KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 6.10.2022
COM(2022) 504 final
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
dotyczące działalności Fundacji MSSF, EFRAG i PIOB w 2021 r.
KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 6.10.2022
COM(2022) 504 final
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
dotyczące działalności Fundacji MSSF, EFRAG i PIOB w 2021 r.
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
dotyczące działalności Fundacji MSSF, EFRAG i PIOB w 2021 r.
1.Cel i zakres sprawozdania
28 kwietnia 2021 r. Unia Europejska przyjęła Program na rzecz jednolitego rynku 1 . W programie zapewniono zintegrowany pakiet służący wspieraniu i wzmacnianiu zarządzania jednolitym rynkiem, na który przeznaczono kwotę 4,21 mld EUR w latach 2021–2027. W rozporządzeniu w sprawie Programu na rzecz jednolitego rynku przewidziano pulę środków finansowych w wysokości 220,5 mln EUR na procesy normalizacji, z których 61 mln EUR przeznaczono na wspieranie opracowywania wysokiej jakości międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej i niefinansowej oraz rewizji finansowej i ułatwianie ich włączenia do prawa Unii.
W ramach Programu na rzecz jednolitego rynku Komisja w dalszym ciągu 2 przyznaje co roku dotacje operacyjne trzem organizacjom działającym w dziedzinie sprawozdawczości finansowej i badania sprawozdań finansowych: Fundacji Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (Fundacja MSSF) w odniesieniu do opracowania międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej, a także ogólnie na działalność Europejskiej Grupie Doradczej ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG) oraz Radzie Nadzoru nad Interesem Publicznym (PIOB). Te trzy organizacje odgrywają istotną rolę w zapewnianiu jakości, wiarygodności i dostępności informacji publicznych dotyczących przedsiębiorstw, informacji finansowych, lecz również niefinansowych w sprawozdaniach przedsiębiorstw. Informacje te służą promowaniu wydajnych rynków kapitałowych, ochronie interesu członków, inwestorów i innych podmiotów wnoszących kapitał do przedsiębiorstw oraz promowaniu odpowiedzialności społecznej, w tym zrównoważonego rozwoju.
W rozporządzeniu (UE) 2021/690 ustanawiającym Program na rzecz jednolitego rynku wymaga się 3 od Komisji, aby przygotowała roczne sprawozdanie na temat działalności Fundacji MSSF w zakresie rozwoju Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, a także, ogólnie na temat działalności PIOB i EFRAG, które to sprawozdanie ma ona przekazać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Niniejsze sprawozdanie stanowi wypełnienie tego obowiązku i podsumowanie działań tych trzech organizacji w 2021 r.
2.Fundacja MSSF
2.1.Zarządzanie
Fundacja MSSF jest organizacją nienastawioną na zysk w rozumieniu ogólnego prawa spółek Stanu Delaware (USA) z siedzibą główną w Londynie (Zjednoczone Królestwo), utworzoną w celu opracowywania jednolitego zbioru wysokiej jakości, zrozumiałych, możliwych do wyegzekwowania i uznawanych na całym świecie standardów rachunkowości, zachęcania do ich stosowania oraz ułatwiania korzystania z nich.
Fundacji MSSF podlega Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB), która odpowiada za opracowywanie międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej (MSSF). Na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1606/2002 4 w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości („rozporządzenie w sprawie MSR”) Komisja może zatwierdzić nowe lub zmienione MSSF po uzyskaniu porady EFRAG w sprawie zatwierdzenia.
W listopadzie 2021 r. Fundacja MSSF dostosowała swój statut i utworzyła Międzynarodową Radę ds. Standardów Zrównoważonego Rozwoju (ISSB), która odpowiada za opracowanie standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Komisja zapewnia Fundacji MSSF wsparcie finansowe na opracowanie MSSF.
Fundacją MSSF zarządza 22-osobowa rada powiernicza, która jest zbiorowo odpowiedzialna za ogólny nadzór nad RMSR i ISSB i za powoływanie członków tych rad. Wyznaczenie członków rady powierniczej przebiega z zachowaniem podziału według pochodzenia geograficznego i wymaga zgody organu nadzorczego 5 , który stanowi „punkt styku” z organami publicznymi i którego Komisja jest członkiem.
RMSR składa się z 14 członków podlegających wymogom równowagi geograficznej. Członkowie RMSR są mianowani na pięcioletnią kadencję, z możliwością jednokrotnego przedłużenia. RMSR odpowiada za stanowienie standardów. W lipcu 2021 r. prof. dr Andreas Barckow zastąpił Hansa Hoogervorsta na stanowisku przewodniczącego RMSR.
