OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

PHILIPPE’A LÉGERA

przedstawiona w dniu 21 września 2006 r. ( 1 )

Sprawa C-183/05

Komisja Wspólnot Europejskich

przeciwko

Irlandii

„Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego — Dyrektywa 92/43/EWG — Artykuł 12 ust. 1 i 2, art. 13 ust. 1 lit. b) i art. 16 — Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory — Ochrona gatunków”

1. 

Wnosząc niniejszą skargę, Komisja Wspólnot Europejskich zwraca się do Trybunału o stwierdzenie, że nie ustanawiając wszelkich przepisów wymaganych w celu skutecznego wdrożenia art. 12 ust. 1 dyrektywy 92/43/EWG ( 2 ) i utrzymując w mocy przepisy swego prawa niezgodne z przepisami art. 12 ust. 1 i art. 16 tej dyrektywy, Irlandia uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy tej dyrektywy.

I — Ramy prawne

2.

Głównym celem dyrektywy siedliskowej jest wspieranie zachowania różnorodności biologicznej poprzez ochronę siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory na terytorium państw członkowskich, na którym znajduje zastosowanie traktat o Unii Europejskiej ( 3 ).

3.

Wydra, wszystkie gatunki waleni, żółw skórzasty ( 4 ), ropucha paskówka ( 5 ); ślimak Kerry ( 6 ) i wszystkie gatunki nietoperzy należą do gatunków wymienionych w załączniku IV lit. a) dyrektywy siedliskowej. Gatunki, których dotyczy ten załącznik, to gatunki zwierząt będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, które wymagają ścisłej ochrony.

4.

Artykuł 12 dyrektywy siedliskowej brzmi następująco:

„1.   Państwa członkowskie podejmą wymagane środki w celu ustanowienia systemu ścisłej ochrony gatunków zwierząt wymienionych w załączniku IV lit. a) w ich naturalnym zasięgu, zakazujące:

a)

jakichkolwiek form celowego chwytania lub zabijania okazów tych gatunków dziko występujących;

b)

celowego niepokojenia tych gatunków, w szczególności podczas okresu rozrodu, wychowu młodych, snu zimowego i migracji;

c)

celowego niszczenia lub wybierania jaj;

d)

pogarszania stanu lub niszczenia terenów rozrodu lub odpoczynku.

2.   W odniesieniu do tych gatunków państwa członkowskie wprowadzają zakaz przetrzymywania, transportu, sprzedaży lub wymiany oraz oferowania do sprzedaży lub wymiany okazów pozyskanych ze stanu dzikiego, z wyjątkiem tych pozyskanych legalnie przed wprowadzeniem w życie niniejszej dyrektywy.

3.   Zakazy przewidziane w ust. 1 lit. a) i b) i w ust. 2 odnoszą się do wszystkich etapów życia tych zwierząt, do których stosuje się niniejszy artykuł.

4.   Państwa członkowskie ustanawiają system monitorowania przypadkowego chwytania lub zabijania gatunków zwierząt wymienionych w załączniku IV lit. a). W świetle zebranych informacji państwa członkowskie podejmują dalsze badania lub środki ochronne, wymagane w celu zapewnienia, aby przypadkowe chwytanie i zabijanie nie miało znacznego negatywnego wpływu na te gatunki”.

5.

Artykuł 13 dyrektywy siedliskowej zobowiązuje również do ścisłej ochrony gatunków roślin wymienionych w załączniku IV lit. b). Zabrania się zatem:

„a)

celowego zrywania, zbierania, ścinania, wyrywania lub niszczenia roślin tych gatunków w ich naturalnym zasięgu, dziko występujących;

b)

przetrzymywania, transportu, sprzedaży lub wymiany oraz oferowania do sprzedaży lub wymiany okazów tych gatunków pozyskanych ze stanu dzikiego, z wyjątkiem okazów pozyskanych legalnie przed wprowadzeniem w życie niniejszej dyrektywy”.

6.

Artykuł 16 ust. 1 dyrektywy siedliskowej jest sformułowany w sposób następujący:

„Pod warunkiem że nie ma zadowalającej alternatywy, i że odstępstwo nie jest szkodliwe dla zachowania populacji danych gatunków we właściwym stanie ochrony w ich naturalnym zasięgu, państwa członkowskie mogą wprowadzić odstępstwa od przepisów art. 12, 13, 14 i 15 lit. a) i b):

a)

w interesie ochrony dzikiej fauny i flory oraz ochrony siedlisk przyrodniczych;

b)

aby zapobiec poważnym szkodom, w szczególności w odniesieniu do upraw, zwierząt gospodarskich, lasów, połowów ryb, wód oraz innych rodzajów własności;

c)

w interesie zdrowia i bezpieczeństwa publicznego lub z innych powodów o charakterze zasadniczym wynikających z nadrzędnego interesu publicznego, w tym z powodów o charakterze społecznym lub gospodarczym oraz powodów związanych z korzystnymi skutkami o podstawowym znaczeniu dla środowiska;

d)

do celów związanych z badaniami i edukacją, z odbudową populacji i ponownym wprowadzeniem określonych gatunków oraz dla koniecznych do tych celów działań reprodukcyjnych, włączając w to sztuczne rozmnażanie roślin;

e)

aby umożliwić, w ściśle nadzorowanych warunkach, w sposób wybiórczy i w ograniczonym stopniu, pozyskiwanie lub przetrzymywanie niektórych okazów gatunków wymienionych w załączniku IV, w ograniczonej liczbie określonej przez właściwe władze krajowe”.

7.

Artykuł 16 ust. 2 dyrektywy siedliskowej przewiduje, że jeżeli państwa członkowskie stosują postanowienia art. 16 ust. 1 tej dyrektywy, co dwa lata przesyłają Komisji sprawozdanie na temat stosowanych odstępstw. Komisja wydaje opinię na temat tych odstępstw w maksymalnym terminie 12 miesięcy od otrzymania sprawozdania i przedstawia ją komitetowi wspierającemu Komisję.

8.

W artykule 16 ust. 3 niniejszej dyrektywy wymienione są informacje, które powinno zawierać sprawozdanie.

9.

Dyrektywa siedliskowa weszła w życie z dniem 21 maja 1994 r.

II — Postępowanie poprzedzające wniesienie skargi

10.

W dniu 18 października 2002 r. Komisja stwierdziła liczne braki w transpozycji dyrektywy siedliskowej do ustawodawstwa irlandzkiego. Po pierwsze, Irlandia zaniechała rozszerzenia transpozycji art. 12 ust. 2 i art. 13 na gatunki wymienione w załączniku IV dyrektywy siedliskowej, które nie występują w stanie naturalnym w Irlandii. Po drugie, Irlandia nie przyjęła wszystkich szczególnych środków w celu ustanowienia systemu ścisłej ochrony gatunków zwierząt wymienionych w załączniku IV lit. a) dyrektywy siedliskowej, czego wymaga art. 12 ust. 1 tej dyrektywy. Po trzecie, Irlandia nie zadbała o ustanowienie systemu monitorowania przypadkowego chwytania lub zabijania gatunków zwierząt wymienionych w załączniku IV lit. a) dyrektywy siedliskowej, czego wymaga art. 12 ust. 4 tej dyrektywy. Wreszcie Komisja stwierdziła istnienie w ustawodawstwie irlandzkim przepisów sprzecznych z art. 12, jak również z art. 16 dyrektywy siedliskowej. Komisja wezwała zatem Irlandię do przedstawienia swych uwag w tej kwestii.

11.

