Sprawa C‑352/13
Cartel Damage Claims (CDC) Hydrogen Peroxide SA
przeciwko
Akzo Nobel NV i in.
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Landgericht Dortmund)
„Odesłanie prejudycjalne — Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości — Jurysdykcja w sprawach cywilnych i handlowych — Rozporządzenie (WE) nr 44/2001 — Jurysdykcja szczególna — Artykuł 6 ust. 1 — Powództwo przeciwko wielu spółkom posiadającym siedziby w różnych państwach członkowskich, uczestniczącym w różnych miejscach i w różnym czasie w kartelu uznanym za niezgodny z art. 81 WE i art. 53 porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którego celem jest zasądzenie od nich solidarnie odszkodowania oraz solidarnego zobowiązania do udzielenia informacji — Jurysdykcja sądu, przed który wytoczono powództwo w odniesieniu do współpozwanych — Cofnięcie pozwu wobec pozwanego z siedzibą w państwie członkowskim siedziby sądu, przed który wytoczono powództwo — Jurysdykcja w wypadku odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego lub czynu podobnego do czynu niedozwolonego — Artykuł 5 ust. 3 — Klauzule prorogacyjne — Artykuł 23 — Skuteczne stosowanie zakazu karteli”
Streszczenie – Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 21 maja 2015 r.
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych — Rozporządzenie nr 44/2001 — Jurysdykcja szczególna — Wielość pozwanych — Właściwość sądu jednego ze współpozwanych — Ścisła wykładnia — Przesłanka — Ścisła więź — Pojęcie więzi
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 6 pkt 1)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych — Rozporządzenie nr 44/2001 — Jurysdykcja szczególna — Wielość pozwanych — Powództwo przeciwko wielu spółkom uczestniczącym w kartelu uznanym za niezgodny z prawem Unii, którego celem jest zasądzenie od nich solidarnie odszkodowania oraz solidarnego zobowiązania do udzielenia informacji — Cofnięcie pozwu wobec jedynego pozwanego z siedzibą w państwie członkowskim siedziby sądu, przed który wytoczono powództwo — Brak wpływu — Przesłanka — Brak zmowy stron
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 6 pkt 1)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych — Rozporządzenie nr 44/2001 — Jurysdykcja szczególna — Jurysdykcja w przypadku odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego lub czynu podobnego do czynu niedozwolonego — Miejsce, w którym szkoda się zmaterializowała i miejsce, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie szkody — Powództwo przeciwko wielu spółkom uczestniczącym w kartelu uznanym za niezgodny z prawem Unii, którego celem jest zasądzenie od nich solidarnie odszkodowania oraz solidarnego zobowiązania do udzielenia informacji — Zdarzenie wywołujące szkodę wobec każdego domniemanego poszkodowanego rozpatrywanego indywidualnie — Poszkodowany mający wybór sądu, do którego wnieść powództwo
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 5 pkt 3)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych — Rozporządzenie nr 44/2001 — Prorogacja jurysdykcji — Umowa dotycząca jurysdykcji — Klauzula prorogacyjna uzgodniona w umowie — Możliwość powołania się na tę klauzulę wobec osoby trzeciej — Przesłanka — Zgoda osoby trzeciej na omawianą klauzulę — Granica — Wstąpienie przez osobę trzecią w pełnię praw i obowiązków pierwotnego kontrahenta
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 23)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych — Rozporządzenie nr 44/2001 — Prorogacja jurysdykcji — Umowa dotycząca jurysdykcji — Klauzula prorogacyjna uzgodniona w umowie dostawy — Powództwo przeciwko wielu spółkom uczestniczącym w kartelu uznanym za niezgodny z prawem Unii, którego celem jest zasądzenie od nich solidarnie odszkodowania oraz solidarnego zobowiązania do udzielenia informacji — Sąd, do którego wniesiono powództwo, związany taką klauzulą stanowiącą odstępstwo od jurysdykcji szczególnej — Przesłanka — Klauzula odnosząca się do sporów związanych z naruszeniem prawa konkurencji
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 5 pkt 3, art. 6 pkt 1, art. 23 ust. 1)
Dla celów stosowania art. 6 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych należy zbadać, czy poszczególne powództwa wytoczone przez tego samego powoda wobec różnych pozwanych są powiązane w taki sposób, iż przesądza to o potrzebie ich łącznego rozpoznania celem uniknięcia wydania w oddzielnych postępowaniach sprzecznych rozstrzygnięć. W tym względzie, aby orzeczenia były uznane za sprzeczne ze sobą, nie wystarczy samo istnienie rozbieżności w rozstrzygnięciu sporu, ale rozbieżności te muszą również występować w ramach tego samego stanu faktycznego i prawnego.
Ten ostatni wymóg istnienia tego samego stanu faktycznego prawnego należy uznać za spełniony, gdy pozwane w postępowaniu głównym uczestniczyły we wprowadzaniu w życie kartelu, który zdaniem Komisji stanowił jednolite i ciągłe naruszenie art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zawierając i wykonując umowy uzgodnione w ramach owego kartelu i to mimo iż zarówno pod względem geograficznym, jak i czasowym, wspomniany udział odbywał się w różny sposób.
(por. pkt 20, 21)
Artykuł 6 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych należy interpretować w ten sposób, że przewidziana przez ten przepis zasada koncentracji jurysdykcji w wypadku wielości pozwanych może znajdować zastosowanie w ramach powództwa, którego celem jest zasądzenie od nich solidarnie odszkodowania, oraz, w ramach tej odpowiedzialności, solidarnego zobowiązania do udzielenia informacji skierowanego przeciwko przedsiębiorstwom uczestniczącym w różny sposób pod względem geograficznym i czasowym w jednolitym i ciągłym naruszeniu zakazu karteli przewidzianego w prawie Unii i stwierdzonego w decyzji Komisji Europejskiej, i to nawet wtedy, gdy powód cofnął w międzyczasie pozew w stosunku do jedynego spośród współpozwanych, który ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwie członkowskim siedziby sądu, przed który wytoczono powództwo, chyba że zostanie stwierdzone, iż pomiędzy powodem i wspomnianym współpozwanym w chwili wniesienia pozwu istniała zmowa mająca na celu sztuczne spowodowanie spełnienia przesłanek stosowania tego przepisu, względnie sztuczne utrzymanie stanu ich spełnienia.
W istocie po pierwsze rozpatrywanie w oddzielnych postępowaniach powództw odszkodowawczych oraz powództw dotyczących udzielenia informacji przeciwko wielu spółkom mającym siedzibę w różnych państwach członkowskich uczestniczącym w jednolitym i ciągłym kartelu stanowiącym naruszenie prawa konkurencji Unii Europejskiej może doprowadzić do wydania sprzecznych ze sobą orzeczeń w rozumieniu art. 6 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001.
Po drugie, o ile na sądzie, przed który wytoczono powództwo, spoczywa obowiązek zbadania przekonywających wskazówek pozwalających na stwierdzenie, że w chwili wniesienia pozwu istniała zmowa zainteresowanych stron mająca na celu sztuczne wytworzenie lub utrzymanie przesłanek stosowania owego przepisu, sam fakt przeprowadzenia negocjacji w celu ewentualnego zawarcia ugody nie może stanowić dowodu istnienia takiej zmowy. Byłoby tak natomiast w sytuacji, gdyby okazało się, że ugoda taka została rzeczywiście zawarta, ale fakt ten został ukryty w celu stworzenia pozoru, że przesłanki zastosowania art. 6 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001 były spełnione.
(por. pkt 25, 31–33; pkt 1 sentencji)
Artykuł 5 pkt 3 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, należy interpretować w ten sposób, że w wypadku powództwa, w którym wobec pozwanych mających siedziby w różnych państwach członkowskich dochodzone jest roszczenie odszkodowawcze z tytułu stwierdzonego przez Komisję jednolitego i ciągłego naruszenia art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w którym pozwani uczestniczyli w kilku państwach członkowskich, w różnych miejscach i w różnym czasie, zdarzenie wywołujące szkodę nastąpiło osobno w odniesieniu do każdego z poszkodowanych podmiotów, tak że każdy z nich będzie mógł zgodnie z art. 5 pkt 3 rozporządzenia wytoczyć powództwo albo przed sądem miejsca, w którego obszarze właściwości kartel stanowiący przedmiot postępowania głównego został definitywnie zawarty, albo, w danym wypadku, przed sądem, w którego obszarze właściwości zawarte zostało szczególne porozumienie, które można zidentyfikować jako jedyne zdarzenie powodujące powstanie szkody, albo przed sądem, w którego obszarze właściwości leży siedziba danego przedsiębiorstwa.
(por. pkt 56; pkt 2 sentencji)
Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 64, 65)
Artykuł 23 ust. 1 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, należy interpretować w ten sposób, że w wypadku powództw o odszkodowanie z tytułu naruszenia art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym zezwala on na uwzględnienie zawartych w umowach o dostawy klauzul prorogacyjnych, nawet jeśli prowadzi to do wyłączenia zasad ustalania jurysdykcji przewidzianych w art. 5 pkt 3 lub art. 6 pkt 1 tego rozporządzenia, pod warunkiem że owe klauzule odnoszą się do sporów dotyczących odpowiedzialności wynikającej z naruszenia prawa konkurencji.
