Strony
Motywy wyroku
Sentencja

Strony

W sprawie C-568/11

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Vestre Landsret (Dania) postanowieniem z dnia 9 listopada 2011 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 14 listopada 2011 r., w postępowaniu:

Agroferm A/S

przeciwko

Ministeriet for Fødevarer, Landbrug og Fiskeri,

TRYBUNAŁ (druga izba),

w składzie: R. Silva de Lapuerta, prezes izby, G. Arestis (sprawozdawca), J.C. Bonichot, A. Arabadjev i J.L. da Cruz Vilaça, sędziowie,

rzecznik generalny: J. Kokott,

sekretarz: C. Strömholm, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 22 listopada 2012 r.,

rozważywszy uwagi przedstawione:

– w imieniu Agroferm A/S przez J. Lentza, advokat,

– w imieniu rządu duńskiego przez V. Pasternak Jørgensen, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez J. Pinborga, advokat,

– w imieniu Komisji Europejskiej przez C. Barslev oraz P. Rossiego, działających w charakterze pełnomocników,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 24 stycznia 2013 r.,

wydaje następujący

Wyrok

Motywy wyroku

1. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni pozycji 2309, 2922 i 3824 Nomenklatury scalonej zawartej w załączniku I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej taryfy celnej (Dz.U. L 256, s. 1), zmienionym rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1719/2005 z dnia 27 października 2005 r. (Dz.U. L 286, s. 1) (zwanej dalej „CN”), a także zasad prawa Unii dotyczących odzyskania kwot wypłaconych nienależnie.

2. Wniosek ów został przedstawiony w ramach sporu pomiędzy Agroferm A/S (zwanej dalej „Agroferm”) a Ministeriet for Fødevarer, Landbrug og Fiskeri (ministerium żywności, rolnictwa i rybołówstwa, zwanego dalej „Ministeriet”) w przedmiocie zwrotu przez Agroferm refundacji produkcyjnych związanych z siarczanem lizynu, które zostały na jej rzecz wypłacone nienależnie.

Ramy prawne

Prawo międzynarodowe

3. Zharmonizowany system oznaczania i kodowania towarów (zwany dalej „HS”) został opracowany przez Radę Współpracy Celnej, obecnie Światową Organizację Celną, i wprowadzony w życie na mocy Międzynarodowej konwencji w sprawie zharmonizowanego systemu oznaczania i kodowania towarów, sporządzonej w Brukseli w dniu 14 czerwca 1983 r. i zatwierdzonej, wraz z protokołem zmian do niej z dnia 24 czerwca 1986 r., w imieniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej decyzją Rady 87/369/EWG z dnia 7 kwietnia 1987 r. (Dz.U. L 198, s. 1).

4. Zgodnie z notą wyjaśniającą do HS dotyczącą działu 29 wyrażenie „zanieczyszczenia” ma zastosowanie wyłącznie do substancji, których obecność w pojedynczym związku chemicznym wynika wyłącznie i bezpośrednio z procesu wytwarzania. Substancje te nie są uważane za „zanieczyszczenia” dopuszczalne zgodnie z ową uwagą, gdy zostały celowo pozostawione w produkcie z zamiarem uczynienia go nadającym się raczej do specyficznego zastosowania, niż do użytku ogólnego.

5. Noty wyjaśniające do HS dotyczące pozycji 2309 wskazują, że owa pozycja obejmuje preparaty do wyrobu pasz „treściwych” lub „uzupełniających”. Preparaty te są zazwyczaj mieszankami składającymi się z kliku substancji, czasami zwanymi „dodatkami”, których rodzaj i proporcje różnią się w zależności od przewidywanej produkcji zwierzęcej. Substancje te, pośród których znajdują się aminokwasy, ułatwiają między innymi trawienie i ogólniej, dobre wykorzystanie paszy przez zwierzęta, oraz chronią ich zdrowie.

Prawo Unii

Klasyfikacja taryfowa

6. CN jest oparta na HS. Część druga CN obejmuje klasyfikację towarów, która dzieli się na sekcje, działy, pozycje i podpozycje.