ISSB będzie się składała z 14 członków z całego świata reprezentujących różne perspektywy zawodowe i będzie obejmować inwestorów i podmioty sporządzające sprawozdania. Członkowie ISSB również są mianowani na pięcioletnią kadencję, z możliwością jednokrotnego przedłużenia. ISSB odpowiada za opracowanie standardów, które mogłyby być wykorzystywane jako globalna, wysokiej jakości kompleksowa podstawa dotycząca ujawniania informacji na temat zrównoważonego rozwoju, co byłoby z korzyścią dla inwestorów i dla rynków kapitałowych. W grudniu 2021 r. rada powiernicza ogłosiła powołanie Emmanuela Fabera na stanowisko przewodniczącego ISSB, począwszy od 1 stycznia 2022 r.
Członkowie rady powierniczej powołują również 14 członków Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej (KIMSF), którego zadaniem jest interpretacja stosowania MSSF oraz udzielanie wskazówek w kwestiach dotyczących sprawozdawczości finansowej, a także członków komitetu doradczego MSSF.
2.2Działalność
2.2.1Stanowienie standardów
Po wybuchu pandemii COVID-19 w marcu 2020 r. RMSR wspierała zainteresowane strony w kwestiach związanych z COVID-19 dotyczących stosowania MSSF i przełożyła mniej istotne konsultacje oraz niektóre daty wejścia w życie niedawno przyjętych zmian.
W lutym 2021 r. RMSR opublikowała zmiany dotyczące międzynarodowych standardów rachunkowości (MSR) 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” i dotyczące MSR 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów”, w których wyjaśniła różnice między zasadami rachunkowości a wartościami szacunkowymi w celu zapewnienia dalszego spójnego stosowania i porównywalności.
W marcu 2021 r. RMSR opublikowała zaproszenie do zgłaszania uwag w sprawie „Trzecich konsultacji na temat programu prac” dotyczące działań priorytetowych w zakresie stanowienia standardów na lata 2022–2026. Wstępna analiza informacji zwrotnych wykazała, że działania w zakresie stanowienia standardów dotyczących zagrożeń i wartości niematerialnych i prawnych związanych z klimatem cieszą się poparciem. RMSR uwzględni te informacje zwrotne i w pierwszej połowie 2022 r. ustali przyszły plan prac.
28 marca 2020 r. RMSR opublikowała zmianę do MSSF 16 „Leasing Ulgi w czynszach związane z Covid-19”. W związku z trwającą dalej sytuacją związaną z COVID-19 dnia 31 marca 2021 r. RMSR opublikowała kolejną zmianę do MSSF 16 „Leasing: Ulgi w czynszach związane z COVID-19 po dniu 30 czerwca 2021 r.”, która rozszerza fakultatywne złagodzenie wymogów dla leasingobiorców, dotyczące umów leasingu z ulgami w płatnościach i płatnościami o dodatkowy rok.
W maju 2021 r. RMSR opublikowała zmiany do MSR 12 „Podatek dochodowy”, w których wyjaśnia w jaki sposób przedsiębiorstwa muszą rozliczać odroczone podatki dochodowe od takich transakcji jak leasing i zobowiązania związane z likwidacją szkód, i których celem jest zmniejszenie różnorodności w sprawozdawczości dotyczącej aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w odniesieniu do leasingu i zobowiązań związanych z likwidacją szkód.
W lipcu 2021 r. RMSR opublikowała projekt standardu Subsidiaries without Public Accountability: Disclosures [Spółki zależne niemające znaczenia dla interesu publicznego: ujawnianie informacji], w odniesieniu do którego do stycznia 2022 r. można było przedstawiać uwagi. W projekcie standardu przedstawiono wnioski RMSR dotyczące nowego standardu rachunkowości MSSF, które umożliwiłyby kwalifikującym się spółkom zależnym stosowanie w swoich sprawozdaniach finansowych standardów rachunkowości MSR o ograniczonych wymogach dotyczących ujawniania informacji.
W grudniu 2021 r. RMSR opublikowała zmianę do przepisów przejściowych w MSSF 17 „Umowy ubezpieczeniowe” umożliwiającą przedsiębiorstwom rozwiązanie problemów związanych z jednorazowymi różnicami w klasyfikacji informacji porównawczych z poprzedniego okresu sprawozdawczego przy pierwszym zastosowaniu MSSF 17 i MSSF 9 „Instrumenty finansowe”.
