1

Alliance One International Inc. (zwana dalej „AOI”), dawniej Standard Commercial Corp. (zwana dalej „SCC”), i Standard Commercial Tobacco Co. Inc. (zwana dalej „SCTC”) żądają w odwołaniu (C-628/10 P), po pierwsze, uchylenia wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 27 października 2010 r. w sprawie T-24/05 Alliance One International i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II-5329 (zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), w którym Sąd oddalił skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji C(2004) 4030 wersja ostateczna z dnia 20 października 2004 r. w sprawie postępowania zgodnie z art. 81 ust. 1 [WE] (sprawa COMP/C.38.238/B.2 – Surowiec tytoniowy – Hiszpania) (zwanej dalej „sporną decyzją”), i po drugie, stwierdzenia nieważności tej decyzji w dotyczącym ich zakresie oraz obniżenia kwoty nałożonej na nie w tej decyzji grzywny.

2

Komisja Europejska żąda w odwołaniu (C-14/11 P), po pierwsze, uchylenia zaskarżonego wyroku w zakresie, w jakim Sąd uchylił w nim sporną decyzję w zakresie dotyczącym Trans-Continental Leaf Tobacco Corp. Ltd (zwanej dalej „TCLT”), i po drugie, oddalenia skargi wniesionej przez tę spółkę do Sądu.

3

Okoliczności faktyczne leżące u podstaw niniejszego sporu, przedstawione w pkt 1–40 zaskarżonego wyroku, można podsumować następująco.

4

World Wide Tobacco España SA (zwana dalej „WWTE”), Agroexpansión SA (zwana dalej „Agroexpansión”) i Tabacos Españoles SL (zwana dalej „Taes”) są trzema z czterech przedsiębiorstw prowadzących w Hiszpanii działalność w dziedzinie pierwszego przetworzenia surowca tytoniowego (zwanych dalej łącznie „przetwórcami”).

5

W okresie od 1995 r. do dnia 5 maja 1998 r. dwie trzecie kapitału WWTE należały do TCLT, spółki w pełni zależnej od SCTC, która z kolei była spółką w pełni zależną od SCC (obecnie AOI). Pozostała jedna trzecia kapitału należała do prezesa WWTE i dwóch członków jego rodziny.

6

W dniu 5 maja 1998 r. TCLT podwyższyła swój udział w kapitale WWTE do 86,94%, przy czym reszta akcji była własnością WWTE (9,73%) i osoby fizycznej (3,33%). W październiku 1998 r. WWTE nabyła akcje należące do tej osoby fizycznej, a SCC nabyła bezpośredni udział w wysokości 0,04% w kapitale WWTE. W maju 1999 r. TCLT i SCC podwyższyły swój udział w kapitale WWTE, odpowiednio, do 89,64% i do 0,05%, przy czym reszta tego kapitału była własnością WWTE.

7

Agroexpansión należy do grupy spółek, której spółką wiodącą była Dimon Inc. (zwana dalej „Dimon”). Ta ostatnia spółka posiada za pośrednictwem swej całkowicie zależnej spółki Intabex Netherlands BV (zwanej dalej „Intabexem”) wszystkie akcje Agroexpansión.

8

Wszystkie akcje spółek Taes i Deltafina SpA (zwanej dalej „Deltafiną”) – włoskiej spółki, której głównym przedmiotem działalności jest pierwsze przetworzenie we Włoszech surowca tytoniowego oraz sprzedaż przetworzonego tytoniu – znajdują się w posiadaniu spółki Universal Leaf Tobacco Co. Inc. (zwanej dalej „Universalem Leaf”). Ta ostatnia spółka jest całkowicie zależna od amerykańskiej spółki Universal Corp. (zwanej dalej „Universalem”).

9

W dniach 3 i 4 października 2001 r. Komisja przeprowadziła na podstawie art. 14 rozporządzenia Rady nr 17 z dnia 6 lutego 1962 r., pierwszego rozporządzenia wprowadzającego w życie art. [81 WE] i [82 WE] (Dz.U. 13, s. 204), kontrole, między innymi w pomieszczeniach WWTE, aby sprawdzić informacje, zgodnie z którymi hiszpańscy przetwórcy i producenci surowca tytoniowego dopuścili się naruszenia art. 81 WE.

10

W dniu 11 grudnia 2003 r. Komisja sporządziła pismo w sprawie przedstawienia zarzutów, które następnie skierowała do dwudziestu przedsiębiorstw i ich związków, między innymi do SCTC i SCC.

11

W dniu 20 października 2004 r. Komisja wydała sporną decyzję, która między innymi dotyczy kartelu poziomego zawiązanego przez przetwórców i Deltafinęi działającego na hiszpańskim rynku surowca tytoniowego.

12

Zgodnie z tym, co twierdzi Komisja, celem tego kartelu było coroczne ustalanie, w okresie od 1996 r. do 2001 r., średniej ceny dostawy dla każdej odmiany surowca tytoniowego, bez rozróżniania go ze względu na jakość, oraz podział ilości wszystkich odmian surowca tytoniowego, jakie każdy z przetwórców mógł zakupić u producentów. W okresie od 1999 r. do 2001 r. przetwórcy oraz Deltafina uzgadniali między sobą także przedziały cenowe według klasy jakości dla każdej z odmian surowca tytoniowego, a także średnie minimalne ceny w odniesieniu do producenta i grupy producentów.

13

W spornej decyzji Komisja uznała, że kartel ten stanowi jednolite i ciągłe naruszenie art. 81 ust. 1 WE, przypisała odpowiedzialność za to naruszenie w szczególności przetwórcom i Deltafinie oraz nakazała owym przedsiębiorstwom, aby niezwłocznie zaprzestały tego naruszenia, a także aby powstrzymały się w przyszłości od wszelkich ograniczających praktyk mających podobny przedmiot bądź skutek; ponadto nałożyła ona w tej decyzji następujące grzywny: 108000 EUR dla Taes, 1822500 EUR dla WWTE, 2592000 EUR dla Agroexpansión i 11 880 000 EUR dla Deltafiny.

14

Ze spornej decyzji wynika też, że trzy spółki dominujące WWTE ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę grzywny nałożonej na tę spółkę, zaś Dimon – za zapłatę grzywny nałożonej na Agroexpansión. Intabex nie została natomiast uznana za odpowiedzialną za zapłatę grzywny nałożonej na Agroexpansión oraz nie przyjęto, że Universal i Universal Leaf są solidarnie odpowiedzialne za grzywny nałożone na Taes i Deltafinę.

15

W odniesieniu do adresatów spornej decyzji Komisja wyjaśniła w jej motywach 375 i 376, co następuje:

16

Mówiąc konkretnie, w odniesieniu do WWTE Komisja, uwzględniając okoliczności wskazane w pkt 5 i 6 niniejszego wyroku, wyróżniła dwa okresy. Pierwszy z nich trwał od 1995 r. do dnia 4 maja 1998 r. włącznie (zwany dalej „pierwszym okresem”), a drugi – od dnia 5 maja 1998 r. aż do dnia wydania spornej decyzji (zwany dalej „drugim okresem”).

17

W odniesieniu do tego pierwszego okresu w motywach 391 i 392 spornej decyzji Komisja stwierdziła, że w świetle przytoczonych danych, a zwłaszcza motywów 388–390 tej decyzji, należy stwierdzić, iż WWTE była kontrolowana wspólnie przez SCC (poprzez SCTC i TCLT) i przez prezesa WWTE oraz jego rodzinę, iż w tym samym okresie SCC lub jej spółki zależne wywierały rzeczywisty wpływ na zachowanie WWTE oraz iż SCC wdrożyła pewne mechanizmy, które łącznie pozwalały jej na bieżące śledzenie działalności WWTE, a więc – na rzeczywistą kontrolę jej polityki handlowej.