Klauzula prorogacyjna może bowiem dotyczyć wyłącznie sporów już wynikłych albo mogących wyniknąć w przyszłości z określonego stosunku prawnego, co ogranicza zakres umowy prorogacyjnej wyłącznie do tych sporów, które wywodzą się ze stosunku prawnego, dla którego owa umowa została zawarta. Wymóg ten ma na celu uniknięcie sytuacji, w której jedna strona zostałaby zaskoczona przyznaniem jurysdykcji określonemu sądowi dla wszystkich sporów powstających w stosunkach z jej kontrahentem, które wywodziłyby się ze stosunków innych niż ten, dla którego zostało uzgodnione przyznanie jurysdykcji. Mając na uwadze powyższy cel, sąd odsyłający powinien w szczególności uwzględnić, że klauzula odnosząca się w abstrakcyjny sposób do sporów powstających w kontekście stosunków umownych nie obejmuje sporu dotyczącego odpowiedzialności deliktowej, która miałaby zostać uruchomiona na skutek zachowania kontrahenta wynikającego z faktu uczestnictwa w bezprawnym kartelu. W istocie ponieważ poszkodowane przedsiębiorstwo nie może rozsądnie spodziewać się tego rodzaju sporu w chwili wyrażenia zgody na taką klauzulę, ponieważ w danym momencie nie wiedziało on o udziale swojego kontrahenta w bezprawnym kartelu, nie można uznać, że spór ten miał swoje źródło w stosunkach umownych.
Natomiast w wypadku istnienia klauzuli nawiązującej do sporów dotyczących odpowiedzialności wynikającej z naruszenia prawa konkurencji i wskazującej jako właściwy sąd innego państwa członkowskiego aniżeli sąd odsyłający, sąd odsyłający powinien uznać brak swojej jurysdykcji, nawet jeśli taka klauzula prowadzi do wyłączenia zasad ustalania jurysdykcji szczególnej przewidzianych w art. 5 lub 6 rozporządzenia nr 44/2001.
(por. pkt 68–72; pkt 3 sentencji)
Sprawa C‑352/13
Cartel Damage Claims (CDC) Hydrogen Peroxide SA
przeciwko
Akzo Nobel NV i in.
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Landgericht Dortmund)
„Odesłanie prejudycjalne — Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości — Jurysdykcja w sprawach cywilnych i handlowych — Rozporządzenie (WE) nr 44/2001 — Jurysdykcja szczególna — Artykuł 6 ust. 1 — Powództwo przeciwko wielu spółkom posiadającym siedziby w różnych państwach członkowskich, uczestniczącym w różnych miejscach i w różnym czasie w kartelu uznanym za niezgodny z art. 81 WE i art. 53 porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którego celem jest zasądzenie od nich solidarnie odszkodowania oraz solidarnego zobowiązania do udzielenia informacji — Jurysdykcja sądu, przed który wytoczono powództwo w odniesieniu do współpozwanych — Cofnięcie pozwu wobec pozwanego z siedzibą w państwie członkowskim siedziby sądu, przed który wytoczono powództwo — Jurysdykcja w wypadku odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego lub czynu podobnego do czynu niedozwolonego — Artykuł 5 ust. 3 — Klauzule prorogacyjne — Artykuł 23 — Skuteczne stosowanie zakazu karteli”
Streszczenie – Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 21 maja 2015 r.
