WYROK TRYBUNAŁU (druga izba)

z dnia 16 lipca 2009 r. ( *1 )

„Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego — Ocena skutków wywieranych przez przedsięwzięcia na środowisko naturalne — Dyrektywa 85/337/EWG — Dostęp do wymiaru sprawiedliwości — Dyrektywa 2003/35/WE”

W sprawie C-427/07

mającej za przedmiot skargę o stwierdzenie, na podstawie art. 226 WE, uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, wniesioną w dniu 14 września 2007 r.,

Komisja Wspólnot Europejskich, reprezentowana przez D. Recchię, P. Olivera i J.B. Laignelota, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,

strona skarżąca,

przeciwko

Irlandii, reprezentowanej przez D. O’Hagana, działającego w charakterze pełnomocnika, wspieranego przez M. Collinsa, SC, i D. McGratha, BL, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,

strona pozwana,

TRYBUNAŁ (druga izba),

w składzie: C.W.A. Timmermans, prezes izby, J.C. Bonichot, K. Schiemann, J. Makarczyk (sprawozdawca) i C. Toader, sędziowie,

rzecznik generalny: J. Kokott,

sekretarz: K. Sztranc-Sławiczek, administrator,

uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 27 listopada 2008 r.,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 15 stycznia 2009 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

Komisja Wspólnot Europejskich wnosi w skardze do Trybunału o stwierdzenie, że:

nie przyjmując zgodnie z art. 2 ust. 1 i art. 4 ust. 2–4 dyrektywy Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz.U. L 175, s. 40), zmienionej dyrektywą Rady 97/11/WE z dnia (Dz.U. L 73, s. 5) (zwanej dalej „dyrektywą 85/337 zmienioną przez dyrektywę 97/11”), wszystkich przepisów niezbędnych do zapewnienia, że przedsięwzięcia budowy dróg mogące znacząco oddziaływać na środowisko, objęte pkt 10 lit. e) załącznika II do dyrektywy 85/337, przed wydaniem pozwolenia zostaną poddane zgodnie z art. 5–10 tej dyrektywy procedurze uzyskania pozwolenia i ocenie ich skutków; oraz

nie przyjmując wszystkich przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do zastosowania się do art. 3 pkt 1, 3–7 i art. 4 pkt 1–6 dyrektywy 2003/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. przewidującej udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska oraz zmieniającej w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do wymiaru sprawiedliwości dyrektywy Rady 85/337/EWG i 96/61/WE (Dz.U. L 156, s. 17), a w każdym razie nie podając ich do wiadomości Komisji,

Irlandia uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej odpowiednio na mocy dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 i art. 6 dyrektywy 2003/35.

Ramy prawne

Uregulowania wspólnotowe

Dyrektywa 2003/35

2

Artykuł 1 dyrektywy 2003/35 stanowi:

„Celem niniejszej dyrektywy jest przyczynienie się do wprowadzenia w życie zobowiązań wynikających z konwencji z Aarhus [o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (zwanej dalej konwencją z Aarhus)], w szczególności poprzez:

a)

zapewnienie udziału społeczeństwa [w] sporządzaniu niektórych planów i programów odnoszących się do środowiska;

b)

poprawienie udziału społeczeństwa i ustanowienie przepisów w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości w ramach dyrektyw Rady 85/337[…] i 96/61/WE”.

3

Zgodnie z art. 6 dyrektywy 2003/35:

„Państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy najpóźniej do 25 czerwca 2005 r. Niezwłocznie informują o tym Komisję.

Przepisy przyjęte przez państwa członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez państwa członkowskie”.

Dyrektywa 85/337

4

Zgodnie z art. 1 ust. 2 dyrektywy 85/337, zmienionym przez art. 3 pkt 1 dyrektywy 2003/35:

„[…]

»[społeczeństwo]«:

 

oznacza jedną lub więcej osób fizycznych lub prawnych oraz, zgodnie z krajowym ustawodawstwem lub praktyką, ich stowarzyszenia, organizacje lub grupy;

»zainteresowana społeczność«:

 

oznacza społeczeństwo, które jest lub może być dotknięte skutkami lub ma interes w procedurach podejmowania decyzji dotyczących środowiska wymienionych w art. 2 ust. 2; do celów niniejszej definicji organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony środowiska i spełniające wymagania przewidziane w prawie krajowym uważa się za mające interes w tym zakresie”.

5

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 3 dyrektywy 85/337, zmienionym przez art. 3 pkt 3 dyrektywy 2003/35:

„1.   Państwa członkowskie przyjmują wszystkie niezbędne środki, aby zapewnić, że przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko naturalne, między innymi z powodu ich charakteru, rozmiarów lub lokalizacji, podlegają wymaganiom w celu uzyskania zezwolenia na inwestycję i ocenie w odniesieniu do ich skutków przed udzieleniem zezwolenia. Przedsięwzięcia te określa art. 4.

[…]

3.   Bez uszczerbku dla art. 7 państwa członkowskie mogą w wyjątkowych przypadkach wyłączyć określone przedsięwzięcie w całości lub w części spod przepisów ustanowionych w niniejszej dyrektywie.

W takim przypadku państwa członkowskie:

a)

rozważają, czy byłaby właściwa inna forma oceny;

b)

udostępni[ają] zainteresowanej społeczności informacje uzyskane zgodnie z innymi formami oceny, określonymi w lit. a), informacje odnoszące się do decyzji o wyłączeniu oraz powodów jego przyznania;

[…]”.

6

Artykuł 4 dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 stanowi:

„1.   Z zastrzeżeniem art. 2 ust. 3 przedsięwzięcia wymienione w załączniku I podlegają ocenie zgodnie z art. 5–10.

2.   Z zastrzeżeniem art. 2 ust. 3, [jeżeli chodzi o] przedsięwzięcia wymienione w załączniku II, państwa członkowskie określają za pomocą:

a)

badania indywidualnego

lub

b)

progów lub kryteriów ustalonych przez państwo członkowskie,

czy przedsięwzięcie podlega ocenie zgodnie z art. 5–10.

Państwa członkowskie mogą postanowić o stosowaniu obydwu procedur określonych w lit. a) i b)

3.   Podczas przeprowadzania badania indywidualnego lub ustalania progów bądź kryteriów do celów ust. 2 należy uwzględnić odpowiednie kryteria selekcji wymienione w załączniku III.

4.   Państwa członkowskie zapewniają, [by] ustalenie dokonane przez właściwe władze zgodnie z ust. 2 udostępniane [było] opinii publicznej”.

7

Artykuł 5 dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 przewiduje:

„1.   W przypadku przedsięwzięć, które stosownie do art. 4 muszą podlegać ocenie wpływu na środowisko zgodnie z art. 5–10, państwa członkowskie przyjmują środki niezbędne do zapewnienia, że wykonawca dostarczy we właściwej formie informacje wyszczególnione w załączniku IV, w zakresie, w jakim:

a)

państwa członkowskie uznają, że te informacje są odpowiednie dla danego etapu procedury [uzyskania] zezwolenia i dla szczególnych cech określonego przedsięwzięcia lub typu przedsięwzięcia oraz dla cech środowiskowych, które mogą być naruszone;

b)

państwa członkowskie uznają, że można w sposób uzasadniony żądać od wykonawcy zebrania takich informacji, uwzględniając między innymi obecny stan wiedzy i metody oceny.

[…]

3.   Informacje, które mają być dostarczone przez wykonawcę, zgodnie z ust. 1, zawierają co najmniej:

opis przedsięwzięcia zawierający informacje o miejscu, projekcie i wielkości przedsięwzięcia,

opis środków przewidzianych w celu uniknięcia, zmniejszenia i jeżeli to możliwe, naprawienie poważnych niekorzystnych skutków,

dane wymagane do rozpoznania i oszacowania głównych skutków, które mogą być spowodowane w środowisku przez to przedsięwzięcie,

zarys zasadniczych alternatywnych rozwiązań rozważanych przez wykonawcę, łącznie ze wskazaniem głównych powodów dokonanego przez niego wyboru, uwzględniającego skutki środowiskowe,

podsumowanie w języku nietechnicznym informacji wymienionych w poprzednich tiret.

[…]”.

