—

w imieniu Asociación Nacional de Expendedores de Tabaco y Timbre (ANETT) przez J.E. Garrida Rosella, abogado,

—

w imieniu rządu hiszpańskiego przez B. Plazę Cruz i S. Centeno Huertę, działające w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu włoskiego przez G. Palmieri, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez B. Tidore, avvocato dello Stato,

—

w imieniu Komisji Europejskiej przez A. Alcover San Pedro, L. Banciellę i G. Wilmsa, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 34 TFUE.

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu powstałego między Asociación Nacional de Expendedores de Tabaco y Timbre (krajowym stowarzyszeniem punktów sprzedaży wyrobów tytoniowych i znaczków, ANETT) a Administración del Estado w przedmiocie krajowych przepisów zabraniających osobom prowadzącym punkty sprzedaży wyrobów tytoniowych i znaczków (zwanym dalej „detalicznym sprzedawcom wyrobów tytoniowych”) dokonywania przywozu wyrobów tytoniowych z innych państw członkowskich.

3

Artykuł 1 ust. 1 i 2 Ley 13/1998 de Ordenación del Mercado de Tabacos y Normativa Tributaria (ustawy 13/1998 o regulacji rynku wyrobów tytoniowych i przepisach podatkowych) z dnia z dnia 4 maja 1998 r. (BOE nr 107 z dnia 5 maja 1998 r., s. 14871) ze zmianami (zwanej dalej „ustawą 13/1998”) stanowi:

„1.   Rynek wyrobów tytoniowych zostaje zliberalizowany z zastrzeżeniem ograniczeń ustanowionych w niniejszej ustawie, wskutek czego na obszarze półwyspu, Balearów, Ceuty i Melilli monopol na wytwarzanie, przywóz i sprzedaż hurtową wyrobów tytoniowych spoza Wspólnoty [...] zostaje zniesiony.

2.   Każda osoba fizyczna lub prawna mająca zdolność prawną do wykonywania działalności handlowej może prowadzić działalność, o której mowa w ust. 1, w sposób określony w art. 2 i 3 niniejszej ustawy i na określonych w nich warunkach. Jednakże wskazanej działalności nie mogą wykonywać osoby, które są lub staną się:

[...]

4

Artykuł 2 ust. 3 omawianej ustawy stanowi:

„Podmioty prowadzące działalność w zakresie wytwarzania lub, w odpowiednim zakresie, przywozu [wyrobów tytoniowych] muszą zapewnić, że ich wyroby będą dostępne na całym obszarze, określonym zgodnie z art. 1 ust. 1, pod warunkiem że występować będzie popyt na takie produkty”.

5

Artykuł 3 ust. 1 tej samej ustawy stanowi:

„Nie podlegają ograniczeniom przywóz i dystrybucja hurtowa wyrobów tytoniowych, niezależnie od ich pochodzenia. Jedynym wymogiem jest przedstawienie odpowiedniego zgłoszenia do Comisionado para el Mercado de Tabacos […]”.

6

Artykuł 4 ustawy 13/1998 stanowi:

„1.   Sprzedaż detaliczna wyrobów tytoniowych w Hiszpanii, z wyjątkiem obszaru Wysp Kanaryjskich, podlega nadal monopolowi państwowemu, wykonywanemu za pośrednictwem sieci punktów sprzedaży wyrobów tytoniowych i znaczków.

2.   Ceny sprzedaży detalicznej wyrobów tytoniowych poszczególnych rodzajów, marek i postaci przeznaczonych do sprzedaży na obszarze Hiszpanii, z wyjątkiem Wysp Kanaryjskich, zostaną określone przez producentów lub, w odpowiednim zakresie, przez ich przedstawicieli lub pełnomocników w Unii Europejskiej […]

3.   [Detaliczni sprzedawcy wyrobów tytoniowych], którzy muszą być osobami fizycznymi posiadającymi obywatelstwo któregokolwiek z państw Unii Europejskiej, uznawani są za koncesjonariuszy państwowych. […] Nie mogą oni prowadzić innego punktu sprzedaży czy też punktu upoważnionego do sprzedaży za dodatkową opłatą ani też mieć powiązań zawodowych lub pracowniczych z jakimkolwiek importerem, producentem lub hurtownikiem wyrobów tytoniowych, chyba że takie związki zostaną ostatecznie zakończone do chwili ostatecznego przyznania koncesji na prowadzenie punktu sprzedaży.

