OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

JÁNA MAZÁKA

przedstawiona w dniu 15 września 2011 r.(1)

Sprawa C‑409/10

Hauptzollamt Hamburg-Hafen

przeciwko

Afasia Knits Deutschland GmbH

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Bundesfinanzhof (Niemcy)]

Wspólna polityka handlowa – Umowa z Kotonu o partnerstwie AKP–WE – Preferencyjne zasady dotyczące produktów pochodzących z krajów AKP – Eksport z Jamajki do Unii Europejskiej materiałów włókienniczych pochodzących z Chin – Pochodzenie niepreferencyjne towarów – Kontrola po zwolnieniu towarów świadectw przewozowych EUR.1 – Współpraca – Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i władze jamajskie – Retrospektywne pokrycie należności celnych – Artykuł 220 ust. 2 lit. b) rozporządzenia (EWG) nr 2913/92 – Wspólnotowy kodeks celny – Ciężar dowodu – Uzasadnione oczekiwania

I –    Wstęp

1.        Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 32 protokołu 1 do załącznika V do Umowy o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku („państwami AKP”) a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, podpisanej w Kotonu w dniu 23 czerwca 2000 r. (zwanej dalej „umową”)(2), dotyczącego weryfikacji dowodów pochodzenia towarów pochodzących z państwa AKP, a także reguł zawartych w art. 220 ust. 2 lit. b) rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny (zwany dalej „kodeksem celnym”)(3) odnoszących się do zasady uzasadnionych oczekiwań.

II – Kontekst prawny

2.        Umowa stanowi, że w okresie przygotowawczym określone produkty, w tym materiały włókiennicze pochodzące z państw AKP, będą mogły być przywożone do Wspólnoty bez konieczności uiszczania ceł lub opłat o skutku równoważnym(4).

3.        Protokół 1 do załącznika V do umowy dotyczy definicji pojęcia „produkty pochodzące” oraz metod współpracy administracyjnej. Artykuł 2 tego protokołu(5) stanowi:

„1.       Do celów wykonania postanowień współpracy handlowej załącznika V następujące produkty uznaje się za produkty pochodzące z państw AKP:

a)       produkty w całości uzyskane w państwach AKP w rozumieniu art. 3 niniejszego protokołu;

b)      produkty uzyskane w państwach AKP zawierające materiały, które nie zostały w całości uzyskane w tych państwach, pod warunkiem że materiały te poddano w państwach AKP wystarczającej obróbce lub wystarczającemu przetworzeniu, w rozumieniu art. 4 niniejszego protokołu [...]”.

4.        Artykuł 14 protokołu 1 do załącznika V do umowy(6) stanowi:

„1.       Produkty pochodzące z państw AKP przy ich przywozie do Wspólnoty podlegają postanowieniom załącznika V pod warunkiem przedłożenia:

a)       świadectwa przewozowego EUR.1 […]”.

5.        Artykuł 15 protokołu 1 do załącznika V do umowy, zatytułowany: „Procedura wydawania świadectw przewozowych EUR.1”, stanowi:

„1.       Świadectwo przewozowe EUR.1 wystawiane jest przez organy celne kraju wywozu na pisemny wniosek eksportera lub na wniosek upoważnionego przedstawiciela działającego w imieniu eksportera.

[…]

3.       Eksporter wnioskujący o wystawienie świadectwa przewozowego EUR.1 musi być przygotowany do przedłożenia w każdym momencie, na wniosek organów celnych państwa AKP wywozu, w którym wystawiane jest świadectwo przewozowe EUR.1, wszystkich odpowiednich dokumentów potwierdzających pochodzenie danych produktów, jak również spełnienie innych wymagań niniejszego protokołu.

[…]”.

6.        Artykuł 28 protokołu 1 do załącznika V do umowy, zatytułowanego: „Przechowywanie dowodu pochodzenia i dokumentów uzupełniających”, stanowi:

„1.       Eksporter występujący z wnioskiem o wystawienie świadectwa przewozowego EUR.1 przechowuje dokumenty określone w art. 15 ust. 3 przez okres co najmniej trzech lat”.

7.        Artykuł 32 protokołu 1 do załącznika V do umowy(7), zatytułowanego: „Weryfikacja [kontrola] dowodów pochodzenia”, stanowi:

„1.       Następcza weryfikacja [kontrola po zwolnieniu towarów] dowodów pochodzenia jest przeprowadzana wyrywkowo lub wtedy, gdy organy celne kraju przywozu mają uzasadnione wątpliwości co do autentyczności tych dokumentów, statusu pochodzenia sprawdzanych produktów lub wypełnienia innych wymogów tego protokołu.

2.       Do celów stosowania postanowień ustępu 1, organy celne kraju przywozu zwracają świadectwo przewozowe EUR.1 oraz fakturę, jeżeli została przedłożona, deklarację na fakturze lub kopię tych dokumentów organom celnym kraju wywozu, podając, w zależności od przypadku, powody wnioskowania o weryfikację [przeprowadzenie kontroli]. Wszelkie otrzymane dokumenty i informacje świadczące o tym, że informacja podana w dowodzie pochodzenia nie jest poprawna, przekazuje się wraz z wnioskiem o weryfikację [przeprowadzenie kontroli].

3.       Weryfikacji [Kontroli] dokonują organy celne kraju wywozu. W tym celu mają prawo zażądać przedstawienia wszelkich dowodów, przeprowadzić kontrolę ksiąg rachunkowych eksportera oraz każdą inną kontrolę, którą uznają za właściwą.

[…]

5.       Organy celne występujące z wnioskiem o weryfikację [przeprowadzenie kontroli] informowane są niezwłocznie o wynikach weryfikacji [kontroli]. Wyniki te muszą wyraźnie określać, czy dokumenty są autentyczne oraz czy dane produkty można uznać za pochodzące z państw AKP lub z jednego z innych państw określonych w art. 6 oraz za spełniające pozostałe wymogi niniejszego protokołu.

[…]

7.       W przypadku gdy procedura weryfikacji [kontroli] lub wszelkie inne dostępne informacje wskazują, iż naruszone zostały postanowienia niniejszego protokołu, państwo AKP z własnej inicjatywy lub na wniosek Wspólnoty przeprowadza właściwe dochodzenie lub doprowadza do wszczęcia takiego dochodzenia, które należy podjąć z zachowaniem właściwej pilności w celu stwierdzenia takich naruszeń i zapobieżenia im, w tym celu zainteresowane państwo AKP może zaprosić Wspólnotę do wzięcia udziału w takich dochodzeniach”.

8.        Artykuł 220 kodeksu celnego stanowi:

„1.       Jeżeli kwota należności wynikających z długu celnego nie została zaksięgowana zgodnie z art. 218 i 219 lub została zaksięgowana kwota niższa od prawnie należnej, to zaksięgowania kwoty należności do pokrycia lub pozostającej do pokrycia należy dokonać w terminie dwóch dni, licząc od dnia, w którym organy celne dowiedziały się o tej sytuacji i miały możliwość obliczyć kwotę prawnie należną, jak również określić dłużnika (zaksięgowanie retrospektywne). Termin ten może zostać przedłużony zgodnie z art. 219.

