OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

DÁMASA RUIZA‑JARABA COLOMERA

przedstawiona w dniu 11 marca 2004 r. (1)

Sprawa C‑150/03 P

Chantal Hectors

przeciwko

Parlamentowi Europejskiemu

Odwołanie – Służba publiczna – Pracownicy tymczasowi – Parlament Europejski – Grupy parlamentarne – Procedura rekrutacji – Indywidualna rozmowa nieprzewidziana w ogłoszeniu o konkursie – Komisja ad hoc – Lista zaproponowanych kandydatów – Zatrudnienie ostatniego na liście kandydata – Zażalenie kandydata zajmującego pierwsze miejsce – Oddalenie – Brak uzasadnienia

1. Chantal Hectors, kandydatka na stanowisko pracownika tymczasowego języka niderlandzkiego przy grupie parlamentarnej Europejskiej Partii Ludowej i Europejskich Demokratów (zwanej dalej „PPE‑DE”) odwołuje się od wyroku wydanego w dniu 23 stycznia 2003 r. (2) przez piątą izbę Sądu Pierwszej Instancji.

2. Odwołanie to stwarza okazję do tego, aby Trybunał określił zakres swobodnego uznania przyznanego organom administracyjnym Unii Europejskiej mającym kompetencje do rekrutacji pracowników tymczasowych.

I – Ramy prawne

A – Regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich

3. Artykuł 25 akapit drugi regulaminu pracowniczego Wspólnot Europejskich (3) (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) stanowi, że jakakolwiek decyzja indywidualna podjęta na podstawie jego przepisów jest natychmiast przekazywana na piśmie zainteresowanemu oraz że jeżeli powoduje ona negatywne skutki, musi być uzasadniona.

B – Warunki zatrudnienia innych pracowników

4. Zgodnie z art. 2 lit. c) warunków zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich (4) (zwanymi dalej „warunkami zatrudnienia”) osoby zatrudnione przez grupę polityczną Parlamentu Europejskiego, które nie zostały wyłonione spośród urzędników Wspólnoty, są uważane za pracowników tymczasowych. Co się tyczy przepisów regulujących ich prawa i obowiązki, art. 11 odsyła do art. 11–26 regulaminu pracowniczego.

C – Regulamin Parlamentu Europejskiego z dnia 15 marca 1989 r.

5. Wewnętrzny regulamin Prezydium Parlamentu Europejskiego dotyczący rekrutacji urzędników i innych pracowników (5) (zwany dalej „regulaminem wewnętrznym”), w art. 8 przewiduje, że wybór pracowników tymczasowych przy grupach politycznych dokonywany jest w oparciu o propozycję komisji ad hoc, wyznaczonego przez organ uprawniony do zawierania umów o pracę (zwany dalej „organem zatrudniającym”), w skład którego wchodzi również członek zaproponowany przez komitet pracowniczy.

6. Artykuł 9, po tym jak zaznacza, iż ogłoszenie powinno zostać opublikowane, szkicuje ogólny zarys postępowania. Stanowi, iż po zapoznaniu się z aktami kandydata na podstawie kryteriów przyjętych dla zdefiniowania wolnego stanowiska, komisja ad hoc przedstawia organowi zatrudniającemu listę kandydatów, którzy spełniają ogłoszone warunki.

D – Zasady procedury rekrutacji pracowników PPE‑DE

7. Grupa parlamentarna PPE‑DE przyjęła własne zasady dotyczące rekrutacji pracowników. Zgodnie z zasadą piątą postępowanie odbywa się przed komisją konkursową, która przeprowadza egzaminy pisemne i ustne, określając minimalny wynik dla uzyskania pozytywnej oceny, liczbę kandydatów umieszczonych na liście rezerwowej, a także czas obowiązywania tej listy.

8. Zgodnie z zasadą szóstą komisja konkursowa przekazuje prezydium grupy listę kandydatów, którzy uzyskali pozytywny wynik konkursu, wskazując liczbę punktów uzyskanych przez każdego z nich. W sytuacji gdy oferowane jest tylko jedno wolne stanowisko, wybór dokonywany jest spośród trzech pierwszych nazwisk na liście.

II – Okoliczności poprzedzające odwołanie

A – Stan faktyczny sprawy

9. Oto okoliczności mające znaczenie dla niniejszego odwołania, które zostały przedstawione w pkt 5–21 zaskarżonego wyroku:

– Grupa PPE‑DE opublikowała ogłoszenie oferujące pracę administratora języka niderlandzkiego o statusie pracownika tymczasowego, wykonującego zadania koncepcyjne i biurowe związane z działalnością grupy.

– W ogłoszeniu wymagano: 1) ukończenia studiów uniwersyteckich potwierdzonych dyplomem lub równoważnego doświadczenia zawodowego; 2) bardzo dobrej znajomości struktury instytucjonalnej oraz działalności Unii Europejskiej; 3) zdolności wykonywania na podstawie ogólnych poleceń prac koncepcyjnych, analitycznych i syntetycznych; 4) znajomości celów programowych i działalności grupy parlamentarnej, a także polityk wspólnotowych, przy czym dodatkowym atutem były znajomość wspólnej polityki rolnej i doświadczenie w tym sektorze; 5) gruntownej znajomości języka niderlandzkiego oraz dobrej znajomości języka niemieckiego, francuskiego lub angielskiego, przy czym uwzględniana była również znajomość innych języków wspólnotowych.

– Pismem z dnia 21 czerwca 2000 r. Ch. Hectors zgłosiła swoją kandydaturę i uczestniczyła w egzaminach pisemnych i ustnych, które odbyły się odpowiednio w dniach 9 i 19 października 2000 r.

– W wyniku przeprowadzonych egzaminów komisja ad hoc zaproponowała na wolne stanowisko Ch. Hectors (83,50 pkt), panią L. (73,50 pkt) oraz pana B. (65,25 pkt).

– Wybrani kandydaci zostali zaproszeni na indywidualne rozmowy z czterema członkami niderlandzkiej delegacji grupy parlamentarnej. Rozmowy te odbyły się w dniu 7 listopada 2000 r.

– Ch. Hectors została poinformowana w dniu 20 listopada 2000 r., iż znajduje się na liście odpowiednich kandydatów, ponieważ jednak nie miała wiadomości o późniejszym przebiegu postępowania konkursowego, w dniu 16 stycznia 2001 r. wystąpiła o udzielenie stosownych informacji.

– Pismem z dnia 31 stycznia 2001 r. przewodniczący komisji konkursowej udzielił jej odpowiedzi, informując, że dokonano wyboru pana B., oraz wyjaśnił, że:

„Z egzaminu ustnego i pisemnego w dniach 9 i 19 października otrzymała Pani 83,5 pkt (na 100 możliwych). W ten sposób znalazła się Pani na pierwszym miejscu na liście [odpowiednich kandydatów].

