Bruksela, dnia 14.6.2023

COM(2023) 327 final

Zalecenie

DECYZJA RADY

upoważniająca do podjęcia rokowań w sprawie umowy ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie wzmocnienia międzynarodowych łańcuchów dostaw minerałów krytycznych


UZASADNIENIE

1.KONTEKST ZALECENIA

1.1.Przyczyny i cele zalecenia

16 sierpnia 2022 r. Stany Zjednoczone Ameryki („USA”) przyjęły ustawę o obniżeniu inflacji („ustawa IRA”) 1 , zmieniającą sekcję 30D amerykańskiego kodeksu podatkowego (ulga „Clean Vehicle Credit”). Wprowadzono w ten sposób subsydia na zakup pojazdów z kwalifikującymi się akumulatorami lub ogniwami paliwowymi w formie ulgi podatkowej o wartości do 7 500 USD za pojazd.

Warunkiem przyznania pełnej kwoty subsydium jest wyposażenie pojazdu m.in. w akumulator zawierający co najmniej 40 % minerałów krytycznych (50 % od 2024 r., 60 % od 2025 r., 70 % od 2026 r., 80 % od 2027 r.), przy czym minerały te muszą być:

1)wydobywane i przetwarzane w USA lub w państwie, z którym USA mają obowiązującą umowę o wolnym handlu lub

2)poddane recyklingowi w Ameryce Północnej.

Ulga „Clean Vehicle Credit” prowadzi zatem w coraz większym stopniu do tego, że z łańcuchów dostaw USA wykluczane są pochodzące z UE minerały krytyczne i przetworzone surowce przeznaczone do akumulatorów samochodowych. Zupełnie inaczej jest w przypadku przywozu minerałów krytycznych i przetworzonych surowców od amerykańskich partnerów umów o wolnym handlu, takich jak Chile, Korea czy Japonia, z którymi USA zawarły 28 marca 2023 r. umowę w sprawie minerałów krytycznych. Ma to negatywny wpływ na możliwości eksportu z UE do USA.

W związku z tym 10 marca 2023 r. przewodnicząca Ursula von der Leyen i prezydent Joe Biden wydali wspólne oświadczenie, w którym wyrazili zamiar rozpoczęcia rokowań w sprawie ukierunkowanej umowy między UE a USA w sprawie minerałów krytycznych („CMA”) 2 w celu zapewnienia, aby minerały wydobywane lub przetwarzane w UE mogły być wykorzystywane w pojazdach kwalifikujących się do ulgi „Clean Vehicle Credit”. USA wyjaśniły, że zawarcie CMA jest konieczne, aby przyznać UE równoważny status jak w przypadku amerykańskich partnerów umów o wolnym handlu do celów ulgi „Clean Vehicle Credit”.

W 2022 r. z UE do USA wywieziono odpowiednie minerały krytyczne o wartości 8,3 mld EUR, co stanowi 16,3 % łącznego wywozu tych towarów z UE.

Zawierając CMA, UE i USA – oprócz rozwiązania kwestii związanych z ustawą IRA– poczyniłyby również nowy krok na drodze do pogłębienia szerzej rozumianych stosunków gospodarczych i pomogłyby zbudować zrównoważone i odporne międzynarodowe łańcuchy dostaw w sektorach kluczowych dla osiągnięcia neutralności emisyjnej i zapewnienia bezpieczeństwa, w tym w sektorze lotnictwa, przestrzeni kosmicznej i obronności.

10 marca USA przekazały Komisji Europejskiej („Komisja”) propozycję CMA. 21 marca 2023 r. Komisja przekazała tę propozycję Radzie Unii Europejskiej („Rada”) i Parlamentowi Europejskiemu.

