REZOLUCJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO (UE) 2023/1842

z dnia 10 maja 2023 r.

zawierająca uwagi stanowiące integralną część decyzji w sprawie absolutorium z wykonania budżetu ósmego, dziewiątego, dziesiątego i jedenastego Europejskiego Funduszu Rozwoju za rok budżetowy 2021

PARLAMENT EUROPEJSKI,

—	uwzględniając swoją decyzję w sprawie absolutorium z wykonania budżetu ósmego, dziewiątego, dziesiątego i jedenastego Europejskiego Funduszu Rozwoju za rok budżetowy 2021,

—	uwzględniając art. 99 i art. 100 tiret trzecie Regulaminu oraz załącznik V do Regulaminu,

—	uwzględniając opinię przedstawioną przez Komisję Rozwoju,

—	uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej (A9-0114/2023),

mając na uwadze, że unijna współpraca na rzecz rozwoju, o której mowa w art. 208–210 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), funkcjonuje w kontekście globalnym, zdefiniowanym przez Agendę na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 Organizacji Narodów Zjednoczonych („Agendę 2030”) i jej cele zrównoważonego rozwoju (CZR);

mając na uwadze, że Unia współpracuje z wieloma krajami rozwijającymi się, a głównym celem tych działań jest promowanie rozwoju gospodarczego, społecznego i w dziedzinie środowiska, w szczególności ograniczanie i eliminacja ubóstwa w perspektywie długoterminowej przez zapewnianie pomocy rozwojowej i technicznej krajom będącym beneficjentami;

C.	mając na uwadze, że celem unijnej współpracy na rzecz rozwoju jest umacnianie i propagowanie wartości i interesów Unii na całym świecie, tak aby dążyć do realizacji celów i zasad jej działań zewnętrznych, określonych w art. 3 ust. 5 oraz art. 8 i 21 Traktatu o Unii Europejskiej;

mając na uwadze, że od 1959 r. do 2020 r. Europejskie Fundusze Rozwoju (EFR) stanowiły instrument pomocy w zakresie współpracy na rzecz rozwoju z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) oraz krajami i terytoriami zamorskimi (KTZ); mając na uwadze, że ramy regulujące stosunki Unii z państwami AKP i KTZ stanowiła umowa o partnerstwie podpisana w Kotonu („umowa z Kotonu”) 23 czerwca 2000 r. na okres 20 lat, przedłużony następnie do 30 czerwca 2022 r.;

mając na uwadze, że jedenasty EFR osiągnął swój ostatni etap, ponieważ jego klauzula wygaśnięcia weszła w życie 31 grudnia 2020 r., a od 2021 r. programy EFR zostały włączone do wieloletnich ram finansowych (WRF) Unii; mając jednak na uwadze, że umowy szczegółowe dotyczące obowiązujących umów w sprawie finansowania będą nadal podpisywane do 31 grudnia 2023 r.;

mając na uwadze, że w WRF na lata 2021–2027 pomoc w zakresie współpracy na rzecz rozwoju, którą Unia zapewnia państwom AKP, została włączona do Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – „Globalny Wymiar Europy” („ISWMR – »Globalny Wymiar Europy«”), zaś pomoc w zakresie współpracy na rzecz rozwoju krajów i terytoriów zamorskich została objęta decyzją o stowarzyszeniu zamorskim, która dotyczy również Grenlandii (1);

G.	mając na uwadze, że ósmy, dziewiąty, dziesiąty i jedenasty EFR nie zostały włączone do budżetu ogólnego Unii, lecz są nadal wdrażane odrębnie i aż do momentu zamknięcia pozostaną przedmiotem odrębnych sprawozdań;

H.	mając na uwadze, że EFR są zarządzane prawie w całości przez Dyrekcję Generalną Komisji ds. Partnerstw Międzynarodowych (DG INTPA) (2), przy czym niewielką częścią (0,25 %) wydatków EFR w 2021 r. zarządza Dyrekcja Generalna ds. Europejskiej Ochrony Ludności i Pomocy Humanitarnej;

mając na uwadze, że współpraca na rzecz rozwoju ewoluuje od bardziej tradycyjnej koncentracji na sektorach społecznych w kierunku większego nacisku na wzajemne interesy, w tym na inwestycje, handel i rozwój sektorów gospodarki o wysokiej wartości dodanej, zrównoważony rozwój, edukację i równouprawnienie płci;

mając na uwadze, że w sektorze rolnictwa w rozwijających się krajach partnerskich potrzebne są zmiany strukturalne, w szczególności poprzez wzmocnienie pozycji lokalnych drobnych producentów rolnych, wspieranie ich w stosowaniu nowych technologii rolniczych, wdrażanie nowoczesnych metod gospodarki wodnej i ułatwianie dostępu do rynku;

mając na uwadze, że dzięki podejściu „Drużyna Europy” (3) Unia współpracuje z państwami członkowskimi w terenie, z lokalnymi beneficjentami i innymi darczyńcami, aby wywrzeć namacalny wpływ i dokonać zmian transformacyjnych w krajach partnerskich; przypomina, że wsparcie budżetowe musi odpowiadać potrzebom krajów partnerskich, a także kluczowym strategiom politycznym Unii; przypomina, że konieczny jest również pomiar wyników programów i ich wpływu na kraje partnerskie i ludność cywilną;

L.	mając na uwadze, że współpraca na rzecz rozwoju należy do kompetencji dzielonych między państwa członkowskie i Unię, a art. 208 TFUE wyraźnie stanowi, że „polityka Unii i polityka państw członkowskich w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju uzupełniają się i wzmacniają wzajemnie”;

M.	mając na uwadze, że Unia i państwa członkowskie mogą podejmować wspólne działania i powinny się wzajemnie informować o działaniach podejmowanych w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju;

N.	mając na uwadze, że zrównoważony rozwój ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia wyznaczonych celów i wyników, a zwłaszcza dla długoterminowego wpływu pomocy rozwojowej;

mając na uwadze, że tradycyjnie wdrażanie EFR, a także ogólnie rozwój, odbywa się w ryzykownym, złożonym i szybko zmieniającym się środowisku, które w 2021 r. uległo dodatkowo pogorszeniu przez pandemię COVID-19 oraz niestabilną sytuację polityczną w niektórych krajach partnerskich Unii, co utrudnia wdrażanie EFR i odpowiednie działania kontrolne;

mając na uwadze, że coraz większa luka między funduszami potrzebnymi a dostępnymi w celu reagowania na pogłębiający się kryzys klimatyczny, głód, coraz większe zadłużenie, kryzys humanitarny i inne kryzysy pogłębiają nierówności między krajami uprzemysłowionymi a mniej rozwiniętymi oraz zwiększają poziom ubóstwa po raz pierwszy od dziesięcioleci;

Q.	mając na uwadze, że niezależnie od poprzedniego oświadczenia wspieranie przejrzystości, odpowiedzialności, należytej staranności w zakresie praw człowieka oraz walki z korupcją i nadużyciami finansowymi ma kluczowe znaczenie dla powodzenia operacji wsparcia budżetowego Unii;

R.	mając na uwadze, że pomoc humanitarna i rozwojowa jest wyrazem faktycznej światowej solidarności, zapisanej w traktatach i leżącej u podstaw wartości Unii;