18

W odniesieniu do drugiego okresu Komisja, na podstawie okoliczności przedstawionych w szczególności w motywach 393–398 spornej decyzji, wyciągnęła w motywach 397 i 400 tej decyzji wniosek, że SCC sprawowała – bądź bezpośrednio, bądź poprzez SCTC i TCLT – wyłączną kontrolę nad WWTE, że argumenty powołane przez SCC w jej odpowiedzi na pismo w sprawie przedstawienia zarzutów nie uzasadniają odmiennego wniosku w tym względzie, że SCC lub jej spółki zależne SCTC i TCLT wywierały decydujący wpływ na politykę handlową WWTE i że w związku z tym należy uznać, iż ponoszą one solidarną odpowiedzialność za zarzucane praktyki antykonkurencyjne.

19

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 21 stycznia 2005 r. AOI, SCTC i TCLT wniosły skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji w dotyczącym ich zakresie.

20

Na poparcie skargi AOI, SCTC i TCLT podniosły dwa zarzuty. Zarzut pierwszy został oparty na naruszeniu art. 81 ust. 1 WE i art. 23 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 [WE] i 82 [WE] (Dz.U. 2003, L 1, s. 1) oraz, posiłkowo, na niewystarczającym uzasadnieniu spornej decyzji. W zarzucie drugim spółki te podniosły naruszenie zasady równego traktowania.

21

Sąd postanowił zbadać te zarzuty łącznie, a następnie oddalił jako bezzasadną część pierwszą zarzutu pierwszego, która została oparta na niewystarczającym uzasadnieniu spornej decyzji

22

Sąd następnie oddalił zarzut drugi, oparty na naruszeniu zasady równości traktowania, ponieważ uznał, że Komisja, w celu określenia, czy należało przypisać tym spółkom odpowiedzialność za naruszenie popełnione przez ich spółki zależne, zastosowała te same zasady do wszystkich omawianych spółek dominujących. W szczególności Sąd rozstrzygnął, że ze spornej decyzji nie wynika, iż instytucja ta potraktowała w tym względzie odmiennie z jednej strony sytuację, w jakiej znajdowały się SCC i SCTC, a z drugiej strony sytuację, w której znajdowały się Universal, Universal Leaf czy Intabex.

23

Ocena ta została oparta w szczególności na względach wskazanych w pkt 155–157 zaskarżonego wyroku:

24

W odniesieniu do części pierwszej zarzutu pierwszego Sąd uznał w pkt 194 zaskarżonego wyroku, w zakresie dotyczącym pierwszego okresu oraz, w pkt 217 tego wyroku, w zakresie dotyczącym drugiego okresu, że SCC i SCTC rzeczywiście wywierały decydujący wpływ na zachowanie WWTE.

25

W pkt 195–197 oraz 218 i 219 zaskarżonego wyroku Sąd uznał natomiast w odniesieniu do okresów pierwszego i drugiego, iż żadna z okoliczności wskazanych przez Komisję w spornej decyzji nie pozwala uznać, że TCLT wywierała decydujący wpływ na zachowanie WWTE oraz że Komisja nie miała zatem podstaw, aby przypisać TCLT mające znamiona naruszenia zachowanie WWTE ani aby uznać ją za solidarnie odpowiedzialną za zapłatę grzywny.

26

W szczególności w pkt 218 zaskarżonego wyroku Sąd rozstrzygnął, że Komisja nie może się oprzeć na samym tylko fakcie, iż TCLT posiadała niemal cały kapitał WWTE, ponieważ TCLT zostanie wówczas potraktowana w sposób dyskryminujący w porównaniu z Intabexem, Universalem i Universalem Leaf.

27

Wreszcie, w pkt 220–229 zaskarżonego wyroku Sąd oddalił argumenty podniesione w celu wykazania, że WWTE działała w okresie naruszenia na rynku w sposób autonomiczny. Następnie Sąd stwierdził nieważność spornej decyzji w zakresie dotyczącym TCLT i oddalił ją w pozostałym zakresie.

28

Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 14 września 2011 r. sprawy C-628/10 P i C-14/11 zostały połączone dla celów procedury ustnej i wydania wyroku.

29

W odwołaniu AOI i SCTC wnoszą do Trybunału o:

30

W odpowiedzi na to odwołanie Komisja wniosła o jego oddalenie i obciążenie wnoszących odwołanie kosztami poniesionymi w obu instancjach.

31

W odwołaniu Komisja wnosi do Trybunału o:

32

W odpowiedzi na to odwołanie AOI, SCTC i TCLT wniosły o jego oddalenie i obciążenie Komisji kosztami poniesionymi w obu instancjach.

33

W pierwszej kolejności należy przeanalizować odwołanie Komisji.

34

Odwołanie swe Komisja opiera na czterech zarzutach. Pierwszy i czwarty z nich zostały oparte na błędnym zastosowaniu zasady równości traktowania. W swym drugim zarzucie podnosi ona naruszenie prawa popełnione przy określaniu kryterium prawnego dotyczącego odpowiedzialności spółek dominujących. W zarzucie trzecim instytucja ta twierdzi, że Sąd naruszył prawo do postępowania kontradyktoryjnego i przyjął błędną wykładnię obowiązku uzasadnienia.

35

Zarzuty pierwszy i drugi należy zbadać łącznie.

36

W pierwszym zarzucie Komisja w pierwszej kolejności podnosi, iż Sąd nie wziął pod uwagę, że zasada równego traktowania musi pozostać zgodna z zasadą legalności, efektem czego nikt nie może wywodzić korzyści z niezgodnego z prawem działania dokonanego na rzecz innej osoby. Jeśli zatem dane przedsiębiorstwo dopuści się naruszenia art. 81 WE, nie może ono uniknąć kary ze względu na to, że nie nałożono żadnej grzywny na inne przedsiębiorstwa znajdujące się w podobnej sytuacji.

37

W drugiej kolejności Komisja twierdzi, że podniosła już te argumenty przed Sądem i że jej zdaniem zaskarżony wyrok, ze względu na to, iż o nich nie wspomina, jest dotknięty brakiem uzasadnienia.

38

W trzeciej kolejności Komisja podnosi, że ze względu na to, iż TCLT była dominującą spółką posiadającą niemal cały kapitał WWTE, można uznać, że wywiera ona na tę spółkę decydujący wpływ, a Sąd nie stwierdził, że TCLT obaliła to domniemanie lub choćby usiłowała tego dokonać.

39

W czwartej kolejności Komisja twierdzi, że Sąd naruszył prawo, uznając, iż TCLT może uniknąć jakiejkolwiek odpowiedzialności ze względu na to, że inne spółki, znajdujące się rzekomo w sytuacji podobnej do jej sytuacji, nie zostały uznane za odpowiedzialne. W szczególności instytucja ta jest zdania, że powołany przez Sąd motyw 384 spornej decyzji oznacza, iż zasada równego traktowania jest stosowana przy założeniu, że dane przedsiębiorstwa znajdują się w podobnej sytuacji, co nie miało miejsca w niniejszym przypadku.

40

W drugim zarzucie Komisja podnosi, że ze względu na to, iż w odniesieniu do pewnych spółek rozstrzygnięte zostało, że wniosek o rzeczywistym wywieraniu decydującego wpływu należy opierać na „dwojakiej podstawie”, nie zaś wyłącznie na potwierdzonym w orzecznictwie domniemaniu mającym zastosowanie do wszystkich adresatów spornej decyzji, Sąd dopuścił się naruszenia prawa. Jedynym mającym zastosowanie kryterium jest kryterium ustalone w orzecznictwie, ponieważ Komisja nie może podwyższyć wymaganego standardu dowodu w tej dziedzinie ani związać takim stanowiskiem Sądu w przeprowadzanej przezeń analizie prawnej.

41

Jeśli zatem określone przez orzecznictwo kryterium prawne zostało spełnione, zdaniem Komisji bez znaczenia jest to, czy dostarczyła ona uzupełniających poszlak mających dodatkowo, ze względów ostrożności proceduralnej, przemawiać za przyjęciem wyciągniętego przez nią wniosku, a to dlatego, że poszlaki te w każdym razie nie ulegają przekształceniu w wiążące kryterium prawne służące ocenie tego, czy dana spółka dominująca rzeczywiście wywierała decydujący wpływ na zachowanie swej spółki zależnej.