W piśmie z dnia 20 grudnia 2002 r. władze irlandzkie przyznały, że szczególne przepisy ustawodawstwa irlandzkiego mające na celu transpozycję art. 12 ust. 2 i art. 13 dyrektywy siedliskowej ograniczały się do gatunków wymienionych w załączniku IV lit. a) i b) tej dyrektywy występujących na terenie Irlandii. Władze te powiadomiły Komisję o istnieniu przepisów ustawodawstwa irlandzkiego pozwalających na rozszerzenie, o ile zajdzie taka potrzeba, wymaganego systemu ścisłej ochrony zgodnie z art. 12 ust. 2 i art. 13 wspomnianej dyrektywy.

12.

Ponadto władze irlandzkie przyjęły serię środków mających na celu skuteczne stosowanie systemu ścisłej ochrony gatunków zwierząt wymienionych w załączniku IV lit. a) dyrektywy siedliskowej, zgodnie z art. 12 ust. 1 tej dyrektywy.

13.

Uznawszy odpowiedź udzieloną przez Irlandię za niewystarczającą, Komisja skierowała do niej, w drodze pisma z dnia 11 lipca 2003 r., uzasadnioną opinię, w której podtrzymywała uwagi zawarte w wezwaniu do usunięcia uchybienia. Komisja wezwała Irlandię do podjęcia wymaganych środków w celu zastosowania się do uzasadnionej opinii w terminie dwóch miesięcy od dnia jej doręczenia.

14.

W dniu 12 września 2003 r. Irlandia wystosowała odpowiedź na uzasadnioną opinię, informując Komisję o propozycji zastosowania art. 12 ust. 2 i art. 13 ust. 1 lit. b) dyrektywy siedliskowej do wszystkich gatunków wymienionych w załączniku IV lit. a) i b) do tej dyrektywy w drodze rozporządzeń. Irlandia wskazała również, że odrzuca dokonaną przez Komisję interpretację, zgodnie z którą ustawodawstwo irlandzkie w sposób nieprawidłowy wdraża art. 12 i 16 dyrektywy siedliskowej. Irlandia przedstawiła ponadto plan ochrony z 2002 r. dotyczący ropuchy paskówki i poinformowała Komisję o mechanizmach kontroli oraz o podjętych przez nią w tej dziedzinie inicjatywach dotyczących tego gatunku, gatunków nietoperzy, wydry i żółwia skórzastego. Irlandia sprecyzowała, że następnie przekaże informacje na temat ślimaka Kerry i waleni.

15.

W dniu 8 stycznia 2004 r. Irlandia przesłała informacje uzupełniające do uzasadnionej opinii. Oświadczyła, że cztery programy ochrony gatunku (zwane dalej „POG”) są w trakcie opracowywania i że w marcu 2004 r. powinny zostać ukończone dla jednego gatunku ssaka, ptaka, ryby i rośliny, a na ich podstawie opracowane zostaną POG dotyczące wydry, gatunków nietoperzy, ropuchy paskówki, ślimaka Kerry i włosocienia delikatnego ( 7 ). Te POG powinny prawdopodobnie zostać ukończone we wrześniu 2005 r. Odnośnie do waleni Irlandia poinformowała, że w przypadku tych gatunków istnieją szczególne trudności oraz że podjęto właśnie badania poświęcone najskuteczniejszym środkom ochrony wspomnianych gatunków w wodach irlandzkich.

16.

Uważając, że udzielona odpowiedź nie pozwala na stwierdzenie, że Irlandia dopełniła zobowiązań wynikających z dyrektywy siedliskowej, Komisja postanowiła wnieść niniejszą skargę.

III — Skarga

17.

W uzasadnieniu skargi Komisja podnosi trzy zarzuty dotyczące:

niepełnej transpozycji art. 12 ust. 2 i art. 13 dyrektywy siedliskowej w odniesieniu do gatunków wymienionych w załączniku IV tej dyrektywy i niewystępujących zazwyczaj w Irlandii;

braku szczególnych środków mających na celu skuteczne wdrożenie systemu ścisłej ochrony wymaganego w art. 12 ust. 1 wspomnianej dyrektywy;

istnienia przepisów ustawodawstwa irlandzkiego sprzecznych zarówno z art. 12, jak i z art. 16 dyrektywy siedliskowej.

18.

W świetle udzielonej przez Irlandię odpowiedzi Komisja uznaje, że irlandzkie uregulowania prawne są obecnie zgodne z art. 12 ust. 2 i art. 13 tej dyrektywy. Z tego powodu Komisja cofnęła pierwszy zarzut ze swej skargi.

19.

W konsekwencji dwa pozostałe zarzuty rozpatrzę w kolejności, w jakiej zostały przedstawione powyżej.

IV — Ocena

A — W przedmiocie zarzutu drugiego

20.

Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 249 akapit trzeci traktatu WE dyrektywa wiąże każde państwo członkowskie, do którego jest kierowana w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków wdrożenia danej dyrektywy do prawa wewnętrznego. Jednakże zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ( 8 ) transpozycja dyrektywy do prawa wewnętrznego nie wymaga bezwzględnie, aby jej treść została formalnie i dosłownie przejęta i wystarczyć mogą ogólne ramy prawne, pod warunkiem że zapewni to rzeczywiście pełne stosowanie dyrektywy w sposób wystarczająco jasny i precyzyjny.

21.

W tym względzie należy w każdym przypadku określić charakter przewidzianego w dyrektywie przepisu, którego dotyczy skarga o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, tak aby ustalić zakres obowiązków ciążących na państwach członkowskich ( 9 ).

22.

Z motywów czwartego i jedenastego dyrektywy siedliskowej wynika, że zagrożone gatunki i siedliska tworzą część dziedzictwa naturalnego Wspólnoty i przyjęcie środków mających wspierać ochronę siedlisk naturalnych i gatunków o znaczeniu priorytetowym, będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, stanowi obowiązek wszystkich państw członkowskich. Dlatego też Trybunał orzekł, że jeśli chodzi o wspomnianą dyrektywę, a w szczególności jej art. 12 ust. 1, dokładność transpozycji przybiera szczególną wagę w takim przypadku jak niniejszy, w którym zarządzanie wspólnym dziedzictwem jest powierzone państwom członkowskim na ich własnych terytoriach ( 10 ).

23.

Wynika z tego, że w ramach dyrektywy siedliskowej, która ustanawia kompleksowe i techniczne przepisy w dziedzinie prawa ochrony środowiska, państwa członkowskie są w sposób szczególny zobowiązane do tego, aby ich uregulowania prawne, mające zapewnić transpozycję tej dyrektywy, były jasne i precyzyjne ( 11 ).

24.

W szczególności transpozycja art. 12 ust. 1 tej dyrektywy zobowiązuje państwa członkowskie nie tylko do przyjęcia pełnych ram prawnych, ale także do wprowadzenia konkretnych i specyficznych środków ochrony ( 12 ). Trybunał orzekł również, że system ścisłej ochrony w rozumieniu wspomnianego art. 12 zakłada przyjęcie spójnych i skoordynowanych środków o charakterze zapobiegawczym ( 13 ).

25.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 dyrektywy siedliskowej środki służące transpozycji art. 12 ust. 1 tej dyrektywy mają na celu ochronę bioróżnorodności poprzez zachowanie lub odtworzenie, we właściwym stanie ochrony, siedlisk przyrodniczych oraz gatunków dzikiej fauny i flory będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty.

26.

Zgodnie z art. 1 lit. e) i i) tej dyrektywy „stan ochrony” jest uznawany za „właściwy”, jeśli „naturalny zasięg [siedliska] i obszary mieszczące się w obrębie tego zasięgu są stałe lub się powiększają” i „dane o dynamice liczebności populacji rozpatrywanych gatunków wskazują, że same utrzymują się w skali długoterminowej jako trwały składnik swoich siedlisk przyrodniczych”.

27.

Sądzę, że utrzymanie właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków wymienionych w załączniku IV dyrektywy wymaga wprowadzenia środków zwiększonych kontroli i nadzoru. Moim zdaniem bowiem, ustanawiając listę gatunków, które powinny podlegać ścisłej ochronie, ustawodawca wspólnotowy chciał je odróżnić od innych gatunków dzikiej fauny i flory, zwłaszcza dlatego, że gatunki wymienione w załączniku IV tej dyrektywy i ich przyrodnicze siedliska są bardziej wrażliwe ( 14 ).

28.

Uważam ponadto, że ścisła ochrona gatunków wymienionych w załączniku IV może zostać osiągnięta przede wszystkim dzięki dokładnej znajomości poszczególnych gatunków, ich terenów odpoczynku i rozrodu oraz potencjalnych zagrożeń dla tych gatunków. Moim zdaniem wymaga to długofalowego nadzoru gatunków, o których mowa. Trybunał orzekł zresztą w wyroku w ww. sprawie Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, że „obowiązek nadzoru [wskazany w art. 11 dyrektywy siedliskowej] jest istotny dla skuteczności [tej dyrektywy] i powinien zostać przetransponowany w sposób szczegółowy, jasny i precyzyjny” ( 15 ).

29.

W niniejszym przypadku bezsporny jest fakt, że Irlandia posiada na swym terytorium kilka gatunków wymienionych w załączniku IV. Nie budzi wątpliwości fakt, że najważniejsze, ze względu na ich liczebność oraz zasięg, są nietoperze i walenie, których wszystkie gatunki objęte są ochroną przez załącznik IV. Pozostałe gatunki wymienione w załączniku IV występujące w Irlandii to: wydra, ropucha paskówka, żółw skórzasty i ślimak Kerry.

30.

Mając na uwadze powyższe rozważania, należy obecnie ocenić zasadność drugiego zarzutu opartego na braku szczególnych środków mających na celu skuteczne wdrożenie systemu ścisłej ochrony wymaganego w art. 12 ust. 1 dyrektywy siedliskowej.

31.

Na poparcie tego zarzutu Komisja przedstawia siedem argumentów:

1. W przedmiocie pierwszego argumentu

32.

Komisja zarzuca Irlandii niewdrożenie systemu ścisłej ochrony zgodnie z art. 12 dyrektywy siedliskowej w odniesieniu do żółwia skórzastego i ślimaka Kerry, jako że żaden z tych dwóch gatunków nie jest wymieniony w pierwszym wykazie zawartym w European Communities (Naturals Habitats) Regulations z 1997 r.

33.

Odnośnie do tego pierwszego argumentu Komisja stwierdza, że jest usatysfakcjonowana odpowiedzią udzieloną przez Irlandię w kwestii żółwia skórzastego i ślimaka Kerry. Uznaję zatem, że nie ma potrzeby rozpatrzenia zasadności tego argumentu.

2. W przedmiocie drugiego argumentu

34.

Komisja powołuje się na istnienie równoległego systemu odstępstw na mocy ustawy irlandzkiej o dzikiej faunie i florze z 1976 r. zmienionej ustawą o dzikiej faunie i florze z 2000 r. Wildlife (zwanej dalej „Wildlife Act 1976”), który uniemożliwia przyjęcie szczególnych środków w celu skutecznego wdrożenia systemu ścisłej ochrony gatunków wymienionych w załączniku IV dyrektywy siedliskowej.

35.

Jako że treść tego argumentu jest identyczna z treścią zarzutu trzeciego, uznaję, że należy je połączyć i wspólnie rozpatrzyć ich zasadność.

3. W przedmiocie trzeciego argumentu

36.

Według Komisji, POG, które stanowiłyby skuteczny środek wdrożenia art. 12 ust. 1 dyrektywy siedliskowej, nie zostały do tej pory ukończone, z wyjątkiem programu dotyczącego ropuchy paskówki. Szczególne środki podjęte przez Irlandię tworzą niejednorodną i prezentującą luki całość, która nie może być uznana za właściwy system ścisłej ochrony w rozumieniu dyrektywy siedliskowej. W oczach Komisji jedynie sytuacja ropuchy paskówki wydaje się być zadowalająca.

37.

Komisja twierdzi, że wyrażenie „jest w trakcie realizacji”, użyte przez Irlandię jako uzasadnienie przyszłej publikacji innych POG, nie daje żadnej pewności co do terminu publikacji i ostatecznego kształtu przyszłych POG.

38.

Irlandia przyznaje, że dla gatunków wymienionych w załączniku IV lit. a) programy, o których mowa, wymagają jeszcze opracowania i publikacji. Irlandia wyjaśnia również, że program publikacji pozostałych POG poświęconych wszystkim gatunkom wymienionym we wspomnianym załączniku IV jest w trakcie realizacji.

39.

Podobnie jak Komisja, uważam, że POG to skuteczny środek spełniający wymóg ścisłej ochrony określony w art. 12 ust. 1 dyrektywy siedliskowej. Dostarcza on bowiem ważnych informacji na temat gatunku, jego siedlisk oraz obszarów odpoczynku i rozrodu, a także określa szczególne zalecenia mające na celu zapewnienie odpowiedniej ochrony danego gatunku.

40.

POG opracowany przez Irlandię dla ropuchy paskówki ( 16 ) wydaje się spełniać wymogi wspomnianego art. 12 ust. 1 dyrektywy siedliskowej. Program ten umożliwił badania terenów rozrodu ropuchy paskówki, a co za tym idzie, wykopanie nowych użytecznych dla gatunku stawów. Program systematycznego monitoringu terenów rozrodu tego gatunku został zapoczątkowany w 2004 r. i przedłużony na lata 2005 i 2006.

41.

Jeśli chodzi o pozostałe gatunki wymienione w załączniku IV dyrektywy siedliskowej, Irlandia przyznaje jednak, że programy, o których mowa, wymagają jeszcze opracowania i publikacji, wyjaśniając jednocześnie, że program publikacji pozostałych POG poświęconych wszystkim gatunkom wymienionym we wspomnianym załączniku IV jest „w trakcie realizacji”.

42.

Wystarczy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uchybienie powinno być oceniane według stanu faktycznego w państwie członkowskim w momencie upływu terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii ( 17 ).

43.

Z faktu, że POG dla gatunków wymienionych w załączniku IV dyrektywy siedliskowej nie były ukończone w momencie upływu terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii, tj. w dniu 11 września 2003 r., wynika, iż trzeci argument jest zasadny.

4. W przedmiocie czwartego argumentu

44.

Komisja uważa, że istnienie sieci urzędników zajmujących się w pełnym wymiarze ochroną gatunków nie dowodzi samo w sobie, że przyjęte zostały szczególne środki w celu skutecznego wdrożenia systemu ścisłej ochrony wymaganego przez art. 12 ust. 1 dyrektywy siedliskowej. Komisja wymienia jako przykład opracowanie dotyczące ropuchy paskówki ( 18 ), z którego wynika, że właściwe władze „mają wiele innych zadań i są odpowiedzialne za szerokie obszary oraz […] że brak [im] czasu, by systematycznie kontrolować populację ropuchy paskówki”.

45.

W zakresie tego punktu Irlandia nie podważa stanowczo uwag Komisji.

46.

W istocie utrzymuje ona, że jej urzędnicy podejmują aktywne działania i w skuteczny sposób chronią gatunki, a w szczególności ropuchę paskówkę, odgrywając tym samym istotną rolę w urzeczywistnieniu ochrony gatunku. Irlandia przyznaje dodatkowo, że członkowie krajowej irlandzkiej sieci strażników i urzędników zajmujących się ochroną przyrody sprawują „nadzór bierny”, lecz, jak uważa, skuteczny.

47.

Z akt sprawy ( 19 ) wynika, że Irlandia ogranicza się do stwierdzenia, że owi członkowie są świadomi stanu ochrony gatunków zwierząt i dostrzegają każdą znaczącą zmianę poziomu ochrony danego gatunku.

48.

Jak już wcześniej wspomniano, Trybunał orzekł, że obowiązek nadzoru nad siedliskami i gatunkami wymienionymi w załączniku IV dyrektywy siedliskowej jest istotny dla skuteczności tej dyrektywy. Sądzę jednak, że brak czasu, o którym mowa w opracowaniu, świadczy o tym, że zasoby ludzkie powołane do nadzoru i kontroli gatunków wymienionych we wspomnianym załączniku IV oraz ich siedlisk są niewystarczające, by skutecznie spełnić wymóg ścisłej ochrony w rozumieniu art. 12 ust. 1 dyrektywy siedliskowej. Moim zdaniem żaden element w aktach sprawy nie wskazuje na to, że prowadzony jest systematyczny i stały nadzór stanu ochrony siedlisk i gatunków, ani że dane będące rezultatem biernego nadzoru prowadzonego przez urzędników są zbierane i porządkowane w sposób spójny w celu spełnienia wymogu wystarczająco ścisłej ochrony.

49.

Uznaję zatem, że ten argument jest również zasadny.

5. W przedmiocie piątego argumentu

50.

Komisja zarzuca Irlandii, że przed wydaniem zezwolenia na dane przedsięwzięcie budowlane lub prace rozbiórkowe nie przeprowadza systematycznie badań ich wpływu na gatunki. Zdaniem Komisji ocena skutków środowiskowych (zwana dalej „OSŚ” ) podejmowana zgodnie z dyrektywą 85/337/EWG ( 20 ) może okazać się użyteczna jako ostrzeżenie dla władz przed szczególnymi zagrożeniami dla obszarów rozrodu i odpoczynku gatunków wymienionych w załączniku IV dyrektywy siedliskowej. Komisja twierdzi jednak, że nie wszystkie przedsięwzięcia są przedmiotem OSŚ .

51.

Zresztą nawet gdy OSŚ jest przeprowadzana, władze Irlandii wymagają od inwestora dostarczenia informacji dotyczących chronionych gatunków dopiero po wydaniu zezwolenia na przedsięwzięcie, co podważa potencjalną skuteczność OSŚ jako instrumentu zbierania informacji.

52.

Jako przykład Komisja wymienia trzy przedsięwzięcia. Na wstępie stwierdza, że przedsięwzięcie inwestorskie dotyczące hotelu na terenie posiadłości Lough Rynn rzeczywiście zostało poddane OSŚ, która wykazała jego negatywny wpływ na populacje nietoperzy. Władze irlandzkie nie zażądały jednak jakichkolwiek dodatkowych informacji przed wydaniem zezwolenia i w żaden sposób nie powołały się na wymóg przestrzegania warunków art. 16 dyrektywy siedliskowej. Komisja wymienia następnie przedsięwzięcie dotyczące obwodnicy Ennis, które może skutkować zniszczeniem żerdzi podkowca małego ( 21 ). Komisja wskazuje wreszcie na budowę rurociągu gazowego w zatoce Broadhaven, przedsięwzięcie dystrybutora gazu Corrib, które może pociągnąć za sobą zaburzenia na obszarach odpoczynku i rozrodu waleni w tym regionie.

53.

Jeśli chodzi o przedsięwzięcie na terenie posiadłości Lough Rynn, Irlandia twierdzi, że Irish Planning Appeals Board (komisja ds. projektów zagospodarowania przestrzennego; zwana dalej „Board”), udzielając zezwolenia dotyczącego tego przedsięwzięcia, wzięła pod uwagę wszystkie elementy przedstawione przez poszczególne strony i upewniła się co do tego, że dyrektywa siedliskowa i dyrektywa 85/337/EWG są należycie przestrzegane.

54.

Irlandia uważa ponadto, że Rada hrabstwa Leitrim, lokalny organ władzy, jest właściwa do zbadania adekwatności ogólnego badania populacji nietoperzy na tym terenie, do wydania opinii na ten temat oraz do zawarcia porozumienia z inwestorem dotyczącego środków na rzecz ograniczenia szkodliwych czynników. Badanie to przeprowadzono przed rozpoczęciem przedsięwzięcia. Irlandia argumentuje też, że w przypadku nieprzestrzegania szczególnych wymogów zawartych we wszystkich powiązanych klauzulach lokalny organ władzy ds. zagospodarowania przestrzennego może wystąpić przeciwko nim z urzędu.

55.

Z akt sprawy ( 22 ) wynika, że wspomniane przedsięwzięcie zostało zatwierdzone przez Board w 2002 r., choć badanie dowodzące negatywnego wpływu na nietoperze przeprowadzono dopiero w 2004 r., a prace rozpoczęto w 2003 r.

56.

Irlandia nie podważa wniosków ogólnego badania ( 23 ) przedstawionego przez inwestora w czerwcu 2004 r. Badanie to, przeprowadzone po wydaniu zezwolenia, ukazuje, że renowacja niektórych budynków i ścięcie niektórych drzew spowodują zanik takich siedlisk jak obszary odpoczynku i rozrodu. Badanie podkreśla również, że hałas i światło, wynikające z działań człowieka, w znaczący sposób ujemnie wpłyną na gatunki nietoperzy.

57.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 lit. d) dyrektywy siedliskowej sądzę, że inwestycja na terenie posiadłości Lough Rynn nie powinna była otrzymać zezwolenia ze strony irlandzkich władz, w każdym razie nie bez zgodnego z wymogami odstępstwa. W niniejszej sprawie bezsporny jest fakt, że wspomniane przedsięwzięcie nie korzystało z odstępstw przewidzianych w art. 16 tej dyrektywy.

58.

Irlandia nie podważa zdecydowanie tego zarzutu, podkreśla jedynie adekwatny charakter ogólnego badania, z którym zapoznały się lokalne władzy, oraz samego funkcjonowania Board.

59.

Jeśli chodzi natomiast o obwodnicę Ennis, z akt sprawy wynika ( 24 ), że przedsięwzięcie to było przedmiotem OSŚ, która wykazała, że ta obwodnica doprowadzi do zniszczenia żerdzi podkowca małego. Tymczasem z dokumentów przedstawionych przez Komisję, a których Irlandia nie podważa, wynika, że władze irlandzkie zezwoliły na odstępstwo dopiero w dniu 7 lipca 2004 r., długo po wydaniu zezwolenia na przedsięwzięcie budowlane. Nic nie wskazuje na to, by w momencie wydania zezwolenia władze Irlandii uważały za stosowne zwrócić się o spełniające wymogi odstępstwo.

60.

Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku przedsięwzięcia dystrybutora gazu Corrib dotyczącego budowy rurociągu gazowego w zatoce Broadhaven. Nie podważa się faktu, że w zatoce tej występuje wiele gatunków waleni podlegających ochronie na podstawie załącznika IV dyrektywy siedliskowej. W celu realizacji przedsięwzięcia przewidziano użycie środków wybuchowych. Tymczasem z pisma z dnia 3 listopada 2003 r. ( 25 ) wystosowanego przez Irlandię do Dyrekcji Generalnej Komisji ds. Środowiska wynika, że Marine Licence Vetting Committee (komisja ds. kontroli zezwoleń morskich) stwierdziła, że hałas spowodowany użyciem tych środków wybuchowych będzie miał negatywny wpływ na walenie. Celowe użycie środków wybuchowych w strefie, w której występują gatunki chronione na podstawie załącznika IV dyrektywy siedliskowej, jest sprzeczne z art. 12 ust. 1 lit. b) tej dyrektywy. Z pisma z dnia 3 listopada 2003 r. wynika jednak jasno, że przedsięwzięcie otrzymało zezwolenie bez odstępstwa na podstawie art. 16 wspomnianej dyrektywy.

61.

Oceny przedsięwzięć dotyczących obwodnicy Ennis i dystrybutora gazu Corrib wykazują, że istnieje znaczące ryzyko wystąpienia zaburzeń na obszarach odpoczynku i rozrodu chronionych gatunków. Ocenę tę potwierdza również fakt, że, z jednej strony, irlandzkie władze morskie uznały, że należy przewidzieć środki ograniczające szkodliwe czynniki w stosunku do waleni i w ten sposób „zminimalizować wpływ”, oraz że, z drugiej strony, National Park and Wildlife Service (zwany dalej „NPWS”) nakazuje inwestorowi przedsięwzięcia dotyczącego obwodnicy Ennis serię środków, aby zapewnić gatunkom nietoperzy siedlisko.

62.

Wobec powyższego uważam, że zarzut jest zasadny w odniesieniu do przedsięwzięcia na terenie posiadłości Lough Rynn, przedsięwzięcia dotyczącego obwodnicy Ennis oraz przedsięwzięcia dystrybutora gazu Corrib.

6. W przedmiocie szóstego argumentu

63.

Jeśli chodzi o argument szósty, Komisja uważa, że z wyjątkiem podkowca małego i ropuchy paskówki, władze Irlandii nie posiadają niezbędnych informacji dotyczących niektórych gatunków wymienionych w załączniku IV lit. a) dyrektywy siedliskowej, ich obszarów odpoczynku i rozrodu oraz zagrożeń, na jakie są narażone.

64.

Po pierwsze, Komisja zarzuca Irlandii, że nie jest w wystarczającym stopniu poinformowana w zakresie gatunków nietoperzy. Monitoring zapowiedziany przez Irlandię, zakładający „car transect” — przejazd samochodem przez sześć badanych stref, był dość ograniczony i nie umożliwił ustalenia miejsc gniazdowania. Komisja uważa również, że argumentacja Irlandii, według której, z jednej strony, program ten dostarczy „w odpowiednim momencie” istotnych informacji na temat tendencji populacji, a z drugiej strony, do końca 2005 r. „powinien” nastąpić postęp w łączeniu zebranych danych, nie daje pełnej gwarancji, że Irlandia ustanowi odpowiedni system ścisłej ochrony wykraczający poza obecny program pilotażowy. Nie podano żadnego precyzyjnego terminu utworzenia właściwego systemu nadzoru.

65.

Po drugie, Komisja stwierdza, że badanie potwierdzające obecność wydr na terytorium Irlandii przeprowadzono na długo przed wejściem w życie dyrektywy siedliskowej. Uważa zatem, iż nie można przyjąć, że obszary odpoczynku i rozrodu wydry są obecnie przedmiotem właściwego ogólnego nadzoru. Zwykła deklaracja, że raport z badania rozpoczętego w 2004 r. powinien być złożony na koniec 2005 r., nie daje całkowitej pewności, że ustanowiony zostanie system i program właściwego nadzoru.

66.

Po trzecie, odnośnie do ślimaka Kerry Komisja uważa, że Irlandia nie udowodniła, że ustanowiła system zbierania informacji porównywalny w każdym punkcie z istniejącym planem dla ropuchy paskówki. Bierny nadzór sprawowany przez władze Irlandii oraz zatrudnienie biologa — eksperta w dziedzinie bezkręgowców — nie dają żadnej pewności co do systematycznego, zorganizowanego w sposób spójny i zintegrowany dostarczania danych z monitoringu na temat występowania ślimaka Kerry na jego obszarach odpoczynku i rozrodu oraz o potencjalnych zagrożeniach, na jakie mógłby być narażony.

67.

Na koniec Komisja zarzuca Irlandii, że nie ustanowiła odpowiedniego i stałego programu ogólnego monitoringu waleni, który pozwoliłby na stworzenie systemu ścisłej ochrony tego gatunku. Komisja wyraża zadowolenie z aktywnego programu ogólnego monitoringu i programu dokonywanej przez wolontariuszy inwentaryzacji waleni wzdłuż wybrzeży Irlandii, uważa jednak, że programy te nie mogą zostać uznane za programy ogólnego monitoringu.

68.

Jednocześnie, o ile Komisja wyraża zadowolenie z finansowego wsparcia ze strony NPWS dla projektu monitoringu małych waleni w zatoce Galway i z jego udziału w monitoringu waleni w zatoce Roaring Water, o tyle zwraca też uwagę na fakt, że tego typu doraźne projekty i programy nie mogą stanowić systemu ogólnego monitoringu ze względu na ich ograniczony zasięg geograficzny i brak gwarancji co do ich długookresowego działania.

69.

Komisja twierdzi ponadto, że badanie przeprowadzone w 2005 r. wykazało luki w wiedzy na temat waleni występujących w wodach Irlandii, mimo że działania Irlandii są szczególnie istotne dla waleni ze względu na zasięg wód morskich i przybrzeżnych tego państwa członkowskiego oraz liczbę występujących tu gatunków. Komisja dodaje, że środki NPWS są szczególnie ograniczone, jeśli chodzi o ochronę środowiska morskiego. Wildlife rangers (terenowi pracownicy NPWS) realizują głównie zadania na lądzie i nie dysponują lub dysponują w niewielkim zakresie wyposażeniem lub doświadczeniem niezbędnym do nawigacji morskiej.

70.

W przedmiocie zarzutu szóstego Irlandia przyznaje, że pilotażowy projekt monitoringu nietoperzy nie zastąpi bardziej szczegółowych badań. Uważa jednak, że program „car transect” dostarcza dość pełnych danych o występowaniu niektórych gatunków nietoperzy i ich rozmieszczeniu oraz że może on podlegać dalszym ulepszeniom. Irlandia dodaje, że wspomniany program przekroczył już etap programu pilotażowego i rozpoczyna trzeci rok swego istnienia oraz że w odpowiednim momencie przekaże ona istotne dane dotyczące ewolucji tych populacji.

71.

Ponadto Irlandia doszła do porozumienia z Bat Conservation Ireland w celu poszerzenia bazy danych dotyczących miotów. Na koniec 2006 r. przewidywana jest umowa w celu opracowania bazy danych zawierającej dostępne informacje na temat nietoperzy. Irlandia twierdzi też, że na koniec 2005 r. oczekiwany jest raport zawierający zalecenia eksperta dotyczące wymogów nadzoru i środków ochrony nietoperzy.

72.

Jeśli chodzi o wydrę, Irlandia twierdzi, że badanie dotyczące tego gatunku powinno zostać ukończone na koniec 2005 r., a raport będący rezultatem tego badania przewidziany jest na początek 2006 r. Wspomniane badanie nie jest badaniem pionierskim, lecz kontynuacją dwóch poprzednich badań przeprowadzonych w latach 1980–1981 i 1990–1991. Ponadto radiowy system monitorowania wydr pozwala na prowadzenie szczegółowych badań obszarów odpoczynku oraz modeli dziennej aktywności, interakcji wewnątrz populacji i przemieszczania się. Irlandia twierdzi również, że w przypadku wystąpienia spadku liczebności gatunku podejmie nowe badania w celu ustalenia przyczyn tego spadku i podjęcia niezbędnych działań.

73.