W 2021 r. RMSR kontynuowała analizowanie uwag zgłoszonych w odpowiedzi na wystosowane przez nią zaproszenie do zgłaszania uwag na temat drugiego kompleksowego przeglądu standardu „MSSF dla MŚP” w celu ujednolicenia tego standardu z pełnymi standardami MSSF, przy jednoczesnym niepowodowaniu zbędnych kosztów i obciążeń dla MŚP.
Fundacja MSSF dokonała też aktualizacji taksonomii MSSF w celu odzwierciedlenia skutków nowych standardów i zmian 6 .
Pełen przegląd działalności w zakresie stanowienia standardów, w tym prac Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej (KIMSF), jest dostępny na stronie internetowej Fundacji MSSF 7 .
2.2.2.Projekty badawcze
W wrześniu 2021 r. RMSR opublikowała zaproszenie do zgłaszania uwag na temat przeglądu powdrożeniowego MSSF 9 „Instrumenty finansowe” w odniesieniu do wymogów dotyczących klasyfikacji i wyceny. Uwagi można było zgłaszać do stycznia 2022 r.
W 2021 r. RMSR analizowała uwagi, które otrzymała w związku z dokumentem otwierającym debatę Business Combinations – Disclosures, Goodwill and Impairment [Połączenie jednostek gospodarczych – ujawnianie informacji, wartość firmy i utrata wartości], i zdecydowała o nadaniu wyższego priorytetu dalszej pracy, aby podjąć wstępne decyzje w sprawie pakietu dotyczącego ujawniania informacji o łączeniu jednostek gospodarczych, oraz o analizowaniu określonych aspektów w informacjach zwrotnych dotyczących późniejszej rachunkowości w odniesieniu do wartości firmy.
Pełen przegląd projektów badawczych jest dostępny na stronie internetowej Fundacji MSSF 8 .
2.3.przejrzystość i rozliczalność
2.3.1.Zasady przejrzystości
Wszystkie posiedzenia RMSR i KIMSF są otwarte dla publiczności. Programy posiedzeń są publikowane z wyprzedzeniem, a przebieg samych posiedzeń można śledzić online. Ponadto RMSR publikuje na swojej stronie internetowej zapis swoich kwartalnych spotkań z zainteresowanymi stronami 9 .
2.3.2.Reprezentacja zainteresowanych stron
Statut Fundacji MSSF wymaga powołania w skład rady powierniczej po sześciu członków z Europy, Ameryki i Azji z Oceanią oraz jednego członka z Afryki i trzech członków z dowolnego obszaru, pod warunkiem zachowania ogólnej równowagi geograficznej. Analogicznie kryteria członkostwa RMSR wymagają powołania po czterech członków z każdego regionu, jednego członka z Afryki i jednego członka z dowolnego obszaru.
31 grudnia 2021 r. do komitetu doradczego MSSF należało 51 organizacji, w tym Europejski Bank Centralny (EBC) i Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA). Komisja uczestniczy w nim w charakterze obserwatora.
2.3.3.Zapobieganie konfliktom interesów
Członkowie rady powierniczej Fundacji MSSF są powoływani na trzyletnią kadencję, z możliwością jednokrotnego przedłużenia na ten sam okres, przy czym muszą oni zobowiązać się do działania w interesie publicznym. Co do zasady, członek rady powierniczej i członek organu nadzorczego nie mogą być zatrudniani przez tę samą organizację.
Poza jednym wyjątkiem wszyscy członkowie RMSR pracują w pełnym wymiarze godzin. Muszą przerwać wszelkie stosunki pracy i powiązania, które mogłyby mieć wpływ na ich niezależność. Nie zezwala się na oddelegowanie przez pracodawcę i nie udziela się prawa do ponownego zatrudnienia u byłego pracodawcy.
2.3.4.Podział finansowania
W 2021 r. Fundacja MSSF otrzymała od Komisji dotację w wysokości 4,5 mln EUR na opracowanie MSSF, co stanowi 22,1 % łącznej kwoty otrzymanych wkładów. Komisja w dalszym ciągu wnosiła największy wkład finansowy. Ponieważ Zjednoczone Królestwo nie jest już państwem członkowskim UE, względny udział budżetu Komisji i finansowania państw członkowskich spadł w porównaniu z 2020 r. (z 42,8 % do 36,5 %).
Podział finansowania według głównych obszarów geograficznych i międzynarodowych sieci rachunkowości pokazuje, że UE i jej państwa członkowskie wniosły 36,5 % łącznej kwoty wkładów, Azja i Oceania – 32,6 %, międzynarodowe sieci rachunkowości – 12,7 %, obie Ameryki – 5,7 %, Afryka – 0 % i inne – 12,4 %.
Obserwowana w ostatnich latach tendencja spadkowa, jeśli chodzi o wkład na rzecz Fundacji MSSF, utrzymała się także w 2021 r. Łącznie zgłoszone wkłady spadły o 4,2 % (768 000 GBP), przy czym odnotowano znaczne różnice pomiędzy poszczególnymi podmiotami.
Całkowita kwota zatrzymanej nadwyżki na dzień 31 grudnia 2021 r. wyniosła 40,7 mln GBP.
3.EFRAG
3.1.Zarządzanie
EFRAG jest organizacją działającą w europejskim interesie publicznym, finansowaną ze środków publicznych i prywatnych. EFRAG ma formę prawną AISBL (belgijska międzynarodowa organizacja non-profit). Do organizacji członkowskich EFRAG zalicza się osiem europejskich organizacji zainteresowanych stron, głównie stowarzyszeń branżowych i stowarzyszeń inwestorów, i dziewięć krajowych organizacji stanowiących standardy rachunkowości.
Celem EFRAG jest działanie na rzecz europejskiego interesu publicznego poprzez rozwijanie i promowanie europejskiego punktu widzenia w dziedzinie sprawozdawczości finansowej oraz zapewnianie, aby ten punkt widzenia był odpowiednio uwzględniany w procesie stanowienia standardów przez RMSR i w powiązanych debatach międzynarodowych. EFRAG doradza Komisji w kwestii tego, czy nowe (lub zmienione) MSSF powinny zostać zatwierdzone przez UE, kierując się kryteriami określonymi w rozporządzeniu w sprawie MSR 10 , w tym zasadą prawdziwego i rzetelnego obrazu, oraz w kwestii tego, czy będą one sprzyjać europejskiemu dobru publicznemu. Jednocześnie EFRAG prowadzi również aktywne prace badawcze dotyczące rachunkowości.
Rok 2021 był dla EFRAG bardzo intensywny. Oprócz prowadzonych stale działań doradczych w zakresie sprawozdawczości finansowej EFRAG rozwijała filar sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (zob. sekcja 3.2.2).
3.2Działalność
3.2.1.Działania związane z zatwierdzaniem standardów i działalność badawcza
W 2021 r. prace EFRAG dotyczące sprawozdawczości finansowej w znacznym stopniu opierały się na programie prac RMSR, KIMSF i Fundacji MSSF. W 2021 r. EFRAG zorganizowała 146 posiedzeń i konferencji, w tym 16 posiedzeń rady EFRAG i 17 posiedzeń grupy ekspertów technicznych EFRAG (EFRAG TEG). W odniesieniu do wyników EFRAG wydała pięć opinii w sprawie ostatecznego zatwierdzenia (i pięć odpowiadających im projektów opinii w sprawie zatwierdzenia), sporządziła dziewięć końcowych pism z uwagami i opublikowała w sierpniu 2021 r. opracowanie.
31 marca 2021 r. EFRAG przekazała swoją najważniejszą opinię w sprawie zatwierdzenia dotyczącą nowego dużego standardu MSSF 17 „Umowy ubezpieczeniowe”. Biorąc tę opinię pod uwagę, Komisja przedstawiła wniosek o zatwierdzenie MSSF 17 z opcjonalnym wyodrębnieniem działalności podlegającym wymogom dotyczącym ujawniania informacji i klauzuli dotyczącej przeglądu. Inne opinie w sprawie zatwierdzenia, które EFRAG przedłożyła Komisji w 2021 r. obejmują: „Początkowe zastosowanie MSSF 17 i MSSF 9 – Informacje porównawcze” i ujawnianie informacji w odniesieniu do zasad (polityki) rachunkowości (MSR 1 i MSR 8) oraz „Ulgi w czynszach związane z COVID-19 po dniu 30 czerwca 2021 r.” w odniesieniu do leasingu (MSSF 16) 11 .
Przed wydaniem opinii w sprawie ostatecznego zatwierdzenia standardu wydanego przez RMSR EFRAG wydaje (wstępne) pisma z uwagami skierowane do RMSR i projekty opinii w sprawie zatwierdzenia. Dzięki solidnej należytej procedurze zainteresowane strony mogą wyrazić swoje opinie na temat stanowiska EFRAG. EFRAG sporządziła dziewięć końcowych pism z uwagami, w tym dotyczące wartości firmy i utraty wartości, niemożliwości wymiany walut (MSR 21), zobowiązań z tytułu leasingu w transakcji leasingu zwrotnego (MSSF 16), aktywów regulacyjnych i zobowiązań regulacyjnych. W swoich uwagach do przeglądu powdrożeniowego MSSF 9 dotyczącego klasyfikacji i wyceny EFRAG podkreśliła znaczenie zmian dotyczących recyrkulacji w wartości godziwej zgromadzonej w innych całkowitych dochodach w odniesieniu do instrumentów kapitałowych. Ponadto innym bardzo ważnym pismem z uwagami była odpowiedź EFRAG na „Trzecie konsultacje na temat programu prac” RMSR, których celem było ustalenie programu prac RMSR w zakresie stanowienia standardów na lata 2022–2026. EFRAG wskazała następujące kwestie priorytetowe dla RMSR: ryzyko związane z klimatem, zobowiązania oraz kryptoaktywa i zobowiązania.