2.       Z wyjątkiem przypadków określonych w art. 217 ust. 1 akapit drugi i trzeci zaksięgowania retrospektywnego nie dokonuje się, gdy:

a)       [...]

b)       kwota opłat celnych należnych zgodnie z przepisami prawa nie została wykazana w rachunkach w następstwie błędu samych organów celnych, który to błąd nie mógł zostać w racjonalny sposób wykryty przez osobę zobowiązaną do uiszczenia opłat celnych działającą w dobrej wierze i przestrzegającą przepisów obowiązujących w zakresie zgłoszenia celnego.

Jeżeli preferencyjny status towaru potwierdzony został w ramach systemu współpracy administracyjnej z udziałem organów państwa trzeciego, wydanie przez te organy świadectwa, o ile stwierdzono jego nieprawidłowość, stanowi błąd, którego w racjonalny sposób nie można było wykryć w rozumieniu pierwszego akapitu.

Jednakże wydanie nieprawidłowego świadectwa nie stanowi błędu, jeżeli świadectwo zostało wystawione na podstawie niewłaściwego przedstawienia faktów przez eksportera, z wyjątkiem przypadku gdy w szczególności jest oczywiste, że organy wydające świadectwo wiedziały lub powinny były wiedzieć, że towary nie spełniają warunków wymaganych do korzystania z preferencji.

Osoba odpowiedzialna za uiszczenie opłat celnych może powołać się na dobrą wiarę, jeżeli może udowodnić, że w okresie przedmiotowych operacji handlowych zachowała należytą staranność, aby upewnić się, czy spełnione zostały wszystkie warunki korzystania z preferencji.

Jednakże osoba odpowiedzialna za uiszczenie opłat celnych nie może powoływać się na dobrą wiarę, jeżeli Komisja opublikowała w Dzienniku Urzędowym [Unii] Europejski[ej] opinię wyrażającą uzasadnione wątpliwości w odniesieniu do prawidłowego stosowania uzgodnień preferencyjnych przez kraj korzystający;

c) przepisy przyjęte zgodnie z procedurą Komitetu zwalniają organy celne z obowiązku retrospektywnego zaksięgowania należności poniżej określonej kwoty”.

III – Postępowanie przed sądem krajowym i pytania prejudycjalne

9.        Afasia Knits Deutschland GmbH (zwana dalej „Afasią”) należy do grupy spółek z główną siedzibą w Hongkongu, która założyła na Jamajce przedsiębiorstwa, w których z materiałów pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej (zwanej dalej „Chinami”) produkowane były materiały włókiennicze wywożone następnie do Unii. W 2002 r. Afasia nabyła od jednego z tych jamajskich przedsiębiorstw, a konkretnie od ARH Enterprises Ltd (zwanego dalej „ARH”), kilka przesyłek materiałów włókienniczych. Afasia wprowadziła materiały włókiennicze do swobodnego obrotu w Unii, podając jako kraj pochodzenia Jamajkę oraz przedkładając odpowiednie świadectwa przewozowe EUR.1 ze „zwolnioną” stawką celną zgodnie z umową.

10.      Zgodnie z postanowieniem odsyłającym w ramach misji na Jamajkę podjętej przez Komisję [Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF)] na podstawie podejrzenia nieprawidłowości w marcu 2005 r. skontrolowane zostały wszystkie świadectwa przewozowe wystawione w latach 2002–2004. Stwierdzono przy tym, że eksporterzy jamajscy (w tym ARH) naruszyli przepisy umowy, ponieważ wywożone wyroby nie zostały wyprodukowane – jak wymagają tego reguły pochodzenia – wyłącznie z przędzy chińskiego pochodzenia, lecz większość lub wszystkie towary wywiezione do Unii zostały wyprodukowane albo z gotowych części dziewiarskich z Chin albo stanowiły ponowny eksport gotowych materiałów włókienniczych pochodzących z Chin. Ze względu na nieznaczne dostawy przędzy z Chin niektóre z towarów wywiezionych do Unii mogły wprawdzie być wyprodukowane z tej przędzy; jednakże eksporterzy nie mogli wykazać dokładnej ilości tak wykonanych wyrobów. Według Komisji eksporterzy jamajscy w swoich wnioskach o wystawienie świadectw przewozowych EUR.1 złożyli fałszywe oświadczenia w sprawie pochodzenia towarów wywiezionych do Unii, co było trudne do wykrycia dla władz jamajskich, ponieważ pochodzenie towarów zostało zatajone w profesjonalny sposób. Jamajska administracja celna wywnioskowała z tego, że wystawione świadectwa przewozowe były prawdziwe, ale w odniesieniu do poświadczanego pochodzenia towaru nieprawidłowe i dlatego nieważne. Ekipa przeprowadzająca kontrolę mogła jednak potwierdzić, że administracja ta działała w dobrej wierze i z należytą starannością.

11.      W odniesieniu do ustaleń misji i wyciągniętych z nich wniosków sporządzono protokół datowany na dzień 23 marca 2005 r., który został podpisany przez uczestników misji w imieniu rządu jamajskiego przez stałego sekretarza ministerstwa spraw zagranicznych i handlu zagranicznego.

12.      Hauptzollamt Hamburg-Hafen wezwał do pokrycia należności celnych przypadających na przywiezione towary.

13.      Po rozpoznaniu skargi, która została wniesiona po bezskutecznym postępowaniu odwoławczym, Finanzgericht Hamburg uchylił decyzję w sprawie nałożenia cła i orzekł, że świadectwa przewozowe przedłożone dla przesyłek przywozowych nie zostały skutecznie uznane za nieważne. Finanzgericht Hamburg był zdania, że spornych świadectw przewozowych nie należy uważać za nieważne, ponieważ wynik ich kontroli po zwolnieniu towarów opiera się nie – jak przewiduje art. 32 protokołu 1 do załącznika V do umowy – na skierowanym do jamajskiej administracji celnej wniosku o przeprowadzenie kontroli po zwolnieniu towarów i jej ustaleniach, lecz na ustaleniach misji unijnej (OLAF). Według tego sądu protokół z dnia 23 marca 2005 r. został wystawiony z nagłówkiem Komisji Europejskiej i zatytułowany „Wnioski z misji kontrolnej”; nie zawierał on zatem wniosków rządu jamajskiego, nawet jeśli został kontrasygnowany przez sekretarza ministerstwa spraw zagranicznych i handlu zagranicznego.

14.      Natomiast sąd krajowy skłania się do uznania następczej kontroli świadectw przewozowych wystawionych na Jamajce oraz wyników tej kontroli za zgodne z art. 32 protokołu 1 do załącznika V do umowy. Dochodzenie, czy zachowane zostały przepisy protokołu 1, może zostać przeprowadzone przez kraj wywozu z własnej inicjatywy lub na wniosek Unii (art. 32 ust. 7 protokołu 1). Wniosek w tej mierze może również zostać złożony przez Komisję (OLAF). Unijna misja na Jamajkę została podjęta przez OLAF na wniosek jamajskiego ministerstwa spraw wewnętrznych i handlu zewnętrznego w ramach współpracy administracyjnej i śledczej, w celu koordynacji rozpoczętych w dziewięciu państwach członkowskich dochodzeń w sprawie nieprawidłowości. Równie mało przekonujące przeciwko skutecznemu stwierdzeniu nieważności omawianych świadectw przewozowych EUR.1 przez władze jamajskie jest to, że dochodzenia zasadniczo były przeprowadzane przez Komisję (OLAF), a jamajska administracja celna świadczyła przy tym tylko wsparcie.

