Sprawa C-424/07

Komisja Europejska

przeciwko

Republice Federalnej Niemiec

„Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego — Łączność elektroniczna — Dyrektywa 2002/19/WE — Dyrektywa 2002/21/WE — Dyrektywa 2002/22/WE — Sieci i usługi — Uregulowania krajowe — Nowe rynki”

Opinia rzecznika generalnego M. Poiaresa Madura przedstawiona w dniu 23 kwietnia 2009 r.   I ‐ 11434

Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 3 grudnia 2009 r.   I ‐ 11449

Streszczenie wyroku

Zbliżanie ustawodawstw – Sieci i usługi łączności elektronicznej – Ramy regulacyjne – Dyrektywy 2002/19, 2002/21, 2002/22

(dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady: 2002/19, art. 8 ust. 4; 2002/21, art. 6, 7, art. 8 ust. 1, 2, art. 15 ust. 3, art. 16; 2002/22, art. 17 ust. 2)

Uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy art. 8 ust. 4 dyrektywy 2002/19 w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz wzajemnych połączeń, art. 6, 7, art. 8 ust. 1 i 2, art. 15 ust. 3 i art. 16 dyrektywy 2002/21 w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej oraz art. 17 ust. 2 dyrektywy 2002/22 w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników państwo członkowskie, które ustanawia przepisy prawne ograniczające uprawnienia dyskrecjonalne krajowego organu regulacyjnego (KOR) i które to przepisy są sprzeczne z procedurami konsultacji i konsolidacji przewidzianymi w art. 6 i 7 dyrektywy 2002/21.

W istocie przy wykonywaniu swoich funkcji regulacyjnych KOR dysponują szerokimi uprawnieniami, umożliwiającymi im ocenę potrzeby poddania danego rynku łączności elektronicznej regulacji, w zależności od sytuacji, dla każdego przypadku oddzielnie. Zgodnie z art. 15 dyrektywy 2002/21, a w szczególności ust. 3 tego postanowienia, KOR są zobowiązane do zdefiniowania rynków właściwych w tym sektorze. Zgodnie z art. 16 tej dyrektywy, KOR przeprowadzają następnie analizę rynków w ten sposób zdefiniowanych i oceniają, czy na tych rynkach występuje skuteczna konkurencja. Jeżeli skutecznej konkurencji brak, odnośny KOR nakłada obowiązki regulacyjne ex ante na przedsiębiorstwa posiadające znaczącą pozycję na tym rynku. Przepisy te odnoszą się do sektora łączności elektronicznej w całości i nie wyłączają nowych rynków, ani zresztą żadnych innych rynków, z obszaru ich zastosowania.

Tymczasem przepis krajowy, który wyraźnie stanowi, że nowe rynki nie powinny być regulowane, chyba że pewne okoliczności, takie jak brak trwałej konkurencji na rynku, wykażą konieczność takiej regulacji, nakłada się na zakres szerokich uprawnień przyznanych KOR, uniemożliwiając mu podejmowanie środków dostosowanych do każdego indywidualnego przypadku, i tym samym jest sprzeczny z art. 16 dyrektywy 2002/21. Ograniczenie uprawnień uznaniowych KOR wynikające z takiego przepisu niewątpliwie wpływa również na jego uprawnienia w zakresie definiowania rynku. KOR nie będzie już władny zdefiniować rynków właściwych zgodnie z art. 15 ust. 3 omawianej dyrektywy, jeżeli rynki wskazane w załączniku do zalecenia Komisji w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante zgodnie z dyrektywą 2002/21 mieszczą się już w zakresie definicji nowego rynku przyjętej w przepisach krajowych.

Podobnie z art. 8 ust. 4 dyrektywy 2002/19 i art. 17 ust. 2 dyrektywy 2002/22 wynika, że obowiązki nałożone zgodnie z tymi artykułami opierają się na charakterze stwierdzonego problemu oraz muszą być proporcjonalne i uzasadnione w świetle celów określonych w art. 8 dyrektywy 2002/21 oraz że do KOR należy wspieranie celów regulacyjnych przewidzianych we wspomnianym art. 8, a zatem ważenie tych celów podczas definiowania i analizy właściwego rynku podlegającego regulacji. Tymczasem przepis krajowy, który podczas analizy przez KOR potrzeby regulacji nowego rynku uprzywilejowuje tylko jeden ze wspomnianych celów, taki jak wspieranie efektywnego inwestowania w dziedzinie infrastruktury oraz promocję technologii innowacyjnych, narusza art. 8 ust. 4 dyrektywy 2002/19, art. 8 ust. 1 i 2 dyrektywy 2002/21, jak również art. 17 ust. 2 dyrektywy 2002/22 i ogranicza w sposób sprzeczny ze wspomnianymi dyrektywami uprawnienia uznaniowe KOR.

Sprzeczny z art. 16 dyrektywy 2002/21 jest także przepis krajowy, który ustanawia bardziej restrykcyjne warunki analizy rynków niż warunki przewidziane w omawianej dyrektywie na potrzeby analizy rynków podlegających regulacji, taki jak przepis przewidujący jako kryterium tego, by nowy rynek mógł w drodze wyjątku zostać poddany regulacji ex ante, ryzyko istnienia długofalowych przeszkód dla rozwoju na tych rynkach trwałej konkurencji.

Wreszcie przepis krajowy, który tworzy zasadę nieregulowania nowych rynków, ogranicza uprawnienia KOR w zakresie możliwości definiowania i analizy nowych rynków. W pewnych sytuacjach niewątpliwie powoduje to nieprzestrzeganie procedur przewidzianych w art. 6 i 7 dyrektywy 2002/21, do których, w przedmiocie definiowania rynków właściwych, odsyłają art. 15 ust. 3 i art. 16 ust. 6 tej samej dyrektywy.

(por. pkt 55, 56, 61, 64, 66, 78, 82, 83, 86, 90, 91, 93, 94, 98, 99, 105, 106, 108; sentencja)