Zgodnie z procedurą komisja konkursowa przekazała prezydium grupy nazwiska trzech najwyżej plasujących się kandydatów: Prezydium zadecydowało w wyżej przedstawiony sposób.

Do Pani wiadomości poniżej cytuję następujący przepis:

Zgodnie z art. 9 [regulaminu wewnętrznego] decyzja o wyborze kandydata na określone stanowisko należy do organu grupy Europejskiej Partii Ludowej i Europejskich Demokratów uprawnionego do zawierania umów o pracę z pracownikami tymczasowymi”.

– W dniu 11 kwietnia 2001 r. Ch. Hectors wniosła zażalenie przeciwko mianowaniu pana B. i odrzuceniu jej kandydatury. Przewodniczący grupy PPE‑DE oddalił zażalenie pismem z dnia 28 maja 2001 r., stwierdzając, że:

„[…] [art.] 30 regulaminu pracowniczego […] ^[(6)^] stanowi, iż organ właściwy w sprawie mianowań ustanawia dla każdego konkursu komisję konkursową. Komisja konkursowa sporządza listę odpowiednich kandydatów, natomiast to do organu właściwego w sprawie mianowań należy wybór kandydata lub kandydatów na wolne stanowisko. A zatem [organ właściwy w sprawie mianowań] nie ma obowiązku przestrzegania kolejności na liście odpowiednich kandydatów.

W tych okolicznościach, jak Pani sama rozumie, jej zażalenie należy oddalić”.

B – Żądania i argumenty przedstawione w pierwszej instancji

10. W dniu 6 sierpnia 2001 r. Ch. Hectors złożyła do Sądu Pierwszej Instancji skargę, w której wniosła, poza żądaniem o obciążenie Parlamentu Europejskiego kosztami postępowania, o odwołanie mianowania pana B., o uchylenie decyzji o odrzuceniu jej kandydatury oraz decyzji z dnia 28 maja 2001 r., a także o przyznanie jej symbolicznego odszkodowania w wysokości jednego euro tytułem doznanych przez nią szkód i krzywd.

11. Na poparcie swych żądań powołała ona dwa zarzuty formalne i trzy zarzuty merytoryczne. Pierwsze z nich dotyczyły braku uzasadnienia zaskarżonych aktów oraz naruszenia procedury rekrutacyjnej, polegającego na przeprowadzeniu nieprzewidzianych w zasadach rekrutacyjnych rozmów indywidualnych. Spośród zarzutów merytorycznych dla celów niniejszego postępowania odwoławczego należy wspomnieć o dwóch zarzutach: zarzucie opartym na naruszeniu art. 12 warunków zatrudnienia poprzez naruszenie interesu służby oraz zarzucie opartym na rzekomym naruszeniu zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet.

12. Parlament Europejski sprzeciwił się skardze, która została w całości oddalona przez Sąd mocą zaskarżonego wyroku.

C – Podstawy zaskarżonego wyroku

1. W przedmiocie braku uzasadnienia (pkt 35–46)

13. Odwołując się do swobody przysługującej przewodniczącemu grupy politycznej Parlamentu Europejskiego w wyborze pracowników tymczasowych Sąd Pierwszej Instancji uznał za wystarczające uzasadnienie dotyczące przesłanek prawnych, od których zależy prawidłowość procedury rekrutacyjnej; wymóg ten został spełniony w odpowiedziach dostarczonych Ch. Hectors w komunikatach z dnia 31 stycznia i 28 maja 2001 r.

2. W kwestii naruszenia art. 29 i 30 regulaminu pracowniczego, zasad mających zastosowanie do ogłoszenia o konkursie oraz w kwestii orzecznictwa dotyczącego aktów własnych (pkt 93–108)

14. Według Sądu zasady, które regulują rekrutację urzędników, nie mają zastosowania do obsadzania stanowisk pracowników tymczasowych, w stosunku do których obowiązują warunki zatrudnienia oraz – w niniejszym przypadku – regulamin wewnętrzny. Organ zatrudniający dysponuje szerokim zakresem uznania przy organizowaniu egzaminów, a w związku z tym może przeprowadzić indywidualne rozmowy, pomimo iż nie były one zaplanowane.

3. W przedmiocie naruszenia art. 12 warunków zatrudnienia (pkt 65–78)

15. W wyroku stwierdzono, że administracja nie przekroczyła przysługującego jej zakresu swobodnego uznania poprzez dokonanie wyboru kandydatury pana B., ponieważ z curriculum vitae wynika, że wybrana osoba dysponuje wymaganym w ogłoszeniu doświadczeniem, a nawet większym niż skarżąca doświadczeniem w sektorze wspólnej polityki rolnej.

4. W przedmiocie naruszenia zasady równego traktowania (pkt 117–128)

16. Zdaniem Sądu, okoliczność, iż Ch. Hectors była w szóstym miesiącu ciąży w chwili przeprowadzania egzaminów, która to okoliczność była znana członkom delegacji niderlandzkiej, którzy przeprowadzali z nią indywidualną rozmowę, nie pozwala na przyjęcie domniemania istnienia dyskryminacji, a zatem Parlament Europejski nie miał obowiązku udowodnienia, iż postąpił w zgodzie z zasadą równości. W każdym razie dokonując wyboru pana B. organ odpowiedzialny za rozstrzygnięcie konkursu nie dopuścił się błędu w ocenie ani też nie naruszył w dziedzinie zatrudnienia zakazu czynienia nieuzasadnionych różnic w oparciu o płeć.

III – Odwołanie

17. Wnosząca odwołanie podnosi cztery zarzuty.

18. W pierwszym zarzuca Sądowi, iż nie zakwestionował nieprawidłowości w organizacji rozmów indywidualnych pomiędzy kandydatami a członkami niderlandzkiej delegacji grupy parlamentarnej. Organ zatrudniający naruszył ustanowione przez samego siebie zasady, a także zasadę zgodności z prawem, zasadę pewności prawa oraz zasadę proporcjonalności.

19. Drugi zarzut oparty jest na naruszeniu przez Sąd ogólnej zasady uzasadnienia poprzez przyznanie, że sporne akty opierają się na prostym odesłaniu do zasad dotyczących właściwej formy. Zdaniem Ch. Hectors, jeżeli organ zatrudniający decyduje się odejść od zaproponowanej przez komisję konkursową kolejności, powinien on uzasadnić swą decyzję w sposób szczególny. Ponadto wzajemne zaufanie pomiędzy pracownikiem tymczasowym a członkami zatrudniającej narodowej grupy politycznej nie pozostaje w związku z obowiązkiem uzasadnienia decyzji, ponieważ, w przeciwnym razie, procedura mająca na celu zagwarantowanie wyboru najlepszego kandydata stałaby się zbyteczna. W rzeczywistości bowiem przeprowadzanie konkursu stałoby się zbyteczne, jeżeli owo zaufanie byłoby decydującym czynnikiem.

20. Trzeci zarzut dotyczy art. 12 warunków zatrudnienia oraz pojęcia interesu służby, które zostały naruszone w zaskarżonym wyroku, ponieważ – zdaniem wnoszącej odwołanie – pan B. nie był najbardziej odpowiednim kandydatem, jeżeli porówna się doświadczenie kandydatów. Wymieniony przepis nakazuje zatrudnienie kandydata o najwyższych kwalifikacjach, co oznacza, iż doświadczenie kandydata powinno być nie tyle „wystarczające”, co „najlepsze”.

21. Wreszcie Ch. Hectors zarzuca, iż Sąd dopuścił się naruszenia prawa w zastosowaniu zasady równego traktowania, ponieważ okoliczność, iż była ona w ciąży w połączeniu z faktem, iż wybór padł na jedynego mężczyznę spośród wstępnie wybranych kandydatów, który na dodatek zajmował ostatnie miejsce na liście odpowiednich kandydatów, z wynikiem niższym o prawie dwadzieścia punktów od najlepszego wyniku, stanowi przejaw zarzucanej nierówności w traktowaniu. Ponieważ wykazano naruszenie art. 12 regulaminu wewnętrznego oraz naruszenie interesu służby, podobnie jak i błąd w ocenie poprzez przyjęcie kandydatury pana B., wnosząca odwołanie twierdzi, iż zaskarżony wyrok narusza zasadę nierównego traktowania, ponieważ nie zażądano od Parlamentu Europejskiego przedstawienia dowodu na to, iż jego wybór nie stanowi przejawu dyskryminacji.

IV – Analiza odwołania

A – Dwa pierwsze zarzuty

22. W odwołaniu Ch. Hectors przedstawia dwa rodzaje zarzutów. Obok podstaw o charakterze formalnym (pierwszy i drugi zarzut) pozostałe podstawy (dwa ostatnie zarzuty) dotyczą zawartości samej zaskarżonej decyzji. W pierwszej kolejności należy rozważyć dwa pierwsze zarzuty, ponieważ w przypadku uwzględnienia któregokolwiek z nich rozważenie pozostałych zarzutów stałoby się zbędne i mogłoby zostać dokonane jedynie dodatkowo.

23. Pierwsza część odwołania Ch. Hectors jest rzeczywiście godna uwagi, ponieważ otwiera dyskusję w kwestii zakresu swobodnego uznania przysługującego administracji przy rekrutacji pracowników tymczasowych. Znajomość cech charakterystycznych dla tych pracowników wspólnotowych pomaga w zrozumieniu istoty systemu.

1. Kilka wstępnych uwag w przedmiocie pracowników tymczasowych i ich zatrudniania

24. Z art. 283 WE (dawny art. 212 Traktatu WE (7)) wynika, że personel Wspólnot Europejskich składa się z urzędników oraz innych pracowników, co nie stanowi przeszkody w tym, aby instytucje skorzystały w razie konieczności z innych form zatrudnienia w celu uwzględnienia potrzeb koniunkturalnych (8).

25. Kategoria pracowników obejmuje cztery typy pracowników: pracowników tymczasowych, pomocniczych, miejscowych i specjalnych doradców (art. 1 warunków zatrudnienia) (9). W doktrynie wskazuje się (10) na niemożliwość wykonywania przez administrację zadań wyłącznie za pomocą stałego personelu z powodu nieuniknionego okazjonalnego zwiększenia ilości pracy lub z powodu nieodzownej sporadycznej pomocy osób ze szczególnymi kwalifikacjami i umiejętnościami, których zazwyczaj brak jest w powszechnej służbie publicznej.

26. Z upływem lat pracownicy uzyskali większe znaczenie i zaczynają zajmować – podobnie jak urzędnicy – stałe stanowiska (11) oraz pełnią podobne funkcje, występując w sercu działalności Wspólnot, przez co zaciera się granica pomiędzy nimi a urzędnikami (12). Niemniej jednak niezmienna pozostaje jedna granica, dotychczas nie do pokonania dla pracowników: kontynuacja zatrudnienia. Podczas gdy urzędnicy są mianowani w sposób ostateczny (13), pracownicy nie korzystają z takiej stałości stosunku pracy.

27. Pod pojęciem „pracownicy tymczasowi” występują różne grupy osób. Obok pracowników, którzy zajmują stanowisko tymczasowe, są i inni, którzy zostali mianowani, aby tymczasowo zajmować stałe stanowisko. Do tej grupy należą także pracownicy, którzy pracują na rzecz członków instytucji lub ich grup (art. 2 warunków zatrudnienia). Ostatnia z wymienionych kategorii łączy w sobie nietrwałość funkcji z zaufaniem, które charakteryzuje stosunki pomiędzy pracownikiem a jego pracodawcą.

28. Tym samym rozróżnienie pomiędzy urzędnikami i pracownikami, a zwłaszcza pracownikami tymczasowymi, nie tyle tkwi w charakterze pełnionych przez nich funkcji, co w rodzaju łączącego ich z administracją powiązania (14). Ze względu na tę okoliczność przepisy regulaminu pracowniczego (art. 11–26) zawierające prawa i obowiązki urzędników są stosowane w całości do pracowników tymczasowych, bez konieczności ich dostosowywania ponad to, co jest niezbędne ze względu na tymczasowy charakter pracy.

29. Warunki zatrudnienia nie przewidują odrębnej procedury dla rekrutacji pracowników tymczasowych. Niemniej jednak okoliczność, iż nieokreślony czas trwania umowy przypomina stałe zatrudnienie, spowodowała, iż Komisja (15) zaczęła poddawać wybór niektórych kategorii tych pracowników formalnościom podobnym do tych, które mają zastosowanie do urzędników, ogłaszając ogólne warunki dostępu oraz charakterystyczne cechy oferowanej pracy, przeprowadzając postępowanie zorganizowane na wzór postępowania konkursowego na podstawie dyplomów, w ramach którego działa komisja konkursowa uprawniona do przedstawiania propozycji organowi zatrudniającemu (16). Taki model został przyjęty przez Parlament Europejski również w przypadku stosunków pracy opartych na zaufaniu, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie.

30. Brak jest zatem w warunkach zatrudnienia jakiegokolwiek przepisu, który zobowiązywałby do przestrzegania procedury ustanowionej dla rekrutacji pracowników tymczasowych. Niemniej jednak, jeżeli jedna z instytucji przyjęła w ramach uprawienia do samoorganizacji taką procedurę, powinna jej skrupulatnie przestrzegać, aby wybrać osobę o „najwyższych umiejętnościach, wydajności i nieskazitelności” (art. 12 ust. 1 warunków zatrudnienia).

31. Jeżeli chodzi o funkcję charakteryzującą się szczególnym zaufaniem pomiędzy stronami, z którą mamy do czynienia w niniejszej sprawie, organ zatrudniający korzysta z szerokiego zakresu uznania w wyborze najbardziej odpowiedniego kandydata, przy czym nie należy mylić owego swobodnego uznania z arbitralnością. Skoro tylko jest zaoferowane stanowisko pracy, w przypadku gdy jest kilku odpowiednich kandydatów decyzja nie jest całkowicie swobodna, ponieważ zostaje poddana licznym uwarunkowaniom, które należy zbadać w niniejszej sprawie.