15.       Sąd krajowy wyraża pogląd, że warunki zastosowania art. 220 ust. 1 kodeksu celnego są spełnione w przypadku, gdy na podstawie kontroli po zwolnieniu towarów, zgodnie z protokołem 1 do załącznika V do umowy, świadectwa przewozowe EUR.1 uznane zostają za nieważne, a także że wbrew stanowisku Finanzgericht Hamburg dopuszczalne są wątpliwości odnoszące się do tego, czy Afasia może się powołać na ochronę uzasadnionych oczekiwań na podstawie art. 220 ust. 2 lit. b) kodeksu celnego. Finanzgericht Hamburg uznał, że wyniki kontroli po zwolnieniu towarów nie dotyczą konkretnych świadectw przewozowych, a zatem nie dotyczą świadectw wydanych spółce Afasia na przywozy, ponieważ pewna, nawet nieznaczna, ilość przędzy pochodzenia chińskiego została przetworzona na Jamajce, tak że jest co najmniej możliwe, iż w spornej sprawie towary przywiezione przez spółkę Afasia były zgodne z regułami pochodzenia.

16.      Ponadto sąd krajowy uważa, że stanowisko sądu niższej instancji, według którego Afasia w każdym razie może się powołać na ochronę uzasadnionych oczekiwań na podstawie art. 220 ust. 2 lit. b) kodeksu celnego, ponieważ z wyników dochodzenia misji nie można wywnioskować, iż nieprawidłowe świadectwa przewozowe były oparte na fałszywych informacjach eksportera, przyjmuje za podstawę budzącą wątpliwości wykładnię prawa unijnego.

17.      W takich właśnie okolicznościach w dniu 29 czerwca 2010 r. Bundesfinanzhof postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)       Czy jest to zgodne z art. 32 protokołu 1 dotyczącego definicji pojęcia »produkty pochodzące« oraz metod współpracy administracyjnej [dołączonego do załącznika V] do Umowy o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku a Wspólnotą Europejską oraz jej państwami członkowskimi, że Komisja Europejska zasadniczo sama, nawet jeśli przy wsparciu władz kraju wywozu, przeprowadza kontrolę po zwolnieniu towarów dowodów pochodzenia wystawionych w tym kraju; a nadto czy w przypadku gdy uzyskane w ten sposób przez Komisję wyniki tej kontroli ujęte są w protokole, który jest kontrasygnowany przez przedstawiciela rządu kraju wywozu, to stanowią one wynik kontroli w rozumieniu tego artykułu?

2)      Jeżeli na pytanie pierwsze zostanie udzielona odpowiedź twierdząca:

Czy w przypadku odpowiadającym sprawie przed sądem krajowym, w którym dowody preferencyjne z kraju wywozu wydane w określonym czasie zostały uznane za nieważne, ponieważ pochodzenie towaru nie mogło zostać potwierdzone na podstawie kontroli po zwolnieniu towarów, nie można jednak wykluczyć, że niektóre towary wywożone spełniały warunki pochodzenia, osoba odpowiedzialna za uiszczenie opłat celnych może powoływać się, na podstawie art. 220 ust. 2 lit. b) akapit drugi i trzeci rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny, na zasadę uzasadnionych oczekiwań, wskazując, że przedłożone w jej sprawie świadectwa preferencyjnego traktowania mogły być prawidłowe, a zatem opierały się na właściwym przedstawieniu faktów przez eksportera?”.

IV – Postępowanie przed Trybunałem

18.      Afasia, rządy włoski i czeski oraz Komisja przedstawiły uwagi na piśmie. W dniu 7 lipca 2011 r. odbyła się rozprawa, na której Afasia i Komisja przedstawiły swoje uwagi ustne.

V –    Ocena

A –    Pytanie pierwsze

19.      Pierwsze pytanie sądu krajowego dotyczy zasadniczo stopnia zaangażowania się Komisji/Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) w przeprowadzaną po zwolnieniu towarów kontrolę dowodów pochodzenia materiałów włókienniczych, których dotyczy postępowanie przed sądem krajowym, oraz tego czy raport lub protokół z misji Komisji(8) na Jamajkę z dnia 23 marca 2005 r., wystawiony z nagłówkiem Komisji Europejskiej/Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) i podpisany łącznie po pierwsze przez stałego sekretarza ministerstwa spraw zagranicznych i handlu zagranicznego działającego w imieniu rządu jamajskiego, a po drugie przez kilka innych osób działających za Komisję Europejską/Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz państwa członkowskie (zwany dalej „protokołem”) był zgodny z art. 32 protokołu 1 do załącznika V do umowy. Z postanowienia odsyłającego oraz akt przedłożonych Trybunałowi jasno wynika, że powstałe wątpliwości odnoszą się do zgodności z prawem przeprowadzanej po zwolnieniu towarów kontroli dowodów pochodzenia przesyłek materiałów włókienniczych, których dotyczy postępowanie przed sądem krajowym, oraz zgodności z prawem unieważnienia świadectw przewozowych EUR.1 odnoszących się do tych materiałów włókienniczych.

20.      Stosownie do umowy materiały włókiennicze pochodzące z Jamajki korzystają z preferencji i z tego względu zwolnione są z należności celnych z tytułu przywozu do Unii pod warunkiem przedłożenia między innymi świadectwa przewozowego EUR.1(9). Protokół 1 do załącznika V do umowy definiuje pojęcie „produkty pochodzące” oraz ustanawia system współpracy administracyjnej pomiędzy, między innymi, Unią i jej państwami członkowskimi a państwami AKP. System ten oparty jest jednocześnie na podziale zadań między władzami zainteresowanego państwa członkowskiego i państwami AKP, których dotyczy postępowanie, oraz na ich wzajemnym zaufaniu(10).

21.      Zgodnie z art. 15 protokołu 1 do załącznika V do umowy odpowiedzialność za wystawienie świadectwa przewozowego EUR.1 oraz za zweryfikowanie pochodzenia materiałów włókienniczych, których dotyczy postępowanie przed sądem krajowym, spoczywa na władzach jamajskich. Władze państwa członkowskiego przywozu powinny uznać ważność świadectw przewozowych EUR.1 potwierdzających jamajskie pochodzenie materiałów włókienniczych(11). Ponadto na władzach jamajskich ciąży obowiązek przeprowadzenia kontroli po zwolnieniu towarów w zakresie dochowania reguł pochodzenia, nałożony art. 32 protokołu 1 do załącznika V do umowy. Wnioski władz jamajskich powzięte podczas kontroli po zwolnieniu towarów są wiążące dla państwa członkowskiego przywozu(12). Z powyższego zatem jasno wynika, iż stosownie do protokołu 1 do załącznika V do umowy w najlepszej sytuacji, by dokonać bezpośredniej weryfikacji okoliczności, od których uzależnione jest pochodzenie towarów(13), znajdują się raczej władze państwa AKP wywozu, a nie Komisja czy państwa członkowskie przywozu.

22.      Zgodnie z art. 32 ust. 1 protokołu 1 do załącznika V do umowy dodatkowe weryfikacje [kontrole] dowodów pochodzenia przeprowadzane są wyrywkowo lub w każdym przypadku, gdy organy celne kraju przywozu mają uzasadnione wątpliwości dotyczące między innymi statusu pochodzenia towarów. Ponadto stosownie do art. 32 ust. 5 protokołu 1 do załącznika V do umowy organy celne występujące z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli zostaną jak najszybciej poinformowane o jej wynikach. Wyniki te muszą wyraźnie określać, czy dokumenty są autentyczne oraz czy dane produkty można uznać za pochodzące z państwa AKP.