Wykonanie budżetu

przypomina dwa wydarzenia, które charakteryzowały rok 2021, mianowicie fakt, że był to pierwszy rok po upływie klauzuli wygaśnięcia dla jedenastego EFR (31 grudnia 2020 r.), co oznacza, że w 2021 r. nie było dalszych zobowiązań globalnych dotyczących projektów w ramach jedenastego EFR, a ponadto w 2021 r. na realizację finansową dziesiątego i jedenastego EFR w zakresie zamówień (zobowiązania indywidualne: 2 118 mln EUR) i płatności (3 393 mln EUR) wpłynął przedłużający się kryzys związany z COVID-19 (4);

zauważa, że EFR stanowi 46,1 % portfela DG INTPA pod względem płatności w 2021 r., które wyniosły 3 435 mln EUR (tj. 91,27 % celu rocznego); odnotowuje, że kwota płatności Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) wyniosła 613 mln EUR; zauważa, że – z powodu zapadnięcia terminu klauzuli wygaśnięcia jedenastego EFR 31 grudnia 2020 r. – w 2021 r. nie zaciągnięto żadnych nowych zobowiązań, z wyjątkiem zobowiązań z tytułu środków pochodzących z napływu środków w ramach instrumentu inwestycyjnego AKP z operacji w ramach dziewiątego, dziesiątego i jedenastego Europejskiego Funduszu Rozwoju; odnotowuje, że kwota płatności EBI dotycząca instrumentu inwestycyjnego AKP wyniosła 179 mln EUR;

ubolewa, że z powodu przedłużającej się sytuacji związanej z COVID-19 50 % delegacji w Afryce Subsaharyjskiej nie osiągnęło minimalnego przewidywanego celu płatności (90 %); podkreśla, że sytuacja ta była szczególnie widoczna w przypadku Madagaskaru, który niemal całkowicie zamknął swoje granice, co zdecydowanie utrudniło dalszą realizację zgodnie z pierwotnymi założeniami, a także Czadu i Gambii, które zawiesiły lub opóźniły realizację, oraz Etiopii, Gwinei i Mali, w których kryzys polityczny bardzo utrudnił podejmowane działania, wywierając istotny wpływ na prognozowane płatności w ramach wsparcia budżetowego; zauważa ponadto, że również w regionach Pacyfiku i Karaibów ograniczenia związane z COVID-19 wpłynęły na realizację projektów, a w przypadku Fidżi i Haiti negatywne skutki uboczne, wynikające z pogorszenia sytuacji gospodarczej, społecznej i politycznej, miały katastrofalny wpływ na projekty infrastrukturalne;

z zadowoleniem przyjmuje ciągłe starania DG INTPA, aby ograniczyć do 35 % zadawnione płatności zaliczkowe i zadawnione zobowiązania pozostające do realizacji; odnotowuje, że DG INTPA przekroczyła cel, zmniejszając zadawnione płatności zaliczkowe EFR o 46 % (50 % w innych dziedzinach pomocy) oraz o 39 % zarówno w przypadku dawnych niewykorzystanych zobowiązań EFR, jak i w całym swoim obszarze odpowiedzialności;

zauważa, że DG INTPA osiągnęła swój cel, jakim było posiadanie nie więcej niż 15 % starych wygasłych zamówień dla EFR; stwierdza, że uzyskała ona wynik 13 % w przypadku EFR i 10 % w całym obszarze odpowiedzialności; odnotowuje, że w przypadku EFR od 2017 r. następuje konsekwentna poprawa;

Wpływ działalności w sprawozdaniu finansowym

zauważa, że płatności zaliczkowe odnotowały spadek o 101 mln EUR, wynikający głównie z mniejszej liczby wypłaconych zaliczek w związku ze spadkiem liczby podpisanych umów (3 670 mln EUR w 2020 r. w porównaniu z 2 118 mln EUR w 2021 r.); odnotowuje ponadto, że spadek ten wynikał głównie z wyzwań związanych z trwającą pandemią COVID-19 i kryzysami geopolitycznymi, w związku z czym środki pieniężne i ich ekwiwalenty wzrosły o 266 mln EUR w wyniku tego znacznego spadku płatności zaliczkowych i innych płatności;

zauważa, że znacznie mniejsza liczba otwartych umów pod koniec 2021 r., spowodowana zarówno obniżaniem poziomu EFR, jak i negatywnym wpływem trwającego kryzysu związanego z pandemią COVID-19 i obecnego kryzysu geopolitycznego na podpisywanie nowych umów, doprowadziła do znacznego zmniejszenia stanu biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów o 519 mln EUR;

odnotowuje ponadto, że ogólny spadek kosztów instrumentów pomocy wynoszący 1 743 mln EUR to efekt łączny: z jednej strony realizację działań związanych z EFR w 2021 r. utrudniały niesprzyjające warunki związane z pandemią COVID-19 oraz niestabilną sytuacją geopolityczną w szeregu krajów, z drugiej strony spadek aktywności w ramach dziesiątego EFR i jego wcześniejszych edycji jest zgodny z obniżaniem poziomu tych EFR, co skutkuje mniejszą liczbą otwartych umów w ich ramach;

zauważa, że skuteczne wdrażanie i odpowiednie finansowanie zapewniają legitymizację i skuteczność współpracy Unii na rzecz rozwoju; jest zdania, że im dłuższy czas trwania umów w ramach polityki rozwojowej, tym bardziej zrównoważone będą projekty;

10.

zauważa, że środki EFR w wysokości 600 000 000 EUR przeznaczone na inne działania w krajach AKP, które zostały niedawno umorzone przez państwa członkowskie, zostaną teraz wykorzystane na działania mające na celu złagodzenie światowego kryzysu żywnościowego; jest zdania, że środki te muszą zostać wykorzystane na zapewnienie dalszego wsparcia dla lokalnego rolnictwa na małą skalę, a także praktyk agroekologicznych i metod zrównoważonego rybołówstwa, które sprzyjają autonomii żywnościowej społeczności lokalnych, zmniejszając ich zależność od wahań na światowych rynkach żywności i rolnictwa; zachęca państwa członkowskie, by od tej chwili konsekwentnie zrezygnowały z otrzymywania środków umorzonych w ramach EFR, z uwagi na zapotrzebowanie na środki z przeznaczeniem na pokrycie pilnych potrzeb w krajach AKP oraz pamiętając o finansowaniu przez Unię i jej państwa członkowskie zobowiązań rozwojowych, a także o zobowiązaniach określonych w traktacie w sprawie spójności polityki na rzecz rozwoju;

11.

podkreśla ponadto, że zajęcie się podstawowymi przyczynami kryzysu żywnościowego wymaga zmian strukturalnych w sektorze rolnictwa w rozwijających się krajach partnerskich, w szczególności dzięki wzmocnieniu pozycji lokalnych drobnych producentów rolnych poprzez umożliwienie korzystania z nowych technologii rolniczych, wdrożenie nowoczesnych metod gospodarki wodnej oraz ułatwienie im dostępu do rynku;

Wiarygodność rozliczeń

12.

zauważa, że budżet ósmego EFR (1995–2000) wynosił 12,8 mld EUR, dziewiątego EFR (2000–2007) – 13,8 mld EUR, dziesiątego EFR (2008–2013) – 22,7 mld EUR, a jedenastego EFR – 30,5 mld EUR, z czego 29,1 mld EUR przeznaczono dla państw AKP, 0,4 mld EUR – dla KTZ, a 1,1 mld EUR – na koszty administracyjne;

13.

odnotowuje, że w 2019 r. Komisja zamknęła pozostałe nierozliczone transakcje dotyczące projektów w ramach ósmego EFR oraz że wszystkie salda i umorzenia zostały przeniesione do dziewiątego EFR; zauważa ponadto, że w 2021 r. Komisja ogłosiła finansowe i operacyjne zamknięcie ósmego EFR oraz że wszystkie związane z tym działania zostały zakończone, przeprowadzono wszystkie kontrole, a wszystkie umowy i decyzje finansowe zostały zamknięte na rachunkach EFR;