Irlandia utrzymuje również, że ekspertbiolog opracowuje POG dla ślimaka Kerry. POG jest w zaawansowanym stadium i potwierdza fakt, że gatunek wciąż rozwija się w miejscach, gdzie stwierdzono jego obecność. Irlandia ma nadzieję, że wspomniany POG, zawierający zalecenia dotyczące programu monitoringu, zostanie opublikowany w 2006 r.

74.

Przypominam po raz kolejny, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem istnienie uchybienia winno być oceniane w odniesieniu do takiej sytuacji państwa członkowskiego, jaka istniała z upływem terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii. W przypadku niniejszej sprawy termin upływał 11 września 2003 r.

75.

Należy stwierdzić, że w momencie upływu wspomnianego terminu szczególne działania informacyjne mające na celu ścisłą ochronę wydry, ślimaka Kerry i gatunków nietoperzy nie były jeszcze podjęte.

76.

Następnie z wyżej wymienionego wyroku w sprawie Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu wynika, że monitoring gatunków powinien być systematyczny i stały ( 26 ). W konsekwencji argument Irlandii, jakoby dwa badania nad wydrą przeprowadzone w latach 1980–1981 i 1990–1991 stanowiły dowód zaangażowania tego państwa członkowskiego w nadzór tego gatunku, nie wydaje mi się zadowalający. Wydaje się bowiem, że w latach 1991–2005 nie przeprowadzono żadnych systematycznych i stałych badań tego gatunku. Również podjęcie nowych badań w przypadku stwierdzenia spadku liczebności populacji wydr nie może spełniać wymogów art. 12 ust. 1 dyrektywy siedliskowej. System ścisłej ochrony w rozumieniu art. 12 zakłada przyjęcie środków o charakterze zapobiegawczym ( 27 ). Wynika z tego, że środki przyjęte przez państwa członkowskie powinny zapobiegać spadkowi liczebności chronionych gatunków, a nie być stosowane, gdy ten spadek zostanie stwierdzony.

77.

Jeśli chodzi o walenie, Irlandia przytacza serię programów monitoringu na irlandzkim wybrzeżu. Utrzymuje również, że ponieważ raport z dnia 6 kwietnia 2005 r. ( 28 ) dotyczący interpretacji dyrektywy siedliskowej w kwestii ścisłej ochrony gatunków pokazuje, że polityka wspólnotowa jest nadal w fazie opracowywania, istniejące środki są wystarczające i spełniają wymogi tej dyrektywy.

78.

Ponadto od momentu wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 812/2004 ( 29 ) Irlandia utrzymuje, że gromadzi obserwacje przypadkowych odłowów waleni w przypadku niektórych rodzajów działalności połowowej i że zda sprawozdanie z tych obserwacji w raporcie rocznym przewidzianym na dzień 1 czerwca 2006 r. Irlandia powołuje się również na fakt, że Bord Iascaigh Mhara (irlandzka rada ds. morskich połowów) uczestniczy w prowadzonym na skalę europejską i zapoczątkowanym w marcu 2004 r. projekcie mającym na celu ograniczenie przypadkowych odłowów waleni.

79.

Irlandia wymienia również decyzję o ustanowieniu bazy krajowych biologicznych wykazów oraz utworzenie National Biological Records Centre, mającego stać się miejscem archiwizacji i udostępniania baz danych badaczom i osobom, które chcą uzyskać informacje na temat rozmieszczenia gatunków.

80.

W celu wykazania ścisłej ochrony gatunku w rozumieniu art. 12 ust. 1 dyrektywy siedliskowej Irlandia przywołuje będący w trakcie realizacji program inwentaryzacji w estuarium rzeki Shannon, w zatoce Roaring Water i w regionie wysp Blasket oraz projekt monitoringu małych waleni w zatoce Galway i w zatoce Roaring Water. Irlandia powołuje się również na badanie przeprowadzone w latach 1999–2001 przez Coastal & Marine Resources Centre ( 30 ).

81.

W 1991 r. Irlandia przyznała, że wody irlandzkie stanowią ostoję dla wielorybów i delfinów. Badanie przeprowadzone przez Coastal & Marine Resources Centre pokazuje, że w irlandzkich wodach występuje dwadzieścia jeden gatunków waleni, w tym gatunki rzadkie i zagrożone, takie jak wieloryb błękitny. Badanie to ukazuje zagrożenia ciążące nad waleniami, w szczególności wstrząsy sejsmiczne spowodowane działalnością człowieka.

82.

Z tego badania wynika, że należy podjąć prace badawcze i przeprowadzić analizy, w szczególności w celu włączenia danych dotyczących waleni do danych o rybołówstwie i do parametrów fizycznych i oceanograficznych, tak aby umożliwić władzom Irlandii stworzenie bardziej skutecznego instrumentu zarządzania.

83.

Ponadto przeprowadzone przez Irish Whale and Dolphin Group w 2005 r. badanie wykazuje luki niekorzystnie wpływające na stan wiedzy o waleniach występujących w wyłącznej strefie ekonomicznej Irlandii i wskazuje na pilną potrzebę bardziej precyzyjnych danych na temat rozmieszczenia i liczebności waleni w irlandzkich wodach, by w szczególności dostosować się do wymogów dyrektywy siedliskowej ( 31 ).

84.

Wobec powyższego argumentacja Irlandii, według której wyżej wymienione działania i badania dowodzą jej zaangażowania w długofalowy nadzór i ochronę gatunków waleni występujących w jej wodach terytorialnych, nie może zostać przyjęta. Wydaje się bowiem jasne, że programy monitoringu waleni są programami doraźnymi, ograniczonymi do niektórych stref geograficznych. Irlandia nie dowiodła, że walenie objęte zostały programem ogólnego, systematycznego i stałego monitoringu.

85.

Poza tym nie można przyjąć argumentu Irlandii, zgodnie z którym stanowiący wkład do interpretacji dyrektywy siedliskowej dokument dotyczący ścisłej ochrony gatunków ( 32 ) wskazuje na to, że polityka wspólnotowa w tej dziedzinie znajduje się jeszcze w fazie opracowywania i z tego względu jej bezczynność jest usprawiedliwiona.

86.

W istocie ten orientacyjny dokument ma na celu, jak sama nazwa wskazuje, udzielenie państwom członkowskim wskazówek w zakresie wdrażania ich ustawodawstw. W żadnym wypadku dokument ten nie podważa doniosłości obowiązku przewidzianego w art. 12 ust. 1 dyrektywy siedliskowej będącej w mocy od 1994 r.

87.

Uznaję zatem, że szósty argument jest również zasadny.

7. W przedmiocie siódmego argumentu

88.

Komisja uważa, że Irlandia nie dowiodła opracowania właściwej strategii stanowiącej odpowiedź na różne rodzaje znanych zagrożeń dotyczących obszarów rozrodu i odpoczynku gatunków nietoperzy. W istocie Komisja zarzuca Irlandii, że nie dokonała ewaluacji takich przedsięwzięć, które nie są zwykle poddawane OSŚ. Komisja twierdzi, że obróbka drewna, prace renowacyjne i wyburzeniowe stanowią zagrożenie dla nietoperzy.

89.

Należy przypomnieć, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału w ramach postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wszczętego na podstawie art. 226 WE Komisja powinna wykazać zaistnienie podnoszonego uchybienia i nie może się przy tym opierać na jakichkolwiek domniemaniach ( 33 ).

90.

Zatem w ramach niniejszej skargi Komisja powinna przedstawić dowód, że praktyki stosowane przez Irlandię, dotyczące małych przedsięwzięć takich jak obróbka drewna lub prace renowacyjne, które nie wymagają OSŚ, stanowią naruszenie systemu ścisłej ochrony gatunków wymienionych w załączniku IV dyrektywy siedliskowej.

91.