8

Artykuł 6 ust. 2–6 dyrektywy 85/337, zmieniony przez art. 3 pkt 4 dyrektywy 2003/35, ma brzmienie następujące:

„2.   Społeczeństwo jest informowane, czy to poprzez ogłoszenia publiczne lub inne właściwe środki, takie jak media elektroniczne, jeśli są dostępne, o następujących kwestiach w ramach procedur decyzyjnych dotyczących środowiska określonych w art. 2 ust. 2 i najpóźniej do czasu kiedy tylko informacje mogą zostać należycie dostarczone:

a)

wniosku o zezwolenie na inwestycję;

b)

fakcie, że przedsięwzięcie poddane jest procedurze oceny wpływu na środowisko oraz, gdzie stosowne, fakcie, że stosuje się art. 7;

c)

danych szczegółowych właściwych władz odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji, tych, od których można uzyskać istotne informacje, tych, [którym] mogą być przedkładane komentarze i zapytania oraz szczegóły harmonogramu dla przekazywania komentarzy lub zapytań;

d)

charakterze możliwych decyzji lub, jeśli chodzi o jedną, projekcie decyzji;

e)

wskazania dostępności informacji zebranych na podstawie art. 5;

f)

wskazania czasu i miejsc, gdzie lub za pomocą których istotne informacje są udostępniane;

g)

szczegóły uzgodnień dotyczących udziału społeczeństwa, wydane na mocy ust. 5 niniejszego artykułu.

3.   Państwa członkowskie zapewniają, [by] w odpowiednich ramach czasowych [były] udostępniane zainteresowanej społeczności następujące informacje:

a)

wszelkie informacje zebrane na podstawie art. 5;

b)

zgodnie z ustawodawstwem krajowym główne sprawozdania i porady wydane właściwej władzy lub władzom w czasie, kiedy zainteresowana społeczność została poinformowana zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu;

c)

zgodnie z przepisami dyrektywy 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie dostępu społeczeństwa do informacji dotyczących środowiska […] informacji innych niż te określone w ust. 2 niniejszego artykułu, które mają związek z decyzją zgodnie z art. 8 oraz które zostają udostępnione tylko po czasie, kiedy zainteresowana społeczność została poinformowana zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu.

4.   Zainteresowana społeczność otrzymuje wczesne i skuteczne możliwości udziału w procedurach decyzyjnych dotyczących środowiska określonych w art. 2 ust. 2 i w tym celu uprawniona jest do wyrażania komentarzy i opinii, kiedy wszystkie opcje są dostępne właściwej władzy lub władzom, zanim podjęta zostanie decyzja w sprawie wniosku o zezwolenie na inwestycję.

5.   Szczegółowe regulacje dotyczące informowania społeczeństwa (na przykład poprzez rozlepianie plakatów w obrębie określonego promienia lub publikację w lokalnych gazetach) oraz [przeprowadzania] konsult[acji z] zainteresowan[ą] społeczności[ą] (na przykład poprzez pisemne wnioski lub w drodze publicznego zapytania), są ustalane przez państwa członkowskie.

6.   Przewidziane zostaną rozsądne ramy czasowe dla różnych faz, dające wystarczającą ilość czasu dla poinformowania społeczeństwa oraz zainteresowanej społeczności, aby przygotowały i skutecznie uczestniczyły w podejmowaniu decyzji dotyczących środowiska, z zastrzeżeniem przepisów niniejszego artykułu”.

9

Artykuł 7 dyrektywy 85/337, zmieniony przez art. 3 pkt 5 dyrektywy 2003/35, przewiduje:

„1.   Jeżeli państwo członkowskie ma świadomość, że przedsięwzięcie może powodować znaczące skutki w środowisku naturalnym innego państwa członkowskiego lub na żądanie państwa członkowskiego, które może być dotknięte takimi skutkami, państwo członkowskie, na terytorium którego przedsięwzięcie ma być zrealizowane, przesyła do państwa członkowskiego, któremu zagrażają skutki danej inwestycji, jak najszybciej, nie później jednak niż w terminie poinformowania własnego społeczeństwa, między innymi:

a)

opis przedsięwzięcia wraz z wszelkimi dostępnymi informacjami o jego możliwym oddziaływaniu transgranicznym;

b)

informacje o charakterze decyzji, która może być podjęta,

a także przyznaje innemu państwu członkowskiemu rozsądny termin na wyrażenie woli wzięcia udziału w procedurach podejmowania decyzji dotyczących środowiska określonych w art. 2 ust. 2 i może też załączyć informacje określone w ust. 2 niniejszego artykułu.

2.   Jeżeli państwo członkowskie, które otrzymuje informacje na podstawie ust. 1, wyrazi wolę uczestnictwa w procedurach podejmowania decyzji dotyczących środowiska określonych w art. 2 ust. 2, państwo członkowskie, na którego terytorium przedsięwzięcie ma być zrealizowane, o ile do tej pory tego nie uczyniło, przesyła państwu członkowskiemu dotkniętemu skutkami przedsięwzięcia informacje, które należy podać na podstawie art. 6 ust. 2 oraz art. 6 ust. 3 lit. a) i b).

[…]

5.   Szczegółowe regulacje dotyczące wprowadzenia w życie niniejszego artykułu mogą zostać ustalone przez zainteresowane państwa członkowskie oraz są takie, aby umożliwiły zainteresowanej społeczności na terytorium dotkniętego państwa członkowskiego skuteczne uczestnictwo w procedurach decyzyjnych dotyczących środowiska, określonych w art. 2 ust. 2 dla danego przedsięwzięcia”.

10

Artykuł 9 dyrektywy 85/337, zmieniony przez art. 3 pkt 6 dyrektywy 2003/35, stanowi:

„1.   Kiedy decyzja o przyznaniu lub odmowie wydania zezwolenia na inwestycję zostaje podjęta, właściwa władza lub władze informują o niej społeczeństwo zgodnie z odpowiednimi procedurami, podając do wiadomości społeczeństwa następujące informacje:

treść decyzji i związane z nią warunki,

przebadawszy troski i opinie wyrażone przez zainteresowaną społeczność — główne przyczyny i przemyślenia, na których oparta jest decyzja, włączając informacje dotyczące udziału społeczeństwa,

w miarę potrzeby opis podstawowych środków, jakie mają być podjęte w celu uniknięcia, ograniczenia i jeżeli jest to możliwe, skompensowania znaczących niekorzystnych skutków.

2.   Właściwa władza lub władze powiadamiają każde państwo członkowskie, [z którym przeprowadzono konsultacje] na podstawie art. 7, przekazując mu informacje określone w ust. 1 niniejszego artykułu.

[…] Państwa członkowskie [z którymi przeprowadzono konsultacje] zapewniają, [by] ta informacja zosta[ła] udostępniona we właściwy sposób zainteresowanej społeczności na jej własnym terytorium”.

11

Artykuł 10a dyrektywy 85/337, dodany przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35, ma brzmienie następujące:

„Państwa członkowskie zapewniają, [by] zgodnie z odnośnym krajowym systemem prawnym członkowie zainteresowanej społeczności:

a)

mający wystarczający interes lub ewentualnie

b)

podnoszący wadliwość [naruszenie] prawa, gdy administracyjne procedury prawne państwa członkowskiego wymagają tego jako warunku koniecznego,

[mieli] dostęp do procedury odwoławczej przed sądem lub innym niezależnym i bezstronnym organem ustanowionym przez prawo, by zakwestionować materialną i proceduralną legalność decyzji, aktów lub zaniechań, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej dyrektywy dotyczących udziału społeczeństwa.

Państwa członkowskie ustalają, na jakim etapie mogą być kwestionowane decyzje, akty lub zaniechania.

Państwa członkowskie ustalają, co stanowi wystarczający interes lub wadliwość [naruszenie] prawa, zgodnie z celem udzielenia zainteresowanej społeczności szerokiego dostępu do wymiaru sprawiedliwości. W tym celu interes wszelkich organizacji pozarządowych spełniających wymogi określone w art. 1 ust. 2 uważa się za wystarczający do celów lit. a) niniejszego artykułu. Takie organizacje uważa się również za mające prawa dotknięte wadliwością do celów [które mogą być naruszone w rozumieniu] lit. b) niniejszego artykułu.