14.

z zadowoleniem przyjmuje, że Trybunał Obrachunkowy („Trybunał”) w swoim rocznym sprawozdaniu na temat działań finansowanych z ósmego, dziewiątego, dziesiątego i jedenastego EFR za rok budżetowy 2021 stwierdził, że sprawozdanie finansowe za rok budżetowy kończący się z dniem 31 grudnia 2021 r. przedstawia właściwie, we wszystkich kwestiach merytorycznych, sytuację finansową EFR oraz rezultaty ich działania, przepływy pieniężne i zmiany aktywów netto za zakończony w tym dniu rok zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady (UE) 2018/1877 (5) („rozporządzenie finansowe mające zastosowanie do EFR”) i standardami rachunkowości obowiązującymi w służbie publicznej;

15.

przyznaje, że wraz z włączeniem programów EFR do WRF Unii kontrola Trybunału dotycząca EFR będzie stopniowo wycofywana, ponieważ płatności z EFR zmniejszają się, a płatności z budżetu Unii zwiększają; stwierdza, że następnie Trybunał będzie stopniowo przesuwał środki na kontrolę budżetu Unii; zauważa jednak, że obecne podejście (oddzielne sprawozdanie na temat EFR) zostaje utrzymane na potrzeby poświadczenia wiarygodności w 2022 r.;

Legalność i prawidłowość transakcji leżących u podstaw rozliczeń

16.

z zadowoleniem przyjmuje opinię Trybunału, zgodnie z którą dochody leżące u podstaw rozliczeń za rok zakończony 31 grudnia 2021 r. są legalne i prawidłowe we wszystkich istotnych aspektach;

17.

ponownie wyraża zaniepokojenie z powodu wielu możliwych przyczyn wydawania kolejnych negatywnych opinii Trybunału dotyczących legalności i prawidłowości wydatków z uwagi na fakt, że wydatki zatwierdzone w rozliczeniach za rok kończący się z dniem 31 grudnia 2021 r. są obarczone istotnymi błędami;

18.

zauważa, że aby skontrolować prawidłowość transakcji, Trybunał zbadał próbę 140 transakcji, reprezentujących pełen zakres wydatków z EFR; odnotowuje ponadto, że próba składała się z 26 transakcji powiązanych z kryzysowym funduszem powierniczym UE dla Afryki, 92 transakcji zatwierdzonych przez 17 delegatur UE (6) i 22 płatności zatwierdzonych przez centralę Komisji (7);

19.

z zaniepokojeniem zauważa, że spośród 140 zbadanych transakcji 54 (38,8 %) zawierały błędy, w porównaniu z 36 (25,7 %) w 2020 r. dla tej samej liczby transakcji; zaznacza ponadto, że Trybunał stwierdził 43 błędy (31 w 2020 r.), na podstawie których oszacował poziom błędu w roku budżetowym 2021 na 4,6 % (3,8 % w 2020 r.);

20.

z niepokojem zauważa, że typologia błędów zidentyfikowanych w roku budżetowym 2021 jest zgodna ze schematem z 2020 r., a mianowicie szacowany błąd związany z niekwalifikowalnymi wydatkami (38,6 % w 2021 r., 38,2 % w 2020 r.), poważne nieprzestrzeganie przepisów dotyczących zamówień publicznych (14,6 % w 2021 r., 2,2 % w 2020 r.), brak podstawowych dokumentów potwierdzających (23,3 % w 2021 r., 38,3 % w 2020 r.) oraz wydatki, które nie zostały poniesione (18,1 % w 2021 r., 14,9 % w 2020 r.);

21.

zauważa z zaniepokojeniem, że szacowany poziom błędu systematycznie przekracza próg istotności (2 %), przy czym w przypadku ósmego, dziewiątego, dziesiątego i jedenastego EFR w roku budżetowym 2021 dotyczy to 4,6 % wydatków (w porównaniu z 3,8 % w 2020 r., 3,5 % w 2019 r., 5,2 % w 2018 r., 4,5 % w 2017 r., 3,3 % w 2016 r., 3,8 % w 2014 r. i 2015 r., 3,4 % w 2013 r. i 3 % w 2012 r.); odnotowuje, ze w porównaniu z rokiem budżetowym 2020 wzrost szacowanego poziomu błędu wynosi 0,8 % (0,3 % w 2020 r.); ponownie stwierdza, że kluczowe znaczenie ma skuteczne zajęcie się przyczynami tego wzrostu;

22.

uznaje, że w 2020 r. ze względu na pandemię COVID-19 Trybunał nie mógł odbyć wizyt na miejscu w delegaturach UE (8), co uniemożliwiło mu przeprowadzenie niektórych procedur kontrolnych, w szczególności sprawdzenie realizacji umów w odniesieniu do wybranych transakcji, dlatego też prace kontrolne Trybunału ograniczały się głównie do przeglądu dokumentacji transakcji i projektów przez zdalne łączenie się z jednostkami kontrolowanymi; stwierdza jednak, że z odpowiedzi Komisji na pytania pisemne oraz z debaty wyjaśniającej przeprowadzonej w parlamentarnej Komisji Kontroli Budżetowej wynika, że nie ma dowodów na to, że brak wizyt na miejscu doprowadził do zwiększenia niewłaściwego wykorzystania środków; odnotowuje ponadto, że Komisja uważa, iż podejście „Drużyna Europy” przyczyniło się do znacznie ściślejszej koordynacji działań Unii i jej państw członkowskich na szczeblu kraju będącego beneficjentem, zwiększając zarówno skuteczność, jak i rozliczalność;

Przejrzystość i skuteczność systemów monitorowania i poświadczenia wiarygodności

23.

odnotowuje wniosek DG INTPA dotyczący opłacalności kontroli, za które jest odpowiedzialna (skuteczność, wydajność i oszczędność jej systemu kontroli) (9); podkreśla jednak, że Trybunał, podobnie jak w poprzednich latach, uważa, że częstotliwość wykrytych błędów – w tym błędów w ostatecznych zestawieniach poniesionych wydatków, które wcześniej zostały poddane zewnętrznym kontrolom ex ante i weryfikacji wydatków – wskazuje na niedociągnięcia w tych kontrolach; zwraca się do Komisji, aby ze względu na wysoki poziom błędów w każdym roku dokonała przeglądu swojej strategii kontroli ex ante i ex post oraz aby dalej upowszechniała cyfryzację w celu prowadzenia bardziej systematycznych kontroli, priorytetowo traktując te kraje partnerskie, w których stwierdzono najwięcej błędów;

24.

z zaniepokojeniem zauważa, że podobnie jak w 2020 r. Komisja i jej partnerzy wdrażający popełnili więcej błędów w transakcjach dotyczących dotacji oraz umów o przyznanie wkładu i umów o delegowaniu zadań zawieranych z krajami będącymi beneficjentami, organizacjami międzynarodowymi i agencjami państw członkowskich niż w przypadku innych form wsparcia (takich jak zamówienia na roboty budowlane, realizację dostaw czy świadczenie usług); zauważa ponadto, że błędy kwantyfikowalne, składające się na 81 % szacowanego poziomu błędu, wystąpiły w 39 spośród 92 zbadanych przez Trybunał transakcji tego rodzaju;

25.