42

Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pojęcie przedsiębiorstwa obejmuje każdy podmiot wykonujący działalność gospodarczą, niezależnie od jego formy prawnej i sposobu finansowania. Pojęcie to należy rozumieć jako oznaczające jednostkę gospodarczą, nawet jeśli z prawnego punktu widzenia jednostka ta składa się z kilku osób fizycznych lub prawnych. Jeżeli tego rodzaju podmiot gospodarczy narusza reguły konkurencji, to musi odpowiedzieć za to naruszenie zgodnie z zasadą odpowiedzialności osobistej (wyroki: z dnia 20 stycznia 2011 r. w sprawie C-90/09 P General Química i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-1, pkt 34–36 i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 29 września 2011 r. w sprawie C-521/09 P Elf Aquitaine przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-8947, pkt 53).

43

W szczególności zachowanie spółki zależnej można przypisać spółce dominującej zwłaszcza w wypadku, gdy mimo posiadania odrębnej osobowości prawnej owa spółka zależna nie określa w sposób samodzielny swojego zachowania rynkowego, lecz zasadniczo stosuje się do poleceń wydawanych jej przez spółkę dominującą, w szczególności z uwzględnieniem więzów gospodarczych, organizacyjnych i prawnych łączących oba te podmioty prawa (wyrok z dnia 10 września 2009 r. w sprawie C-98/08 P Akzo Nobel i in. przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-8237, pkt 58; ww. wyrok w sprawie Elf Aquitaine przeciwko Komisji, pkt 54; a także wyrok z dnia 29 września 2011 r. w sprawie C-520/09 P Arkema przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-8901, pkt 38).

44

W tego rodzaju sytuacji, gdy spółka dominująca i jej spółka zależna są częścią tej samej jednostki gospodarczej, a zatem tworzą jedno przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 81 WE, Komisja może bowiem skierować decyzję nakładającą grzywny do spółki dominującej, bez konieczności ustalania jej bezpośredniego uczestnictwa w naruszeniu (zob. ww. wyroki: w sprawie Akzo Nobel i in. przeciwko Komisji, pkt 59; w sprawie General Química i in. przeciwko Komisji, pkt 38; a także w sprawie Elf Aquitaine przeciwko Komisji, pkt 55).

45

Aby ustalić, czy spółka zależna określa swe zachowanie na rynku w sposób autonomiczny, Komisja jest co do zasady zobowiązana uwzględnić wszystkie istotne okoliczności dotyczące związków gospodarczych, organizacyjnych i prawnych wiążących tę spółkę zależną ze spółką dominującą, które to okoliczności mogą różnić się w poszczególnych przypadkach, a których przez to nie można wymienić w sposób wyczerpujący (zob. podobnie ww. wyroki: w sprawie Akzo Nobel i in. przeciwko Komisji, pkt 73, 74; a także w sprawie Elf Aquitaine przeciwko Komisji, pkt 58).

46

Trybunał wyjaśnił, iż w szczególnym przypadku, gdy spółka dominująca posiada 100% kapitału swej spółki zależnej, która naruszyła reguły konkurencji Unii, po pierwsze, ta spółka dominująca może wywierać decydujący wpływ na zachowanie swej spółki zależnej, a po drugie, istnieje wzruszalne domniemanie, że owa spółka dominująca rzeczywiście wywiera taki wpływ (wyrok z dnia 29 marca 2011 r. w sprawach połączonych C-201/09 P i C-216/09 P ArcelorMittal Luxembourg przeciwko Komisji i Komisja przeciwko ArcelorMittal Luxembourg i in., Zb.Orz. s. I-2239, pkt 97; a także ww. wyrok w sprawie Elf Aquitaine przeciwko Komisji, pkt 56).

47

W tych okolicznościach wystarczy, że Komisja wykaże, iż cały kapitał spółki zależnej znajduje się w posiadaniu jej spółki dominującej, aby móc domniemywać, że ta ostatnia rzeczywiście wywiera decydujący wpływ na politykę handlową swej spółki zależnej. Komisja będzie mogła następnie uznać spółkę dominującą za solidarnie odpowiedzialną za zapłatę grzywny nałożonej na jej spółkę zależną, chyba że owa spółka dominująca, na której spoczywa ciężar obalenia tego domniemania, przedstawi wystarczające dowody pozwalające wykazać, iż jej spółka zależna zachowuje się na rynku w sposób autonomiczny (ww. wyroki: w sprawie Akzo Nobel i in. przeciwko Komisji, pkt 61; w sprawie Elf Aquitaine przeciwko Komisji, pkt 57; a także w sprawie Arkema przeciwko Komisji, pkt 41).

48

Na wstępie należy podkreślić, że domniemanie ustanowione w orzecznictwie, o którym mowa w pkt 46 i 47 niniejszego wyroku, jest wzruszalne.

49

Ponadto z orzecznictwa tego nie wynika, że Komisja musi się opierać wyłącznie na tym domniemaniu. Nic bowiem nie stoi na przeszkodzie, aby instytucja ta wykazała, że spółka dominująca rzeczywiście wywierała wpływ na swą spółkę zależną, na podstawie innych dowodów lub też na podstawie połączenia takich dowodów z tym domniemaniem.

50

W niniejszym przypadku, jak Sąd przypomniał w pkt 134–147 zaskarżonego wyroku, ze spornej decyzji wynika – a Komisja potwierdziła to w trakcie postępowania w pierwszej instancji – że dokonując oceny, czy spółki dominujące rzeczywiście wywierały decydujący wpływ na zachowanie swych spółek zależnych, instytucja ta postanowiła uznać te spółki dominujące za odpowiedzialne jedynie w przypadku, gdy dysponowała materiałem dowodowym potwierdzającym domniemanie rzeczywistego wywierania decydującego wpływu na spółki, które to domniemanie jest związane ze sprawowaniem przez te spółki dominujące kontroli nad całością kapitału spółek zależnych (metoda zwana metodą „dwojakiej podstawy”), i że zrezygnowała ona zatem z trzymania się stosowania jedynie domniemania wywierania decydującego wpływu.

51

Nie ma ponadto wątpliwości co do tego, że stanowisko to uzasadnione jest przez okoliczność, iż wydając sporną decyzję, Komisja, ze względu na ówczesny stan orzecznictwa, miała wątpliwości co do tego, czy sprawowanie przez spółkę dominującą kontroli nad całością kapitału spółki zależnej może samo w sobie uzasadniać przyjęcie takiego domniemania, nawet jeśli nie zostało ono obalone, oraz co do tego, czy kontrola ta jest zatem wystarczająca do wykazania, że spółka dominująca rzeczywiście wywierała decydujący wpływ na swą spółkę zależną.

52

Należy zatem stwierdzić, po pierwsze, że Komisja w celu określenia odpowiedzialności spółek dominujących, do których skierowana została sporna decyzja, słusznie przyjęła jedną z metod, na których, uwzględniając stwierdzenie z pkt 49 niniejszego wyroku, mogła się ona zgodnie z prawem oprzeć, aby dokonać oceny, czy wywierany był taki decydujący wpływ.

53

Po drugie, Sąd słusznie stwierdził w pkt 155 zaskarżonego wyroku, że dokonując takiego wyboru w odniesieniu do oceny, czy można przypisać odpowiedzialność za kartel spółkom dominującym, Komisja wzięła sama na siebie taki ciężar dowodu rzeczywistego wywierania decydującego wpływu, który przekraczał ten uznany co do zasady za wystarczający w świetle przypomnianego w pkt 46 i 47 niniejszego wyroku orzecznictwa.

54

W pkt 195–197 oraz 218 i 219 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził zaś, że żaden z przedstawionych w spornej decyzji dowodów nie może potwierdzać domniemania wywierania przez TCLT decydującego wpływu na WWTE i że brak takich dowodów spowodował, iż Komisja, w zgodzie z wybraną przez nią metodą, nie przyjęła odpowiedzialności spółek dominujących Intabex, Universal i Universal Leaf.