4.   Koncesji na prowadzenie punktu sprzedaży udziela się po przeprowadzeniu przetargu […]

Koncesji udziela się na okres dwudziestu pięciu lat. […]

[...]

7.   Marża detalicznych sprzedawców stosowana przy sprzedaży wyrobów tytoniowych, które muszą być obowiązkowo zakupione od upoważnionych dystrybutorów handlowych, zostaje ustalona na 8,5% ceny sprzedaży detalicznej, bez względu na cenę lub rodzaj wyrobu, jego pochodzenie lub dostarczającego go hurtownika. Jednakże za sprzedaż cygar sprzedawca detaliczny w każdym wypadku otrzymuje marżę w wysokości 9%.

[...]”.

7

Artykuł 1 ust. 1 Real Decreto 1199/1999 (dekretu królewskiego z mocą ustawy 1199/1999) z dnia 9 lipca 1999 r. w sprawie wykonania ustawy 13/1998 (BOE nr 166 z dnia 13 lipca 1999 r., s. 26330, zwanego dalej „dekretem królewskim 1199/1999”) stanowi:

„Zgodnie z przepisami art. 1 ustawy [13/1998] każda osoba fizyczna lub prawna mająca zdolność prawną do wykonywania działalności handlowej może prowadzić działalność w zakresie wytwarzania, przywozu i sprzedaży hurtowej wyrobów tytoniowych, bez względu na ich pochodzenie, na warunkach określonych w niniejszym dekrecie”.

8

Artykuł 2 ust. 1 wskazanego dekretu królewskiego stanowi:

„Wymienione poniżej osoby nie mogą wykonywać działalności, o której mowa w art. 1 ust. 1:

[...]

9

Dekret królewski 1199/1999 został zmieniony dekretem królewskim 1/2007 z dnia 12 stycznia 2007 r. (BOE nr 18 z dnia 20 stycznia 2007 r., s. 2845, zwanym dalej „dekretem królewskim 1/2007”).

10

W skardze wniesionej do Tribunal Supremo ANETT żąda stwierdzenia nieważności szeregu przepisów dekretu królewskiego 1/2007 ze względu na to, że zmienił on dekret królewski 1199/1999, nie rozwiązując przy tym kwestii podnoszonej sprzeczności między prawem Unii a regułami rządzącymi rynkiem wyrobów tytoniowych i monopolem ich dystrybucji w Hiszpanii.

11

ANETT utrzymuje w szczególności, że zakaz prowadzenia działalności w zakresie przywozu wyrobów tytoniowych przez detalicznych sprzedawców wyrobów tytoniowych jest niezgodny z zasadami swobodnego przepływu towarów, którego gwarancja zawarta jest w art. 34 TFUE, ponieważ zakaz ten stanowi ograniczenie ilościowe lub środek o skutku równoważnym.

12

W tych okolicznościach Tribunal Supremo postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy wykładnia art. 34 [TFUE] pozwala na uznanie, że wynikający z hiszpańskiego prawa zakaz prowadzenia działalności w zakresie przywozu wyrobów tytoniowych z innych państw członkowskich, obowiązujący [detalicznych sprzedawców wyrobów tytoniowych], stanowi zabronione przez traktat [FUE] ograniczenie ilościowe w przywozie lub środek o skutku równoważnym?”.

13

Na rozprawie rząd hiszpański zakwestionował dopuszczalność wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, podnosząc, że odpowiedź Trybunału nie jest użyteczna dla rozstrzygnięcia sporu przed sądem krajowym, gdyż spór ten dotyczy zgodności z prawem dekretu królewskiego 1/2007.

14

Zdaniem rządu hiszpańskiego wskazany dekret zmienia bowiem niektóre przepisy dekretu królewskiego 1199/1999, lecz nie reguluje przy tym zakazu wykonywania działalności w zakresie przywozu wyrobów tytoniowych przez detalicznych sprzedawców wyrobów tytoniowych, ani nawet o zakazie tym nie wspomina. Omawiany zakaz wynika z art. 4 ustawy 13/1998 oraz z art. 2 dekretu królewskiego 1199/1999, na które dekret królewski 1/2007 nie ma wpływu. Wynika z tego, że sąd krajowy w zawisłym przed nim sporze nie może stwierdzić nieważności żadnego z przepisów mających związek z omawianym zakazem.