Przepisy niniejszego artykułu nie wykluczają możliwości wstępnej procedury odwoławczej przed organem administracyjnym oraz nie mają wpływu na wymóg wyczerpania administracyjnych procedur odwoławczych przed [podjęciem] sądowych procedur odwoławczych, gdzie taki wymóg istnieje na mocy prawa krajowego.

Każda taka procedura jest uczciwa, sprawiedliwa, przeprowadzana bez zbędnej zwłoki i niezbyt droga.

W celu dalszej skuteczności przepisów niniejszego artykułu państwa członkowskie zapewniają, [by] praktyczne informacje dotyczące dostępu do administracyjnych i sądowych procedur odwoławczych [były] podawane do wiadomości społeczeństwa”.

12

Załącznik II do dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 wymienia przedsięwzięcia, o których mowa w art. 4 ust. 2 tej zmienionej dyrektywy. W pkt 10 lit. e) tego załącznika, zatytułowanym „Przedsięwzięcia infrastrukturalne”, wymienione są: budowa dróg, portów i urządzeń portowych, łącznie z portami rybackimi (przedsięwzięcia niewymienione w załączniku I).

Dyrektywa 96/61/WE

13

Zgodnie z art. 2 pkt 13 i 14 dyrektywy Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotyczącej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz.U. L 257, s. 26), zmienionej przez art. 4 pkt 1 dyrektywy 2003/35 (zwanej dalej „dyrektywą 96/61”):

„13)

»społeczeństwo« oznacza jedną lub więcej osób fizycznych lub prawnych oraz, zgodnie z krajowym ustawodawstwem lub praktyką, ich stowarzyszenia, organizacje lub grupy;

14)

»zainteresowana społeczność« oznacza społeczeństwo, które jest lub może być dotknięte skutkami lub ma interes w procedurach podejmowania decyzji dotyczących środowiska; do celów niniejszej definicji organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony środowiska i spełniające wymagania przewidziane w prawie krajowym uważa się za mające interes w tym zakresie”.

14

Artykuł 15 ust. 1 i 5 dyrektywy 96/61, zmieniony przez art. 4 pkt 3 dyrektywy 2003/35, ma brzmienie następujące:

„1.   Państwa członkowskie zapewniają, [by] zainteresowana społeczność [miała] wczesne i skuteczne możliwości udziału w procedurze dotyczącej:

wydawania pozwolenia na nowe instalacje,

wydawania pozwolenia na jakąkolwiek istotną zmianę w działaniu instalacji,

aktualizowania pozwolenia lub warunków pozwolenia dotyczącego instalacji, zgodnie z art. 13 ust. 2 tiret pierwsze.

Procedura ustalona w załączniku V stosuje się do celów takiego udziału.

[…]

5.   Kiedy decyzja została podjęta, właściwa władza informuje o niej społeczeństwo zgodnie z odpowiednimi procedurami, podając do wiadomości publicznej następujące informacje:

a)

treść decyzji, włączając kopię pozwolenia i wszelkich warunków oraz jakiekolwiek późniejsze uaktualnienia; oraz

b)

przebadawszy troski i opinie wyrażone przez zainteresowaną społeczność — przyczyny i przemyślenia, na których oparta jest decyzja, w tym informacje dotyczące procesu udziału społeczeństwa”.

15

Artykuł 15a dyrektywy 96/61, dodany przez art. 4 pkt 4 dyrektywy 2003/35, przewiduje:

„Państwa członkowskie zapewniają, [by] zgodnie z odnośnym krajowym systemem prawnym członkowie zainteresowanej społeczności:

a)

mający wystarczający interes lub ewentualnie

b)

podnoszący wadliwość [naruszenie] prawa, gdy administracyjne procedury prawne państwa członkowskiego wymagają tego jako warunku koniecznego,

[mieli] dostęp do procedury odwoławczej przed sądem lub innego niezależnego i bezstronnego organu ustanowionego przez prawo, [by] kwestionować materialną i proceduralną legalność decyzji, aktów lub zaniechań, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej dyrektywy dotyczących udziału społeczeństwa.

Państwa członkowskie ustalają, na jakim etapie mogą być kwestionowane decyzje, akty lub zaniechania.

Państwa członkowskie ustalają, co stanowi wystarczający interes lub wadliwość [naruszenie] prawa, zgodnie z celem udzielenia zainteresowanej społeczności szerokiego dostępu do wymiaru sprawiedliwości. W tym celu interes wszelkich organizacji pozarządowych spełniających wymogi określone w art. 2 [pkt] 14 uważa się za wystarczający do celów lit. a) niniejszego artykułu. Takie organizacje uważa się również za mające prawa dotknięte wadliwością do celów [które mogą być naruszone w rozumieniu] lit. b) niniejszego artykułu.

Przepisy niniejszego artykułu nie wykluczają możliwości wstępnej procedury odwoławczej przed organem administracyjnym oraz nie mają wpływu na wymóg wyczerpania administracyjnych procedur odwoławczych przed zwróceniem się do sądowych procedur odwoławczych, gdzie taki wymóg istnieje na mocy prawa krajowego.

Każda taka procedura jest uczciwa, sprawiedliwa, przeprowadzana bez zbędnej zwłoki i niezbyt droga.

W celu dalszej skuteczności przepisów niniejszego artykułu państwa członkowskie zapewniają, że praktyczne informacje dotyczące dostępu do administracyjnych i sądowych procedur odwoławczych są podawane do wiadomości społeczeństwa”.

Uregulowania krajowe

16

Zgodnie z art. 176 Planning and Development Act 2000 (ustawy o zagospodarowaniu terenu i rozwoju przestrzennym z 2000 r., No 30/2000), zmienionej przez Planning and Development (Strategic Infrastructure) Act 2006 [ustawę o zagospodarowaniu terenu i rozwoju przestrzennym (infrastruktura strategiczna) z 2006 r., No 27/2006, S.I. No 525/2006] (zwanej dalej „PDA”) w związku z załącznikiem 5 do Planning and Development Regulations 2001 (rozporządzenia w sprawie zagospodarowania terenu i rozwoju przestrzennego z 2001 r., S.I. No 600/2001, zwanego dalej „PDR”), oświadczenie o oddziaływaniu na środowisko i ocena oddziaływania na środowisko są obowiązkowe w odniesieniu do niektórych przedsięwzięć, jeżeli zostaną przekroczone określone progi, ale wśród tych przedsięwzięć nie ma odrębnej kategorii dróg prywatnych.

17

Procedura kontroli sądowej („judicial review”) jest uregulowana w Rules of the Superior Courts (regulaminie sądów apelacyjnych), Order 84, ponieważ te sądy są właściwe w określonych warunkach w przedmiocie kontroli orzeczeń sądów niższej instancji i organów administracyjnych.

18

W procedurze kontroli sądowej dostępne są środki prawne zarówno prawa publicznego, jak i prawa prywatnego, przy czym tradycyjne środki prawne prawa publicznego dotyczą kontroli nadużycia władzy i kontroli wykonywania kompetencji przez wspomniane sądy i organy.

19

Kontrola sądowa jest procedurą dwustopniową. Wniosek o dopuszczenie wszczęcia kontroli sądowej należy złożyć do sądu, przedstawiając podstawy określające żądanie skargi oraz oświadczenie co do okoliczności faktycznych, na których wniosek się opiera. W przypadku wydania zezwolenia wnioskodawca może wszcząć procedurę kontroli sądowej.

20

Szczególna procedura prawna ma zastosowanie do wniosków o wszczęcie kontroli sądowej skierowanych przeciwko decyzjom organów urbanistycznych, która jest uregulowana w Section 50 i 50A PDA.

