Sprawa C‑438/12
Irmengard Weber
przeciwko
Mechthilde Weber
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Oberlandesgericht München)
„Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Rozporządzenie (WE) nr 44/2001 — Artykuł 22 pkt 1 — Wyłączna właściwość — Spory, których przedmiotem są prawa rzeczowe na nieruchomościach — Charakter prawa pierwokupu — Artykuł 27 ust. 1 — Zawisłość sporu — Pojęcie roszczeń zgłoszonych między tymi samymi stronami i mających ten sam przedmiot — Relacja między art. 22 pkt 1 i art. 27 ust. 1 — Artykuł 28 ust. 1 — Sprawy wiążące się ze sobą — Kryteria oceny przy zawieszeniu postępowania”
Streszczenie – Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 3 kwietnia 2014 r.
Postępowanie sądowe – Procedura ustna – Otwarcie na nowo – Obowiązek otwarcia na nowo procedury ustnej, aby umożliwić stronom przedstawienie uwag w przedmiocie kwestii prawnych, które zostały podniesione w opinii rzecznika generalnego – Brak
(art. 267 TFUE; regulamin postępowania przed Trybunałem, art. 83)
Pytania prejudycjalne – Właściwość sądu krajowego – Ocena niezbędności oraz znaczenia zadanych pytań
(art. 267 TFUE)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie nr 44/2001 – Jurysdykcja wyłączna – Spory, których przedmiotem są prawa rzeczowe na nieruchomościach – Pojęcie – Powództwo kwestionujące ważność wykonania prawa pierwokupu – Włączenie
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 22 pkt 1)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie nr 44/2001 – Zawisłość sporu – Roszczenia zgłoszone między sądami różnych państw członkowskich – Sąd, przed który później wytoczono powództwo, posiadający jurysdykcję wyłączną na podstawie art. 22 pkt 1 rozporządzenia – Spoczywający na sądzie, przed który później wytoczono powództwo, obowiązek zawieszenia postępowania do czasu stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo – Brak
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 22 pkt 1, art. 27 ust. 1, art. 35 ust. 1)
Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 28–30)
Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 33–37)
Artykuł 22 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, należy interpretować w ten sposób, że do kategorii sporów, „których przedmiotem są prawa rzeczowe na nieruchomościach”, o której mowa w tym przepisie, należy powództwo, zmierzające do uzyskania stwierdzenia nieważności wykonania prawa pierwokupu obciążającego tę nieruchomość i wywierającego skutki erga omnes.
W istocie prawo pierwokupu obciążające nieruchomość i wpisane do księgi wieczystej, nie tylko wywołuje skutki względem dłużnika, ale ponadto gwarantuje uprawnionemu z tego prawa prawo do przeniesienia własności także w odniesieniu do osób trzecich, w ten sposób że w sytuacji gdy umowa sprzedaży została zawarta między osobą trzecią a właścicielem obciążonej nieruchomości, konsekwencją ważnego wykonania prawa pierwokupu jest bezskuteczność sprzedaży względem uprawnionego z tego prawa oraz obowiązek zawarcia takiej umowy między uprawnionym a właścicielem na takich samych warunkach, na jakich została zawarta umowa między właścicielem a osobą trzecią. Wynika stąd, że jeżeli osoba trzecia będąca nabywcą kwestionuje ważność wykonania rzeczonego prawa pierwokupu, sprawa ta zmierza zasadniczo do określenia, czy wykonanie prawa pierwokupu pozwoliło na zapewnienie, względem uprawnionego, prawa do przeniesienia własności spornej nieruchomości. W takim wypadku, spór dotyczy prawa rzeczowego na nieruchomości i należy do wyłącznej jurysdykcji forum rei sitae.
(por. pkt 45–47; pkt 1 sentencji)
Artykuł 27 ust. 1 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, należy interpretować w ten sposób, że przed zawieszeniem postępowania na podstawie tego przepisu sąd, przed który później wytoczono powództwo, ma obowiązek zbadania, czy z powodu naruszenia jurysdykcji wyłącznej przewidzianej w art. 22 pkt 1 rzeczonego rozporządzenia ewentualne orzeczenie co do istoty wydane przez sąd, przed który najpierw wytoczono powództwo, nie będzie uznane w innych państwach członkowskich na podstawie art. 35 ust. 1 tego rozporządzenia.
W istocie jeżeli sąd, przed który najpierw wytoczono powództwo, wyda orzeczenie z naruszeniem art. 22 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001, orzeczenie to nie może zostać uznane w państwie członkowskim sądu, przed który powództwo wytoczono później. W takich okolicznościach sąd, przed który później wytoczono powództwo, nie jest już uprawniony do zawieszenia postępowania lub do stwierdzenia braku swojej jurysdykcji i powinien rozstrzygnąć co do istoty przedłożone mu żądanie w celu zapewnienia przestrzegania tej zasady jurysdykcji wyłącznej.
