostaje ono w zgodzie zarówno z terminem określonym w art. 8.3.17 regulaminu pracowniczego, jak i z zasadą rozsądnego terminu.

182

Patrząc z perspektywy przebiegu postępowania dyscyplinarnego w niniejszej sprawie, czas, który upłynął pomiędzy każdą czynnością dochodzeniową a czynnością następną, był rozsądny, i o ile mogły wystąpić opóźnienia, to były one związane z koniecznością poszanowania prawa do obrony skarżącego oraz udzielenia odpowiedzi na liczne uwagi i spostrzeżenia, które przedstawił jego doradca (zob. wyrok Teixeira Neves/Trybunał Sprawiedliwości, EU:T:2000:208, pkt 125).

183

Sąd stwierdza ponadto, że zarówno pierwotne dochodzenie administracyjne, jak i postępowanie dyscyplinarne, rozpatrywane łącznie, zostały przeprowadzone w rozsądnym okresie, a mianowicie w ciągu trzech lat i trzech miesięcy. Sąd stwierdza również, że w każdym razie skarżący nie podniósł, iż Bank uchybił terminom przewidzianym w przepisach obowiązujących w sprawach dyscyplinarnych.

184

Wreszcie, choć prawdą jest, że w dochodzeniach poprzedzających wszczęcie postępowania dyscyplinarnego oraz podczas postępowania dyscyplinarnego skarżący został postawiony w sytuacji oczekiwania i niepewności, zwłaszcza w odniesieniu do swojej przyszłości zawodowej, to ten aspekt nie może mieć wpływu na ważność decyzji dyscyplinarnej, biorąc pod uwagę, że sytuacja taka jest związana z każdym postępowaniem dyscyplinarnym i że jej wszczęcie było w niniejszym przypadku uzasadnione interesem Unii, który nakazuje Bankowi, aby w obliczu twierdzeń podających w wątpliwość rzetelność dwóch z jego pracowników, podjął niezbędne działania, w tym polegające na zawieszeniu skarżącego w obowiązkach zawodowych, celem upewnienia się co do nieskazitelnego charakteru jego etyki zawodowej (zob. podobnie wyrok Pessoa e Costa/Komisja, EU:T:2003:73, pkt 66).

185

W świetle powyższego zarzut czwarty należy oddalić.

W przedmiocie zarzutu piątego, dotyczącego naruszenia obowiązku uzasadnienia

Argumenty stron

186

Według skarżącego zaskarżona decyzja nie zawiera uzasadnienia w zakresie podniesionych przez niego zarzutów dotyczących naruszenia jego praw podstawowych, zasady rozsądnego terminu i obowiązku staranności. Nie zawiera ona także wyjaśnień odnośnie do zarzutów skierowanych przeciwko skarżącemu, rzekomego naruszenia obowiązków zawodowych oraz zakresu, w jakim zarzucane czyny miałyby być związane z naruszeniem poszczególnych obowiązków zawodowych wskazanych przez Bank. Zaskarżona decyzja nie wskazuje w wymagany prawem sposób powodów, dla których zarząd postanowił nałożyć karę surowszą od sugerowanej przez komisję dyscyplinarną. Decyzja ta nie wyjaśniała także powodów, dla których Bank uznał, że więź zaufania ze skarżącym została zerwana, podczas gdy w swojej opinii komisja dyscyplinarna wskazała, że zerwanie więzi zaufania mogło zostać stwierdzone wyłącznie w przypadku, gdyby udowodniono, co nie miało miejsca, że skarżący realizował interes osobisty.

187

Bank wnosi o oddalenie zarzutu, podkreślając, że zważywszy na argumentację skarżącego, nie wydaje się, żeby rozumiał on zakres obowiązku uzasadnienia, zwłaszcza w przypadku takim jak w niniejszej sprawie, dobrze znanym zainteresowanemu. Bank nie zgadza się ze stanowiskiem skarżącego, zgodnie z którym stwierdzenie zerwania więzi zaufania pomiędzy pracownikiem i jego pracodawcą wymaga dostarczenia dowodu na to, że w swych działaniach pracownik kierował się interesem osobistym.

Ocena Sądu

188

Obowiązek uzasadnienia określony w art. 296 TFUE, przypomniany w art. 41 ust. 2 lit. c) karty, stanowi istotną zasadę prawa Unii, która ma na celu, po pierwsze, dostarczenie zainteresowanemu wystarczających wskazówek dla oceny zasadności niekorzystnego dla niego aktu, a po drugie, umożliwienie sprawowania kontroli sądowej (zob. wyroki: Michel/Parlament, 195/80, EU:C:1981:284, pkt 22; Lux/Trybunał Obrachunkowy, 69/83, EU:C:1984:225, pkt 16; Camacho‑Fernandes/Komisja, F‑16/13, EU:F:2014:51, pkt 111).

189

Kwestia, czy uzasadnienie decyzji EBC nakładającej karę na jednego z pracowników spełnia te wymogi, winna być oceniona w świetle nie tylko brzmienia tej decyzji, lecz również jej kontekstu oraz wszystkich norm prawnych regulujących daną materię, w niniejszym przypadku postępowanie dyscyplinarne. W tym względzie, o ile komisja dyscyplinarna i zarząd powinny wskazać okoliczności faktyczne i prawne, od których zależy prawne uzasadnienie ich opinii lub decyzji, oraz względy, jakie doprowadziły do ich przyjęcia, o tyle nie wymaga się jednak od nich ustosunkowania się do wszystkich okoliczności faktycznych i prawnych podnoszonych przez zainteresowanego w trakcie postępowania. W każdym razie decyzja jest wystarczająco uzasadniona, jeżeli została wydana w kontekście znanym zainteresowanemu urzędnikowi, który pozwala mu zrozumieć zakres podjętego w stosunku do niego środka (wyrok EH/Komisja, F‑42/14, EU:F:2014:250, pkt 131 i przytoczone tam orzecznictwo).

190

Jeżeli, jak w niniejszej sprawie, kara nałożona na zainteresowanego jest ostatecznie bardziej dotkliwa niż kara sugerowana przez komisję dyscyplinarną, w świetle wymagań każdego postępowania dyscyplinarnego, decyzja EBC musi, nawet w ramach stosunku pracy wyłącznie na podstawie umowy, uściślać przyczyny, które doprowadziły Bank do odstąpienia od opinii komisji dyscyplinarnej (zob. podobnie wyroki: F./Komisja, 228/83, EU:C:1985:28, pkt 35; N/Komisja, T‑198/02, EU:T:2004:101, pkt 95; EH/Komisja, EU:F:2014:250, pkt 132).

191

W niniejszej sprawie Sąd stwierdza, że okoliczności wydania zaskarżonej decyzji były dobrze znane skarżącemu, biorąc pod uwagę w szczególności treść licznych uwag pisemnych i ustnych, które przedłożył on w trakcie postępowania dyscyplinarnego, w tym dotyczących projektów dokumentów sporządzonych w ramach postępowania dyscyplinarnego, takich jak protokoły z przesłuchań. W szczególności, wbrew temu, co utrzymuje skarżący, zarzuty wobec niego zostały sformułowane w sposób wystarczająco jasny i dokładny w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2, oraz w opinii komisji dyscyplinarnej – co zostało w szczególności stwierdzone w pkt 67, 70 i 81 niniejszego wyroku – w przedmiocie których to dokumentów mógł on w pełni się wypowiedzieć.

