Sprawa T-299/05

Shanghai Excell M&E Enterprise Co. Ltd i Shanghai Adeptech Precision Co. Ltd

przeciwko

Radzie Unii Europejskiej

„Dumping — Przywóz niektórych wag elektronicznych pochodzących z Chin — Status przedsiębiorstwa działającego w warunkach gospodarki rynkowej — Artykuł 2 ust. 7 lit. a) i c), art. 2 ust. 10 i art. 11 ust. 9 rozporządzenia (WE) nr 384/96”

Wyrok Sądu Pierwszej Instancji (pierwsza izba) z dnia 18 marca 2009 r. II ‐ 572

Streszczenie wyroku

Skarga o stwierdzenie nieważności – Interes prawny – Interes podlegający ocenie w chwili wniesienia skargi – Skarga importera, mająca na celu zakwestionowanie postępowania, które doprowadziło do nałożenia cła antydumpingowego – Cło antydumpingowe, które wygasło

(art. 230 WE, art. 233 akapit pierwszy WE)
Wspólna polityka handlowa – Ochrona przed praktykami dumpingowymi – Indywidualna procedura dla przedsiębiorstw eksportujących z krajów nieposiadających gospodarki rynkowej – Przesłanki – Uprawnienia dyskrecjonalne instytucji – Kontrola sądowa – Granice

(rozporządzenie Rady nr 384/96)
Wspólna polityka handlowa – Ochrona przed praktykami dumpingowymi – Margines dumpingu – Ustalenie wartości normalnej – Przywóz z krajów nieposiadających gospodarki rynkowej, o których mowa w art. 2 ust. 7 lit. b) rozporządzenia nr 384/96 – Zastosowanie przepisów dotyczących państw o gospodarce rynkowej – Ścisła wykładnia – Zastosowanie ograniczone do producentów spełniających przesłanki łączne wskazane w art. 2 ust. 7 lit. c) tego rozporządzenia)

(rozporządzenie Rady nr 384/96, art. 2 ust. 7)
Wspólna polityka handlowa – Ochrona przed praktykami dumpingowymi – Margines dumpingu – Ustalenie wartości normalnej – Przywóz z krajów nieposiadających gospodarki rynkowej, o których mowa w art. 2 ust. 7 lit. b) rozporządzenia nr 384/96 – Procedura oceny przesłanek, których spełnienie umożliwia producentowi skorzystanie ze statusu przedsiębiorstwa działającego w warunkach gospodarki rynkowej

(rozporządzenie Rady nr 384/96, art. 2 ust. 7 lit. c))
Wspólna polityka handlowa – Ochrona przed praktykami dumpingowymi – Procedura rewizji – Ustalenie wartości normalnej – Metoda zastosowana w trakcie pierwotnego dochodzenia o niezgodna z przepisami art. 2 rozporządzenia nr 384/96

(rozporządzenie Rady nr 384/96, art. 2, 17, art. 11 ust. 9)
Wspólna polityka handlowa – Ochrona przed praktykami dumpingowymi – Margines dumpingu – Ustalenie wartości normalnej – Posłużenie się wartością skonstruowaną

(rozporządzenie Rady nr 384/96, art. 2 ust. 10)
Wspólna polityka handlowa – Ochrona przed praktykami dumpingowymi – Margines dumpingu – Porównanie wartości normalnej z ceną wywozu – Dostosowania

(rozporządzenie Rady nr 384/96, art. 2 ust. 10)

Biorąc pod uwagę przedmiot skargi, skarżący musi mieć interes prawny na etapie wniesienia skargi, i to pod rygorem odrzucenia skargi jako niedopuszczalnej. Zarówno przedmiot skargi, jak i interes prawny muszą istnieć, pod rygorem umorzenia postępowania, do momentu wydania orzeczenia sądowego, co oznacza, że skarga powinna w efekcie móc doprowadzić do poprawy sytuacji skarżącego.

Jednakże okoliczność, iż akt, co do którego wniesiono skargę o stwierdzenie nieważności, zaprzestaje w trakcie postępowania wywoływać skutki prawne, sama w sobie nie nakłada na sąd wspólnotowy obowiązku umorzenia postępowania ze względu na brak przedmiotu skargi lub brak interesu prawnego w chwili wydania wyroku. Ponadto skarżący może nadal mieć interes prawny w stwierdzeniu nieważności aktu wydanego przez instytucje wspólnotowe, co umożliwi uniknięcie powtórzenia się zarzucanej temu aktowi niezgodności z prawem w przyszłości. Ten interes prawny wynika z art. 233 akapit pierwszy WE, zgodnie z którym w przypadku orzeczenia o nieważności aktu przyjętego przez instytucje są one zobowiązane do podjęcia środków, które zapewnią wykonanie wyroku. Ten interes prawny istnieje tylko wtedy, gdy do zarzucanej niezgodności z prawem może dojść ponownie w przyszłości, niezależnie od okoliczności stanu faktycznego sprawy, której dotyczy skarga wniesiona przez skarżącego.

Tak jest w przypadku skargi o stwierdzenie nieważności wniesionej przez przedsiębiorstwa, na które nałożono cła antydumpingowe w następstwie rewizji, nawet jeśli cło to nie ma już zastosowania, ponieważ zaskarżyły one procedurę, jaka doprowadziła do jego nałożenia. W przeciwieństwie bowiem do oceny zasadności rewizji istnienia praktyki dumpingowej zasady postępowania w sprawie rewizji mogą być ponownie zastosowane w przyszłości w ramach analogicznego postępowania, tak że skarżące nadal mają interes prawny w działaniu przeciwko zaskarżonemu rozporządzeniu, nawet jeśli jest ono od tej pory pozbawione skutku względem nich, w perspektywie przyszłych procedur antydumpingowych skierowanych przeciwko nim.

Ponadto skarżący może nadal mieć interes w żądaniu stwierdzenia nieważności aktu, który dotyczy go bezpośrednio, w celu uzyskania stwierdzenia przez sąd wspólnotowy popełnionej wobec niego bezprawności, aby stwierdzenie takie mogło służyć za podstawę ewentualnej skargi odszkodowawczej mającej na celu odpowiednie naprawienie szkody wyrządzonej zaskarżonym aktem. Co więcej stwierdzenie bezprawności może stanowić podstawę ewentualnych negocjacji pozasądowych pomiędzy Radą i skarżącymi dotyczących naprawienia poniesionej przez nich szkody.

W dodatku uznanie, że akty przyjęte przez instytucje, mające ograniczone skutki w czasie i wygasające po wniesieniu skargi o stwierdzenie nieważności, lecz przed wydaniem przez Sąd odpowiedniego wyroku, unikałyby wszelkiej kontroli sądowej, gdyby nie powodowały pobrania kwot pieniężnych, byłoby niezgodne z duchem art. 230 WE, który zakłada, że we wspólnocie prawa, jaką jest Wspólnota Europejska, akty wydawane zarówno przez państwa członkowskie, jak i instytucje podlegają kontroli zgodności z aktem zasadniczym, jakim jest traktat, oraz prawom z niego wynikającym.

(por. pkt 43, 46, 48–51, 53, 55–57)
W dziedzinie środków ochrony handlowej instytucje wspólnotowe dysponują szerokim zakresem swobodnego uznania ze względu na złożoność okoliczności gospodarczych, politycznych i prawnych, których oceny muszą dokonać. Wynika z tego, że kontrola dokonywana przez sąd wspólnotowy musi ograniczyć się do weryfikacji poszanowania zasad proceduralnych, prawidłowości ustaleń okoliczności faktycznych będących podstawą zaskarżonych decyzji, braku oczywistego błędu w ocenie tych okoliczności faktycznych oraz braku nadużycia władzy. Dotyczy to również sytuacji faktycznej, prawnej i politycznej występującej w państwie objętym postępowaniem, której oceny muszą dokonać instytucje wspólnotowe w celu ustalenia, czy eksporter działa w warunkach rynkowych bez znacznej ingerencji państwa, a zatem czy może uzyskać status przedsiębiorstwa działającego w warunkach gospodarki rynkowej.