23.      Artykuł 32 ust. 7 protokołu 1 do załącznika V do umowy ustanawia dodatkową procedurę w celu zarówno stwierdzania naruszeń przepisów tego protokołu, jak i zapobiegania im. Zgodnie z art. 32 ust. 7 dochodzenie może być prowadzone na podstawie jakiejkolwiek dostępnej informacji, wskazującej na możliwość pogwałcenia przepisów protokołu 1 do załącznika V do umowy(14). Ponadto z art. 32 ust. 7 jasno wynika, że w celu stwierdzania naruszeń oraz zapobiegania im państwo AKP ma prawo do samodzielnego prowadzenia dochodzenia albo może doprowadzić do jego wszczęcia w swoim imieniu. Dodatkowo, stosownie do tego samego przepisu, państwo AKP może zaprosić Unię do wzięcia udziału w takich dochodzeniach.

24.      Artykuł 32 ust. 7 protokołu 1 do załącznika V do umowy nie zawiera żadnego przepisu dotyczącego formy, w jakiej muszą być przedstawione wyniki przeprowadzonego dochodzenia, aby mogły być one wiążące dla władz państwa członkowskiego przywozu. Z tego względu uważam, że w takich okolicznościach nie można wymagać, aby zachowanie jakiejś szczególnej formy warunkowało możliwość wszczęcia postępowania dotyczącego pokrycia należności celnych przez władze państwa członkowskiego przywozu(15). Brak wymogów formalnych nie oznacza jednak, że wyniki dochodzenia nie muszą spełniać pewnych minimalnych standardów, aby państwo członkowskie przywozu było nimi związane. Zatem, mimo iż również art. 32 ust. 5 protokołu 1 nie zastrzega szczególnej formy, w której organy występujące na podstawie tego przepisu z wnioskami o przeprowadzenie kontroli muszą zostać poinformowane o jej wynikach, to wyniki te muszą miedzy innymi wyraźnie określać, czy dane produkty można uznać za pochodzące z państw AKP. Moim zdaniem art. 32 ust. 7 powinien być interpretowany w taki sposób, że nakłada on analogiczny obowiązek w zakresie klarowności, leżący w interesie pewności prawa i wzajemnej współpracy(16).

25.      Uważam, że władzom państwa członkowskiego przywozu wolno żądać zapłaty należności na podstawie dochodzenia podjętego przez podmioty trzecie niebędące władzami państwa AKP zgodnie z art. 32 ust. 7 protokołu 1 do załącznika V do umowy wyłącznie w przypadku, gdy wyniki tego dochodzenia wyraźnie określają, że danych produktów nie można uznać za pochodzące z państw AKP, a wspomniane państwo AKP jednoznacznie przyzna na piśmie, że wyniki te uznaje za własne. Pisemne przyznanie lub adnotacja o poparciu powinny być moim zdaniem opatrzone datą oraz podpisane w imieniu państwa AKP.

26.      Odnosząc się do stanu faktycznego postępowania przed sądem krajowym, uważam, że zgodnie z przepisem art. 32 ust. 7 protokołu 1 do załącznika V do umowy nieistotne jest, czy Komisja/OLAF zasadniczo sama, nawet jeśli przy wsparciu miejscowych władz, przeprowadziła po zwolnieniu towarów kontrolę dowodów pochodzenia wystawionych na Jamajce, pod warunkiem że Jamajka doprowadziła do wszczęcia tego dochodzenia przez Komisję/OLAF oraz że państwo to uznało wyniki takiego dochodzenia za własne.

27.      Zgodnie z protokołem wspólnotowa misja na Jamajkę przeprowadzona została przez OLAF w ramach współpracy administracyjnej i śledczej „w następstwie wniosku jamajskiego ministerstwa spraw zagranicznych i handlu zagranicznego” „w zamiarze skontrolowania odpowiednich wywozów z Jamajki do Wspólnoty”. Protokół stanowi, iż jamajskie „ministerstwo spraw zagranicznych i handlu zagranicznego, departament celny, Trade Board (rada handlowa) i Jamaica Promotion Corporation (JAMPRO) w pełni współpracowały w procesie kontroli, stosownie do protokołu 1 do umowy z Kotonu”. Ponadto „[p]rzedstawiciele ministerstwa spraw zagranicznych i handlu zagranicznego oraz odpowiednich Free Zone Authorities (władz stref wolnocłowych) towarzyszyli ekipie wspólnotowej podczas jej wizyt w siedzibach przedsiębiorców”. Dodatkowo protokół stanowi, iż wnioski z kontroli zostały wyciągnięte przez przedstawicieli rządu jamajskiego oraz przez OLAF. Pragnę również podkreślić, że oprócz odniesień do „wspólnej kontroli”(17) oraz wspólnych wniosków wyciągniętych z tej kontroli w protokole stwierdza się, iż „Jamaican Customs Department dochodzi zatem do wniosku, że świadectwa przewozowe EUR.1 wydane od dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia dzisiejszego w odniesieniu do przesyłek stanowiących przedmiot niniejszego dochodzenia są prawdziwe, ale w odniesieniu do pochodzenia badanych towarów nieprawidłowe, a zatem nieważne”.

28.      Z protokołu wynikałoby zatem, że Jamajka doprowadziła do wszczęcia przez OLAF przedmiotowego dochodzenia oraz że władze jamajskie uczestniczyły w pewnym stopniu w tym dochodzeniu oraz ostatecznie uznały w całości wyniki tego dochodzenia za własne, przy czym potwierdzenie tych wniosków należy do sądu krajowego. Ponadto wydaje się, że jamajskie organy celne jednoznacznie oświadczyły, że świadectwa przewozowe EUR.1 wydane od dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia 23 marca 2005 r. w odniesieniu do przesyłek materiałów włókienniczych, których dotyczy postępowanie przed sądem krajowym, były nieważne, przy czym potwierdzenie tego wniosku należy do sądu krajowego.

29.      Protokół został podpisany przez stałego sekretarza ministerstwa spraw zagranicznych i handlu zagranicznego działającego w imieniu rządu jamajskiego. Okoliczność, że protokół jest również podpisany przez kilka innych osób działających za Komisję Europejską/Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz państwa członkowskie i że jest on wystawiony z nagłówkiem Komisji Europejskiej/Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), nie umniejsza i nie podważa w żaden sposób mocy prawnej podpisu złożonego przez stałego sekretarza ministerstwa spraw zagranicznych i handlu zagranicznego działającego za rząd jamajski.

30.      Pragnąłbym podkreślić, że Afasia utrzymuje również, iż stosownie do przepisów prawa jamajskiego sekretarz ministerstwa spraw zagranicznych i handlu zagranicznego działał ultra vires [z przekroczeniem zakresu] posiadanego umocowania(18). W treści postanowienia odsyłającego nie ma jednak nic, co mogłoby wskazywać na to, że stały sekretarz przekroczył zakres przysługujących mu kompetencji i nie posiadał umocowania do związania Jamajki treścią protokołu. Oprócz tego, skoro art. 32 ust. 7 protokołu 1 do załącznika V do umowy nie wymienia żadnego szczególnego organu czy podmiotu, lecz tylko odnosi się do państwa AKP, to kwestia, jaki organ lub podmiot umocowany jest w myśl tego przepisu do działania za państwo AKP, powinna być z tego względu rozstrzygnięta zgodnie z prawem tego państwa, gdyż nie stanowi ona kwestii z zakresu prawa Unii(19). W przypadku gdy organy celne państwa członkowskiego doprowadziły do pokrycia wynikających z długu celnego należności na podstawie dokumentu podpisanego przez osobę, co do której istnieje domniemanie, że jest ona umocowana do związania państwa AKP treścią tego dokumentu i w trakcie postępowania prowadzącego do tego pokrycia, nie zostały one faktycznie powiadomione o tym, że sygnatariusz działał ultra vires, to takie postępowanie jest według mnie ważne w świetle prawa unijnego. Uważam, że jakiekolwiek dopuszczalne naprawienie szkody wynikłej z czynności dokonanych ultra vires musi być dochodzone na podstawie prawa właściwego państwa AKP.