192

Ponadto w swojej opinii komisja dyscyplinarna przedstawiła zarzuty skierowane przeciwko skarżącemu, przepisy i zasady obowiązujące w EBC, które skarżący zdaniem tej komisji naruszył, a także powody, dla których uznała ona za bezzasadne twierdzenia skarżącego, zawarte w szczególności w jego piśmie obronnym, zgodnie z którymi naruszone zostało jego prawo do obrony. W swojej opinii wspomniana komisja przedstawiła także kwestie, które były omawiane w jej gronie. Wynika z niej, że członkowie komisji dyscyplinarnej byli podzieleni w kwestii tego, czy skarżący powinien zostać zwolniony z pracy, uzgodnili oni natomiast w drodze konsensusu, że kara w postaci zwolnienia mogłaby zostać nałożona, jeśli „zarzucane przewinienia były ponadto motywowane realizacją osobistego interesu, co nieodwracalnie naruszyłoby więź zaufania pomiędzy Bankiem a [skarżącym]”. W tym kontekście dwóch członków komisji dyscyplinarnej uznało, że informacje zawarte w aktach sprawy dostarczyły wystarczających na to dowodów, jednak ostatecznie większość członków nie była w pełni przekonana, iż „bez żadnych wątpliwości skarżący realizował osobisty interes […] sensu stricto […]”.

193

Po przedstawieniu okoliczności łagodzących, które mogły zostać uwzględnione w przypadku skarżącego, komisja dyscyplinarna sformułowała, w drodze konsensusu, zalecenie nałożenia kary w postaci obniżenia grupy zaszeregowania o dwie kategorie płacowe.

194

W takich właśnie okolicznościach została wydana zaskarżona decyzja, w której zarząd wskazał, że wziął pod uwagę opinię komisji dyscyplinarnej, różnicę zdań w jej łonie w kwestii istnienia osobistego interesu oraz okoliczności łagodzące zawarte w tej opinii. Zarząd uznał jednak za okoliczność obciążającą w szczególności fakt, że skarżący popełnił przedmiotowe przewinienia służbowe jako menedżer, na którym ciąży szczególna odpowiedzialność za poszanowanie reputacji i interesów finansowych EBC. Zarząd przedstawił następnie w zaskarżonej decyzji swoje wymagania w zakresie uczciwości swoich pracowników i uznał, że za sprawą przedmiotowych przewinień służbowych naruszona została nieodwracalnie więź zaufania, której istnienie pomiędzy sobą a swoimi pracownikami Bank uważa za niezbędne.

195

W świetle powyższego Sąd stwierdza, że zaskarżona decyzja w związku z opinią komisji dyscyplinarnej, do której ona odsyła, zawiera uzasadnienie spełniające ustalone w orzecznictwie wymogi, mające zastosowanie również do EBC i przypomniane w pkt 188–190 niniejszego wyroku.

196

W szczególności, wbrew temu, co utrzymuje skarżący, zarząd wyjaśnił powody, dla których wybrał karę dotkliwszą od tej, co do której członkom komisji dyscyplinarnej udało się osiągnąć porozumienie. W tym względzie fakt, że wybrana przez zarząd kara odpowiada karze, za którą opowiedziało się dwóch z czterech członków komisji dyscyplinarnej z prawem głosu, nie może sam w sobie powodować wadliwości decyzji dyscyplinarnej pod kątem obowiązku uzasadnienia.

197

W odniesieniu do warunków, w jakich można uznać, że więź zaufania między Bankiem a jednym z pracowników została zerwana, należy podkreślić, że zarząd nie jest związany opinią komisji dyscyplinarnej, jak wyraźnie stanowi o tym art. 8.3.17 regulaminu pracowniczego. Dlatego też, nawet jeśli większość komisji dyscyplinarnej uzgodniła, że jej zdaniem zerwanie więzi zaufania może zostać stwierdzone przez zarząd, wyłącznie jeżeli uzna on, iż skarżący realizował interes osobisty, to zarząd może, w ramach przysługującego mu szerokiego zakresu swobodnego uznania przy określaniu wymagań w zakresie uczciwości pracowników EBC, uważać, że zerwanie więzi zaufania jest całkowite, nawet poza sytuacją sugerowaną przez komisję dyscyplinarną, czyli nawet w przypadku braku dowodu realizowania przez skarżącego interesu osobistego. Sąd zauważa ponadto, że skarżący w swoich uwagach z dnia 24 kwietnia 2013 r. w przedmiocie opinii komisji dyscyplinarnej nie przedstawił w rzeczywistości szczególnych argumentów dotyczących kwestii zerwania więzi zaufania, na którą powołała się komisja dyscyplinarna w swojej opinii skierowanej do zarządu.

198

Wobec powyższego zarzut piąty należy oddalić.

W przedmiocie zarzutu siódmego, dotyczącego oczywistego błędu w ocenie i naruszenia zasady proporcjonalności

Argumenty stron

199

Skarżący utrzymuje zasadniczo, że zaskarżona decyzja nie wskazuje jasno zarzutów, które zostały zebrane celem uzasadnienia tej decyzji, oraz nie uwzględnia w odpowiedni sposób okoliczności łagodzących, na które powołał się on w trakcie postępowania dyscyplinarnego. W szczególności skarżący podkreśla, że sporne zakupy zostały zrealizowane przy pełnym poszanowaniu przepisów obowiązujących w EBC oraz że były znane innym służbom i przez nie dostrzegane; że zostały stwierdzone, w tym przez OLAF, nieprawidłowości w zakresie kontroli finansowej i nadzoru nad działem ds. administracyjnych; że wówczas, gdy jego przełożeni poinformowali go o niemożliwości dokonania pewnych zakupów, mianowicie cyfrowych ramek do zdjęć, zastosował się on do ich instrukcji; że nie skorzystał on ze szczególnych szkoleń lub doradztwa w przedmiocie właściwych zasad budżetowych. Ponadto skarżący wskazuje na: swoje umiejętności zawodowe w kierowaniu działem ds. administracyjnych, które umożliwiły EBC zaoszczędzenie kilku milionów euro; słaby poziom zarządzania tym działem; duży zakres powierzonych mu obowiązków, a także na okoliczność, iż był on odpowiedzialny za cotygodniowe zatwierdzanie setek zleceń zakupów i faktur w imieniu działu ds. administracyjnych oraz iż w ostateczności sporne zakupy stanowiły w niniejszym przypadku, z punktu widzenia ich ogólnej wartości, niespełna jedną tysięczną budżetu działu.

200

Skarżący utrzymuje, że z powodu braku uwzględnienia lub niewystarczającego uwzględnienia pewnej liczby okoliczności łagodzących EBC nałożył na niego niewspółmierną karę. W tym względzie kwestionuje on, że zezwalając na sporne zakupy, naruszył reputację EBC. Ponadto skarżący podkreśla, że został już ukarany poprzez tymczasowe zawieszenie w pełnieniu obowiązków oraz poprzez wpływ postępowania dyscyplinarnego na jego życie, zarówno zawodowe, jak i prywatne.