7. Dział 23 do CN jest zatytułowany „Pozostałości i odpady przemysłu spożywczego, gotowa pasza dla zwierząt”. Zgodnie z uwagą 1 do owego działu pozycja 2309 CN obejmuje „produkty stosowane do żywienia zwierząt, gdzie indziej nie wymienione ani nie włączone, otrzymane w wyniku przetwarzania materiałów roślinnych lub zwierzęcych w takim stopniu, że utraciły one podstawowe cechy oryginalnego materiału, przy czym są to produkty inne niż roślinne pozostałości, odpady i produkty uboczne takiego przetwarzania”. Pozycja 2309 CN jest zatytułowana „Preparaty, w rodzaju stosowanych do karmienia zwierząt”.

8. Dział 29 CN jest zatytułowany „Chemikalia organiczne”. Uwaga 1 lit. a) i b) do owego działu stanowi:

„Jeżeli z kontekstu nie wynika inaczej, pozycje niniejszego działu obejmują jedynie:

a) odrębne chemicznie zdefiniowane związki organiczne, nawet zanieczyszczone;

b) mieszaniny dwóch lub więcej izomerów tego samego związku organicznego (nawet zanieczyszczone), z wyjątkiem mieszanin izomerów węglowodorów alifatycznych (innych niż stereoizomery), nasyconych lub nienasyconych (dział 27)”.

9. Pozycja CN 2922 jest zatytułowana „Związki aminowe z tlenową grupą funkcyjną”.

10. Dział 38 CN jest zatytułowany „Produkty chemiczne różne”. Pozycja 3824 CN obejmuje „Gotowe spoiwa do form odlewniczych lub rdzeni; produkty chemiczne i preparaty przemysłu chemicznego lub przemysłów pokrewnych (włączając te, składające się z mieszanin produktów naturalnych), gdzie indziej nie wymienione ani nie włączone”.

Refundacje produkcyjne

– Rozporządzenie (WE) nr 1260/2001

11. Artykuł 7 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/2001 z dnia 19 czerwca 2001 r. w sprawie wspólnej organizacji rynków w sektorze cukru (Dz.U. L 178, s. 1) stanowi:

„Podjęto decyzję o przyznaniu refundacji produkcyjnych dla produktów wymienionych w art. 1 ust. 1 lit. a) i f) oraz dla syropów wymienionych w art. 1 ust. 1 lit. d), oraz dla chemicznie czystej fruktozy (lewulozy) objętej kodem CN 1702 50 00 jako produktu pośredniego, o ile takie podlegają jednej z sytuacji określonej w art. 23 ust. 2 [WE], jak również gdy są wykorzystywane do wytwarzania niektórych produktów przemysłu chemicznego.

[…]”.

– Rozporządzenie (WE) nr 1265/2001

12. Artykuł 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1265/2001 z dnia 27 czerwca 2001 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/2001 w odniesieniu do przyznawania refundacji produkcyjnych do niektórych produktów cukrowych stosowanych w przemyśle chemicznym (Dz.U. L 178, s. 63) stanowi:

„1 Do celów niniejszego rozporządzenia »produkty podstawowe« oznaczają:

a) produkty określone w art. 1 ust.1 lit. a) i f) rozporządzenia […] nr 1260/2001; oraz

b) syrop cukrowy określony w art. 1 ust.1 lit. d) rozporządzenia (WE) nr 1260/2001 oraz objęty kodami CN ex1702 60 95 i ex 1702 90 99 o stopniu czystości co najmniej 85%

używane przy wytwarzaniu produktów przemysłu chemicznego wymienionych w załączniku I.

[…]”.

13. Artykuł 2 rozporządzenia nr 1265/2001 stanowi:

„1. Refundacje produkcyjne przyznawane są przez państwo członkowskie, na terytorium którego odbywa się przetwarzanie produktów podstawowych.

2. Państwo członkowskie może przyznać refundację po zapewnieniu przez kontrolę celną lub inspekcję administracyjną dającą równoważne gwarancje, że produkty podstawowe wykorzystywane są do celu określonego we wniosku, określonym w art. 3”.

14. Zgodnie z art. 10 tego rozporządzenia:

„1. Wniosek o przyznanie refundacji produkcyjnej składa się na piśmie właściwemu organowi państwa członkowskiego, w którym produkt podstawowy zostanie poddany przetworzeniu.