21

Zgodnie z Section 50A(3) PDA:

„Sąd nie udziela zezwolenia, o którym mowa w Section 50, o ile nie upewni się, że

(a)

istotne względy przemawiają za tym, że dana decyzja lub akt są nieważne lub powinny zostać uchylone oraz

(b)

(i)

wnioskodawca ma znaczący interes w sprawie będącej przedmiotem wniosku; lub

(ii)

jeżeli sporna decyzja lub akt dotyczy przedsięwzięcia, które w lub zgodnie z przepisami obowiązującymi w rozstrzygającym dla sprawy momencie, wydanymi na podstawie Section 176, zostało określone jako przedsięwzięcie, które może znacząco oddziaływać na środowisko, wnioskodawca

(I)

jest instytucją lub organizacją (z wyjątkiem władz państwowych, instytucji publicznych lub instytucji lub agencji rządowych), której cele mają związek z promowaniem ochrony środowiska,

(II)

realizował te cele w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku oraz

(III)

(w danym przypadku) spełnia wymogi, które dana instytucja lub organizacja musiałaby spełniać na podstawie Section 37(4)(c)(iii) w przypadku środka prawnego określonego w Section 37(4)(c) (dla celów tego przepisu przy stosowaniu wszystkich wymogów określonych w section 37(4)(e)(iv) zawarte tam odesłanie do zakresu zadań, do których należy decyzja będąca przedmiotem środka prawnego, należy rozumieć jako odesłanie do zakresu zadań, do którego należy decyzja lub akt będący przedmiotem wniosku o dopuszczenie w rozumieniu Section 50)”.

22

Section 50A (4) stwierdza, że wspomniany znaczący interes nie jest ograniczony do nieruchomości lub interesów finansowych.

23

Section 50A(10) i (11)(a) zobowiązuje sądy do przeprowadzenia przewidzianych procedur bez zbędnej zwłoki, tak jak na to zezwala system wymiaru sprawiedliwości. Section 50A(12) zezwala na wprowadzenie dalszych regulacji dotyczących przyspieszenia postępowania.

Postępowanie poprzedzające wniesienie skargi

24

Komisja połączyła w niniejszej skardze zarzuty wynikające z dwóch poprzedzających ją postępowań.

25

W pierwszej kolejności Komisja zarejestrowała w 2001 r. skargę skierowaną przeciwko Irlandii, dotyczącą naruszenia strefy wybrzeża położonej w Commogue Marsh, Kinsale, w hrabstwie Cork, poprzez prywatne przedsięwzięcie drogowe. W dniu 18 października 2002 r. Komisja wystosowała do Irlandii wezwanie do usunięcia uchybienia, wskazując, że — jak się wydaje — nie udzielono pozwolenia na to przedsięwzięcie oraz nie przeprowadzono wcześniejszej oceny jego oddziaływania na środowisko, pomimo wrażliwego charakteru tego obszaru, wbrew wymogom ustanowionym w dyrektywie 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11.

26

Irlandia odpowiedziała na wspomniane wezwanie do usunięcia uchybienia w dniu 5 marca 2003 r., wskazując, że omawiane przedsięwzięcie stanowiło część budowy, na którą wydano pozwolenie.

27

Nie będąc usatysfakcjonowana tą odpowiedzią, Komisja wystosowała uzasadnioną opinię w dniu 11 lipca 2003 r., wzywając Irlandię do podjęcia środków niezbędnych w celu zastosowania się do dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 w terminie dwóch miesięcy od jej doręczenia.

28

Irlandia wniosła pismem z dnia 9 września 2003 r. o przedłużenie terminu dwóch miesięcy w celu udzielenia odpowiedzi na uzasadnioną opinię, co uczyniła pismem z dnia

29

W drugiej kolejności Komisja skierowała do Irlandii w dniu 28 lipca 2005 r. wezwanie do usunięcia uchybienia dotyczące transpozycji dyrektywy 2003/35, wzywając to państwo członkowskie do przedłożenia jej uwag w terminie dwóch miesięcy od doręczenia tego pisma.

30

Irlandia odpowiedziała pismem z dnia 7 września 2005 r., przyznając, że dokonała transpozycji dyrektywy 2003/35 jedynie w części.

31

Komisja wystosowała uzasadnioną opinię w dniu 19 grudnia 2005 r., wzywając Irlandię do podjęcia środków niezbędnych w celu zastosowania się do tej dyrektywy w terminie dwóch miesięcy od jej doręczenia.

32

Pismem z dnia 14 lutego 2006 r. Irlandia wyjaśniła, że przepisy transponujące są w przygotowaniu.

33

W dniu 18 października 2006 r. Komisja wystosowała uzupełniającą uzasadnioną opinię, wzywając Irlandię do przyjęcia środków niezbędnych w celu zastosowania się do tej opinii w terminie dwóch miesięcy od jej doręczenia. Irlandia odpowiedziała w dniu , po terminie wyznaczonym przez Komisję.

34

Nie będąc usatysfakcjonowana odpowiedziami udzielonymi przez Irlandię w ramach obu postępowań, Komisja wniosła niniejszą skargę na podstawie art. 226 akapit drugi WE.

W przedmiocie skargi

35

Skarga Komisja opiera się na dwóch zarzutach.

W przedmiocie zarzutu pierwszego

Argumentacja stron

36

Komisja uważa, że budowa drogi prywatnej stanowi przedsięwzięcie infrastrukturalne objęte pkt 10 lit. e) załącznika II do dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 i że w konsekwencji władze irlandzkie są zobowiązane zgodnie z art. 2 tej zmienionej dyrektywy do zapewnienia, że przed wydaniem pozwolenia przedsięwzięcia takie będą poddawane ocenie ich oddziaływania na środowisko, jeżeli zakłada się, że mogą znacząco oddziaływać na środowisko.

37

Ograniczając wymóg przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko do przedsięwzięć budowy dróg publicznych zaproponowanych przez władze publiczne, ustawodawstwo irlandzkie narusza wymogi wspólnotowe.

38

Irlandia twierdzi, że przedsięwzięcia budowy dróg prywatnych — co do których nie kwestionuje ona, że objęte są pkt 10 lit. e) załącznika II do dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 — prawie zawsze stanowią część innych przedsięwzięć, które ze swej strony podlegają wymogowi oceny ich oddziaływania na środowisko na podstawie Section 176 PDA w związku z załącznikiem 5 do PDR, jeżeli mogą znacząco oddziaływać na środowisko.

39

Irlandia przyznaje ponadto, że dyrektywa 85/337 zmieniona przez dyrektywę 97/11 nie czyni rozróżnienia między prywatnymi i publicznymi przedsięwzięciami drogowymi i informuje, że ma zamiar wprowadzenia zmian w swoim ustawodawstwie w celu zaklasyfikowania przedsięwzięć drogowych jako odrębnej kategorii, podlegającej wymogowi oceny oddziaływania na środowisko, jeżeli przedsięwzięcie drogowe może znacząco oddziaływać na środowisko.

Ocena Trybunału

40

Zgodnie z art. 4 ust. 2 dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 państwa członkowskie określają w odniesieniu do przedsięwzięć należących do klas wymienionych w załączniku II do tej dyrektywy albo na podstawie badania indywidualnego, albo na podstawie progów lub kryteriów, czy przedsięwzięcia te podlegają ocenie ich oddziaływania na środowisko zgodnie z art. 5–10 tej dyrektywy. Zgodnie z tym samym przepisem państwa członkowskiego mogą postanowić o stosowaniu obydwu tych procedur.

41

Chociaż państwom członkowskim przyznano w ten sposób zakres uznania co do wyszczególnienia określonych typów przedsięwzięć, które należy poddać ocenie, lub co do ustalenia kryteriów lub progów, które należy zachować, uznanie to jest ograniczone ustanowionym w art. 2 ust. 1 dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 obowiązkiem poddania ocenie skutków przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko między innymi z powodu ich charakteru, rozmiarów lub lokalizacji (zob. wyroki: z dnia 24 października 1996 r. w sprawie C-72/95 Kraaijeveld i in., Rec. s. I-5403, pkt 50; z dnia w sprawie C-2/07 Abraham i in., Zb.Orz. s. I-1197, pkt 37; z dnia w sprawie C-75/08 Mellor, Zb.Orz s. I-3799, pkt 50).

42

W tym względzie Trybunał orzekł już, że państwo członkowskie, które ustaliłoby kryteria lub progi na poziomie takim, że w praktyce cała klasa przedsięwzięć byłaby z góry wyłączona z obowiązku zbadania ich skutków, przekroczyłoby zakres uznania, którym dysponuje na mocy art. 2 ust. 1 i art. 4 ust. 2 dyrektywy, chyba że można by uznać na bazie oceny ogólnej, iż wszystkie wyłączone przedsięwzięcia nie mogą znacząco oddziaływać na środowisko (zob. ww. wyrok w sprawie Kraaijeveld i in., pkt 53; wyrok z dnia 16 września 1999 r. w sprawie C-435/97 WWF i in., Rec. s. I-5613, pkt 38).