Za pośrednictwem panelu naukowego i sieci akademickiej EFRAG zacieśniła współpracę ze środowiskiem naukowym.
3.2.2.Sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju
W 2021 r., w odpowiedzi na dwa mandaty powierzone jej 25 czerwca 2020 r. przez wiceprzewodniczącego wykonawczego Dombrovskisa, EFRAG prowadziła intensywne prace nad sprawozdawczością w zakresie zrównoważonego rozwoju. 8 marca 2021 r., w odpowiedzi na te dwa mandaty, EFRAG opublikowała dwa sprawozdania na swojej stronie internetowej 12 .
Pierwszy mandat polegał na wezwaniu EFRAG do podjęcia prac przygotowawczych dotyczących ewentualnych unijnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju w ramach zmienionej dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej (aktualnie dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju [CSRD]). EFRAG utworzyła wielostronną grupę zadaniową ds. projektu „on preparatory work for the elaboration of possible EU non-financial reporting standards” [w sprawie prac przygotowawczych na rzecz opracowania ewentualnych unijnych standardów sprawozdawczości niefinansowej] (PTF-NFRS), której przewodniczącym jest Patrick de Cambourg, prezes francuskiego Autorité des Normes Comptables. Sprawozdanie PTF-NFRS zawiera plan działania oraz 54 zalecenia dotyczące opracowania kompleksowego zbioru unijnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Drugi mandat to zaproszenie ad personam skierowane do przewodniczącego rady EFRAG Jeana-Paula Gauzèsa, aby przedstawił zalecenia dotyczące ewentualnej potrzeby zmian w zarządzaniu i finansowaniu EFRAG, gdyby miała ona otrzymać zadanie stanowienia unijnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, jak zaproponowała Komisja w dyrektywie w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Przewodniczący Gauzès zaproponował w swoim sprawozdaniu reformy struktury zarządzania i finansowania EFRAG 13 .
21 kwietnia 2021 r. Komisja przyjęła wniosek ustawodawczy dotyczący dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju w celu zmiany i wzmocnienia przepisów dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej 14 . Wniosek ten był kluczową inicjatywą w ramach unijnego programu dotyczącego zrównoważonego finansowania i ma duże znaczenie w kontekście realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu. We wniosku, w odniesieniu do którego Parlament Europejski i Rada osiągnęły porozumienie polityczne w dniu 21 czerwca 2022 r., Komisja przewidziała przyjmowanie standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju w drodze aktów delegowanych Komisji Europejskiej opracowanych przez EFRAG, z uwzględnieniem prawidłowej, należytej procedury, nadzoru publicznego i przejrzystości oraz z wykorzystaniem wiedzy fachowej odpowiednich zainteresowanych stron.
W ramach działań następczych względem wniosku komisarz Mairead McGuinness z maja 2021 r. 15 EFRAG zmieniła swoją strukturę zarządzania w oparciu o zalecenia przewodniczącego Gauzèsa i wsparła prace PTF-NFRS nad opracowaniem wstępnego zestawu projektów unijnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
EFRAG przeprowadziła istotne reformy w zakresie zarządzania, aby wprowadzić zmiany w zarządzaniu zaproponowane przez jej przewodniczącego, ustanawiając filar sprawozdawczości w sprawie zrównoważonego rozwoju i rozszerzając bazę członków EFRAG o czternaście organizacji zainteresowanych sprawozdawczością w sprawie zrównoważonego rozwoju (w tym dwanaście organizacji społeczeństwa obywatelskiego). Po przeprowadzeniu otwartego naboru kandydatów i przejrzystego procesu wyboru EFRAG ustanowiła 13 kwietnia 2022 r. radę ds. sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju i 25 kwietnia 2022 r. grupy ekspertów technicznych EFRAG ds. sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Aby dotrzymać terminów zawartych we wniosku dotyczącym CSRD, PTF-NFRS rozpoczęła opracowywanie wstępnego zestawu projektów unijnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, prowadząc jednocześnie negocjacje ustawodawcze w sprawie wniosku Komisji dotyczącego unijnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. 28 kwietnia 2022 r. rada EFRAG ds. sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju opublikowała pierwszy zestaw 13 projektów unijnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, aby poddać je konsultacjom publicznym 16 .
3.3.przejrzystość i rozliczalność
3.3.1Zasady przejrzystości
EFRAG posiada przejrzystą i jawną należytą procedurę. Wspomniana należyta procedura umożliwia wszystkim europejskim zainteresowanym stronom przedstawienie swoich stanowisk do rozpatrzenia przez EFRAG. Zapewnia uwzględnienie w procesie kształtowania stanowisk EFRAG różnorodnych europejskich modeli rachunkowości i modeli gospodarczych oraz opinii, w szczególności w kontekście zatwierdzania standardów MSSF. W 2021 r. EFRAG dalej rozwijała swoją politykę związaną z należytą procedurą, aby uwzględnić w niej proces stanowienia standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
W ramach swojej należytej procedury EFRAG publikuje projekty stanowisk na potrzeby konsultacji, prowadzi badania praktyczne i innego rodzaju analizy skutków, organizuje spotkania informacyjne (niektóre z nich są kierowane w szczególności do odbiorców sprawozdań finansowych), a także przeprowadza badania, publikuje ich rezultaty w podsumowaniu otrzymanych informacji zwrotnych, a następnie swoje ostateczne stanowiska. EFRAG przyczynia się do stanowienia standardów opartych na dowodach, podejmując badania ilościowe, które dostarczają informacji do celów dyskusji na temat uwag EFRAG i jej opinii w sprawie zatwierdzania standardów i które stopniowo stają się ważniejszą częścią prac badawczych EFRAG.
Posiedzenia rady ds. sprawozdawczości finansowej EFRAG i rady EFRAG ds. sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, grupy ekspertów technicznych EFRAG ds. sprawozdawczości finansowej i grupy ekspertów technicznych EFRAG ds. sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz forum konsultacyjnego podmiotów stanowiących standardy EFRAG są jawne. Porządek obrad, dokumenty towarzyszące porządkowi obrad oraz ich streszczenia są publikowane na stronie internetowej EFRAG. Od marca 2018 r. posiedzenia można również śledzić online a nagrania są dostępne na stronie internetowej przez kilka miesięcy.
EFRAG prowadzi publiczny rejestr służący przejrzystości, który obejmuje spotkania przewodniczącego rady EFRAG, przewodniczącej TEG EFRAG oraz dyrektora generalnego EFRAG.
3.3.2przedstawicielstwo i rozliczalność
EFRAG dąży do zapewnienia odpowiedniego poziomu równowagi geograficznej, zawodowej i równowagi płci w swoich radach ds. sprawozdawczości finansowej i sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, odpowiadających im grupach ekspertów technicznych, grupach roboczych i panelach doradczych, a także w ramach grupy sterującej ds. Laboratorium Europejskiego i jej grup zadaniowych. Istnieje limit ograniczający liczbę członków rad ds. sprawozdawczości finansowej i sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju i grup ekspertów technicznych, którzy mogą posiadać to samo obywatelstwo; istnieją również zasady dotyczące odpowiedniego poziomu równowagi zawodowej i równowagi płci.
Członkowie rady EFRAG są powoływani przez organizacje członkowskie EFRAG. W 2021 r. nastąpiła znaczna poprawa w zakresie równowagi płci i reprezentacji geograficznej w radach ds. sprawozdawczości finansowej i sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju i odpowiadających im grupach ekspertów technicznych.
3.3.3ZAPOBIEGANIE KONFLIKTOM INTERESÓW
EFRAG posiada politykę zapobiegania konfliktom interesów, która stanowi podstawę jej mandatu do działania w interesie publicznym. Politykę tę opublikowano na stronie internetowej EFRAG 17 . Członkowie rady EFRAG i pracownicy EFRAG co roku potwierdzają swoją niezależność, podpisując stosowne oświadczenie.
3.2.4Kontakty z Parlamentem Europejskim i państwami członkowskimi
EFRAG regularnie uczestniczy w posiedzeniach Komitetu Regulacyjnego Rachunkowości w celu omówienia z ekspertami z państw członkowskich nierozstrzygniętych kwestii, w szczególności dotyczących zatwierdzania standardów MSSF.
Od czasu do czasu EFRAG kontaktuje się z posłami do Parlamentu Europejskiego. Parlament Europejski ustanowił zespół ds. sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, który regularnie współpracuje z EFRAG.