55

Na podstawie tych ustaleń Sąd rozstrzygnął, że Komisja nie mogła uznać TCLT za solidarnie odpowiedzialną za zapłatę spornej grzywny bez jednoczesnej jej dyskryminacji względem Intabexu oraz względem Universalu i Universalu Leaf.

56

Należy podkreślić, że Komisja w swym odwołaniu nie kwestionuje tych ustaleń. Nie podważa ona zatem faktu, że zastosowała wybraną metodę, czyli metodę dwojakiej podstawy, w odniesieniu do wszystkich spółek dominujących spółek zależnych, które brały udział w kartelu, z wyjątkiem TCLT, w przypadku której kryteria, na jakich opiera się ta metoda, nie zostały w spornej decyzji uznane za spełnione. Wynika z tego, że Komisja przyjęła odpowiedzialność tej spółki jedynie na podstawie wspomnianego domniemania.

57

W pkt 156 i 157 zaskarżonego wyroku Sąd uznał zaś, iż z zasady równości traktowania wynika, że w razie wybrania przez Komisję metody takiej jak ta wybrana w niniejszym przypadku w celu ustalenia, czy należy przyjąć odpowiedzialność spółek dominujących, których spółki zależne uczestniczyły w tym samym kartelu, instytucja ta musi – poza wypadkami, w których zajdą okoliczności szczególne – oprzeć się w przypadku wszystkich tych przedsiębiorstw na tych samych kryteriach.

58

W tym względzie z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że przy ustalaniu kwoty grzywien nie można stosować różnych metod obliczeniowych, prowadzących do dyskryminacji pomiędzy przedsiębiorstwami, które wzięły udział w porozumieniu lub w uzgodnionej praktyce sprzecznych z art. 81 ust. 1 WE (zob. podobnie wyroki z dnia 16 listopada 2000 r.: w sprawie C-280/98 P Weig przeciwko Komisji, Rec. s. I-9757, pkt 63–68; w sprawie C-291/98 P Sarrió przeciwko Komisji, Rec. s. I-9991, pkt 97–100).

59

W przypadku zaś, gdy przypisanie spółce dominującej odpowiedzialności za naruszenie popełnione przez spółkę zależną może, zgodnie z przyjętą przez Komisję metodą obliczeniową, mieć istotny wpływ na kwotę grzywny, jaka może zostać tytułem odpowiedzialności solidarnej nałożona na te przedsiębiorstwa, Sąd słusznie uznał w pkt 156 zaskarżonego wyroku, że ta sama logika znajduje zastosowanie, jeśli Komisja przyjmuje – w odniesieniu do danego kartelu i w zakreślonych przez orzecznictwo ramach – szczególną metodę służącą ustaleniu odpowiedzialności spółek dominujących za naruszenia popełnione przez ich spółki zależne.

60

Jeśli chodzi o niniejszy przypadek, należy wyjaśnić, że wbrew temu, co twierdzi Komisja, dokonana przez Sąd ocena została przezeń oparta nie na podobieństwie sytuacji faktycznych, w których znajdowały się z jednej strony TCLT, a z drugiej strony Universal i Universal Leaf, lecz na porównywalności sytuacji tych spółek pod względem zarówno standardu dowodu, którego w swym przekonaniu Komisja powinna była wymagać w przypadku rozpatrywanego kartelu, aby ustalić, czy spółki dominujące rzeczywiście wywierały decydujący wpływ na swe spółki zależne, jak i pod względem zawartego w spornej decyzji materiału dowodowego.

61

Wynika z tego, że Sąd słusznie stwierdził, iż doszło do zróżnicowanego traktowania, i na tej podstawie stwierdził częściową nieważność spornej decyzji.

62

Wymogi związane z zasadą legalności nie mogą, wbrew temu, co twierdzi Komisja, doprowadzić do podważenia tego stwierdzenia.

63

Jak bowiem podniosła rzecznik generalna w pkt 64 opinii, ze względu na to, że Komisja przyjęła metodę zgodną z orzecznictwem Trybunału dotyczącym decydującego wpływu, nie mogła ona dopuścić się niezgodnego z prawem działania, efektem czego zasada legalności nie może w niniejszym przypadku zwolnić Komisji z obowiązku przestrzegania zasady równości traktowania.

64

W odniesieniu wreszcie do rzekomego braku w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału spoczywający na Sądzie na mocy art. 36 i art. 53 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej obowiązek uzasadnienia nie nakazuje Sądowi dokonania wyjaśnienia, które podejmuje w sposób wyczerpujący punkt po punkcie argumentację przedstawioną przez strony sporu. Uzasadnienie może zatem być dorozumiane, pod warunkiem że umożliwia ono zainteresowanym poznanie podstaw, na których został oparty zaskarżony wyrok, a Trybunałowi dostarcza elementów wystarczających do dokonania kontroli w trybie odwołania (wyrok z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie C-480/09 P AceaElectrabel Produzione przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-13355, pkt 77 i przytoczone tam orzecznictwo).

65

W niniejszym przypadku, po pierwsze, z pkt 113 zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd przedstawił argumentację podniesioną przez Komisję w pierwszej instancji. Po drugie, z pkt 156 i 157 oraz 218 i 219 tego wyroku wynika, że Sąd oddalił w dorozumiany sposób tę argumentację. Uznał on bowiem, iż ze względu na to, że Komisja przyjęła metodę zgodną z orzecznictwem dotyczącym decydującego wpływu, nie dopuściła się ona niezgodnego z prawem działania, efektem czego zasada legalności nie mogła w niniejszym przypadku zwolnić Komisji z obowiązku przestrzegania zasady równości traktowania.

66

Ponadto, ponieważ owe punkty zaskarżonego wyroku umożliwiły zainteresowanym poznanie podstaw, na których wyrok ten został oparty, a Trybunałowi dostarczyły elementów wystarczających do dokonania kontroli w ramach niniejszego odwołania, należy uznać, że wyrok ów nie jest, wbrew temu, co twierdzi Komisja, dotknięty żadnym brakiem w uzasadnieniu.

67

W tych okolicznościach należy oddalić pierwszy i drugi z podniesionych przez Komisję zarzutów odwołania.

68

Komisja podnosi, że Sąd naruszył prawo, uznając w pkt 196 zaskarżonego wyroku, iż nie miała ona prawa oprzeć się na różnicach w stanach faktycznych istniejących między sytuacją, w której znajdowała się z jednej strony TCLT, a z drugiej strony sytuacją Intabexu i Universalu, ponieważ Komisja nie wspominała o owych różnicach w spornej decyzji. Komisja w swym przekonaniu wyjaśniła bowiem te różnice w przedstawionej przed Sądem odpowiedzi na skargę.

69

Komisja jest zdania, że w ramach obowiązku uzasadnienia nie musi ona uzasadniać okoliczności, iż nie skierowała danego aktu do pewnych podmiotów trzecich, i wyciąga na tej podstawie wniosek, że nie musiała w spornej decyzji wyjaśniać, z jakich przyczyn nie skierowała jej do Intabexu i Universalu, ani też uzasadniać w tej decyzji, z jakiego powodu spółki te zostały potraktowane w rzekomo odmienny sposób.

70

Komisja podkreśla, iż TCLT w trakcie postępowania administracyjnego nie powołała się na naruszenie zasady równości traktowania ani też nie twierdziła wówczas, że jej związane z WWTE interesy miały czysto finansowy charakter. Nie miała ona zatem sposobności oddalić argumentu opartego na rzekomej dyskryminacji wcześniej niż dopiero na etapie przedstawionej przed Sądem odpowiedzi na skargę.

71

W tych okolicznościach zastosowane przez Sąd podejście uniemożliwiło Komisji obronę przez zarzutem dyskryminacji. Instytucja ta jest zaś zdania, że ma prawo bronić się przed tym zarzutem, opierając się na dowolnym dowodzie, który uzna za konieczny w tym celu, jeśli argument ów został podniesiony pierwszy raz dopiero przed Trybunałem. W szczególności zgodnie z orzecznictwem nie ma ona obowiązku przedstawiać w swych decyzjach wszystkich argumentów, na które mogłaby się później powołać w celu odparcia zarzutów podniesionych przeciwko jej działaniom.