43

Punkt 10 lit. e) załącznika II do dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 zalicza do przedsięwzięć objętych art. 4 ust. 2 tej dyrektywy „budowę dróg”.

44

W tym względzie poddając przedsięwzięcia budowy dróg prywatnych ocenie ich oddziaływania na środowisko tylko w przypadku, gdyby wpisywały się one w ramy innych przedsięwzięć wchodzących w zakres zastosowania dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11, które objęte są obowiązkiem oceny, ustawodawstwo irlandzkie obowiązujące w chwili upływu terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii prowadziło do uniknięcia oceny oddziaływania na środowisko każdego przedsięwzięcia budowy drogi prywatnej realizowanego odrębnie, nawet gdyby przedsięwzięcie to mogło znacząco oddziaływać na środowisko.

45

Należy zaznaczyć ponadto, że kryterium dotyczące prywatnego lub publicznego charakteru drogi nie ma żadnego znaczenia dla zastosowania pkt 10 lit. e) załącznika II do dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11.

46

Zarzut pierwszy jest zatem uzasadniony.

W przedmiocie zarzutu drugiego

47

Z ostatniego pisma Komisji wynika, że — uwzględniając wycofanie zarzutów dotyczących art. 4 pkt 1, 5 i 6 dyrektywy 2003/35 — jej zdaniem transpozycja dokonana przez Irlandię pozostaje niepełna w odniesieniu do art. 3 pkt 1 i 3–7 i art. 4 pkt 2–4 tej dyrektywy, czego skutkiem jest uchybienie zobowiązaniom wynikającym z art. 6.

48

Ponadto Komisja uważa, że Irlandia nie powiadomiła w każdym razie w wyznaczonym terminie o przepisach, które miałyby służyć wykonaniu wspomnianych artykułów, wbrew wymogom art. 6.

49

Zarzut drugi, z uwzględnieniem jego różnych części, w postaci podniesionej co do istoty przez Komisję, dotyczy tym samym wyłącznie braku transpozycji niektórych przepisów dyrektywy 2003/35, co zresztą Komisja potwierdziła na rozprawie, wobec czego jakość transpozycji nie jest podważana i w konsekwencji nie może być przez nią skutecznie kwestionowana w niniejszej sprawie.

50

Ponadto należy zaznaczyć, że przepisy PDA, których dotyczy niniejsza sprawa, wynikają ze zmian wprowadzonych ustawą zmieniającą z 2006 r., wspomnianą w pkt 16 niniejszego wyroku, ponieważ zmiany te — co zostało zaznaczone przez rzecznika generalnego w pkt 53 opinii — weszły w życie w dniu 17 października 2006 r., to jest przed upływem terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii.

W przedmiocie wymogu transpozycji przepisów art. 3 pkt 1 dyrektywy 2003/35

— Argumentacja stron

51

W odniesieniu do art. 3 pkt 1 dyrektywy 2003/35 Komisja podnosi, że władze irlandzkie powinny przyjąć przepisy gwarantujące, żeby pojęcia „społeczeństwo” i „zainteresowana społeczność” nie były zdefiniowane w sposób węższy w ustawodawstwie irlandzkim niż w dyrektywie 2003/35. Podkreśla ona w szczególności, że nie są zagwarantowane w sposób wystarczający prawa przyznane organizacjom pozarządowym, jak wynika z orzecznictwa, chociaż dyrektywa przyznaje im określone prawa jako zainteresowanej społeczności.

52

Irlandia odpiera, że w świetle ogólnego obowiązku interpretowania prawa krajowego zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego, który spoczywa w szczególności na sądach, wprowadzenie przepisów ustawowych mających na celu zdefiniowanie pojęć „społeczeństwo” i „zainteresowana społeczność” nie jest niezbędne, by zapewnić im pełną skuteczność. Dodaje, że nowo przyznane prawa są już zagwarantowane całemu społeczeństwu i że w konsekwencji nie ma konieczności przyjmowania szczególnej definicji pojęcia „zainteresowana społeczność”.

53

Irlandia podnosi również, że na podstawie Section 50A(3)(b)(ii) PDA organizacje pozarządowe działające na rzecz środowiska są zwolnione z obowiązku wykazania, iż posiadają znaczący interes prawny.

— Ocena Trybunału

54

Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem transpozycja dyrektywy do prawa krajowego niekoniecznie wymaga formalnego i dosłownego przeniesienia jej przepisów do wyraźnego i szczególnego przepisu ustawowego lub wykonawczego, a ogólny kontekst prawny może być wystarczający, o ile faktycznie zapewnia on pełne stosowanie dyrektywy w sposób wystarczająco jasny i ścisły (zob. w szczególności wyroki: z dnia 16 listopada 2000 r. w sprawie C-214/98 Komisja przeciwko Grecji, Rec. s. I-9601, pkt 49; z dnia w sprawie C-38/99 Komisja przeciwko Francji, Rec. s. I-10941, pkt 53; z dnia w sprawie C-32/05 Komisja przeciwko Luksemburgowi, Zb.Orz. s. I-11323, pkt 34).

55

Z orzecznictwa wynika również, że transpozycję przepisów dyrektywy powinna cechować niekwestionowana moc wiążąca oraz wymagana szczegółowość, precyzja i jasność, aby uczynić zadość zasadzie pewności prawa, zgodnie z którą, w wypadku gdy dyrektywa nadaje uprawnienia jednostkom, powinny one mieć możliwość zapoznania się z całością swych uprawnień (zob. w szczególności wyroki: z dnia 13 marca 1997 r. w sprawie C-197/96 Komisja przeciwko Francji, Rec. s. I-1489, pkt 15; z dnia w sprawie C-207/96 Komisja przeciwko Włochom, Rec. s. I-6869, pkt 26; ww. wyrok w sprawie Komisja przeciwko Luksemburgowi, pkt 34).

56

Ze względu na cel art. 3 pkt 1 dyrektywy 2003/35, którym jest dodanie definicji do tych, które są już zawarte w art. 1 ust. 2 dyrektywy 85/337, a w szczególności wskazanie, co w rozumieniu tej dyrektywy oznacza „zainteresowana społeczność” — i chociaż równocześnie dyrektywa 2003/35 przyznaje nowe prawa tej społeczności — z braku wyraźnego przejęcia tych definicji w ustawodawstwie irlandzkim nie można wyciągać wniosku, że Irlandia nie wypełniła ciążącego na niej obowiązku transpozycji wspomnianych przepisów.

57

Zakres nowej definicji pojęcia „zainteresowana społeczność” wprowadzonego w ten sposób w dyrektywie 2003/35 można analizować — jak zaznacza rzecznik generalny w pkt 36 i 37 opinii — wyłącznie względem całości praw, które dyrektywa ta przyznaje „zainteresowanej społeczności”, ponieważ są to dwa nierozdzielne aspekty.

58

W tym względzie Komisja nie wykazuje, w jakim zakresie zainteresowana społeczność, rozumiana jako społeczeństwo, którego dotyczą lub mogą dotyczyć procedury decyzyjne w dziedzinie środowiska lub które ma interes, którego może dochodzić w tych ramach, nie dysponuje prawami, które powinny jej przysługiwać przy zastosowaniu zmian wprowadzonych dyrektywą 2003/35.

59

W końcu należy zaznaczyć, że argumenty wysunięte przez Komisję w przedmiocie postrzegania w orzecznictwie roli organizacji pozarządowych, które działają w dziedzinie środowiska, jako należących do „zainteresowanej społeczności”, dotyczą w głównej mierze ewentualnych braków w skutecznym wykonaniu praw, na które mogą się powoływać te organizacje, w szczególności w zakresie kontroli sądowej, i w konsekwencji mieszczą się poza zakresem zarzutu dotyczącego braku transpozycji, który jest wyłącznym przedmiotem rozpoznania przez Trybunał.

60

Z powyższego wynika, że w zakresie w jakim dotyczy wymogu transpozycji przepisów art. 3 pkt 1 dyrektywy 2003/35, zarzut drugi jest bezzasadny.