201

EBC wnosi o oddalenie zarzutu siódmego jako bezzasadnego. W tym względzie uważa on, że skarżący dokonał fragmentarycznej, a nawet zniekształcającej lektury zaskarżonej decyzji, która, wbrew jego twierdzeniom, poprzez odesłanie do pkt 34 opinii komisji dyscyplinarnej, uwzględniła w wystarczający sposób okoliczności łagodzące w niniejszym przypadku. Bank zauważa, że skarżący sformułował ogólne twierdzenia na temat braku uwzględnienia pewnych okoliczności łagodzących, bez wyraźnego ich wskazania, co prowadzi do pytania o dopuszczalność takich twierdzeń. W każdym razie Bank uważa, iż wziął pod uwagę wszystkie istotne dla przypadku skarżącego okoliczności, ale podkreśla, że istnienie okoliczności łagodzących nie może ipso iure stanowić przeszkody dla możliwości zwolnienia go z pracy.

202

Według EBC ryzyko naruszenia reputacji EBC na zewnątrz w wyniku zachowania skarżącego było oczywiste, tym bardziej że skarżący nie był w stanie wyjaśnić, gdzie znajdowała się większa część zakupionych pod jego kierownictwem przedmiotów. W odniesieniu do argumentu, że zawieszenie skarżącego w pełnieniu obowiązków było już w jego przypadku bardzo surową karą, która stała na przeszkodzie zwolnienia go z pracy, Bank przypomina, że zawieszenie w pełnieniu obowiązków nie stanowi kary oraz że w każdym razie więź zaufania została w jego przypadku zerwana, co uzasadniało nałożoną karę.

Ocena Sądu

203

Sąd uznaje za właściwe rozpatrzenie zarzutu siódmego przed zbadaniem zarzutu szóstego.

– Uwagi ogólne

204

Na wstępie należy przypomnieć, że zgodność z prawem jakiejkolwiek kary dyscyplinarnej zakłada, iż wykazany zostanie rzeczywisty charakter okoliczności zarzucanych zainteresowanemu (wyroki: Daffix/Komisja, T‑12/94, EU:T:1997:208, pkt 64; Tzikis/Komisja, T‑203/98, EU:T:2000:130, pkt 51; EH/Komisja, EU:F:2014:250, pkt 90).

205

Jeśli chodzi o ocenę ciężaru przewinień stwierdzonych przez komisję dyscyplinarną po stronie pracownika i o wybór kary, która wydaje się najodpowiedniejsza w świetle tych uchybień, kwestie te mieszczą się co do zasady w szerokim zakresie uznania EBC, chyba że nałożona kara jest nieproporcjonalna do ustalonych faktów (wyrok E/Komisja, EU:T:2001:175, pkt 85, 86). Tak więc, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w obszarze regulaminu pracowniczego urzędników, które może znaleźć zastosowanie w kontekście stosunków pracy na podstawie umowy w EBC, instytucja ta może dokonać innej oceny odpowiedzialności swego pracownika niż ocena dokonana przez komisję dyscyplinarną, a także wybrać w konsekwencji karę dyscyplinarną, jaką uzna za stosowną, by wymierzyć karę za stwierdzone przewinienia dyscyplinarne (zob. wyroki: Y/Trybunał Sprawiedliwości, EU:T:1996:94, pkt 56; Tzikis/Komisja, EU:T:2000:130, pkt 48).

206

Gdy stan faktyczny zostanie już ustalony, zważywszy na szeroki zakres uznania przysługujący Bankowi w sprawach dyscyplinarnych, kontrola sądowa musi ograniczać się do sprawdzenia, czy nie wystąpił oczywisty błąd w ocenie i czy nie doszło do nadużycia władzy (zob. podobnie wyroki: X/EBC, EU:T:2001:251, pkt 221, 222; EH/Komisja, EU:F:2014:250, pkt 92).

207

Jeśli chodzi o proporcjonalność kary dyscyplinarnej w stosunku do wagi ustalonych faktów, Sąd powinien uwzględnić to, że określenie wymiaru kary opiera się na dokonanej przez Bank całkowitej ocenie wszystkich faktów i okoliczności każdego indywidualnego przypadku, przy czym, podobnie jak w przypadku regulaminu pracowniczego urzędników, przepisy mające zastosowanie do personelu EBC, a w szczególności art. 45 warunków zatrudnienia, nie ustanawiają stałego stosunku między wskazanymi w nich karami a różnymi rodzajami uchybień popełnionymi przez urzędników i nie uściślają, w jakim zakresie okoliczności obciążające lub łagodzące wpływają na wybór kary. Analiza sądu pierwszej instancji ogranicza się zatem do kwestii tego, czy zestawienie okoliczności obciążających z łagodzącymi zostało przeprowadzone przez Bank w sposób proporcjonalny, przy czym podczas tej analizy sąd nie może zastąpić EBC w dokonanych przez niego w tym zakresie ocenach wartościujących (zob. wyroki: X/EBC, EU:T:2001:251, pkt 221; Afari/EBC, EU:T:2004:77, pkt 203; BG/Rzecznik Praw Obywatelskich, T‑406/12 P, EU:T:2014:273, pkt 64), do którego należy wybór kary dyscyplinarnej (wyrok Nijs/Trybunał Obrachunkowy, F‑77/09, EU:F:2011:2, pkt 132).

– W przedmiocie zarzucanych przewinień służbowych

208

W niniejszej sprawie Sąd stwierdza, że skarżący nie kwestionuje dokonania spornych zakupów towarów i usług, innymi słowy, nie kwestionuje on stanu faktycznego, lecz okoliczność, że niewłaściwie postąpił lub że popełnił jakiekolwiek niezgodne z prawem działanie. Kwestionuje on, inaczej mówiąc, kwalifikację spornych zakupów jako przewinienia służbowego.

209

Wynika z tego, że w ramach tego zarzutu oczywisty błąd w ocenie, jaki skarżący przypisuje zarządowi, dotyczy stwierdzenia i oceny przez komisję dyscyplinarną powagi przewinień służbowych, na której oparł się zarząd celem określenia kary, jaka miała zostać nałożona na skarżącego. W tym względzie, wbrew twierdzeniom skarżącego, z opinii komisji dyscyplinarnej wynika wyraźnie, że stwierdzone przez nią przewinienia służbowe polegały na naruszeniu art. 4 lit. a) warunków zatrudnienia, art. 2, 2.2, 4.1, 4.2 i 5.1 kodeksu postępowania, a także wskazówek zawartych w rozdziałach 7 i 8 podręcznika praktyk biznesowych. Z zaskarżonej decyzji wynika również, że zarząd potwierdził te ustalenia komisji dyscyplinarnej.

210

W tym względzie wskazane w opinii komisji dyscyplinarnej przepisy regulaminu pracowniczego EBC mają na celu zapewnienie, by pracownicy EBC poprzez swe postępowanie prezentowali się godnie i stosownie do wzoru szczególnie prawidłowego i pełnego szacunku zachowania, jakiego można zasadnie oczekiwać od pracowników międzynarodowej instytucji publicznej, nawet zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (zob. wyroki Williams/Trybunał Obrachunkowy, T‑146/94, EU:T:1996:34, pkt 65; N/Komisja, EU:T:1997:71, pkt 127). W szczególności zawarty w art. 4 lit. a) warunków zatrudnienia obowiązek „zachow[ywania] się w sposób zgodny z wykonywanymi […] obowiązkami oraz odpowiadający powadze organu [Unii], jakim jest EBC”, musi być interpretowany w ten sposób, że nakłada na pracowników EBC wymogi lojalności i godności podobne do tych, które stosuje się do urzędników Unii (zob. wyrok Afari/EBC, EU:T:2004:77, pkt 193).