72

Należy przypomnieć, że uzasadnienie, jakiego wymaga art. 296 TFUE, powinno być dostosowane do charakteru danego aktu i przedstawiać w sposób jasny i jednoznaczny tok rozumowania instytucji, która wydała akt, tak aby umożliwić zainteresowanym zaznajomienie się z podstawą podjętego rozstrzygnięcia, a właściwemu sądowi dokonanie jego kontroli (ww. wyrok w sprawie Elf Aquitaine przeciwko Komisji, pkt 147).

73

W ramach decyzji indywidualnych z utrwalonego orzecznictwa wynika, że celem obowiązku uzasadnienia decyzji indywidualnej jest – obok umożliwienia kontroli sądowej – dostarczenie zainteresowanemu danych wystarczających do zweryfikowania, czy decyzja jest ewentualnie obarczona wadą pozwalającą zakwestionować jej ważność (ww. wyrok w sprawie Elf Aquitaine przeciwko Komisji, pkt 148).

74

Zainteresowany powinien zatem zostać poinformowany o uzasadnieniu w zasadzie w tym samym czasie co o niekorzystnej dla niego decyzji. Brak uzasadnienia nie może być konwalidowany faktem, że zainteresowany zapozna się z uzasadnieniem decyzji w trakcie postępowania przed sądami Unii (ww. wyrok w sprawie Elf Aquitaine przeciwko Komisji, pkt 149 i przytoczone tam orzecznictwo).

75

W szczególności, jeżeli decyzja dotycząca zastosowania Unii przepisów w dziedzinie prawa konkurencji odnosi się do wielu adresatów i dotyczy możliwości przypisania naruszenia, musi ona zawierać wystarczające uzasadnienie względem każdego z adresatów, zwłaszcza względem tych spośród nich, którzy zgodnie z ową decyzją ponoszą odpowiedzialność za to naruszenie. Zatem w zakresie dotyczącym spółki dominującej uznanej za odpowiedzialną za stanowiące naruszenie zachowanie jej spółki zależnej decyzja taka powinna co do zasady przedstawiać powody uzasadniające przypisanie naruszenia tej spółce.

76

W niniejszym przypadku należy przypomnieć, że Sąd najpierw stwierdził, iż Komisja zdecydowała, jak wynika to ze spornej decyzji, że przyjmie ona odpowiedzialność spółek dominujących jedynie wtedy, gdy będą istniały wystarczające dowody mogące poprzeć w każdym indywidualnym przypadku wynikające z faktu posiadania całego kapitału ich spółek zależnych domniemanie rzeczywistego wywierania na nie dominującego wpływu; następnie, w odniesieniu do TCLT, Sąd stwierdził, iż w spornej decyzji nie ma mowy o żadnym dowodzie potwierdzającym to domniemanie, i wreszcie – iż to brak takich dowodów spowodował, że Komisja nie przyjęła odpowiedzialności spółek dominujących Intabex, Universal i Universal Leaf.

77

Rozstrzygając w pkt 196 zaskarżonego wyroku, że nie można uwzględnić okoliczności powołanej przez Komisję po raz pierwszy dopiero w przedstawionej przed Sądem odpowiedzi na skargę, Sąd nie dopuścił się zatem naruszenia prawa.

78

Ponadto, stosując w ten sposób mające zastosowanie orzecznictwo, Sąd w żaden sposób nie przypisał Komisji obowiązku uzasadnienia tego, że sporna decyzja nie została skierowana do pewnych podmiotów trzecich, ani przedstawienia wszystkich mających znaczenie argumentów, które można było powołać. Sąd ograniczył się bowiem w istocie do stwierdzenia, w pkt 195 zaskarżonego wyroku, braku uzasadnienia spornej decyzji w zakresie dotyczącym kryteriów, których obowiązek stosowania Komisja nałożyła sama na siebie, oraz, w pkt 196 tego wyroku, niemożności zaradzenia przez nią temu brakowi w trakcie postępowania przed Sądem.

79

Sąd słusznie zatem uznał, że przysługujące Komisji prawo do obrony nie obejmuje możliwości obrony przez nią legalności spornej decyzji przed zarzutami dyskryminacji poprzez przedstawienie w trakcie postępowania przed sądem mających wykazać odpowiedzialność spółki dominującej dowodów, które nie zostały wspomniane w tej decyzji.

80

Wynika z tego, że trzeci z podniesionych przez Komisję zarzutów odwołania należy oddalić.

81

Komisja jest zdania, że wbrew temu, co rozstrzygnął Sąd, sytuacje faktyczne, w których znajdowały się z jednej strony Universal i Intabex, a z drugiej strony TCLT, nie są takie same, efektem czego nie można było stwierdzić naruszenia zasady równości traktowania.

82

Po pierwsze, Komisja przypomina, że w odróżnieniu od Intabexu, TCLT nie była spółką pośredniczącą o czysto finansowym charakterze, tylko największym klientem WWTE. Jej zdaniem okoliczność ta uzasadnia zarówno przyjęcie domniemania rzeczywistego wywierania decydującego wpływu, jak i stwierdzenie, zgodnie z którym TCLT nie obaliła tego domniemania.

83

Po drugie, Komisja podnosi, że Sąd nie przedstawił w zaskarżonym wyroku, z jakich powodów uznał, iż Universal znajduje się w takiej samej sytuacji jak TCLT. Ze względu na to zaś, że Sąd nie ustosunkował się do przedstawionego przez Komisję uzasadnienia odmienności sytuacji TCLT i Universalu, zaskarżony wyrok dotknięty jest brakiem uzasadnienia.

84

Z art. 256 TFUE i z art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału wynika, iż jedynie Sąd jest właściwy do dokonywania, po pierwsze, ustaleń faktycznych, z wyjątkiem sytuacji, gdy nieprawidłowość jego ustaleń wynika z akt sprawy, a po drugie, oceny tych okoliczności faktycznych. Po dokonaniu ustaleń lub oceny okoliczności faktycznych przez Sąd Trybunał uprawniony jest, na podstawie art. 256 TFUE, do kontroli kwalifikacji prawnej tych okoliczności i skutków prawnych, które wywiódł z nich Sąd (wyroki: z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie C-551/03 P General Motors przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-3173, pkt 51; z dnia 29 marca 2011 r. w sprawie C-352/09 P ThyssenKrupp Nirosta przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-2359, pkt 179).

85

Trybunał wyjaśnił też, że ocena okoliczności faktycznych nie stanowi, z wyłączeniem przypadków przeinaczenia przedstawionych Sądowi dowodów, zagadnienia prawnego, które jako takie poddane jest kontroli Trybunału (wyrok z dnia 18 maja 2006 r. w sprawie C-397/03 P Archer Daniels Midland i Archer Daniels Midland Ingredients przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-4429, pkt 85; a także ww. wyrok w sprawie ThyssenKrupp Nirosta przeciwko Komisji, pkt 180).

86

W niniejszym przypadku należy zaś stwierdzić, że podnosząc argumentację dotyczącą tego, iż sytuacje faktyczne, w jakich znajdowały się z jednej strony Universal i Intabex, a z drugiej strony TCLT, różniły się między sobą, Komisja zwróciła się do Trybunału o weryfikację dokonanej przez Sąd oceny okoliczności faktycznych.

87

Poza tym, jak zostało podniesione w pkt 60 niniejszego wyroku, Sąd oparł swą ocenę nie na porównaniu sytuacji faktycznych, w których znajdowały się te spółki, lecz na porównywalności ich sytuacji zarówno pod względem standardu dowodu, którego w swym przekonaniu Komisja powinna była wymagać, jak i pod względem zawartego w spornej decyzji materiału dowodowego.