Do szerokiego zakresu swobodnego uznania instytucji wspólnotowych należy badanie zgodności rachunkowości przedsiębiorstw dążących do przyznania statusu przedsiębiorstwa działającego w warunkach gospodarki rynkowej z wybranymi przez nie standardami rachunkowości uznanymi na płaszczyźnie międzynarodowej. Jeżeli omawiane przedsiębiorstwa nie zgadzają się z tym wyborem, do nich należy wykazanie, że standardy wybrane przez instytucje nie są uznane na płaszczyźnie międzynarodowej lub że ewentualne naruszenia tych standardów przez ich rachunkowość nie stanowią takich naruszeń w świetle innych standardów uznanych na płaszczyźnie międzynarodowej.

(por. pkt 79–81, 90, 255)
Sposób ustalania wartości normalnej produktu określony w art. 2 ust. 7 lit. b) podstawowego rozporządzenia antydumpingowego nr 384/96, jako wyjątek od szczególnego sposobu przewidzianego do tego celu w art. 2 ust. 7 lit. a), jako że ten ostatni co do zasady ma zastosowanie w przypadku przywozów pochodzących z państw nieposiadających gospodarki rynkowej, należy interpretować w sposób ścisły.

Ponadto ciężar dowodu spoczywa na producencie-eksporterze, który dąży do przyznania statusu przedsiębiorstwa działającego w warunkach gospodarki rynkowej. Artykuł 2 ust. 7 lit. c) rozporządzenia podstawowego stanowi bowiem, że wniosek „[…] zawiera wystarczające dowody”. Zatem na instytucjach wspólnotowych nie spoczywa ciężar udowodnienia, że producent-eksporter nie spełnia przesłanek przewidzianych dla korzystania z tego statusu. Do instytucji wspólnotowych należy natomiast dokonanie oceny, czy dowody przedstawione przez producenta-eksportera są wystarczające dla wykazania, że spełnione zostały przesłanki kumulatywne przewidziane w art. 2 ust. 7 lit. c) rozporządzenia podstawowego, a do sądu wspólnotowego kontrola, czy ocena ta nie jest dotknięta oczywistym błędem.

(por. pkt 76, 82, 83)
W trakcie procedury oceniania przesłanek, których spełnienie umożliwia producentowi skorzystanie ze statusu przedsiębiorstwa działającego w warunkach gospodarki rynkowej art. 2 ust. 7 lit. c) akapit drugi podstawowego rozporządzenia antydumpingowego nr 384/96, który przewiduje termin trzymiesięczny od wszczęcia postępowania przez Komisję, nie zawiera żadnej wskazówki co do konsekwencji przekroczenia tego terminu. W szczególności artykuł ten nie precyzuje, czy takie przekroczenie powoduje obligatoryjne przyznanie omawianego statusu lub brak możliwości kontynuowania tego dochodzenia — które są jedynymi przyczynami, z powodu których rozporządzenie ustanawiające ostateczne cło antydumpingowe wydane w następstwie decyzji w sprawie przyznania omawianego statusu mogłoby automatycznie zostać uznane za nieważne w wyniku tego przekroczenia. W konsekwencji, ponieważ takie sprecyzowanie nie wynika też z innego przepisu rozporządzenia podstawowego, należy przeanalizować cel i strukturę tego rozporządzenia w celu ustalenia, czy powinno ono być interpretowane w ten sposób, że powoduje obligatoryjne przyznanie omawianego statusu lub brak możliwości kontynuowania omawianego dochodzenia w sprawie rewizji, gdy termin trzymiesięczny zostaje przekroczony przez Komisję.

W tym zakresie z brzmienia przepisów rozporządzenia podstawowego dotyczących innych terminów, zwłaszcza tych, o których mowa w art. 8 ust. 5 i art. 9 ust. 2 i 4, wynika, że gdy celem rozporządzenia podstawowego jest usankcjonowanie niezachowania terminu proceduralnego przez instytucje poprzez akceptację wniosku w całości lub poprzez inne konkretne konsekwencje, ono wyraźnie to wskazuje. Ponadto, z celu i struktury rozporządzenia podstawowego wynika, że przynajmniej w ramach niektórych dochodzeń w sprawie rewizji, rozporządzenie to należy interpretować w taki sposób, że stoi ono na przeszkodzie temu, aby przekroczenie przez Komisję terminu trzymiesięcznego na przeprowadzenie dochodzenia uniemożliwiło instytucjom wspólnotowym przyjęcie rozporządzenia nakładającego na omawiane przedsiębiorstwa cła antydumpingowe. W istocie, niewłaściwy byłby wniosek, że jeżeli przedsiębiorstwa, których dotyczy dochodzenie w sprawie rewizji, mają siedzibę w kraju nieposiadającym gospodarki rynkowej i wnoszą o przyznanie omawianego statusu, Komisja powinna powstrzymać się od przeprowadzenia wobec nich dochodzenia, gdyby przekroczyła termin trzymiesięczny, ponieważ szkodziłoby to celowi pierwotnego wniosku tych przedsiębiorstw, tj. uzyskaniu rewizji ich sytuacji indywidualnej. Równie niewłaściwy byłby wniosek, że Komisja powinna wszcząć nowe dochodzenie, ponieważ w praktyce zwiększyłoby to tylko nieprzestrzeganie tego terminu.