Wniosek wskazuje:

[…]

c) pozycję taryfy oraz opis produktu chemicznego, do produkcji którego zostanie wykorzystany produkt podstawowy;

[…]

3. Dla stosowania przepisów ust. 2:

[…]

b) prawo do otrzymania refundacji produkcyjnej uwarunkowane jest od udzielenia przetwórcy wcześniejszego zezwolenia przez państwo członkowskie, na terytorium którego wspomniany przetwórca będzie przetwarzał półprodukt w produkt chemiczny określony w załączniku I.

Zezwolenia określone w akapicie drugim udzielane są przez zainteresowane państwo członkowskie, jeżeli wnioskodawca umożliwi każdorazowo przeprowadzenie niezbędnych weryfikacji.

[…]”.

15. Z załącznika I do rozporządzenia nr 1265/2001 wynika, że refundacje produkcyjne są przyznawane dla celów wyrobu produktów objętych działem CN 29 (Chemikalia organiczne) oraz działem CN 38 (Produkty chemiczne różne).

Finansowanie wspólnej polityki rolnej

16. Artykuł 8 rozporządzenia Rady (WE) nr 1258/99 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej stanowił:

„1. Państwa członkowskie, zgodnie z przepisami ustawowymi, wykonawczymi lub administracyjnymi prawa krajowego, podejmują środki niezbędne do:

a) upewnienia się, że transakcje finansowane przez Fundusz są rzeczywiście przeprowadzane i dokonywane w poprawny sposób;

b) zapobiegania nieprawidłowościom i postępowania z nimi [i ścigania ich];

c) odzyskiwania [dochodzenia] kwot straconych wskutek nieprawidłowości lub zaniedbań.

Państwa członkowskie powiadomią Komisję o środkach podjętych w tym celu, w szczególności o stanie procedur administracyjnych i sądowych.

2. W przypadku braku całkowitego odzyskania [W razie niemożności wyegzekwowania należności w całości] skutki finansowe nieprawidłowości lub zaniedbań ponosi Wspólnota z wyjątkiem konsekwencji nieprawidłowości lub zaniedbań, które mogą obciążać władze administracyjne lub inne organy państw członkowskich.

Odzyskane sumy wypłacane są agencjom płatniczym i odejmowane przez nie od wydatków finansowanych przez Fundusz. Odsetki od sum odzyskanych [wyegzekwowanych] lub wpłaconych z opóźnieniem wpłaca się do Funduszu.

[…]”.

Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

17. Agroferm jest przedsiębiorstwem duńskim, które do czerwca 2006 r. produkowała w swym zakładzie położonym w Esbjerg (Dania) siarczan lizyny. Produkty składające się z lizyny są produkowane na bazie cukru, który stanowi ich produkt podstawowy.

18. W dniu 19 maja 2004 r. Agroferm przedstawiła duńskim organom celnym wniosek o uprzednie zezwolenie na refundacje produkcyjne związane z produkcją siarczanu lizyny. We wniosku przedsiębiorstwo to wyjaśniło, że produktem, który zamierza wytwarzać jest siarczan lizyny, podlegający jego zdaniem zaklasyfikowaniu do pozycji CN 2922. Po uwzględnieniu przez owe organy wskazanego wniosku Agroferm regularnie uzyskiwała refundacje produkcyjne odpowiadające ilościom cukru, jakich używała dla celów produkcji siarczanu lizyny.

19. Po przeprowadzeniu badania przez Force Technology – prywatne przedsiębiorstwa trudniące się na zlecenie duńskich organów celnych analizowaniem próbek produktów dla celów ich klasyfikacji taryfowej – zaproponowano, by sklasyfikować produkt wytwarzany przez Agroferm w ramach działu CN 23, a nie w dziale CN 29. W opinii z dnia 5 kwietnia 2006 r. Force Technology wskazała, że analizowana próbka została wytworzona w wyniku fermentacji i że badany produkt zawierał siarczan lizyny i produkty uboczne fermentacji. Przedsięborstwo to wskazało, że produkt czysty jedynie w 66% (procent siarczanu lizyny zawartego w substancji suchej) nie może zostać zaklasyfikowany do działu CN 29.