3.4Dywersyfikacja i budżet
Komisja finansuje maksymalnie 60 % kosztów kwalifikowalnych EFRAG. W 2021 r. EFRAG zwróciła się do Komisji o dotację w wysokości 2,9 mln EUR. Wkłady pieniężne wniosły również europejskie organizacje zainteresowanych stron (625 000 EUR) i krajowe organizacje zainteresowanych stron (tj. z Francji, Niemiec, Zjednoczonego Królestwa, Włoch, Niderlandów, Danii, Hiszpanii, Szwecji i Luksemburga) (1,5 mln EUR).
W 2021 r. EFRAG poszerzyła swoje grono członków w taki sposób, aby docelowo obejmowało ono wszystkie państwa członkowskie, i z zadowoleniem przyjęła wsparcie Komisji, Parlamentu Europejskiego i państw członkowskich w zachęcaniu innych organizacji krajowych do przystąpienia. W 2021 r. EFRAG z zadowoleniem przyjęła nowy wkład organizacji austriackiej i krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).
W marcu 2021 r. zgromadzenie ogólne EFRAG zatwierdziło nową strukturę finansowania i zarządzania, która ma zapewnić większą przejrzystość, logikę i sprawiedliwość systemu wkładów finansowych na rzecz EFRAG. Wprowadzono zmiany w strukturze finansowania w odniesieniu do dwóch sekcji (tj. sekcji europejskich organizacji zainteresowanych stron i sekcji organizacji krajowych), których członkowie są dla EFRAG źródłem finansowania prywatnego. Wkład finansowy członków sekcji organizacji krajowych opiera się na kryterium PKB. Wkład finansowy członków sekcji europejskich organizacji zainteresowanych stron opiera się na modelu sektorowym (sektor przedstawicieli zawodu księgowego, sektor bankowy, sektor przedsiębiorstw, sektor ubezpieczeń, sektor MŚP/SMP 18 ), przy czym wkład finansowy każdego sektora wynosi 150 000 EUR. Przewidziano wyjątek dla sektora odbiorców sprawozdań finansowych.
Poza finansowaniem w postaci wkładów finansowych EFRAG otrzymuje wkłady niepieniężne od członków grup ekspertów technicznych EFRAG, rad EFRAG, grup roboczych i paneli doradczych, np. wsparcie w formie tymczasowych oddelegowań.
4. PIOB
4.1.Zarządzanie
PIOB jest globalnym niezależnym organem nadzoru, który sprawuje nadzór nad procesem stanowienia standardów dotyczących międzynarodowego badania sprawozdań finansowych, usług atestacyjnych i etyki sformułowanych przez międzynarodowe rady stanowienia standardów: Radę Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej i Usług Atestacyjnych (IAASB) i Radę Międzynarodowych Standardów Etyki dla Księgowych (IESBA). Jej główną rolą jest zapewnienie, aby IAASB i IESBA przestrzegały należytej procedury opracowywania standardów i strategii, zgodnie z ramami ochrony interesu publicznego. Siedziba PIOB znajduje się w Madrycie. Nadzór polega na prowadzeniu przez radę PIOB i personel nadzorczy stałej obserwacji standardów opracowywanych przez obie rady i realizacji odpowiednich działań następczych.
Grupa Monitorująca, której członkiem jest Komisja, monitoruje sposób, w jaki PIOB wypełnia swoją rolę w zakresie nadzoru nad procesem stanowienia standardów, oraz powołuje dziesięciu członków PIOB (w tym przewodniczącego).
4.2 Działalność
W listopadzie 2021 r., w następstwie zaleceń Grupy Monitorującej dotyczących reformy systemu stanowienia standardów 19 , PIOB ustanowiła komitet nominujący służący wyborowi przyszłych członków IAASB i IESBA, zastępujący komitet nominujący IFAC. Jego celem jest zwiększenie niezależności od środowiska zawodowego i zapewnienie, aby rady posiadały niezbędne umiejętności oraz miały zróżnicowany i wielostronny skład. Nowe obowiązki PIOB będą również obejmowały zarządzanie nowym podmiotem obejmującym IAASB i IESB i sprawowanie nad nim nadzoru, który to podmiot ma zostać włączony w 2022 r. jako podmiot non-profit w Stanach Zjednoczonych.
W 2021 r. PIOB w dalszym ciągu współpracowała z IAASB i IESBA przy niektórych kluczowych projektach, np. w kwestii badania sprawozdań grup, badania sprawozdań mniej złożonych podmiotów, kontynuacji działalności, oszustw, dowodów kontroli, zapewniania standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz technologii. Przykładowo w świetle skandali w przedsiębiorstwach i zaniedbań w zakresie badania sprawozdań finansowych w przeszłości oraz dodatkowego ryzyka oszustw, które spoczywało na podmiotach z powodu pandemii COVID-19, PIOB aktywnie wzywa IAASB, aby wzmocniła dodatkowo obowiązki biegłych rewidentów dotyczące rozpoznawania i zgłaszania oszustw w ramach badania sprawozdań finansowych, jak również wymogi dotyczące stosowania zawodowego sceptycyzmu i osądu zawodowego. 22 lipca 2022 r. PIOB opublikowała swoje 17. sprawozdanie publiczne, w którym przedstawiła pełen przegląd swojej działalności 20 .
4.3.Dywersyfikacja finansowania
Finansowanie PIOB zaprojektowano w taki sposób, aby organizacja ta posiadała faktyczną niezależność od zawodu księgowego i była postrzegana jako niezależna. Od 2010 r. dotacja Komisji stanowi drugi co do wielkości wkład finansowy. W 2021 r. przychód PIOB (wkłady pieniężne i niepieniężne) wyniósł 1 937 836 EUR. Wkład UE wyniósł 345 000 EUR (tj. 17,8 %), natomiast wkład Międzynarodowej Federacji Księgowych (IFAC) ponownie wyniósł 1 109 587 EUR (tj. 57,26 %), czyli poniżej pułapu dwóch trzecich, który przewidziano w art. 12 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2021/690. Wkłady wniosły również Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych (IOSCO), Bank Rozrachunków Międzynarodowych (BIS), Międzynarodowe Forum Niezależnych Organów Regulacyjnych (ang. International Forum of Independent Regulators – IFIAR), Rada ds. Sprawozdawczości Finansowej (FRC), szwajcarski Federalny Urząd Nadzoru Audytowego, tajwańska Komisja Nadzoru Finansowego, a rząd hiszpański zapewnia nieodpłatnie biuro w Madrycie (świadczenie o szacunkowej wartości 189 318 EUR w 2021 r.). Konieczna jest dalsza dywersyfikacja źródeł finansowania. W ramach swojej reformy Grupa Monitorująca dąży do obniżenia finansowania PIOB przez IFAC do poziomu poniżej 50 %.
5.Wnioski
Finansowanie unijne było dla trzech przedmiotowych beneficjentów (Fundacji MSSF, EFRAG i PIOB) niezbędne. Finansowanie unijne umożliwiło RMSR opracowanie wysokiej jakości międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej, EFRAG działanie na rzecz europejskiego interesu publicznego poprzez rozwijanie i promowanie europejskiego punktu widzenia w dziedzinie sprawozdawczości finansowej oraz zapewnianie, aby ten punkt widzenia był odpowiednio uwzględniany przez RMSR, a PIOB zabezpieczenie interesu publicznego w ramach stanowienia międzynarodowych standardów w zakresie badania sprawozdań finansowych. Ponadto w 2021 r. EFRAG podjęła istotne kroki w celu dostosowania swojej struktury do opracowywania europejskich standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju zgodnie z wnioskiem dotyczącym dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Rozporządzenie (UE) 2021/690 ustanawiające program na rzecz rynku wewnętrznego i konkurencyjności przedsiębiorstw, Dz.U. L 153 z 3.5.2021, s. 1.
W przeszłości dotacje przyznawano na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 258/2014 (Dz.U. L 105 z 8.4.2014, s. 1) zmienionego rozporządzeniem 2017/827 (Dz.U. L 129 z 19.5.2017, s. 24).
Art. 18 ust. 3.
Dz.U. L 243 z 11.9.2002, s. 1.
Organ nadzorczy, którego Komisja jest członkiem, składa się z przedstawicieli organów publicznych odpowiedzialnych za określanie formy i treści sprawozdawczości finansowej.
Finansowanie zapewniane przez Unię Europejską służy również terminowej aktualizacji taksonomii MSSF, która z kolei stanowi wkład w inicjatywę z zakresu europejskiego jednolitego formatu elektronicznego.
Plan prac Fundacji MSSF: https://www.ifrs.org/projects/work-plan/ ; oraz ukończone projekty: https://www.ifrs.org/projects/completed-projects/
https://www.ifrs.org/projects/work-plan/#research-and-standard-setting
Zob. przypis 4.
https://efrag.org/Activities/2010051123028442/Non-financial-reporting-standard
https://www.efrag.org/Activities/2010051124018235/Ad-personam-governance-mandate#
Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2013/34/UE, dyrektywę 2004/109/WE, dyrektywę 2006/43/WE oraz rozporządzenie (UE) nr 537/2014 w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, COM(2021) 189 final.
Małe i średnie biura rachunkowe.