Sprawa C‑221/11
Leyla Ecem Demirkan
przeciwko
Bundesrepublik Deutschland
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Oberverwaltungsgericht Berlin‑Brandenburg)
„Układ stowarzyszeniowy EWG–Turcja — Protokół dodatkowy — Artykuł 41 ust. 1 — Klauzula „standstill” — Obowiązek posiadania wizy przy wjeździe na terytorium państwa członkowskiego — Swoboda świadczenia usług — Prawo obywatela tureckiego do udania się do państwa członkowskiego w celu odwiedzenia członka jego rodziny i ewentualnego skorzystania z usług”
Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 24 września 2013 r.
Swobodny przepływ osób – Swoboda świadczenia usług – Zakres – Bierne świadczenie usług – Włączenie
(art. 56 TFUE)
Umowy międzynarodowe – Układ stowarzyszeniowy EWG–Turcja – Swobodny przepływ osób – Swoboda przedsiębiorczości – Zasada standstill zawarta w art. 41 ust. 1 protokołu dodatkowego – Bezpośrednia skuteczność
(protokół dodatkowy do układu stowarzyszeniowego EWG–Turcja, art. 41 ust. 1)
Umowy międzynarodowe – Układ stowarzyszeniowy EWG–Turcja – Swobodny przepływ osób – Swoboda przedsiębiorczości – Swoboda świadczenia usług – Zasada standstill zawarta w art. 41 ust. 1 protokołu dodatkowego – Zakres – Prawo udania się do państwa członkowskiego w celu skorzystania tam z usługi (bierne świadczenie usług) – Wyłączenie
(protokół dodatkowy do układu stowarzyszeniowego EWG–Turcja, art. 41 ust. 1)
Prawo do swobody świadczenia usług przyznane przez art. 56 TFUE obywatelom państw członkowskich, a zatem obywatelom Unii, obejmuje „bierną” swobodę świadczenia usług, a mianowicie swobodę udania się przez odbiorców usług do innego państwa członkowskiego celem skorzystania tam z usługi, czemu na przeszkodzie nie powinny stać żadne ograniczenia. Zatem za odbiorców usług należy uznać turystów, osoby korzystające z usług medycznych oraz te, które podróżują w celach naukowych lub służbowych.
(por. pkt 35, 36)
Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 38, 40)
Pojęcie swobody świadczenia usług zawarte w art. 41 ust. 1 protokołu dodatkowego, podpisanego w dniu 23 listopada 1970 r. w Brukseli oraz zawartego, zatwierdzonego i ratyfikowanego w imieniu Wspólnoty rozporządzeniem nr 2760/72, należy interpretować w ten sposób, że nie obejmuje ono swobody udania się przez obywateli tureckich będących odbiorcami usług do jednego z państw członkowskich, aby tam z usług tych skorzystać.
W tym względzie między układem stowarzyszeniowym wraz z jego protokołem dodatkowym z jednej strony a traktatem z drugiej strony występują różnice wynikające głównie z powiązań między swobodą świadczenia usług a swobodą przepływu osób wewnątrz Unii. W szczególności cel art. 41 ust. 1 protokołu dodatkowego oraz kontekst, w jaki postanowienie to się wpisuje, istotnie różnią się od celów i kontekstu art. 56 TFUE, zwłaszcza jeżeli chodzi o możliwość stosowania tych postanowień względem odbiorców usług.
Po pierwsze, stowarzyszenie EWG–Turcja posiada cel wyłącznie gospodarczy, zmierzający zasadniczo do wspierania rozwoju gospodarczego Turcji. Natomiast wprowadzenie swobód gospodarczych, które umożliwiłyby swobodny przepływ osób o charakterze generalnym, porównywalny z tym obowiązującym zgodnie z art. 21 TFUE dla obywateli Unii, nie jest przedmiotem omawianego układu stowarzyszeniowego. W istocie ogólna zasada swobodnego przepływu osób między Turcją a Unią w ogóle nie została przewidziana przez ten układ i jego protokół dodatkowy ani też przez decyzję Rady Stowarzyszenia nr 1/80 z dnia 19 września 1980 r. w sprawie rozwoju stowarzyszenia, która dotyczy wyłącznie swobodnego przepływu pracowników. Układ stowarzyszeniowy gwarantuje ponadto możliwość korzystania z pewnych praw wyłącznie na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego. W konsekwencji klauzula „standstill” może odnosić się do warunków wjazdu obywateli tureckich na terytorium państw członkowskich jedynie w zakresie, w jakim stanowi ona następstwo wykonywania działalności gospodarczej.
Po drugie, klauzula „standstill” taka jak ta przewidziana w art. 41 ust. 1 protokołu dodatkowego nie stwarza sama w sobie praw. Chodzi tu zatem o postanowienie, które zakazuje wprowadzania jakichkolwiek nowych środków ograniczających, począwszy od określonego dnia.
