Sprawa C-416/07

Komisja Wspólnot Europejskich

przeciwko

Republice Greckiej

„Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego — Dyrektywy 91/628/EWG i 93/119/WE — Rozporządzenie (WE) nr 1/2005 — Ochrona zwierząt podczas transportu i podczas uboju lub zabijania — Strukturalne i ogólne naruszenie reguł wspólnotowych”

Opinia rzecznika generalnego V. Trstenjak przedstawiona w dniu 2 kwietnia 2009 r.   I ‐ 7887

Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 10 września 2009 r.   I ‐ 7951

Streszczenie wyroku

  1. Skarga o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego – Przedmiot sporu – Określenie w trakcie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi

    (art. 226 WE)

  2. Skarga o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego – Dowód na istnienie uchybienia – Ciężar dowodu spoczywający na Komisji

    (art. 226 WE)

  3. Rolnictwo – Zbliżanie ustawodawstw – Ochrona zwierząt podczas transportu – Dyrektywa 91/628

    (dyrektywa Rady 91/628, zmieniona rozporządzeniem nr 806/2003, art. 5 część A ust. 1 lit. a))

  4. Rolnictwo – Zbliżanie ustawodawstw – Ochrona zwierząt podczas transportu – Dyrektywa 91/628

    (dyrektywa Rady 91/628, zmieniona rozporządzeniem nr 806/2003, art. 5 część A ust. 2 lit. d) ppkt (i) tiret pierwsze, art. 8 akapit pierwszy lit. b), d))

  5. Rolnictwo – Zbliżanie ustawodawstw – Ochrona zwierząt podczas transportu – Dyrektywa 91/628

    (dyrektywa Rady 91/628, zmieniona rozporządzeniem nr 806/2003, załącznik, rozdział VII pkt 48 ppkt 7 lit. b))

  1.  W ramach skargi o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom, chociaż żądania zawarte w skardze nie mogą co do zasady zostać rozszerzone ponad uchybienia zarzucane w sentencji uzasadnionej opinii i w wezwaniu do usunięcia uchybienia, to jednak dopuszczalna jest skarga Komisji o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom, które wynikają z pierwotnej wersji aktu prawa wspólnotowego, następnie zmienionego lub uchylonego, i które zostały utrzymane w nowych przepisach. Natomiast przedmiot sporu nie może zostać rozszerzony o zobowiązania wynikające z nowych przepisów, które nie mają odpowiedników w pierwotnej wersji danego aktu prawa, gdyż stanowiłoby to naruszenie istotnych wymogów proceduralnych wpływające na prawidłowość postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom.

    (por. pkt 28)

  2.  W ramach postępowania w sprawie uchybienia na mocy art. 226 WE ciężar dowodu zarzucanego uchybienia spoczywa na Komisji. To właśnie ona powinna przedstawić Trybunałowi dowody niezbędne do ustalenia zaistnienia tego uchybienia, nie może przy tym opierać się na jakimkolwiek domniemaniu. Gdy Komisja dostarczyła wystarczającą liczbę dowodów wskazujących na pewne zaistniałe na terytorium pozwanego państwa członkowskiego okoliczności, na nim spoczywa ciężar podważenia co do zasady i w szczegółach przedstawionych w ten sposób danych i wynikających z nich wniosków.

    (por. pkt 32, 33)

  3.  Argument Komisji, zgodnie z którym niektórzy przewoźnicy nie posiadają zezwolenia lub wydane im zezwolenie utraciło już ważność, nie pozwala wykazać istnienia mającej w pewnym stopniu charakter stały i powszechny praktyki administracyjnej, która sprzeciwiałaby się zobowiązaniom ciążącym na państwie członkowskim na mocy art. 5 część A ust. 1 lit. a) dyrektywy 91/628 w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i zmieniającej dyrektywy 90/425 oraz 91/496, zmienionej rozporządzeniem nr 806/2003, ponieważ Komisja nie przedstawiła żadnych danych dotyczących w szczególności liczby przewoźników, którzy nie posiadali zezwoleń lub których zezwolenia wygasły, ani liczby przewoźników poddanych kontroli.

    Co się tyczy argumentu, że wykazy przewoźników nie są zawsze uaktualniane, to na Komisji spoczywa ciężar dowodu zarzucanego uchybienia oraz obowiązek przedstawienia Trybunałowi dowodów niezbędnych do ustalenia przezeń zaistnienia tego uchybienia. W braku szczegółowych danych, w szczególności na temat liczby rozpatrywanych wykazów bądź całkowitej liczby skontrolowanych wykazów, sama okoliczność, że pewne wykazy przewoźników nie są uaktualniane, nie może bowiem wystarczyć, by wykazać, że państwo członkowskie uchybiło ciążącym na nim zobowiązaniom wynikającym z art. 5 część A ust. 1 lit. a) dyrektywy 91/628.

    (por. pkt 44, 45, 47–49)

  4.  Uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy art. 5 część A ust. 2 lit. d) ppkt (i) tiret pierwsze, art. 8 akapit pierwszy lit. b) i d) dyrektywy 91/628 w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i zmieniającej dyrektywy 90/425 oraz 91/496, zmienionej rozporządzeniem nr 806/2003, państwo członkowskie, którego właściwe władze mogą kontrolować jedynie wykonanie planów trasy, a nie zawarte w nich informacje, jeżeli plany trasy zostały ustalone przez właściwe władze innych państw członkowskich.

    Kontrole planów trasy mają na celu zapewnienie spełnienia wymogów określonych w dyrektywie 91/628. Kontrole te nie mogą zatem ograniczać się do sprawdzenia, czy istnieje plan trasy, ani do sprawdzenia zawartych w nim informacji, ale powinny one także obejmować badanie zgodności transportu zwierząt z uregulowaniami wspólnotowymi w dziedzinie ochrony zwierząt podczas transportu. Wobec tego sama kontrola danych zawartych w planach trasy nie jest wystarczająca dla wykonania zobowiązań wynikających z omawianej dyrektywy.

    (por. pkt 65–68)

  5.  Uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy pkt 48 ppkt 7 lit. b) rozdziału VII załącznika do dyrektywy 91/628 w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i zmieniającej dyrektywy 90/425 oraz 91/496, zmienionej rozporządzeniem nr 806/2003, państwo członkowskie, które nie podejmuje stosownych środków dla zapewnienia, aby w portach promowych lub w ich pobliżu istniały miejsca umożliwiające odpoczynek zwierząt po ich rozładowaniu ze statków.

    Zgodnie ze wspomnianym przepisem w przypadku transportu morskiego stałym i bezpośrednim połączeniem między dwoma punktami geograficznymi Wspólnoty, przy użyciu pojazdów załadowanych na pokład statków bez wyładowania zwierząt, należy co do zasady zapewnić zwierzętom 12-godzinny okres odpoczynku po rozładowaniu w porcie przeznaczenia lub jego najbliższym otoczeniu. Chociaż przepis ten nie przewiduje wprost, że państwa członkowskie zobowiązane są zapewnić w portach miejsca odpoczynku dla zwierząt, to obowiązek taki jest nierozerwalnie związany z wymogiem, aby zwierzęta odpoczywały przez okres 12 godzin po rozładowaniu w porcie przeznaczenia lub jego najbliższym otoczeniu. Przewoźnicy byliby bowiem pozbawieni możliwości spełnienia wymogu 12-godzinnego odpoczynku, gdyby państwa członkowskie nie zapewniły służących do tego celu miejsc.

    (por. pkt 75, 76, 79)