Sprawa C 488/11

Dirk Frederik Asbeek Brusse

Katarina de Man Garabito

przeciwko

Jahani BV

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Gerechtshof te Amsterdam)

„Dyrektywa 93/13/EWG — Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich — Umowa najmu mieszkania zawarta pomiędzy wynajmującym prowadzącym działalność gospodarczą w sektorze wynajmu a nieprowadzącym takiej działalności najemcą — Badanie przez sąd krajowy z urzędu nieuczciwego charakteru warunku umownego — Postanowienie dotyczące kary umownej — Stwierdzenie nieważności tego postanowienia”

Streszczenie – wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 30 maja 2013 r.

Prawo Unii Europejskiej – Wykładnia – Teksty wielojęzyczne – Jednolita wykładnia – Uwzględnienie różnych wersji językowych – Dyrektywa 93/13

(dyrektywa Rady 93/13)
Ochrona konsumentów – Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich – Dyrektywa 93/13 – Cel

(dyrektywa Rady 93/13, art. 6 ust. 1)
Ochrona konsumentów – Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich – Dyrektywa 93/13 – Zakres stosowania – Wyłączenie przewidziane w odniesieniu do warunków umownych odzwierciedlających obowiązujące przepisy ustawowe lub wykonawcze – Umowa najmu mieszkania zawarta pomiędzy wynajmującym prowadzącym działalność gospodarczą w sektorze wynajmu a nieprowadzącym takiej działalności najemcą – Stosowanie dyrektywy

(dyrektywa Rady 93/13)
Ochrona konsumentów – Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich – Dyrektywa 93/13 – Spoczywający na sądzie krajowym obowiązek zbadania z urzędu warunków w umowie przedstawionej mu do oceny – Zakres

(dyrektywa Rady 93/13)
Prawo Unii Europejskiej – Bezpośrednia skuteczność – Krajowe przepisy proceduralne – Przesłanki stosowania – Poszanowanie zasad równoważności i skuteczności
Ochrona konsumentów – Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich – Dyrektywa 93/13 – Prawo sądu krajowego do oceny z urzędu nieuczciwego charakteru warunku umownego w świetle krajowych zasad porządku publicznego – Konsekwencje – Obowiązek oceny przez sąd krajowy z urzędu nieuczciwego charakteru warunku w świetle kryteriów wskazanych w dyrektywie – Prawo sądu krajowego do stwierdzenia z urzędu nieważności warunku sprzecznego z krajowymi zasadami porządku publicznego – Konsekwencje – Obowiązek stwierdzenia przez sąd krajowy z urzędu, po udzieleniu stronom możliwości kontradyktoryjnego przedyskutowania tej okoliczności, nieważności warunku umownego uznanego za nieuczciwy w świetle kryteriów ustanowionych przez dyrektywę

(dyrektywa Rady 93/13)
Ochrona konsumentów – Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich – Dyrektywa 93/13 – Stwierdzenie nieuczciwego charakteru warunku dotyczącego kary umownej – Zakres – Uregulowanie krajowe umożliwiające sądowi krajowemu ograniczenie się do obniżenia kwoty kary umownej nałożonej poprzez ten warunek na konsumenta – Niedopuszczalność

(dyrektywa Rady 93/13, art. 6 ust. 1)

Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 26)
Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 31, 38)
Dyrektywę 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że – z zastrzeżeniem warunków umownych odzwierciedlających bezwzględnie obowiązujące przepisy ustawowe lub wykonawcze prawa krajowego, czego zbadanie jest zadaniem sądu krajowego – ma ona zastosowanie do umowy najmu na cele mieszkalne, zawartej między wynajmującym prowadzącym działalność gospodarczą w sektorze wynajmu a najemcą działającym w celach, które nie wchodzą w zakres jego działalności gospodarczej.

W istocie system ochrony ustanowiony w dyrektywie 93/13 jest szczególnie ważny w wypadku umowy najmu lokalu mieszkalnego zawartej pomiędzy nieprowadzącą działalności gospodarczej osobą fizyczną a przedsiębiorcą z branży nieruchomości. Konsekwencje istniejącej między stronami nierówności są bowiem pogłębione przez okoliczność, że z gospodarczego punktu widzenia taka umowa dotyczy zasadniczej potrzeby konsumenta, czyli zapewnienia sobie mieszkania, i obejmuje kwoty, które dla najemcy najczęściej reprezentują jedną z najistotniejszych pozycji w jego budżecie, podczas gdy z prawnego punktu widzenia chodzi o umowę, która generalnie wpisuje się w złożone uregulowania krajowe, często mało znane jednostkom.

(por. pkt 32, 34; pkt 1 sentencji)
Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 39–41, 44, 46, 48–50, 52)
Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 42, 43)

Dyrektywę 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że:

—

jeżeli sąd krajowy rozpatrujący skargę wniesioną przez przedsiębiorcę przeciwko konsumentowi, dotyczącą wykonania umowy, zgodnie z krajowymi przepisami proceduralnymi ma kompetencję do zbadania z urzędu sprzeczności między warunkiem służącym za podstawę wniosku a krajowymi zasadami porządku publicznego, w ten sam sposób powinien, gdy stwierdził, że rzeczony warunek wchodzi w zakres stosowania tej dyrektywy, ocenić z urzędu ewentualnie nieuczciwy charakter tego warunku w świetle kryteriów ustanowionych przez omawianą dyrektywę;

—

jeżeli sąd krajowy zgodnie z krajowymi przepisami proceduralnymi ma kompetencję do stwierdzenia z urzędu nieważności warunku sprzecznego z porządkiem publicznym lub bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa, którego znaczenie uzasadnia tę sankcję, co do zasady powinien – po udzieleniu stronom możliwości kontradyktoryjnego przedyskutowania tej okoliczności – z urzędu stwierdzić nieważność warunku umownego, który uznał za nieuczciwy w świetle kryteriów ustanowionych przez omawianą dyrektywę.

(por. pkt 53; pkt 2 sentencji)

Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że nie pozwala on sądowi krajowemu, jeżeli stwierdził on nieuczciwy charakter postanowienia dotyczącego kary umownej w umowie zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, na ograniczenie się, do czego upoważnia go prawo krajowe, do obniżenia przewidzianej przez nie kwoty kary umownej obciążającej tego konsumenta, lecz zobowiązuje go do zwykłego niestosowania rzeczonego postanowienia wobec konsumenta.

(por. pkt 60; pkt 3 sentencji)