15

Ponadto ANETT zaskarżyło już dekret królewski 1199/1999 zawierający ten sam zakaz, lecz wówczas go nie zakwestionowało, a jego skarga została oddalona przez Tribunal Supremo. Z uwagi na zasady pewności prawa i powagi rzeczy osądzonej sąd krajowy nie może zatem dokonywać ponownej oceny zakazu będącego przedmiotem sporu w zawisłym przed nim postępowaniu.

16

W tym względzie należy przypomnieć, że pytania dotyczące wykładni prawa Unii postawione przez sąd krajowy w ramach stanu prawnego i faktycznego, za którego ustalenie jest on odpowiedzialny i którego prawidłowość nie podlega ocenie przez Trybunał, korzystają z domniemania posiadania znaczenia dla sprawy. Odmowa wydania orzeczenia w trybie prejudycjalnym, o które wnioskował sąd odsyłający, jest możliwa tylko wtedy, gdy jest oczywiste, że wykładnia prawa Unii, o którą wnioskowano, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem sporu przed sądem krajowym, gdy problem jest natury hipotetycznej lub gdy Trybunał nie dysponuje elementami stanu faktycznego albo prawnego, które są konieczne do udzielenia użytecznej odpowiedzi na przedstawione mu pytania (zob. w szczególności wyroki: z dnia 7 czerwca 2007 r. w sprawach połączonych od C-222/05 do C-225/05 van der Weerd i in., Zb. Orz. s. I-4233, pkt 22; z dnia 4 czerwca 2009 r. w sprawie C-158/08 Pometon, Zb. Orz. s. I-4695, pkt 13).

17

W sprawie przed sądem krajowym rzeczywiście nie ma pewności, że ewentualna niezgodność omawianego zakazu z prawem Unii ma wpływ na zgodność z prawem dekretu królewskiego 1/2007, ponieważ wspomniany dekret nie reguluje tego zakazu, a skarga na dekret królewski 1199/1999, który ustanawia wspomniany zakaz, została już oddalona przez Tribunal Supremo.

18

Niemniej w świetle całości brzmienia postanowienia odsyłającego nie można ostatecznie wykluczyć, że odpowiedź Trybunału będzie użyteczna dla rozstrzygnięcia sporu przed sądem krajowym. W tych okolicznościach powyższe względy nie są same w sobie wystarczające do obalenia domniemania posiadania znaczenia dla sprawy, przywołanego w pkt 16 niniejszego wyroku.

19

W związku z powyższym wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym należy uznać za dopuszczalny.

20

Poprzez zadane pytanie sąd krajowy zmierza w istocie do ustalenia, czy art. 34 TFUE należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie istnieniu krajowych przepisów, takich jak przepisy będące przedmiotem sporu przed sądem krajowym, zabraniających detalicznym sprzedawcom wyrobów tytoniowych prowadzenia działalności w zakresie przywozu wyrobów tytoniowych z innych państw członkowskich.

21

Komisja Europejska w swoich uwagach na piśmie, a rząd hiszpański na rozprawie podnosiły, że wbrew temu, co wskazał sąd krajowy w pytaniu prejudycjalnym, przepisy krajowe należy oceniać w świetle art. 37 TFUE, a nie art. 34 TFUE. Omawiane przepisy dotyczą bowiem działania monopolu o charakterze handlowym w rozumieniu art. 37 TFUE i powodują właściwe dla istnienia tego rodzaju monopolu skutki ograniczające wymianę handlową.

22

W tym względzie zgodnie z orzecznictwem Trybunału zasady dotyczące istnienia i funkcjonowania monopolu należy badać w świetle postanowień art. 37 TFUE, mających szczególne zastosowanie do wykonywania przez państwowy monopol o charakterze handlowym jego wyłącznych praw (zob. w szczególności wyroki: z dnia 23 października 1997 r. w sprawie C-189/95 Franzén, Rec. s. I-5909, pkt 35; z dnia 5 czerwca 2007 r. w sprawie C-170/04 Rosengren i in., Zb. Orz. s. I-4071, pkt 17).