31.      Moim zdaniem protokół jest wystarczająco wyraźny w swojej treści i formie, w której został przedstawiony, i nie można mieć żadnych uzasadnionych wątpliwości dotyczących stanowiska Jamajki oraz w istocie jamajskich organów celnych w zakresie nieważności przedmiotowego świadectwa przewozowego EUR. 1 oraz okoliczności, które spowodowały przyjęcie przez nie takiego stanowiska, przy czym potwierdzenie tych wniosków należy do sądu krajowego. Uważam więc, że poszanowano zasadę uzasadnionych oczekiwań. Moim zdaniem wystąpienie do państwa AKP lub jego organów celnych z żądaniem, aby bezpośrednio zawiadomiły organy celne państwa członkowskiego o wynikach dochodzenia prowadzonego na podstawie art. 32 ust. 7 protokołu 1 do załącznika V do umowy, za pośrednictwem dokumentu sporządzonego w szczególnej formie, stanowiłoby przejaw nadmiernego formalizmu oraz naruszenia zasady wzajemnej współpracy. Takie niepotrzebnie sztywne stanowisko, które nie zostało ustanowione przez art. 32 ust. 7 protokołu 1 do załącznika V do umowy, mogłoby narazić na osłabienie system współpracy administracyjnej pomiędzy między innymi Unią i jej państwami członkowskimi a państwami AKP.

32.      Uważam więc, że zgodnie z art. 32 ust. 7 protokołu 1 do załącznika V do umowy Komisja może przeprowadzić po zwolnieniu towarów kontrolę dowodów pochodzenia wystawionych w państwie AKP wywozu, pod warunkiem że państwo AKP doprowadziło do jej wszczęcia lub zaprosiło Komisję do wzięcia udziału w tej kontroli po zwolnieniu towarów w swoim imieniu oraz że w pisemnym dokumencie opatrzonym datą i podpisanym przez osobę, w odniesieniu do której istnieje domniemanie, iż jest ona umocowana do związania państwa AKP treścią tego dokumentu, państwo to wyraźnie wskazało, że potwierdza wyniki takich kontroli, a tym samym uznaje je za własne. Wyniki te mogą zostać przekazane przez Komisję organom celnym państwa członkowskiego przywozu.

B –    Pytanie drugie

33.      Na wypadek gdyby na pytanie pierwsze została udzielona odpowiedź twierdząca Bundesfinanzhof zadał Trybunałowi również drugie pytanie, dotyczące wykładni art. 220 ust. 2 lit. b) kodeksu celnego. Pytanie to wypływa z faktu, że skoro wystąpiły nieznaczne dostawy przędzy z Chin, to niektóre z towarów wywiezionych do Unii mogły być wyprodukowane z tej przędzy i z tego względu stanowić korzystające z preferencji towary pochodzenia jamajskiego. W toku kontroli po zwolnieniu towarów eksporterzy nie byli jednak w stanie wykazać dokładnej ilości tak wykonanych towarów. Pytanie drugie dotyczy zakresu ochrony przysługującej importerowi z tytułu uzasadnionych oczekiwań, stosownie do art. 220 ust. 2 lit. b) kodeksu celnego, w sytuacji gdy brak jest dowodu dotyczącego pochodzenia wszystkich omawianych towarów.

34.      Afasia stoi na stanowisku, że w braku dowodu przeciwnego świadectwa przewozowe EUR.1 powinny być uznane za prawidłowe i oparte na właściwym przedstawieniu faktów przez eksportera. Zgodnie z art. 220 ust. 2 lit. b) akapit drugi i trzeci kodeksu celnego importer nie może być odpowiedzialny za uiszczenie opłat celnych, jeżeli pochodzenie towaru nie mogło zostać potwierdzone w toku kontroli po zwolnieniu towarów i nie można wykluczyć, że niektóre wywożone towary były zgodne z regułami pochodzenia. Afasia stoi na stanowisku, że Hauptzollamt Hamburg-Hafen musi wykazać, że ARH złożyła nieprawidłowe oświadczenia w odniesieniu do każdej z wywiezionych przesyłek. Afasia utrzymuje, iż ARH nie można przypisać niedbalstwa, co oznacza, że organy celne nie miały możliwości przeprowadzenia stosownego dowodu. Fabryki ARH zostały zniszczone w 2004 r. przez huragan. W przypadku siły wyższej tego rodzaju ciężar dowodu nadal spoczywa na organach celnych.

35.      Rząd czeski stoi na stanowisku, że w sytuacji takiej jak analizowana w postępowaniu przed sądem krajowym, gdy świadectwa preferencyjne wystawione przez państwo wywozu zostały unieważnione, ponieważ pochodzenie towarów nie mogło zostać potwierdzone w toku kontroli po zwolnieniu towarów, jednak nie można wykluczyć, że niektóre towary spełniały warunki pochodzenia, osoba odpowiedzialna za uiszczenie opłat celnych może powoływać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań, zgodnie z art. 220 ust. 2 lit. b) akapit drugi i trzeci kodeksu celnego wyłącznie wtedy, gdy sąd krajowy stwierdzi, że niemożność zidentyfikowania pochodzenia towarów nie wynika z pogwałcenia przez eksportera ciążących na nim obowiązków, a organy celne nie przedstawiły innych dowodów na to, że eksporter niewłaściwie przedstawił fakty. Obowiązek eksportera w zakresie przechowywania dokumentów dotyczących pochodzenia towarów nie zostaje naruszony w przypadku, gdy dokumenty te uległy zniszczeniu w wyniku klęski żywiołowej.

36.      Rząd włoski stoi na stanowisku, że w przypadku gdy dochodzenie OLAF nie mogło potwierdzić preferencyjnego pochodzenia towarów, i to nawet jeśli nie można wykluczyć, że niektóre towary mogą być zgodne z regułami pochodzenia, importer nie może powoływać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań, stosownie do art. 220 ust. 2 lit. b) akapit drugi i trzeci kodeksu celnego, wskazując że świadectwa preferencyjne w tej sprawie są prawidłowe.

37.      Komisja stoi na stanowisku, że pytanie drugie powinno zostać przeformułowane. Pytanie to zmierza do ustalenia, kogo obciąża ciężar dowodu w sytuacji takiej jak analizowana w postępowaniu przed sądem krajowym, gdy wydane w pewnym okresie czasu świadectwa przewozowe zostały unieważnione, ponieważ pochodzenie towarów nie mogło zostać potwierdzone w toku kontroli po zwolnieniu towarów, jednak nie można wykluczyć, że niektóre przywiezione produkty były zgodne z regułami pochodzenia, a importer utrzymuje, iż preferencyjne świadectwa pochodzenia przedłożone w dotyczącej go sprawie mogły być prawidłowe, ponieważ opierały się na właściwym przedstawieniu faktów przez eksportera.