88

Ponadto, jak podniosła rzecznik generalna w pkt 134 opinii, zarzut oparty na rzekomym braku uzasadnienia w zakresie dotyczącym porównywalności sytuacji TCLT i Universalu jest pozbawiony znaczenia dla sprawy, ponieważ zaskarżony wyrok przedstawia w wystarczający pod względem prawnym sposób, z jakich powodów Sąd uznał, iż TCLT i Intabex znajdują się w podobnej sytuacji. Rozstrzygając bowiem, że Komisja w sposób nieuzasadniony potraktowała TCLT i Intabex w zróżnicowany sposób, Sąd wykazał już w wystarczający pod względem prawa sposób istnienie przyjętej nierówności traktowania.

89

W tych okolicznościach nie można uwzględnić czwartego z podniesionych przez Komisję zarzutów odwołania, a zatem odwołanie to należy w całości oddalić.

90

Na poparcie swego odwołania AOI i SCTC podnoszą trzy zarzuty, oparte, odpowiednio, na naruszeniu art. 81 ust. 1 WE i art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003, na naruszeniu art. 48 ust. 2 regulaminu postępowania przed Sądem i prawa do obrony oraz, wreszcie, na naruszeniu art. 20 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”), poświęconego zasadzie równości traktowania. W przypadku uwzględnienia ich żądań AOI i SCTC wnoszą również o obniżenie kwoty nałożonej na nie grzywny.

91

Zarzut pierwszy dzieli się na dwie części, oparte, po pierwsze, na okoliczności, że spółki dominujące WWTE nie były w stanie podczas pierwszego okresu, czyli przed dniem 5 maja 1998 r., wywierać decydującego wpływu na ich spółkę zależną, i po drugie, na fakcie, że zaskarżony wyrok skutkuje pozbawieniem AOI i SCTC pewnych przysługujących im praw podstawowych.

92

W pierwszej kolejności AOI i SCTC zarzucają Sądowi, że ten potwierdził, iż w trakcie pierwszego okresu były one w stanie wywierać decydujący wpływ na zachowanie WWTE. W tym okresie SCC posiadała jedynie, za pośrednictwem TCLT, 66% kapitału WWTE. Walne zgromadzenie udziałowców tej ostatniej spółki mogło zaś przyjmować uchwały jedynie większością 75% głosów liczonych według posiadanych udziałów w kapitale zakładowym.

93

AOI i SCTC twierdzą, że jeśli pojęcie decydującego wpływu w rozumieniu rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (Dz.U. L 24, s. 1) jest pojęciem negatywnym, z którym mamy do czynienia wtedy, gdy dany udziałowiec dysponuje uprawnieniem do blokowania decyzji, to na podstawie takiego pojęcia nie można określić odpowiedzialności z tytułu naruszenia art. 81 ust. 1 WE, w ramach którego to postanowienia przypisanie odpowiedzialności może nastąpić jedynie w przypadku pozytywnych działań spółki dominującej względem jej spółek zależnych.

94

AOI i SCTC zarzucają ponadto Sądowi, że ten uznał, iż jeśli rzeczywiście wywierały one decydujący wpływ na zachowanie WWTE, musi to wiązać się z tym, że były one w stanie wywierać taki wpływ. Zdaniem owych spółek te dwa kryteria – z jednej strony możliwość wywierania decydującego wpływu, a z drugiej strony jego rzeczywiste wywieranie – są od siebie niezależne.

95

AOI i SCTC podkreślają, że dostarczone przez Komisję dowody wskazują nie na to, iż SCC udzielała instrukcji WWTE, lecz jedynie na to, że SCC była informowana o praktykach, które miały miejsce. Informacja ta sama w sobie nie świadczy o tym, że SCC wywierała lub mogła wywierać decydujący wpływ na zachowanie WWTE.

96

Wreszcie, AOI i SCTC stoją na stanowisku, że w braku stwierdzenia odpowiedzialności solidarnej TCLT sprawowanie przez SCC pośredniej i „negatywnej” kontroli nad WWTE nie wystarcza do przypisania jej odpowiedzialności za zachowanie WWTE.

97

W drugiej kolejności AOI i SCTC podnoszą, że Sąd w niewłaściwy sposób zastosował pojęcie jednego przedsiębiorstwa. Ich zdaniem, jeżeli WWTE, SCC i mniejszościowego udziałowca łączyły związki gospodarcze, organizacyjne i prawne, jedno przedsiębiorstwo winno obejmować wszystkie te części składowe. Ze względu na to, że SCC nie mogła w pierwszym okresie wywierać sama decydującego wpływu na WWTE, ta ostatnia spółka i SCC nie mogły zostać same uznane za jedną jednostkę gospodarczą.

98

AOI i SCTC wyjaśniają, że Komisja nie powołała się na wpływ, który mniejszościowy udziałowiec mógł wywierać lub którego wywierać nie mógł, i że, w odniesieniu do tego udziałowca Sąd nie sprawdził, czy był on w stanie wywierać wpływ na WWTE. Żadna okoliczność nie uzasadnia zatem przypisania SCC wyłącznej odpowiedzialności za zachowanie WWTE.

99

Komisja wnosi o oddalenie części pierwszej zarzutu pierwszego. W szczególności podnosi ona, że argument AOI i SCTC, zgodnie z którym w przypadku łącznie sprawowanej kontroli odpowiedzialność za naruszenie popełnione przez spółkę zależną należy przypisać tym dwóm łącznie sprawującym kontrolę udziałowcom, nie został podniesiony w pierwszej instancji, a zatem jest on jej zdaniem niedopuszczalny.

100

Na wstępie należy oddalić powołany przez Komisję zarzut niedopuszczalności podniesionego przez AOI i SCTC argumentu niewłaściwego zastosowania pojęcia jednego przedsiębiorstwa, a to ze względu na to, że można uznać, iż argument ów stanowi rozwinięcie wcześniej podniesionego przed Sądem argumentu, który już został uwzględniony w pkt 56 i 57 wydanego przez Sąd wyroku.

101

W odniesieniu do istoty sprawy Sąd już rozstrzygnął, że sprawowanie przez dwie niezależne od siebie spółki dominujące wspólnej kontroli nad ich spółką zależną nie stoi co do zasady na przeszkodzie stwierdzeniu przez Komisję istnienia jednostki gospodarczej składającej się z jednej z tych spółek dominujących i ze spółki zależnej, i to także w przypadku, gdy owa spółka dominująca ma w kapitale spółki zależnej udziały mniejsze niż ta druga spółka dominująca (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie AceaElectrabel Produzione przeciwko Komisji, pkt 64). W takim razie a fortiori można uznać, że na jednostkę gospodarczą mogą składać się spółka dominująca i jej spółka zależna, będąca z kolei spółką dominującą spółki, która popełniła naruszenie; w skład takiej jednostki wchodzi również ta ostatnia spółka.

102

Jak ponadto przypomniane zostało w pkt 42–44 niniejszego wyroku, Komisja może skierować decyzję nakładającą grzywny do spółki dominującej spółki zależnej, która popełniła naruszenie art. 81 WE, bez konieczności wykazania, że owa spółka dominująca sama uczestniczyła w tym naruszeniu – pod warunkiem iż rzeczywiście wywiera ona decydujący wpływ na politykę handlową swej spółki zależnej.

103

Wynika z tego, że sam fakt, iż SCC i SCTC sprawowały w rozpatrywanym okresie tylko wspólną kontrolę nad WWTE, nie stoi na przeszkodzie stwierdzeniu, że spółki te składały się na jednostkę gospodarczą, jeśli tylko SCC i SCTC wywierały decydujący wpływ na politykę handlową WWTE.

104

W tym względzie należy przypomnieć, że Sąd w pkt 172–193 zaskarżonego wyroku szczegółowo zbadał materiał dowodowy, na którym oparła się Komisja, zanim w pkt 194 tegoż wyroku wyciągnęła ona wniosek, iż dowody te w wystarczającym pod względem prawnym stopniu świadczą o wywieraniu takiego decydującego wpływu.