23

Natomiast wpływ na wymianę handlową wewnątrz Unii wywierany przez inne przepisy ustawodawstwa krajowego, które można oddzielić od funkcjonowania monopolu, mimo że oddziałują one na ten monopol, musi zostać poddany ocenie w świetle art. 34 TFUE (zob. w szczególności ww. wyroki: w sprawie Franzén, pkt 36; w sprawie Rosengren i in., pkt 18).

24

Należy zatem sprawdzić, czy rozpatrywany w postępowaniu przed sądem krajowym środek ustanawiający zakaz jest normą dotyczącą istnienia lub funkcjonowania monopolu.

25

W tym względzie należy przypomnieć, po pierwsze, że szczególna funkcja przypisana omawianemu monopolowi polega na zastrzeżeniu dla posiadaczy koncesji wyłączności sprzedaży detalicznej wyrobów tytoniowych, co nie oznacza zabronienia im dokonywania przywozu takich wyrobów.

26

Tym samym zakaz będący przedmiotem sporu przed sądem krajowym, uniemożliwiając detalicznym sprzedawcom wyrobów tytoniowych przywóz tych wyrobów na terytorium Hiszpanii, wpływa na swobodny przepływ towarów w Unii, nie reguluje zaś przy tym wykonywania prawa wyłączności wynikającego z omawianego monopolu.

27

W związku z tym środek ten nie dotyczy wykonywania szczególnej funkcji omawianego monopolu i nie może być wobec tego uważany za środek odnoszący się do samego istnienia tego monopolu (zob. analogicznie ww. wyrok w sprawie Rosengren i in., pkt 22).

28

Po drugie, należy zauważyć, że zakaz przywozu wyrobów tytoniowych przez detalicznych sprzedawców wyrobów tytoniowych skutkuje skupieniem zaopatrzenia tych sprzedawców detalicznych w rękach posiadających zezwolenie hurtowników. Z tego względu zakaz będący przedmiotem sporu przed sądem krajowym może mieć wpływ na działanie omawianego monopolu.

29

Tym niemniej – i choć w odróżnieniu od przepisów, na temat których toczył się spór w ww. sprawie Rosengren i in., środek będący przedmiotem sporu w postępowaniu przed sądem krajowym ma wpływ nie na jednostki, lecz na koncesjonariuszy działających w ramach omawianego monopolu, to jest na detalicznych sprzedawców wyrobów tytoniowych – tego rodzaju środek można oddzielić od działania monopolu, gdyż odnosi się on nie do sposobów prowadzenia sprzedaży detalicznej wyrobów tytoniowych na terytorium Hiszpanii, lecz do rynku tych wyrobów na wcześniejszym etapie łańcucha dystrybucji. Nie ma on bowiem na celu regulowania systemu selekcji wyrobów przez monopol. Podobnie, omawiany środek nie jest nakierowany ani na sieć sprzedaży danego monopolu, ani na sprzedaż czy reklamę rozprowadzanych przez ten monopol wyrobów (zob. analogicznie ww. wyrok w sprawie Rosengren i in., pkt 24).

30

W tych okolicznościach zakaz będący przedmiotem sporu przed sądem krajowym nie może być postrzegany jako norma dotycząca istnienia lub działania monopolu. Dla celów badania zgodności tego rodzaju środka z prawem Unii, a w szczególności z postanowieniami traktatu dotyczącymi swobodnego przepływu towarów, art. 37 TFUE nie ma znaczenia.

31

W związku z powyższym krajowe przepisy zakazujące detalicznym sprzedawcom wyrobów tytoniowych dokonywania przywozu wyrobów tytoniowych, takie jak przepisy będące przedmiotem sporu przed sądem krajowym, należy oceniać w świetle art. 34 TFUE.