jest świadom, jak stwierdziła Komisja w swoich odpowiedziach (10) na sprawozdanie roczne Trybunału, że Komisja działa w państwach trzecich w złożonym kontekście politycznym i technicznym, współpracując z wieloma partnerami, takimi jak kraje partnerskie, organizacje międzynarodowe lub agencje państw członkowskich; zauważa ponadto, że choć plany działania są regularnie realizowane w celu utrzymania poziomu błędów na jak najniższym poziomie, Komisja uważa, że scenariusz zerowego błędu jest w tym kontekście mało prawdopodobny;

26.

ponawia apel do Komisji, powtarzając uwagi Trybunału, o ponowne rozważenie podejścia opartego na efektywności kosztowej, stosowanego w kontrolach ex post, ponieważ może ono nie być skuteczne i prowadzić właśnie do niedociągnięć, na które wskazywał zarówno Trybunał, jak i Parlament;

27.

zauważa z zaniepokojeniem, że według sprawozdania Trybunału w 15 przypadkach błędu kwantyfikowalnego i w ośmiu przypadkach błędu niekwantyfikowalnego Komisja miała wystarczające informacje, aby zapobiec błędowi lub wykryć i skorygować go przed zaakceptowaniem wydatków; odnotowuje ponadto, że według oceny Trybunału, gdyby Komisja właściwie wykorzystała wszystkie dostępne jej informacje, szacowany poziom błędu byłby niższy o 2,4 punktu procentowego w porównaniu z 1,19 punktu procentowego w 2020 r.;

28.

stwierdza, że według sprawozdania Trybunału 25 transakcji obarczonych błędami kwantyfikowalnymi, których wkład w szacowany poziom błędu wyniósł 1,9 punktu procentowego, poddano kontroli w ramach audytu lub weryfikacji wydatków; odnotowuje ponadto, że system kontroli DG INTPA opiera się na kontrolach ex ante, a informacje przedstawione w sprawozdaniach z audytu/weryfikacji, opisujące faktycznie wykonane prace, nie pozwoliły Trybunałowi ocenić, czy błędy mogły zostać wykryte i skorygowane podczas tych kontroli ex ante, ponieważ sprawozdania nie obejmują 100 % zgłoszonych wydatków ani nie są wystarczająco szczegółowe, aby potwierdzić, czy pozycje, w których Trybunał wykrył błędy, były objęte kontrolami ex ante;

29.

z zadowoleniem przyjmuje dokonany przez Komisję we wrześniu 2021 r. i w maju 2022 r. przegląd zakresu zadań w ramach weryfikacji wydatków; zauważa, że Komisja przewiduje dalsze pogłębienie analiz i skupienie się na innych aspektach, takich jak dobór próby, a także uwzględnienie wyciągniętych wniosków i odpowiedzi z ankiety przeprowadzonej w lutym 2022 r. wśród użytkowników umowy ramowej dotyczącej kontroli;

30.

podkreśla, że Trybunał wskazał dwa obszary wydatków, w których transakcje są w mniejszym stopniu obarczone ryzykiem błędu ze względu na warunki płatności. a) wsparcie budżetowe oraz b) projekty realizowane przez organizacje międzynarodowe z udziałem wielu darczyńców i z zastosowaniem tzw. podejścia założeniowego (11); zauważa, że w 2021 r. Trybunał skontrolował cztery transakcje dotyczące wsparcia budżetowego i osiem projektów zrealizowanych z zastosowaniem podejścia założeniowego zarządzanych przez organizacje międzynarodowe;

31.

uważa za niedopuszczalne, że podobnie jak w poprzednich latach niektóre organizacje międzynarodowe zapewniły jedynie ograniczony dostęp do dokumentów (np. w formacie tylko do odczytu), uniemożliwiając Trybunałowi sporządzenie kopii dokumentów, co utrudnia zaplanowanie i przeprowadzenie kontroli oraz prowadzi do opóźnień, a tym samym uniemożliwia Trybunałowi realizację jego podstawowej prerogatywy zapewnionej przez TFUE, o czym wspomniano wcześniej w powiązanych uwagach w sprawozdaniach rocznych Trybunału za lata 2018 i 2020; uznaje wysiłki Komisji zmierzające do rozwiązania problemu przez aktywną współpracę z zainteresowanymi organizacjami międzynarodowymi, których transakcje przyczyniły się do poziomu błędu, zarówno przez określenie praktycznych rozwiązań, jak i dialog na wysokim szczeblu; z zadowoleniem przyjmuje pewne pozytywne rezultaty tych starań: współpraca z Bankiem Światowym uległa poprawie według kontroli Trybunału w 2021 r. w porównaniu z 2020 r.; podkreśla jednak, że należy uczynić więcej, i wzywa Komisję do kontynuowania wysiłków i wzmocnienia współpracy z organizacjami międzynarodowymi, aby zapewnić Trybunałowi pełny, nieograniczony i terminowy dostęp do wszystkich niezbędnych informacji, co umożliwi mu sprawdzenie legalności i prawidłowości wydatków z budżetu Unii;

32.

zauważa, że w dziesiątym badaniu poziomu błędu rezydualnego DG INTPA, przeprowadzonym w 2021 r. w jej imieniu przez wykonawcę zewnętrznego, oszacowano, że ogólny poziom błędu rezydualnego będzie szósty rok z rzędu poniżej dwuprocentowego progu istotności określonego przez Komisję: 1,14 % (0,95 % w 2020 r.);

33.

zaznacza, że zgodnie z oceną Trybunału badanie poziomu błędu rezydualnego nie ma charakteru usługi atestacyjnej ani kontroli i opiera się na metodyce i podręczniku badania poziomu błędu rezydualnego udostępnionych przez DG INTPA; podkreśla ponadto, że Trybunał w sprawozdaniach rocznych dotyczących EFR w latach 2017-2020 opisał ograniczenia w badaniach, które to ograniczenia mogły przyczynić się do systematycznego zaniżania poziomu błędu rezydualnego;

34.

odnotowuje opinię Trybunału, który uważa poziom zaufania pokładanego w pracy innych kontrolerów za kluczowy aspekt badania poziomu błędu rezydualnego, wyjaśniając, że możliwe są trzy scenariusze: a) brak zaufania do prac innych kontrolerów i przeprowadzenie badań bezpośrednich w pełnym zakresie; b) częściowe zaufanie do prac innych kontrolerów i przeprowadzenie badań bezpośrednich w ograniczonym zakresie; c) pełne zaufanie do prac innych kontrolerów i nieprzeprowadzanie dalszych badań; odnotowuje, że odsetek transakcji, w przypadku których przyjęto pełne zaufanie, wzrósł z 15 % w 2020 r. do 34 % w 2021 r.; w związku z tym podziela pogląd Trybunału, że poleganie w tak dużym stopniu na pracy innych kontrolerów jest sprzeczne z celem badania poziomu błędu rezydualnego – badanie to ma bowiem służyć oszacowaniu poziomu błędów, których nie udało się wykryć w trakcie kontroli zarządczych DG INTPA mających zapobiec błędom lub je wykryć i skorygować;

35.

zauważa, że począwszy od 2018 r., DG INTPA znacząco zawęziła zakres zastrzeżeń (tj. odsetek wydatków, do których się one odnosiły) w rocznych sprawozdaniach z działalności, a sprawozdanie za rok 2021 również nie zawiera żadnych zastrzeżeń;

36.