38.      Komisja utrzymuje, że w takim przypadku to nie organy celne, ale importer lub w rzeczy samej eksporter, obowiązani są do udowodnienia prawidłowości świadectw. Ciężar dowodu powinien pozostawać w zgodzie z art. 28 protokołu 1 do załącznika V do umowy, który wymaga, aby eksporter przechowywał dokumenty potwierdzające status pochodzenia danych produktów przez okres co najmniej trzech lat. Komisja stoi na stanowisku, że sprawie takiej jak niniejsza, gdy importer należy do tej samej grupy spółek co eksporter, niewypełnienie obowiązku w zakresie przechowywania dokumentów oraz ryzyko utraty tych dokumentów dotyczy całej grupy. Komisja stoi na stanowisku, iż argumentacja spółki Afasia, zgodnie z którą nie może ona okazać dokumentów z powodu huraganu w 2004 r. na Jamajce, nie jest wiarygodna. Z tego względu, jeżeli importer utrzymuje, że świadectwa pochodzenia przedłożone w tej sprawie mogły być prawidłowe oraz oparte na właściwym przedstawieniu faktów przez eksportera, to ciężar w zakresie przedłożenia dowodu potwierdzającego poprawność oświadczeń zawartych w treści tych świadectw spoczywa na importerze.

39.      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem celem kontroli po zwolnieniu towarów jest sprawdzenie prawidłowości pochodzenia wskazanego w wystawionym wcześniej świadectwie EUR.1(20). W przypadku gdy kontrola po zwolnieniu towarów nie pozwala na potwierdzenie pochodzenia towarów wskazanego w świadectwie pochodzenia EUR.1, należy stwierdzić, że ich pochodzenie jest nieznane i że wobec tego świadectwo EUR.1 i preferencyjne stawki celne zostały zastosowane bezzasadnie(21). Wobec tego stosownie do art. 220 ust. 1 kodeksu celnego organy celne powinny wezwać do pokrycia należności celnych przywozowych, należnych w odniesieniu do tych towarów(22).

40.      Według postanowienia odsyłającego niewielka ilość materiałów włókienniczych, o których mowa w postępowaniu przed sądem krajowym, mogła w rzeczywistości spełniać warunki pochodzenia. Ponieważ jednak okazało się, że materiały włókiennicze wyprodukowane na Jamajce zostały połączone z innymi materiałami włókienniczymi nieposiadającymi jamajskiego pochodzenia, w sposób uniemożliwiający ich rozróżnienie, należy moim zdaniem dojść do wniosku, że w stosunku do wszystkich materiałów włókienniczych, o których mowa, wydano nieprawidłowe świadectwa przewozowe EUR.1(23). Moim zdaniem twierdzenia spółki Afasia, że Hauptzollamt Hamburg-Hafen musi wykazać, że ARH złożyło nieprawidłowe oświadczenia w odniesieniu do każdej z wywiezionych przesyłek, nie zasługują na uwzględnienie. Na eksporterze spoczywa ciężar dowodu w zakresie wykazania za pomocą wszelkich niezbędnych uzupełniających dokumentów, które z przesyłek materiałów włókienniczych są pochodzenia jamajskiego(24). Zasadniczo w przypadku gdy eksporter nie może przeprowadzić takiego dowodu, organy celne powinny stosownie do art. 220 ust. 1 kodeksu celnego wezwać do pokrycia należności celnych przywozowych, należnych w odniesieniu do wszystkich przesyłek materiałów włókienniczych.

41.      Artykuł 220 ust. 2 kodeksu celnego przewiduje kilka wyjątków od zasady pokrywania należności ustanowionej w art. 220 ust. 1. Trybunał orzekł, że zwrot lub umorzenie należności celnych przywozowych lub wywozowych, które mogą zostać przyznane tylko na określonych warunkach oraz w precyzyjnie wskazanych okolicznościach, stanowią wyjątek od ogólnego reżimu prawnego przywozu i wywozu i w rezultacie wykładni przepisów przewidujących taki zwrot lub umorzenie należy dokonywać w sposób ścisły. Ponieważ „dobra wiara” jest warunkiem sine qua non starania się o zwrot lub umorzenie należności celnych przywozowych lub wywozowych, wykładni tego pojęcia należy dokonywać w taki sposób, by liczba przypadków zwrotu lub umorzenia pozostała ograniczona(25).

42.      Na podstawie art. 220 ust. 2 lit. b) kodeksu celnego właściwe organy nie dokonują retrospektywnego zaksięgowania, jeżeli spełnione są kumulatywne trzy przesłanki. Po pierwsze, brak żądania uiszczenia należności celnych przywozowych musi wynikać z błędu właściwego organu, po drugie, musi to być błąd, który nie mógł w racjonalny sposób zostać wykryty przez działającego w dobrej wierze płatnika, i po trzecie, zgłoszenie celne płatnika musiało być zgodne z wszystkimi przepisami obowiązującymi w tym przedmiocie(26). Tak więc uzasadnione oczekiwania danych podmiotów gospodarczych podlegają pod pewnymi warunkami ochronie w przypadku błędów samych organów celnych odnoszących się do preferencyjnego statusu towarów.

43.      Wątpliwość w postępowaniu przed sądem krajowym dotyczy pierwszej z tych przesłanek, a zatem tego, czy można uznać, iż organy celne popełniły błąd. W przypadku gdy w wyniku przeprowadzenia kontroli po zwolnieniu towarów nie może zostać potwierdzone pochodzenie towarów wskazane w świadectwie przewozowym EUR.1, świadectwo to musi zostać uznane za „świadectwo nieprawidłowe” w rozumieniu art. 220 ust. 2 lit. b) kodeksu celnego(27) oraz należy uznać, iż organy celne popełniły błąd.

44.      Jednakże stosownie do art. 220 ust. 2 lit. b) akapit trzeci kodeksu celnego należy uznać, iż organy celne nie popełniły błędu, jeśli wystawiły świadectwo przewozowe EUR.1 na podstawie niewłaściwych informacji przekazanych przez eksportera. W takich przypadku można żądać pokrycia spornych należności celnych. Na organach celnych pragnących doprowadzić do pokrycia należności celnych spoczywa ciężar dowodu w zakresie wykazania, że wystawienie nieprawidłowych świadectw przewozowych EUR.1 nastąpiło na skutek niewłaściwego przedstawienia faktów przez eksportera(28).

45.      Artykuł 28 ust. 1 protokołu 1 do załącznika V do umowy nakłada na eksportera obowiązek przechowywania dokumentów wykazujących pochodzenie towarów przez okres co najmniej trzech lat.

46.      W przypadku gdy, wbrew przepisom, eksporter uchybia ciążącemu na nim obowiązkowi przechowywania odpowiednich dokumentów potwierdzających status pochodzenia danych towarów i z tego względu organy celne nie mogą przedstawić niezbędnych dowodów, że świadectwa przewozowe EUR.1 zostały wystawione na podstawie właściwego albo niewłaściwego przedstawienia faktów przez eksportera, na osobie odpowiedzialnej za uiszczenie opłat celnych ciąży obowiązek wykazania, że rzeczone świadectwa przewozowe EUR.1 odnoszące się do tych towarów, zostały wydane przez organy celne państwa AKP na podstawie właściwego przedstawienia faktów(29).