32

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem wszelkie uregulowania państw członkowskich dotyczące handlu, mogące – bezpośrednio lub pośrednio, rzeczywiście lub potencjalnie – utrudnić handel wewnątrz Unii, należy uznać za środki o skutku równoważnym z ograniczeniami ilościowymi w rozumieniu art. 34 TFUE (zob. w szczególności wyroki: z dnia 11 lipca 1974 r. w sprawie 8/74 Dassonville, Rec. s. 837, pkt 5; z dnia 10 lutego 2009 r. w sprawie C-110/05 Komisja przeciwko Włochom, Zb. Orz. s. I-519, pkt 33).

33

Z równie mocno utrwalonego orzecznictwa wynika, że art. 34 TFUE stanowi odzwierciedlenie zobowiązania do poszanowania zasady niedyskryminacji i wzajemnego uznawania wyrobów wytworzonych i sprzedawanych w innych państwach członkowskich w sposób zgodny z prawem, a także zobowiązania do zapewnienia wyrobom unijnym swobodnego dostępu do rynków krajowych (zob. ww. wyrok w sprawie Komisja przeciwko Włochom, pkt 34; wyrok z dnia 2 grudnia 2010 r. w sprawie C-108/09 Ker-Optika, Zb. Orz. s. I-12213, pkt 48).

34

Tym samym za środki o skutku równoważnym z ograniczeniami ilościowymi należy uznać środki przyjęte przez państwo członkowskie, które mają na celu mniej korzystne traktowanie towarów pochodzących z innych państw członkowskich, podobnie jak i przepisy dotyczące warunków, jakim powinny odpowiadać te towary, nawet jeżeli przepisy te znajdują bez rozróżnienia zastosowanie do wszystkich towarów (zob. ww. wyroki: w sprawie Komisja przeciwko Włochom, pkt 35, 37; w sprawie Ker-Optika, pkt 49).

35

Zakresem tego samego pojęcia objęty jest każdy inny przepis stanowiący przeszkodę w dostępie do rynku jednego z państw członkowskich dla towarów pochodzących z innych państw członkowskich (ww. wyroki: w sprawie Komisja przeciwko Włochom, pkt 37; w sprawie Ker-Optika, pkt 50).

36

W postępowaniu przed sądem krajowym nic nie wskazuje na to, że celem lub skutkiem spornych przepisów krajowych jest mniej korzystne traktowanie wyrobów tytoniowych pochodzących z innych państw członkowskich. Przepisy te nie dotyczą również warunków, jakie wspomniane wyroby powinny spełniać.

37

Niemniej należy jeszcze zbadać, czy omawiane przepisy nie stanowią przeszkody w dostępie do rynku hiszpańskiego dla wyrobów tytoniowych pochodzących z innych państw członkowskich.

38

W tym względzie należy zauważyć, że zabraniając detalicznym sprzedawcom wyrobów tytoniowych dokonywania bezpośredniego przywozu tego rodzaju wyrobów z innych państw członkowskich, wspomniane przepisy zmuszają ich do zaopatrywania się u posiadających zezwolenie hurtowników. Tymczasem taki sposób zaopatrywania może powodować rozmaite niedogodności, na które detaliczni sprzedawcy nie byliby narażeni, gdyby sami dokonywali przywozu.

39

W szczególności omawiani sprzedawcy detaliczni mogą sprzedawać wyrób tytoniowy pochodzący z innego państwa członkowskiego, tylko jeżeli wyrób ten znajduje się w ofercie posiadających zezwolenie hurtowników w Hiszpanii, a ci mają go w swoich magazynach. Tym samym, jeżeli konkretny wyrób nie znajduje się w asortymencie produktów oferowanych przez tychże hurtowników, detaliczni sprzedawcy wyrobów tytoniowych nie mają żadnej bezpośredniej, elastycznej i szybkiej możliwości zaspokojenia popytu swoich własnych klientów, którzy są zainteresowani takim wyrobem.

40

Stwierdzenia tego nie podważa spoczywający na importerach, ustanawiany przez krajowe ustawodawstwo obowiązek zapewnienia dostępności wyrobów tytoniowych na całym terytorium krajowym, gdy istnieje popyt na te wyroby. Importerzy mogą bowiem postanowić, by nie sprowadzać tych z określonych wyrobów poszukiwanych przez zainteresowanych, których liczbę uznają za zbyt małą, lub dokonać ich przywozu z opóźnieniem. Natomiast każdy z detalicznych sprzedawców wyrobów tytoniowych byłby bez wątpienia w stanie zareagować, na miejscu tych importerów, w sposób bardziej elastyczny i szybki na zainteresowanie klientów, którzy pozostają w bezpośrednim i częstym kontakcie z tym sprzedawcą.