20. Komitet kodeksu celnego, do którego zwróciły się duńskie organy celne, wskazał, że dla celów podjęcia decyzji w przedmiocie dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń i klasyfikacji produktów chemicznych pierwszeństwo należy nadać analizie każdego przypadku i że preparat sporny w postępowaniu głównym należy sklasyfikować w dziale CN 23, a nie w dziale CN 29.

21. Decyzją z dnia 10 sierpnia 2006 r. Direktoratet for FødevareErhverv (dyrekcja ds. żywienia, zwana dalej „Direktoratet”) poinformowała Agroferm, że po konsultacji z Komisją Europejską oraz komitetem kodeksu celnego zostało stwierdzone, iż wytwarzane przez nią produkty nie powinny być klasyfikowane jako produkty na bazie lizyny w rozumieniu pozycji CN 2922 i że w konsewkencji nie może ona otrzymywać refundacji produkcyjnych.

22. W dniu 22 listopada 2006 r. Direktoratet postanowiła, że Agroferm powinna zwrócić kwotę w wysokości około 86,6 milionów DKK wraz z odsetkami, co odpowiada jej zdaniem refundacjom produkcyjnym otrzymanym od sierpnia 2004 r. do marca 2006 r. W odniesieniu do owej kwoty strony postępowania głównego pozostają w sporze.

23. W dniu 18 grudnia 2006 r. Agroferm zlożyła do Ministeriet odwołanie od decyzji wydanych przez Direktoratet. W decyzji z dnia 18 lipca 2008 r. Ministeriet utrzymał w mocy wszystkie punkty decyzji przyjętych przez Direktoratet i uznał, że Agroferm nie działała w dobrej wierze, gdy składała wniosek o przyznanie refundacji produkcyjnych.

24. W dniu 23 września 2009 r. Agroferm wniosła skargę do Retten i Esbjerg (sądu w Esbjerg), który na mocy orzeczenia z dnia 4 listopada 2009 r. w związku ze zgodnym wnioskiem stron przekazał sprawę do Vestre Landsret ze względu na to, że postępowanie główne stanowi sprawę zasadniczą w rozumieniu duńskiego postępowania cywilnego, dotyczy bowiem interpretacji kwestii związanych z prawem Unii i brane jest pod uwagę złożenie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym.

25. W tych okolicznościach sąd odsyłający postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1) Czy wyrób otrzymywany w wyniku fermentacji cukru z wykorzystaniem bakterii szczepu Corynebacterium glutamicum, który – zgodnie ze szczegółową specyfikacją zawartą w załączniku 1 do postanowienia odsyłającego – składa się w około 65% z siarczanu lizyny, a ponadto zawiera zanieczyszczenia pochodzące z procesu produkcyjnego (niezmodyfikowane surowce, reagenty wykorzystywane w procesie produkcyjnym oraz produkty uboczne) objęty jest pozycjami [CN] 2309, 2922 czy 3824?

Czy w tym względzie należy brać pod uwagę, czy wskazane zanieczyszczenia zostały pozostawione w sposób zamierzony, celem uczynienia wyrobu szczególnie albo bardziej zdatnym do wykorzystania przy produkcji pasz lub też zanieczyszczenia zostały pozostawione, gdyż ich usunięcie nie było niezbędne ani celowe? Jakimi wskazówkami należy się kierować przy ocenie tej kwestii w danym wypadku?

Czy z punktu widzenia odpowiedzi na niniejsze pytanie należy wziąć pod uwagę, że istnieje możliwość wytwarzania innych wyrobów zawierających lizynę, w szczególności »czystej« lizyny (≥ 98%) oraz wyrobów zawierających chlorowodorek lizyny, w których zawartość lizyny jest wyższa niż w wyrobie obejmującym siarczan lizyny opisanym powyżej, a także czy należy wziąć pod uwagę w tym względzie, że zawartość siarczanu lizyny i zanieczyszczeń w wyrobie obejmującym siarczan lizyny opisanym wyżej odpowiada poziomowi właściwemu dla wyrobów obejmujących siarczan lizyny pochodzących od innych producentów? Jakimi wskazówkami należy się kierować przy ocenie tej kwestii w danym wypadku?

