1

Artykuł 47 rozporządzenia (Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1), ze zmianami [obecnie art. 47 rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. L 78, s. 1)] stanowi:

„Przedłużenie

1.   Rejestrację wspólnotowego znaku towarowego przedłuża się na wniosek właściciela znaku towarowego lub każdej innej osoby wyraźnie przez niego upoważnionej pod warunkiem uiszczenia opłaty.

2.   [OHIM] powiadamia właściciela wspólnotowego znaku towarowego […] o wygaśnięciu rejestracji w odpowiednim czasie przed wspomnianym wygaśnięciem. […]

3.   Wniosek o przedłużenie składa się w terminie sześciu miesięcy upływającym ostatniego dnia miesiąca, w którym kończy się ochrona. Opłaty uiszcza się także w tym terminie. Wniosek może być złożony i opłaty uiszczone również w terminie następnych sześciu miesięcy, następując[ych] po dniu, o którym mowa w zdaniu pierwszym, pod warunkiem uiszczenia dodatkowej opłaty w tym terminie.

[…]”.

2

Zasada 30 ust. 5 i 6 rozporządzenia Komisji (WE) nr 2868/95 z dnia 13 grudnia 1995 r. wykonującego rozporządzenie Rady (WE) nr 40/94 (Dz.U. L 303, s. 1), ze zmianami, przewiduje, co następuje:

3

Artykuł 81 rozporządzenia nr 207/2009 stanowi, co następuje:

„Przywrócenie […] stanu poprzedniego

1.   Zgłaszający lub właściciel wspólnotowego znaku towarowego lub każda inna strona w postępowaniu przed [OHIM], która mimo zachowania należytej staranności wymaganej przez okoliczności nie była w stanie dotrzymać terminu względem [OHIM], może, na wniosek, mieć przywrócone swoje prawa, jeżeli dane uchybienie miało bezpośredni wpływ, na mocy przepisów niniejszego rozporządzenia, na utratę prawa lub środków odwoławczych”.

4

W dniu 12 stycznia 2000 r. w następstwie zgłoszenia dokonanego w dniu 26 sierpnia 1998 r. przez skarżącą, Video Research USA, Inc., Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) zarejestrował przedstawione poniżej oznaczenie graficzne jako wspólnotowy znak towarowy:

5

W dniu 28 stycznia 2008 r. zgodnie z art. 47 ust. 2 rozporządzenia nr 40/94 (obecnie art. 47 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009) i zasadą 29 rozporządzenia nr 2868/95 OHIM powiadomił kancelarię B., pełnomocnika skarżącej przed OHIM (zwaną dalej „kancelarią B”), że okres ochrony znaku towarowego upływał w dniu 26 sierpnia 2008 r. i że wniosek o przedłużenie prawa z rejestracji należało złożyć do dnia 1 września 2008 r. OHIM podkreślił ponadto, że w przypadku uiszczenia dodatkowej opłaty za opóźnienie w uiszczeniu opłaty za przedłużenie termin podlegał przedłużeniu do dnia 2 marca 2009 r.

6

Skarżąca nie przedłużyła jednak swojego prawa z rejestracji znaku towarowego.

7

W konsekwencji w dniu 1 kwietnia 2009 r. OHIM poinformował skarżącą o wygaśnięciu prawa z rejestracji wspólnotowego znaku towarowego i o jego wykreśleniu z rejestru. Wykreślenie wywoływało skutki począwszy od dnia 26 sierpnia 2008 r.

8

W dniu 2 czerwca 2009 r. skarżąca złożyła wniosek o przywrócenie stanu poprzedniego w rozumieniu art. 81 rozporządzenia nr 207/2009, wyjaśniający przyczyny, dla których nie była ona w stanie dochować terminu do przedłużenia swojego prawa z rejestracji. Na poparcie owego wniosku skarżąca przedstawiła złożone pod przysięgą oświadczenie J.W., będącego wspólnikiem kancelarii B., z dnia 2 czerwca 2009 r.

9

Zgodnie ze wspomnianym oświadczeniem kancelaria B. używała skomputeryzowanego systemu zarządzania rejestracjami i przedłużeniami praw z rejestracji o nazwie „Inprotech”, który wygenerował i wysłał przypomnienia o konieczności przedłużenia amerykańskiemu przedstawicielowi skarżącej w dniach 1 kwietnia, 1 czerwca i 1 lipca 2008 r. Następnie w dniu 18 sierpnia 2008 r. kancelaria B. otrzymała polecenie dokonania przedłużenia prawa z rejestracji znaku towarowego. Jednakże z powodu wyjątkowego błędu ludzkiego menedżer ds. przedłużeń praw z rejestracji nie przekazał tego polecenia właściwemu pracownikowi celem jego wykonania. Dodatkowo z powodu awarii system „Inprotech” nie wygenerował przypomnień o konieczności dokonania przedłużenia trzy, cztery miesiące i pięć miesięcy po upływie terminu do dokonania przedłużenia. W związku z tym wspomniane powyżej przedłużenie nie doszło do skutku z powodu dwóch różnych błędów – ludzkiego, który nie da się wytłumaczyć, i tego spowodowanego problemami z oprogramowaniem informatycznym.

10

Decyzją z dnia 26 kwietnia 2010 r. dział „Znaki towarowe i rejestr” OHIM oddalił złożony przez skarżącą wniosek o przywrócenie stanu poprzedniego i potwierdził wykreślenie wspólnotowego znaku towarowego z rejestru.

11

W dniu 25 czerwca 2010 r. skarżąca wniosła do OHIM na podstawie art. 58 i 64 rozporządzenia nr 207/2009 odwołanie od decyzji działu „Znaki towarowe i rejestr”.

12

Decyzją z dnia 8 marca 2011 r. (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Druga Izba Odwoławcza OHIM oddaliła odwołanie. W pierwszej kolejności stwierdziła ona zasadniczo, że postanowienia art. 81 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 powinny podlegać wykładni zawężającej, ponieważ dochowanie terminu stanowi bezwzględną przesłankę procesową. W drugiej kolejności uznała ona, że w przypadku gdy strona zdecyduje się na korzystanie z usług profesjonalnego pełnomocnika, obowiązek zachowania należytej staranności rozciąga się na tego prawidłowo umocowanego profesjonalnego pełnomocnika. W trzeciej kolejności wskazane przez skarżącą okoliczności nie mogą zostać uznane za nadzwyczajne i nieuniknione. Po pierwsze, menedżer odpowiedzialny w kancelarii B. za przedłużenia praw z rejestracji zapomniał wydać konieczne polecenia swemu personelowi administracyjnemu. Po drugie, amerykański przedstawiciel skarżącej podjął działania dopiero osiem miesięcy później, w dniu 13 kwietnia 2009 r., odkrywając na stronie internetowej OHIM, że prawo z rejestracji nie zostało przedłużone. Po trzecie, kancelaria B. bazowała na tylko jednym systemie, w tym wypadku „Inprotech”. Po czwarte, kancelaria B. nie wzięła pod uwagę pisma OHIM z dnia 28 stycznia 2008 r. wyznaczającego jej dwa terminy do złożenia wniosku i uiszczenia opłat. W czwartej kolejności skarżąca nie wykazała, że dochowała „należytej staranności wymaganej przez okoliczności”.

13

W skardze skarżąca wniosła do Sądu o:

14

Podczas rozprawy skarżąca odstąpiła od drugiego żądania.

15

OHIM wnosi do Sądu o:

16

Na poparcie skargi skarżąca podnosi jedyny zarzut dotyczący naruszenia art. 81 rozporządzenia nr 207/2009 i popełnienia błędu w ocenie stanu faktycznego.

17

Skarżąca podnosi, że przy ocenie wymaganej staranności właściciela znaku towarowego i jego przedstawicieli Izba Odwoławcza zastosowała błędne i zbyt surowe kryteria prawne. Ponadto skarżąca zarzuca Izbie Odwoławczej dokonanie błędnych ustaleń faktycznych.

18

Z art. 81 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 wynika, że przywrócenie stanu poprzedniego jest uzależnione od spełnienia dwóch przesłanek: po pierwsze, strona musi działać z zachowaniem należytej staranności wymaganej przez okoliczności, i po drugie, uchybienie strony musi mieć bezpośredni wpływ na utratę prawa lub środków odwoławczych [postanowienie Sądu z dnia 6 września 2006 r. w sprawie T-366/04 Hensotherm przeciwko OHIM – Hensel (HENSOTHERM), niepublikowane w Zbiorze, pkt 48; wyrok Sądu z dnia 20 kwietnia 2010 r. w sprawie T-187/08 Rodd & Gunn Australia przeciwko OHIM (Przedstawienie psa), niepublikowany w Zbiorze, pkt 28].

19

Z tego przepisu wynika również, że obowiązek zachowania należytej staranności ciąży w pierwszym rzędzie na właścicielu znaku towarowego. Tak więc, jeżeli właściciel zleca dokonanie czynności administracyjnych związanych z przedłużeniem prawa z rejestracji danego znaku towarowego, musi on upewnić się, że wybrana osoba zapewnia konieczne gwarancje pozwalające założyć właściwe wykonanie powierzonego zadania. Ponadto w wyniku powierzenia takiego zadania również na osobie wybranej, podobnie jak na właścicielu, ciąży obowiązek zachowania należytej staranności. Zważywszy bowiem na to, że taka osoba działa w imieniu i na rachunek właściciela, jej działania winny być uznawane za działania właściciela [wyrok Sądu z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie T-136/08 Aurelia Finance przeciwko OHIM (AURELIA), Zb.Orz. s. II-1361, pkt 14, 15; ww. wyrok w sprawie Przedstawienie psa, pkt 29].

20

Poza tym zgodnie z utrwalonym orzecznictwem określenie „należyta staranność wymagana przez okoliczności” zawarte w art. 81 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 wymaga wprowadzenia systemu wewnętrznych kontroli i monitorowania terminów, który co do zasady wyklucza nieumyślne uchybienie terminu, jak to przewidują wytyczne OHIM. Wynika stąd, że jedynie zdarzenia o wyjątkowym charakterze, a co za tym idzie – niedające się przewidzieć mimo zdobytego doświadczenia, mogą uzasadniać przywrócenie stanu poprzedniego (ww. wyrok w sprawie AURELIA, pkt 26).

21

W niniejszym wypadku skarżąca, właściciel znaku towarowego, wybrała do zarządzania znakiem towarowym swego amerykańskiego przedstawiciela, który z kolei zlecił dokonanie czynności administracyjnych związanych z przedłużeniem prawa z rejestracji tego znaku kancelarii B. W tych okolicznościach zarówno na skarżącej, jak i na jej amerykańskim przedstawicielu oraz na kancelarii B. ciążył obowiązek zachowania należytej staranności określony przez orzecznictwo przytoczone w pkt 18–20 powyżej.

22

Izba Odwoławcza wskazała kilka okoliczności, które doprowadziły do nieprzedłużenia prawa z rejestracji znaku. W pierwszej kolejności należy rozważyć, czy Izba Odwoławcza prawidłowo ustaliła, że kancelaria B. nie sprostała ciążącemu na niej obowiązkowi zachowania należytej staranności.

23

W pierwszej kolejności należy rozpatrzyć błąd ludzki popełniony przez menedżera odpowiedzialnego w kancelarii B. za przedłużenia praw z rejestracji, polegający na tym, że zapomniał on wydać właściwemu pracownikowi polecenie przedłużenia praw z rejestracji znaku w następstwie zlecenia dokonania takiego przedłużenia przez amerykańskiego przedstawiciela skarżącej.

24

W tym zakresie należy zauważyć, że Sąd orzekł już w przeszłości, iż błędy ludzkie popełniane przy zmechanizowanym zarządzaniu przedłużeniami praw z rejestracji nie mogą zostać uznane za zdarzenia o wyjątkowym charakterze czy też za zdarzenia, których nie da się przewidzieć mimo zdobytego doświadczenia (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie AURELIA, pkt 28). W rezultacie Izba Odwoławcza słusznie przyjęła, że błąd popełniony przez menedżera odpowiedzialnego w kancelarii B. za przedłużenia praw z rejestracji stanowił uchybienie ciążącemu na nim obowiązkowi zachowania należytej staranności.

25

W drugiej kolejności należy omówić fakt niewysłania menedżerowi odpowiedzialnemu za przedłużenia praw z rejestracji elektronicznych powiadomień trzy, cztery miesiące i pięć miesięcy po upływie terminu, zwracając szczególną uwagę na awarię systemu „Inprotech”.

26

W tym względzie Sąd orzekł już w przeszłości, że w przypadku zlecenia przedłużenia praw z rejestracji wyspecjalizowanej spółce korzystającej ze zinformatyzowanego systemu przypominania o terminach, zachowanie należytej staranności wymaganej przez okoliczności wymaga w szczególności, by system ten pozwalał na wykrycie i skorygowanie wszelkich dających się przewidzieć błędów w funkcjonowaniu systemu informatycznego (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie AURELIA, pkt 27). Tymczasem „uszkodzenie” lub utrata danych, na jakie wskazuje skarżąca, jest błędem, który można przewidzieć, a ryzyko jego wystąpienia jest nierozerwalnie związane z korzystaniem z jakiegokolwiek skomputeryzowanego systemu. Wobec tego brak zabezpieczenia systemu informatycznego przed awarią, na przykład w postaci równoległego systemu przypominania lub w drodze regularnych weryfikacji, także należy uznać za uchybienie ciążącemu na kancelarii B. obowiązkowi zachowania należytej staranności.

27

Argument skarżącej dotyczący innych przypadków awarii oprogramowania opracowanego przez spółkę C. pozostaje bez znaczenia. Istotne jest, że zinformatyzowany system używany przez kancelarię B. nie pozwalał na wykrycie i skorygowanie wszelkich dających się przewidzieć błędów w jego funkcjonowaniu, co doprowadziło do niedopełnienia przez tę kancelarię obowiązku zachowania należytej staranności.

28

W trzeciej kolejności skarżąca podnosi, że Izba Odwoławcza popełniła błąd w ocenie, stwierdzając w pkt 26 zaskarżonej decyzji, iż jej pełnomocnik, kancelaria B., „nie wzięła pod uwagę pisma [OHIM] z dnia 28 stycznia 2008 r. wyznaczającego jej dwa terminy do złożenia wniosku i uiszczenia opłat” oraz że „[g]dyby te istotne terminy zostały wprowadzone do systemu informatycznego pełnomocnika, […] stwierdzono by uchybienie menedżera ds. przedłużeń praw z rejestracji, nawet w przypadku uszkodzonego zinformatyzowanego systemu przypominania o terminach przedłużenia”.

29

Nawet przy założeniu, że ten argument skarżącej jest istotny dla oceny odpowiedzialności jej pełnomocnika, kancelarii B., należy stwierdzić, iż w odpowiedzi na pisemne pytanie Sądu skarżąca wyjaśniła, że automatyczne przypomnienia w ramach systemu „Inprotech” były generowane na podstawie danych wprowadzonych w związku z rejestracją omawianego znaku w dniu 29 lutego 2000 r. Ponadto dokument „Renewals department procedures” (procedury w ramach działu przedłużeń) określający procedury obowiązujące w kancelarii B. nie przewiduje żadnego wprowadzenia danych po otrzymaniu przypomnienia z OHIM wysłanego na podstawie art. 47 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009 i zasady 29 rozporządzenia nr 2868/95.

30

W rezultacie skarżąca nie przedstawiła żadnego dowodu, który mógłby podważyć zasadność twierdzenia zawartego w pkt 26 zaskarżonej decyzji, a zatem argument ten należy oddalić.