41

Ponadto detalicznym sprzedawcom wyrobów tytoniowych uniemożliwia się zaopatrywanie w innych państwach członkowskich, choć mający tam siedzibę producenci lub hurtownicy mogliby zaoferować, zwłaszcza w regionach przygranicznych, korzystniejsze warunku zaopatrzenia – czy to z racji bliskiej odległości, czy to z racji proponowanych przez siebie szczególnych sposobów dostawy.

42

Wszystkie te czynniki mogą negatywnie wpłynąć na wybór produktów oferowany przez detalicznych sprzedawców wyrobów tytoniowych i ostatecznie na dostępność poszczególnych wyrobów pochodzących z innych państw członkowskich na rynku hiszpańskim.

43

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że zakaz będący przedmiotem sporu przed sądem krajowym stanowi przeszkodę w dostępie do rynku dla wspomnianych wyrobów.

44

Z powyższego wynika, że przepisy będące przedmiotem sporu przed sądem krajowym stanowią środek o skutku równoważnym z ograniczeniami ilościowymi w rozumieniu art. 34 TFUE.

45

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przeszkoda w swobodnym przepływie towarów może zostać uzasadniona względami interesu ogólnego wymienionymi w art. 36 TFUE lub nadrzędnymi wymogami. W jednym lub w drugim przypadku przepis krajowy powinien być w stanie zagwarantować realizację zamierzonego celu i nie wykraczać poza to, co jest niezbędne dla jego osiągnięcia (zob. w szczególności ww. wyroki: w sprawie Komisja przeciwko Włochom, pkt 59; w sprawie Ker-Optika, pkt 57).

46

Rządy hiszpański i włoski utrzymują, po pierwsze, że zakaz będący przedmiotem sporu przed sądem krajowym może być uzasadniony koniecznością zagwarantowania kontroli fiskalnej i celnej wyrobów tytoniowych oraz zapewnienia ich kontroli sanitarnej.

47

Po drugie, wskazane rządy podnoszą, że omawiany środek jest niezbędny dla osiągnięcia celu polegającego na ochronie konsumentów. Jeżeli bowiem detalicznym sprzedawcom wyrobów tytoniowych zezwolono by na przywóz wyrobów tytoniowych, mogliby oni mieć pokusę, by przedkładać określone wyroby nad inne, ze szkodą dla neutralności rynku wyrobów tytoniowych.

48

Po trzecie, rząd hiszpański uważa, że zakaz będący przedmiotem sporu przed sądem krajowym jest uzasadniony ze względu na to, iż przyznanie detalicznym sprzedawcom wyrobów tytoniowych możliwości dokonywania przywozu tych wyrobów oznaczałoby stworzenie dla nich nadmiernej przewagi konkurencyjnej.

49

Po czwarte, rząd hiszpański jest zdania, że w każdym razie ograniczenie w swobodnym przepływie towarów należy znieść, jedynie jeżeli jego uchylenie przyniosłoby konsumentom korzyść, to jest w szczególności obniżkę cen. Tymczasem, jako że wyroby tytoniowe są objęte monopolem i sprzedawane po ustalonej cenie, zniesienie zakazu dokonywania przywozu przez detalicznych sprzedawców wyrobów tytoniowych nie przyniosłoby konsumentom żadnej korzyści, a mogliby na nim skorzystać jedynie sami sprzedawcy detaliczni.

50

W pierwszej kolejności, w odniesieniu do argumentu rządów hiszpańskiego i włoskiego opartego na konieczności zapewnienia kontroli fiskalnej, celnej i sanitarnej wyrobów tytoniowych, należy przypomnieć, że na władzach krajowych, gdy przyjmują one środek stanowiący odstępstwo od zasady ustanowionej przez prawo Unii, spoczywa obowiązek udowodnienia, w każdej sytuacji oddzielnie, że środek ten jest właściwy dla zagwarantowania realizacji powoływanego celu i że nie wykracza on poza to, co niezbędne dla jego osiągnięcia. Powoływaniu przez państwa członkowskie względów uzasadniających powinny zatem towarzyszyć analiza przydatności oraz proporcjonalności środka przyjętego przez to państwo, jak również precyzyjne dane na poparcie jego argumentów (zob. wyroki: z dnia 18 marca 2004 r. w sprawie C-8/02 Leichtle, Rec. s. I-2641, pkt 45; z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie C-73/08 Bressol i in., Zb. Orz. s. I-2735, pkt 71).