podziela opinię Trybunału, który uznaje brak zastrzeżeń w rocznym sprawozdaniu z działalności za rok 2021 za nieuzasadniony i uważa, że wynika on częściowo z ograniczeń badania poziomu błędu rezydualnego, zważywszy że ustalenia Trybunału dla tego badania dotyczą również opartych na nim szacunków kwot obarczonych ryzykiem; odnotowuje, że z szacunków DG INTPA wynika, że ogólna kwota obarczona ryzykiem w momencie dokonywania płatności wynosi 79,65 mln EUR (1,41 % wydatków za 2021 r.), a ogólna kwota obarczona ryzykiem w momencie zamknięcia wynosi 66,03 mln EUR; zauważa ponadto, że DG INTPA szacuje, że 13,62 mln EUR (24 % kwoty obarczonej ryzykiem w momencie dokonywania płatności) zostanie skorygowane w ramach kontroli w kolejnych latach (kwotę tę określa się mianem „zdolności naprawczej”) (12);

37.

zauważa, że w następstwie zaleceń Trybunału zawartych w jego sprawozdaniach rocznych za lata budżetowe 2019 i 2020 DG INTPA zbadała najlepszy sposób uwzględnienia zaleceń Trybunału, dokonując zmian w podręczniku badania poziomu błędu rezydualnego i metodyce tego badania, w pełni uwzględniając spodziewane koszty i korzyści; odnotowuje, że DG INTPA zaktualizowała podręcznik i metodykę badania poziomu błędu rezydualnego w styczniu 2022 r.;

38.

zauważa, że DG INTPA pracuje nad poprawą jakości swoich danych wykorzystywanych do obliczeń dotyczących zdolności naprawczej, a w 2021 r. kontynuowała działania szkoleniowe i zwiększające świadomość w zakresie odzyskiwania środków i jakości danych księgowych; odnotowuje, że tak jak w poprzednich latach DG INTPA przeprowadziła ukierunkowane kontrole dotyczące nakazów odzyskania środków w celu skorygowania wykrytych rozbieżności; zauważa, że Trybunał dokonał przeglądu obliczeń dotyczących zdolności naprawczej za 2021 r., a po zbadaniu 35 % (pod względem wartości) całej populacji odzyskanych kwot Trybunał nie wykrył żadnych błędów w próbie;

39.

z zadowoleniem przyjmuje utworzenie „tablicy wyników finansowych”, obejmującej sześć wskaźników (13), w celu zapewnienia większej spójności sprawozdawczości finansowej w dyrekcjach generalnych Komisji; odnotowuje, że w 2021 r. dodano cztery kolejne wskaźniki (14); zauważa, że sześć z owych dziesięciu wskaźników miało w 2021 r. zastosowanie do EFR i funduszy powierniczych; odnotowuje, że w przypadku „absorpcji zobowiązań globalnych” DG INTPA osiągnęła wynik 99 % dla budżetu Unii i 97 % dla EFR w 2021 r. w porównaniu z odpowiednio 95 % i 94 % w 2020 r., a w przypadku „terminowych płatności” DG INTPA osiągnęła wynik 97 % dla budżetu Unii i 95 % dla EFR w 2021 r. w porównaniu z odpowiednio 98 % i 97 % w 2020 r.;

Zapobieganie nadużyciom finansowym, wykrywanie ich i korygowanie

40.

zauważa, że od 2014 r. DG INTPA opracowała i wdraża własną strategię zwalczania nadużyć finansowych na podstawie metodyki dostarczonej przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), a od momentu jej wejścia w życie miały miejsce trzy aktualizacje, z których ostatnią przyjęto w 2021 r.; odnotowuje, że wdrażanie strategii jest monitorowane, a kierownictwo otrzymuje dwa razy w roku sprawozdania z trwających dochodzeń OLAF-u i działań następczych wynikających z zaleceń Urzędu; zauważa ponadto, że nowy plan działania DG INTPA przyjęty w 2021 r. zawiera 16 działań wewnętrznych, z których 80 % zrealizowano we wskazanym terminie lub zgodnie z przewidywaną powtarzalnością, zaś pozostałe 20 % działań jest w trakcie realizacji lub z terminem realizacji wyznaczonym na 2022 r., a ich zakończenie przewiduje się na 2022 r. (15);

41.

zauważa, że DG INTPA wniosła również wkład w strategię Komisji w zakresie zwalczania nadużyć finansowych i terminowo wdrożyła działanie 33 planu działania w zakresie zwalczania nadużyć finansowych Komisji (SWD(2021)0262) (16); ubolewa, że DG INTPA zastosowała się jedynie do 33 % zaleceń finansowych OLAF-u oraz ogółem w pełni wdrożono 20 % zaleceń finansowych (wydanych w latach 2017–2021), częściowo wdrożono 20 %, a 60 % znajduje się w procesie wdrażania lub jest nadal analizowane; nalega na podniesienie wskaźnika wykonania zaleceń OLAF-u, nawet jeśli powtarzające się trudności w wypełnianiu zaleceń OLAF-u wynikają ze specyfiki i ograniczeń prawnych, takich jak m.in. długotrwałe postępowania sądowe, przedawnienia i upadłość;

42.

zauważa, że na koniec 2021 r. DG INTPA wiedziała o 23 trwających dochodzeniach (17 w 2020 r., 19 w 2019 r.), zaś OLAF zamknął trzy dochodzenia z zaleceniami finansowymi, administracyjnymi lub sądowymi oraz dwa dochodzenia bez zaleceń;

43.

z zadowoleniem przyjmuje nowe szkolenie online na temat zapobiegania nadużyciom finansowym w stosunkach zewnętrznych Unii, rozpoczęcie kampanii informacyjnej poświęconej zewnętrznym partnerom DG INTPA, dalszą centralizację i dystrybucję informacji przez korespondenta DG ds. zwalczania nadużyć finansowych w ścisłej współpracy z siecią zwalczania nadużyć finansowych INTPA i OLAF-em, aktualizację stron internetowych i podręczników, coroczną notę i kampanię informacyjną skierowaną do wszystkich pracowników na temat narzędzi zapobiegania nadużyciom finansowym i nakładania sankcji w ich przypadku;

44.

wzywa Komisję do dalszej poprawy kontroli w celu zmniejszenia liczby błędów transakcyjnych oraz do pełnego wdrożenia zaleceń Trybunału;

45.

podkreśla, że zasadność i skuteczność współpracy Unii na rzecz rozwoju zależy od prawidłowej realizacji działań i ich właściwego finansowania; wzywa Komisję do dalszej poprawy kontroli w celu zmniejszenia liczby błędów transakcyjnych oraz do pełnego wdrożenia zaleceń Trybunału;

Potencjalny wpływ wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej na sprawozdanie finansowe EFR za 2021 r.

46.

zauważa, że w wyniku zawarcia Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej („umowa o wystąpieniu”) Zjednoczone Królestwo zobowiązało się do pozostania stroną EFR aż do momentu zamknięcia jedenastego EFR i wszystkich EFR, które nie zostały wcześniej zamknięte; odnotowuje ponadto, że Zjednoczone Królestwo przyjmie takie same obowiązki jak państwa członkowskie zgodnie z umową wewnętrzną, na mocy której utworzono jedenasty EFR, jak również obowiązki związane z poprzednimi EFR aż do momentu ich zamknięcia;

47.

zauważa, że w umowie o wystąpieniu również określono, że jeśli kwoty z projektów w ramach dziesiątego EFR lub poprzednich EFR nie zostały przyznane lub zostały umorzone w dniu wejścia w życie wspomnianej umowy, udział Zjednoczonego Królestwa w tych kwotach nie zostanie ponownie wykorzystany i to samo dotyczy udziału Zjednoczonego Królestwa w środkach, które nie zostały przyznane lub zostały umorzone w ramach jedenastego EFR po 31 grudnia 2021 r.;

48.