211

Omawiane w niniejszej sprawie przepisy kodeksu postępowania określają spoczywające na pracownikach EBC obowiązki pod kątem wymogu lojalności, takie jak obowiązek informowania swoich przełożonych, postępowania w sposób wzorcowy, czuwania nad ochroną zewnętrznej reputacji EBC, a także przypominają podstawowe zasady mające zastosowanie do każdej instytucji finansowanej ze środków publicznych, a mianowicie że mienie i wyposażenie instytucji powinny być użytkowane wyłącznie dla celów i w granicach potrzeb służbowych oraz że pracownicy powinni czuwać nad racjonalizacją zakupu sprzętu oraz użytkować go w możliwie najskuteczniejszy sposób.

212

Rozpatrywane w niniejszej sprawie przepisy podręcznika praktyk biznesowych przypominają zasady należytego zarządzania środkami budżetowymi w określaniu potrzeb i wykorzystaniu budżetu odpowiadającemu scentralizowanym jednostkom budżetowym, takim jak dział ds. administracyjnych, w związku z usługami wykonywanymi na rzecz innych dyrekcji EBC.

213

Co się tyczy zawartego w pkt 27 opinii komisji dyscyplinarnej opisu przewinień służbowych, jakie popełnił zdaniem komisji dyscyplinarnej skarżący, Sąd stwierdza, że z akt sprawy wynika, iż komisja słusznie doszła do wniosku, że skarżący naruszył art. 4 lit. a) warunków zatrudnienia, a także przepisy kodeksu postępowania i podręcznika praktyk biznesowych.

214

W świetle bowiem rodzaju, liczby i częstotliwości spornych zakupów, dokonanych w okresie ponad dwóch i pół roku, oraz ze względu na brak przekonującego uzasadnienia co do konieczności dokonania takich zakupów dla słusznych potrzeb działu ds. administracyjnych, którego skarżący był kierownikiem, nie może on racjonalnie podnosić, że postępował w sposób zgodny z uzasadnionymi oczekiwaniami Banku, sformalizowanymi w przyjętych przez niego przepisach wewnętrznych, i nie przyniósł szkody finansowej Bankowi.

215

Tytułem przykładu Sąd zauważa, że pojedynczy zakup sprzętu komputerowego wbrew obowiązującej w instytucji polityce grupowych zakupów, w niniejszym przypadku scentralizowanych na poziomie DG ds. Systemów Informatycznych, skutkował nieuchronnie zakupem takiego sprzętu po wyższych cenach, jak miało to miejsce na przykład w przypadku zakupu komputerów marki X, nieużywanych oficjalnie w EBC w momencie zaistnienia okoliczności faktycznych sprawy. Innym przykładem zachowania niezgodnego z uzasadnionymi, sformalizowanymi w przyjętych przepisach wewnętrznych oczekiwaniami Banku, które przysporzyło Bankowi szkodę finansową, jest brak wprowadzenia systemu monitorowania zakupów, co skutkowało w szczególności niemożnością dokładnego zlokalizowania dużej liczby towarów nabytych przez dział ds. administracyjnych i co stanowiło przedmiot zarzutów sformułowanych przeciwko skarżącemu. Osobliwy jest również fakt, że pracownik instytucji może zabrać ze sobą do domu i przechowywać przez długi okres, jak uczynił to skarżący, znaczną liczbę przedmiotów informatycznych, fotograficznych, czy też jeszcze przenośny system nawigacji.

216

W tym względzie okoliczność, na którą zwrócił uwagę skarżący w ramach nowych wniosków dowodowych, że pewne przedmioty zostały później odnalezione, nie może podważać faktu, iż ogólnie rzecz biorąc, dokonał on zakupu licznych przedmiotów z naruszeniem obowiązujących zasad. Ponadto Sąd uważa, po pierwsze, że dowód ten znajduje potwierdzenie w dokonanym przez EBC opisie biura skarżącego, a mianowicie, że wykazywało ono cechy magazynu ze względu na nagromadzenie znajdujących się tam licznych przedmiotów, w dodatku nieoznakowanych. Przemawia za tym fakt, że znaleziono tam pudła zawierające zabawki, które nie zostały otwarte. Taka okoliczność może wskazywać na to, że EBC nie był w stanie, zwłaszcza ze względu na poziom techniczności przedmiotowego sprzętu, sporządzić wyczerpujących list odróżniających przedmioty znajdujące się w siedzibie EBC od przedmiotów, których lokalizacja była nieznana, a także od tych, które należały, odpowiednio, do skarżącego i EBC. Okoliczność ta może tłumaczyć, dlaczego liczba i rodzaj przedmiotów figurujących w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 8.3.2 i w opinii komisji dyscyplinarnej, może różnić się nieznacznie od liczby określonej w sprawozdaniu OLAF‑u, czy też jeszcze w sprawozdaniu z działań panelu, przy czym różnica ta nie stanowi jednak oczywistego błędu w ocenie. Mówiąc ogólnie, skarżący nie podważył okoliczności, że brakowało licznych przedmiotów zakupionych zgodnie z jego wytycznymi oraz że zakupy te zostały dokonane bez przekonywającego i ważnego z punktu widzenia służbowego uzasadnienia. Po drugie i w każdym razie, w zaskarżonej decyzji EBC nie ukarał w żaden sposób skarżącego za zabranie części przedmiotowego sprzętu.

217

W związku z tym Sąd stwierdza, że komisja dyscyplinarna nie popełniła oczywistego błędu w ocenie, jak wskazano w pkt 82 i 83 niniejszego wyroku, stwierdzając istnienie „rozmyślnych, ciągłych i popełnianych przez długi okres” przez skarżącego, jako pracownika EBC, przewinień służbowych. Komisja zakwalifikowała je jako „bardzo poważne naruszenia[,] wiążą[ce] się w pewnym stopniu z rozmyślnym brakiem poszanowania zasad obowiązujących w EBC”. Wynika z tego, że również zarząd EBC nie popełnił oczywistego błędu w ocenie, przyjmując w zaskarżonej decyzji ocenę komisji dyscyplinarnej, nawet jeśli w decyzji tej zarząd mógł bardziej szczegółowo uzasadnić, w jakim zakresie zgadzał się z tą oceną.

218

Należy teraz zbadać, czy zarząd nie uwzględnił lub nie uwzględnił w sposób wystarczający okoliczności łagodzących lub niektórych okoliczności faktycznych podniesionych przez skarżącego.

– W przedmiocie uwzględnienia okoliczności łagodzących

219

Należy w tym względzie na wstępie stwierdzić, że z zaskarżonej decyzji wynika, iż zarząd wziął pod uwagę trzy okoliczności łagodzące określone w opinii komisji dyscyplinarnej, a mianowicie: nieprawidłowości dotyczące kontroli wewnętrznych w dziale ds. administracyjnych przed objęciem przez skarżącego stanowiska, małą liczbę personelu zarządzającego zatrudnionego w tym dziale oraz bardzo dobre wyniki w pracy skarżącego.