51

Tymczasem rządy hiszpański i włoski nie poparły swojej argumentacji żadnymi danymi, które spełniałyby wymienione w poprzednim punkcie warunki. Nie wytłumaczyły one w szczególności, w jaki sposób przyznanie detalicznym sprzedawcom wyrobów tytoniowych możliwości dokonywania samodzielnie przywozu wyrobów tytoniowych miałoby stanowić przeszkodę w stosowaniu mechanizmów kontroli fiskalnej, celnej i sanitarnej tych wyrobów.

52

Należy ponadto odrzucić argument oparty na ochronie konsumentów. Gdyby bowiem nawet przyjąć, że wymóg ogólnego zapewnienia jednolitego asortymentu produktów stanowi uzasadniony cel leżący w interesie ogólnym i zasługujący na to, by dążyć do niego za pomocą unormowań prawnych zamiast praw rządzących rynkiem, to przestrzeganie tego wymogu można by w każdym razie osiągnąć za pomocą mniej restrykcyjnych środków, takich jak zobowiązanie detalicznych sprzedawców wyrobów tytoniowych do dysponowania w magazynie minimalnym z góry określonym asortymentem wyrobów.

53

Rząd hiszpański nie może również utrzymywać, że omawiane ograniczenie można uzasadnić tym, iż możliwość dokonywania przywozu wyrobów tytoniowych stworzyłaby nadmierną przewagę konkurencyjną dla detalicznych sprzedawców wyrobów tytoniowych. Tego rodzaju uzasadnienie ma bowiem jedynie wymiar gospodarczy. Tymczasem z utrwalonego orzecznictwa wynika, że względy o charakterze wyłącznie gospodarczym nie mogą stanowić nadrzędnej racji interesu ogólnego uzasadniającej ograniczenie jednej z podstawowych swobód gwarantowanej przez traktat (zob. wyroki: z dnia 13 stycznia 2000 r. w sprawie C-254/98 TK-Heimdienst, Rec. s. I-151, pkt 33; z dnia 17 marca 2005 r. w sprawie C-109/04 Kranemann, Zb. Orz. s. I-2421, pkt 34).

54

Należy wreszcie odrzucić argument rządu hiszpańskiego, jakoby uchylenie ograniczenia w swobodnym przepływie towarów było uzasadnione jedynie pod warunkiem, że może ono przynieść korzyść konsumentom. W tym względzie wystarczy zauważyć, że w niniejszym przypadku konsumenci mogą skorzystać na zniesieniu zakazu będącego przedmiotem sporu przed sądem krajowym w ten sposób, że zniesienie to pozwoli detalicznym sprzedawcom wyrobów tytoniowych poszerzyć asortyment produktów, którym dysponują.

55

Z uwagi na wszystkie powyższe względy należy stwierdzić, że ograniczenie wynikające z przepisów będących przedmiotem sporu przed sądem krajowym nie może zostać uzasadnione dążeniem do realizacji wymienionych celów.

56

W związku z powyższym odpowiedź na zadane pytanie powinna brzmieć tak, iż art. 34 TFUE należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie krajowym przepisom, takim jak przepisy będące przedmiotem sporu przed sądem krajowym, zabraniającym detalicznym sprzedawcom wyrobów tytoniowych prowadzenia działalności w zakresie przywozu wyrobów tytoniowych z innych państw członkowskich.

57

Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 34 TFUE należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie krajowym przepisom, takim jak przepisy będące przedmiotem sporu przed sądem krajowym, zabraniającym osobom prowadzącym punkty sprzedaży wyrobów tytoniowych i znaczków prowadzenia działalności w zakresie przywozu wyrobów tytoniowych z innych państw członkowskich.