W przedmiocie wymogu transpozycji art. 3 pkt 3–6 i art. 4 pkt 2 i 3 dyrektywy 2003/35

— Argumentacja stron

61

Zdaniem Komisji nie dokonano pełnej transpozycji art. 3 pkt 3–6 i art. 4 pkt 2 i 3 dyrektywy 2003/35.

62

W odniesieniu do tych przepisów Irlandia twierdzi, że transpozycji dokonano, jeżeli chodzi o system pozwoleń urbanistycznych, lecz przyznaje, iż należało jeszcze dokonać w terminie wyznaczonym w uzupełniającej uzasadnionej opinii transpozycji tych przepisów poprzez przyjęcie przepisów ustawowych dotyczących innych procedur uzyskiwania pozwolenia.

63

W odniesieniu do przepisów art. 4 pkt 2 i 3 wspomnianej dyrektywy Irlandia przyznaje, że powinna była jeszcze przyjąć i podać do wiadomości pewne środki dotyczące pełnej transpozycji tych przepisów w terminie wyznaczonym we wspomnianej uzasadnionej opinii.

— Ocena Trybunału

64

Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem występowanie uchybienia powinno być oceniane w zależności od sytuacji mającej miejsce w państwie członkowskim w momencie upływu terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii (zob. w szczególności wyroki: z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie C-173/01 Komisja przeciwko Grecji, Rec. s. I-6129, pkt 7; z dnia w sprawie C-114/02 Komisja przeciwko Francji, Rec. s. I-3783, pkt 9).

65

Jest bezsporne, że do momentu upływu terminu wyznaczonego w uzupełniającej uzasadnionej opinii Irlandia nie przyjęła przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych, które zapewniałyby pełną transpozycję art. 3 pkt 3–6 i art. 4 pkt 2 i 3 dyrektywy 2003/35. Późniejsze zmiany, które nastąpiły po wniesieniu skargi o stwierdzenie uchybienia, nie mogą ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem być uwzględniane przez Trybunał (zob. w szczególności wyrok z dnia 6 marca 2003 r. w sprawie C-211/02 Komisja przeciwko Luksemburgowi, Rec. s. I-2429, pkt 6).

66

Tak więc w zakresie w jakim dotyczy braku transpozycji art. 3 pkt 3–6 i art. 4 pkt 2 i 3 dyrektywy 2003/35, zarzut drugi jest zasadny.

W przedmiocie wymogu transpozycji art. 3 pkt 7 i art. 4 pkt 4 dyrektywy 2003/35

— Argumentacja stron

67

Komisja utrzymuje, że Irlandia nie dokonała transpozycji wymogów wynikających z art. 3 pkt 7 i art. 4 pkt 4 dyrektywy 2003/35, które dodały odpowiednio art. 10a dyrektywy 85/337 i art. 15a dyrektywy 96/61. Komisja podnosi pięć argumentów w uzasadnieniu tej części zarzutu drugiego.

68

W pierwszym argumencie, który dotyczy pojęcia wystarczającego interesu w rozumieniu art. 3 pkt 7 i art. 4 pkt 4 dyrektywy 2003/35, Komisja twierdzi, że kryterium dotyczące wykazania „znaczącego interesu”, które znajduje zastosowanie w ramach szczególnej procedury prawnej stosowanej do wniosków o kontrolę sądową decyzji właściwych władz urbanistycznych, przewidzianej w art. 50 PDA, nie odpowiada pojęciu „wystarczającego interesu” przewidzianemu w tej dyrektywie.

69

Ustalenie takiego kryterium, które jest węższe niż kryterium użyte w art. 10a dyrektywy 85/337 dodanym przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35, i kryterium użyte w art. 15a dyrektywy 96/61, dodanym przez art. 4 pkt 4 tej samej dyrektywy, oznacza zdaniem Komisji brak transpozycji wymogów ustanowionych w dyrektywie 2003/35.

70

W końcu Komisja wskazuje, że dwa orzeczenia High Court (Irlandia), odpowiednio z dnia 14 lipca i 8 grudnia 2006 r., wydane w sprawie Friends of the Curragh Environment Ltd, dowodzą, iż systemu kontroli sądowej obowiązującego w Irlandii nie można uznać za wykonujący dyrektywę 2003/35, gdyż High Court zaznaczył w drugim z tych wyroków w odniesieniu do badania „znaczącego interesu”, że dyrektywa ta nie została transponowana do prawa irlandzkiego.

71

Irlandia kwestionuje znaczenie ww. wyroków w sprawie Friends of the Curragh Environment Ltd, ponieważ dotyczą one w pierwszym rzędzie kwestii bezpośredniej skuteczności dyrektywy 2003/35.

72

Dodaje, że w wyroku wydanym przez High Court w dniu 26 kwietnia 2007 r. w sprawie Sweetman stwierdza się przeciwnie, że wspomniane przepisy dyrektywy są wykonywane przez procedurę kontroli sądowej uzupełnioną szczególnymi przepisami proceduralnymi przewidzianymi w niektórych uregulowaniach, w szczególności w art. 50 PDA, ponieważ kryterium dotyczące znaczącego interesu zostało zakwalifikowane przez sąd jako elastyczne i uznane za niesprzeczne z art. 10a dyrektywy 85/337, dodanym przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35.

73

W drugim argumencie Komisja podnosi brak transpozycji art. 10a dyrektywy 85/337, dodanego przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35, i art. 15a dyrektywy 96/61, dodanego przez art. 4 pkt 4 tej samej dyrektywy, ze względu na to, że sprzecznie z akapitem pierwszym obu tych artykułów do prawa niderlandzkiego nie został transponowany wymóg, zgodnie z którym skarżący może kwestionować materialną legalność decyzji, aktów lub zaniechań objętych przepisami obu dyrektyw dotyczących udziału społeczeństwa.

74

Irlandia podnosi w tym względzie, że wspomniane artykuły nie wymagają, by przewidziana była wyczerpująca kontrola decyzji co do istoty, lecz po prostu by istniała możliwość kwestionowania materialnej legalności decyzji. Taka kontrola istnieje tymczasem w prawie irlandzkim.

75

Irlandia twierdzi również, że wymogi ustanowione w art. 10a dyrektywy 85/337, dodanym przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35, i w art. 15a dyrektywy 96/61, dodanym przez art. 4 pkt 4 tej samej dyrektywy, zostały w pełni przetransponowane do prawa irlandzkiego w postaci procedury kontroli sądowej przewidzianej przed sądami irlandzkimi. Celem kontroli sądowej jest umożliwienie pewnej formy kontroli decyzji i działań sądów oraz organów administracji, aby zagwarantować prawidłowe i zgodne z prawem wypełnienie zadań powierzonych tym organom.

76

Ponadto zdaniem tego państwa członkowskiego szczególna procedura kontroli sądowej, którą regulują Section 50 i 50A PDA, ma zastosowanie do skarg skierowanych przeciwko właściwym organom urbanistycznym.

77

Komisja twierdzi w argumencie trzecim, że Irlandia nie podjęła żadnego środka w celu zapewnienia transpozycji wymogów dotyczących szybkości procedur przewidzianych w art. 10a dyrektywy 85/337, dodanym przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35, i w art. 15a dyrektywy 96/61, dodanym przez art. 4 pkt 4 tej samej dyrektywy.

78

W argumencie czwartym podnosi ona ten sam brak transpozycji w odniesieniu do wymogu, by koszty tych procedur nie były zbyt wysokie, twierdząc, że w zakresie kosztów nie ma limitu kwoty, którą skarżący przegrywający będzie zobowiązany zapłacić, ponieważ żaden przepis ustawowy nie odnosi się do tego, by procedury nie były zbyt drogie.

79

Zdaniem Irlandii obowiązujące procedury są uczciwe, sprawiedliwe i nie są zbyt drogie. Pozwalają one poza tym na szybką kontrolę decyzji objętych dyrektywami 85/337 i 96/61, zmienionymi dyrektywą 2003/35.

80

W końcu w argumencie piątym Komisja zarzuca Irlandii, że nie podała do wiadomości społeczeństwa — jak wymaga tego od niej art. 10a akapit szósty dyrektywy 85/337, dodany przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35, i art. 15a akapit szósty dyrektywy 96/61, dodany przez art. 4 pkt 4 tej dyrektywy — praktycznych informacji dotyczących dostępu do administracyjnych i sądowych procedur odwoławczych.