Na poparcie swej tezy Komisja przytacza jedynie domniemania, nie przedstawiając dowodów ( 34 ). Utrzymuje między innymi, że „o ile jest dobrze poinformowana, wiele samorządów lokalnych nigdy nie przeprowadziło badań dotyczących nietoperzy przed podjęciem prac naprawczych mostów”. Żaden konkretny i szczegółowy przykład prac wykonanych w takich warunkach nie dowodzi tych twierdzeń.

92.

Uznaję zatem, że argument siódmy jest bezzasadny.

93.

Wobec powyższego proponuję, by Trybunał stwierdził, że nie podejmując szczególnych środków celem skutecznego wdrożenia systemu ścisłej ochrony wymaganego przez art. 12 ust. 1 dyrektywy siedliskowej, Irlandia uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy tej dyrektywy.

B — W przedmiocie zarzutu trzeciego

94.

Komisja powołuje się na fakt istnienia w ustawodawstwie Irlandii równoległego systemu odstępstw sprzecznego z art. 12 i art. 16 dyrektywy siedliskowej. Ten równoległy system wynika z section 23 ust. 7 Wildlife Act 1976 i section 42 tej samej ustawy.

95.

Wobec odpowiedzi udzielonej przez Irlandię w odpowiedzi na skargę Komisja odstępuje od argumentu odnoszącego się do art. 42 Wildlife Act 1976.

96.

Na wstępie Komisja zauważa, że Irlandia dokonała transpozycji art. 12 ust. 1 lit. d) dyrektywy siedliskowej w rozporządzeniu 23 w European Communities (Natural Habitats) Regulations z 1997 r. i art. 16 tej samej dyrektywy w rozporządzeniu 25 w European Communities (Natural Habitats) Regulations z 1997 r., używając sformułowań bardzo podobnych do brzmienia samego art. 16 dyrektywy.

97.

Komisja stwierdza jednak, że art. 23 ust. 7 lit. a), b) i c) Wildlife Act 1976 ustanawia zwolnienia, które są obecnie stosowane, chociaż nie przystają do wymogów art. 12 ust. 1 lit. d) dyrektywy siedliskowej, a jednocześnie warunki art. 16 nie są przestrzegane. Przypominam również, że Wildlife Act 1976 została zmieniona w 2000 r., a co za tym idzie, pochodzi z okresu po wejściu w życie rozporządzeń stanowiących transpozycję tej dyrektywy.

98.

Na podstawie section 23 ust. 7 lit. a), b) i c) Wildlife Act 1976 nie stanowi czynu zabronionego fakt, że dana osoba nieumyślnie rani lub zabija chronione dzikie zwierzę w ramach działalności rolniczej, rybołówstwa, akwakultury, gospodarki leśnej lub eksploatacji torfu, czy też narusza lub niszczy miejsce rozrodu takiego zwierzęcia w ramach tego typu działalności, lub też nieumyślnie zabija lub rani takie zwierzę lub nieumyślnie niszczy lub uszkadza obszary rozrodu i odpoczynku takiego zwierzęcia w ramach budowy drogi lub wszelkich prac wykopaliskowych albo prac budowlanych czy też z zakresu inżynierii cywilnej, lub w ramach konstruowania czy wykonywania jakichkolwiek zleconych innych prac lub działań tego rodzaju.

99.

Mimo że Irlandia zmieniła swą ustawę poprzez dodanie ust. 8 do section 23 Wildlife Act 1976, rozwiązując w ten sposób konflikt prawny między tym przepisem a rozporządzeniem 25 European Communities (Natural Habitats) Regulations z 1997 r., Komisja podtrzymuje swój zarzut, ponieważ rozporządzenie 3 European Communities (Natural Habitats) Regulations z 2005 r. włączające ten nowy ustęp zostało przyjęte i notyfikowane przez Irlandię po upływie terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii.

100.

Komisja twierdzi, że przed wejściem w życie European Communities (Natural Habitats) Regulations z 2005 r. zwolnienia przewidziane w section 23 ust. 7 Wildlife Act 1976 stosowane były do gatunków wymienionych w załączniku IV lit. a) dyrektywy siedliskowej. Irlandia opierała się zatem na tym przepisie do celów odstępstw.

101.

Zdaniem Komisji, wydaje się, że postanowienia o odstępstwach w rozporządzeniu 25 European Communities (Natural Habitats) Regulations z 1997 r. nigdy nie zostały zastosowane do dużych przedsięwzięć, takich jak przedsięwzięcie dotyczące rurociągu gazowego w Corrib lub przedsięwzięcie w posiadłości Lough Rynn. Komisja stwierdza także w raporcie o odstępstwach udzielonych na podstawie art. 16 dyrektywy brak jakiegokolwiek ważnego odstępstwa odpowiadającego przypadkom, do których odnosi się section 23 ust. 7 Wildlife Act 1976.

102.

Komisja uważa ponadto, że jednoczesne istnienie tego równoległego systemu odstępstw jest źródłem niedopuszczalnych niejasności i wątpliwości prawnych, co stanowi naruszenie zasady pewności prawa.

103.

Irlandia uważa, że Komisja dokonała błędnej interpretacji celu section 23 ust. 7 Wildlife Act 1976. W istocie, zdaniem Irlandii, przepis ten może być stosowany jedynie w kontekście ścigania wykroczeń na podstawie section 23 ust. 5 tej ustawy, a nie w ramach stosowania European Communities (Natural Habitats) Regulations z 1997 r. Aby rozwiać wszelkie wątpliwości, Irlandia wprowadziła do tego rozporządzenia niezbędne zmiany w celu jasnego rozgraniczenia systemów section 23 ust. 7 Wildlife Act 1976 i rozporządzeń 23 i 25 European Communities (Natural Habitats) Regulations z 1997 r. Section 23 ust. 8 Wildlife Act 1976 przewiduje wyraźnie, że odstępstwa przewidziane w ust. 7 nie znajdują zastosowania do gatunków wymienionych w załączniku IV lit. a) dyrektywy siedliskowej.

104.

Należy ponownie przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem istnienie uchybienia należy oceniać według stanu faktycznego w państwie członkowskim w momencie upływu terminu określonego w uzasadnionej opinii, a zmiany, które nastąpiły w okresie późniejszym, nie mogą być uwzględniane przez Trybunał ( 35 ). W stanie faktycznym będącym przedmiotem postępowania zmiana została wprowadzona przez Irlandię w 2005 r., to jest po upływie terminu określonego w uzasadnionej opinii. Nie należy zatem uwzględniać tej zmiany.

105.

Można stwierdzić, że section 23 ust. 7 lit. b) i c) Wildlife Act 1976 przewiduje, iż niektóre czyny umyślne lub nieumyślne, które stanowią naruszenie lub zniszczenie terenów rozrodu, oraz niektóre czyny, które w sposób nieumyślny prowadzą do zniszczenia lub naruszenia terenów rozrodu i obszarów odpoczynku dzikich gatunków, nie stanowią czynu zabronionego. Tymczasem art. 12 ust. 1 lit. d) dyrektywy siedliskowej w odniesieniu do gatunków wymienionych w załączniku IV tej dyrektywy zakazuje takich czynów, bez względu na to czy są umyślne czy nieumyślne ( 36 ).

106.

Ze sprawozdania przedstawionego przez Irlandię na temat odstępstw udzielanych na podstawie art. 16 dyrektywy siedliskowej wynika, że dla celów odstępstw od ścisłej ochrony gatunków nietoperzy, ropuchy paskówki i niektórych gatunków delfinów i wielorybów władze Irlandii oparły się na section 23 Wildlife Act 1976 ( 37 ).

107.