Ponadto termin trzymiesięczny nałożony na podstawie art. 2 ust. 7 lit. c) akapit drugi rozporządzenia podstawowego ma na celu zapewnienie, aby pytania, czy producent spełnia kryteria wymienione w tym artykule, nie rozstrzygano, kierując się jego wpływem na obliczenie marginesu dumpingu. Także ostatnie zdanie art. 2 ust. 7 lit. c) rozporządzenia podstawowego sprzeciwia się temu, by po podjęciu decyzji w sprawie statusu przedsiębiorstwa działającego w warunkach gospodarki rynkowej instytucje dokonywały ponownej oceny informacji, którymi dysponowały w tym zakresie. Zatem skuteczność tego terminu nie byłaby kwestionowana, gdyby w okresie pomiędzy wygaśnięciem terminu trzymiesięcznego a decyzją w sprawie omawianego statusu oraz w świetle okoliczności sprawy należało stwierdzić, że przedsiębiorstwa wnoszące o przyznanie tego statusu uniemożliwiły Komisji zorientowanie się, jaki skutek mogłaby mieć jej decyzja w sprawie omawianego statusu na obliczenie marginesu dumpingu.

Wreszcie wobec braku przepisu przewidującego bądź wyraźnie, bądź w sposób dorozumiany konsekwencje przekroczenia terminu procesowego, to przekroczenie może skutkować nieważnością całości lub części aktu, którego proces przyjmowania obejmuje omawiany termin, tylko wtedy, gdy jest bezsporne, że w braku tej domniemanej nieprawidłowości akt ten mógł mieć inną treść.

(por. pkt 116, 117, 119, 120, 122, 124, 125, 127, 128, 138)
Mimo iż art. 11 ust. 9 rozporządzenia podstawowego nr 384/96 przewiduje, że we wszystkich dochodzeniach w sprawie rewizji prowadzonych na podstawie niniejszego artykułu Komisja stosuje metodologię wykorzystywaną w trakcie dochodzenia, które doprowadziło do nałożenia cła, pod warunkiem że okoliczności nie uległy zmianie, z artykułu tego wynika również, że stosowana metodologia powinna być zgodna z art. 2 i 17 rozporządzenia podstawowego.

Wynika z tego, że instytucje nie są zobowiązane do stosowania w dochodzeniu w sprawie rewizji metody, która była stosowana podczas dochodzenia pierwotnego, jeżeli nie jest ona zgodna z przepisami art. 2 rozporządzenia podstawowego. Przy porównaniu bowiem ceny wywozu z wartością normalną w odniesieniu do przedsiębiorstw z krajów nieposiadających gospodarki rynkowej, którym nie przyznano statusu przedsiębiorstw działających w warunkach gospodarki rynkowej i w stosunku do których wybrano wartość normalną z państwa analogicznego, wszelka odmienna interpretacja prowadziłaby do absurdalnej sytuacji, w której gdyby Rada obliczyła wartość normalną w oparciu o dodanie faktycznych cen eksportowych i faktycznych cen sprzedaży eksportera z wybranego państwa analogicznego, przedsiębiorstwa te mogłyby słusznie żądać stwierdzenia nieważności nakładającego na nie cła antidumpingowe rozporządzenia z powodu naruszenia art. 2 ust. 3 rozporządzenia podstawowego, natomiast gdyby Rada obliczyła wartość normalną skonstruowaną, przedsiębiorstwa te mogłyby żądać stwierdzenia nieważności omawianego rozporządzenia z powodu naruszenia art. 11 ust. 9 rozporządzenia podstawowego.