81

Irlandia uważa, że spełniła ten obowiązek, jako że Order 84 Rules of the Superior Courts, przywołana w pkt 17 niniejszego wyroku, jest przepisem ustawowym, a ponadto istnieje strona internetowa irlandzkiej służby sądowniczej, która opisuje różne sądy i ich kompetencje oraz daje dostęp do wyroków High Court.

— Ocena Trybunału

82

Jeżeli chodzi o argument pierwszy, który dotyczy interesu prawnego, z art. 10a akapit pierwszy lit. a) i b), dodanego przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35, i art. 15a akapit pierwszy lit. a) i b) dyrektywy 96/61, dodanego przez art. 4 pkt 4 tej dyrektywy, wynika, że państwa członkowskie zobowiązane są zapewnić zgodnie z odnośnym ustawodawstwem krajowym, by członkowie zainteresowanej społeczności mający wystarczający interes lub podnoszący naruszenie prawa, jeżeli prawo krajowe nakłada taki wymóg, mieli dostęp do procedury odwoławczej na warunkach określonych w tych przepisach, ustalając przy tym, co stanowi taki wystarczający interes lub naruszenie prawa zgodnie z celem udzielenia zainteresowanej społeczności szerokiego dostępu do wymiaru sprawiedliwości.

83

Jest bezsporne, że pozwalając skarżącym będącym członkami „zainteresowanej społeczności”, którzy mogą powołać się na interes odpowiadający warunkom określonym w Section 50A(3) PDA, na wniesienie skargi na niektóre działania z zakresu planowania przestrzennego, Irlandia przyjęła przepisy, dzięki którym dostęp do wymiaru sprawiedliwości przyznany w tej szczególnej dziedzinie zależy bezpośrednio od istnienia interesu prawnego tych skarżących, jak zaznaczył rzecznik generalny w pkt 57 opinii.

84

W tym względzie — jak stwierdzono w pkt 49 niniejszego wyroku — ponieważ Komisja podnosi jedynie brak transpozycji niektórych przepisów, wskazawszy zresztą wyraźnie, iż nie zamierza powoływać się na transpozycję nieprawidłową lub niepełną, nie ma potrzeby badania, czy kryterium dotyczące znaczącego interesu, tak jak jest ono stosowane i interpretowane przez sądy irlandzkie, odpowiada kryterium wystarczającego interesu ustanowionemu w dyrektywie 2003/35, co prowadziłoby do postawienia kwestii jakości transpozycji, w szczególności w odniesieniu do kompetencji, którą dyrektywa ta przyznaje państwom członkowskim w zakresie określenia pojęcia wystarczającego interesu, z poszanowaniem jej celu.

85

Ponadto drugi wyrok High Court w sprawie Friends of the Curragh Environment Ltd, na który w pierwszym rzędzie powołuje się Komisja, został wydany pod rządami ustawodawstwa obowiązującego przed zmianami wprowadzonymi do PDA w 2006 r. i nie jest w każdym razie wystarczający do wykazania zarzucanego Irlandii braku transpozycji.

86

Argument pierwszy jest zatem bezzasadny.

87

Jeżeli chodzi o argument drugi, jest bezsporne, że w prawie irlandzkim obok szczególnej procedury prawnej stosowanej na podstawie art. 50 i 50A PDA istnieje procedura kontroli sądowej regulowana przez Order 84 Rules of the Superior Courts. Procedury te pozwalają wnieść żądanie stwierdzenia nieważności decyzji lub aktów w ramach kontroli orzeczeń i działań sądów oraz organów administracyjnych mającej na celu zagwarantowanie wypełnienia zgodnie z prawem zadań powierzonych tym organom.

88

Ustanowione w ten sposób różne procedury kontroli sądowej mogą znaleźć zastosowanie do decyzji, aktów lub zaniechań objętych przepisami dyrektyw 85/337 i 96/61, zmienionych dyrektywą 2003/35, dotyczących udziału społeczeństwa między innymi w szczególnej dziedzinie urbanistyki, można więc uznać, że stanowią transpozycję art. 10a dyrektywy 85/337, dodanego przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35, i art. 15a dyrektywy 96/61, dodanego przez art. 4 pkt 4 tej dyrektywy, gdyż wymagają, aby skarżący mógł zakwestionować materialną lub proceduralną legalność tych aktów, decyzji lub zaniechań.

89

Ze względu na to, że przed Trybunałem nie podniesiono zarzutu nieprawidłowej transpozycji tych przepisów, nie może on rozpatrywać argumentów przedstawionych przez Komisję co do zakresu kontroli faktycznie przeprowadzonej w ramach kontroli sądowej, tak jak wynika ona w szczególności z orzecznictwa High Court.

90

Argument drugi jest zatem bezzasadny.

91

W odniesieniu do argumentu trzeciego, dotyczącego braku transpozycji art. 10a dyrektywy 85/337, dodanego przez art. 7 pkt 3 tej dyrektywy 2003/35, i art. 15a dyrektywy 96/61, dodanego przez art. 4 pkt 4 tej dyrektywy, w zakresie w jakim ustanawiają wymogi szybkości procedur, ponieważ z Section 50A(10) i Section (11)(b) PDA wynika, że właściwe sądy są zobowiązane do przeprowadzenia procedur bez zbędnej zwłoki, na ile umożliwia to system wymiaru sprawiedliwości, argument ten jest bezzasadny w świetle tego, co zostało stwierdzone w pkt 49 niniejszego wyroku.

92

Jeżeli chodzi o argument czwarty, dotyczący kosztów procedur, z art. 10a dyrektywy 85/337, dodanego przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35, i art. 15a dyrektywy 96/61, dodanego przez art. 4 pkt 4 tej dyrektywy, wynika, że procedury ustanowione w tych artykułach nie powinny być zbyt drogie. Dotyczy to wyłącznie kosztów wynikających z udziału w tych procedurach. Taki zapis nie zakazuje sądom obciążenia kosztami, przy zastrzeżeniu, że ich kwota będzie odpowiadać temu wymogowi.

93

Chociaż jest bezsporne, że sądy irlandzkie mają możliwość zrezygnowania z obciążenia kosztami strony przegrywającej, a ponadto mogą obciążyć poniesionymi przez nią kosztami drugą stronę, należy stwierdzić, że jest to jedynie praktyka sądowa.

94

Sama ta praktyka, która nie ma zgodnie ze swą naturą charakteru pewnego, w świetle wymogów przyjętych w trwałym orzecznictwie Trybunału przypomnianym w pkt 54 i 55 niniejszego wyroku nie może być uznana za odpowiednie wykonanie zobowiązań wynikających z art. 10a dyrektywy 85/337, dodanego przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35, i art. 15a dyrektywy 96/61, dodanego przez art. 4 pkt 4 tej dyrektywy.

95

Argument czwarty jest zatem zasadny.

96

W odniesieniu do argumentu piątego należy przypomnieć, że jedną z głównych podstaw dyrektywy 2003/35 jest wspieranie dostępu do wymiaru sprawiedliwości zgodnie z konwencją z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska.

97

W tym względzie obowiązek podania do publicznej wiadomości praktycznych informacji dotyczących dostępu do administracyjnych i sądowych procedur odwoławczych przewidziany w art. 10a akapit szósty dyrektywy 85/337, dodanym przez art. 3 pkt 7 dyrektywy 2003/35, i w art. 15a akapit szósty dyrektywy 96/61, dodanym przez art. 4 pkt 4 tej dyrektywy, należy interpretować jako obowiązek osiągnięcia konkretnego celu, którego realizację powinny zagwarantować państwa członkowskie.

98

W braku szczególnego przepisu ustawowego lub wykonawczego dotyczącego informacji o prawach przyznanych społeczeństwu, samo udostępnienie w drodze publikacji lub drogą elektroniczną przepisów o administracyjnych i sądowych procedurach odwoławczych, jak również ewentualny dostęp do orzeczeń sądowych nie mogą być uznane za zagwarantowanie w sposób wystarczająco jasny i ścisły, że zainteresowana społeczność będzie w stanie poznać swe prawa dotyczące dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska.

99

Należy zatem uwzględnić argument piąty.

100

Z powyższego wynika, że w zakresie w jakim dotyczy wymogu transpozycji art. 3 pkt 7 i art. 4 pkt 4 dyrektywy 2003/35, zarzut drugi jest zasadny w odniesieniu do argumentu czwartego i piątego.