47.      Wynika z tego moim zdaniem, że w przypadku gdy eksporter uchybił obowiązkowi przechowania dokumentów potwierdzających status pochodzenia towarów, osoba zobowiązana do uiszczenia opłat celnych, w tym przypadku Afasia, nie może powoływać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań przewidzianą w art. 220 ust. 2 lit. b) akapit drugi i trzeci kodeksu celnego, wskazując po prostu, że niektóre z tych towarów mogą być zgodne z regułami pochodzenia oraz korzystać z preferencji. Afasia powinna przedstawić dowód na tą okoliczność.

48.      W sprawie Huygen i in. Trybunał orzekł, że obowiązek posiadania dokumentów wykazujących pochodzenie towarów spoczywa wyłącznie na eksporterze(30). W przypadku gdy z powodu siły wyższej, to jest nadzwyczajnych i nieprzewidywalnych okoliczności niezależnych od danego eksportera, mimo zachowania należytej staranności, nie jest możliwe przeprowadzenie po zwolnieniu towarów kontroli świadectwa przewozowego EUR.1, nie można żądać pokrycia należności celnych przywozowych(31).

49.      Z treści postanowienia odsyłającego wynika, że Afasia utrzymuje, iż odpowiednie dokumenty na Jamajce zostały utracone wskutek huraganu oraz że twierdzenie to nie było kwestionowane. Do sądu krajowego należy ustalenie, czy takie twierdzenie jest prawdziwe, czy okoliczności, w których dokumenty zaginęły, stanowią siłę wyższą zgodnie ze wskazanymi wyżej kryteriami oraz czy nie istniała jakakolwiek rozsądna możliwość zrekonstruowania przez eksportera treści rzeczonych dokumentów za pomocą duplikatów lub innych dowodów.

50.      Pragnąłbym w tej mierze jeszcze zaznaczyć, że według protokołu źródłem dostaw ARH(32), z zastrzeżeniem wyjątkowych sytuacji, były Chiny, przy czym potwierdzenie tego wniosku należy do sądu krajowego. Towary dostarczane z Chin były obejmowane fakturami wystawianymi przez należące do grupy spółek Afasia Group spółki z siedzibą w Hongkongu. Wobec istnienia między spółkami należącymi do Afasia Group widocznych bardzo ścisłych powiązań handlowych i prawnych(33) zadaniem sądu krajowego jest zbadanie, czy ARK i w rzeczy samej Afasia są w stanie dostarczyć pochodzące z innych spółek wchodzących w skład tej samej grupy dowody, które mogłyby być pomocne przy ustalaniu pochodzenia przedmiotowych materiałów włókienniczych w postępowaniu przed sądem krajowym.

51.      Uważam więc, że w przypadku gdy, wbrew przepisom, eksporter uchybia ciążącemu na nim obowiązkowi przechowywania odpowiednich dokumentów potwierdzających status pochodzenia towarów i z tego względu organy celne nie mogą przedstawić niezbędnych dowodów, że świadectwa przewozowe EUR.1 odnoszące się do tych towarów zostały wystawione na podstawie właściwego albo niewłaściwego przedstawienia faktów przez eksportera, stosownie do art. 220 ust. 2 lit. b) akapit trzeci kodeksu celnego, osoba zobowiązana do uiszczenia opłat celnych nie może powoływać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań przewidzianą w art. 220 ust. 2 lit. b) akapit drugi i trzeci kodeksu celnego, wskazując po prostu, że niektóre z tych towarów mogą być zgodne z regułami pochodzenia. Osoba ta musi – o ile nie zachodzi sytuacja oddziaływania siły wyższej – przedstawić dowody na to, że zakwestionowane towary są zgodne z regułami pochodzenia.

VI – Wnioski

52.      Proponuję zatem, aby Trybunał odpowiedział na pytania przedłożone przez Bundesfinanzhof (Niemcy) w sposób następujący:

1.      Zgodnie z art. art. 32 ust. 7 protokołu 1 do załącznika V do Umowy o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku („państwami AKP”) a Wspólnotą Europejską oraz jej państwami członkowskimi, podpisanej w Kotonu w dniu 23 czerwca 2000 r., Komisja Europejska może przeprowadzić po zwolnieniu towarów kontrolę dowodów pochodzenia wystawionych w państwie AKP wywozu, pod warunkiem że państwo AKP doprowadziło do jej wszczęcia lub zaprosiło Komisję do wzięcia udziału w tej kontroli po zwolnieniu towarów w swoim imieniu oraz że w pisemnym dokumencie opatrzonym datą i podpisanym przez osobę, w odniesieniu do której istnieje domniemanie, iż jest ona umocowana do związania państwa AKP treścią tego dokumentu, państwo to wyraźnie wskazało, że potwierdza wyniki takich kontroli, a tym samym uznaje je za własne. Wyniki te mogą zostać przekazane przez Komisję organom celnym państwa członkowskiego przywozu.

2.      W przypadku gdy, wbrew przepisom, eksporter uchybia ciążącemu na nim obowiązkowi przechowywania odpowiednich dokumentów potwierdzających status pochodzenia towarów i z tego względu organy celne nie mogą stosownie do art. 220 ust. 2 lit. b) akapit trzeci rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny („kodeks celny”) przedstawić niezbędnych dowodów, że świadectwa przewozowe EUR.1 odnoszące się do tych towarów zostały wystawione na podstawie właściwego albo niewłaściwego przedstawienia faktów przez eksportera, osoba zobowiązana do uiszczenia opłat celnych nie może powoływać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań przewidzianą w art. 220 ust. 2 lit. b) akapit drugi i trzeci kodeksu celnego, wskazując po prostu, że niektóre z tych towarów mogą być zgodne z regułami pochodzenia. Osoba ta musi – o ile nie zachodzi sytuacja oddziaływania siły wyższej – przedstawić dowody na to, że zakwestionowane towary są zgodne z regułami pochodzenia.

1 – Język oryginału: angielski.

2 – Dz.U. L 317, s. 3. Umowa została zatwierdzona w imieniu Unii na mocy decyzji Rady 2003/159/WE z dnia 19 grudnia 2002 r.; w życie weszła ona w dniu 1 kwietnia 2003 r.

3 –      Dz.U. L 302, s.1., w brzmieniu ostatnio zmienionym, gdy miały miejsce okoliczności faktyczne sprawy, przez rozporządzenie (WE) nr 2700/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 listopada 2000 r. zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiające Wspólnotowy kodeks celny (Dz.U. L 311, s. 17).

4 – Zobacz podobnie art. 1 załącznika V do umowy.

5 – Który znajduje się w tytule II protokołu 1 do załącznika V do umowy, zatytułowanym „Definicja pojęcia »produkty pochodzące«”.

6 – Który znajduje się w tytule IV protokołu 1 do załącznika V do umowy, zatytułowanym „Dowód pochodzenia”.

7 – Który znajduje się w tytule V protokołu 1 do załącznika V do umowy.

8 – Chciałbym zaznaczyć, że takie misje nie są rzadkie. Zobacz na przykład wyroki Trybunału: z dnia 14 maja 1996 r. w sprawach połączonych C‑153/94 i C‑204/94 Faroe Seafood i in., Rec. s. I‑2465, pkt 16; z dnia 17 lipca 1997 r. w sprawie C‑97/95 Pascoal & Filhos, Rec. s. I‑4209, pkt 15 i nast.; z dnia 1 lipca 2010 r. w sprawie C‑442/08 Komisja przeciwko Niemcom, Zb.Orz. s. I‑6457, pkt 30.