Ponadto przewidziany w art. 11 ust. 9 rozporządzenia podstawowego obowiązek Komisji do stosowania we wszystkich dochodzeniach w sprawie rewizji prowadzonych na podstawie niniejszego artykułu tej samej metodologii, co w trakcie dochodzenia, które doprowadziło do nałożenia cła, pod warunkiem że okoliczności nie uległy zmianie, nie obejmuje obowiązku lub zakazu przeprowadzania wizyt weryfikacyjnych w ramach dochodzenia w sprawie rewizji w zależności od tego, czy wizyty te zostały przeprowadzone w ramach dochodzenia pierwotnego. Weryfikacji informacji nie można bowiem uważać za stanowiącą część metody wybranej w celu stwierdzenia istnienia dumpingu, lecz wyłącznie za środek uzyskiwania informacji pozwalających na stosowanie danej metody.

(por. pkt 176–178, 187)
Zgodnie ze strukturą rozporządzenia podstawowego nr 384/96 konstruowanie wartości normalnej ma na celu ustalenie ceny sprzedaży produktu takiego, jaki zostałby sprzedany w kraju pochodzenia lub wywozu, a zatem to wydatki związane ze sprzedażą na rynku krajowym należy uwzględnić przy obliczeniu wartości skonstruowanej. W ramach konstruowania wartości normalnej instytucje nie są zobowiązane do uwzględnienia kosztów faktycznych badanej spółki, lecz uzasadnionego oszacowania wydatków związanych ze sprzedażą, wydatków administracyjnych i innych wydatków ogólnych, które spółka ta powinna ponieść, jeżeli sprzedaje omawiany produkt w wystarczających ilościach w kraju pochodzenia.

Co się tyczy stosowania odliczeń odpowiadających prowizjom agencyjnym, które to stosowanie może okazać się konieczne na podstawie art. 2 ust. 10 rozporządzenia podstawowego dla uwzględnienia różnic istniejących pomiędzy ceną eksportową a wartością normalną, które mają wpływ na ich porównywalność, nie można stosować takich odliczeń od wartości, która została skonstruowana, a zatem nie jest rzeczywista. Na wartość tę co do zasady nie mają wpływu elementy mogące szkodzić jej porównywalności, takie jak istnienie prowizji agencyjnych, ponieważ została ona sztucznie ustalona poprzez dodanie różnych elementów, wśród których nie ma płatności lub marż zysku na rzecz dystrybutorów, podobnych do takiej prowizji i podlegających odliczeniu.

(por. pkt 258, 266)
Zarówno z brzmienia, jak i struktury art. 2 ust. 10 podstawowego rozporządzenia antydumpingowego nr 384/96 wynika, że dostosowanie ceny eksportowej lub wartości normalnej może być dokonane wyłącznie w celu uwzględnienia różnic dotyczących czynników mających wpływ na cenę, a zatem ich porównywalność. Nie dotyczy to prowizji, która nie została faktycznie zapłacona.

Aby móc dokonać takiego dostosowania, instytucje powinny się oprzeć na elementach mogących wykazać lub pozwalających wnioskować, że prowizja została faktycznie zapłacona i że w określonym stopniu może mieć ona wpływ na porównywalność ceny eksportowej i wartości normalnej.

Jednakże wprowadzenie zdania drugiego w art. 2 ust. 10 lit. i) rozporządzenia podstawowego umożliwia odtąd dokonanie dostosowania nie tylko z tytułu różnic w prowizjach zapłaconych za rozpatrywaną sprzedaż, lecz także z tytułu marży otrzymanej przez podmioty gospodarcze od produktu, jeżeli spełniają one funkcje podobne do funkcji agenta działającego na zasadzie prowizji. W konsekwencji nawet, jeśli żadna prowizja nie została zapłacona powiązanym z producentami-eksporterami spółkom handlowym, odliczenie cen eksportowych z tytułu prowizji agencyjnych jest zgodne z prawem, ponieważ może ono również być stosowane, gdy żadna prowizja nie została faktycznie zapłacona, a omawiane podmioty gospodarcze spełniają funkcje podobne do funkcji agenta i otrzymują prowizję handlową.

(por. pkt 272, 274, 279, 281, 282)