W przedmiocie naruszenia art. 6 akapit pierwszy dyrektywy 2003/35 poprzez niewypełnienie obowiązku powiadomienia Komisji

— Argumentacja stron

101

Komisja podnosi, że dostarczone jej przez Irlandię informacje dotyczące transpozycji przepisów dyrektywy 2003/35, które wprowadziły art. 10a dyrektywy 85/337 i art. 15a dyrektywy 96/61, nie są wystarczające.

102

Twierdzi ona w tym względzie, że Irlandia nie podała do jej wiadomości orzecznictwa ustanawiającego dostęp zainteresowanej społeczności do kontroli sądowej lub konkretnych przepisów ustawowych, które pozwoliłyby wykazać, że prawa i obowiązki przewidziane w tych przepisach zostały transponowane, w szczególności jeżeli chodzi o wymóg kontroli sądowej, która jest uczciwa, sprawiedliwa, przeprowadzana bez zbędnej zwłoki i niezbyt droga.

103

Dodaje, że nie została powiadomiona o odpowiednim orzecznictwie krajowym dotyczącym konkretnie wykorzystania procedur odwoławczych w związku z dyrektywą 2003/35, a w szczególności że Irlandia nie dostarczyła jej sama wyroków wydanych przez High Court w sprawie Friends of Curragh Environment Ltd i Komisja dowiedziała się o nich z innego źródła.

104

Irlandia przyznaje, że nie zastosowała się w pełni do obowiązku powiadomienia Komisji ustanowionego w art. 6 dyrektywy 2003/35. Wyjaśnia jednak, że ze względu na to, iż przepisy art. 3 pkt 7 i art. 4 pkt 4 tej dyrektywy były już przetransponowane przez istniejące przepisy prawne, nie była zobowiązana do notyfikowania tych przepisów.

— Ocena Trybunału

105

Należy przypomnieć, że o ile w ramach postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego na podstawie art. 226 WE na Komisji, która musi ustalić wystąpienie zarzucanego państwu członkowskiemu uchybienia, spoczywa w istocie obowiązek przedstawienia Trybunałowi informacji niezbędnych do zbadania, bez możliwości oparcia się na jakimkolwiek domniemaniu, czy wspomniane uchybienie miało miejsce, o tyle na państwach członkowskich ciąży obowiązek, na podstawie art. 10 WE, ułatwienia Trybunałowi wypełniania jego zadań, polegający w szczególności, na podstawie art. 211 WE, na czuwaniu nad stosowaniem postanowień traktatu WE, jak również środków przyjętych przez instytucje na jego podstawie (zob. w szczególności wyroki: z dnia 12 września 2000 r. w sprawie C-408/97 Komisja przeciwko Niderlandom, Rec. s. I-6417, pkt 15, 16; a także z dnia w sprawie C-456/03 Komisja przeciwko Włochom, Zb.Orz. s. I-5335, pkt 26).

106

W przypomnianych w tym orzecznictwie celach art. 6 dyrektywy 2003/35, podobnie jak inne dyrektywy, nakłada na państwa członkowskie obowiązek przekazywania informacji.

107

Informacja, którą państwa członkowskie zobowiązane są przedstawić Komisji, powinna być jasna i precyzyjna. Musi ona wskazywać jednoznacznie te przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne, które zdaniem państwa członkowskiego wypełniają nałożone na nie w dyrektywie obowiązki. W braku tej informacji Komisja nie może stwierdzić, czy państwo członkowskie w rzeczywistości i w całości wprowadziło dyrektywę w życie. Uchybienie temu zobowiązaniu przez państwo członkowskie, niezależnie od tego, czy informacja w ogóle nie została przedstawiona, czy przedstawiono ją w sposób niewystarczająco jasny i precyzyjny, może stanowić samodzielną podstawę do wszczęcia na podstawie art. 226 WE postępowania mającego na celu stwierdzenie tego uchybienia (zob. ww. wyrok w sprawie Komisja przeciwko Włochom, pkt 27).

108

Ponadto jeżeli transpozycję dyrektywy mogą zapewnić przepisy krajowe, które już obowiązują, państwa członkowskie nie są zwolnione w tym przypadku z formalnego obowiązku powiadomienia o nich Komisji, aby mogła ona ocenić ich zgodność z dyrektywą (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Komisja przeciwko Włochom, pkt 30).

109

Ze względu na to, iż w niniejszym przypadku uznano, iż samo obowiązujące już prawo zapewniało wykonanie przepisów dyrektywy 2003/35 dotyczących dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, obowiązkiem Irlandii było podanie do wiadomości Komisji danych przepisów ustawowych lub wykonawczych, przy czym nie może ona skutecznie powoływać się na wcześniejszą notyfikację tych przepisów prawa krajowego dokonaną w ramach transpozycji dyrektyw 85/337 i 96/61 w postaci obowiązującej przed zmianami wprowadzonymi dyrektywą 2003/35.

110

Ze względu na to, że Irlandia twierdziła, iż transpozycja została stwierdzona w orzecznictwie sądów krajowych, w szczególności High Court, jej obowiązkiem było również powiadomienie Komisji o dokładnym brzmieniu tego orzecznictwa, aby umożliwić w ten sposób Komisji weryfikację, czy to państwo członkowskie faktycznie wykonało dyrektywę 2003/35 poprzez sam fakt stosowania prawa krajowego obowiązującego przed jej wejściem w życie, oraz zapewnienie kontroli, która jest jej zadaniem na podstawie traktatu.

111

W konsekwencji w zakresie w jakim dotyczy naruszenia obowiązku informowania Komisji, zarzut drugi jest zasadny.

112

Uwzględniając całość powyższych rozważań, należy stwierdzić, że

nie przyjmując zgodnie z art. 2 ust. 1 i art. 4 ust. 2–4 dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 wszystkich przepisów niezbędnych do zapewnienia, że przed wydaniem pozwolenia przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, należące do kategorii budowy dróg objętej pkt 10 lit. e) załącznika II do dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11, zostaną poddane zgodnie z art. 5–10 tej zmienionej dyrektywy procedurze uzyskania pozwolenia i ocenie ich skutków oraz

nie przyjmując wszystkich przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do zastosowania się do art. 3 pkt 3–7 i art. 4 pkt 2–4 dyrektywy 2003/35 i nie podając niektórych z nich do wiadomości Komisji,

Irlandia uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej odpowiednio na mocy dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 i art. 6 dyrektywy 2003/35.

113

W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

W przedmiocie kosztów

114

Zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Na podstawie art. 69 § 3 regulaminu w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań oraz w przypadkach szczególnych Trybunał może postanowić, że koszty zostaną podzielone albo że każda ze stron pokryje swoje własne koszty.

115

Chociaż Komisja wniosła o obciążenie Irlandii kosztami, w niniejszej sprawie należy uwzględnić, że istotna część zarzutów skarżącej nie została uwzględniona. Należy zatem postanowić, że każda ze stron pokrywa własne koszty.

 

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Irlandia

nie przyjmując zgodnie z art. 2 ust. 1 i art. 4 ust. 2–4 dyrektywy Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne, zmienionej przez dyrektywę Rady 97/11/WE z dnia , wszystkich przepisów niezbędnych do zapewnienia, że przed wydaniem pozwolenia przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, należące do kategorii budowy dróg objętej pkt 10 lit. e) załącznika II do dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11, zostaną poddane zgodnie z art. 5–10 tej dyrektywy procedurze uzyskania pozwolenia i ocenie ich skutków, oraz

nie przyjmując wszystkich przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do zastosowania się do art. 3 pkt 3–7 i art. 4 pkt 2–4 dyrektywy 2003/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. przewidującej udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska oraz zmieniającej w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do wymiaru sprawiedliwości dyrektywy Rady 85/337/EWG i 96/61/WE i nie podając niektórych z nich do wiadomości Komisji,

uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej odpowiednio na mocy dyrektywy 85/337 zmienionej przez dyrektywę 97/11 i na mocy art. 6 dyrektywy 2003/35.

 

2)

W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

 

3)

Komisja Wspólnot Europejskich i Irlandia pokrywają własne koszty.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: angielski.