220

Skarżący przywołuje jednak ogólny kontekst, w jakim podejmował działania, i podkreśla, że „duża liczba faktów i okoliczności została po prostu zignorowana lub w sposób niewystarczający wzięta pod uwagę przez [EBC]”.

221

W tym względzie, niezależnie od podniesionej przez Bank kwestii dopuszczalności tego zarzutu, Sąd stwierdza, że wymienione przypadkowo przez skarżącego okoliczności nie są w stanie wykazać oczywistego błędu w ocenie ani braku uwzględnienia okoliczności łagodzących przez zarząd EBC.

222

W odniesieniu do argumentów skarżącego wytykających jego przełożonym niedociągnięcia w wykonywanej przez nich roli nadzorczej, a działowi ds. budżetu, kontroli, zarządzania i organizacji w DG ds. Zasobów Ludzkich – w kontroli budżetowej i finansowej działu ds. administracyjnych, po objęciu przez skarżącego stanowiska, Sąd przypomina bowiem, że ewentualne niedociągnięcia ze strony przełożonych skarżącego oraz działu ds. budżetu, kontroli, zarządzania i organizacji nie mogą uzasadniać uchybień zarzucanych skarżącemu, który w ramach swojej funkcji jako menedżera, to jest kierownika działu ds. administracyjnych, pozostaje odpowiedzialny za swoje czyny (zob. podobnie wyroki: R./Komisja, EU:C:1985:324, pkt 44; Z/Parlament, T‑242/97, EU:T:1999:92, pkt 115; X/EBC, EU:T:2001:251, pkt 233).

223

Podobnie skarżący nie może powoływać się, tytułem okoliczności łagodzącej, na fakt, że nie został on powiadomiony przez DG ds. Administracji i Zasobów Ludzkich, a w ramach tej dyrekcji, odpowiednio, przez dział ds. rachunkowości i zakupów oraz dział ds. budżetu, kontroli, zarządzania i administracji, o tym, że sporne zakupy nie mogły zostać zrealizowane. Bez konieczności bowiem wchodzenia w szczegóły dokonania różnych zakupów Sąd stwierdza, że biorąc pod uwagę charakter niektórych z nich, jak na przykład zakup konsoli i oprogramowania do gier, zawarcie umów na usługi telefonii komórkowej oraz związane z tym zaopatrzenie w telefony komórkowe członków personelu, którzy nie byli uprawnieni do ich posiadania zgodnie z zasadami wewnętrznymi EBC, czy też jeszcze nabycie towarów celem nagrodzenia personelu działu ds. administracyjnych, którego skarżący był kierownikiem, skarżący powinien mieć poważne wątpliwości co do zasadności dokonania wspomnianych zakupów oraz zgodności swego zachowania z jasno określonymi zasadami EBC, zawartymi w szczególności w art. 4 lit. a) warunków zatrudnienia oraz w kodeksie postępowania.

224

Okoliczność, że skarżący zaprzestał dokonywania zakupów cyfrowych ramek do zdjęć, gdy został przesłuchany w tej kwestii przez swoich przełożonych, powinna, nie stanowiąc bynajmniej okoliczności łagodzącej, przeciwnie, zmotywować go do zweryfikowania sposobu zarządzania środkami publicznymi, co było jego zadaniem, jako kierownika działu dysponującego autonomicznym budżetem, zwłaszcza po tym, jak dokonał pojedynczych zakupów sprzętu komputerowego z pominięciem praktyki grupowych zakupów, zatwierdzonej przez kompetentną w tym zakresie DG ds. Systemów Informatycznych.

225

W odniesieniu do osiągnięć zawodowych skarżącego, które według niego umożliwiły Bankowi zaoszczędzenie znacznych kwot, Sąd podkreśla w pierwszej kolejności, że choć EBC ma, na podstawie art. 45 warunków zatrudnienia, obowiązek uwzględnienia „zachowania członka personelu w toku całej kariery zawodowej”, to takie uwzględnienie niekoniecznie jest równoważne z uznaniem za okoliczność łagodzącą (wyrok EH/Komisja, EU:F:2014:250, pkt 119). W drugiej kolejności Bank mógł słusznie uznać, że ze względu na istotny charakter powagi czynów, nawet gdyby wyniki w pracy skarżącego były szczególnie dobre, okoliczność ta byłaby bez znaczenia (zob. podobnie wyrok Yasse/EBI, T‑141/97, EU:T:1999:177, pkt 114). W szczególności nie można przyjąć, że pod pretekstem przyczyniania się do osiągnięcia znacznych oszczędności ogólnych w budżecie operacyjnym instytucji pracownik może uznać, iż jest zwolniony z podstawowych zasad zarządzania budżetem i finansami z tego względu, że przedmiotowe zakupy towarów i usług dotyczą jedynie niewielkich kwot w porównaniu z budżetem, za który jest odpowiedzialny. Bez względu bowiem na rozpatrywaną kwotę, wszelkie wydatki publiczne powinny być dokonywane zgodnie z dyscypliną budżetową i zasadami rachunkowości.

226

W odniesieniu do argumentu skarżącego, że nie skorzystał on z ukierunkowanego szkolenia na temat zarządzania budżetem i zasad udzielania zamówień publicznych, Sąd stwierdza, że jest on bezskuteczny, ponieważ nawet przy założeniu wykazania, iż Bank niewystarczająco wyszkolił swoich pracowników, ten potencjalny brak nie pozwala skarżącemu działać z naruszeniem wyraźnych zasad uchwalonych przez Bank w jego wewnętrznych regulacjach.

227

Podobnie rzecz ma się w przypadku argumentu skarżącego dotyczącego obciążenia pracą. Nawet jeśli bowiem dział ds. administracyjnych musiał zarządzać cotygodniowo setkami zleceń zakupów, to skarżącego wspierał w tym zastępca kierownika działu. Tymczasem z akt sprawy wynika, że obydwaj oni dokonali kwestionowanych zakupów, a w każdym razie Sąd stwierdza, że ilość cotygodniowych zakupów dokonywanych przez dział ds. administracyjnych nie może uzasadniać braku rozsądku przy zakupie niektórych towarów, zwłaszcza gdy nie odpowiadają one jasno uzasadnionym potrzebom służbowym.

228

W odniesieniu do okoliczności, że inne działy EBC dokonały równie nieuzasadnionych zakupów, jak omawiane w niniejszej sprawie, Sąd przypomina, iż pracownik nie może skutecznie powoływać się na fakt, że postępowanie dyscyplinarne nie zostało wszczęte w odniesieniu do jednego lub kilku innych pracowników za czyny podobne do czynów go obciążających, w celu zakwestionowania nałożonej na niego kary (zob. podobnie wyroki: Williams/Trybunał Obrachunkowy, EU:C:1985:297, pkt 14; de Compte/Parlament, EU:T:1991:54, pkt 170).