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie nr 44/2001 – Jurysdykcja szczególna – Wielość pozwanych – Właściwość sądu jednego ze współpozwanych – Ścisła wykładnia – Przesłanka – Ścisła więź – Pojęcie więzi
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 6 pkt 1)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie nr 44/2001 – Jurysdykcja szczególna – Wielość pozwanych – Powództwo przeciwko wielu spółkom uczestniczącym w kartelu uznanym za niezgodny z prawem Unii, którego celem jest zasądzenie od nich solidarnie odszkodowania oraz solidarnego zobowiązania do udzielenia informacji – Cofnięcie pozwu wobec jedynego pozwanego z siedzibą w państwie członkowskim siedziby sądu, przed który wytoczono powództwo – Brak wpływu – Przesłanka – Brak zmowy stron
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 6 pkt 1)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie nr 44/2001 – Jurysdykcja szczególna – Jurysdykcja w przypadku odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego lub czynu podobnego do czynu niedozwolonego – Miejsce, w którym szkoda się zmaterializowała i miejsce, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie szkody – Powództwo przeciwko wielu spółkom uczestniczącym w kartelu uznanym za niezgodny z prawem Unii, którego celem jest zasądzenie od nich solidarnie odszkodowania oraz solidarnego zobowiązania do udzielenia informacji – Zdarzenie wywołujące szkodę wobec każdego domniemanego poszkodowanego rozpatrywanego indywidualnie – Poszkodowany mający wybór sądu, do którego wnieść powództwo
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 5 pkt 3)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie nr 44/2001 – Prorogacja jurysdykcji – Umowa dotycząca jurysdykcji – Klauzula prorogacyjna uzgodniona w umowie – Możliwość powołania się na tę klauzulę wobec osoby trzeciej – Przesłanka – Zgoda osoby trzeciej na omawianą klauzulę – Granica – Wstąpienie przez osobę trzecią w pełnię praw i obowiązków pierwotnego kontrahenta
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 23)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie nr 44/2001 – Prorogacja jurysdykcji – Umowa dotycząca jurysdykcji – Klauzula prorogacyjna uzgodniona w umowie dostawy – Powództwo przeciwko wielu spółkom uczestniczącym w kartelu uznanym za niezgodny z prawem Unii, którego celem jest zasądzenie od nich solidarnie odszkodowania oraz solidarnego zobowiązania do udzielenia informacji – Sąd, do którego wniesiono powództwo, związany taką klauzulą stanowiącą odstępstwo od jurysdykcji szczególnej – Przesłanka – Klauzula odnosząca się do sporów związanych z naruszeniem prawa konkurencji
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 5 pkt 3, art. 6 pkt 1, art. 23 ust. 1)
Dla celów stosowania art. 6 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych należy zbadać, czy poszczególne powództwa wytoczone przez tego samego powoda wobec różnych pozwanych są powiązane w taki sposób, iż przesądza to o potrzebie ich łącznego rozpoznania celem uniknięcia wydania w oddzielnych postępowaniach sprzecznych rozstrzygnięć. W tym względzie, aby orzeczenia były uznane za sprzeczne ze sobą, nie wystarczy samo istnienie rozbieżności w rozstrzygnięciu sporu, ale rozbieżności te muszą również występować w ramach tego samego stanu faktycznego i prawnego.
Ten ostatni wymóg istnienia tego samego stanu faktycznego prawnego należy uznać za spełniony, gdy pozwane w postępowaniu głównym uczestniczyły we wprowadzaniu w życie kartelu, który zdaniem Komisji stanowił jednolite i ciągłe naruszenie art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zawierając i wykonując umowy uzgodnione w ramach owego kartelu i to mimo iż zarówno pod względem geograficznym, jak i czasowym, wspomniany udział odbywał się w różny sposób.
(por. pkt 20, 21)
Artykuł 6 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych należy interpretować w ten sposób, że przewidziana przez ten przepis zasada koncentracji jurysdykcji w wypadku wielości pozwanych może znajdować zastosowanie w ramach powództwa, którego celem jest zasądzenie od nich solidarnie odszkodowania, oraz, w ramach tej odpowiedzialności, solidarnego zobowiązania do udzielenia informacji skierowanego przeciwko przedsiębiorstwom uczestniczącym w różny sposób pod względem geograficznym i czasowym w jednolitym i ciągłym naruszeniu zakazu karteli przewidzianego w prawie Unii i stwierdzonego w decyzji Komisji Europejskiej, i to nawet wtedy, gdy powód cofnął w międzyczasie pozew w stosunku do jedynego spośród współpozwanych, który ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwie członkowskim siedziby sądu, przed który wytoczono powództwo, chyba że zostanie stwierdzone, iż pomiędzy powodem i wspomnianym współpozwanym w chwili wniesienia pozwu istniała zmowa mająca na celu sztuczne spowodowanie spełnienia przesłanek stosowania tego przepisu, względnie sztuczne utrzymanie stanu ich spełnienia.
W istocie po pierwsze rozpatrywanie w oddzielnych postępowaniach powództw odszkodowawczych oraz powództw dotyczących udzielenia informacji przeciwko wielu spółkom mającym siedzibę w różnych państwach członkowskich uczestniczącym w jednolitym i ciągłym kartelu stanowiącym naruszenie prawa konkurencji Unii Europejskiej może doprowadzić do wydania sprzecznych ze sobą orzeczeń w rozumieniu art. 6 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001.