9 – Zobacz art. 14 protokołu 1 do załącznika V do umowy.

10 – Zobacz analogicznie ww. w przypisie 8 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Niemcom, pkt 70; wyrok z dnia 9 lutego 2006 r. w sprawach połączonych od C‑23/04 do C‑25/04 Sfakianakis, Zb.Orz. s. I‑1265, pkt 21.

11 – Zobacz analogicznie ww. w przypisie 8 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Niemcom, pkt 73; ww. w przypisie 10 wyrok w sprawie Sfakianakis, pkt 37.

12 – Zobacz analogicznie ww. w przypisie 8 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Niemcom, pkt 73.

13 – Zobacz analogicznie ww. w przypisie 8 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Niemcom, pkt 71.

14 – Zatem dochodzenie nie musi być prowadzone na podstawie przypadkowej następczej weryfikacji lub następczej weryfikacji wszczętej na żądanie organów celnych państwa przywozu.

15 – Zobacz analogicznie ww. w przypisie 8 wyrok w sprawie Pascoal & Filhos. W sprawie tej Trybunał orzekł, że wiadomość wysłana przez władze państwa wywozu do władz państwa przywozu w związku z zakończeniem następczej weryfikacji świadectwa EUR.1, w której władze państwa wywozu jedynie potwierdziły, iż przedmiotowe świadectwo nie zostało wydane w prawidłowy sposób i z tego względu należy je unieważnić, nie podając żadnego szczegółowego uzasadnienia dla tego unieważnienia, powinna być przede wszystkim uznana, na podstawie prawodawstwa mającego zastosowanie w tej sprawie, za zawierającą wyniki weryfikacji oraz orzekł, że na podstawie samej takiej wiadomości władze państwa przywozu uprawnione są do wszczęcia postępowania dotyczącego pokrycia nieuiszczonych należności celnych, bez konieczności dokonywania ustaleń odnośnie do rzeczywistego pochodzenia sprowadzonych towarów.

16 – Zobacz także ww. w przypisie 8 wyrok w sprawie Komisja przeciwko Niemcom, pkt 78. W tej sprawie Trybunał zaznaczył, że po ukończeniu weryfikacji następczej przeprowadzonej na wniosek niektórych państw członkowskich oraz Komisji władze węgierskie w sposób jasny wskazały w piśmie z dnia 26 maja 1998 r., że w przypadku pojazdów przywiezionych do Niemiec, które zostały wskazane w odpowiednich dokumentach i plikach informatycznych, nie zostały dochowane reguły pochodzenia. W związku z tym władze węgierskie przekazały władzom kraju przywozu wystarczające informacje dla stwierdzenia, że sporne świadectwa zostały cofnięte (podkreślenie dodane).

17 – Terminologia użyta w protokole.

18 – Afasia utrzymuje, że wyłącznie minister przemysłu, inwestycji i handlu oraz Trade Board Limited mogliby wydać taką decyzję.

19 – Pragnąłbym zaznaczyć, że na przykład art. 32 ust. 3 protokołu 1 do załącznika V do umowy konkretnie odnosi się do „organ[ów] celn[ych] kraju przywozu”. W art. 32 ust. 7 brak jest takiego nawiązania. Odnosi się on do „państwa AKP” i moim zdaniem jego interpretacja musi uwzględniać to, że nadanie mu takiego brzmienia odzwierciedla zamiar stron umowy.

20 – Wyrok z dnia 9 marca 2006 r. w sprawie C‑293/04 Beemsterboer Coldstore Services, Zb.Orz. s. I‑2263, pkt 32.

21 – Zobacz wyrok z dnia 7 grudnia 1993 r. w sprawie C‑12/92 Huygen i in., Rec. s. I‑6381, pkt 17, 18; ww. w przypisie 20 wyrok w sprawie Beemsterboer Coldstore Services, pkt 34.

22 – W ww. w przypisie 21 wyroku w sprawie Huygen i in. Trybunał orzekł zasadniczo, że wystąpienie przez państwo przywozu z żądaniem zapłaty należności celnych nieuiszczonych w chwili przywozu stanowi zwykły skutek następczej weryfikacji, gdy jej rezultat jest negatywny; zob. pkt 19.

23 – Zobacz analogicznie opinia rzecznik generalnej J. Kokott przedstawiona w postępowaniu, w którym zapadł ww. wyrok w sprawie Beemsterboer Coldstore Services, pkt 36–44. Według tej opinii, w przypadku gdy w toku następczej weryfikacji nie można jednoznacznie stwierdzić, czy świadectwa przewozowe EUR.1 są prawidłowe czy nieprawidłowe, należy przyjąć, że pochodzenie danych towarów jest nieznane oraz że są to nieprawidłowe świadectwa w rozumieniu art. 220 ust. 2 lit. b) akapit drugi kodeksu celnego. W rezultacie przez pomieszanie materiałów włókienniczych pochodzenia jamajskiego z materiałami włókienniczymi pochodzenia chińskiego, w sposób uniemożliwiający ich rozróżnienie, eksporter „zanieczyścił” omawiane materiały włókiennicze, powodując, że zasadniczo wobec braku istnienia dowodu na jamajskie pochodzenie określonych przesyłek materiałów włókienniczych żadne z materiałów włókienniczych nie mogą korzystać z preferencji.

24 – Zobacz analogicznie ww. w przypisie 8 wyrok w sprawie Faroe Seafood i in., w którym w pkt 63 i 64 Trybunał orzekł, że w przypadku gdy krewetki pochodzące z Wysp Owczych podlegały przetwarzaniu w wytwórni na Wyspach Owczych, w której również przetwarzano krewetki pochodzące z państw trzecich, obowiązek wykazania w drodze przedstawienia wszystkich odpowiednich dokumentów uzupełniających, że krewetki pochodzące z Wysp Owczych podlegały fizycznemu rozdziałowi od tych o innym pochodzeniu, ciąży na eksporterze. W sytuacji gdy brak jest takich dowodów, krewetki nie mogą być już dłużej uznawane za pochodzące z Wysp Owczych oraz należy uznać, iż świadectwo EUR.1 i preferencyjne stawki celne zostały zastosowane bezzasadnie.

25 – Zobacz postanowienie Trybunału z dnia 1 października 2009 r. w sprawie C‑552/08 P Agrar-Invest-Tatschl przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑9265, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo.

26 – Wyrok z dnia 3 marca 2005 r. w sprawie C‑499/03 P Biegi Nahrungsmittel i Commonfood przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑1751, pkt 46.

27 – Wyżej wymieniony w przypisie 20 wyrok w sprawie Beemsterboer Coldstore Services, pkt 35.

28 – Wyżej wymieniony w przypisie 20 wyrok w sprawie Beemsterboer Coldstore Services, pkt 39.

29 – Zobacz podobnie ww. w przypisie 20 wyrok w sprawie Beemsterboer Coldstore Services, pkt 40–46.

30 – Wyżej wymieniony w przypisie 21 wyrok, pkt 34.

31 – Idem, pkt 31.

32 – To jest „wyrobów włókienniczych, metek i/albo podobnych dodatków służących wytworzeniu/wykończeniu artykułów odzieżowych, maszyn i urządzeń, w tym części zapasowych […]”.

33 – Z protokołu wynika, że wszystkie spółki wchodzące w skład Afasia Group należą do tych samych dwóch osób fizycznych.