229

Z powyższego wynika, że zaskarżona decyzja nie zawiera oczywistego błędu w ocenie w odniesieniu do uwzględnienia spornych okoliczności faktycznych i okoliczności łagodzących. Należy zatem zbadać, czy zgodnie z orzecznictwem znajdującym zastosowanie do spraw dyscyplinarnych Bank miarodajnie wyważył okoliczności obciążające i łagodzące, przy czym należy przypomnieć, że podczas tej analizy sąd nie może zastąpić Banku w dokonanych przez niego w tym zakresie ocenach wartościujących.

– W przedmiocie proporcjonalnego charakteru nałożonej kary

230

W tym względzie należy podkreślić na wstępie, że w zaskarżonej decyzji zarząd uwzględnił okoliczności łagodzące zebrane przez komisję dyscyplinarną, ale uwzględnił jednocześnie okoliczność obciążającą, przypomnianą w pkt 87 niniejszego wyroku.

231

Sąd stwierdza w tym względzie, że z przepisów mających zastosowanie do pracowników EBC wyłania się obowiązek lojalności pracownika EBC wobec swego pracodawcy będącego instytucją, który to obowiązek powinien skłaniać go, zwłaszcza jeśli pracownik ma wysokie zaszeregowanie, do wykazania się zachowaniem bez zarzutu, po to, by więź zaufania pomiędzy Bankiem a tym pracownikiem była wciąż zachowana (wyrok N/Komisja, EU:T:1997:71, pkt 129).

232

Tymczasem, biorąc pod uwagę znaczenie więzi zaufania istniejącej między Unią a jej pracownikami w zakresie zarówno wewnętrznego funkcjonowania Unii, jak i jej wizerunku na zewnątrz, oraz biorąc pod uwagę ogólne sformułowania postanowień art. 4 lit. a) warunków zatrudnienia oraz postanowień kodeksu postępowania, przywołanych w opinii komisji dyscyplinarnej, postanowienia te obejmują każdą sytuację czy zachowanie, które pracownik EBC musi racjonalnie rozumieć, zważywszy na swe zaszeregowanie i wykonywane obowiązki oraz indywidualne okoliczności sprawy, które w oczach innych mogą powodować dezorientację co do interesów realizowanych przez Unię, której pracownik ten ma służyć (zob. analogicznie wyrok Gomes Moreira/ECDC, F‑80/11, EU:F:2013:159, pkt 63).

233

W szczególnym kontekście Banku, instytucji finansowej Unii działającej w charakterze pracodawcy, w ramach stosunku pracy na podstawie umowy, Sąd musi dokonać analizy proporcjonalności pomiędzy okolicznościami faktycznymi uznanymi za obciążające pracownika oraz nałożoną karą w świetle celów i zadań, jakie Bank ma wypełniać (zob. podobnie wyrok Yasse/EBI, EU:T:1999:177, pkt 108). W tym względzie Sąd jest zdania, że skarżący, wykonując swe zadania menedżerskie jako kierownik działu ds. administracyjnych, miał rzeczywiście szczególny obowiązek ochrony reputacji i interesów finansowych Banku. Ponadto, z uwagi na swą odpowiedzialność za prowadzenie polityki monetarnej Unii, Bank opiera swoją zewnętrzną reputację na roli administracji wzorcowej, skutecznej i odpowiedzialnej, co oznacza, że jest on otoczony przez pracowników o „nienagannej uczciwości”. Przypomina o tym również pkt 2.2 kodeksu postępowania, na którego podstawie pracownicy EBC „powinni być świadomi znaczenia swoich obowiązków i zadań, uwzględniać oczekiwania społeczeństwa dotyczące ich moralnego postępowania, prowadzić się w sposób dążący do utrzymania i wzmocnienia zaufania społecznego do EBC oraz przyczyniać się do skutecznej administracji EBC”.

234

Jak stwierdził sąd Unii w odniesieniu do instytucji finansowej Unii (zob. wyrok Yasse/EBI, EU:T:1999:177, pkt 110), obowiązki takie są niezbędne dla osiągnięcia celów wyznaczonych instytucji bankowej i stanowią kluczowy element zachowania, którego pracownicy tej instytucji muszą przestrzegać celem ochrony jej niezależności i godności.

235

W tych okolicznościach, mając na uwadze powagę zarzucanych przewinień służbowych, ich umyślny charakter oraz ich powtarzalność w długim okresie – jak stwierdziły komisja dyscyplinarna i zarząd – a także zważywszy na stopień uczciwości, jakiego zasadnie wymaga Bank od swoich pracowników, co stanowi ocenę wartościującą, przy dokonywaniu której sąd nie może zastąpić instytucji, Sąd stwierdza, po pierwsze, że zarząd mógł uwzględnić w przypadku skarżącego okoliczność obciążającą, zawartą w zaskarżonej decyzji. Po drugie, Sąd stwierdza, że w niniejszej sprawie zestawienie okoliczności obciążających z łagodzącymi zostało przeprowadzone przez Bank w sposób proporcjonalny.

236

W szczególności, w świetle wymagań określonych w orzecznictwie w tym obszarze, Bank mógł uznać, że poprzez sporne zachowania, niezależnie od istnienia okoliczności łagodzących, skarżący nieodwracalnie naruszył łączącą go z Bankiem więź zaufania. W sytuacji tego rodzaju jak w niniejszej sprawie Bank może bowiem uznać, w ramach szerokiego zakresu uznania, jaki mu przysługuje w odniesieniu do określania wymagań w zakresie uczciwości jego personelu, że mimo woli zainteresowanego do kontynuowania stosunku pracy wykluczona jest możliwość przywrócenia tej więzi zaufania, co w związku z tym utrudnia, a nawet uniemożliwia wypełnianie, we współpracy z tym pracownikiem, zadań powierzonych Bankowi przez Unię (zob. podobnie wyrok Gomes Moreira/ECDC, EU:F:2013:159, pkt 67).

237

Nawet jeśli, jak podniósł skarżący w trakcie rozprawy, zastosowanie łagodniejszej kary, zaproponowanej przez komisję dyscyplinarną, spowodowałoby przeniesienie go na stanowisko niewiążące się już z zarządzaniem scentralizowanym budżetem oraz w związku z tym wykonywane funkcje, niestanowiące funkcji kierowniczych, niekoniecznie wymagałyby tak samo wysokiego stopnia zaufania, jaki charakteryzuje stosunek pracy między nim, jako kierownikiem działu, a Bankiem, Sąd stoi na stanowisku, że EBC może, w ramach szerokiego zakresu uznania oraz w świetle umownego charakteru stosunku pracy łączącego go z pracownikiem, uznać, że kara zaproponowana przez komisję dyscyplinarną byłaby niewystarczająca w kontekście czynów popełnionych przez osobę, która była odpowiedzialna za znaczący scentralizowany budżet, i że z uwagi na umyślny i poważny charakter przedmiotowych przewinień służbowych popełnionych przez jednego z menedżerów Banku, od których oczekuje się wzorowego zachowania, więź zaufania została ostatecznie zerwana.

238

Biorąc pod uwagę powyższe, należy oddalić zarzut siódmy jako bezzasadny.