z zadowoleniem przyjmuje wniosek Trybunału o braku wpływu finansowego na sprawozdanie finansowe dotyczące EFR za rok 2021 oraz stwierdzenie, że sprawozdanie finansowe dotyczące EFR na dzień 31 grudnia 2021 r. prawidłowo odzwierciedla stan procesu wystąpienia;

Wsparcie budżetowe Unii

49.

zauważa, na podstawie skonsolidowanych odpowiedzi na kwestionariusz skierowany do Komisji, że płatności ze wsparcia budżetowego w ramach EFR wyniosły 340 mln EUR w 2021 r.: 25 państw AKP oraz 10 krajów i terytoriów zamorskich skorzystało ze wsparcia budżetowego w ramach EFR w 2021 r.;

50.

zauważa, że w ciągu ostatnich 2 lat ze wsparcia budżetowego Unii udzielono krajom pomocy, dokonując łącznych płatności w wysokości 4,2 mld EUR – 3 mld EUR w 2020 r. i 1,2 mld EUR w 2021 r., aby wesprzeć reformy w różnych sektorach i zapobiec dalszemu pogorszeniu sytuacji gospodarczej i społecznej; odnotowuje ponadto, że wysiłki zmierzające do koncentracji środków w 2020 r. nie mogły zostać w pełni zrekompensowane w 2021 r., ponieważ nowy instrument „ISMWR – Globalny wymiar Europy” wszedł w życie w ciągu roku, a instrument przedakcesyjny dopiero pod koniec 2021 r.; stwierdza, że blokady polityczne i kryzysy wewnętrzne również utrudniły realizację bieżących programów w kilku krajach;

51.

zauważa, że największym odbiorcą wsparcia budżetowego Unii pozostaje Afryka Subsaharyjska (35 %), a następnie kraje objęte europejską polityką sąsiedztwa (31 %), Azja (16 %), Ameryka Łacińska (6 %), Bałkany Zachodnie (4 %), Karaiby (3 %), kraje/terytoria zamorskie (3 %) i region Pacyfiku (2 %); odnotowuje ponadto, że pod względem rodzaju kontraktu umowy o realizację reformy sektorowej przeważają nad umowami na rzecz budowania państwowości i odporności oraz umowami dotyczącymi celów zrównoważonego rozwoju, przy czym stanowią one 79 % wartości portfela, w porównaniu z odpowiednio 19 % i 2 %;

52.

podkreśla, że wsparcie budżetowe Unii jest środkiem skutecznej pomocy, w tym w sytuacjach kryzysowych oraz pomaga wzmocnić krajowe systemy i procesy budżetowe na potrzeby wdrożenia polityki publicznej i osiągnięcia trwałych rezultatów; przypomina o znaczeniu utrzymania programu na rzecz globalnego dostępu do szczepionki przeciwko COVID-19 (COVAX), aby zmaksymalizować szanse na to, że ludzie w krajach uczestniczących w programie uzyskają dostęp do szczepionek COVID-19 lub innych szczepionek w przypadku nowej sytuacji kryzysowej tak szybko, sprawiedliwie i bezpiecznie, jak to możliwe; zaznacza ponadto, że odegrało ono zasadniczą rolę w czasie pandemii COVID-19, oferując dodatkową przestrzeń fiskalną na walkę z negatywnymi skutkami pandemii; przyznaje, że wysiłki te powinny być kontynuowane w najbliższej przyszłości w związku z destrukcyjnymi globalnymi skutkami rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie;

53.

zwraca uwagę na fakt, że eliminacja ubóstwa, promowanie wartości demokratycznych i zapobieganie degradacji środowiska pozostają jednymi z największych wyzwań, przed którymi obecnie stoimy; przypomina, że świat, w którym 1,2 mld ludzi w 111 krajach rozwijających się (17) żyje w dotkliwym wielowymiarowym ubóstwie, jest zarówno niesprawiedliwy, jak i ekologicznie niezrównoważony; apeluje o odpowiednie finansowanie w celu powstrzymania trwającego procesu odchodzenia od celów zrównoważonego rozwoju ONZ;

54.

podkreśla, że eliminacja ubóstwa nie jest zadaniem charytatywnym, lecz aktem sprawiedliwości i kluczem do uwolnienia ogromnego ludzkiego potencjału; zwraca ponadto uwagę, że cykl ubóstwa pozbawiony interwencji zewnętrznych ma tendencję do utrwalania się na wielu frontach, ponieważ rodziny z ograniczonym majątkiem lub bez majątku wpadają w pułapkę ubóstwa i borykają się z chronicznymi niedoborami żywności, słabym zdrowiem, wstrząsami związanymi ze zmianą klimatu oraz napiętnowaniem społecznym; podkreśla, że rodziny mieszkające w regionach oddalonych pozostają odcięte od wielu podstawowych usług, takich jak czysta woda i urządzenia sanitarne, opieka zdrowotna i systemy rynkowe – ograniczenia te utrwalają, a wręcz pogarszają ich status społeczno-ekonomiczny;

55.

zwraca uwagę na fakt, że ludzie, a w szczególności młodzież, powinni mieć możliwość życia, nauki i pracy w swoim kraju i regionie; zaznacza, że bez wydajnych i skutecznych środków zwalczających ubóstwo usprawnione wsparcie mikrofinansowania i rozwoju ruchów migracyjnych drobnych przedsiębiorców ze względów ekonomicznych będzie się nadal nasilać, tj. drenaż mózgów, co spowoduje liczne wyzwania zarówno dla krajów docelowych, jak i dla krajów pochodzenia;

56.

jest głęboko przekonany, że wielowymiarowe i kompleksowe podejście do skrajnego ubóstwa jest najlepszym podejściem, i powtarza, że edukacja (i szkolenia) są zarówno prawem człowieka, jak i najpotężniejszym narzędziem walki z ubóstwem, wykluczeniem społecznym i nierównościami;

57.

podkreśla, że szacunkowo 64 mln dzieci w krajach rozwijających się nie uczęszczają do szkoły podstawowej; zaznacza, że szczególnie ucierpiały dziewczęta, gdyż ich prawo do wysokiej jakości edukacji było nadal naruszane z powodu zamykania szkół, braku dostępu do zdalnego nauczania, w tym dzięki środkom cyfrowym, oraz zmniejszenia krajowych budżetów na edukację, będącego skutkiem napięć w gospodarkach krajowych; podkreśla ponadto, że jedną z głównych przyczyn tego stanu jest przemoc na obszarach świata objętych toczącymi się konfliktami, a drugą poważną barierą – często ściśle powiązaną z konfliktem – jest ubóstwo; przypomina, jak ważne jest, by równe szanse stały się centralnym elementem rozwoju; podkreśla, że wzmocnienie pozycji kobiet i dostęp do odpowiedniej edukacji w krajach rozwijających się, zwłaszcza dla dziewcząt i kobiet, to ważne kroki w walce z ubóstwem i brakiem bezpieczeństwa żywnościowego; podkreśla ponadto, że w krajach partnerskich należy wspierać dostęp młodych kobiet do europejskich projektów, szkoleń biznesowych i funduszy, ponieważ w wielu krajach rozwijających się kobiety odgrywają ważną rolę w rozwoju gospodarki lokalnej i regionalnej;

58.

zauważa, że Unia wspiera edukację w około 100 krajach oraz przez partnerstwa, takie jak Globalne Partnerstwo na rzecz Edukacji (18) i „Education Cannot Wait” (19), a także nadal promuje równość płci w partnerstwie z rządami i zainteresowanymi podmiotami pozarządowymi;

59.