2) W razie przyjęcia, że zgodnie z zasadą legalności produkcja nie była objęta systemem refundacyjnym, czy byłoby niezgodne z prawem Unii, by władze krajowe, zgodnie z krajowymi zasadami pewności prawa i ochrony uzasadnionych oczekiwańodstąpiły w stanie faktycznym takim jak w niniejszej sprawie od żądania zwrotu kwot refundacji, jakie producent przyjął w dobre wierze?

3) W razie przyjęcia, że zgodnie z zasadą legalności produkcja nie była objęta system refundacyjnym, czy byłoby niezgodne z prawem Unii, by władze krajowe, zgodnie z krajowymi zasadami pewności prawa i ochrony uzasadnionych oczekiwań, przestrzegały, w stanie faktycznym takim jak w niniejszej sprawie, zobowiązań (podjętych w formie świadectw refundacyjnych), które miały charakter terminowy i które producent przyjął w dobrej wierze?”.

W przedmiocie pytań prejudycjalnych

W przedmiocie pytania pierwszego

26. Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy produkt tego rodzaju co produkt sporny w postępowaniu głównym, składający się z siarczanu lizyny i zanieczyszczeń pochodzących z procesu produkcyjnego, jest objęty pozycjami CN 2309, 2922 czy 3824.

27. Tytułem wstępu należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w interesie pewności prawa i ułatwienia kontroli decydującego kryterium dla klasyfikacji taryfowej towarów należy poszukiwać zasadniczo w ich obiektywnych cechach i właściwościach, takich jak określone w pozycjach CN oraz uwagach do sekcji lub działów (zob. w szczególności wyroki: z dnia 25 maja 1989 r. w sprawie 40/88 Weber, Rec. s. 1395, pkt 13; z dnia 18 lipca 2007 r. w sprawie C-142/06 Olicom, Zb.Orz. s. I-6675, pkt 16; z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie C-215/10 Pacific World i FDD International, Zb.Orz. s. I-7255, pkt 28).

28. Należy również wskazać, że noty wyjaśniające HS stanowią ważne środki służące zapewnieniu jednolitego stosowania Wspólnej taryfy celnej oraz jako takie dostarczają pomocnych wskazówek do jej interpretacji (zob. wyroki: z dnia 19 maja 1994 r. w sprawie C-11/93 Siemens Nixdorf, Rec. s. I-1945, pkt 12; z dnia 27 kwietnia 2006 r. w sprawie C-15/05 Kawasaki Motors Europe, Zb.Orz. s. I-3657, pkt 36; a także ww. wyrok w sprawie Pacific World i FDD International, pkt 29).

29. Co się tyczy przede wszystkim pozycji CN 2922 uwaga 1 lit. a) do działu CN 29 stanowi, że pozycje tego działu obejmują jedynie odrębne chemicznie zdefiniowane związki organiczne, w tym również zanieczyszczone.

30. Z postanowienia odsyłającego wynika, że produkt na bazie siarczanu lizyny tego rodzaju co produkt sporny w postępowaniu głównym jest związkiem organicznym o zdefiniowanym składzie chemicznym, zawierającym około 65% siarczanu lizyny i 35% masy komórkowej powstałej w wyniku procesu produkcji przez fermentację. Ponadto wedle sądu odsyłającego owa masa komórkowa, która zawierała substancje odżywcze o wysokiej wartości biologicznej, została celowo pozostawiona w tym produkcie, aby polepszyć jego zdatność do użycia jako dodatku do paszy i aby zapobiec absorbcji wilgoci przez siarczan lizyny.

31. Powstało zatem pytanie, czy wskazana masa komórkowa może zostać uznana za zanieczyszczenia, których występowanie nie podważa klasyfikacji do pozycji działu CN 29 zgodnie z uwagą 1 lit. a) do owego działu.

32. W tym względzie należy wskazać, że o ile uwaga 1 do działu CN 29 dopuszcza występowanie zanieczyszczeń, to należy stwierdzić, że mają one w sposób konieczny charakter pozostałości, a nie powinny wpływać na „odrębność” omawianego związku chemicznego. Jak bowiem wskazała rzecznik generalna w pkt 31 opinii, powód dla ustanowienia owej tolerancji jest związany z faktem, że zasadniczo osiągnięcie stopnia czystości wynoszącego 100% jest technicznie niemożliwe.

33. Ponadto z uwagi 1 lit. f) i g) do działu CN 29 wynika, że pozycje owego działu mogą obejmować w szczególności produkty wskazane w owej uwadze 1 lit. a) z dodatkiem różnych substancji niezbędnych do utrzymania ich trwałości, transportu, celem ułatwienia ich identyfikacji lub ze względów bezpieczeństwa, pod warunkiem że dodatki te nie uczynią produktu bardziej odpowiednim do niektórych zastosowań specjalnych niż do zastosowania ogólnego.

34. O ile, zgodnie z uwagą 1 lit. f) i g) do działu 29 dodanie innych substancji do produktów, które mogą zostać sklasyfikowane w ramach owego działu, podlega pewnym szczegółowo określonym wymogom, dotyczącym w szczególności względów bezpieczeństwa lub identyfikacji przy zachowaniu ogólnego zastosowania danego produktu, to należy a fortiori stwierdzić, że ma to zastosowanie również do zanieczyszczeń wskazanych w uwadze 1 lit. a) tego samego działu.

35. Jeżeli bowiem produkt zawiera zanieczyszczenia wynikające z procesu produkcji, które czynią go zdatnym do szczególnych zastosowań, odmiennych od jego zastosowania ogólnego, to ów produkt nie może zostać uznany za „odrębny” w rozumieniu uwagi 1 lit. a) do działu CN 29, ponieważ tego rodzaju zanieczyszczenia determinują jego użycie.

36. Ponadto owa ocena wynika również z wskazanej w pkt 4 niniejszego wyroku noty wyjaśniającej do HS dotyczącej działu 29.

37. W niniejszej sprawie z postanowienia odsyłającego wynika, że zanieczyszczenia pozostają w produkcie spornym w postępowaniu głównym po fermentacji w celu polegającym raczej na uzdatnieniu go do szczególnego zastosowania jako dodatku do paszy treściwej zawierającej pewną ilość substancji odżywczych o wysokiej wartości biologicznej, aniżeli na zastosowaniu ogólnym.

38. Z powyższego wynika, że produkt na bazie siarczanu lizyny tego rodzaju co produkt w postępowaniu głównym nie może zostać zaklasyfikowany do pozycji CN 2922.

39. Pozycja CN 2309 obejmuje „produkty stosowane do żywienia zwierząt”. Zgodnie z uwagą 1 do działu CN 23 pozycja ta obejmuje produkty stosowane do żywienia zwierząt, gdzie indziej nie wymienione ani nie włączone, otrzymane w wyniku przetwarzania materiałów roślinnych lub zwierzęcych w takim stopniu, że utraciły one podstawowe cechy oryginalnego materiału, przy czym są to produkty inne niż roślinne pozostałości, odpady i produkty uboczne takiego przetwarzania.

40. Ponadto ze wskazanych w pkt 5 niniejszego wyroku not wyjaśniających do HS dotyczących pozycji 2309 wynika, że owa pozycja obejmuje w szczególności dodatki, których rodzaj i proporcje są ustalane dla celów określonej produkcji zwierzęcej i pośród których znajdują się aminokwasy.

41. W tym względzie należy stwierdzić, że przeznaczenie towaru może stanowić obiektywne kryterium klasyfikacji, o ile jest ono właściwe dla tego produktu, co daje się ocenić na podstawie jego obiektywnych cech i właściwości (zob. wyrok z dnia 15 lutego 2007 r. w sprawie C-183/06 RUMA, Zb.Orz. s. I-1559, pkt 36; ww. wyrok w sprawie Olicom, pkt 18; a także wyrok z dnia 29 kwietnia 2010 r. w sprawie C-123/09 Roeckl Sporthandschuhe, Zb.Orz. s. I-4065, pkt 28).

42. Z postanowienia odsyłającego wynika, że produkt na bazie siarczanu lizyny tego rodzaju co produkt sporny w postępowaniu głównym był przeznaczony do zastosowania w produkcji paszy jako dodatek. Składał się on z pewnej liczby substancji, w tym również aminokwasów, które są korzystne dla żywienia zwierząt.

43. W związku z powyższym obiektywne cechy tego rodzaju produktu, w szczególności pozostawione w nim celowo składniki masy komórkowej powstałej w wyniku procesu produkcji, determinują przeznaczenie owego produktu jako zastosowanie jako dodatku przy produkcji paszy. Z powyższego wynika, że produkt ów spełniał warunki wymagane dla celów klasyfikacji w pozycji CN 2309.

44. Co się tyczy pozycji CN 3824 wystarczy wskazać, że stanowi ona pozycję dopełniającą, która ma zastosowanie jedynie wówczas, gdy dany produkt nie może zostać sklasyfikowany w żadnej innej pozycji. W związku z tym, że sytuacja taka nie wystąpiła w niniejszej sprawie, brak jest konieczności badania zastosowania owej pozycji.

45. W konsekwencji na pytanie pierwsze należy udzielić odpowiedzi, że CN powinna być interpretowana w ten sposób, że produkt składający się z siarczanu lizyny i zanieczyszczeń pochodzących z procesu produkcyjnego należy sklasyfikować w pozycji CN 2309 jako produkt stosowany do żywienia zwierząt.

W przedmiocie pytań drugiego i trzeciego

46. Poprzez pytania drugie i trzecie, które należy rozpatrzyć łącznie, sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy prawo Unii sprzeciwia się temu, by krajowe organy celne, mając na uwadze zasady pewności prawa i ochrony uzasadnionych oczekiwań, które podlegają poszanowaniu na mocy prawa krajowego, po pierwsze, żądały zwrotu nienależnie wypłaconych kwot refundacji produkcyjnych odnoszących się do siarczanu lizyny, które producent przyjął w dobre wierze, oraz po drugie, odmówiły producentowi wypłacenia refundacji produkcyjnych za ten produkt, do czego organy te zobowiązały się względem niego.

47. Należy na wstępie przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem nie można uznać za sprzeczną z prawem Unii okoliczności, że prawo krajowe w dziedzinie cofania aktów administracyjnych oraz żądania zwrotu świadczeń pieniężnych wypłaconych nienależnie przez administrację publiczną uwzględnia obok zasady legalności również zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań oraz zasadę pewności prawa, ponieważ zasady te należą do porządku prawnego Unii. Te zasady powinny być przestrzegane ze szczególnym rygorem w przypadku regulacji przewidującej skutki finansowe (zob. wyrok z dnia 13 marca 2008 r. w sprawach połączonych od C-383/06 do C-385/06 Vereniging Nationaal Overlegorgaan Sociale Werkvoorziening i in., Zb.Orz. s. I-1561, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo).

48. Należy jednakże stwierdzić, że rozporządzenie nr 1265/2001, na podstawie którego Agroferm otrzymała refundacje produkcyjne dla siarczanu lizyny, ustanawia zasady stosowania rozporządzenia nr 1260/2001 w sprawie wspólnej organizacji rynków w sektorze cukru w ramach wspólnej polityki rolnej.

49. W związku z tym zwrot kwot nienależnie wypłaconych przez Unię na podstawie wskazanego rozporządzenia nr 1265/2001 ma swą podstawę prawną w przepisach rozporządzenia nr 1258/1999 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej (zob. analogicznie, w zakresie dotyczącym zwrotu nienależnie wypłaconych dotacji z funduszy strukturalnych, ww. wyrok w sprawach połączonych Vereniging Nationaal Overlegorgaan Sociale Werkvoorziening i in., pkt 39).

50. W szczególności art. 8 ust. 1 lit. c) ostatniego ze wskazanych rozporządzeń nakłada na państwa członkowskie obowiązek odzyskania kwot utraconych wskutek nieprawidłowości lub zaniedbań, bez konieczności upoważnienia wynikającego z prawa krajowego (zob. podobnie wyrok z dnia 21 września 1983 r. w sprawach połączonych od 205/82 do 215/82 Deutsche Milchkontor i in., Rec. s. 2633, pkt 22).

51. W tym kontekście zasady pewności prawa i ochrony uzasadnionych oczekiwań należy stosować zgodnie z regułami prawa Unii (zob. analogicznie wyrok w sprawach połączonych Vereniging Nationaal Overlegorgaan Sociale Werkvoorziening i in., pkt 53).