W przedmiocie zarzutu szóstego, dotyczącego nadużycia władzy przez zarząd i naruszenia art. 8.3.17 regulaminu pracowniczego

Argumenty stron

239

W ramach tego zarzutu skarżący podnosi, że zarząd jest uprawniony wyłącznie do podjęcia decyzji o wyborze kary, jaka powinna zostać zastosowana w świetle ustalonych przez komisję dyscyplinarną przewinień służbowych. Zarząd nie jest jednak właściwy do wypowiadania się w kwestii, czy stan faktyczny został potwierdzony. Tymczasem w niniejszym przypadku zarząd przeinaczył zdaniem skarżącego opinię komisji dyscyplinarnej, zachowując się tak, jakby był „piątym nieoficjalnym członkiem komisji dyscyplinarnej w celu przeważenia głosów w sposób pośredni i zdecydowania o tym, że jego zdaniem skarżący realizował osobisty interes”. Zarząd stwierdził bowiem, że skarżący realizował interes osobisty, podczas gdy komisja dyscyplinarna uznała, iż niemożliwe było ustalenie tego w niniejszym przypadku. Nadużycie władzy przez zarząd polegało zatem na tym, że zamiast ograniczyć się do podjęcia decyzji o nałożeniu odpowiedniej kary, zdecydował on samodzielnie, że stan faktyczny został ustalony.

240

EBC wnosi o oddalenie zarzutu szóstego jako oczywiście bezzasadnego, podkreślając, że z samej lektury zaskarżonej decyzji wynika jasno, iż zarząd nie przeinaczył ani w inny sposób nie zmienił ustaleń dotyczących okoliczności faktycznych i analizy prawnej komisji dyscyplinarnej.

Ocena Sądu

241

Należy zauważyć, że na podstawie art. 8.3.15 regulaminu pracowniczego komisja dyscyplinarna wydaje „ostateczną, podpisaną przez wszystkich członków opinię w przedmiocie prawdziwości okoliczności faktycznych oraz w kwestii, czy stanowią one przewinieni[a] służbowe, a także w przedmiocie nałożenia jakiejkolwiek kary dyscyplinarnej” oraz że na podstawie art. 8.3.17 tego regulaminu „zarząd podejmuje decyzję o nałożeniu najbardziej odpowiedniej kary dyscyplinarnej […] [oraz uwzględnia należycie] przedstawione przez komisję dyscyplinarną zalecenia, nie jest jednak nimi związany”.

242

W niniejszej sprawie, bez względu na to, czy właściwość zarządu jest ograniczona do określenia kary, jaka ma zostać nałożona, Sąd stwierdza, że skarżący nie wykazał, w jaki sposób zarząd przeinaczył okoliczności faktyczne ustalone przez komisję dyscyplinarną. Zarząd oparł się bowiem na prawdziwości faktów zgromadzonych przez komisję dyscyplinarną, a także na jej ustaleniach dotyczących przewinień służbowych skarżącego.

243

Z zaskarżonej decyzji wynika jednak w sposób bardziej wyraźny niż z opinii komisji dyscyplinarnej, że zarząd uznał, nie przekraczając swobody uznania, która mu przysługuje w tym zakresie, w tym w odniesieniu do oceny wartościującej, że fakt, iż skarżący popełnił sporne przewinienia służbowe podczas wykonywania swoich funkcji kierowniczych, wiążących się ze szczególnym obowiązkiem ochrony reputacji i interesów finansowych Banku, stanowił okoliczność obciążającą. Zarząd przedstawił również swoje wymagania w odniesieniu do uczciwości swego personelu, co w sposób oczywisty wchodzi w zakres jego uprawnień dyskrecjonalnych w tej dziedzinie. Podobnie jest w przypadku stwierdzenia dotyczącego zerwania więzi zaufania, której istnienie między sobą a swym personelem zarząd uważa za niezbędne. Wbrew temu, co twierdzi skarżący, ustalenie zerwania takiej więzi zaufania nie wymaga bowiem koniecznie potwierdzenia tezy komisji dyscyplinarnej dotyczącej realizacji osobistego interesu przez skarżącego.

244

W rzeczywistości przyjęcie argumentacji skarżącego byłoby równoznaczne z wykluczeniem jakiejkolwiek możliwości nałożenia przez zarząd kary odmiennej niż ta, którą zaleciła komisja dyscyplinarna, a w ostateczności z uznaniem, że komisja dyscyplinarna stanowi organ decyzyjny, a nie doradczy.

245

Aby określić właściwą karę, zarząd musiałby bowiem sformułować ocenę nie tylko w odniesieniu do okoliczności łagodzących, ale także w odniesieniu do okoliczności obciążających, jak wynika to z utrwalonego orzecznictwa w sprawach dyscyplinarnych, zgodnie z którym administracja może dokonać oceny odpowiedzialności urzędnika odmiennej od przeprowadzonej przez komisję dyscyplinarną, a także wybrać w konsekwencji karę dyscyplinarną, jaką uzna za stosowną, by ukarać stwierdzone przewinienia dyscyplinarne (wyrok Tzikis/Komisja, EU:T:2000:130, pkt 48), przy czym należy przypomnieć, że sąd nie może zastąpić Banku w dokonanych przez niego w tym zakresie ocenach wartościujących oraz w wyborze kary dyscyplinarnej, który do niego należy (wyrok EH/Komisja, EU:F:2014:250, pkt 93).

246

W świetle powyższego oraz z uwagi na fakt, że Sąd nie znajduje jakiejkolwiek okoliczności, która pozwalałaby stwierdzić czy nawet przypuszczać istnienie nadużycia władzy, zarzut szósty należy oddalić jako oczywiście bezzasadny.

W przedmiocie zarzutu ósmego, dotyczącego niezgodności z prawem art. 44 i 45 warunków zatrudnienia oraz art. 8.3 regulaminu pracowniczego w świetle wolności zrzeszania się i prawa do rokowań zbiorowych, zapisanych w art. 28 karty

Argumenty stron

247

W ramach tego zarzutu skarżący podnosi, że warunki zatrudnienia i regulamin pracowniczy, łącznie z ich przepisami dotyczącymi postępowania dyscyplinarnego, są niezgodne z prawem, po pierwsze, „ze względu na naruszenie zasady demokracji, rozdziału władzy oraz zasady, zgodnie z którą wtórny prawodawca może działać wyłącznie w granicach określonych przez prawodawcę pierwotnego”, oraz po drugie, ponieważ nie zostały one przyjęte przy poszanowaniu dialogu społecznego, wolności zrzeszania się i prawa do rokowań zbiorowych. Skarżący uważa w szczególności, że Rada Prezesów EBC jest „z pewnością organem wykonawczym, a nie prawodawczym Unii”. W związku z tym kwestionuje on kompetencję zarządu i Rady Prezesów do przyjęcia warunków zatrudnienia, tym bardziej że nastąpiło ono w wyniku zwykłej konsultacji przedstawicieli personelu.

248

Bank wnosi o odrzucenie zarzutu ósmego jako częściowo niedopuszczalnego, a w każdym razie – oddalenie go jako bezzasadnego, przypominając jednocześnie o autonomii funkcjonalnej, z jakiej korzysta w tym zakresie.

Ocena Sądu

249

Artykuł 36.2 Protokołu w sprawie Statutu ESBC i EBC stanowi część protokołu przyjętego w ramach traktatu z Maastricht oraz przepis prawa pierwotnego, który mógł przewidzieć odstępstwo od art. 283 WE, obecnie art. 336 TFUE (zob. podobnie wyrok X/EBC, EU:T:2001:251, pkt 38).