2. Indywidualna rozmowa w procedurze rekrutacyjnej zmierzającej do obsadzenia stanowiska opartego na zaufaniu

32. Szeroki zakres uznania organu zatrudniającego nie zezwala mu jednak na przekroczenie wyznaczonych ram (17), ponieważ – na co wskazuje wnosząca odwołanie, powołując się na łacińską maksymę patere legem quam ipse fecisti (należy poddać się ustanowionemu przez siebie prawu) – nikt nie może postępować sprzecznie z ustanowionymi przez siebie aktami prawnymi.

33. W związku z tym na krytykę zasługuje pominięcie przewidzianego etapu procedury lub dodanie nowego, niewymienionego w przyjętej procedurze. Co już miałem okazję podkreślić w opinii przedstawionej w sprawie Aalborg Portland i in. przeciwko Komisji (18), braki formalne nie mają własnego bytu odrębnego od istoty sporu. Uchybienie proceduralne powoduje nieważność decyzji, jeżeli jest powodem nieprawidłowego co do istoty rozstrzygnięcia lub uniemożliwia ono wydanie sądu w przedmiocie tej decyzji. Z tego powodu art. 230 WE (dawny art. 173 Traktatu WE), określając kompetencje Trybunału w ramach skargi o stwierdzenie nieważności, odnosi się do „naruszenia istotnych wymogów proceduralnych”. A zatem nie jest wystarczające jakiekolwiek naruszenie procedury rekrutacyjnej: musi ono dotyczyć naruszenia, które zagraża celowi tej procedury, którym jest zagwarantowanie zgodności z prawem, prawidłowości, poprawności oraz celowości decyzji, aby zagwarantować prawa osób zainteresowanych do tego, iż osoba wybrana będzie najbardziej odpowiednia oraz że wszyscy kandydaci uczestniczyli w konkursie na jednakowych warunkach.

34. W ten sposób osłabiony zostaje zarzut Ch. Hectors, ponieważ mimo że przeprowadzenie rozmów z trzema wstępnie wybranymi kandydatami odbyło się na granicy zgodności z zasadami ogłoszenia o konkursie, to nie wpłynęło to na zamiar zatrudnienia kandydata najbardziej odpowiedniego do wykonywania zadań na oferowanym stanowisku, w związku z czym brak jest podstaw do tego, aby twierdzić, że gdyby rozmowy te nie miały miejsca, to ona zostałaby wybrana. W porównaniu z sytuacją innych kandydatów rozmowy te nie mogły jej również zaszkodzić poprzez zmniejszenie jej możliwości, wziąwszy pod uwagę, że ze względu na charakter oferowanego stanowiska etap ten był możliwy do przewidzenia przez wszystkich.

35. Ponadto zaskarżony egzamin nie dość, że wydaje się usprawiedliwiony i stosowny, to także wskazany, skoro stosunek zaufania z członkami PPE‑DE jest istotnym elementem stanowiska. Tak więc nie ma nic dziwnego lub nieprawidłowego w przeprowadzeniu rozmów przez niderlandzkich członków grupy politycznej z trzema wybranymi osobami, skoro wybrany kandydat musiałby ściśle współpracować w pracach parlamentarnych tych członków.

36. Sąd Pierwszej Instancji nie naruszył zasady zgodności z prawem, zasady pewności prawa czy też zasady proporcjonalności, stwierdzając, że organizując indywidualne rozmowy nieprzewidziane w ogłoszeniu o konkursie, organ zatrudniający nie przekroczył zakresu swobodnego uznania w ustaleniu procedury. W związku z tym należy oddalić pierwszy zarzut odwołania.

37. Ponadto wyroki powołane przez Ch. Hectors są nieistotne, jeśli chodzi o zamierzone przez nią skutki. Wyżej wymieniony wyrok Sądu w sprawie Coget i in. przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu odnosi się właśnie do przeciwnego do jej przypadku: skarżący chcieli doprowadzić do wymiany opinii w postępowaniu, w którym uznana ona została a priori za niewłaściwą. W wyroku tym Sąd stwierdził, że organ zatrudniający nie ma obowiązku przeprowadzania rozmów z uczestnikami konkursu, jeżeli taka formalność nie wynika z ustanowionych ram prawnych (pkt 136 i 137), niemniej jednak dodał, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby to uczynił. Podobnie bez znaczenia są wyroki Trybunału w ww. sprawie Ragusa przeciwko Komisji oraz w sprawie Parlament przeciwko Volger (19), które dotyczą pominięcia formalności przewidzianych w ogłoszeniu o konkursie. W przypadku pierwszego wyroku w rzeczywistości nie dopuszczono się zarzucanego przez skarżącego pominięcia formalności (pkt 4, 5 i 18), zaś w przypadku drugiego nie przeprowadzono indywidualnej rozmowy – mającej istotne znaczenie dla oceny wyników – tylko z jednym kandydatem, ale miała ona miejsce z pozostałymi kandydatami (pkt 8–16), zatem ratio decidendi stanowiła nie tyle owa wada, in abstracto, co doznana dyskryminacja. Wreszcie na taką samą ocenę zasługują powołane przez pełnomocników Ch. Hectors na rozprawie wyroki w sprawie Pappas przeciwko Komitetowi Regionów (20) oraz w sprawie Robinson przeciwko Parlamentowi (21), które również dotyczą nieprawidłowości postępowania w wyniku braku, odpowiednio: braku drugiej rozmowy z kandydatami oraz odstąpienia od oceny porównawczej ich wyników.

38. Ponadto nie zasługuje na naganę to, iż Sąd Pierwszej Instancji usprawiedliwił przeprowadzenie rozmów istnieniem elementu wzajemnego zaufania, ponieważ poprzez wprowadzenie do postępowania argumentu, który nie został podniesiony przez stronę pozwaną, nie naruszył on zasady równości pomiędzy stronami. Wręcz przeciwnie, Sąd ograniczył się, zgodnie z zasadą iura novit curia, do dokładnego rozważenia jednego z elementów, które charakteryzują kategorię pracownika tymczasowego w rozumieniu art. 2 lit. c) warunków zatrudnienia.

3. Uzasadnienie decyzji

39. Zgodnie z brzmieniem zaskarżonego wyroku z uwagi na charakter spornego stanowiska pracy uzasadnienie może dotyczyć jedynie spełnienia przesłanek prawnych, którym podlega prawidłowość procedury zatrudnienia (pkt 41).

40. Takiemu twierdzeniu należy się sprzeciwić, o ile przyjmie się, że chodzi tu o minimalny zakres zobowiązania przyjętego przez władze publiczne do uzasadnienia swoich decyzji, w sytuacji gdy dotyczą one praw i interesów osób trzecich. Artykuł 25 regulaminu pracowniczego, znajdujący zastosowanie do pracowników tymczasowych na podstawie art. 11 warunków zatrudnienia, wymaga, aby decyzje powodujące negatywne skutki zostały wyjaśnione ich adresatom. Wykładnia tego przepisu otrzymuje nowy wymiar, od kiedy obowiązek uzasadnienia stanowi część prawa obywateli wspólnotowych do dobrej administracji w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (22) (art. 41 ust. 2 tiret trzecie).

41. Decyzja o odrzuceniu kandydatury jednego kandydata i o mianowaniu innego kandydata ma doniosły charakter, a tym samym bez wątpienia powinna być odpowiednio uzasadniona. W ten sam sposób jest to rozumiane w orzecznictwie wspólnotowym, zgodnie z którym takie akty powinny być uzasadniane przynajmniej na etapie oddalenia zażalenia wniesionego przez odrzuconego kandydata (23).

Zakres tego obowiązku zależy od okoliczności konkretnego przypadku; ponieważ jego celem jest umożliwienie sędziemu zbadania zgodności z prawem zaskarżonej decyzji, przy jednoczesnym dostarczeniu zainteresowanemu koniecznych informacji dla ochrony prawnej jego praw (24), wyłączone są formalne zwroty, zwroty grzecznościowe i abstrakcyjne oświadczenia pozbawione bezpośredniego związku z okolicznościami sprawy. A zatem, na co już wskazywałem przy innej okazji (25), uzasadnienie nie jest kurtuazyjną formułką ani też rytuałem, lecz przede wszystkim czynnikiem racjonalnym w sprawowaniu władzy, który umożliwia jej kontrolę, pełniąc również rolę elementu prewencyjnego wobec arbitralności oraz rolę narzędzia obrony.

42. Z tego punktu widzenia powody przedstawione Ch. Hectors przez organ zatrudniający, mające uzasadnić, po uprzednim milczeniu w tej kwestii (26), decyzję o rekrutacji pana B., choć zajmował on ostatnie miejsce na liście komisji ad hoc, wydają się niewystarczające. Ogólne odesłanie do właściwych przepisów lub aluzje do braku mocy wiążącej propozycji nie zdają dokładnego rachunku z przyczyn dokonania takiego wyboru, a zatem nie spełniają wymogów, które z uwagi na swój cel powinno spełniać każde uzasadnienie.

43. O czym już wspomniałem, każda instytucja korzysta z szerokiej autonomii przy organizowaniu postępowań konkursowych dla pracowników tymczasowych i przy wyborze najbardziej odpowiedniego kandydata. Korzystając z tej swobody organizacyjnej, może ona powołać komisję, której zadaniem będzie ocena umiejętności i przydatności kandydatów pod względem wymogów danego stanowiska, jak również dostarczenie rozstrzygnięcia. Organ zatrudniający nie traci w ten sposób ani odrobiny ze swojego swobodnego uznania przy dokonywaniu wyboru (27). Zgodnie z orzecznictwem wspólnotowym w przypadku powołania organu o takim charakterze, którego zadaniem jest ułatwienie decyzji – poprzez zapewnienie większego rygoru w wyborze – w drodze wydania opinii lub przedstawienia propozycji, opinia tego organu wchodzi w skład elementów, na których instytucja opiera swoją własną ocenę kandydatów (28). Tym samym, jeżeli odchodzi ona od opinii komisji, to ma ona obowiązek uzasadnienia swojej decyzji (29).

44. Wcześniejsze orzecznictwo dotyczące awansu urzędników zostało rozciągnięte przez Sąd Pierwszej Instancji na zatrudnianie pracowników tymczasowych, ponieważ w obu przypadkach chodzi o porównanie wielu kandydatów, co zostało stwierdzone w wyroku w sprawie Pierrat przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości (pkt 36 i 38) (30), sprawie, w której wybrany kandydat nie znajdował się na liście odpowiednich kandydatów. Otóż wspomniany obowiązek uzasadnienia dotyczy także uzasadnienia wyboru w sytuacji, w której – tak jak w niniejszej sprawie – preferuje się jednego ze wstępnie wybranych kandydatów, bez zachowania rekomendowanej kolejności.

45. W związku z tym nic nie zobowiązuje organu zatrudniającego do zaakceptowania propozycji, jednakże – jeżeli od niej odchodzi – powinien przedstawić swoje argumenty. Ma taki obowiązek, ponieważ, po pierwsze, domniemywa się, że lista organu konkursowego odzwierciedla przydatność każdego kandydata do wykonywania oferowanej pracy zgodnie z art. 12 warunków zatrudnienia, który zmierza do zatrudnienia jako pracowników tymczasowych osób o „najwyższych umiejętnościach, wydajności i nieskazitelności”, po drugie, ponieważ pozostali kandydaci, w szczególności lepiej uplasowani niż wybrany kandydat, mają prawo do poznania powodów, dla których wybrano osobę, która według opinii komisji konkursowej nie była najbardziej odpowiednim kandydatem.

46. Ów obowiązek uzasadnienia staje się jeszcze bardziej wiążący w sprawie takiej jak niniejsza, w której instytucja dodała początkowo nieprzewidziany etap, polegający na indywidualnych rozmowach z członkami grupy parlamentarnej, z którymi przyszłoby pracować zatrudnionej osobie. O ile – z uwagi na charakter stanowiska – włączenie tego etapu wydaje się logiczne, to jednak, ponieważ brak jest jakiegokolwiek dokumentu z jego przebiegu, należało wskazać, czy decyzja o rekrutacji pana B, ostatniego na liście komisji konkursowej, pozostającego daleko za pozostałymi dwoma kandydatkami, wynikała z wrażenia wywołanego na niderlandzkich posłach grupy politycznej podczas indywidualnych rozmów, przedstawiając stosowne w tym względzie wyjaśnienia.

47. Parlament Europejski, daleki od postąpienia zgodnie z takim wzorem postępowania, w pierwszej chwili zachował milczenie, a następnie, na wniosek zainteresowanej, udzielił stereotypowych i ogólnych odpowiedzi, aby w końcu w trakcie postępowania przedstawić spóźnione, a w związku z tym nieskuteczne uzasadnienie. Wobec tego naruszył on obowiązek uzasadnienia decyzji. Nie orzekając w ten sposób, Sąd Pierwszej Instancji dopuścił się uchybień podniesionych przez Ch. Hectors w drugim zarzucie odwołania. Tym samym wyrok należy uchylić.

B – Dodatkowa ocena zarzutów trzeciego i czwartego

48. W przypadku gdyby Trybunał orzekł, iż zaskarżone akty administracyjne są ważne, a co za tym idzie, Sąd Pierwszej Instancji nie dopuścił się jakiegokolwiek naruszenia prawa, pozostałe dwa zarzuty odwołania, które odnoszą się do samej treści decyzji, również powinny zostać oddalone.

49. Poniżej przedstawione rozważania wychodzą z założenia, że o stosownym uzasadnieniu można mówić wtedy, gdy skarżąca oraz sądy wspólnotowe mają możliwość poznania powodów wydania zaskarżonych aktów, oraz skorzystania z prawa do obrony, jeśli chodzi o skarżącą, i wykonania władzy sądowej, jeśli chodzi o sądy wspólnotowe.

1. „Najlepsza” kandydatura

50. Poprzez trzeci zarzut oparty na naruszeniu art. 12 warunków zatrudnienia oraz pojęcia interesu służby wnosząca odwołanie zmierza do tego, aby sąd wspólnotowy wystąpił w roli komisji konkursowej, przez co wkroczyłby na teren – co do zasady – zakazany zarówno w pierwszej instancji, jak i w postępowaniu odwoławczym.

51. W zaskarżonym wyroku przypomniano (pkt 69), że Sąd nie może zastąpić dokonaną przez siebie oceną umiejętności kandydatów oceny organu zatrudniającego oraz że powinien on ograniczyć swoje badanie do uzyskania odpowiedzi na pytanie, czy decyzja administracyjna została wydana w ramach stosownych granic, tak iż nie jest ona w sposób oczywisty wadliwa, oraz czy w omawianej sprawie nie przekracza zakresu swobodnego uznania poprzez dokonanie wyboru pana B. z tego powodu, iż zgodnie z jego curriculum vitae wykazał on wystarczające doświadczenie w sektorze rolnictwa i leśnictwa (pkt 72, 74 oraz 76).

52. Ch. Hectors, postępując w ten sam sposób, w jaki postąpiła, zarzucając Sądowi, iż nie zachował się tak, jak chciała, obecnie wnosi do Trybunału o zajęcie miejsca administracji i o przeciwstawienie swojego osądu osądowi organu zatrudniającego. W rzeczywistości bowiem, powtarzając, iż jej kandydatura była lepsza od kandydatury pana B, wnosi ona o to, by dokonano porównania wyników obu kandydatów poprzez analizę stanu faktycznego sprawy, do której dokonania sąd odwoławczy nie jest uprawniony (31).

53. W innej dziedzinie, niemniej jednak ściśle spokrewnionej z niniejszą sprawą (awans urzędników), Trybunał uznał, że to do administracji należy dokonanie oceny porównawczej wyników kandydatów oraz wybór tego kandydata, który ze względu na swoje umiejętności oraz zadania, które przyjdzie mu wykonywać, wydaje się najbardziej odpowiedni na wolne stanowisko (32) oraz że sądy nie są uprawnione do zastępowania tej oceny swoją własną oceną (33).

54. W takich okolicznościach Trybunał nie może zarzucić Sądowi naruszenia art. 12 warunków zatrudnienia przez to, iż potwierdził decyzję, na podstawie której nie wybrano najodpowiedniejszego kandydata.

2. Dostęp do służby publicznej bez dyskryminacji między kobietami i mężczyznami

55. Oddalenie czwartego zarzutu jest wynikiem oddalenia wcześniejszego zarzutu. Ponieważ wyłączono, jakoby Sąd naruszył powołany art. 12 warunków zatrudnienia oraz zasadę interesu służby, stwierdzając ważność mianowania pana B., trudno byłoby przyjąć, iż w tym przypadku miała miejsce dyskryminacja. W sytuacji gdy organ, któremu porządek prawny przyznaje kompetencje decyzyjne, właściwie wykonując swoje uprawnienia, dokonuje wyboru odpowiedniej osoby na dane stanowisko, oczywiste jest, że nie oparł on swojej decyzji na wątpliwych, sprzecznych z zasadą równego traktowania kryteriach.

56. W związku z tym ciąża wnoszącej odwołanie, znajomość jej stanu oraz pozycja ostatecznie wybranego kandydata, jedynego mężczyzny, zajmującego ostatnie miejsce na liście, nie świadczą o dyskryminacyjnym ze względu na płeć zachowaniu, które Parlament Europejski powinien naprawić (34).

V – Wyrok Trybunału

57. Uwzględnienie drugiego zarzutu odwołania powoduje konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku. Po uchyleniu orzeczenia zgodnie z art. 54 ust. 1 Statutu Trybunał powinien rozstrzygnąć co do istoty sprawy, o ile stan sprawy na to pozwala.

58. Podniesione w postępowaniu przez Ch. Hectors niewystarczające uzasadnienie zaskarżonych aktów administracyjnych uniemożliwia sądowi wspólnotowemu przeprowadzenie odpowiedniej kontroli, do której jest on powołany, ponieważ z uwagi na owo niewystarczające uzasadnienie nie są mu znane powody, które skłoniły organ zatrudniający do nieprzychylenia się do opinii komisji konkursowej. Tym samym sąd ten nie jest w stanie zbadać, czy rzeczywiście naruszono art. 12 warunków zatrudnienia lub zasadę równego traktowania przedstawicieli obojga płci w dostępie do wspólnotowej służby publicznej.

59. W rezultacie jedynym przychodzącym na myśl rozstrzygnięciem jest stwierdzenie nieważności mianowania pana B., podobnie jak i decyzji z dnia 28 maja 2001 r., którą oddalono zażalenie wniesione przez Ch. Hectors. Niemniej jednak nie jest konieczne wypowiedzenie się w przedmiocie komunikatu wydanego przez przewodniczącego komisji konkursowej w dniu 31 stycznia 2001 r. w odpowiedzi na jej wniosek o udzielenie informacji, ponieważ stanowi on spóźnione i niewystarczające uzasadnienie decyzji.

60. Skarżąca wnosi również o odszkodowanie w wysokości jednego euro tytułem poniesionej szkody materialnej i krzywdy moralnej. Żądanie to jest jednak bezpodstawne i jako takie należy je oddalić, ponieważ akty, na których się ono opiera, nie zawierają jakiejkolwiek negatywnej oceny jej umiejętności, która mogłaby przynieść jej jakikolwiek uszczerbek (35). Ponadto orzeczenie uchylające może być potraktowane jako żądane przez nią adekwatne odszkodowanie (36).

VI – W przedmiocie kosztów w obydwu instancjach

61. Częściowe uwzględnienie skargi Ch. Hectors oznacza, że każda strona ponosi własne koszty postępowania zgodnie z art. 87 § 3 akapit pierwszy regulaminu Sądu Pierwszej Instancji (37).

62. Koszty spowodowane niniejszym odwołaniem powinny zostać poniesione przez Parlament Europejski na podstawie art. 122 akapit pierwszy w związku z art. 69 § 2 akapit pierwszy regulaminu Trybunału Sprawiedliwości (38).

VII – Wnioski

63. Z uwagi na powyższe rozważania proponuję, aby Trybunał:

1) uwzględnił drugi z zarzutów odwołania podniesiony przez Chantal Hectors przeciwko wyrokowi piątej izby Sądu Pierwszej Instancji wydanemu w dniu 23 stycznia 2003 r. w sprawie T‑181/01 Hectors przeciwko Parlamentowi;

2) uchylił ten wyrok;

3) częściowo uwzględnił skargę wniesioną przez Chantal Hectors i uchylił decyzję o mianowaniu pana B. na stanowisko asystenta administratora języka niderlandzkiego przy grupie PPE‑DE (ogłoszenie o konkursie nr G‑453) jako pracownika tymczasowego, podobnie jak i decyzję z dnia 28 maja 2001 r., którą przewodniczący tej grupy oddalił zażalenie wnoszącej odwołanie od decyzji o tym mianowaniu;

4) oddalił pozostałe żądania odwołania;

5) orzekł, iż każda ze stron ponosi własne koszty postępowania w pierwszej instancji, oraz obciążył Parlament Europejski kosztami postępowania odwoławczego.

1 – Język oryginału: hiszpański.

2 – Wyrok w sprawie T‑181/01 Hectors przeciwko Parlamentowi Europejskiemu, RecFP str. II‑103.

3 – Rozporządzenie Rady (EWG, Euratom, EWWiS) nr 259/68 z dnia 29 lutego 1968 r. ustanawiające regulamin pracowniczy urzędników i warunki zatrudniania innych pracowników Wspólnot Europejskich oraz ustanawiające specjalne środki stosowane tymczasowo wobec urzędników Komisji (Dz.U. L 56, str. 1). Regulacja ta zmieniła rozporządzenia Rady (EWG) nr 31 oraz (EWWiS) nr 11 z dnia 18 grudnia 1961 r. (Dz.U. 1962, 45, str. 1385) i była wielokrotnie zmieniana przy różnych okazjach.

4 – Dane dotyczące publikacji są identyczne jak w przypadku regulaminu.

5 – Regulamin wewnętrzny dotyczący rekrutacji urzędników i innych pracowników oraz przejścia pomiędzy kategoriami lub grupami (tekst skonsolidowany po zmianach, które weszły w życie w latach 1989, 1992, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998 i 2001).

6 – Powinien odwołać się do art. 8 i 9 regulaminu wewnętrznego lub do piątej lub szóstej „zasady” grupy parlamentarnej.

7 – Artykuł 212 Traktatu WE, który następnie (podobnie jak art. 186 Traktatu EWWiS) został uchylony na podstawie art. 24 ust. 2 Traktatu ustanawiającego jedną Radę i jedną Komisję Wspólnot Europejskich z dnia 9 kwietnia 1965 r., przejmuje bez zmian treść art. 24 ust. 1 akapit drugi. Owa operacja prawodawcza została przeprowadzona Traktatem amsterdamskim (art. 6 pkt 71).

8 – Pracownicy ci stanowiący kategorię znaną jako „personel zewnętrzny”, do którego nie stosuje się ani regulaminu pracowniczego, ani warunków zatrudniania, dzielą się odpowiednio na dwie grupy. Pierwsza grupa obejmuje oddelegowanych ekspertów krajowych, korespondentów, goszczących naukowców oraz stażystów, których status podlega specyficznej regulacji każdej z instytucji. Druga grupa obejmuje stosunki prawne regulowane przez prawo prywatne, tj. między innymi: osoby zatrudnione w ramach umowy o pracę lub umów o dzieło oraz pracowników tymczasowych zatrudnionych na podstawie porozumień z agencjami pracy tymczasowej.

9 – Projekt nowego rozporządzenia Rady zmieniającego regulamin pracowniczy i warunki zatrudnienia [COM(2002) 213 wersja ostateczna] dodaje nową kategorię „pracownika kontraktowego”.

10 – J. A. Fuentetaja Pastor, „Función pública comunitaria”, Marcial Pons, Ediciones Jurídicas y Sociales, Madryt–Barcelona 2000, str. 50.

11 – Definiując pojęcie „urzędnik”, art. 1 regulaminu pracowniczego odnosi się do stałych stanowisk. Pracownicy tymczasowi lub pomocniczy mogą również być mianowani na takie stanowiska, jak to wynika z art. 2 lit. b) i d) oraz art. 3 lit. b) warunków zatrudnienia. J. Penaud w „La fonction publique des Communautés Européennes”, „Problèmes politiques et sociaux”, La Documentation Française, nr 617, Paryż, 13 października 1989 r., str. 11, wskazał, iż zatrudnienie pracownika tymczasowego nie jest uzasadnione tym, iż będzie on zajmować tymczasowe stanowisko; tak może być, lecz może on również zostać rekrutowany w celu tymczasowego zatrudnienia na stałym stanowisku.

12 – J. A. Fuentetaja Pastor, op. cit., str. 44.

13 – Artykuł 1 akapit pierwszy regulaminu pracowniczego stanowi, że „»urzędnik Wspólnot« oznacza osobę, która została mianowana […] na stałe stanowisko w jednej z instytucji Wspólnot […]”. Artykuł ten czytany łącznie z przepisami warunków zatrudnienia, które ograniczają czas trwania umów zawartych z pracownikami, pozwala na stwierdzenie, że podstawową cechą statusu urzędnika jest trwałość stanowiska pracy i zajmowanie tego stanowiska na stałe.

14 – Niemniej jednak pojęcie „wspólnotowa służba publiczna” powinno zostać ograniczone do zadań kierowniczych, koncepcyjnych, kontroli, wykładni i wykonywania polityk Unii Europejskiej, wykonywanych przez pracowników poddanych regulaminowi bądź w sposób trwały, bądź – ze względu na charakter zadań – w sposób tymczasowy, podczas gdy prace materialne, które mają jedynie pomocniczy charakter, mogłyby być uregulowane przez inny system, bliższy instytucjom prawa pracy. Wydaje się, że ww. projekt nowego rozporządzenia zmieniającego regulamin pracowniczy i warunki zatrudnienia częściowo podąża za tym poglądem, wprowadzając kategorię „pracownika kontraktowego” do wykonywania prac ręcznych, obsługi i wspomagania (art. 3 ust. 1 tiret pierwsze).

15 – Komisja Europejska (DG IX, Dyrekcja ds. Personelu, Dział Rekrutacji), „Wytyczne dla członków jury i komisji konkursowych”, październik 1996 r., str. 9 i 10.

16 – W każdym razie procedury rekrutacyjne urzędników nie mają same z siebie zastosowania do pracowników tymczasowych, o czym przypomniał Sąd Pierwszej Instancji w wyroku z dnia 20 września 2001 r. w sprawie T‑95/01 Coget i in. przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, RecFP str. I‑A‑191 i II‑879, pkt 56, powołany w pkt 94 wyroku będącego przedmiotem niniejszego odwołania.

17 – W ten sposób wypowiedział się Trybunał w odniesieniu do warunków wymaganych do zgłoszenia kandydatury (wyrok z dnia 17 stycznia 1992 r. w sprawie C‑107/90 P Hochbaum przeciwko Komisji, Rec. str. I‑157, pkt 9), warunków dostępu do stanowiska (wyrok z dnia 7 lutego 1990 r. w sprawie C‑343/87 Culin przeciwko Komisji, Rec. str. I‑225, pkt 19), podobnie jak i w odniesieniu do ustanowienia etapu poprzedzającego opinię komisji rekrutacyjnej (wyrok z dnia 21 kwietnia 1983 r. w sprawie 282/81 Ragusa przeciwko Komisji, Rec. str. 1245, pkt 18).

18 – Wyrok z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawach połączonych C‑204/00 P, C‑205/00 P, C‑211/00 P, C‑213/00 P, C‑217/00 P oraz C‑219/00 P, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze.

19 – Wyrok z dnia 9 grudnia 1993 r. w sprawie C‑115/92, Rec. str. I‑6549.

20 – Wyrok z dnia 18 września 2003 r. w sprawie T‑73/01, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze.

21 – Wyrok z dnia 21 stycznia 2004 r. w sprawie T‑328/01, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze.

22 – Dz.U. 2000, C 364, str. 1.

23 – Wyżej wymieniony wyrok w sprawie Parlament przeciwko Volger, pkt 22 i 23.

24 – Zobacz wyroki Trybunału z dnia 28 maja 1980 r. w sprawach połączonych 33/79 i 75/79 Kuhner przeciwko Komisji, Rec. str. 1677, pkt 15; z dnia 14 lipca 1983 r. w sprawie 176/82 Nebe przeciwko Komisji, Rec. str. 2475, pkt 21; z dnia 21 czerwca 1984 r. w sprawie 69/83 Lux przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, Rec. str. 2447, pkt 36 oraz z dnia 13 grudnia 1989 r. w sprawie C‑169/88 Prelle przeciwko Komisji, Rec. str. 4335, pkt 9.

25 – Punkt 19 opinii, którą przedstawiłem w dniu 14 czerwca 2001 r. w sprawie C‑120/99 Włochy przeciwko Radzie, w której zapadł wyrok w dniu 25 października 2001 r., Rec. str. I‑7997.

26 – W ww. wyroku w sprawie Parlament przeciwko Volger Trybunał wskazał, że o ile zasadniczo organ właściwy w sprawie mianowania nie jest zobowiązany do odpowiedzi na zażalenie, to nie dotyczy to przypadku, gdy zaskarżona decyzja nie zawiera uzasadnienia (pkt 23), którego najcięższą formą jest milczenie.

27 – Sąd Pierwszej Instancji w wyroku z dnia 17 listopada 1998 r. w sprawie T‑217/96 Fabert‑Goossens przeciwko Komisji, RecFP str. I‑A‑607 oraz str. II‑1841, przypomniał, że instytucje dysponują szerokim zakresem uznania przy dokonywaniu wyboru spośród kandydatów wpisanych na listę odpowiednich kandydatów, w tym znaczeniu, że po wszczęciu postępowania konkursowego nie mają one obowiązku obsadzenia wolnego stanowiska ani też przestrzegania dokładnej kolejności na liście kandydatów (pkt 28).

28 – Zobacz wyrok Trybunału z dnia 9 lipca 1987 r. w sprawach połączonych 44/85, 77/85, 294/85 i 295/85 Hochbaum i Rawes przeciwko Komisji, Rec. str. 3259, pkt 16.

29 – Wyrok Sądu z dnia 30 stycznia 1992 r. w sprawie T‑25/90 Schönherr przeciwko Komitetowi Ekonomiczno‑Społecznemu, Rec. str. II‑63, pkt 29.

30 – Wyrok z dnia 26 stycznia 1995 r., RecFP str. I‑A‑23, str. II‑77).

31 – Powszechnie wiadomo, że Trybunał może jedynie naprawić naruszenie prawa dokonane przez Sąd, jednakże nigdy nie może ustalać stanu faktycznego, z wyjątkiem kontroli jego kwalifikacji prawnej [zob. wyroki z dnia 21 czerwca 2001 r. w sprawach połączonych C‑281/99 P i C‑282/99 P Moccia Irme i in. przeciwko Komisji, Rec. str. I‑4717, pkt 78; z dnia 10 lipca 2001 r. w sprawie C‑315/99 P Ismeri Europa przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, Rec. str. I‑5281, pkt 19 oraz ww. wyrok z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie Aalborg Portland i in. przeciwko Komisji, pkt 47–49].

32 – Zobacz pkt 3 opinii rzecznika generalnego Tesaura przedstawionej w dniu 15 października 1991 r. w sprawie, w której zapadł ww. wyrok w sprawie Hochbaum przeciwko Komisji.

33 – Wyżej wymieniony wyrok w sprawie Ragusa przeciwko Komisji, pkt 13 oraz wyrok z dnia 3 kwietnia 2003 r. w sprawie C‑277/01 P Parlament przeciwko Samper, Rec. str. I‑3019, pkt 35.

34 – Od wyroku z dnia 7 czerwca 1972 r. w sprawie 20/71 Sabbatini przeciwko Parlamentowi, Rec. str. 345 Trybunał stwierdził konieczność zagwarantowania równości pomiędzy pracownikami wspólnotowymi płci męskiej i płci żeńskiej, zasady, niewynikającej wyłącznie z art. 119 Traktatu WE (obecnie art. 141 WE), lecz także z przepisów zawartych w przyjętych w tej dziedzinie dyrektywach wspólnotowych, zgodnie z wyrokiem z dnia 20 marca 1984 r. w sprawach połączonych 75/82 i 117/82 Razzouk i Beydoun przeciwko Komisji, Rec. str. 1509. Dyrektywa Rady 97/80/WE z dnia 15 grudnia 1997 r. dotycząca ciężaru dowodu w sprawach dyskryminacji ze względu na płeć (Dz.U. 1998, L 14, str. 6) oraz dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.U. L 303, str. 16) przewidują odpowiednio w art. 4 i 10, że w przypadku gdy skarżący przedstawi fakty, które nasuwają przypuszczenie, że zaistniała dyskryminacja, stronę pozwaną obciąża dowód braku naruszenia powołanej zasady.

35 – Zobacz a sensu contrario pkt 27–29 ww. wyroku w sprawie Culin przeciwko Komisji.

36 – Zobacz ww. wyrok w sprawie Hochbaum przeciwko Komisji / Culin przeciwko Komisji, odpowiednio pkt 22 i 26. Zobacz również wyrok z dnia 7 października 1985 r. w sprawie 128/84 Van der Stijl przeciwko Komisji, Rec. str. 3281, pkt 26.

37 – Tekst jednolity opublikowany w Dz.U. 2003, C 193, str. 41.

38 – Tekst jednolity opublikowany w Dz.U. 2003, C 193, str. 1.