(por. pkt 49, 50, 53, 55, 58, 62; sentencja)
Sprawa C‑221/11
Leyla Ecem Demirkan
przeciwko
Bundesrepublik Deutschland
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Oberverwaltungsgericht Berlin‑Brandenburg)
„Układ stowarzyszeniowy EWG–Turcja — Protokół dodatkowy — Artykuł 41 ust. 1 — Klauzula „standstill” — Obowiązek posiadania wizy przy wjeździe na terytorium państwa członkowskiego — Swoboda świadczenia usług — Prawo obywatela tureckiego do udania się do państwa członkowskiego w celu odwiedzenia członka jego rodziny i ewentualnego skorzystania z usług”
Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 24 września 2013 r.
Swobodny przepływ osób — Swoboda świadczenia usług — Zakres — Bierne świadczenie usług — Włączenie
(art. 56 TFUE)
Umowy międzynarodowe — Układ stowarzyszeniowy EWG–Turcja — Swobodny przepływ osób — Swoboda przedsiębiorczości — Zasada standstill zawarta w art. 41 ust. 1 protokołu dodatkowego — Bezpośrednia skuteczność
(protokół dodatkowy do układu stowarzyszeniowego EWG–Turcja, art. 41 ust. 1)
Umowy międzynarodowe — Układ stowarzyszeniowy EWG–Turcja — Swobodny przepływ osób — Swoboda przedsiębiorczości — Swoboda świadczenia usług — Zasada standstill zawarta w art. 41 ust. 1 protokołu dodatkowego — Zakres — Prawo udania się do państwa członkowskiego w celu skorzystania tam z usługi (bierne świadczenie usług) — Wyłączenie
(protokół dodatkowy do układu stowarzyszeniowego EWG–Turcja, art. 41 ust. 1)
Prawo do swobody świadczenia usług przyznane przez art. 56 TFUE obywatelom państw członkowskich, a zatem obywatelom Unii, obejmuje „bierną” swobodę świadczenia usług, a mianowicie swobodę udania się przez odbiorców usług do innego państwa członkowskiego celem skorzystania tam z usługi, czemu na przeszkodzie nie powinny stać żadne ograniczenia. Zatem za odbiorców usług należy uznać turystów, osoby korzystające z usług medycznych oraz te, które podróżują w celach naukowych lub służbowych.
(por. pkt 35, 36)
Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 38, 40)
Pojęcie swobody świadczenia usług zawarte w art. 41 ust. 1 protokołu dodatkowego, podpisanego w dniu 23 listopada 1970 r. w Brukseli oraz zawartego, zatwierdzonego i ratyfikowanego w imieniu Wspólnoty rozporządzeniem nr 2760/72, należy interpretować w ten sposób, że nie obejmuje ono swobody udania się przez obywateli tureckich będących odbiorcami usług do jednego z państw członkowskich, aby tam z usług tych skorzystać.
W tym względzie między układem stowarzyszeniowym wraz z jego protokołem dodatkowym z jednej strony a traktatem z drugiej strony występują różnice wynikające głównie z powiązań między swobodą świadczenia usług a swobodą przepływu osób wewnątrz Unii. W szczególności cel art. 41 ust. 1 protokołu dodatkowego oraz kontekst, w jaki postanowienie to się wpisuje, istotnie różnią się od celów i kontekstu art. 56 TFUE, zwłaszcza jeżeli chodzi o możliwość stosowania tych postanowień względem odbiorców usług.
Po pierwsze, stowarzyszenie EWG–Turcja posiada cel wyłącznie gospodarczy, zmierzający zasadniczo do wspierania rozwoju gospodarczego Turcji. Natomiast wprowadzenie swobód gospodarczych, które umożliwiłyby swobodny przepływ osób o charakterze generalnym, porównywalny z tym obowiązującym zgodnie z art. 21 TFUE dla obywateli Unii, nie jest przedmiotem omawianego układu stowarzyszeniowego. W istocie ogólna zasada swobodnego przepływu osób między Turcją a Unią w ogóle nie została przewidziana przez ten układ i jego protokół dodatkowy ani też przez decyzję Rady Stowarzyszenia nr 1/80 z dnia 19 września 1980 r. w sprawie rozwoju stowarzyszenia, która dotyczy wyłącznie swobodnego przepływu pracowników. Układ stowarzyszeniowy gwarantuje ponadto możliwość korzystania z pewnych praw wyłącznie na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego. W konsekwencji klauzula „standstill” może odnosić się do warunków wjazdu obywateli tureckich na terytorium państw członkowskich jedynie w zakresie, w jakim stanowi ona następstwo wykonywania działalności gospodarczej.
Po drugie, klauzula „standstill” taka jak ta przewidziana w art. 41 ust. 1 protokołu dodatkowego nie stwarza sama w sobie praw. Chodzi tu zatem o postanowienie, które zakazuje wprowadzania jakichkolwiek nowych środków ograniczających, począwszy od określonego dnia.
(por. pkt 49, 50, 53, 55, 58, 62; sentencja)