105

Z uwagi w szczególności na badane przez Sąd w pkt 182–186 zaskarżonego wyroku dowody, które dotyczą wpływu wywieranego przez SCTC na WWTE, po pierwsze, rozważania zawarte w pkt 172–194 zaskarżonego wyroku nie są obarczone naruszeniem prawa, oraz po drugie, wbrew temu, co twierdzą AOI i SCTC, Sąd mógł na ich podstawie słusznie stwierdzić, że taki decydujący wpływ był rzeczywiście wywierany.

106

W świetle powyższego należy oddalić część pierwszą pierwszego podniesionego przez AOI i SCTC zarzutu odwołania.

107

AOI i SCTC twierdzą, że w zaskarżonym wyroku dopuszczono się naruszenia ich praw podstawowych, wynikających z zasady domniemania niewinności oraz określonej w art. 48 i 49 karty zasady ustawowej określoności i indywidualizacji czynów zabronionych i nakładanych za nie kar. Zdaniem wnoszących odwołanie wejście karty w życie ma bezpośredni wpływ na niniejszy przypadek, ponieważ od tego momentu owe zasady mają walor prawny prawa pierwotnego.

108

AOI i SCTC twierdzą, że zgodnie z treścią tych praw podstawowych zabronione jest co do zasady przyjmowanie domniemania winy, które może mieć zastosowanie jedynie w wyjątkowych okolicznościach. Sąd zaś zastosował wynikające z faktu posiadania 100% udziałów w spółce zależnej domniemanie rzeczywistego wywierania decydującego wpływu, mimo że w niniejszym przypadku takie wyjątkowe okoliczności nie zachodziły. Ponadto kwoty nałożonych na nie grzywien są znaczące, a nie minimalne.

109

Zdaniem Komisji część druga pierwszego zarzutu odwołania jest niedopuszczalna, w szczególności ze względu na to, że opiera się ona na nowych argumentach.

110

Jak słusznie zostało podniesione przez Komisję, argumenty podniesione przez AOI i SCTC w części drugiej zarzutu pierwszego nie zostały przez nie podniesione w pierwszej instancji.

111

Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że umożliwienie stronie podniesienia po raz pierwszy przed Trybunałem zarzutu, którego nie powoływała ona wcześniej przed Sądem, oznaczałoby bowiem umożliwienie jej żądania od Trybunału rozstrzygnięcia sporu szerszego niż ten, który miał rozstrzygać Sąd. W ramach odwołania kompetencje Trybunału są zasadniczo ograniczone do badania dokonanej przez Sąd oceny zarzutów przed nim podnoszonych (ww. wyrok w sprawie AceaElectrabel Produzione przeciwko Komisji, pkt 113 i przytoczone tam orzecznictwo).

112

Należy zatem odrzucić część drugą zarzutu pierwszego jako niedopuszczalną.

113

W każdym razie argumentacja przedstawiona w pkt 108 niniejszego wyroku jest, biorąc pod uwagę orzecznictwo przypomniane w pkt 46 i 47 niniejszego wyroku, pozbawiona jakiejkolwiek podstawy.

114

W konsekwencji należy oddalić zarzut pierwszy w całości.

115

W pierwszej kolejności AOI i SCTC twierdzą, że Sąd naruszył ich prawo do obrony, przyjmując z naruszeniem art. 48 § 2 regulaminu postępowania nowy argument przedstawiony przez Komisję w odpowiedzi na pisemne pytanie Sądu.

116

W odpowiedzi tej Komisja wycofała się bowiem ze swych wcześniejszych oświadczeń, zgodnie z którymi Universal i Universal Leaf zdołały w trakcie postępowania administracyjnego obalić wynikające z faktu posiadania 100% akcji Deltafiny domniemanie rzeczywistego wywierania decydującego wpływu, a Komisja oświadczyła po raz pierwszy, że postanowiła nie opierać się wyłącznie na tym domniemaniu, lecz oprzeć swój wniosek o odpowiedzialności na dwojakiej podstawie, biorąc również pod uwagę dodatkowe dowody, których jej zdaniem brakowało w odniesieniu do spółek dominujących Universal i Universal Leaf. AOI i SCTC nie miały zaś w swoich pismach procesowych możliwości ustosunkowania się do tego argumentu opartego na tej dwojakiej podstawie.

117

W drugiej kolejności AOI i SCTC podkreślają, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Komisja ma obowiązek trzymać się rozumowania zawartego w spornej decyzji i nie może uzasadnić tej decyzji później, w postępowaniu przed sądem Unii. Taki wymóg ma a fortiori zastosowanie do Sądu.

118

AOI i SCTC podnoszą, że w motywach 371–373 spornej decyzji brak jest jakiejkolwiek wzmianki o przyjętym przez Sąd kryterium dwojakiej podstawy. Ich zdaniem Sąd przyjął tę rzekomo zastosowaną przez Komisję metodę, wywodząc ją a posteriori z kontekstu tej decyzji. Zaś względy, które mogły spowodować, że Komisja wyrażała się w tej decyzji w sposób niejednoznaczny, nie mogą w każdym razie pozwolić Sądowi na uzupełnienie braków w rozumowaniu Komisji lub też na przeprowadzenie rozumowania a posteriori.

119

Zdaniem Komisji drugi zarzut odwołania jest niedopuszczalny ze względu na to, że argument dotyczący nieprawidłowości w postępowaniu przez Sądem jest dopuszczalny w postępowaniu odwoławczym jedynie wówczas, gdy ta nieprawidłowość ma wpływ na interes wnoszącej odwołanie. AOI i SCTC nie wykazały zaś naruszenia swoich interesów. Komisja twierdzi ponadto, że zarzut ten jest pozbawiony znaczenia dla sprawy.

120

Na wstępie należy oddalić podniesioną przez Komisję argumentację, zgodnie z którą niniejszy zarzut jest niedopuszczalny. Jak bowiem podniosła w pkt 187 i 188 opinii rzecznik generalna, powołane przez AOI i SCTC argumenty zostały oparte na naruszeniu prawa do obrony. Takie zaś naruszenie, gdyby okazało się prawdziwe, może pociągnąć za sobą uchylenie zaskarżonego wyroku.

121

Jeśli chodzi jednak o istotę sprawy, należy od razu stwierdzić, że wbrew temu, co twierdzą AOI i SCTC, Sąd oparł swą ocenę nie na nowym argumencie przedstawionym przez Komisję w trakcie postępowania sądowego, lecz na swej własnej wykładni spornej decyzji jako całości, co wynika z pkt 141 i następnych zaskarżonego wyroku. W szczególności z jego pkt 147 wynika, że oświadczenia złożone przez Komisję w trakcie postępowania przed Sądem zostały przezeń uwzględnione jedynie w celu dodatkowego poparcia swej własnej wykładni tej decyzji.

122

Należy zatem oddalić podniesiony przez AOI i SCTC argument, zgodnie z którym Sąd nie przeanalizował rozumowania zawartego w spornej decyzji, lecz przyjął przedstawiony w trakcie postępowania przed nim nowy argument Komisji.

123

Z drugiej strony, jak słusznie podnosi Komisja, bez znaczenia dla sprawy jest podniesiony przez AOI i SCTC argument oparty przez nie na naruszeniu art. 48 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem. W każdym razie, wbrew temu, co twierdzą wnoszące odwołanie, nie można interpretować tego przepisu jako mającego na celu ograniczenie zakresu swobodnej oceny Sądu, efektem czego Sąd nie mógłby przyjąć dokonanej wykładni danej decyzji ze względu na to, że została ona zaproponowana zbyt późno przez jedną ze stron postępowania. Ponadto na rozprawie w pierwszej instancji AOI i SCTC miały okazję ustosunkować się do oświadczeń Komisji.

124

Wynika z tego, że drugi zarzut odwołania należy oddalić.

125

W pierwszej kolejności AOI i SCTC podnoszą, że stosując kryterium dwojakiej podstawy – przyjęte w celu wykazania, iż spółki dominujące rzeczywiście wywierały decydujący wpływ na swe w stu procentach zależne spółki, i przypisania im na tej podstawie odpowiedzialności za zachowanie tych spółek zależnych – Sąd po trzykroć naruszył prawo.