52. W tym względzie należy podkreślić, że na zasadę uzasadnionych oczekiwań nie można powoływać się przeciwko konkretnemu przepisowi prawa Unii, zaś zachowanie organu krajowego, na którym spoczywa obowiązek stosowania prawa Unii, które pozostaje w sprzeczności z tym przepisem, nie może rodzić uzasadnionych oczekiwań po stronie podmiotu gospodarczego, prowadzących do czerpania korzyści z traktowania sprzecznego z prawem Unii (zob. wyroki: z dnia 1 kwietnia 1993 r. w sprawach połączonych od C-31/91 do C-44/91 Lageder i in., Rec. s. I-1761, pkt 35; z dnia 16 marca 2006 r. w sprawie C-94/05 Emsland-Stärke, Zb.Orz. s. I-2619, pkt 31; z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie C-153/10 Sony Supply Chain Solutions (Europe), Zb.Orz. s. I-2775, pkt 47].

53. Tymczasem art. 1 ust. 1 rozporządzenia nr 1265/2001 obejmuje w ramach „produktów podstawowych” korzystających z refundacji produkcyjnych między innymi cukier używany przy wytwarzaniu produktów przemysłu chemicznego wymienionych w załączniku I do owego rozporządzenia. Ów załącznik wskazuje w sposób wyraźny produkty objęte działami CN 29 i 38. Ponadto z art. 10 ust. 1 lit. c) owego rozporządzenia wynika, że wniosek o refundację produkcyjną powinien wskazywać pozycję taryfy oraz opis produktu chemicznego, do produkcji którego zostanie wykorzystany produkt podstawowy.

54. W tym względzie, jak wskazała rzecznik generalna w pkt 63 opinii, oczekiwania podmiotu gospodarczego dotyczące otrzymania refundacji produkcyjnej mogą być chronione jedynie wówczas, gdy wytwarzany przez niego produkt podlega klasyfikacji w pozycji lub dziale CN wskazanych w świadectwie.

55. W niniejszej sprawie, jak wynika z odpowiedzi na pierwsze pytanie prejudycjalne, produkt sporny w postępowaniu głównym powinien zostać w istocie sklasyfikowany w ramach pozycji CN 2309, a nie w ramach pozycji CN 2922, jak zostało to błędnie zgłoszone przez podmiot gospodarczy otrzymujący refundację produkcyjną.

56. W związku z tym refundacje produkcyjne dla owego produktu były niezgodne z prawem Unii. W konsekwencji należy stwierdzić, że duńskie organy celne nie mogły doprowadzić do powstania u podmiotu gospodarczego – niezależnie od jego dobrej woli – uzasadnionych oczekiwań prowadzących do czerpania korzyści z traktowania sprzecznego z prawem Unii. Dzieje się tak również wówczas, gdy z jednej strony owe refundacje zostały przyznane na podstawie uprzedniego zezwolenia wydanego przez owe organy, a z drugiej strony, gdy organy te zobowiązały się do dokonywania dalszych refundacji przed pozyskaniem wiedzy o błędzie, którego dopuścił się podmiot gospodarczy w swym zgłoszeniu.

57. Z powyższych rozważań wynika, że na pytania drugie i trzecie należy udzielić odpowiedzi, iż zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się ona temu, by w sytuacji tego rodzaju co w postępowaniu głównym krajowe organy celne, po pierwsze, żądały zwrotu nienależnie wypłaconych kwot refundacji produkcyjnych za siarczan lizyny, które producent już otrzymał, oraz po drugie, by odmówiły producentowi wypłacenia refundacji produkcyjnych za ten produkt, do czego organy te zobowiązały się względem niego.

W przedmiocie kosztów

58. Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym; do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Sentencja

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje:

1) Nomenklatura scalona zawarta w załączniku I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej taryfy celnej, zmienionym rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1719/2005 z dnia 27 października 2005 r. powinna być interpretowana w ten sposób, że produkt składający się z siarczanu lizyny i zanieczyszczeń pochodzących z procesu produkcyjnego należy sklasyfikować w pozycji CN 2309 jako produkt stosowany do żywienia zwierząt.

2) Zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się ona temu, by w sytuacji tego rodzaju co w postępowaniu głównym krajowe organy celne, po pierwsze, żądały zwrotu nienależnie wypłaconych kwot refundacji produkcyjnych za siarczan lizyny, które producent już otrzymał, oraz po drugie, by odmówiły producentowi wypłacenia refundacji produkcyjnych za ten produkt, do czego organy te zobowiązały się względem niego.