pochwala priorytet Komisji, jakim jest przekroczenie ustalonego celu 10 % i osiągnięcie 13 % dla edukacji w całym portfelu DG INTPA;

60.

odnotowuje, że w 2021 r. Unia wypłaciła 85 mln EUR z EFR na wsparcie edukacji w krajach partnerskich, co przyczyniło się do przyjęcia ponad 32 mln uczniów szkół podstawowych i prawie 3 mln uczniów szkół średnich w latach 2018–2020; zauważa, że z 85 mln EUR na wsparcie projektów mobilności i budowania potencjału krajów AKP w ramach programu Erasmus wykorzystano 6 mln EUR, 31 mln EUR wydano na kształcenie i szkolenie zawodowe – z tej kwoty 5 mln EUR wypłacono w ramach programów wsparcia budżetowego, 1,2 mln EUR na roboty i dostawy, 0,8 mln EUR na usługi, a pozostałe 24 mln EUR w formie dotacji;

61.

odnotowuje, że Komisja zobowiązała się w zeszłym roku do przekazania 700 mln EUR. Globalnemu Partnerstwu na rzecz Edukacji, aby pomóc w zapewnieniu 140 milionom dzieci wykwalifikowanych nauczycieli oraz aby o 88 milionów więcej dzieci uczęszczało do szkoły i uczyło się;

62.

powtarza, że programy na rzecz przedsiębiorczości odgrywają zasadniczą rolę w walce z ubóstwem i rozwijaniu wzrostu gospodarczego; akcentuje fakt, że zapewnienie szkoleń biznesowych może pomóc drobnym przedsiębiorcom w zakładaniu firm i ulepszaniu praktyk biznesowych, umożliwiając ubogim rodzinom utorowanie drogi ku trwałym źródłom utrzymania i odporności społeczno-gospodarczej; zauważa jednak, że w celu zwiększenia skuteczności takich programów szkolenia powinny być uzupełniane zindywidualizowanym wsparciem i usługami uzupełniającymi; przypomina, że należy zachęcać młode kobiety do udziału w europejskich projektach, szkoleniach biznesowych i funduszach w krajach partnerskich;

63.

z zadowoleniem przyjmuje wejście w życie w 2021 r. nowych ram zarządzania ryzykiem (RMF+) dla krajów; zauważa, że to nowe narzędzie opiera się na poprzednich ramach zarządzania ryzykiem, które wprowadzono w 2013 r.; odnotowuje ponadto, że RMF+ są dostosowane do zmieniającego się kontekstu partnerstw międzynarodowych, ewoluującego krajobrazu geopolitycznego i nowego ISWMR – „Globalny wymiar Europy” oraz mają zastosowanie do krajów, z którymi Unia zawarła dwustronne porozumienia o współpracy, w tym do znacznej liczby krajów, w których nie udziela się wsparcia budżetowego;

64.

zauważa, że delegatury UE i centralne służby Komisji wykorzystują konkluzje zawarte w RMF+ i śledzą wdrażanie środków ograniczających ryzyko oraz postępy w realizacji priorytetów dialogu politycznego, w synergii z innymi istniejącymi narzędziami analitycznymi i sprawozdawczymi;

65.

uważa, że EFR, podobnie jak inne programy Unii, cierpi na brak widoczności, wiedzy na jego temat i rozgłosu, a ludność lokalna, która czerpie korzyści z finansowania unijnego, nie jest świadoma wsparcia i solidarności ze strony Unii; uważa również, że należy lepiej wyjaśnić EFR opinii publicznej;

66.

w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie przez Komisję spójnych i wiążących minimalnych reguł korporacyjnych dotyczących komunikacji i widoczności Unii we wszystkich programach finansowania unijnego i trybach zarządzania w okresie finansowania 2021–2027 (20); uważa jednak, że każdy kraj będący beneficjentem powinien być częściowo odpowiedzialny za programowanie działań komunikacyjnych (pod nadzorem służb Unii) z myślą o zwiększeniu wiedzy społeczeństwa na temat projektów i działań finansowanych przez Unię; zwraca się do Komisji o zbadanie tej możliwości;

67.

uważa, że każdy kraj będący beneficjentem powinien przedstawić długoterminowy plan, określający jego projekty i cele, zgodnie z harmonogramem WRF; jest zdania, że architektura ta mogłaby zwiększyć przejrzystość i przewidywalność europejskiej pomocy rozwojowej, umożliwiając wyznaczenie długoterminowych celów określonych przez Komisję, mianowicie w obszarach wymagających planowania perspektywicznego, takich jak energia, zdrowie, zaopatrzenie w wodę, transformacja cyfrowa i transformacja ekologiczna; stwierdza, że taki plan powinien zostać przedstawiony przez rząd będący beneficjentem, polegający na udziale podmiotów lokalnych, których wkład należy stymulować; uważa, że sprzyjałoby to także udziałowi krajów docelowych w kształtowaniu polityki rozwojowej Unii przez udział jej instytucji i zainteresowanych stron;

68.

wzywa Komisję do oceny, czy możliwe jest utworzenie platformy internetowej, na której publikowane byłyby wszystkie projekty w ramach EFR i ISWMR – „Globalny wymiar Europy” z myślą o zwiększeniu przejrzystości i dostępu do danych;

69.

z zadowoleniem zauważa, że w obszarze działań zewnętrznych DG INTPA, wraz z innymi zainteresowanymi dyrekcjami generalnymi i służbami, przyjęła nowe podejście do komunikacji na szczeblu krajowym, regionalnym i światowym; odnotowuje, że to nowe podejście odchodzi od fragmentarycznej, właściwej dla danego projektu komunikacji na rzecz bardziej ukierunkowanych i strategicznych działań; z zadowoleniem przyjmuje publikację zaktualizowanych wytycznych w sprawie komunikacji i zwiększania widoczności UE w działaniach zewnętrznych (21), określających, czego oczekuje się od partnerów realizujących działania zewnętrzne Unii;

70.

ubolewa, że po wygaśnięciu umowy o partnerstwie z Kotonu między Unia a państwami AKP w lutym 2020 r. i parafowaniu nowej umowy o partnerstwie w kwietniu 2021 r. Rada nadal nie wydała upoważnienie do podpisania nowej umowy o partnerstwie, co zmusza do corocznego przedłużania starej umowy i umieszcza wszystkie społeczności AKP i Unii w szarej strefie prawnej w związku z kontynuacją dialogu politycznego i polityki rozwoju; wzywa Radę do przezwyciężenia weta jednego państwa członkowskiego i do wydania upoważnienia do podpisania nowej umowy o partnerstwie;

71.

uważa, że rezultaty pomocy rozwojowej Unii można by wzmocnić dzięki silnej i ukierunkowanej koordynacji działań finansowych EFR i ISWMR – „Globalny wymiar Europy”, w szczególności przez projekty transgraniczne, zmierzając do stworzenia synergii i zwiększenia wartości dodanej finansowania EFR i ISWMR – „Globalny wymiar Europy”;

72.

wskazuje na wartość dodaną tzw. instrumentów mieszanych, łączących dotacje publiczne z pożyczkami prywatnymi; wzywa Komisję do priorytetowego traktowania takich instrumentów i zachęcania do stosowania ich; apeluje do Komisji o zaangażowanie sektora prywatnego, mianowicie poprzez lokalne małe i średnie przedsiębiorstwa oraz przedsiębiorców;

73.