250

W tym względzie z art. 21 regulaminu EBC, przyjętego przez Radę Prezesów, wynika, że Rada ta mogła zgodnie z prawem przekazać kompetencję do przyjęcia warunków zatrudnienia, którą posiadała pierwotnie, zarządowi oraz przyznać mu uprawnienie do określenia warunków ich wykonania, a mianowicie uprawnienie do przyjęcia regulaminu pracowniczego. W tym względzie żaden akt prawny nie zabrania formalnie przedmiotowego przekazania kompetencji oraz, ponadto, o przekazaniu kompetencji zdecydowano na podstawie przepisu aktu prawa pierwotnego, w odniesieniu do którego sąd Unii już zaznaczył, że przyznał on Radzie Prezesów uprawnienie do przekazania kompetencji w zakresie określenia warunków zatrudnienia personelu (zob. wyrok X/EBC, EU:T:2001:251, pkt 100– 104).

251

Podobnie, wbrew temu, co twierdzi skarżący, EBC był uprawniony, na podstawie postanowień art. 36.1 Protokołu w sprawie Statutu ESBC i EBC, przewidzieć w warunkach zatrudnienia system dyscyplinarny umożliwiający mu, w szczególności w przypadku uchybienia przez jednego z pracowników wykonywaniu obowiązków służbowych wynikających z zawartej z nim umowy o pracę, podjęcie niezbędnych środków w świetle obowiązków i celów, jakie miał realizować (wyrok X/EBC, EU:T:2001:251, pkt 63).

252

Ponadto w odpowiedzi na analogicznie sformułowane argumenty Sąd stwierdził już wcześniej, nie pozostając w tej kwestii w sprzeczności z wyrokiem wydanym w postępowaniu odwoławczym, że co najwyżej art. 6 ust. 2 Europejskiej karty społecznej, podpisanej w Turynie w dniu 18 października 1961 r., „zachęca do […], ustanowienia »mechanizmu dobrowolnych negocjacji między pracodawcami lub organizacjami pracodawców z jednej strony a organizacjami pracowników z drugiej strony w celu uregulowania, w drodze układów zbiorowych pracy, warunków zatrudnienia«, ale tego nie wymaga” oraz że choć art. 28 karty i art. 11 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności „ustanawiają wolność zrzeszania się, która obejmuje prawo pracowników do tworzenia związków zawodowych w celu obrony ich interesów ekonomicznych i społecznych, nie ustanawiają one obowiązku wprowadzenia procedury rokowań zbiorowych i nie przyznają związkom zawodowym prawa do udziału w procesie decyzyjnym przy określaniu warunków zatrudnienia” (wyrok Heath/EBC, F‑121/10, EU:F:2011:174, pkt 121).

253

Tym samym warunki zatrudnienia i regulamin pracowniczy mogły zostać przyjęte jednostronnie przez EBC i zmienione po konsultacji z komitetem pracowniczym, przy uwzględnieniu, że nie istnieje obowiązek działania w tym obszarze w drodze układów zbiorowych podpisanych przez EBC oraz związki zawodowe reprezentujące jego pracowników. EBC jest bowiem uprawniony, jako instytucja Unii, o której mowa w art. 13 UE, oraz na podstawie Protokołu w sprawie Statutu ESBC i EBC, do ustanowienia w drodze rozporządzenia przepisów mających zastosowanie do jego personelu (zob. wyrok Cerafogli/EBC, F‑84/08, EU:F:2010:134, pkt 47).

254

Z powyższego wynika, że zarzut ósmy zarzut należy oddalić jako nieuzasadniony.

255

Ponieważ wszystkie zarzuty stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji zostały oddalone, żądanie stwierdzenia nieważności jest w związku z tym bezzasadne.

3. W przedmiocie żądania odszkodowawczego

256

Nawet jeśli formalnie skarżący przedstawia swoje żądanie odszkodowawcze nie tylko w związku z zaskarżoną decyzją, ale również w związku z zachowaniem EBC, Sąd stwierdza, że żądanie to jest wyraźnie związanie z żądaniem stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji. Ponieważ owo żądanie zostało oddalone jako bezzasadne, to samo musi się stosować do żądania odszkodowawczego.

257

Dodatkowo Sąd stwierdza, że w każdym razie skarżący nie wykazał, iż faktycznie poniósł szkodę materialną i doznał krzywdy spowodowanej zachowaniem EBC, mającym miejsce poza kontekstem wydania zaskarżonej decyzji.

258

W związku z ogółem powyższych rozważań należy oddalić skargę w całości.

W przedmiocie kosztów

259

Zgodnie z art. 101 regulaminu postępowania, z zastrzeżeniem odmiennych przepisów rozdziału ósmego tytułu drugiego wspomnianego regulaminu, strona przegrywająca sprawę pokrywa własne koszty oraz, na żądanie strony przeciwnej, zostaje obciążona kosztami przez nią poniesionymi. Na podstawie art. 102 § 1 tego regulaminu, jeżeli wymagają tego względy słuszności, Sąd może zdecydować, że strona przegrywająca sprawę pokrywa własne koszty i zostaje obciążona tylko częścią kosztów poniesionych przez stronę przeciwną, a nawet że nie zostaje nimi obciążona w ogóle.

260

Z uzasadnienia niniejszego wyroku wynika, że skarżący przegrał sprawę. Wprawdzie skarżący wystąpił z wnioskiem o obciążenie EBC kosztami postępowania, nawet gdyby skarga została oddalona, jednak nie przedstawił on żadnego argumentu na jego poparcie. Ponadto skarżący podkreślił z ubolewaniem, że Bank systematycznie korzystał z pomocy adwokata celem reprezentowania go przed Sądem, podczas gdy posiada on dział prawny składający się z osób wyspecjalizowanych w sporach między Bankiem a jego personelem. W tym względzie Sąd przypomina, że instytucji Unii przysługuje co do zasady swoboda decyzji o skorzystaniu z pomocy adwokata oraz nie ma ona obowiązku wykazania, że taka pomoc była obiektywnie konieczna (zob. postanowienia: Komisja/Kallianos C‑323/06 P‑DEP, EU:C:2012:49, pkt 10, 11; Marcuccio/Komisja, T‑44/10 P‑DEP, EU:T:2013:513, pkt 29, 30; Eklund/Komisja, F‑57/11 DEP, EU:F:2014:254, pkt 34, 35).

261

W konsekwencji, w zakresie, w jakim EBC wyraźnie zażądał w zgłoszonych przez siebie wnioskach obciążenia skarżącego kosztami postępowania, oraz ponieważ okoliczności sprawy nie uzasadniają zastosowania przepisów art. 102 § 1 regulaminu postępowania, skarżący pokrywa własne koszty oraz zostaje obciążony kosztami poniesionymi przez EBC.

 

Z powyższych względów

SĄD DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ (pierwsza izba)

orzeka, co następuje:

 

1)

Skarga zostaje oddalona.

 

2)

AX pokrywa własne koszty postępowania i zostaje obciążony kosztami poniesionymi przez Europejski Bank Centralny.

 

Barents

Perillo

Svenningsen

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 17 marca 2015 r.

Sekretarz

W. Hakenberg

Prezes

R. Barents


( *1 ) Język postępowania: angielski.