Po drugie, o ile na sądzie, przed który wytoczono powództwo, spoczywa obowiązek zbadania przekonywających wskazówek pozwalających na stwierdzenie, że w chwili wniesienia pozwu istniała zmowa zainteresowanych stron mająca na celu sztuczne wytworzenie lub utrzymanie przesłanek stosowania owego przepisu, sam fakt przeprowadzenia negocjacji w celu ewentualnego zawarcia ugody nie może stanowić dowodu istnienia takiej zmowy. Byłoby tak natomiast w sytuacji, gdyby okazało się, że ugoda taka została rzeczywiście zawarta, ale fakt ten został ukryty w celu stworzenia pozoru, że przesłanki zastosowania art. 6 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001 były spełnione.
(por. pkt 25, 31–33; pkt 1 sentencji)
Artykuł 5 pkt 3 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, należy interpretować w ten sposób, że w wypadku powództwa, w którym wobec pozwanych mających siedziby w różnych państwach członkowskich dochodzone jest roszczenie odszkodowawcze z tytułu stwierdzonego przez Komisję jednolitego i ciągłego naruszenia art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w którym pozwani uczestniczyli w kilku państwach członkowskich, w różnych miejscach i w różnym czasie, zdarzenie wywołujące szkodę nastąpiło osobno w odniesieniu do każdego z poszkodowanych podmiotów, tak że każdy z nich będzie mógł zgodnie z art. 5 pkt 3 rozporządzenia wytoczyć powództwo albo przed sądem miejsca, w którego obszarze właściwości kartel stanowiący przedmiot postępowania głównego został definitywnie zawarty, albo, w danym wypadku, przed sądem, w którego obszarze właściwości zawarte zostało szczególne porozumienie, które można zidentyfikować jako jedyne zdarzenie powodujące powstanie szkody, albo przed sądem, w którego obszarze właściwości leży siedziba danego przedsiębiorstwa.
(por. pkt 56; pkt 2 sentencji)
Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 64, 65)
Artykuł 23 ust. 1 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, należy interpretować w ten sposób, że w wypadku powództw o odszkodowanie z tytułu naruszenia art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym zezwala on na uwzględnienie zawartych w umowach o dostawy klauzul prorogacyjnych, nawet jeśli prowadzi to do wyłączenia zasad ustalania jurysdykcji przewidzianych w art. 5 pkt 3 lub art. 6 pkt 1 tego rozporządzenia, pod warunkiem że owe klauzule odnoszą się do sporów dotyczących odpowiedzialności wynikającej z naruszenia prawa konkurencji.
Klauzula prorogacyjna może bowiem dotyczyć wyłącznie sporów już wynikłych albo mogących wyniknąć w przyszłości z określonego stosunku prawnego, co ogranicza zakres umowy prorogacyjnej wyłącznie do tych sporów, które wywodzą się ze stosunku prawnego, dla którego owa umowa została zawarta. Wymóg ten ma na celu uniknięcie sytuacji, w której jedna strona zostałaby zaskoczona przyznaniem jurysdykcji określonemu sądowi dla wszystkich sporów powstających w stosunkach z jej kontrahentem, które wywodziłyby się ze stosunków innych niż ten, dla którego zostało uzgodnione przyznanie jurysdykcji. Mając na uwadze powyższy cel, sąd odsyłający powinien w szczególności uwzględnić, że klauzula odnosząca się w abstrakcyjny sposób do sporów powstających w kontekście stosunków umownych nie obejmuje sporu dotyczącego odpowiedzialności deliktowej, która miałaby zostać uruchomiona na skutek zachowania kontrahenta wynikającego z faktu uczestnictwa w bezprawnym kartelu. W istocie ponieważ poszkodowane przedsiębiorstwo nie może rozsądnie spodziewać się tego rodzaju sporu w chwili wyrażenia zgody na taką klauzulę, ponieważ w danym momencie nie wiedziało on o udziale swojego kontrahenta w bezprawnym kartelu, nie można uznać, że spór ten miał swoje źródło w stosunkach umownych.
Natomiast w wypadku istnienia klauzuli nawiązującej do sporów dotyczących odpowiedzialności wynikającej z naruszenia prawa konkurencji i wskazującej jako właściwy sąd innego państwa członkowskiego aniżeli sąd odsyłający, sąd odsyłający powinien uznać brak swojej jurysdykcji, nawet jeśli taka klauzula prowadzi do wyłączenia zasad ustalania jurysdykcji szczególnej przewidzianych w art. 5 lub 6 rozporządzenia nr 44/2001.
(por. pkt 68–72; pkt 3 sentencji)