przyjmuje do wiadomości uwagi Komisji dotyczące przeprowadzonych przez nią ocen, między innymi w odniesieniu do EFR; ponawia jednak swój wniosek o kompleksową ocenę projektów finansowanych z EFR, aby Parlament mógł dokładnie ocenić wpływ środków EFR i sprawdzić, czy przestrzegany jest ostateczny cel pomocy rozwojowej, czyli ograniczenie, a ostatecznie wyeliminowanie ubóstwa;

74.

zwraca uwagę na stale pogarszającą się sytuację, w której prowadzona jest polityka Unii w dziedzinie rozwoju i pomocy humanitarnej, naznaczoną w szczególności pandemią COVID-19, nieustającym pogłębianiem się skutków zmiany klimatu, utratą różnorodności biologicznej, pogłębiającym się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego i narastającymi skutkami rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie; zwraca uwagę na coraz większą lukę między funduszami potrzebnymi a dostępnymi w celu reagowania na pogłębiający się kryzys klimatyczny, głód, coraz większe zadłużenie, kryzys humanitarny i inne kryzysy, które powodują pogłębianie się nierówności i zwiększają poziom ubóstwa po raz pierwszy od dziesięcioleci; apeluje o odpowiednie finansowanie w celu powstrzymania trwającego obecnie procesu odchodzenia od celów zrównoważonego rozwoju ONZ zamiast dążenia do ich realizacji; podkreśla, że pomimo licznych wyzwań, przed którymi stoi Unia, związanych z pandemią COVID-19 oraz z rosyjską wojną napastniczą wobec Ukrainy i jej geopolitycznymi i ekonomicznymi skutkami, potrzebne jest podniesienie wydatków na pomoc rozwojową;

75.

ubolewa nad tym, że finansowanie rozwoju nie wzrosło „z miliardów do bilionów”, które uznano za konieczne w momencie przyjmowania celów zrównoważonego rozwoju w 2015 r.; zwraca uwagę, że należy pilnie uruchomić znacznie większe zasoby prywatne na świecie poprzez promowanie inwestycji i skuteczniejsze opodatkowanie, przy jednoczesnym zapewnieniu zgodności działań z celami Agendy 2030 i spójnością polityki na rzecz rozwoju, ale również należy zwiększyć finansowanie rozwoju ze środków publicznych – zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami – do poziomów, których osiągnięcie w Unii jest jeszcze odległe;

Działania podjęte w następstwie udzielenia absolutorium za rok 2020

76.

zauważa, że Komisja przedstawiła podsumowanie działań podjętych w odpowiedzi na główne priorytety polityczne wyrażone przez Parlament i Radę w ramach procedury udzielania absolutorium za rok 2020 w postaci sprawozdania Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady z działań podjętych w następstwie udzielenia absolutorium za rok budżetowy 2020 (22), stanowiącego część zintegrowanej sprawozdawczości finansowej i sprawozdawczości w zakresie rozliczalności;

77.

odnotowuje, że w odpowiedzi na wniosek Parlamentu Komisja przedstawiła Parlamentowi aktualizację dotyczącą wykonania dla ósmego i dziewiątego EFR;

78.

z zadowoleniem przyjmuje wdrożenie zalecenia Parlamentu w sprawie wsparcia dla administracji krajów i terytoriów zamorskich, gwarantującego sprawiedliwy podział środków; podkreśla jednak potrzebę większej spójności działań Unii w regionie państw AKP, zapewniającej priorytetowe traktowanie celów rozwojowych oraz powiązanie polityki zorientowanej na kraje i terytoria zamorskie z rozwojem ich poszczególnych regionów geograficznych, a także dostosowanie jej do priorytetów Unii;

79.

zauważa ponadto, że uwagi Parlamentu uwzględniono przy ocenie planu działania DG INTPA na 2021 r. w zakresie wyeliminowania stwierdzonych niedociągnięć kontroli i wysokiego ryzyka.

(1) Decyzja Rady (UE) 2021/1764 z dnia 5 października 2021 r. w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską, w tym stosunków między Unią Europejską, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony (Decyzja w sprawie stowarzyszenia zamorskiego, łącznie z Grenlandią) (Dz.U. L 355 z 7.10.2021, s. 6).

(2) W styczniu 2021 r. DG DEVCO została przekształcona w DG INTPA.

(3) Narzędzie pomagające delegaturom Unii lepiej współpracować z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami w danym kraju przez wspólne programowanie i wdrażanie, https://europa.eu/capacity4dev/wbt-team-europe

(4) Roczne sprawozdanie finansowe Europejskiego Funduszu Rozwoju za rok 2021, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52022DC0321

(5) Rozporządzenie Rady (UE) 2018/1877 z dnia 26 listopada 2018 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 11. Europejskiego Funduszu Rozwoju i uchylającego rozporządzenie (UE) 2015/323 (Dz.U. L 307 z 3.12.2018, s. 1).

(6) Botswana, Burkina Faso, Dżibuti, Timor Wschodni, Etiopia, Ghana, Gwinea Bissau, Haiti, Jamajka, Liberia, Malawi, Mali, Niger, Nigeria, Tanzania, Uganda i Zambia.

(7) Wszystkich 140 płatności dokonano za pośrednictwem DG INTPA.

(8) Botswana, Burkina Faso, Etiopia, Ghana, Gwinea Bissau, Haiti, Liberia, Malawi, Niger, Nigeria, Tanzania, Uganda i Zambia.

(9) Roczne sprawozdanie z działalności DG INTPA za rok 2021 (s. 51).

(10) https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/annualreports-2021/annualreports-2021_PL.pdf (s. 383).

(11) Zgodnie z „podejściem założeniowym”, w sytuacji gdy wkłady wnoszone przez Komisję na rzecz projektów z udziałem wielu darczyńców są łączone ze środkami przekazanymi przez innych darczyńców i nie są zarezerwowane na ściśle określone i dające się wyodrębnić pozycje wydatków, Komisja przyjmuje, że wydatki są zgodne z unijnymi zasadami kwalifikowalności, pod warunkiem że łączna kwota pochodząca z różnych źródeł obejmuje wydatki kwalifikowalne wystarczające do pokrycia wkładu Unii, https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/annualreports-2021/annualreports-2021_PL.pdf

(12) Roczne sprawozdanie z działalności DG INTPA za 2021 r., s. 34.

(13) Te wskaźniki to: 1) wykorzystanie środków na zobowiązania; 2) prognozy wykorzystania środków na zobowiązania; 3) wykorzystanie środków na płatności; 4) prognozy wykorzystania środków na płatności; 5) absorpcja zobowiązań globalnych oraz 6) terminowe płatności.

(14) Cztery dodatkowe wskaźniki to: 7) terminowe umorzenia; 8) czas potrzebny na rejestrowanie faktur; 9) jakość danych księgowych; 10) jakość danych zarządczych.

(15) Roczne sprawozdanie z działalności DG INTPA za 2021 r. (s. 43).

(16) W stosownych przypadkach włączenie konkretnych środków zwalczania nadużyć finansowych do warunków wsparcia budżetowego. W przypadku wsparcia budżetowego i pomocy makrofinansowej, w stosownych przypadkach, poprawa strategii kontroli i wzmocnienie mechanizmów weryfikacji, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:52021SC0262

(17) Globalne wskaźniki ubóstwa wielowymiarowego (MPI) z 2022 r.

(18) https://www.globalpartnership.org/

(19) https://www.educationcannotwait.org/

(20) https://commission.europa.eu/funding-tenders/managing-your-project/communicating-and-raising-eu-visibility_pl

(21) https://international-partnerships.ec.europa.eu/knowledge-hub/communicating-and-raising-eu-visibility-guidance-external-actions_pl

(22) COM(2022), 0331 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52022DC0331