31

W czwartej kolejności skarżąca podniosła na rozprawie, że nie można było racjonalnie przewidzieć, iż na proces przedłużenia prawa z rejestracji znaku towarowego wpłyną błąd doświadczonego pracownika i uszkodzenie systemu informatycznego. W efekcie chodzi tu o niedający się przewidzieć zbieg zdarzeń.

32

W tym zakresie należy wskazać, że w niniejszym przypadku przyczyną, dla której błąd ludzki mógł odegrać jakąkolwiek rolę w nieprzedłużeniu prawa z rejestracji znaku towarowego, było to, że awaria systemu „Inprotech” nastąpiła po wygenerowaniu przypomnień w dniach 1 kwietnia, 1 czerwca i 1 lipca 2008 r., na które amerykański przedstawiciel skarżącej zareagował, wydając polecenie dokonania przedłużenia. Wspomniany błąd ludzki nie wystąpił w ramach mechanizmu kontroli lub weryfikacji skomputeryzowanego systemu skarżącej, który to mechanizm zostałby wprowadzony w celu ustanowienia dodatkowego etapu, tak aby wykryć awarię informatyczną lub utratę danych i właściwie zareagować na takie zdarzenie. Jak wskazano w pkt 26 powyżej, już sam brak takiego mechanizmu może stanowić uchybienie obowiązkowi zachowania należytej staranności spoczywającemu na właścicielu znaku towarowego lub jego pełnomocniku, jeżeli dochodzi do ostatecznego wykreślenia znaku towarowego z rejestru.

33

A zatem należy potwierdzić stwierdzenie Izby Odwoławczej, zgodnie z którym skarżąca nie wykazała, że kancelaria B. zachowała „należytą staranność wymaganą przez okoliczności”, tak jak tego wymaga art. 81 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 dla zastosowania instytucji przywrócenia stanu poprzedniego.

34

Także pozostałe argumenty skarżącej nie są w stanie podważyć tego stwierdzenia.

35

Po pierwsze, jeżeli chodzi o użycie w zaskarżonej decyzji sformułowań wywodzących się z orzecznictwa Trybunału dotyczącego ustalenia przypadków siły wyższej, wystarczy zauważyć, że jak wynika z rozważań zawartych w pkt 23–26 powyżej, Izba Odwoławcza ustaliła niezachowanie należytej staranności przez kancelarię B. w zakresie zgodnym z wymogami prawa. W rezultacie argumenty skarżącej stanowiące krytykę oderwanych interpretacyjnych fragmentów rozumowania Izby Odwoławczej są bezskuteczne. Niezależnie od tego Izba Odwoławcza prawidłowo stwierdziła, że przesłanki zastosowania art. 81 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 podlegają wykładni zawężającej. Dochowanie terminu stanowi bowiem bezwzględną przesłankę procesową, a instytucja przywrócenia stanu poprzedniego w przypadku znaku towarowego po jego wykreśleniu z rejestru może naruszyć pewność prawną.

36

Po drugie, skarżąca podnosi, że decyzja działu „Znaki towarowe i rejestr” OHIM bezprawnie wymagała od profesjonalnego pełnomocnika wykazania większego poziomu staranności niż od strony ogólnie.

37

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 65 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 celem skargi do Sądu jest orzeczenie w przedmiocie decyzji izb odwoławczych. Tymczasem z zaskarżonej decyzji nie wynika, jakoby Izba Odwoławcza przyjęła podejście reprezentowane w decyzji działu „Znaki towarowe i rejestr”. W istocie w pkt 15 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza wskazała, że „[w] przypadku gdy strona zdecyduje się na korzystanie z usług profesjonalnego pełnomocnika, obowiązek zachowania należytej staranności rozciąga się na tego prawidłowo umocowanego profesjonalnego pełnomocnika”, i w rezultacie nie wprowadziła rozróżnienia w poziomie staranności wymaganym od właściciela znaku towarowego i od jego pełnomocnika. Tak czy inaczej, ponieważ Izba Odwoławcza ustaliła niezachowanie należytej staranności przez kancelarię B. w zakresie zgodnym z wymogami prawa, ten argument skarżącej należy odrzucić jako niemający znaczenia dla sprawy (zob. także pkt 35 powyżej).

