Sprawa C‑546/11
Dansk Jurist- og Økonomforbund
przeciwko
Indenrigs- og Sundhedsministeriet
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Højesteret)
„Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy — Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek — Dyrektywa 2000/78/WE — Artykuł 6 ust. 1 i 2 — Odmowa wypłaty wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy urzędnikom, którzy ukończyli 65 lat i kwalifikują się do korzystania z emerytury”
Streszczenie – wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 26 września 2013 r.
Polityka społeczna – Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy – Dyrektywa 2000/78 – Zakres zastosowania – Pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczone dla urzędników zwolnionych z powodu likwidacji ich stanowiska – Obecna korzyść w pieniądzu, wypłacana urzędnikom w związku ich zatrudnieniem – Włączenie
[art. 157 ust. 2 TFUE; dyrektywa Rady nr 2000/78, motyw 13, art. 3 ust. 1 lit. c), art. 3 ust. 3]
Polityka społeczna – Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy – Dyrektywa 2000/78 – Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek – Wyjątek – Systemy zabezpieczenia społecznego pracowników ustalające wiek przyznania lub nabycia praw do świadczeń emerytalnych lub inwalidzkich – Zakres – Pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczone dla urzędników zwolnionych z powodu likwidacji ich stanowiska – Wyłączenie
(dyrektywa Rady 2000/78, art. 6 ust. 2)
Polityka społeczna – Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy – Dyrektywa 2000/78 – Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek – Przepisy krajowe wykluczające urzędników kwalifikujących się do korzystania z emerytury z wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczonego dla urzędników zwolnionych w związku z likwidacją ich stanowiska – Uzasadnienie wynikające z dążenia do uzasadnionych celów – Dopuszczalność – Proporcjonalność – Niedopuszczalność
(dyrektywa Rady 2000/78, art. 2 ust. 1, art. 6 ust. 1)
Dyrektywę 2000/78 ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy należy interpretować w ten sposób, że zakres jej stosowania, w świetle jej art. 3 ust. 1 lit. c) i art. 3 ust. 3 w związku z motywem 13, obejmuje wynagrodzenia w rozumieniu art. 157 ust. 2 TFUE. Wynagrodzenie za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczone dla urzędników zwolnionych w związku z likwidacją ich stanowiska, przedstawiające obecną korzyść pieniężną przyznawaną przez pracodawcę urzędnikom z racji ich zatrudnienia, stanowi wynagrodzenie w rozumieniu art. 157 ust. 2 TFUE i jest w związku z tym objęte zakresem stosowania dyrektywy 2000/78.
(por. pkt 25, 27, 29, 30, 44)
Artykuł 6 ust. 2 dyrektywy 2000/78/WE ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy należy interpretować w ten sposób, że powinien być on stosowany wyłącznie do świadczeń emerytalnych i inwalidzkich z systemu zabezpieczenia społecznego pracowników.
W istocie, ponieważ przepis ten zezwala państwom członkowskim na ustanowienie wyjątku od zasady niedyskryminacji ze względu na wiek, należy go interpretować zawężająco. Brzmienie art. 6 ust. 2 oraz przedmiot i cel oraz ogólna systematyka dyrektywy 2000/78 potwierdzają, że przepis ten powinien być stosowany wyłącznie w wypadkach, które są w nim enumeratywnie wyliczone.
Ponieważ wynagrodzenie za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczone dla urzędników zwolnionych z pracy w związku z likwidacją ich stanowiska nie jest ani świadczeniem emerytalnym, ani świadczeniem inwalidzkim w rozumieniu art. 6 ust. 2 dyrektywy 2000/78, ten ostatni przepis nie znajduje zastosowania do takiego świadczenia.
(por. pkt 39–41, 43–45; pkt 1 sentencji)
Artykuł 2 i art. 6 ust. 1 dyrektywy 2000/78 ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie istnieniu uregulowania krajowego, na podstawie którego urzędnicy, którzy osiągnęli wiek umożliwiający im pobieranie świadczenia emerytalnego, nie mogą – z tego wyłącznie powodu – korzystać z wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczonego dla urzędników zwolnionych z powodu likwidacji ich stanowiska.
Cel polegający na zapewnieniu dyspozycyjności urzędników oraz na zapewnieniu im ochrony w wypadku likwidacji ich stanowiska, przy jednoczesnym ograniczeniu możliwości korzystania z wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy wyłącznie do urzędników, którzy potrzebują ochrony i przestrzegają obowiązku dyspozycyjności, niewątpliwie należy do kategorii prawnie uzasadnionych celów polityki zatrudnienia i rynku pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 dyrektywy 2000/78. Ponadto przyznanie wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy wyłącznie urzędnikom, którzy nie kwalifikują się do pobierania emerytury, nie wydaje się nieracjonalne w świetle celu zamierzonego przez ustawodawcę, a polegającego na wzmocnieniu ochrony urzędników, którzy nie dysponują stabilnym i trwałym dochodem zastępczym. Jednakże przepisy krajowe, które automatycznie z możliwości korzystania z wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy wykluczają zarówno urzędników, którzy zamierzają odejść na emeryturę i którzy w konsekwencji będą rzeczywiście pobierać świadczenie emerytalne, jak i tych, którzy zamierzają kontynuować karierę zawodową w administracji publicznej po ukończeniu 65 lat, wyłącznie z tego powodu, że ci ostatni urzędnicy ze względu w szczególności na swój wiek mogliby dysponować takim świadczeniem emerytalnym, wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia zamierzonych celów. W istocie środek taki może zobowiązywać urzędników do godzenia się na świadczenie emerytalne w kwocie niższej w stosunku do tej, o którą mogliby się ubiegać, gdyby pozostali aktywni aż do osiągnięcia bardziej zaawansowanego wieku.
Ponadto prawnie uzasadnione cele, do których osiągnięcia dążą te przepisy, mogą zostać zrealizowane za pomocą mniej dokuczliwych, lecz równie właściwych środków. I tak, przepisy, które ograniczałyby możliwość korzystania z wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy wyłącznie do urzędników, którzy czasowo zrezygnowali z pobierania świadczenia emerytalnego w celu kontynuowania działalności zawodowej, przewidujące jednocześnie środki mające na celu karanie nadużyć w razie odmowy objęcia odpowiedniego stanowiska na zasadzie zastępstwa, pozwoliłyby na uzyskanie pewności, że z wynagrodzenia tego będą korzystać tylko ci urzędnicy, którzy są rzeczywiście skłonni objąć stanowisko na zasadzie zastępstwa.
(por. pkt 51, 58, 66, 67, 69, 72, 74, 75; pkt 2 sentencji)
Sprawa C‑546/11
Dansk Jurist- og Økonomforbund
przeciwko
Indenrigs- og Sundhedsministeriet
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Højesteret)
„Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy — Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek — Dyrektywa 2000/78/WE — Artykuł 6 ust. 1 i 2 — Odmowa wypłaty wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy urzędnikom, którzy ukończyli 65 lat i kwalifikują się do korzystania z emerytury”
Streszczenie – wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 26 września 2013 r.
Polityka społeczna — Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy — Dyrektywa 2000/78 — Zakres zastosowania — Pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczone dla urzędników zwolnionych z powodu likwidacji ich stanowiska — Obecna korzyść w pieniądzu, wypłacana urzędnikom w związku ich zatrudnieniem — Włączenie
[art. 157 ust. 2 TFUE; dyrektywa Rady nr 2000/78, motyw 13, art. 3 ust. 1 lit. c), art. 3 ust. 3]
Polityka społeczna — Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy — Dyrektywa 2000/78 — Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek — Wyjątek — Systemy zabezpieczenia społecznego pracowników ustalające wiek przyznania lub nabycia praw do świadczeń emerytalnych lub inwalidzkich — Zakres — Pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczone dla urzędników zwolnionych z powodu likwidacji ich stanowiska — Wyłączenie
(dyrektywa Rady 2000/78, art. 6 ust. 2)
Polityka społeczna — Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy — Dyrektywa 2000/78 — Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek — Przepisy krajowe wykluczające urzędników kwalifikujących się do korzystania z emerytury z wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczonego dla urzędników zwolnionych w związku z likwidacją ich stanowiska — Uzasadnienie wynikające z dążenia do uzasadnionych celów — Dopuszczalność — Proporcjonalność — Niedopuszczalność
(dyrektywa Rady 2000/78, art. 2 ust. 1, art. 6 ust. 1)
Dyrektywę 2000/78 ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy należy interpretować w ten sposób, że zakres jej stosowania, w świetle jej art. 3 ust. 1 lit. c) i art. 3 ust. 3 w związku z motywem 13, obejmuje wynagrodzenia w rozumieniu art. 157 ust. 2 TFUE. Wynagrodzenie za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczone dla urzędników zwolnionych w związku z likwidacją ich stanowiska, przedstawiające obecną korzyść pieniężną przyznawaną przez pracodawcę urzędnikom z racji ich zatrudnienia, stanowi wynagrodzenie w rozumieniu art. 157 ust. 2 TFUE i jest w związku z tym objęte zakresem stosowania dyrektywy 2000/78.
(por. pkt 25, 27, 29, 30, 44)
Artykuł 6 ust. 2 dyrektywy 2000/78/WE ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy należy interpretować w ten sposób, że powinien być on stosowany wyłącznie do świadczeń emerytalnych i inwalidzkich z systemu zabezpieczenia społecznego pracowników.
W istocie, ponieważ przepis ten zezwala państwom członkowskim na ustanowienie wyjątku od zasady niedyskryminacji ze względu na wiek, należy go interpretować zawężająco. Brzmienie art. 6 ust. 2 oraz przedmiot i cel oraz ogólna systematyka dyrektywy 2000/78 potwierdzają, że przepis ten powinien być stosowany wyłącznie w wypadkach, które są w nim enumeratywnie wyliczone.
Ponieważ wynagrodzenie za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczone dla urzędników zwolnionych z pracy w związku z likwidacją ich stanowiska nie jest ani świadczeniem emerytalnym, ani świadczeniem inwalidzkim w rozumieniu art. 6 ust. 2 dyrektywy 2000/78, ten ostatni przepis nie znajduje zastosowania do takiego świadczenia.
(por. pkt 39–41, 43–45; pkt 1 sentencji)
Artykuł 2 i art. 6 ust. 1 dyrektywy 2000/78 ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie istnieniu uregulowania krajowego, na podstawie którego urzędnicy, którzy osiągnęli wiek umożliwiający im pobieranie świadczenia emerytalnego, nie mogą – z tego wyłącznie powodu – korzystać z wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy przeznaczonego dla urzędników zwolnionych z powodu likwidacji ich stanowiska.
Cel polegający na zapewnieniu dyspozycyjności urzędników oraz na zapewnieniu im ochrony w wypadku likwidacji ich stanowiska, przy jednoczesnym ograniczeniu możliwości korzystania z wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy wyłącznie do urzędników, którzy potrzebują ochrony i przestrzegają obowiązku dyspozycyjności, niewątpliwie należy do kategorii prawnie uzasadnionych celów polityki zatrudnienia i rynku pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 dyrektywy 2000/78. Ponadto przyznanie wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy wyłącznie urzędnikom, którzy nie kwalifikują się do pobierania emerytury, nie wydaje się nieracjonalne w świetle celu zamierzonego przez ustawodawcę, a polegającego na wzmocnieniu ochrony urzędników, którzy nie dysponują stabilnym i trwałym dochodem zastępczym. Jednakże przepisy krajowe, które automatycznie z możliwości korzystania z wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy wykluczają zarówno urzędników, którzy zamierzają odejść na emeryturę i którzy w konsekwencji będą rzeczywiście pobierać świadczenie emerytalne, jak i tych, którzy zamierzają kontynuować karierę zawodową w administracji publicznej po ukończeniu 65 lat, wyłącznie z tego powodu, że ci ostatni urzędnicy ze względu w szczególności na swój wiek mogliby dysponować takim świadczeniem emerytalnym, wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia zamierzonych celów. W istocie środek taki może zobowiązywać urzędników do godzenia się na świadczenie emerytalne w kwocie niższej w stosunku do tej, o którą mogliby się ubiegać, gdyby pozostali aktywni aż do osiągnięcia bardziej zaawansowanego wieku.
Ponadto prawnie uzasadnione cele, do których osiągnięcia dążą te przepisy, mogą zostać zrealizowane za pomocą mniej dokuczliwych, lecz równie właściwych środków. I tak, przepisy, które ograniczałyby możliwość korzystania z wynagrodzenia za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy wyłącznie do urzędników, którzy czasowo zrezygnowali z pobierania świadczenia emerytalnego w celu kontynuowania działalności zawodowej, przewidujące jednocześnie środki mające na celu karanie nadużyć w razie odmowy objęcia odpowiedniego stanowiska na zasadzie zastępstwa, pozwoliłyby na uzyskanie pewności, że z wynagrodzenia tego będą korzystać tylko ci urzędnicy, którzy są rzeczywiście skłonni objąć stanowisko na zasadzie zastępstwa.
(por. pkt 51, 58, 66, 67, 69, 72, 74, 75; pkt 2 sentencji)