126

Po pierwsze, zdaniem AOI i SCTC metoda ta powoduje dyskryminację spółek w zależności od rzetelności ich podniesionej w ramach skargi argumentacji. Przyjmując bowiem metodę, która ze względu na ostrożność proceduralną wprowadza rozróżnienie przypadków obalenia przyjętego domniemania w zależności od tego, czy dostępne są dowody dodatkowe, Komisja potraktowała przedsiębiorstwa, do których skierowana została sporna decyzja, w sposób spekulatywny i dyskryminujący w porównaniu z tymi, których ta decyzja nie dotyczy.

127

Po drugie, AOI i SCTC są zdania, iż Sąd naruszył prawo, uznając, że Komisja podniosła wymagany standard dowodu, a to dlatego, iż sąd ten nie stwierdził, że Komisja uzależniła przyjęcie tego domniemania od istnienia dodatkowych poszlak. Komisja mogła więc, nie opierając się na innej podstawie, przyjąć to domniemanie rzeczywistego wywierania decydującego wpływu.

128

Po trzecie, AOI i SCTC podnoszą, że w motywie 376 spornej decyzji Komisja wykluczyła odpowiedzialność Universalu i Universalu Leaf ze względu na to, iż akta sprawy nie zawierały niczego, co mogłoby wskazywać na faktyczny udział tych spółek w naruszeniu. Ponieważ zaś Komisja nigdy nie stwierdziła, czy SCC lub SCTC faktycznie uczestniczyły w popełnionym przez WWTE naruszeniu, ale jednak przyjęła ich odpowiedzialność, zastosowała wobec nich różne kryteria i, co za tym idzie, naruszyła zasadę równości traktowania.

129

W drugiej kolejności AOI i SCTC podnoszą naruszenie zasady równości traktowania przy stosowaniu metody przypisywania odpowiedzialności za naruszenie.

130

Po pierwsze, ich zdaniem Sąd nie zbadał, czy Deltafina, Universal i Universal Leaf stanowiły jednostkę gospodarczą. Zdaniem AOI i SCTC Sąd nie był zatem w stanie ustalić, czy zostały one potraktowane w sposób dyskryminujący w porównaniu z Deltafiną, Universalem i Universalem Leaf. Z akt sprawy wynika ponadto, że spółka Universal powiadomiła Komisję, iż popiera ona podjętą przez jej spółkę zależną Taes decyzję o współpracy i że jej dwie spółki zależne uczestniczyły w tych praktykach, co może wskazywać na wywieranie decydującego wpływu na te spółki zależne.

131

Po drugie, AOI i SCTC twierdzą, że sytuacja, w jakiej znajdowały się SCC i SCTC, jest analogiczna do sytuacji Universalu i Universalu Leaf, a to dlatego, iż wszystkie te spółki posiadały 100% udziałów w swych spółkach zależnych. Skoro Sąd stwierdził częściową nieważność spornej decyzji w zakresie dotyczącym TCLT, powinien on również stwierdzić nieważność przypisania odpowiedzialności SCC i SCTC, unikając w ten sposób ich dyskryminacyjnego, w porównaniu z Universalem i Universalem Leaf, traktowania.

132

W pierwszej kolejności, w odniesieniu do kryterium dwojakiej podstawy, jakie zdaniem Sądu Komisja przyjęła w celu ustalenia odpowiedzialności spółek dominujących, których spółki zależne uczestniczyły w określonym w spornej decyzji kartelu, należy przypomnieć, że Sąd wyciągnął wniosek, iż Komisja przyjęła takie stanowisko, przeprowadzając szczegółową analizę tej decyzji i nie dopuszczając się przy tym żadnego naruszenia prawa, jak zostało to stwierdzone w pkt 121 niniejszego wyroku.

133

W szczególności Sąd słusznie zinterpretował sporną decyzję w taki sposób, że odrzucił dokonaną przez AOI i SCTC wykładnię motywu 376 spornej decyzji, zgodnie z którą Komisja nie przyjęła odpowiedzialności Universalu Leaf i Universalu ze względu na brak dowodów faktycznego ich uczestnictwa w naruszeniu, a to dlatego, iż interpretacja taka jest sprzeczna z sensem tej decyzji jako całości, a w szczególności z jej motywami 18, 376, 384, 391, 392, 397, 399 i 400, przeanalizowanymi zresztą przez Sąd w pkt 133 i następnych zaskarżonego wyroku.

134

Ponadto w pkt 51–53 niniejszego wyroku stwierdzono, że biorąc pod uwagę wątpliwości Komisji co do zgodności z prawem decyzji opierającej się jedynie na nieobalonym domniemaniu wywierania decydującego wpływu, Sąd mógł uznać, iż w niniejszym przypadku Komisja miała możliwość ustalenia standardu dowodu na poziomie wyższym niż ten, który był jej zdaniem wystarczający w świetle orzecznictwa przypomnianego w pkt 46 i 47 niniejszego wyroku.

135

Należy wyjaśnić, że przyjęte przez Sąd kryterium dwojakiej podstawy jest kryterium obiektywnym, ponieważ sprowadza się ono do wymogu przedstawienia materiału dowodowego potwierdzającego wynikające z faktu posiadania przez spółkę dominującą całego kapitału spółki zależnej domniemanie wywierania przez nią decydującego wpływu. Zatem wbrew temu, co twierdzą AOI i SCTC, kryterium to nie opiera się na rzetelności argumentacji przedstawionej przez spółki, do których została skierowana sporna decyzja.

136

W drugiej kolejności, w odniesieniu do zastosowania w niniejszym przypadku kryterium dwojakiej podstawy, podnieść należy, że w swej argumentacji AOI i SCTC podnoszą w istocie, iż Sąd powinien był sprawdzić, czy Deltafina, Universal i Universal Leaf stanowią jednostkę gospodarczą, i że w przypadku udzielenia pozytywnej odpowiedzi na to pytanie powinien on był stwierdzić nieważność spornej decyzji w zakresie dotyczącym SCC i SCTC, ponieważ spółki te zostały potraktowane w sposób dyskryminujący w porównaniu z Universalem i Universalem Leaf.

137

W tym względzie należy przypomnieć, iż Sąd w pkt 141–147 zaskarżonego wyroku słusznie podniósł, że Komisja zastosowała to samo kryterium prawne wobec wszystkich spółek zależnych i że, z wyjątkiem przypadku TCLT, przyjęła ona ich odpowiedzialność w zależności od tego, czy istniały dowody potwierdzające domniemanie wywierania przez spółki dominujące decydującego wpływu, wynikające z faktu posiadania przez nie całego kapitału ich spółek zależnych.

138

W tych okolicznościach, ze względu na to, że AOI i SCTC nie wykazały żadnego naruszenia zasady równości traktowania, należy również oddalić zarzut trzeci ich odwołania.

139

AOI i SCTC twierdzą, że w przypadku stwierdzenia nieważności spornej decyzji należy obniżyć kwotę nałożonej na nie grzywny.

140

Biorąc pod uwagę, że ze wszystkich powyższych względów nie należy stwierdzać nieważności spornej decyzji, należy również w każdym razie oddalić podniesione przez AOI i SCTC w ramach odwołania żądanie obniżenia kwoty grzywny, które zresztą nie zostało przedstawione w postępowaniu przed Sądem.

141

Ponieważ żaden z zarzutów podniesionych przez AOI i SCTC na poparcie ich odwołania nie mógł zostać przyjęty, odwołanie to należy oddalić.

142

Zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 118 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

143

Ponieważ żądania AOI i SCTC nie zostały uwzględnione w postępowaniu odwoławczym w sprawie C-628/10 P, spółki te należy obciążyć, zgodnie z żądaniem Komisji, kosztami związanymi z tym postępowaniem odwoławczym.

144

Ponieważ żądania Komisji nie zostały uwzględnione w postępowaniu odwoławczym w sprawie C-14/11 P, należy obciążyć ją, zgodnie z żądaniami AOI i SCTC, kosztami związanymi z tym postępowaniem odwoławczym.

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje: