KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 26.6.2024

COM(2024) 276 final

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Prognoza długoterminowa przyszłych wpływów do budżetu UE i wypływów z tego budżetu (2025–2029)

{SWD(2024) 163 final}

Spis treści

1.    WPROWADZENIE    

2.    PROGNOZA WYPŁYWÓW Z BUDŻETU UE NA LATA 2025–2029    

2.1.    Płatności związane z zobowiązaniami w ramach WRF na lata 2021–2027    

2.2.    Płatności z tytułu wykonania zobowiązań pozostających do spłaty    

2.3.    Umorzenia    

2.4.    NextGenerationEU    

2.5.    Ewolucja poziomu zobowiązań pozostających do spłaty    

3.    PROGNOZA WPŁYWÓW DO BUDŻETU UE NA LATA 2025–2029    

4.    WNIOSKI    

ZAŁĄCZNIK II – WYNIKI PROGNOZY    

Tabela 1.1 – Prognoza długoterminowa przyszłych wypływów z budżetu na lata 2025–2029 w odniesieniu do WRF         

Tabela 1.2 – Płatności związane z zobowiązaniami w ramach WRF na lata 2021–2027    

Tabela 1.3 – Płatności z tytułu wypełnienia zobowiązań sprzed 2021 r.    

Tabela 2 – Prognozowane umorzenia w latach 2025–2027    

Tabela 3 – Długoterminowa prognoza wypływów w odniesieniu do NextGenerationEU    

Tabela 4 – Zmiana łącznej kwoty zobowiązań pozostających do spłaty w latach 2025–2027    

Tabela 5 – Prognoza długoterminowa przyszłych wpływów do budżetu UE na lata 2025–2029    

1.Wprowadzenie

W niniejszym sprawozdaniu przedstawiono prognozy dotyczące wpływów do budżetu UE i wypływów z tego budżetu na kolejne pięć lat zgodnie z art. 247 ust. 1 lit. c) rozporządzenia finansowego I . Niniejsza czwarta II edycja zawiera prognozę przychodów i wydatków wynikających z wieloletnich ram finansowych (WRF) na lata 2021–2027 III oraz NextGenerationEU IV w okresie 2025–2029 V . Prognoza na lata 2028–2029 obejmuje jedynie wydatki związane z WRF na lata 2021–2027, ponieważ kolejnych WRF jeszcze nie ustanowiono.

Płatności z budżetu UE wynikają z zobowiązań. Szacunków dotyczących płatności przedstawionych w niniejszym sprawozdaniu dokonano na podstawie zmienionych pułapów wydatków (dostosowanie techniczne WRF na rok 2025) VI oraz środków na zobowiązania ujętych w programowaniu finansowym towarzyszącym projektowi budżetu na 2025 r. VII , uwzględniającym dostosowania dotyczące poszczególnych programów przewidziane w art. 5 VIII rozporządzenia w sprawie WRF IX , jak również ponowne wykorzystanie umorzeń zgodnie z art. 15 ust. 3 X rozporządzenia finansowego.

Uwzględniono wpływ śródokresowego przeglądu WRF. W porozumieniu uznano znaczenie priorytetów określonych przez Komisję w jej wniosku, co doprowadziło do zwiększenia netto pułapu wydatków na zobowiązania o 3,4 mld EUR (w cenach bieżących) XI wraz ze zmianami w ogólnych przydziałach środków na podstawie art. 5 rozporządzenia w sprawie WRF i art. 15 ust. 3 rozporządzenia finansowego XII , a także zwiększenia środków na instrumenty szczególne poza pułapami wydatków.

Ponadto ustanowiono dwa dodatkowe instrumenty XIII szczególne: Rezerwę na rzecz Ukrainy, poza pułapami wydatków, z bezzwrotnym wsparciem w wysokości maksymalnie 17 mld EUR, uzupełnioną o pokrycie z budżetu pożyczek w wysokości maksymalnie 33 mld EUR oraz instrument EURI, poza pułapami WRF, który zapewni trwałe rozwiązanie w celu pokrycia kosztów finansowania NextGenerationEU. W ramach trzeciego kroku Instrumentu EURI w pierwszej kolejności należy wykorzystać kwotę odpowiadającą umorzeniu środków, innych niż zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel, dokonanych od początku bieżących WRF. Nie należy uwzględniać kwot umorzeń ponownie udostępnionych zgodnie z obowiązującymi odpowiednimi przepisami.

Ponadto w rozporządzeniu w sprawie Platformy na rzecz technologii strategicznych dla Europy (STEP) XIV przewidziano kilka mechanizmów elastyczności w odniesieniu do odrębnych priorytetów dotyczących STEP w programach spójności. Na priorytety STEP można wykorzystać współfinansowanie UE w wysokości 100 % i dodatkowych płatności zaliczkowych, co pomoże przyspieszyć realizację projektów w obecnym okresie programowania. Po przyjęciu rozporządzenia w sprawie STEP w marcu 2024 r. państwom członkowskim wypłacono nadzwyczajną jednorazową płatność zaliczkową w wysokości 30 % całkowitej alokacji z FST (5,9 mld EUR). Ponadto termin złożenia ostatecznego wniosku o płatność okresową za ostatni rok obrachunkowy okresu 2014–2020 przedłużono do dnia 31 lipca 2025 r. Kwoty z zasobów innych niż REACT-EU zwrócone przez Komisję jako płatności okresowe w 2025 r. na rzecz programów na lata 2014–2020 nie mogą przekraczać 1 % łącznych środków finansowych na dany program według funduszu, z wyłączeniem zasobów REACT-EU.

Ponadto śródokresowy przegląd obejmował zwiększenie maksymalnej kwoty rocznego dostosowania dokonywanego w ramach jednolitego marginesu, o której mowa w art. 11 ust. 3 rozporządzenia w sprawie WRF na 2026 r., o kwotę równoważną niewykorzystanej części maksymalnej kwoty na 2025 r.

Jeżeli chodzi o dochody, prognoza opiera się na systemie dochodów określonym w decyzji w sprawie zasobów własnych XV . Prognozy dochodów uwzględniają również Umowę o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej XVI („umowa o wystąpieniu”).

Wraz z szacunkami dotyczącymi WRF w niniejszej prognozie uwzględniono płatności w obrębie wszystkich programów w ramach NextGenerationEU. Wydatki te, stanowiące uzupełnienie wydatków w ramach WRF, są finansowane z dochodów pochodzących z operacji zaciągania pożyczek na rynkach kapitałowych.

W niniejszej prognozie oszacowano zaległe płatności wynikające z zobowiązań zaciągniętych w programach objętych WRF na lata 2021–2027 i wcześniej, natomiast płatności związane z programami dotyczącymi WRF na okres po 2027 r. nie są objęte zakresem niniejszej prognozy.

2.Prognoza wypływów z budżetu UE na lata 2025–2029

Szacuje się, że w latach 2025–2029 płatności wyniosą 947 mld EUR, z czego 799 mld EUR w ramach pułapu płatności WRF oraz 148 mld EUR na bezzwrotne wsparcie w ramach NextGenerationEU XVII .

W prognozie uwzględniono przyszłe dostosowania dotyczące poszczególnych programów przewidziane w art. 5 rozporządzenia w sprawie WRF oraz ponowne wykorzystanie umorzeń na podstawie art. 15 ust. 3 rozporządzenia finansowego w latach 2026–2027. Oczekuje się, że dostosowania dotyczące poszczególnych programów spowodują automatyczne dostosowanie w górę pułapów WRF dla zobowiązań i płatności w wysokości 11,6 mld EUR XVIII w latach 2022–2027. Dokładne roczne dostosowanie będzie zależało od dochodów z grzywien za naruszenie zasad konkurencji w poprzednim roku, a jego całkowita kwota wyniesie 10 155 mln EUR (w cenach z 2018 r.) do 2027 r. Obejmuje ono również szacunkowe płatności w ramach Rezerwy na rzecz Ukrainy w 2025 r.

Wykres 1 – Prognoza płatności z podziałem na kategorie

Płatności z budżetu UE nie są równomiernie rozłożone w okresie 2025–2029. Prognoza zależy od rozwoju sytuacji w zakresie: 1) płatności z tytułu programów wydatków finansowanych z WRF na lata 2021–2027 (82 % płatności ogółem), 2) wypłat w ramach NextGenerationEU (16 % płatności) oraz 3) płatności wynikających z zobowiązań pozostających do spłaty w ramach WRF 2014–2020 i wcześniejszych (2 % płatności). Szacowana średnia roczna wartość wypływów z budżetu UE wynosi 189 mld EUR, z czego średnio 74 mld EUR na lata 2025–2026 ma zostać sfinansowane z pożyczek zaciągniętych na rynkach kapitałowych na programy NextGenerationEU. Prognoza na 2028-29 r. odpowiada zaległym płatnościom wynikającym z zobowiązań zaciągniętych w programach objętych WRF na lata 2021–2027 i wcześniej, natomiast płatności związane z programami dotyczącymi WRF na okres po 2027 r. nie są objęte zakresem niniejszej prognozy.

Oczekuje się, że w 2025 r. i 2026 r. płatności ogółem wzrosną w porównaniu z 2024 r. Prognozy dotyczące płatności z WRF na lata 2021–2027 wskazują na stopniowy wzrost w latach 2025–2026, w miarę osiągania przez programy pełnej operacyjności. Oczekuje się, że tempo płatności w ramach NextGenerationEU również przyśpieszy w 2025 i 2026 r. w porównaniu z 2024 r. Wraz z zakończeniem wdrażania NextGenerationEU w 2026 r. większość płatności w latach 2026–2027 odpowiada programom realizowanym w ramach WRF na lata 2021–2027.

W odniesieniu do wydatków w ramach WRF na lata 2021–2027 i poprzednich WRF średnie roczne prognozowane płatności wynoszą 160 mld EUR. W 2025 r. ich poziom szacowany jest na 153 mld EUR, a następnie przewidywany jest wzrost w kolejnych latach, z niewielkim szczytem w 2027 r. Wzorzec ten, choć obecnie bardziej zaakcentowany z uwagi na znaczące opóźnienia w realizacji, zaobserwowano również w poprzednich WRF ze względu na stopniowe zmniejszanie płatności i zamykanie poprzedniego okresu programowania oraz sukcesywne wprowadzanie nowych programów osiągających pełną operacyjność dopiero od drugiej połowy obowiązywania WRF lub w późniejszym czasie.

Prognozę nieprzydzielonego marginesu w ramach pułapów płatności na lata 2025–2027, określonego jako różnica między prognozowanymi płatnościami w ramach pułapu WRF a pułapem płatności określonym w rocznym dostosowaniu technicznym, szacuje się na 13 mld EUR. Dodatnie lub ujemne marginesy wynikają ze stabilnego pułapu płatności w ujęciu realnym oraz zmiennej ścieżki programów w ramach budżetu UE, stymulowanych głównie dzięki realizacji polityki spójności. Zgodnie z mechanizmem automatycznego dostosowania przeprowadzanym w ramach jednolitego marginesu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 lit. b) rozporządzenia w sprawie WRF, niewykorzystane kwoty w danym roku zwiększą przyszłe pułapy roczne. W związku z tym dodatnie marginesy przed 2025 r. spowodują podwyższenie pułapów w latach 2025–2027 w granicach określonych w art. 11 ust. 3 rozporządzenia w sprawie WRF. Ponadto zgodnie z art. 11 ust. 3a rozporządzenia w sprawie wieloletnich ram finansowych niewykorzystany margines z 2025 r. ma zostać przesunięty na 2026 r. Biorąc pod uwagę te dostosowania, jak również przyszłe dostosowania dotyczące poszczególnych programów, o których mowa w art. 5 rozporządzenia w sprawie WRF (które doprowadzi do zwiększenia pułapu płatności o dodatkowe 5 mld EUR), oczekuje się, że pułap płatności w WRF na lata 2021–2027 pokryje łączne oczekiwane płatności. Wydaje się, w szczególności w wyniku przeglądu śródokresowego WRF, że nie ma ryzyka wystąpienia odbiegającej od normy zaległości w pozostałej części WRF w obecnej prognozie wykonania.

Wykres 2 – Prognoza płatności a pułap płatności WRF na lata 2025–2027

3.Płatności związane z zobowiązaniami w ramach WRF na lata 2021–2027

Na politykę spójności i wspólną politykę rolną (WPR) przypada ponad połowa prognozowanych płatności wynikających z WRF na lata 2021–2027. Wdrożenie tych dwóch polityk w dużej mierze wpływa na szacunki długoterminowej prognozy płatności.

Dział 2a – Polityka spójności

Po zatwierdzeniu do końca 2022 r. wszystkich programów w obszarze spójności, rozpoczęto wdrażanie programów na lata 2021–2027 w bieżącym roku wraz z wypłatą zaliczek na lata 2021 i 2022, a także dodatkowych płatności zaliczkowych na FAST-CARE. W latach 2023 i 2024 dokonuje się dalszych płatności zaliczkowych i płatności okresowych, choć w wolniejszym tempie niż w poprzednim okresie programowania. Zapotrzebowanie budżetowe w projekcie budżetu na 2025 r., które jest nadal niższe od scenariusza podstawowego zaproponowanego w prognozie z ubiegłego roku, pokazuje, że realizacja polityki spójności jest opóźniona w porównaniu z historyczną wartością odniesienia na lata 2014–2020. W ramach trzech funduszy spójności w dziale 2a (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Społeczny Plus) narastają opóźnienia w porównaniu z profilem historycznym i prognozami zaproponowanymi w ubiegłym roku XIX . Oczekuje się, że do końca 2025 r. płatności wynikające z polityki spójności będą niższe od poprzednich WRF (21 % w poprzednich WRF w porównaniu z obecnym wskaźnikiem wynoszącym 14 %), co odzwierciedla opóźnione zatwierdzenie planów, wysiłki organów krajowych na rzecz finalizacji programów na lata 2014–2020 oraz wdrożenie NextGenerationEU.

Biorąc pod uwagę najnowsze informacje na temat wdrażania, zakłada się, że państwa członkowskie przyspieszą wdrażanie w 2026 r. w porównaniu z 2025 r., aby nadrobić zaległości, a tym samym zmniejszyć ryzyko umorzeń. Zakłada się, że składanie wniosków o płatność osiągnie profil historyczny w 2027 r. oraz pełną operacyjność latach 2028 i 2029. W prognozie tej uwzględniono również wpływ STEP odpowiadający wykorzystaniu 2,5 %. Szacuje się, że w 2025 r. wypłacone płatności zaliczkowe osiągną wysokość 2,7 mld EUR (30 % łącznych zaprogramowanych kwot STEP). W prognozie zakłada się, że STEP będzie miał wpływ na EFRR, EFS+ i Fundusz Spójności oraz pełne wdrożenie całkowitego finansowania zaprogramowanego na rzecz STEP w krótszym okresie pięciu lat (od 2026 r. do 2030 r.) w porównaniu z historycznym profilem tych funduszy.

W niniejszej prognozie zakłada się, że państwa członkowskie wykorzystają wszystkie dostępne możliwości, aby uniknąć umorzeń, biorąc pod uwagę przedłużające się opóźnienia w porównaniu z ubiegłorocznym sprawozdaniem. Zgodnie z prognozą państwa członkowskie będą składać wnioski o istotne płatności do końca roku, które to wnioski zostaną rozpatrzone w kolejnym roku. Takie składanie wniosków o płatność zmniejszyłoby ryzyko umorzeń. Prognozowane płatności na rzecz programów polityki spójności na lata 2021–2027 w ramach scenariusza zaproponowanego w niniejszej prognozie wynoszą 278 mld EUR na lata 2025–2029, podczas gdy ubiegłoroczna prognoza na lata 2024–2028 była szacowana na 220 mld EUR. Porównując ten sam okres, tj. lata 2024–2028, w tegorocznej prognozie przewiduje się płatności na kwotę 216 mld EUR, co potwierdza opóźnienie we wdrażaniu, pomimo łagodzącego wpływu STEP.

W obecnej prognozie zakłada się znaczne umorzenia od 2027 r., chyba że państwa członkowskie podejmą dodatkowe wysiłki w celu nadrobienia luki we wdrażaniu, zob. sekcja 2.3 dotycząca umorzeń, również z uwzględnieniem wpływu wdrożenia STEP. Aby uniknąć tego ryzyka, w kolejnych latach państwa członkowskie muszą znacznie zwiększyć tempo wdrożenia w stosunku do lat 2014–2020.

Dział 3 – Wspólna polityka rolna (WPR) i Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji

Prognozowane płatności w ramach filaru I WPR, wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie wyniosą 122 mld EUR w okresie 2025–2027, co odzwierciedla najnowsze programowanie finansowe.

Po przedłożeniu i zatwierdzeniu wszystkich planów strategicznych WPR rozpoczęto terminowo wdrażanie drugiego filaru – Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) – w ramach WPR na lata 2023–2027. Dzięki przepisom przejściowym przedłużającym programy na lata 2014–2020 do 2022 r. możliwa była kontynuacja ich realizacji zgodnie z zasadą „N+3”.

Prognoza płatności wynikających z WRF na lata 2021–2027 obejmuje płatności z planów WPR na lata 2023–2027, a także płatności związane z przedłużeniem programów rozwoju obszarów wiejskich na lata 2021 i 2022 (zob. pkt 2.2 Płatności z tytułu zobowiązań sprzed 2021 r.), które zostaną zakończone do 2026 r., przy czym na 2027 r. spodziewane są ograniczone płatności. W niniejszej prognozie uwzględniono również przeniesienia środków między filarami wspólnej polityki rolnej zgłoszone przez państwa członkowskie XX skutkujące przeniesieniem środków netto w wysokości 3,7 mld EUR z filaru I (EFRG) do filaru II (EFRROW) na lata 2025–2027.

Ponieważ realizacja programów rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014–2022 dobiega końca, a wdrażanie nowych planów WPR jest w toku, przewiduje się, że płatności będą konsekwentnie rosły w nadchodzących latach, osiągając szczytowy poziom w 2026 r. Wynika to z nakładania się płatności z tytułu zobowiązań pozostających do spłaty na lata 2014–2020 i okresu przejściowego na lata 2021–2022, które działają zgodnie z zasadą umorzenia „N+3”, wraz ze stopniowym wprowadzaniem planów WPR na lata 2023–2027, które są zgodne z zasadą umorzenia „N+2”.

W budżecie na 2024 r. i w projekcie budżetu na 2025 r. nie planuje się żadnych płatności w ramach pułapów WRF na rzecz Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, z wyjątkiem ograniczonych kwot na wydatki administracyjne, ponieważ priorytetem jest wykorzystanie środków NextGenerationEU dostępnych do 2026 r. Płatność zaliczkowa związana ze STEP w ramach NextGenerationEU nastąpiła już w 2024 r. i oczekuje się dodatkowych płatności na 2025 r. również ze środków NextGenerationEU. W prognozie na ten rok zaproponowano pełne wykorzystanie przez państwa członkowskie finansowania w ramach NextGeneration EU do 2026 r. Od 2027 r. państwa członkowskie skoncentrują się zatem na wykorzystaniu finansowania w ramach WRF.

Pozostałe programy i działy

Prognozowane płatności wzrosły w porównaniu z ubiegłym rokiem, w szczególności w dziale 1 – Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa oraz w dziale 5 – Bezpieczeństwo i obrona. W ramach działu 1 w realizacji sztandarowych programów znikają zaległości i oczekuje się, że programy te osiągną pełną operacyjność. Przewiduje się, że zwiększenie środków w ramach działu 5 wynikające ze śródokresowego przeglądu doprowadzi do dodatkowych płatności. Oczekuje się, że wyeliminowanie zaległości nastąpi w latach 2026–2027.

Aktualizacja linii odsetek w ramach Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy (EURI) odzwierciedla projekt budżetu na 2025 r. Linia ta uwzględnia zwiększone koszty finansowania odpowiedniej działalności w zakresie zaciągania i udzielania pożyczek. Wzrost kosztów finansowania wynika ze znacznie wyższych stóp procentowych prowadzących do przekroczenia kosztów, co będzie zależało głównie od profilu wypłat. W związku z tym prognoza dotycząca przekroczenia kosztów na lata 2026 i 2027 nie jest wystarczająco stabilna, aby można ją było uwzględnić bezpośrednio w programowaniu finansowym, i nie została odzwierciedlona w niniejszym sprawozdaniu.

Rezerwa na rzecz Ukrainy jest tematycznym instrumentem szczególnym, który służy uruchomieniu wsparcia innego niż w formie pożyczek w ramach Instrumentu na rzecz Ukrainy. To bezzwrotne wsparcie dotyczy wszystkich trzech filarów Instrumentu na rzecz Ukrainy oraz wydatków na wsparcie w łącznej kwocie do maksymalnie 17 mld EUR w latach 2024–2027. Środki na zobowiązania i odpowiadające im środki na płatności z Rezerwy na rzecz Ukrainy uruchamiają corocznie Parlament Europejski i Rada w ramach rocznej procedury budżetowej, biorąc pod uwagę fakt, że roczna maksymalna kwota wsparcia innego niż w formie pożyczek wynosi 5 mld EUR. Ponieważ kwoty płatności podlegają corocznym decyzjom Parlamentu i Rady w kontekście rocznej procedury budżetowej, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie Instrumentu na rzecz Ukrainy XXI , i informacje na temat sposobu wdrażania tego niedawno przyjętego instrumentu nie są wystarczające, nie przedstawiono prognoz dotyczących płatności.

4.Płatności z tytułu wykonania zobowiązań pozostających do spłaty

Prognozuje się, że płatności z tytułu zobowiązań pozostających do spłaty (RAL od fr. reste à liquider) wyniosą 24 mld EUR na lata 2025–2029.

Dział 2a – Polityka spójności

Większość płatności z tytułu zobowiązań sprzed 2021 r. odnosi się do programów w ramach polityki spójności, które są bliskie zamknięcia. Prognozy dotyczące płatności opierają się na najnowszych prognozach państw członkowskich (styczeń 2024 r.) i informacjach dotyczących praktycznego wdrażania.

W związku ze zmianami zaproponowanymi w STEP termin składania ostatecznego wniosku o płatność okresową za ostatni rok obrachunkowy został przedłużony o 12 miesięcy, tj. do dnia 31 lipca 2025 r. W 2025 r. i po nim spodziewane są jednak ograniczone płatności, biorąc pod uwagę wskaźnik retencji i rozliczenie płatności zaliczkowych.

Dział 3 – Wspólna polityka rolna

Podobnie jak w poprzedniej prognozie zakończenie operacyjnych programów rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014–2022 przewiduje się na 2026 r., przy czym płatności na 2027 r. będą bardzo ograniczone. Większość płatności okresowych ma zostać wypłacona w 2025 r., a większa kwota płatności w 2026 r. wynika z oczekiwanych płatności EFRROW w momencie zamknięcia.

Pozostałe programy i działy

Większość zaległych płatności w pozostałych częściach budżetu jest rozłożona między działem 1 – Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa – oraz działem 6 – Sąsiedztwo i świat. Obecnie oczekuje się, na podstawie najnowszych informacji na temat wdrażania w terenie, że ukończenie w ramach działu 1 nastąpi wcześniej niż poprzednio szacowano.

5.Umorzenia

Prognozowane umorzenia wynikające z programów obecnych i poprzednich WRF na lata 2025–2027 wynoszą 8,8 mld EUR, co oznacza wzrost w porównaniu z ubiegłorocznymi prognozami na lata 2024–2027. Wzrost ten wynika głównie z programów w obszarze spójności realizowanych w ramach obecnych WRF i EFRROW. Większość z tych umorzeń XXII kwalifikuje się do wykorzystania w ramach instrumentu EURI w celu pokrycia przekroczeń kosztów powyżej dostępnych środków budżetowych.

Dział 2a – Polityka spójności

Kwoty obarczone ryzykiem umorzenia w związku z zakończeniem programów na lata 2014–2020 są wyższe niż w poprzednim sprawozdaniu zgodnie z prognozami przedstawionymi przez państwa członkowskie.

Przewiduje się, że programy w obszarze spójności na lata 2021–2027 będą narażone na poważne ryzyko od 2027 r., kiedy to zaczną obowiązywać cele dotyczące umarzania zobowiązań na rok 2023. Szacuje się, że tempo składania wniosków o płatność będzie nadal niższe niż w latach 2014–2020 ze względu na opóźnienie w zatwierdzaniu programów i niskie wykorzystanie środków w budżetach na 2023 r. i 2024 r. oraz projekcie budżetu na 2025 r. Ryzyko umorzenia zobowiązań może się zmniejszyć tylko wtedy, gdy tempo wdrażania zwiększy się w 2026 i 2027 r. i przekroczy tempo zakładane w scenariuszu proponowanym w niniejszej prognozie. Jeżeli jednak takie przyspieszenie nie nastąpi, a tempo wdrażania pozostanie stosunkowo stabilne, kwoty zagrożone umorzeniem byłyby znacznie wyższe, nawet po uwzględnieniu spodziewanego wpływu STEP na politykę spójności.

Dział 3 – Wspólna polityka rolna i Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji

Prognozowana kwota umorzeń w ramach programów EFRROW na lata 2014–2022 wzrasta w porównaniu z prognozami z ubiegłego roku i osiąga historyczny profil okresu 2007–2013; oczekuje się, że nastąpi to w momencie zamknięcia programów w 2026 r. Wzrost oczekiwanej kwoty umorzeń wynika z niedawnego wdrożenia i prognozy państw członkowskich. Ewentualnych umorzeń dotyczących planów strategicznych WPR na lata 2023–2027 można by oczekiwać w związku z zamknięciem (tj. w 2030 r.), dlatego są one poza zakresem niniejszego sprawozdania.

W odniesieniu do Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, w 2024 r. dokonano płatności z NextGenerationEU, w tym wyjątkowych płatności zaliczkowych w ramach STEP, regularnych rocznych płatności zaliczkowych i ograniczonych płatności okresowych, natomiast na lata 2024 i 2025 zaplanowano dodatkowe płatności, jeszcze bardziej minimalizujące ryzyko umorzeń.

Pozostałe programy i działy

W przypadku programów zarządzanych bezpośrednio przez Komisję prognoza umorzeń opiera się na najbardziej aktualnych informacjach na szczeblu projektów. Podobnie jak w poprzednim sprawozdaniu prognozy dotyczące umorzeń związanych z programami WRF na lata 2021–2027 opierają się na wskaźnikach umorzeń poprzednich programów. W tym roku prognoza zawiera informacje pochodzące z dotychczasowego profilu wdrażania WRF na lata 2021–2027. Dokładny rok umorzenia zależałby od zamykania poszczególnych projektów i działań, czego nie można precyzyjnie przewidzieć.

6.    NextGenerationEU

NextGenerationEU XXIII to tymczasowy instrument nadzwyczajny na potrzeby reagowania kryzysowego oraz środków służących odbudowie gospodarki i zwiększaniu odporności po kryzysie związanym z COVID-19. Bezzwrotny komponent wsparcia w ramach NextGenerationEU stanowi zewnętrzne dochody przeznaczone na finansowanie reform i priorytetów inwestycyjnych – w szczególności za pomocą Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) oraz poprzez wzmocnienie szeregu programów, które mają kluczowe znaczenie dla odbudowy. Aby w przejrzysty sposób przedstawić wpływ NextGenerationEU, szacunki dotyczące oczekiwanego wykorzystania zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel sporządzono oddzielnie dla każdego programu (zob. tabela 3). Prognozę opracowano na podstawie rocznych rat zobowiązań przewidzianych w programowaniu finansowym towarzyszącym projektowi budżetu na 2025 r.

Centralnym elementem NextGenerationEU jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), na który przypada 80 % bezzwrotnych środków XXIV . Wypływy środków z zasobów NextGenerationEU są w dużej mierze uzależnione od tempa wypłat w ramach RRF. RRF osiągnął połowę fazy wdrażania i postępy są proporcjonalne do osiągania kamieni milowych i wartości docelowych związanych z reformami i inwestycjami państw członkowskich.

Od maja 2024 r. wszystkie 27 państw członkowskich zaktualizowało swoje krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności (RRP), aby uwzględnić aktualizację alokacji w ramach RRF. Prawie wszystkie państwa członkowskie włączyły specjalne rozdziały REPowerEU do krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności, zgodnie z planem REPowerEU Komisji mającym na celu zwiększenie niezależności energetycznej i wspieranie transformacji energetycznej w kierunku zrównoważonych odnawialnych źródeł energii. Ponadto rozdziały REPowerEU przedłożone przez Irlandię i Niemcy są obecnie przedmiotem oceny Komisji, która ma zostać przyjęta w kolejnych miesiącach. Ogółem wypłacono 232 mld EUR (148 mld EUR w formie bezzwrotnego wsparcia i 84 mld EUR w formie pożyczek) z około 648 mld EUR w formie bezzwrotnego wsparcia w ramach RRF i wsparcia w formie pożyczek zarówno w ramach RRF, jak i REPowerEU. Obejmuje to 56,5 mld EUR płatności zaliczkowych na rzecz RRF oraz 10,5 mld EUR płatności zaliczkowych na rzecz REPowerEU (zarówno wsparcie zwrotne, jak i bezzwrotne). Niniejsza prognoza opiera się na planowaniu wypłat w ramach poszczególnych RRP, z uwzględnieniem już zatwierdzonych zmian. W zależności od postępów we wdrażaniu krajowych RRP oczekuje się, że roczne bezzwrotne wsparcie w ramach RRF osiągnie poziom 65 mld EUR w 2025 r. i około 70 mld EUR w 2026 r. XXV W porównaniu z ubiegłoroczną prognozą profil wypłat jest nieco skoncentrowany na późniejszym etapie, na podstawie zaktualizowanych RRP. Na podstawie obecnych planów państw członkowskich w niniejszej prognozie nie oszacowano żadnych umorzeń.

Państwa członkowskie zdecydowanie i w dużej mierze priorytetowo potraktowały wykorzystanie bezzwrotnego wsparcia w celu finansowania inwestycji i reform, a nie wsparcia w formie pożyczki. Zgodnie z art. 14 ust. 6 zmienionego rozporządzenia w sprawie RRF łącznie 13 państw członkowskich wnioskowało o pożyczki, a dodatkowe wsparcie w formie pożyczki zatwierdzono na łączną kwotę 291 mld EUR.

REACT-EU stanowi drugi co do wielkości instrument NextGenerationEU, na który przypada 12 % bezzwrotnego wsparcia i w ramach którego zapewniono przydzielanie dodatkowych środków w latach 2021 i 2022 za pośrednictwem niektórych istniejących funduszy polityki spójności (EFRR, EFS i FEAD). Zobowiązania w ramach REACT-EU były realizowane w latach 2021–2022. Państwa członkowskie mogą wykorzystać finansowanie w ramach REACT-EU, aby podjąć działania wobec napływu uchodźców w następstwie wszczętej przez Rosję wojny napastniczej przeciwko Ukrainie. Aby zmniejszyć presję na budżety państw i umożliwić szybsze i łatwiejsze wdrażanie środków związanych z integracją obywateli państw trzecich, Komisja zaproponowała w 2022 r. zwiększone płatności zaliczkowe i uproszczone metody rozliczania kosztów XXVI . Płatności okresowe i końcowe w bieżącej prognozie są skoncentrowane w latach 2022–2024 zgodnie z celami REACT-EU dotyczącymi przyspieszenia wdrożenia przez wykorzystanie już istniejących programów i zapewnienie pełnej elastyczności zasad wdrażania. W porównaniu z ubiegłoroczną prognozą oczekuje się, że płatności w ramach REACT-EU wzrosną w 2024 r. w związku z przedłużeniem terminu składania wniosków o płatność, jak uzgodniono w rozporządzeniu w sprawie STEP. Pewne ostateczne płatności końcowe – zarówno w ramach EFS, jak i EFRR – spodziewane są do końca 2025 r.

Na pozostałych pięć programów wspieranych w ramach NextGenerationEU przypada pozostałe 8 % bezzwrotnego przydziału środków. W prognozie płatności uwzględniono doświadczenia z poprzednich programów, biorąc pod uwagę krótszy cykl zobowiązań i ukierunkowanie na natychmiastowe potrzeby w zakresie odbudowy. Opóźnienia w przyjęciu WRF i przepisów dotyczących poszczególnych programów miały wpływ na Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST). Wszystkie programy FST zostały przyjęte do końca 2022 r., z wyjątkiem programu dotyczącego Bułgarii, przyjętego w 2023 r. Faza wdrażania rozpoczęła się bezpośrednio po przyjęciu programów, a wszystkie wypłaty przewidziano na lata 2023–2026. W przypadku InvestEU prognoza odzwierciedla przewidywany harmonogram tworzenia rezerw na potrzeby gwarancji budżetowej, wydatki na centrum doradztwa oraz wydatki związane z udzielaniem wsparcia.

7.    Ewolucja poziomu zobowiązań pozostających do spłaty

Oczekuje się, że łączna kwota RAL z WRF na lata 2021–2027 i poprzednich WRF będzie stopniowo maleć w latach 2025–2027, z 474 mld EUR do 365 mld EUR. W porównaniu z ubiegłoroczną prognozą (322 mld EUR) oznacza to wzrost o 43 mld EUR. W tym roku zobowiązania pozostające do spłaty obejmują również Instrument na rzecz Ukrainy. Przy dużym udziale polityki spójności jej realizacja zgodnie z zasadą umorzenia „N+3” będzie determinować ogólne zmiany stanu zobowiązań pozostających do spłaty, z koncentracją płatności na etapie końcowym WRF i po ich zakończeniu (zob. pkt 2.1). Jeżeli chodzi o NextGenerationEU, RAL będą stopniowo rozliczane do końca 2026 r., kiedy to wszystkie płatności będą musiały zostać zakończone, z wyjątkiem bardzo małych kwot powiązanych z wydatkami administracyjnymi.

Prognoza dotycząca zmian RAL wynikających z WRF na lata 2021–2027 i poprzednich WRF (z wyłączeniem NextGenerationEU) jako udziału w DNB UE-27 spadłaby z 2,4 % do 1,85 % w 2027 r., co tłumaczy się wzrostem RAL, który jest kompensowany wzrostem DNB UE-27. RAL odzwierciedlają dotychczasowy stan wykonania budżetu, w tym opóźnienia w polityce spójności i rolnictwie, które zgodnie z szacunkami będą utrzymywać się do końca okresu programowania.

Nie bierze się pod uwagę prognoz dotyczących WRF na okres po 2027 r. Ponieważ WRF na lata 2021–2027 zakończą się w 2027 r., dane prognozowane na lata 2028–2029 odnoszą się wyłącznie do zobowiązań podjętych w latach 2021–2027. Kolejne WRF miałyby wpływ na wskaźnik absorpcji RAL. W związku z tym prognoza dotycząca RAL jest sporządzana wyłącznie do końca 2027 r.

Wykres 3 – Ewolucja poziomu zobowiązań pozostających do spłaty w latach 2025–2027, mierzona jako procent dochodu narodowego brutto Unii Europejskiej

8.Prognoza wpływów do budżetu UE na lata
2025–2029

Budżet UE jest finansowany z zasobów własnych i innych dochodów. Ponadto Unia jest uprawniona do zaciągania pożyczek na finansowanie NextGenerationEU, które są przekazywane do budżetu z zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel. Komisja uruchamia środki w drodze operacji na międzynarodowych rynkach kapitałowych w zależności od potrzeb finansowych programów wydatków w ramach NextGenerationEU (zob. pkt 2.4). W tym celu Komisja stosuje zróżnicowaną strategię finansowania XXVII i w ramach tej strategii publikuje coroczne decyzje w sprawie zaciągania pożyczek oraz sześciomiesięczne plany finansowania. Niniejsza prognoza koncentruje się na dochodach niezbędnych do sfinansowania wydatków budżetowych w ramach WRF (z wyłączeniem bezzwrotnego wsparcia w ramach NextGenerationEU).

Kwota zasobów własnych niezbędna do sfinansowania budżetu jest uwarunkowana łączną kwotą wydatków pomniejszoną o pozostałe dochody. W związku z tym prognoza dochodów budżetu UE na lata 2025–2029 opiera się na zasadzie, zgodnie z którą wydatki muszą odpowiadać dochodom, a zatem całkowita wartość dochodów jest równa całkowitej wartości wydatków.

Zgodnie z umową o wystąpieniu (część V) od 2021 r. Zjednoczone Królestwo wnosi wkład do budżetu UE w odniesieniu do zobowiązań pozostających do spłaty z poprzednich ram finansowych. Obejmuje to zobowiązania pozostające do spłaty na koniec 2020 r., a także świadczenia emerytalne i inne zobowiązania określone w porozumieniu finansowym. Wkład Zjednoczonego Królestwa stanowi „inne dochody” budżetu UE i nie jest częścią zasobów własnych Unii. Będzie on stopniowo wycofywany w miarę regulowania zobowiązań pozostających do spłaty.

Zakłada się, że inne dochody różne, które nie stanowią części zasobów własnych Unii, pozostaną nominalnie niezmienne na poziomie projektu budżetu na 2025 r.

Zasoby własne – wkłady krajowe i cła – stanowią większość dochodów niezbędnych do sfinansowania wydatków budżetowych. Prognozy oparto na obowiązującej decyzji w sprawie zasobów własnych XXVIII . Nie uwzględniają one wniosków Komisji w sprawie nowych zasobów własnych z 20 czerwca 2023 r. XXIX Rozwój wkładów krajowych w okresie objętym prognozą zależy głównie od cyklu wydatkowania. Po powolnym rozpoczęciu ważnych programów wydatków wzrost wydatków ze względu na przyspieszoną realizację programów doprowadzi do zwiększenia wkładów krajowych w latach 2025–2027. Przewiduje się, że w ujęciu średnim w latach 2025–2027 wkłady krajowe wyniosą 153 mld EUR rocznie lub 0,80 % dochodu narodowego brutto UE.

Na lata 2028 i 2029 prognoza ogranicza się do wydatków wynikających z obecnych WRF i nie obejmuje wydatków w następnych WRF. W związku z tym odpowiednia prognoza potrzeb w zakresie dochodów, w szczególności zasobów własnych opartych na DNB, jest niekompletna.

Wykres 4 – Prognoza dochodów do celów finansowania WRF na lata 2025–2029

W danym roku łączna kwota zasobów własnych zgromadzonych przez Unię nie może przekroczyć pułapu zasobów własnych określonego w decyzji w sprawie zasobów własnych, wynoszącego 1,4 % dochodu narodowego brutto państw członkowskich UE, przy dodatkowym tymczasowym podwyższeniu o 0,6 % DNB UE na pokrycie wszystkich zobowiązań Unii z tytułu pożyczek zaciągniętych na rynkach kapitałowych w celu sfinansowania NextGenerationEU. Chociaż przewiduje się, że zasoby własne będą rosły w latach 2026 i 2027, oczekuje się, że dostępny margines w ramach tworzenia zasobów własnych (tzw. margines elastyczności) zmaleje, ponieważ płatności i dochody mają wzrosnąć w 2025 i 2026 r. w porównaniu z 2024 r., natomiast dochód narodowy brutto Unii ma rosnąć jedynie stopniowo w tych samych latach XXX . Margines w ramach stałego pułapu ma zmniejszyć się z około 115 mld EUR w 2025 r. do około 88 mld EUR w 2027 r.; margines w ramach tymczasowego pułapu dla NextGenerationEU wzrasta ze 105,4 mld EUR do 113,3 mld EUR w oparciu o kwoty przewidziane na koszty finansowania zewnętrznego w ramach NGEU. Niepewność związana z tą prognozą pozostaje duża, ponieważ faktyczne kwoty zależą zarówno od tempa wypłat w ramach NGEU i powiązanych operacji zaciągania pożyczek, jak i od zmian stóp procentowych.

9.Wnioski

Niniejsza prognoza jest sporządzana w kontekście dużej niepewności. Inicjatywy przedstawione w celu wsparcia państw członkowskich, państw trzecich i konkretnych sektorów spowodowały przyspieszenie płatności w odniesieniu do zaległych i nowych programów. Po historycznym śródokresowym przeglądzie WRF i instrumentów finansowania zewnętrznego więcej środków finansowych dostępnych jest na rzecz Ukrainy i sąsiadujących krajów partnerskich, a także na rzecz migracji i konkurencyjności.

Opóźniona realizacja programów polityki spójności na lata 2021–2027 zwiększa ryzyko umorzeń. Do nagromadzenia opóźnień mogło również przyczynić się skupianie się organów krajowych na zakończeniu programów z poprzednich WRF i NextGenerationEU, biorąc pod uwagę ich krótsze ramy czasowe, wraz z późnym przyjęciem odpowiednich podstawowych aktów prawnych. Aby uniknąć urzeczywistnienia się tych umorzeń, państwa członkowskie muszą przyspieszyć tempo wdrażania w latach 2026 i 2027 w celu uniknięcia utraty środków w związku z przepisami dotyczącymi umorzeń. W związku z zakończeniem programów funduszy spójności na lata 2014–2020 i programów EFRROW na lata 2014–2022 kwoty zagrożone umorzeniem wzrosły w porównaniu z poprzednią prognozą w następstwie analizy wdrażania i najnowszej prognozy państw członkowskich.

Pułap płatności WRF pozostaje wystarczający do pokrycia przewidywanych płatności do końca okresu obowiązywania WRF. Oczekuje się, że płatności będą kształtować się znacznie poniżej pułapu płatności WRF w latach 2024 i 2025, co pozwoli na przeniesienie niewykorzystanych kwot w ramach określonych limitów pod koniec okresu, kiedy potrzeby kredytowe będą wyższe. W szczególności zmieniony art. 11 ust. 3a rozporządzenia w sprawie WRF umożliwi przesunięcie marginesu z 2025 r. na 2026 r. Ogólnie rzecz biorąc, marża netto w latach 2025–2027 z uwzględnieniem dostosowań dotyczących poszczególnych programów szacowana jest na 17,6 mld EUR. W związku z tym możliwe jest większe przyspieszenie w ramach pułapów płatności. Jeżeli przyspieszenie nie nastąpi, istnieje ryzyko, że znaczne kwoty marginesów pozostaną niewykorzystane na koniec okresu.

Ukierunkowane inwestycje i reformy w ramach NextGenerationEU nadal stanowią wsparcie dla gospodarki UE i mają pomóc w przejściu na czystą, zieloną energię. W nadchodzących latach państwa członkowskie będą musiały wdrożyć fundusze NextGenerationEU z zachowaniem terminu wypłat w 2026 r., a jednocześnie przyspieszyć wdrażanie funduszy spójności w celu zmniejszenia ryzyka umorzeń.

Chociaż nominalnie RAL wzrastają pod koniec okresu WRF w porównaniu z ubiegłym rokiem, to jednak zobowiązania te mierzone jako udział w dochodzie narodowym brutto UE ulegają zmniejszeniu, co pokazuje, że nominalny wzrost gospodarki UE przeważa nad nagromadzeniem zobowiązań pozostających do spłaty z budżetu UE. NextGenerationEU ma tymczasowy wpływ na poziom unijnych zobowiązań pozostających do spłaty. Jak wcześniej stwierdzono w sprawozdaniu, poziom zobowiązań pozostających do spłaty był najwyższy na koniec 2023 r., a ich łączna wartość wyniosła 543 mld EUR, głównie ze względu na wpływ NextGenerationEU. Wykazano, że efekt ten stopniowo się zmniejsza i powróci do poziomów porównywalnych z początkiem okresu WRF do końca 2027 r. Odzwierciedla on jednak aktualny stan wykonania budżetu, w tym opóźnienia w polityce spójności i rolnictwie, które według szacunków będą utrzymywać się do końca okresu programowania.

Zasoby własne niezbędne do sfinansowania budżetu wraz z innymi dochodami będą zgodne z cyklem wydatków w ramach WRF. Wielkość marginesu dostępnego w ramach pułapu zasobów własnych pozostanie jednak stosunkowo stabilna, ponieważ rosnące potrzeby w zakresie dochodów odpowiadają prognozowanemu nominalnemu wzrostowi gospodarki UE.

Załącznik II – Wyniki prognozy

O ile nie wskazano inaczej, wszystkie wartości podano w mld EUR, w cenach bieżących. Niektóre sumy poszczególnych kwot mogą nie być równe łącznej kwocie ze względu na zaokrąglenia.

Tabela 1.1 – Prognoza długoterminowa przyszłych wypływów z budżetu na lata 2025–2029 w odniesieniu do WRF

Rok	2025	2026	2027	2028	2029	Ogółem
Pułap środków na zobowiązania	190,5	180,5	186,2			557,2
Pułap płatności	175,4	180,6	184,2			540,2
Ponadto dostosowanie na potrzeby art. 5 WRF (szacunki na przyszłe lata)		1,8	3,2			4,9
Zobowiązania (zaprogramowane)*	199,8	188,5	195,3			583,7
Prognozowane płatności**	152,7	185,6	197,7	144,7	123,3	804,1
W tym instrumenty szczególne***	8,3	0,2	0,0			8,5

* Zgodnie z projektem budżetu na 2025 r., w tym alokacją z Rezerwy na rzecz Ukrainy i środkami wynikającymi z art. 5 rozporządzenia w sprawie WRF i art. 15 ust. 3 rozporządzenia finansowego i art. 15 ust. 3 rozporządzenia finansowego. Nie uwzględnia się nieprzydzielonych marginesów.

** Obejmuje szacowany poziom płatności na poczet Rezerwy na rzecz Ukrainy wyłącznie w 2025 r.

*** Kwoty przeznaczone na instrumenty szczególne obejmują rezerwę na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej, Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji, pobrexitową rezerwę dostosowawczą, Rezerwę na rzecz Ukrainy, instrument EURI oraz instrument elastyczności. W kolejnych tabelach płatności związane z uruchamianiem środków w ramach instrumentu elastyczności oraz instrumentu EURI są uwzględnione w odpowiednich działach.

Tabela 1.2 – Płatności związane z zobowiązaniami w ramach WRF na lata 2021–2027

Dział WRF	2025	2026	2027	2028	2029	Ogółem
1 Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa	17,7	23,7	23,3	22,4	16,9	104,0
2 Spójność, odporność i wartości	40,9	56,8	70,9	79,4	74,6	322,6
2.1 Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna	29,6	45,9	58,2	71,8	72,2	277,8
2.2 Odporność i wartości	11,3	10,9	12,6	7,6	2,4	44,8
3 Zasoby naturalne i środowisko	52,5	55,7	59,5	17,5	14,5	199,7
3.1 Wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie	40,6	40,5	40,5			121,7
3.2 Inne programy w odniesieniu do zasobów naturalnych i środowiska	11,9	15,1	19,0	17,5	14,5	78,1
4 Migracja i zarządzanie granicami	3,0	3,5	4,0	4,3	3,5	18,2
5 Bezpieczeństwo i obrona	2,0	2,7	2,5	2,5	1,8	11,5
6 Sąsiedztwo i świat	12,7	17,6	19,8	17,3	11,6	79,0
7 Europejska administracja publiczna	12,6	13,1	13,5			39,3
Instrumenty szczególne	5,6					5,6
Ogółem	146,9	173,2	193,4	143,4	122,9	779,9

Tabela .1.3 – Płatności z tytułu wypełnienia zobowiązań sprzed 2021 r.

Dział WRF	2025	2026	2027	2028	2029	Ogółem
1 Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa	2,7	2,2	1,2	0,6	0,2	7,0
2 Spójność, odporność i wartości	0,7	1,7	0,7	0,0		3,1
2.1 Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna	0,7	1,7	0,7			3,0
2.2 Odporność i wartości	0,0	0,0	0,0	0,0		0,1
3 Zasoby naturalne i środowisko	0,2	6,0	0,3	0,1	0,1	6,7
3.1 Wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie
3.2 Inne programy w odniesieniu do zasobów naturalnych i środowiska	0,2	6,0	0,3	0,1	0,1	6,7
4 Migracja i zarządzanie granicami	0,3	0,2	0,1			0,5
5 Bezpieczeństwo i obrona	0,2	0,1	0,1	0,0		0,4
6 Sąsiedztwo i świat	1,7	2,1	2,0	0,6	0,1	6,5
Ogółem	5,7	12,4	4,4	1,3	0,4	24,3

Tabela 2 – Prognozowane umorzenia w latach 2025–2027

Dział WRF	Zakończenie	WRF	Ogółem
1 Jednolity rynek, innowacje i gospodarka cyfrowa	0,5	0,7	1,1
2 Spójność, odporność i wartości	1,2	3,1	4,3
2.1 Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna	1,0	2,7	3,7
2.2 Odporność i wartości	0,2	0,4	0,5
3 Zasoby naturalne i środowisko	2,7	0,1	2,7
3.2 Inne programy w odniesieniu do zasobów naturalnych i środowiska	2,7	0,1	2,7
4 Migracja i zarządzanie granicami	0,3	0,1	0,4
5 Bezpieczeństwo i obrona		0,0	0,0
6 Sąsiedztwo i świat	0,1	0,1	0,2
Ogółem	4,7	4,1	8,8

Tabela 3 – Długoterminowa prognoza wypływów w odniesieniu do NextGenerationEU

Program	2025	2026	2027	Ogółem
„Horyzont Europa”	0,7	0,2	0,0	0,9
InvestEU	1,0	1,2	0,0	2,2
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)	2,0	0,0	0,0	2,0
Europejski Fundusz Społeczny (EFS)	0,4	0,0	0,0	0,4
Europejski Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności	64,9	70,1	0,0	135,0
Unijny Mechanizm Ochrony Ludności (rescEU)	0,2	0,5	0,0	0,7
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)	1,8	1,3	0,0	3,1
Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji	1,3	2,6	0,0	3,9
Ogółem	72,4	75,8	0,0	148,1

Tabela 4 – Zmiana łącznej kwoty zobowiązań pozostających do spłaty w latach 2025–2027

Źródło	Zobowiązania pozostające do spłaty na początku 2025 r. (szacunkowo)*	Zobowiązania 2025–2027	Płatności 2025–2027	Umorzenia 2025–2027	Zobowiązania pozostające do spłaty do końca 2027 r.
WRF	325,8	583,3	535,6	8,8	364,7
NGEU	148,0	0,1	148,1
Ogółem	473,9	583,4	683,8	8,8	364,7

* Zobowiązania pozostające do spłaty na początku 2025 r. obejmują 19,7 mld EUR wygenerowanych z zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel (z wyłączeniem NextGenerationEU), których nie uwzględniono w tabeli.

* Nie uwzględnia się wewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel.

Tabela 5 – Prognoza długoterminowa przyszłych wpływów do budżetu UE na lata 2025–2029

WPŁYWY		2025	2026	2027	2028	2029	Ogółem
Pułap zasobów własnych wyrażony jako odsetek dochodu narodowego brutto UE		2,00 %	2,00 %	2,00 %			Nie dotyczy
w tym tymczasowy wzrost w odniesieniu do NextGenerationEU		0,60 %	0,60 %	0,60 %			Nie dotyczy
Pułap zasobów własnych wyrażony w mld EUR***	a	368,5	381,4	394,2			Nie dotyczy
w tym tymczasowy wzrost w odniesieniu do NextGenerationEU	a’	110,5	114,4	118,3			Nie dotyczy
Kwota netto tradycyjnych zasobów własnych**	b	21,1	21,8	22,6	23,4	24,1	113,0
Wkłady krajowe	c	127,3	159,8	171,4	118,2	96,4	673,0
w tym Zasoby własne oparte na VAT	c’	24,4	25,2	26,1	26,9	27,8	130,4
Zasoby własne oparte na tworzywach sztucznych		7,1	7,1	7,1	7,0	7,0	35,3
Zasoby własne oparte na DNB***		95,8	127,4	138,2	84,2	61,6	507,2
Zasoby własne ogółem	d=b+c	148,4	181,6	194,0	141,5	120,5	786,0
w tym zasoby własne przeznaczone na finansowanie zobowiązań NextGenerationEU****	d’	5,2	3,8	5,0			13,9
Inne dochody (w tym tymczasowy wkład Zjednoczonego Królestwa)	e	4,3	4,0	3,8	3,2	2,9	18,1
DOCHODY OGÓŁEM	d+e	152,7	185,6	197,7	144,7	123,3	804,1
Dostępny margines w ramach pułapu zasobów własnych	a–d	220,1	199,8	200,2			Nie dotyczy
w tym margines w ramach tymczasowego wzrostu w odniesieniu do NGEU	a’–d’	105,4	110,7	113,3			Nie dotyczy

* Pułap zasobów własnych – obliczony na podstawie prognozy gospodarczej z wiosny 2024 r. dotyczącej dochodu narodowego brutto UE-27

** Tradycyjne zasoby własne szacuje się na podstawie wskaźnika zatrzymania kosztów poboru wynoszącego 25 %.

*** Kwoty zasobów własnych opartych na DNB na lata 2028 i 2029 są niedoszacowane, ponieważ prognoza nie uwzględnia wydatków w następnych WRF. Dodatkowe wydatki w następnych WRF musiałyby zostać pokryte z dodatkowych wkładów z tytułu zasobów własnych opartych na DNB, aby zapewnić zrównoważony budżet.

**** Na lata 2026 i 2027 na podstawie obecnego programowania finansowego.

(I)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012, Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1.

(II)

COM(2021) 343 z 30.6.2021. Jest to pierwsze wydanie niniejszego sprawozdania za okres WRF 2021–2027.

(III)

Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027, Dz.U. L 433I z 22.12.2020, s. 11.

(IV)

Rozporządzenie Rady (UE) 2020/2094 ustanawiające Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19, Dz.U. L 433I z 22.12.2020, s. 23 („NextGenerationEU”).

(V)

O ile nie wskazano inaczej, wszystkie kwoty w sprawozdaniu wyrażone są w cenach bieżących.

(VI)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady „Dostosowanie techniczne wieloletnich ram finansowych na 2025 r. zgodnie z art. 4 rozporządzenia Rady (UE, Euratom) 2020/2093 określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027”. COM(2024) 120 final

(VII)

Preliminarz Komisji Europejskiej na rok budżetowy 2025. SEC(2024) 250.

(VIII)

Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2024/765 z dnia 29 lutego 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE, Euratom) 2020/2093 określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 (Dz.U. L, 2024/765, 29.2.2024).

(IX)

W art. 5 rozporządzenia w sprawie WRF przewidziano dodatkowy przydział środków na zobowiązania i środków na płatności w ramach wcześniej określonego wykazu programów – na kwotę równoważną niektórym rodzajom grzywien.

(X)

Art. 15 ust. 3 rozporządzenia finansowego stanowi, że środki na zobowiązania odpowiadające kwocie umorzeń dokonanych w związku z projektami badawczymi mogą być ponownie udostępnione.

(XI)

Wpływ śródokresowego przeglądu przedstawiono szczegółowo w projekcie budżetu na 2025 r.

(XII)

Wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie ponownego wykorzystania umorzonych środków finansowych w związku z programem badawczym (C/2024/1972), Dz.U. C, C/2024/1972, 29.2.2024.

(XIII)

Dodatkowe informacje na temat tych instrumentów są dostępne w projekcie budżetu na 2025 r. oraz w dostosowaniu technicznym WRF na 2025 r.

(XIV)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/795 z dnia 29 lutego 2024 r. w sprawie ustanowienia Platformy na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy (STEP) oraz zmiany dyrektywy 2003/87/WE oraz rozporządzeń (UE) 2021/1058, (UE) 2021/1056, (UE) 2021/1057, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 223/2014, (UE) 2021/1060, (UE) 2021/523, (UE) 2021/695, (UE) 2021/697 i (UE) 2021/241, Dz.U. L, 2024/795, 29.2.2024.

(XV)

 Decyzja Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej oraz uchylająca decyzję 2014/335/UE, Euratom, Dz.U. L 424 z 15.12.2020, s. 1.

(XVI)

 Dz.U. C 66 I z 19.2.2019, s. 1.    

(XVII)

Kwotę tę uzupełniają dotacje w wysokości 20 mld EUR w ramach REPowerEU finansowane w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) oraz 2,1 mld EUR w postaci przesunięć z pobrexitowej rezerwy dostosowawczej (BAR).

(XVIII)

Kwota ta obejmuje zmniejszenie o 1 mld EUR uwzględnione w zmienionym rozporządzeniu w sprawie WRF w następstwie śródokresowego przeglądu WRF.

(XIX)

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady, Prognoza długoterminowa przyszłych wpływów do budżetu UE i wypływów z tego budżetu (2024-2028). COM(2023) 390 final.

(XX)

Państwa członkowskie podjęły decyzję o przesunięciu środków między płatnościami bezpośrednimi a rozwojem obszarów wiejskich. Wyniki przedstawiono w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2023/813 z dnia 8 lutego 2023 r.

(XXI)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/792 z dnia 29 lutego 2024 r. ustanawiające Instrument na rzecz Ukrainy, Dz.U. L, 2024/792, 29.2.2024.

(XXII)

Z wyjątkiem tych ponownie wykorzystanych w programach pochodzenia, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami (np. „Horyzont”, ISWMR). Z kwoty tej wykluczono potencjalne umorzenia wynikające z programów, których przepisy przewidują automatyczne ponowne wykorzystanie.

(XXIII)

Datą graniczną dla danych NextGenerationEU jest 16 maja 2024 r.

(XXIV)

Ze względu na to, że mechanizm realizacji elementu pożyczkowego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności jest stymulowany popytem, nie są dostępne prognozy dotyczące tego elementu (podobnie jak w przypadku innych instrumentów pożyczkowych wdrażanych poza budżetem).

(XXV)

Bezzwrotne wsparcie w ramach RRF finansowane z kredytów NGEU, z wyłączeniem ETS i pobrexitowej rezerwy dostosowawczej. Oczekuje się, że z uwzględnieniem dodatkowych dotacji finansowanych w ramach REPowerEU ETS i pobrexitowej rezerwy dostosowawczej wypłaty wyniosą 69,4 mld EUR w 2025 r. i 74,6 mld EUR w 2026 r.

(XXVI)

COM(2022) 145 final z 23.3.2022.

(XXVII)

COM(2021) 250 final z 14.4.2021.

(XXVIII)

Decyzja Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r., Dz.U. L 424 z 15.12.2020, s. 1.

(XXIX)

COM(2023) 330 final z 20.6.2023.

(XXX) Komisja Europejska, European Economic Forecast Spring 2024 [Europejska prognoza gospodarcza – wiosna 2024 r.].