(por. pkt 55, 56, 60; pkt 2 sentencji)
Sprawa C‑438/12
Irmengard Weber
przeciwko
Mechthilde Weber
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Oberlandesgericht München)
„Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Rozporządzenie (WE) nr 44/2001 — Artykuł 22 pkt 1 — Wyłączna właściwość — Spory, których przedmiotem są prawa rzeczowe na nieruchomościach — Charakter prawa pierwokupu — Artykuł 27 ust. 1 — Zawisłość sporu — Pojęcie roszczeń zgłoszonych między tymi samymi stronami i mających ten sam przedmiot — Relacja między art. 22 pkt 1 i art. 27 ust. 1 — Artykuł 28 ust. 1 — Sprawy wiążące się ze sobą — Kryteria oceny przy zawieszeniu postępowania”
Streszczenie – Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 3 kwietnia 2014 r.
Postępowanie sądowe — Procedura ustna — Otwarcie na nowo — Obowiązek otwarcia na nowo procedury ustnej, aby umożliwić stronom przedstawienie uwag w przedmiocie kwestii prawnych, które zostały podniesione w opinii rzecznika generalnego — Brak
(art. 267 TFUE; regulamin postępowania przed Trybunałem, art. 83)
Pytania prejudycjalne — Właściwość sądu krajowego — Ocena niezbędności oraz znaczenia zadanych pytań
(art. 267 TFUE)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych — Rozporządzenie nr 44/2001 — Jurysdykcja wyłączna — Spory, których przedmiotem są prawa rzeczowe na nieruchomościach — Pojęcie — Powództwo kwestionujące ważność wykonania prawa pierwokupu — Włączenie
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 22 pkt 1)
Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych — Rozporządzenie nr 44/2001 — Zawisłość sporu — Roszczenia zgłoszone między sądami różnych państw członkowskich — Sąd, przed który później wytoczono powództwo, posiadający jurysdykcję wyłączną na podstawie art. 22 pkt 1 rozporządzenia — Spoczywający na sądzie, przed który później wytoczono powództwo, obowiązek zawieszenia postępowania do czasu stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo — Brak
(rozporządzenie Rady nr 44/2001, art. 22 pkt 1, art. 27 ust. 1, art. 35 ust. 1)
Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 28–30)
Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 33–37)
Artykuł 22 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, należy interpretować w ten sposób, że do kategorii sporów, „których przedmiotem są prawa rzeczowe na nieruchomościach”, o której mowa w tym przepisie, należy powództwo, zmierzające do uzyskania stwierdzenia nieważności wykonania prawa pierwokupu obciążającego tę nieruchomość i wywierającego skutki erga omnes.
W istocie prawo pierwokupu obciążające nieruchomość i wpisane do księgi wieczystej, nie tylko wywołuje skutki względem dłużnika, ale ponadto gwarantuje uprawnionemu z tego prawa prawo do przeniesienia własności także w odniesieniu do osób trzecich, w ten sposób że w sytuacji gdy umowa sprzedaży została zawarta między osobą trzecią a właścicielem obciążonej nieruchomości, konsekwencją ważnego wykonania prawa pierwokupu jest bezskuteczność sprzedaży względem uprawnionego z tego prawa oraz obowiązek zawarcia takiej umowy między uprawnionym a właścicielem na takich samych warunkach, na jakich została zawarta umowa między właścicielem a osobą trzecią. Wynika stąd, że jeżeli osoba trzecia będąca nabywcą kwestionuje ważność wykonania rzeczonego prawa pierwokupu, sprawa ta zmierza zasadniczo do określenia, czy wykonanie prawa pierwokupu pozwoliło na zapewnienie, względem uprawnionego, prawa do przeniesienia własności spornej nieruchomości. W takim wypadku, spór dotyczy prawa rzeczowego na nieruchomości i należy do wyłącznej jurysdykcji forum rei sitae.
(por. pkt 45–47; pkt 1 sentencji)
Artykuł 27 ust. 1 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, należy interpretować w ten sposób, że przed zawieszeniem postępowania na podstawie tego przepisu sąd, przed który później wytoczono powództwo, ma obowiązek zbadania, czy z powodu naruszenia jurysdykcji wyłącznej przewidzianej w art. 22 pkt 1 rzeczonego rozporządzenia ewentualne orzeczenie co do istoty wydane przez sąd, przed który najpierw wytoczono powództwo, nie będzie uznane w innych państwach członkowskich na podstawie art. 35 ust. 1 tego rozporządzenia.
W istocie jeżeli sąd, przed który najpierw wytoczono powództwo, wyda orzeczenie z naruszeniem art. 22 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001, orzeczenie to nie może zostać uznane w państwie członkowskim sądu, przed który powództwo wytoczono później. W takich okolicznościach sąd, przed który później wytoczono powództwo, nie jest już uprawniony do zawieszenia postępowania lub do stwierdzenia braku swojej jurysdykcji i powinien rozstrzygnąć co do istoty przedłożone mu żądanie w celu zapewnienia przestrzegania tej zasady jurysdykcji wyłącznej.
(por. pkt 55, 56, 60; pkt 2 sentencji)