1.2.Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

Rokowania i zawarcie CMA są spójne z ogólną polityką handlową UE, ponieważ przyczyniłyby się do zwiększenia wymiany handlowej i inwestycji między UE a USA oraz do zmniejszenia ryzyka nowych napięć handlowych między UE a USA. Ten dwojaki cel jest w pełni spójny z Traktatem o Unii Europejskiej (TUE), zgodnie z którym UE powinna zachęcać wszystkie kraje do integracji w ramach gospodarki światowej, między innymi drogą stopniowego znoszenia ograniczeń w handlu międzynarodowym 3 . Jest to również zgodne z charakterem partnerstwa strategicznego UE-USA, co potwierdzono w ostatnim oświadczeniu po szczycie UE-USA z 15 czerwca 2021 r. 4 , oraz z pozytywnym programem gospodarczym Rady ds. Handlu i Technologii wyrażonym we wspólnych oświadczeniach z października 2021 r. 5 , maja 2022 r. 6 , grudnia 2022 r. 7 i maja 2023 r. 8  

1.3.Spójność z innymi politykami Unii

Zalecenie jest spójne z innymi politykami Unii.

We wniosku dotyczącym aktu o surowcach krytycznych z 16 marca 2023 r. 9 Komisja proponuje zacieśnić współpracę z państwami trzecimi przez stymulowanie zrównoważonych inwestycji w łańcuchy wartości surowców krytycznych i inne elementy w łańcuchu wartości oraz przekształcanie możliwości gospodarczych w realia korzystne dla obu stron. Tworzenie partnerstw strategicznych w łańcuchach wartości surowców, np. przez CMA, jest ważnym narzędziem zacieśnienia takiej współpracy.

Niniejsze zalecenie jest spójne z proponowanym unijnym aktem w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie 10 , którego celem jest zwiększenie unijnej produkcji najważniejszych technologii neutralnych emisyjnie, aby zapewnić bezpieczne, zrównoważone i konkurencyjne łańcuchy dostaw czystej energii z myślą o realizacji ambicji UE w zakresie klimatu i energii.

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

2.1.Podstawa prawna

Art. 218 ust. 3 i 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).

2.2.Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

Zgodnie z art. 5 ust. 3 TUE zasada pomocniczości nie ma zastosowania do obszarów podlegających wyłącznej kompetencji UE. Prawdopodobną materialną podstawą prawną umowy, która będzie wynikiem rokowań, jest wspólna polityka handlowa wymieniona w art. 3 TFUE wśród dziedzin podlegających wyłącznej kompetencji Unii. Zgodnie z art. 207 TFUE polityka ta obejmuje rokowania w sprawie umów handlowych.

2.3.Proporcjonalność

Zalecenie Komisji jest zgodne z zasadą proporcjonalności i konieczne w świetle naszego celu, jakim jest zapewnienie, aby pochodzące z UE minerały krytyczne i przetworzone surowce do akumulatorów pojazdów elektrycznych nie były dyskryminowane w ramach stosowania ulgi „Clean Vehicle Credit” dzięki temu, że zostaną one uznane za pochodzące z „państwa, z którym Stany Zjednoczone zawarły umowę o wolnym handlu”.

2.4.Wybór instrumentu

Decyzja Rady.

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

3.1.Oceny ex post/oceny adekwatności obowiązującego prawodawstwa

Nie dotyczy.

3.2.Oceny ex post/oceny adekwatności obowiązującego prawodawstwa

Nie dotyczy.

3.3.Konsultacje z zainteresowanymi stronami

Przeprowadzono konsultacje z odpowiednimi zainteresowanymi stronami na temat ewentualnych korzyści z tego, że pochodzące z UE minerały krytyczne i przetworzone surowce będą uznawane za pochodzące z „państwa, z którym Stany Zjednoczone zawarły umowę o wolnym handlu” na potrzeby stosowania ulgi „Clean Vehicle Credit”. Zorganizowano szereg konsultacji w formie wysłuchań i spotkań w ramach dialogu ze społeczeństwem obywatelskim. Stanowi to uzupełnienie debat publicznych organizowanych przez Parlament Europejski oraz w państwach członkowskich UE.

3.4.Ocena skutków

Ze względu na polityczną konieczność szybkiego podjęcia działań w celu zmniejszenia lub uniknięcia napięć handlowych między UE a USA w związku z przyjęciem ustawy IRA oraz w celu zapewnienia uznania minerałów wydobywanych lub przetwarzanych w UE na potrzeby ulg podatkowych przyznawanych ekologicznym pojazdom na mocy ustawy IRA i jej środków wykonawczych, zrezygnowano z formalnego procesu oceny skutków.

3.5.Prawa podstawowe

Zalecenie jest spójne z Traktatami UE i z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej.

4.WPŁYW NA BUDŻET

CMA nie będzie mieć wpływu na budżet Unii.

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

5.1.Aspekty proceduralne

Komisja będzie negocjować w imieniu UE umowę, która ma zostać zawarta między UE a USA. Zgodnie z art. 218 ust. 4 TFUE proponuje się, aby Rada wyznaczyła Komitet ds. Polityki Handlowej jako komitet, w konsultacji z którym należy prowadzić rokowania.

Parlament Europejski będzie informowany na wszystkich etapach procedury zgodnie z art. 218 ust. 10 TFUE.

Komisja poda niniejsze zalecenie wraz z załącznikiem do wiadomości publicznej natychmiast po jego przyjęciu.

Komisja zaleca, aby wytyczne negocjacyjne zostały podane do wiadomości publicznej natychmiast po ich przyjęciu przez Radę.

Zalecenie

DECYZJA RADY

upoważniająca do podjęcia rokowań w sprawie umowy ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie wzmocnienia międzynarodowych łańcuchów dostaw minerałów krytycznych

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 218 ust. 3 i 4,

uwzględniając zalecenie Komisji Europejskiej,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Niniejszym upoważnia się Komisję do rozpoczęcia, w imieniu Unii Europejskiej, rokowań ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie umowy między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie wzmocnienia międzynarodowych łańcuchów dostaw minerałów krytycznych.

Artykuł 2

Rokowania prowadzone są na podstawie wytycznych negocjacyjnych Rady określonych w załączniku.

Artykuł 3

Komisja prowadzi rokowania w konsultacji z [nazwa specjalnego komitetu do uzupełnienia przez Radę].

Artykuł 4

Niniejsza decyzja wraz z załącznikiem zostanie podana do wiadomości publicznej niezwłocznie po jej przyjęciu.

Artykuł 5

Niniejsza decyzja skierowana jest do Komisji.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

   W imieniu Rady

   Przewodniczący

(1)    PL 117-169, H.R.5376 – Inflation Reduction Act of 2022 (ustawa o obniżeniu inflacji).
(2)     https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/statement_23_1613  
(3)    Art. 21 ust. 2 lit. e) TUE.
(4)     https://www.consilium.europa.eu/media/50758/eu-us-summit-joint-statement-15-june-final-final.pdf
(5)     https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/STATEMENT_21_4951
(6)     https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/statement_22_7516
(7)     https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/statement_22_7516
(8)     https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/statement_23_2992
(9)    Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ramy na potrzeby zapewnienia bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych („akt o surowcach krytycznych”) – zob. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/IP_23_1661
(10)    Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia ram środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu produkcji produktów technologii neutralnych emisyjnie (akt w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie) – zob. https://single-market-economy.ec.europa.eu/publications/net-zero-industry-act_en

Bruksela, dnia 14.6.2023

COM(2023) 327 final

ZAŁĄCZNIK

do

zalecenia dotyczącego decyzji Rady

upoważniającej do podjęcia rokowań w sprawie umowy ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki w sprawie wzmocnienia międzynarodowych łańcuchów dostaw minerałów krytycznych


ZAŁĄCZNIK

WYTYCZNE NEGOCJACYJNE DOTYCZĄCE UMOWY ZE STANAMI ZJEDNOCZONYMI AMERYKI W SPRAWIE WZMOCNIENIA MIĘDZYNARODOWYCH ŁAŃCUCHÓW DOSTAW MINERAŁÓW KRYTYCZNYCH

Charakter i zakres umowy

1.Umowa powinna obejmować postanowienia dotyczące wzmocnienia międzynarodowych łańcuchów dostaw minerałów krytycznych i powiązanych sektorów.    

2.Umowa powinna być w pełni zgodna z Porozumieniem ustanawiającym Światową Organizację Handlu (WTO) i innymi umowami międzynarodowymi zawartymi przez Unię Europejską lub Unię Europejską i jej państwa członkowskie.

Cele

3.Umowa powinna wzmocnić handel minerałami krytycznymi i poprawić dywersyfikację międzynarodowych łańcuchów dostaw minerałów krytycznych oraz wspierać upowszechnianie technologii akumulatorów pojazdów elektrycznych przez sformalizowanie wspólnego zobowiązania Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych Ameryki do ułatwiania handlu, promowania uczciwej konkurencji i zorientowanych na rynek warunków handlu minerałami krytycznymi, zapewniania powiązanych z handlem solidnych norm pracy i norm środowiskowych w łańcuchach dostaw minerałów krytycznych oraz współpracy w dążeniu do zapewnienia bezpiecznych, zrównoważonych i sprawiedliwych łańcuchów dostaw minerałów krytycznych.

Treść umowy

4.Umowa powinna obejmować postanowienia dotyczące wzmocnienia międzynarodowych łańcuchów dostaw minerałów krytycznych, przewidując wzajemne zobowiązania w zakresie handlu, norm pracy i ochrony środowiska.    

Aspekty dotyczące ułatwień w handlu

5.Umowa powinna ułatwiać handel, rozszerzać dostęp do źródeł minerałów krytycznych, które są zrównoważone, godne zaufania i wolne od nadużyć praw pracowniczych, a także promować uczciwą konkurencję i zorientowane na rynek warunki handlu minerałami krytycznymi. 

6.Umowa powinna mieć na celu wypracowanie wspólnego zrozumienia zakłócających polityk i praktyk nierynkowych w zakresie minerałów krytycznych i w innych pokrewnych sektorach, a także opracowanie skoordynowanych działań na rzecz wspierania dywersyfikacji łańcucha dostaw, zmniejszania podatności na zagrożenia i ograniczania ryzyka strategicznych zależności.

Aspekty dotyczące zrównoważoności

7.Umowa powinna zachęcać do współpracy w ramach bieżących prac, w tym w zakresie międzynarodowych norm dotyczących oceny cyklu życia minerałów krytycznych, wydobycia, etykietowania i recyklingu w celu wspierania zrównoważonych łańcuchów dostaw.

8.Umowa powinna promować wysoki poziom ochrony środowiska w odniesieniu do minerałów krytycznych oraz wspierać poprawę poziomu ochrony środowiska w odniesieniu do cyklu życia minerałów krytycznych i handlu minerałami krytycznymi.

9.W umowie należy podkreślić ważną rolę, jaką w ochronie środowiska odgrywają wielostronne umowy środowiskowe, również w odniesieniu do wpływu cyklu życia minerałów krytycznych na środowisko, oraz znaczenie wdrażania odpowiednich wielostronnych umów środowiskowych.

10.Umowa powinna zachęcać do wprowadzania środków, które promują bardziej zasobooszczędne podejście oparte na gospodarce o obiegu zamkniętym, w celu zmniejszenia popytu na wydobycie minerałów krytycznych i związane z nim procesy oraz zmniejszania wpływu wydobycia i procesów na środowisko.

Aspekty dotyczące pracy

11.Umowa powinna potwierdzać, że obie strony zamierzają przyjąć i utrzymać prawa pracownicze w swoich przepisach i praktykach oraz utrzymać polityki uznane za właściwe na potrzeby ochrony pracowników sektora minerałów krytycznych przed dyskryminacją w zakresie zatrudnienia zgodnie z obowiązującymi podstawowymi zasadami i prawami Międzynarodowej Organizacji Pracy.

12.W umowie należy uznać znaczenie współpracy jako mechanizmu służącego realizacji wspólnych celów w zakresie praw pracowniczych w sektorach wydobycia i przetwórstwa minerałów krytycznych. 

13.W umowie należy uznać znaczenie prowadzenia konsultacji z szerokim gronem zainteresowanych stron na temat polityki handlowej dotyczącej łańcuchów dostaw minerałów krytycznych, w tym z organizacjami pracowniczymi, środowiskowymi i biznesowymi, przedstawicielami mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

Aspekty międzynarodowe

14.W umowie należy uznać znaczenie dalszych dwustronnych i wielostronnych wysiłków na rzecz wzmocnienia zrównoważonych i sprawiedliwych łańcuchów dostaw dzięki wspólnym standardom między sojusznikami i partnerami. W związku z tym Unia Europejska i Stany Zjednoczone Ameryki będą w stosownych przypadkach współpracować dwustronnie i na forach wielostronnych, jeśli chodzi o działania na rzecz zapewnienia bezpiecznych, zrównoważonych i sprawiedliwych łańcuchów dostaw minerałów krytycznych.