Swobodny przepływ kapitału – Ograniczenia – Podatek od darowizn
(art. 56 WE, 58 WE)
Postanowienia art. 56 WE w związku z art. 58 WE powinny być interpretowane w ten sposób, iż sprzeciwiają się one uregulowaniu państwa członkowskiego, które przewiduje, że przy obliczaniu podatku od darowizn kwota wolna od podatku podlegająca odliczeniu od podstawy opodatkowania nieruchomości nabytej w drodze darowizny położonej w tym państwie jest niższa, jeżeli darczyńca i obdarowany zamieszkują w chwili dokonania darowizny w innym państwie członkowskim, niż kwota, która miałaby zastosowanie, jeżeli przynajmniej jeden z nich zamieszkiwałby w chwili dokonania darowizny w pierwszym państwie członkowskim.
W istocie gdy omawiane przepisy krajowe uzależniają możliwość odliczenia kwoty wolnej od podatku od podstawy opodatkowania danej nieruchomości od miejsca zamieszkania darczyńcy lub obdarowanego w chwili dokonania darowizny, to wynikające stąd wyższe opodatkowanie darowizny pomiędzy nierezydentami stanowi ograniczenie swobodnego przepływu kapitału.
Takie odmienne traktowanie nie może zostać uzasadnione tym, iż odnosi się ono do sytuacji, które są obiektywnie różne. Skoro uregulowanie krajowe stawia na tej samej płaszczyźnie dla celów opodatkowania nabytej w drodze darowizny nieruchomości położonej na terytorium danego państwa członkowskiego, z jednej strony, obdarowanych nierezydentów, którzy nabyli to dobro od darczyńcy nierezydenta, oraz, z drugiej strony, obdarowanych nierezydentów lub rezydentów, którzy nabyli takie dobro od darczyńcy będącego rezydentem, a także obdarowanych rezydentów, którzy nabyli to samo dobro od darczyńcy niebędącego rezydentem, to nie może ono, bez naruszania wymogów prawa Unii, traktować owych obdarowanych odmiennie w ramach tego samego opodatkowania, w odniesieniu do stosowania kwoty wolnej od podatku do podstawy opodatkowania tej nieruchomości. W istocie nie istnieje pomiędzy tymi dwiema kategoriami osób, w zakresie sposobów i warunków poboru podatku żadna obiektywna różnica, która mogłaby uzasadnić odmienne traktowanie.
Ponadto państwo członkowskie, w którym położona jest nieruchomość będąca przedmiotem darowizny, nie może, w celu uzasadnienia ograniczenia w swobodnym przepływie kapitału wynikającego z jego uregulowania, powoływać się na niezależną od jego woli możliwość skorzystania przez obdarowanego z podobnego prawa do odliczenia kwoty wolnej od podatku przyznanego przez inne państwo członkowskie, takie jak państwo członkowskie, w którym darczyńca i obdarowany mieli miejsce zamieszkania w chwili dokonania darowizny, które to prawo mogłoby całkowicie lub częściowo skompensować stratę poniesioną przez obdarowanego w wyniku zmniejszonej kwoty wolnej od podatku zastosowanej przy obliczaniu podatku od darowizn w pierwszym państwie członkowskim. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w której państwo członkowskie, w którym zamieszkują darczyńca i obdarowany stosuje niższą kwotę wolną od podatku niż kwota przyznawana przez państwo członkowskie, na którego terytorium znajduje się nieruchomość stanowiąca przedmiot darowizny, lub ustala wartość tej nieruchomości na wyższym poziomie niż poziom ustalony w ostatnim z wymienionych państw członkowskich.
Ponadto niebezpieczeństwo obejścia przepisów dotyczących podatków od spadków poprzez dokonanie kilku jednoczesnych darowizn lub przeniesienie całego majątku danej osoby w drodze kolejnych darowizn rozłożonych w czasie nie może uzasadniać ograniczenia kwoty wolnej od podatku stosowanej do podstawy opodatkowania gdy niebezpieczeństwo to wydaje się czysto hipotetyczne. Jeżeli chodzi o ewentualność późniejszych darowizn, o ile wprawdzie państwo członkowskie, na którego terytorium położona jest nieruchomość stanowiąca przedmiot darowizny, ma prawo upewnić się, że zasady opodatkowania w dziedzinie dziedziczenia nie są obchodzone w drodze rozłożonych w czasie darowizn pomiędzy tymi samymi osobami, to niebezpieczeństwo obejścia prawa w zakresie dotyczącym darowizn dokonanych pomiędzy osobami, które nie zamieszkują w tym państwie członkowskim, istnieje również w odniesieniu do darowizn, w których uczestniczy rezydent. Gdy aby uniemożliwić takie rozłożenie darowizn, ustawodawstwo krajowe nie przewiduje, w odniesieniu do darowizn, w których uczestniczy rezydent, stosowania obniżonej kwoty wolnej od podatku, lecz jedynie to, że pełna kwota wolna od podatku przewidziana dla takich darowizn jest stosowana jedynie jeden raz do podstawy opodatkowania wynikającej ze zliczenia odnośnych darowizn, stosowanie obniżonej kwoty wolnej od podatku wówczas gdy darowizna jest dokonywana przez osoby nie będące rezydentami nie może zostać uznane za środek odpowiedni dla osiągnięcia celu jakim jest uniknięcie takiego obejścia.
Sporne uregulowanie nie może również zostać uzasadnione koniecznością zachowania spójności krajowego systemu podatkowego, gdy ulga podatkowa wynikająca w państwie członkowskim, na terytorium którego położona jest nieruchomość stanowiąca przedmiot darowizny, z zastosowania pełnej kwoty wolnej od podatku do podstawy opodatkowania wówczas, gdy w darowiźnie tej bierze udział co najmniej jeden rezydent tego państwa, nie jest wyrównywana przez niego poprzez jakąkolwiek zapłatę określonego podatku z tytułu podatku od darowizny.
(por. pkt 28, 35, 38, 42, 44, 46, 48-51, 54-56; sentencja)