W konsekwencji argument Irlandii, zgodnie z którym section 23 ust. 7 Wildlife Act 1976 może znaleźć zastosowanie jedynie w kontekście ścigania na podstawie section 23 ust. 5 tej ustawy, nie może zostać przyjęty. Należy stwierdzić, że istnieje równoległy system odstępstw przyjęty w 2000 r., niezgodny z art. 12 i 16 dyrektywy siedliskowej.

108.

Wobec powyższego proponuję Trybunałowi stwierdzenie, że utrzymując w mocy przepisy irlandzkiego ustawodawstwa niezgodne z przepisami art. 12 ust. 1 lit. d) i art. 16 dyrektywy siedliskowej, Irlandia uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy tej dyrektywy.

109.

Wobec faktu, że zarzuty zostały uznane za zasadne, należy obciążyć Irlandię kosztami postępowania zgodnie z żądaniem Komisji i art. 69 § 2 akapit pierwszy regulaminu.

V — Wnioski

110.

W świetle powyższych rozważań proponuję Trybunałowi:

1)

stwierdzenie, że nie podejmując szczególnych środków w celu skutecznego wdrożenia systemu ścisłej ochrony wymaganego przez art. 12 ust. 1 dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, z wyjątkiem środków dotyczących żółwia skórzastego i ropuchy paskówki oraz tych, które mają stanowić odpowiedź na zagrożenia, na które narażone są nietoperze, oraz że

utrzymując w mocy przepisy ustawodawstwa irlandzkiego, które są niezgodne z art. 12 ust. 1 lit. d) i art. 16 dyrektywy 92/43, Irlandia uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy tej dyrektywy.

2)

obciążenie Irlandii kosztami postępowania.


( 1 ) Język oryginału: francuski.

( 2 ) Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. L 206, str. 7; zwana dalej „dyrektywą siedliskową”).

( 3 ) Zobacz motywy trzeci i czwarty dyrektywy siedliskowej.

( 4 ) żółw skórzasty mierzy ok. 1,50 m. przy 300–400 kg, co czyni z niego największego żółwia wśród żółwi morskich. W przeciwieństwie do innych żółwi nie posiada tarcz rogowych, lecz niby pancerz podzielony na siedem podłużnych fałdów, zbudowanych z warstwy tłuszczu, dzięki czemu odporny jest na niskie temperatury wody do 5 stopni Celsjusza.

( 5 ) Ropucha paskówka (Bufo calamita) to ropucha pochodząca z regionów wydm w północnej Europie. Dorosły osobnik mierzy 60–70 mm długości. Od ropuchy zwyczajnej odróżnia ją żółta pręga na grzbiecie dochodząca do wierzchu głowy.

( 6 ) Ślimak Kerry (Geomalacus maculosus) znany jest jako jedyny ślimak zdolny do zwinięcia się w kulę. Odżywia się głównie porostami znajdującymi się na skałach i pniach drzew.

( 7 ) Włosocień delikatny (Trichomanes speciosum) to paproć wieloletnia o trwałych trójkątnych liściach, długości 10–30 cm, koloru ciemnozielonego, cienkich, przezroczystych i drobno wyciętych. Gatunek ten, dość powszechny w zeszłym wieku, dziś zagrożony jest wyginięciem.

( 8 ) Zobacz w szczególności wyroki: z dnia 9 kwietnia 1987 r. w sprawie 363/85 Komisja przeciwko Włochom, Rec. str. 1733, pkt 7; z dnia 30 maja 1991 r. w sprawie C-361/88 Komisja przeciwko Niemcom, Rec. str. I-2567, pkt 15; z dnia 20 października 2005 r. w sprawie C-6/04 Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, Zb.Orz. str. I-9017, pkt 21.

( 9 ) Wyrok z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-233/00 Komisja przeciwko Francji, Rec. str. I-6625, pkt 77.

( 10 ) Zobacz w szczególności ww. wyrok w sprawie Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, pkt 25; wyrok z dnia 10 stycznia 2006 r. w sprawie C-98/03 Komisja przeciwko Niemcom, Zb.Orz. str. I-53, pkt 59.

( 11 ) Zobacz ww. wyrok w sprawie Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, pkt 26 oraz wyrok z dnia 10 stycznia 2006 r. w sprawie Komisja przeciwko Niemcom, pkt 60.

( 12 ) Wyrok z dnia 30 stycznia 2002 r. w sprawie C-103/00 Komisja przeciwko Grecji, Rec. str. I-1147, pkt. 34–39.

( 13 ) Wyrok z dnia 16 marca 2006 r. w sprawie C-518/04 Komisja przeciwko Grecji, Zb.Orz. str. I-42, pkt 16.

( 14 ) Zobacz motyw piętnasty dyrektywy siedliskowej.

( 15 ) Punkt 65 wyroku.

( 16 ) Zobacz pkt 13 i 14 odpowiedzi na skargę.

( 17 ) Wyroki: z dnia 27 listopada 1990 r. w sprawie C-200/88 Komisja przeciwko Grecji, Rec. str. I-4299, pkt 13; z dnia 19 czerwca 2003 r. w sprawie C-161/02 Komisja przeciwko Francji, Rec. str. I-6567, pkt 6.

( 18 ) Zobacz pkt 53 skargi.

( 19 ) Zobacz w szczególności pkt 16 i 23 odpowiedzi na skargę.

( 20 ) Dyrektywa Rady z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.U. L 175, str. 40).

( 21 ) Podkowiec mały to nietoperz występujący w Europie i Azji. Drobny, jego cechą charakterystyczną jest nos w kształcie podkowy. Mierzy od 3,7 do 4,5 cm, rozpiętość skrzydeł może sięgać 29,4 cm.

( 22 ) Zobacz w szczególności załączniki 6 i 7 do skargi.

( 23 ) Zobacz załącznik 7 do skargi.

( 24 ) Zobacz załącznik 10 do skargi.

( 25 ) Zobacz załącznik D-8 do odpowiedzi na skargę.

( 26 ) Punkt 68 wyroku.

( 27 ) Zobacz ww. wyrok z dnia 16 marca 2006 r. w sprawie Komisja przeciwko Grecji, pkt 16.

( 28 ) Raport grupy ekspertów powołanej przez „Komitet ds. Siedlisk Przyrodniczych”, którego zadaniem jest popieranie inicjatyw państw członkowskich w kwestii art. 12 dyrektywy siedliskowej, a w szczególności ochrony obszarów odpoczynku i rozrodu.

( 29 ) Rozporządzenie Rady z dnia 26 kwietnia 2004 r. ustanawiające środki dotyczące przypadkowych odłowów waleni na łowiskach i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 88/98 (Dz.U. L 150, str. 12).

( 30 ) Zobacz załącznik D-5 do odpowiedzi na skargę.

( 31 ) Zobacz załącznik do repliki.

( 32 ) Zobacz pkt 77 niniejszej opinii.

( 33 ) Zobacz w szczególności wyroki: z dnia 25 maja 1982 r. w sprawie 96/81 Komisja przeciwko Niderlandom, Rec. str. 1791, pkt 6; z dnia 18 maja 2006 r. w sprawie C-221/04 Komisja przeciwko Hiszpanii, Zb.Orz. str. I-4515, pkt 59.

( 34 ) Zobacz pkt. 62 skargi i pkt. 35 odpowiedzi na skargę.

( 35 ) Zobacz wyroki: z dnia 17 stycznia 2002 r. w sprawie C-394/00 Komisja przeciwko Irlandii, Rec. str. I-581, pkt 12; z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie Komisja przeciwko Luksemburgowi C-299/01, Rec. str. I-5899, pkt 11.

( 36 ) Wyżej wymieniony. wyrok w sprawie Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, pkt 73–79.

( 37 ) Zobacz załącznik 8 do skargi.