38

Po trzecie, skarżąca nie zgadza się ze stwierdzeniem zawartym w pkt 24 zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym jej amerykański przedstawiciel „powinien był zareagować wcześniej” na brak przedłużenia prawa z rejestracji, a nie dopiero w dniu 13 kwietnia 2009 r. Podnosi ona, że decydując się na skorzystanie z usług renomowanej i doświadczonej kancelarii adwokackiej specjalizującej się w prawie znaków towarowych i przekazując polecenie dokonania przedłużenia menedżerowi odpowiedzialnemu w tej kancelarii za przedłużenia praw z rejestracji, zachowała ona należytą staranność.

39

W tym zakresie wystarczy wskazać, że zaskarżona decyzja jest oparta w głównej mierze na uchybieniu obowiązkowi zachowania należytej staranności ciążącemu na kancelarii B., co wynika także z pkt 29 zaskarżonej decyzji. Warto zauważyć, że nowe polecenie dokonania przedłużenia lub przypomnienie wystosowane przez skarżącą lub jej amerykańskiego przedstawiciela we właściwym czasie do kancelarii B. mogłoby zaradzić popełnionym przez nią błędom i zapobiec ostatecznemu wykreśleniu znaku towarowego z rejestru.

40

Jednakże należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 19 powyżej wobec tego, iż przedstawiciele właściciela znaku towarowego działają w imieniu i na rachunek tego właściciela, ich działania są uznawane za działania samego właściciela. Jednocześnie i przez analogię, co zostało już stwierdzone przez Sąd w dziedzinie umorzenia należności celnych, niezachowanie ostrożności przez przedstawiciela musi być brane pod uwagę w tym samym zakresie co brak ostrożności ze strony zainteresowanego (wyrok Sądu z dnia 30 listopada 2006 r. w sprawie T-382/04 Heuschen & Schrouff Oriëntal Foods przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 94). Stąd też z punktu widzenia postępowania przed OHIM skarżąca, jej amerykański przedstawiciel i kancelaria B., pełnomocnik skarżącej przed OHIM, są traktowani jako jeden podmiot, a uchybienie obowiązkowi zachowania należytej staranności ciążącemu na przedstawicielach należy postrzegać jako uchybienie temu obowiązkowi przez właściciela znaku. W konsekwencji kwestia, czy skarżąca lub jej amerykański przedstawiciel zachowali należytą staranność, jest istotna jedynie z punktu widzenia ich wzajemnych stosunków umownych z kancelarią B. i ustalenia odpowiedzialności za szkodę poniesioną ewentualnie przez skarżącą, nie ma jednak wpływu na sytuację prawną skarżącej względem OHIM.

41

W rezultacie, ponieważ ustalono, iż bezpośrednią przyczyną nieprzedłużenia prawa z rejestracji znaku było niezachowanie należytej staranności przez kancelarię B., kwestia tego, czy skarżąca lub jej amerykański przedstawiciel zachowali należytą staranność konieczną do zaradzenia błędom popełnionym przez kancelarię B., nie jest istotna z punktu widzenia zgodności z prawem zaskarżonej decyzji, a zatem argumenty skarżącej wysunięte w tym zakresie należy odrzucić jako niemające znaczenia dla sprawy.

42

W konsekwencji, ponieważ Izba Odwoławcza prawidłowo uznała, że wniosek o przywrócenie stanu poprzedniego nie podlegał uwzględnieniu, należy oddalić jedyny zarzut skarżącej, a co za tym idzie – skargę w całości.

43

Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżąca przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami poniesionymi przez OHIM, zgodnie z jego żądaniem.

Z powyższych względów

SĄD (trzecia izba)

orzeka, co następuje: