KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 17.11.2021

COM(2021) 709 final

2021/0367(COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie przemieszczania odpadów oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1257/2013 i rozporządzenie (UE) 2020/1056

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

{SEC(2021) 402 final} - {SWD(2021) 330 final} - {SWD(2021) 331 final} - {SWD(2021) 332 final}

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

W 2018 r. w obrocie handlowym na świecie znalazły się 182 mln ton odpadów o wartości około 80,5 mld EUR 1 . W ostatnich dziesięcioleciach poziom tego handlu znacznie wzrósł, osiągając w 2011 r. szczytową wielkość niemal 250 mln ton. UE jest ważnym uczestnikiem światowego handlu odpadami, a między państwami członkowskimi przemieszczane są znaczne ilości odpadów. W 2020 r. UE wywiozła do państw niebędących członkami UE około 32,7 mln ton odpadów – wartość ta oznacza 75-procentowy wzrost od 2004 r. 2 , o wartości 13 mld EUR. Większość odpadów wywożonych z UE stanowią złom metali żelaznych i nieżelaznych, odpady papieru, odpady tworzyw sztucznych, odpady tekstylne i odpady szkła. UE dokonała również przywozu około 16 mln ton odpadów o wartości 13,5 mld EUR. Ponadto rocznie między państwami członkowskimi przemieszczanych jest około 67 mln ton odpadów 3 (przemieszczanie odpadów wewnątrz UE).

Odpady przemieszczane między granicami mogą stwarzać zagrożenia dla zdrowia ludzkiego i środowiska, w szczególności jeżeli nie są właściwie kontrolowane. Jednocześnie odpady te często mają dodatnią wartość ekonomiczną, zwłaszcza jako surowce wtórne, które mogą zastąpić surowce pierwotne i zmniejszyć zależność od nich, a tym samym przyczynić się do rozwoju gospodarki o bardziej zamkniętym obiegu.

Środki w zakresie nadzoru i kontroli przemieszczania odpadów obowiązują w UE od 1984 r. W 1989 r. przyjęto Konwencję bazylejską o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych (konwencja bazylejska), aby rozwiązać poważne problemy związane ze składowaniem toksycznych odpadów przywożonych z zagranicy do różnych części rozwijającego się świata. W 1992 r. OECD przyjęła prawnie wiążącą decyzję 4 w sprawie kontroli transgranicznego przemieszczania odpadów przeznaczonych do odzysku („decyzja OECD”).

Przepisy konwencji bazylejskiej i decyzji OECD wprowadza się do prawa Unii rozporządzeniem (WE) nr 1013/2006 5 („rozporządzenie w sprawie przemieszczania odpadów”). Pod pewnymi względami środki kontroli określone w rozporządzeniu w sprawie przemieszczania odpadów są bardziej rygorystyczne niż te określone w konwencji bazylejskiej. W rozporządzeniu w sprawie przemieszczania odpadów nakłada się na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, aby przemieszczanie odpadów i operacje ich przetwarzania odbywały się w sposób, który uchroni środowisko i zdrowie ludzkie przed jakimkolwiek niekorzystnym oddziaływaniem takich odpadów. W rozporządzeniu w sprawie przemieszczania odpadów ustanowiono mechanizmy kontroli dotyczące wywozu i przywozu odpadów między UE a państwami trzecimi oraz przemieszczania między państwami członkowskimi. Rodzaje kontroli na podstawie rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów zależą od właściwości odpadów (na przykład odpady niebezpieczne, odpady inne niż niebezpieczne), ich miejsca przeznaczenia oraz przetwarzania w ramach operacji odzysku (na przykład recyklingu) lub unieszkodliwiania (na przykład składowania). W rozporządzeniu w sprawie przemieszczania odpadów określono również zakazy wywozu odnoszące się do określonych kategorii odpadów i niektórych miejsc przeznaczenia: najważniejszym przykładem jest zakaz wywozu odpadów niebezpiecznych z UE do państw nienależących do OECD.

Ogólnym celem przeglądu rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów jest zwiększenie poziomu ochrony środowiska i zdrowia publicznego przed skutkami nieracjonalnego transgranicznego przemieszczania odpadów. Odniesiono się w nim do problemów wskazanych w ocenie rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów opublikowanej przez Komisję w styczniu 2020 r. 6 (więcej informacji na ten temat można znaleźć w pkt 3 poniżej).

Przegląd rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów jest również odpowiedzią na wezwanie zawarte w Europejskim Zielonym Ładzie 7 i planie działania UE dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym 8 do przeglądu rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów w celu:

·ułatwiania przemieszczania odpadów do ponownego użycia i recyklingu w UE;

·zagwarantowania, że UE nie będzie eksportowała do państw trzecich swoich problemów związanych z odpadami, oraz

·    zwalczania nielegalnego przemieszczania odpadów.

Ponadto w Europejskim Zielonym Ładzie i strategii przemysłowej UE 9 , włącznie z jej aktualizacją 10 , przyznano, że dostęp do surowców ma strategiczne znaczenie i stanowi warunek wstępny, aby Europa mogła dokonać ekologicznej i cyfrowej transformacji. W Planie działania w sprawie surowców krytycznych 11 podkreślono fakt, że poważne ilości zasobów opuszczają Europę w formie odpadów, zamiast zostać poddane recyklingowi i przekształcone w surowce wtórne, co przyczyniłoby się do dywersyfikacji źródeł dostaw dla ekosystemów przemysłowych w UE.

Parlament Europejski i Rada zwróciły się również do Komisji o przedstawienie ambitnego przeglądu rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów 12 .

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

•Spójność z innymi politykami Unii

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

Obowiązującą podstawą prawną rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów jest art. 192 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który określa, w jaki sposób należy wdrażać art. 191 Traktatu. Art. 191 dotyczy polityki Unii w dziedzinie środowiska, która musi przyczyniać się do osiągnięcia następujących celów:

·zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska;

·ochrony zdrowia ludzkiego;

·ostrożnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych oraz

·promowania na płaszczyźnie międzynarodowej środków zmierzających do rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów w dziedzinie środowiska, w szczególności zwalczania zmian klimatu.

•Pomocniczość

Rozporządzenie w sprawie przemieszczania odpadów gwarantuje, że kompleksowe przepisy UE dotyczące odpadów nie będą obchodzone przez przemieszczanie odpadów do państw trzecich, w których normy i efektywność gospodarowania odpadami znacznie różnią się od tych w UE. Ważne jest, aby wspólne zasady kontroli transgranicznego przemieszczania odpadów zostały ustanowione na szczeblu UE, aby uniknąć sytuacji, w której nielegalne podmioty gospodarcze zdecydowałyby się na przemieszczanie swoich odpadów przez państwa członkowskie, w których obowiązują mniej rygorystyczne przepisy krajowe niż w innych, w celu wywozu tych odpadów z UE (scenariusz zakładający wybór najdogodniejszych portów). Przepisy UE są również uzasadnione w przypadku przemieszczania odpadów wewnątrz UE, ponieważ unijny sektor odpadów jest wysoce zintegrowany, a także w celu zapewnienia równego traktowania i jasności prawnej wszystkim podmiotom gospodarczym w tym sektorze.

•Proporcjonalność

W rozporządzeniu w sprawie przemieszczania odpadów zapewnia się spójność we wdrażaniu przez każde państwo członkowskie konwencji bazylejskiej i decyzji OECD, co w rezultacie pozwala uniknąć przeszkód w przemieszczaniu odpadów w UE lub utrudnień w dobrym funkcjonowaniu unijnego rynku wewnętrznego. Ponadto podejście UE do przemieszczania odpadów jest bardziej rygorystyczne niż konwencja bazylejska, jeśli chodzi o wywóz odpadów, ponieważ zakazuje wywozu odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia poza państwa EFTA oraz wywozu niektórych odpadów innych niż niebezpieczne 19 poza OECD. Podejście UE ma wyraźną wartość dodaną dla środowiska w porównaniu z sytuacją, w której każde państwo członkowskie odrębnie opierałoby się na konwencji bazylejskiej. W istocie UE jest jedną z nielicznych stron konwencji bazylejskiej, która stosuje tak surowe zasady.

•Wybór instrumentu

W 1984 r. przyjęto dyrektywę Rady 84/631/EWG z dnia 6 grudnia 1984 r. 20 wprowadzającą ogólnounijne środki w zakresie nadzoru i kontroli przemieszczania odpadów. Dyrektywa ta obejmowała przemieszczanie odpadów niebezpiecznych. Wymagała ona od zainteresowanych państw procedury zgody po uprzednim poinformowaniu, umożliwiając im w ten sposób wyrażenie sprzeciwu wobec konkretnego przemieszczenia.

Dyrektywę 84/631/EWG zmieniono dyrektywą Rady 86/279/EWG z dnia 12 czerwca 1986 r., w której wprowadzono dodatkowe przepisy mające na celu poprawę monitorowania wywozu odpadów ze Wspólnoty. W związku z rozwojem sytuacji międzynarodowej w kontekście konwencji bazylejskiej i OECD w 1993 r. przyjęto pierwsze rozporządzenie w sprawie przemieszczania odpadów (rozporządzenie Rady (EWG) nr 259/93, uchylające dyrektywę 84/631/EWG).

Co ważne, uznano wówczas, że zapewnienie jednoczesnego i zharmonizowanego stosowania przepisów we wszystkich państwach członkowskich wymaga przyjęcia rozporządzenia, a nie dyrektywy. Wybór rozporządzenia nadal jest uzasadniony, ponieważ ustanawia ono bezpośrednie wymogi obowiązujące wszystkie podmioty gospodarcze, zapewniając tym samym niezbędną pewność prawa i możliwość egzekwowania przepisów na w pełni zintegrowanym rynku w całej UE. Ponadto dzięki rozporządzeniu zobowiązania zostaną wdrożone tym samym czasie i w ten sam sposób we wszystkich 27 państwach członkowskich.

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Oceny ex post/oceny adekwatności obowiązującego prawodawstwa

·w rozporządzeniu w sprawie przemieszczania odpadów ustanowiono solidne ramy prawne, które zostały wdrożone przez państwa członkowskie. Ogólnie rzecz biorąc, rozporządzenie w sprawie przemieszczania odpadów pozwoliło skutecznie osiągnąć jego dwa główne cele, którymi są: ochrona środowiska i zdrowia ludzkiego przed szkodliwymi skutkami przemieszczania odpadów oraz wypełnienie międzynarodowych zobowiązań UE w tej dziedzinie. Jego wdrożenie doprowadziło do lepszej kontroli przemieszczania odpadów i przyczyniło się do racjonalnego ekologicznie gospodarowania przemieszczanymi odpadami na szczeblu krajowym i unijnym;

·jednocześnie stosowanie rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów na różnych szczeblach i w odmienny sposób, a także różnice w jego egzekwowaniu – często w połączeniu z rozbieżną wykładnią jego przepisów i różniącymi się systemami inspekcji – utrudniają jego optymalne wdrożenie w całej UE. Czynniki te ograniczają legalne przemieszczanie dobrej jakości materiałów odpadowych do instalacji prowadzących recykling lub zniechęcają do takiego przemieszczania, przy czym przemieszczanie to ma istotne znaczenie dla przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym w UE;

·Jeśli chodzi o wywóz odpadów z UE, zwłaszcza odpadów innych niż niebezpieczne, poważnym niedociągnięciem jest niewystarczający nadzór nad warunkami gospodarowania tymi odpadami w państwach przeznaczenia, zwłaszcza w krajach rozwijających się. W związku z tym wywóz niektórych odpadów z UE powoduje problemy w zakresie ochrony środowiska i zdrowia publicznego w państwach przeznaczenia. Oznacza to również utratę zasobów dla branży recyklingu w UE;

·nielegalne przemieszczanie odpadów na terenie UE oraz z UE i do niej również pozostaje poważnym problemem ze względu na ogólny charakter przepisów rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów. Odnosi się to w szczególności do elementów podlegających kontroli przez właściwe organy, na przykład w zakresie racjonalnego ekologicznie gospodarowania odpadami oraz egzekwowania przepisów. Wynika to jednak również z niedociągnięć we wdrażaniu i egzekwowaniu przepisów rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów.

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

•Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej

Ocenę skutków na potrzeby przeglądu rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów poparto badaniem przeprowadzonym przez ekspertów zewnętrznych. Eksperci ci ściśle współpracowali z Komisją na poszczególnych etapach badania. Przygotowując niniejszy wniosek, Komisja korzystała również z wielu innych źródeł informacji.

•Ocena skutków

W ocenie skutków rozważono cztery warianty strategiczne:

Wariant strategiczny 1 to scenariusz bazowy. Zakłada się w nim, że konwencja bazylejska i decyzja OECD pozostaną w dużej mierze niezmienione co najmniej do 2030 r. Ponadto nadal zastosowanie będzie miało obowiązujące rozporządzenie w sprawie przemieszczania odpadów, w tym rozporządzenie delegowane do tego rozporządzenia. Jego obecne wdrażanie będzie kontynuowane, a harmonizacja w państwach członkowskich będzie dalej prowadzona poprzez istniejące starania, zwłaszcza opracowywanie wytycznych i wymianę ad hoc między państwami członkowskimi, głównie za pośrednictwem korespondentów ds. przemieszczania odpadów 21 . UE będzie również nadal promować globalne środki mające na celu poprawę kontroli transgranicznego przemieszczania odpadów i gospodarowania odpadami w organizacjach międzynarodowych, zwłaszcza konwencję bazylejską i OECD.

W tabeli poniżej przedstawiono przegląd wariantów 2, 3 i 4, które stanowią rozwiązania alternatywne dla wariantu 1 (scenariusza bazowego), oraz przegląd kombinacji środków w ramach tych wariantów.

 
Wariant strategiczny 2 (zmiany ukierunkowane) zapewnia zestaw środków, które mogą skutecznie i do pewnego stopnia efektywnie rozwiązać niektóre problemy utrudniające dobre funkcjonowanie rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów.

W porównaniu ze scenariuszem bazowym zmiany ukierunkowane stanowią skuteczne i spójne rozwiązanie służące osiągnięciu konkretnych celów, w szczególności zmniejszeniu obciążeń administracyjnych i umieszczeniu przemieszczania odpadów do przetwarzania na wyższym szczeblu hierarchii postępowania z odpadami. Same przewidziane środki nie byłyby jednak w stanie przynieść maksymalnych korzyści, głównie ze względu na niższą skuteczność i mniejszą spójność wewnętrzną. W porównaniu ze zmianami strukturalnymi (wariant 3) wariant ten tylko częściowo rozwiąże problemy związane z wywozem odpadów (cel 2). Powyższe środki odnoszą się jedynie do niektórych problemowych obszarów, np. przez ustanowienie kryteriów rozróżniania towarów używanych od odpadów (2b) lub przez określenie obowiązków eksporterów (2a). Największe korzyści w ramach tego wariantu stwierdzono w przypadku środków 3a–3d i 3f poświęconych skuteczniejszemu przeciwdziałaniu nielegalnemu przemieszczaniu odpadów na terenie UE oraz z UE i do niej (cel 3).

W ramach wariantu strategicznego 3 (zmiany strukturalne) środki 1d, 1e i 1f stanowią bezpośrednią odpowiedź na obawy zainteresowanych stron dotyczące kosztów związanych z opóźnieniami przemieszczania wewnątrz UE i w znacznym stopniu zminimalizowałyby obciążenia administracyjne dla organów publicznych i podmiotów gospodarczych (cel 1). Wprowadzenie środków 2c, 2d i 2e ustanowiłoby ramy proceduralne na poziomie UE w celu zagwarantowania, że gospodarowanie odpadami wywożonymi z UE odbywa się w sposób racjonalny ekologicznie. Uznano, że jest to proporcjonalna i systemowa odpowiedź na cel 2. Niektóre zmiany nie byłyby wystarczające i wystarczająco spójne, aby osiągnąć niezbędny skutek na poziomie państw członkowskich. Dotyczy to w szczególności proponowanych środków 3e i 3g mających na celu skuteczniejsze przeciwdziałanie nielegalnemu przemieszczaniu odpadów (cel 3).

Ocena skutków wykazała, że działania podjęte w ramach wariantów 2 lub 3 nie pozwoliłyby na osiągnięcie wszystkich celów przeglądu w najbardziej skuteczny, efektywny i proporcjonalny sposób. W porównaniu z tymi wariantami wariant strategiczny 4, który łączy środki w kombinację zmian systemowych, przyniósłby większą skuteczność, osiąganą w sposób efektywny i proporcjonalny.

W związku z tym wariantem preferowanym jest wariant 4. Wybrane połączenie zmian ukierunkowanych i strukturalnych skutkowałoby zrównoważonym podejściem pod względem skuteczności (osiągnięcie celów) i efektywności (opłacalność). Ma ono na celu zapewnienie, aby niniejsze rozporządzenie mogło ułatwić przemieszczanie odpadów wewnątrz UE zgodnie z celami gospodarki o obiegu zamkniętym, oraz zapewnić wsparcie dla realizacji celu UE, jakim jest zaprzestanie eksportu do państw trzecich swoich problemów związanych z odpadami, a także przyczynić się do lepszego radzenia sobie z problemem nielegalnego przemieszczania odpadów, bez ryzyka powstania nadmiernych kosztów lub zakłóceń. Stanowi ono odpowiedź zarówno na (i) potrzebę nowych, skutecznych środków służących osiągnięciu tych trzech celów, jak i na (ii) znaczenie przywiązywane do tego, by były one możliwe do wdrożenia, a jednocześnie nie powodowały nadmiernych obciążeń lub niepożądanych skutków.

Wariant 4 jest również proporcjonalny do celów, których osiągnięcie założono w niniejszym przeglądzie.

·Jeżeli chodzi o cel 1 dotyczący przemieszczania odpadów wewnątrz UE, wszystkie środki w ramach wariantu 4 są niezbędne do osiągnięcia lepszej integracji wewnętrznego rynku odpadów w UE, kierując te przemieszczenia do recyklingu. Będą one stanowiły istotne zmiany w procedurach mających obecnie zastosowanie do przemieszczania, co będzie miało wpływ zarówno na podmioty gospodarcze, jak i na administrację publiczną. Środki te przyniosą obu stronom istotne korzyści dzięki zmniejszeniu obciążeń administracyjnych, ograniczeniu opóźnień i bardziej efektywnemu przetwarzaniu informacji. Przyczynią się one również do wspierania przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym w UE, co będzie korzystne dla ochrony środowiska. Korzyści te w znacznym stopniu przewyższą koszty związane z wprowadzeniem nowych środków, w szczególności systemu elektronicznej wymiany danych (środek 1d) 22 . Obowiązek cyfryzacji procedury zgłaszania dla przemieszczania odpadów wewnątrz UE za pośrednictwem systemu elektronicznej wymiany danych zacznie obowiązywać dopiero 24 miesiące po wejściu w życie zmienionego rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów, a prace przygotowawcze do wprowadzenia tego nowego systemu – z udziałem państw członkowskich i zainteresowanych stron – już trwają.

·W odniesieniu do celu drugiego wariant 4 doprowadzi do istotnych zmian zarówno w podejściu UE, jak i w ramach regulacyjnych mających zastosowanie do wywozu odpadów z UE. Jest to konieczne ze względu na fakt, że w ramach rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów w jego obowiązującej formie nie osiągnięto celu, jakim jest zapewnienie racjonalnego ekologicznie gospodarowania odpadami wywożonymi z UE, zwłaszcza do krajów rozwijających się. Ważną cechą wariantu 4 jest to, że będzie on wymagał zarówno od podmiotów gospodarczych, jak i organów publicznych podjęcia konkretnych działań w celu sprawdzenia, czy odpady wywożone z UE są przetwarzane w sposób zrównoważony w państwach przeznaczenia. Zapewni to gwarancje zarówno na szczeblu krajowym (środki 2c i 2e), jak i zakładów (środek 2a) w zakresie zrównoważonego przetwarzania odpadów w państwach przeznaczenia. Środki te powinny przynieść istotne korzyści dla środowiska. Będą one miały również skutki gospodarcze. W przypadku niektórych podmiotów, zwłaszcza przetwarzających odpady na surowce wtórne w UE, doprowadziłoby to potencjalnie do zwiększenia ilości surowców dostępnych po niższej cenie, a zatem przyniosłoby ogólnie pozytywne skutki. W przypadku operatorów przemieszczających odpady z terenu UE skutki będą zależały od tego, czy udostępnione zostaną dowody na to, że wywożone odpady są przetwarzane w sposób racjonalny ekologicznie w krajach przeznaczenia. Istnieje prawdopodobieństwo, że w rezultacie wywóz do niektórych krajów stałby się trudniejszy, co miałoby negatywne skutki dla przedsiębiorstw wywożących odpady do tych krajów. Koszty poniesione w związku z tą sytuacją są jednak ograniczone, a ogólne korzyści dla środowiska płynące z wprowadzenia środków przeważają nad tymi kosztami. Ponadto należy również zauważyć, że proporcjonalność zapewnia się dzięki temu, że w przypadku środków w wariancie 4:

–stosowano by inny system w poszczególnych państwach przeznaczenia, przy większej kontroli nad państwami, w których praktyki gospodarowania odpadami są – jak się uważa – mniej zrównoważone niż w UE (państwa nienależące do OECD);

–ustanowiono by mechanizm bez jakiegokolwiek powszechnego zakazu, w ramach którego państwa przywozu będą miały możliwość przywozu odpadów z UE, jeśli wykażą, że są w stanie postępować z odpadami w sposób zrównoważony; oraz

–środki te weszłyby w życie dopiero 3 lata po wejściu w życie zmian we wspomnianym rozporządzeniu, co zapewniłoby wszystkim zainteresowanym okres przejściowy na przygotowanie się do nowych przepisów.

·Jeśli chodzi o cel trzeci, wariant 4 zapewnia szereg środków, które służą skuteczniejszemu egzekwowaniu rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów. Są one potrzebne, aby zwiększyć zdolności państw członkowskich i Komisji do ograniczenia nielegalnego przemieszczania odpadów. Środki te nie oznaczają konieczności wykonywania żadnych zasadniczo nowych zadań ani poniesienia dodatkowych powiązanych kosztów przez operatorów i państwa członkowskie. Skuteczniejszy system egzekwowania pomógłby zapobiegać nielegalnemu przemieszczaniu lub zmniejszyć jego ilość oraz zapewnić znaczne oszczędności kosztów w odniesieniu do oczyszczania i repatriacji, a także pośrednie oszczędności kosztów dla państw członkowskich, przez które dokonuje się tranzytu odpadów. Lepsze egzekwowanie przepisów powinno również prowadzić do mniejszego uszczuplenia dochodów podatkowych. Ponadto poza proponowanymi środkami Komisja wykorzysta szeroki zestaw narzędzi, aby nadal wspierać starania państw członkowskich na rzecz lepszego wdrażania i egzekwowania rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów. Na szczeblu UE podjęto już wiele inicjatyw przeciwko nielegalnemu handlowi odpadami, którego zwalczanie stanowi jeden z priorytetów ogólnej polityki UE w zakresie przestępczości zorganizowanej 23 . UE zapewnia również wsparcie finansowe na rzecz projektów operacyjnych ukierunkowanych na zwalczanie nielegalnego handlu odpadami 24 . Ponadto Komisja wspiera państwa członkowskie w tym obszarze za pośrednictwem Forum ds. Przestrzegania Prawa Ochrony Środowiska i Zarządzania Środowiskiem 25 , programu TAIEX-EIR PEER 2 PEER 26 oraz pakietu szkoleniowego dotyczącego unijnego prawa ochrony środowiska 27 .

Na rys. 1 poniżej przedstawiono schematyczny zarys wariantu preferowanego oraz uwzględnionych w nim środków. Bardziej szczegółowy opis tego, w jaki sposób w wariancie preferowanym osiąga się cele przeglądu rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów, przedstawiono w załączniku 14 do sprawozdania z oceny skutków.

Rysunek 1 – Zarys środków w wariancie preferowanym

Pod względem ogólnego wpływu na gospodarkę ten wariant preferowany powinien przynieść znaczne oszczędności podmiotom przemieszczającym odpady oraz organom zajmującym się procedurami wydawania zezwoleń i monitorowania tych przemieszczeń, w szczególności dzięki ustanowieniu systemu elektronicznej wymiany danych. Oczekuje się, że przyniesie to oszczędności rzędu 1,4 mln EUR rocznie. Inne środki mające na celu modernizację i uproszczenie rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów przyniosą dodatkowe oszczędności. Pozostałe istotne skutki gospodarcze będą wynikać ze środków związanych z wywozem odpadów; środki te w oparciu o dane z 2019 r. powinny stanowić ogólną korzyść ekonomiczną dla gospodarki UE wynoszącą 200–500 mln EUR rocznie w zależności od ilości odpadów, które są zatrzymywane w UE. W przypadku podmiotów gospodarczych z siedzibą w UE skutki tych środków będą się znacznie różnić w zależności od ich pozycji w łańcuchu wartości i rodzajów odpadów, których to dotyczy. Niektóre podmioty zaangażowane w wywóz tych odpadów prawdopodobnie odczują wzrost kosztów wywozu takich odpadów lub zwrócą się do innych nabywców w UE, u których mogą uzyskać niższe ceny za swoje odpady. Przedsiębiorstwa zajmujące się wywozem odpadów musiałyby również ustanowić (lub zakupić) systemy audytu w celu sprawdzenia, czy instalacje w państwach trzecich prowadzą działania związane z gospodarowaniem odpadami w sposób zrównoważony; oznaczałoby to nowe, choć umiarkowane koszty. Z drugiej strony podmioty gospodarcze zajmujące się recyklingiem lub przetwarzaniem odpadów w UE mogą mieć możliwość wykorzystania większej ilości odpadów jako surowca, przy czym powinny mieć możliwość jego zakupu po niższej cenie w porównaniu z poziomem bazowym. Środki dotyczące nielegalnego przemieszczania powinny przynosić korzyść legalnym podmiotom, ponieważ pomogą w zwalczaniu nielegalnej działalności; taka działalność stanowi bezpośrednią konkurencję dla działalności legalnych podmiotów. W przypadku przedsiębiorstw z siedzibą w państwach trzecich, które transportują i przetwarzają odpady przywożone z UE, efekt byłby pozytywny dla tych, którzy prowadzą działalność w sposób racjonalny ekologicznie, ponieważ audyt przyczyniłby się do konsolidacji ich działalności oraz do wzrostu ich konkurencyjności, chociaż mógłby również wiązać się z poniesieniem pewnych kosztów z tytułu modernizacji infrastruktury i standardów w perspektywie krótkoterminowej. Wpływ byłby negatywny dla tych przedsiębiorstw, które nie są w stanie spełnić kryteriów racjonalnego ekologicznie gospodarowania odpadami określonych w programach audytu, ponieważ w takim przypadku stracą one klientów z UE.

MŚP odniosą znaczne korzyści ze środków opracowanych w celu ułatwienia przemieszczania odpadów w UE. Przeszkody i obciążenia związane z niedociągnięciami w odniesieniu do obecnych procedur stanowią dla MŚP proporcjonalnie większe obciążenie niż dla większych przedsiębiorstw. Środki dotyczące wywozu odpadów będą miały wpływ na MŚP zaangażowane w działalność gospodarczą związaną z wywozem. Poniosą one nowe koszty związane z przeprowadzaniem audytu w instalacjach, do których wysyłają swoje odpady. Koszty te są jednak ograniczone i mogłyby być współdzielone z innymi MŚP, zwłaszcza w ramach organizacji odpowiedzialności producenta 28 . Ponadto perspektywa większej ilości odpadów, które zostaną w UE, jak również nowe cele i zobowiązania wynikające z prawa Unii dotyczące zapewnienia ich recyklingu mogą stanowić dla MŚP okazję do opracowania innowacyjnych projektów i technologii recyklingu odpadów, których przetwarzanie stanowi szczególne wyzwanie, np. odpadów tworzyw sztucznych i odpadów tekstyliów.

Oczekuje się, że ten preferowany wariant będzie miał ogólny znaczący pozytywny wpływ na środowisko. Środki służące ułatwieniu przemieszczania odpadów w celu ponownego użycia i recyklingu w UE prowadzą do zwiększenia ilości odpadów przetwarzanych w korzystniejszych warunkach środowiskowych. Przyczyniłyby się one również do zwiększenia ilości surowców wtórnych dostępnych w UE, które zastąpiłyby surowce pierwotne jako surowce dla wielu gałęzi przemysłu zlokalizowanych w UE. Zaproponowane środki dotyczące wywozu odpadów miałyby pozytywny wpływ na środowisko, ponieważ w większym stopniu gwarantowałyby zarządzanie przemieszczaniem odpadów do państw trzecich w sposób racjonalny ekologicznie. Potencjalnie doprowadziłoby to również do zatrzymania w UE 2,4–6 mln ton odpadów rocznie, które byłyby przetwarzane zgodnie z normami UE i przetwarzane na surowce wtórne. Chociaż nie jest możliwe przedstawienie w ujęciu pieniężnym wpływu wszystkich tych korzyści dla środowiska, zyski związane z lepszym przetwarzaniem odpadów resztkowych w UE oraz uniknięciem przewozu odpadów do państw trzecich wyniosłyby 266‑666 mln EUR rocznie. Ogólne zyski mogą być jeszcze większe. Dzięki przyczynianiu się do poprawy ogólnej skuteczności i wydajności systemu egzekwowania prawa środki dotyczące nielegalnego przemieszczania pomogłyby w zapobieganiu znaczącemu wpływowi na środowisko wynikającemu z nielegalnego przemieszczania odpadów oraz ograniczaniu takiego wpływu, przynosząc ogólne korzyści dla środowiska.

Ponadto, jeśli chodzi o ogólne skutki społeczne, środki związane z wywozem odpadów oraz środki związane z przeciwdziałaniem nielegalnemu przemieszczaniu odpadów powinny zmniejszyć negatywny, wynikający z niezrównoważonej gospodarki odpadami wpływ na zdrowie człowieka (np. problemy z układem oddechowym, obrażenia) oraz warunki pracy (np. brak świadczeń socjalnych, niskie płace) – przyniesie to ogólne korzyści dla społeczeństwa zarówno za granicą, jak i w UE. Przetwarzanie w UE odpadów, które wcześniej były wywożone, powinno doprowadzić do stworzenia 9 000‑23 000 miejsc pracy w unijnych sektorach recyklingu i ponownego użycia. Dodatkowe miejsca pracy w tych obszarach powstaną prawdopodobnie w wyniku zastosowania środków mających na celu zapewnienie lepszego funkcjonowania rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów w UE w celu ich recyklingu i ponownego użycia. W państwach trzecich może dojść do utraty miejsc pracy w formalnych lub nieformalnych sektorach przetwarzania odpadów w przypadku, gdy do tych państw wywożonych będzie mniej odpadów.

•Sprawność regulacyjna i uproszczenie

Niniejszy wniosek w maksymalnym stopniu wykorzystuje potencjał cyfryzacji w celu zmniejszenia kosztów administracyjnych. Dotyczy to w szczególności wniosku w sprawie ustanowienia obowiązkowego ogólnounijnego systemu wydawania i elektronicznej wymiany danych i informacji związanych z przemieszczaniem odpadów. Oczekuje się, że opracowanie takiego systemu, który łączy istniejące platformy krajowe lub funkcjonujące platformy, takie jak środowisko ustanowione na mocy rozporządzenia (UE) 2020/1056 w sprawie elektronicznych informacji dotyczących transportu towarowego, z systemem na poziomie UE, nie będzie się wiązało z bardzo wysokimi kosztami dla Komisji, państw członkowskich lub przedsiębiorstw. Dzięki takiemu systemowi organy państw członkowskich i Komisja uzyskają jednak potężne narzędzie monitorowania i egzekwowania, a także skuteczne narzędzie dla przedsiębiorstw do celów wypełniania obowiązków przewidzianych w proponowanym rozporządzeniu.

•Prawa podstawowe

Wniosek nie ma skutków dla ochrony praw podstawowych.

4.WPŁYW NA BUDŻET

Wniosek wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich i poniesienia wydatków w celu zapewnienia właściwego wdrożenia niektórych jego przepisów. Oczekuje się, że część potrzeb w zakresie zasobów ludzkich zostanie pokryta z istniejących przydzielonych środków Komisji. Niezbędne zasoby ludzkie Komisji będzie stanowić personel z Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska już przypisany do zarządzania tym działaniem. Do zarządzania wspomnianym działaniem mogłoby się również przyczynić przeniesienie personelu w ramach tej dyrekcji generalnej lub z innych dyrekcji generalnych, które są w stanie odstąpić od bieżących zadań związanych z wdrażaniem obowiązującego rozporządzenia. Zarządzającej dyrekcji generalnej oraz Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) należałoby przyznać dodatkowy przydział środków w ramach procedury rocznego przydziału środków oraz z zastrzeżeniem ograniczeń budżetowych.

Wniosek zawiera szereg artykułów określających dalsze kierunki prac, które należy przeprowadzić w celu wykonania rozporządzenia i które musiałyby zostać przyjęte w drodze aktów wykonawczych lub delegowanych w latach następujących po jego wejściu w życie. Kierunki te obejmą opracowanie zharmonizowanych zasad klasyfikacji odpadów, obliczania gwarancji finansowych, oceny zgłoszeń państw trzecich dotyczących przyjmowania wywozu odpadów z UE oraz prace koordynacyjne w zakresie egzekwowania przepisów rozporządzenia. Szczegółowy wykaz przewidzianych działań znajduje się poniżej:

·ustanowienie ujednoliconej metody obliczania gwarancji finansowych lub równoważnych ubezpieczeń;

·zbadanie i ustanowienie ujednoliconych progów zanieczyszczeń w celu zaklasyfikowania niektórych odpadów jako ujętych w zielonym wykazie lub nie;

·zbadane i ustalenie kryteriów rozróżniania towarów używanych od odpadów w przypadku określonych przedmiotów lub substancji;

·ustanowienie i utrzymanie nowych ram w odniesieniu do wywozu odpadów z zielonego wykazu z państwa UE do państwa nienależącego do OECD, a w szczególności utworzenie i aktualizacja wykazu państw, do których wywóz takich odpadów jest dozwolony;

·monitorowanie wywozu odpadów do państw OECD oraz łagodzenie problemów środowiskowych, które mogą być spowodowane takim wywozem;

·zorganizowanie i ułatwienie pracy specjalnej grupy na szczeblu unijnym, której zadaniem będzie ułatwienie i poprawa współpracy w zakresie egzekwowania rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów („grupa ds. egzekwowania przepisów dotyczących odpadów”).

Komisja za pośrednictwem OLAF-u będzie odgrywać szczególną rolę w uzupełnianiu pracy państw członkowskich w odniesieniu do egzekwowania przepisów tego rozporządzenia w złożonych sprawach transgranicznych i będzie się angażować w:

·przeprowadzanie inspekcji terenów /łodzi / przemieszczeń odpadów podmiotów gospodarczych;

·gromadzenie informacji / danych wywiadowczych z wielu różnych źródeł;

·pracę analityczną (z wykorzystaniem baz danych rejestru celnego i specjalistycznych baz danych oraz odpowiednich narzędzi);

·pozyskiwanie analiz kryminalistycznych;

·koordynację z organami ścigania, organami nadzoru rynku oraz organami sądowymi;

·współpracę z państwami trzecimi (poprzez porozumienia o wzajemnej pomocy lub porozumienia o współpracy administracyjnej); oraz

·współpracę z innymi agencjami UE (Prokuraturą Europejską, Europolem, Eurojustem, Frontexem itp.).

Prace w zakresie rozwoju centralnego systemu elektronicznej wymiany informacji na temat przemieszczania odpadów wykonano wewnętrznie w Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska, ale konieczne będzie ich rozszerzenie w związku z rozwojem i utrzymaniem centralnego systemu wymiany danych do celów przemieszczania odpadów. Jako podstawę wykorzysta się istniejącą już platformę systemu zarządzania informacjami w zakresie kontroli urzędowych 29 .

Komisja Europejska będzie odpowiedzialna za ogólne wdrożenie niniejszego rozporządzenia i przyjęcie wszystkich aktów wykonawczych i delegowanych przewidzianych w tym rozporządzeniu. Będzie to wymagać przeprowadzenia normalnego procesu decyzyjnego, w tym konsultacji z zainteresowanymi stronami oraz procedur komitetowych. Obecne szacunki finansowe oparto na następujących danych:

·w przypadku Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska: jednym dodatkowym stanowisku AD w ekwiwalencie pełnego czasu pracy (EPC) wspieranym przez stanowiska pracowników kontraktowych w wymiarze 1,5, jak również na kosztach operacyjnych (np. badania, konsultacje zewnętrzne, spotkania itp.) przewidzianych na potrzeby ogólnego wdrożenia tego rozporządzenia i niezbędnych prac przygotowawczych oraz opracowania prawa wtórnego, zgodnie z terminami zaproponowanymi w rozporządzeniu w sprawie przemieszczania odpadów. Stanowi to koszt całkowity w wysokości 4 137 000 EUR za okres 2024–2027 zgodnie z najnowszymi informacjami dotyczącymi kosztów personelu Komisji przedstawionymi na stronie internetowej DG ds. Budżetu: https://myintracomm.ec.europa.eu/budgweb/en/pre/legalbasis/Pages/pre-040-020_preparation.aspx

·w przypadku OLAF-u: jednym dodatkowym stanowisku AD w ekwiwalencie pełnego czasu pracy przewidzianym na potrzeby wdrożenia odpowiednich przepisów rozporządzenia dotyczących egzekwowania prawa. Stanowi to koszt całkowity w wysokości 456 000 EUR za okres 2024–2026 zgodnie z najnowszymi informacjami dotyczącymi kosztów personelu Komisji przedstawionymi na stronie internetowej DG ds. Budżetu: https://myintracomm.ec.europa.eu/budgweb/en/pre/legalbasis/Pages/pre-040-020_preparation.aspx

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

Nowe rozporządzenie powinno doprowadzić do zwiększenia ilości materiałów odpadowych ponownie używanych i poddawanych recyklingowi w UE, poprawy standardów i praktyk gospodarowania odpadami w państwach przywożących odpady z UE oraz do zmniejszenia nielegalnego przemieszczania odpadów zarówno na terenie UE, jak między państwami trzecimi a UE. Powinno przyczynić się także do budowy solidnych i dynamicznych rynków surowców wtórnych oraz zintensyfikowania procesu przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym w UE i państwach trzecich.

Monitorowanie oraz potencjalne problemy z przestrzeganiem i egzekwowaniem prawa byłyby monitorowane w ramach regularnych sprawozdań państw członkowskich z realizacji i sprawozdań z postępu prac sporządzonych przez Komisję na podstawie wspomnianych sprawozdań państw członkowskich.

W tym względzie należy zauważyć, że głównym środkiem mającym na celu poprawę skuteczności wdrożenia tego rozporządzenia jest ustanowienie ogólnounijnego systemu elektronicznej wymiany dokumentów i informacji (elektroniczna wymiana danych lub „EDI”). Powinno to umożliwić wszystkim zaangażowanym stronom lepszy dostęp do wielu danych, które są istotne dla wdrożenia rozporządzenia. W szczególności właściwe organy będą dysponować znacznie bardziej kompleksowym i spójnym zbiorem danych w celu monitorowania strumieni odpadów, zarówno na terenie UE jak oraz z UE i do niej; ponadto poprawie ulegnie monitorowanie strumieni odpadów w UE oraz z UE i do niej. System elektronicznej wymiany danych powinien zapewnić wymianę ustrukturyzowanych danych, dzięki czemu państwa członkowskie, właściwe organy i Komisja będą mogły w sposób spójny pobierać dane. To powinno znacząco poprawić jakość sprawozdań, co z kolei umożliwi lepsze monitorowanie poziomu skuteczności pod względem wdrażania rozporządzenia.

Ponadto nowe przepisy dotyczące dokonywania przez Komisję przeglądu sporządzanych przez państwa członkowskie planów inspekcji mogłyby również być ważnym źródłem informacji na potrzeby monitorowania wdrożenia i egzekwowania przepisów rozporządzenia.

Ponadto w ramach nowej grupy ds. egzekwowania przepisów dotyczących przemieszczania odpadów monitorowano i omawiano by kwestie zgodności i egzekwowania przepisów; grupa ta mogłaby również określić dalsze działania i środki, które należy przedsięwziąć na szczeblu UE, by zwiększyć skuteczność rozporządzenia w przyszłości.

Ponadto w ciągu 10 lat od wejścia w życie rozporządzenia dokonano by jego przeglądu, aby upewnić się, czy spełniane są jego cele oraz czy jego przepisy w dalszym ciągu są uzasadnione.

•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku

W art. 1 określono przedmiot rozporządzenia, którym jest ustanowienie środków ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego poprzez zapobieganie negatywnemu wpływowi, który może być wynikiem przemieszczania odpadów, lub ograniczanie takiego wpływu.

W art. 2 określono zakres stosowania niniejszego rozporządzenia.

Art. 3 zawiera definicje.

Tytuł II zawiera przepisy dotyczące przemieszczania na terytorium Unii z tranzytem lub bez tranzytu przez państwa trzecie.

W art. 4 określono ogólne przepisy proceduralne mające zastosowanie do przemieszczania odpadów na terytorium Unii.

Rozdział 1 tego tytułu zawiera przepisy mające zastosowanie do procedury uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody.

W art. 5 na zgłaszającego, który planuje dokonać przemieszczenia odpadów na podstawie art. 4 ust. 1 i 2, nakłada się obowiązek złożenia wniosku dotyczącego zgłoszenia.

W art. 6 ustanawia się wymogi dotyczące umowy, którą należy uwzględnić we wniosku dotyczącym zgłoszenia.

W art. 7 ustanowiono wymóg dotyczący konieczności ustanowienia gwarancji finansowej w przypadku zgłoszonych przemieszczeń odpadów.

W art. 8 określono kroki proceduralne i terminy odnośnie do wezwania do dostarczenia dodatkowych informacji i złożenia takich informacji, by uzupełnić wniosek dotyczący zgłoszenia.

W art. 9 określono kroki proceduralne i terminy, w których właściwe organy mają podjąć decyzję i wyrazić zgodę na planowane przemieszczanie lub sprzeciw wobec niego, zgodnie wymogami zgłoszenia.

W art. 10 przewidziano, że zainteresowane właściwe organy określają warunki przemieszczenia, na które wyrażono zgodę.

Art. 11 stanowi, że przemieszczenia odpadów do unieszkodliwienia są zabronione, chyba że spełnione są określone warunki, w którym to przypadku można zatwierdzić przemieszczanie odpadów.

W art. 12 przewidziano podstawy do zgłoszenia przez właściwy organ sprzeciwu wobec przemieszczenia odpadów do odzysku.

W art. 13 przewidziano możliwość dokonywania zgłoszeń ogólnych w przypadku przemieszczania wielokrotnego tych samych odpadów do tego samego zakładu przetwarzania.

Art. 14 zawiera przepisy dotyczące warunków, które muszą spełnić instalacje odzysku, by mogły zostać objęte zezwoleniami wstępnymi w państwach członkowskich, przepisy dotyczące wzajemnego uznawania takich instalacji przez państwa członkowskie i przepisy dotyczące konkretnej „przyspieszonej” procedury przemieszczania niektórych odpadów do takich instalacji.

Art. 15 zawiera dodatkowe przepisy dotyczące przemieszczania do celów operacji przejściowego przetwarzania odpadów.

Art. 16 zawiera wymogi mające zastosowanie po uzyskaniu zgody na przemieszczenia.

Art. 17 zawiera przepisy dotyczące zmian w przemieszczaniu po uzyskaniu zgody.

Rozdział 2 tego tytułu składa się z art. 18, w którym przewidziano ogólne obowiązki w zakresie informowania o przemieszczeniach odpadów z zielonego wykazu.

Rozdział 3 tego tytułu zawiera wymogi ogólne.

W art. 19 zakazano mieszania odpadów podczas przemieszczania.

Art. 20 zawiera przepisy dotyczące przechowywania dokumentów i informacji.

Art. 21 zawiera przepisy dotyczące publicznego dostępu do informacji o zgłoszeniach.

Rozdział 4 tego tytułu zawiera obowiązek odbioru odpadów i składa się z art. 22–25, w których przewidziano przepisy dotyczące odbioru przemieszczeń i ponoszenia kosztów takich odbiorów.

Rozdział 5 tego tytułu zawiera ogólne przepisy administracyjne.

W art. 26 przewidziano, że wydawanie i wymiana informacji i dokumentów wymaganych w niniejszym rozporządzeniu ma odbywać się drogą elektroniczną, oraz określono warunki, w jakich muszą funkcjonować systemy takiej wymiany.

W art. 27 określono przepisy dotyczące języków, w których należy przekazywać dokumenty i korespondencję w kontekście niniejszego rozporządzenia.

W art. 28 przewidziano mające zastosowanie wymogi proceduralne, których należy przestrzegać w przypadku zaistnienia sporów dotyczących klasyfikacji przemieszczanych odpadów lub materiałów. Artykuł ten przewiduje ponadto uprawnienie Komisji do przyjęcia środków wykonawczych, aby wyjaśnić klasyfikacje określonych odpadów i dokonać rozróżnienia między towarami używanymi a odpadami w odniesieniu do określonych towarów.

Art. 29 przedstawia koszty, którymi można obciążyć zgłaszających.

W art. 30 przewidziano możliwości zawierania w wyjątkowych przypadkach porozumień dotyczących obszarów przygranicznych.

Rozdział 6 tego tytułu zawiera przepisy dotyczące przemieszczania na terytorium Unii z tranzytem przez państwa trzecie.

W art. 31 przewidziano szczególne opóźnienia w wydawaniu przez właściwe organy zainteresowanych państw trzecich pisemnej zgody w przypadku przemieszczania odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia na terytorium Unii z tranzytem przez państwa trzecie.

W art. 32 przewidziano szczególne opóźnienia w wydawaniu przez właściwe organy zainteresowanych państw trzecich pisemnej zgody w przypadku przemieszczania odpadów przeznaczonych do odzysku na terytorium Unii z tranzytem przez państwa trzecie.

Tytuł III składa się z jednego artykułu (art. 33) i odnosi się do konieczności posiadania przez państwa członkowskie krajowych systemów dotyczących przemieszczania odpadów w obrębie jednego państwa członkowskiego, by zagwarantować spójność z systemem unijnym.

Tytuł IV zawiera przepisy dotyczące wywozu z Unii do państw trzecich.

Rozdział 1 w tym tytule zawiera przepisy dotyczące wywozu odpadów z Unii w celu ich unieszkodliwiania.

W art. 34 przewidziano zakaz wywozu, z wyjątkiem wywozu do państw EFTA.

W art. 35 określono wymogi proceduralne w sytuacji wywozu do państw EFTA. Artykuł ten odnosi się odpowiednio do tytułu II i przewidziano w nim odpowiednie dostosowania i przepisy dodatkowe w stosunku do przepisów zawartych w tym tytule. Przepisy proceduralne zawarte w tytule IV rozdział 2 odsyłają do wspomnianego artykułu.

Rozdział 2 tego tytułu zawiera przepisy dotyczące wywozu odpadów z Unii w celu ich odzysku.

Sekcja 1 zawiera przepisy dotyczące wywozu odpadów niebezpiecznych i niektórych innych odpadów do państw nienależących do OECD, przy czym w art. 36 przewidziano zakaz wywozu odpadów niebezpiecznych oraz innych odpadów z UE do państw nienależących do OECD.

Sekcja 2 zawiera przepisy dotyczące wywozu odpadów innych niż niebezpieczne do państw nienależących do OECD, przy czym art. 37–40 zawierają zakaz wywozu odpadów innych niż niebezpieczne do państw nienależących do OECD z wyjątkiem przypadków, w których państwo nienależące do OECD zgłasza gotowość do przywozu i wykazuje zdolność do gospodarowania określonymi odpadami w sposób racjonalny ekologicznie. W artykułach tych przewidziano ponadto procedurę zgłoszenia przez państwa trzecie gotowości i zdolności do przyjmowania odpadów i gospodarowania nimi, a także upoważnienie Komisji do oceny tych zgłoszeń i publikowania wykazu państw, które kwalifikują się do otrzymywania wywozu z Unii określonych odpadów wymienionych w zielonym wykazie.

W sekcji 3 zawarto przepisy dotyczące wywozu do państw OECD.

Art. 41 zawiera wymogi proceduralne dotyczące wywozu w celu odzysku do państw OECD, które nie należą do Unii. Artykuł ten zawiera odniesienie odpowiednio do tytułu II i do art. 35 oraz przewidziano w nim odpowiednie dostosowania i przepisy dodatkowe w stosunku do przepisów zawartych w tym tytule.

W art. 42 przewidziano monitorowanie wywozu do państw OECD oraz procedurę ochronną w przypadku, gdy wywóz odpadów do takich państw prowadzi do sytuacji, w której odpady te nie są zagospodarowywane w sposób racjonalny ekologicznie. Zgodnie z tym artykułem Komisja jest w razie potrzeby uprawniona do podejmowania działań w przypadku, gdy odpadami nie gospodaruje się w sposób racjonalny ekologicznie.

Rozdział 3 tego tytułu zawiera dodatkowe obowiązki mające zastosowanie w odniesieniu do wywozu odpadów.

Art. 43 zawiera obowiązki eksporterów w zakresie zapewnienia, aby wywożone przez nich odpady podlegały w miejscu przeznaczenia zagospodarowaniu w sposób racjonalny ekologicznie.

W art. 44 zawarto obowiązki państw członkowskich wywozu w zakresie wprowadzenia niezbędnych środków w celu zapewnienia, aby przepisy tego tytułu były właściwie stosowane.

Rozdział 4 tego tytułu zawiera przepisy ogólne.

W art. 45 zakazuje się wywozu odpadów na Antarktykę.

Art. 46 stanowi, że wywóz do krajów lub terytoriów zamorskich w celu unieszkodliwienia oraz wywóz odpadów niebezpiecznych w celu poddania ich odzyskowi jest zabroniony, a w przypadku innego wywozu w celu odzysku stosuje się odpowiednio przepisy tytułu II.

Tytuł V zawiera przepisy dotyczące przywozu do Unii z państw trzecich.

Rozdział 1 tego tytułu zawiera przepisy dotyczące przywozu odpadów do Unii w celu unieszkodliwienia.

W art. 47 zabrania się przywozu, z wyjątkiem przywozu z państwa będącego stroną konwencji bazylejskiej lub państwa, z którym zawarto umowę, lub z innych obszarów w sytuacjach kryzysowych lub podczas wojny.

Art. 48 zawiera wymogi proceduralne dotyczące przywozu z państwa będącego stroną konwencji bazylejskiej lub z innych obszarów w sytuacjach kryzysowych lub podczas wojny. Artykuł ten odnosi się odpowiednio do tytułu II i przewidziano w nim odpowiednie dostosowania i przepisy dodatkowe w stosunku do przepisów zawartych w tym tytule. Przepisy proceduralne zawarte w tytule IV rozdział 2 odsyłają do wspomnianego artykułu.

Rozdział 2 tego tytułu zawiera przepisy dotyczące przywozu odpadów do Unii w celu odzysku.

W art. 49 zakazuje się przywozu, z wyjątkiem przywozu z państw, które obowiązuje decyzja OECD, lub z państw będących stronami konwencji bazylejskiej lub z państw, z którymi zawarto umowę, lub z innych obszarów w sytuacjach kryzysowych lub podczas wojny.

Art. 50 zawiera wymogi proceduralne dotyczące przywozu z państw, które obowiązuje decyzja OECD, lub z innych obszarów w sytuacjach kryzysowych lub podczas wojny. Artykuł ten zawiera odniesienie odpowiednio do tytułu II i do art. 45 oraz przewidziano w nim odpowiednie dostosowania i przepisy dodatkowe w stosunku do przepisów zawartych w tym tytule.

W art. 51 określono wymogi proceduralne w przypadku przywozu z państwa będącego stroną konwencji bazylejskiej, którego nie obowiązuje decyzja OECD, lub z innych obszarów w sytuacjach kryzysowych lub podczas wojny. Ten artykuł odnosi się odpowiednio do art. 45.

W rozdziale 3 tego tytułu zawarto dodatkowe obowiązki.

Art. 52 zawiera obowiązki państw członkowskich przywozu dotyczące zapewnienia prawidłowego gospodarowania przywożonymi odpadami oraz zakazuje jakiegokolwiek tego rodzaju przywozu, jeżeli istnieją powody, by przypuszczać, że odpady nie zostaną zagospodarowane we właściwy sposób.

Rozdział 4 tego tytułu zawiera przepisy ogólne.

Art. 53 stanowi, że w przypadku przywozu z krajów lub terytoriów zamorskich stosuje się odpowiednio tytuł II.

Tytuł VI zawiera przepisy dotyczące tranzytu przez Unię z państw trzecich i do państw trzecich.

Art. 54 zawiera przepisy dotyczące tranzytu w celu unieszkodliwiania.

Art. 55 zawiera przepisy dotyczące tranzytu w celu odzysku.

Tytuł VII zawiera przepisy dotyczące egzekwowania tego rozporządzenia. 

Rozdział 1 tego tytułu składa się z jednego artykułu (art. 56) i przewiduje ogólne obowiązki wszystkich podmiotów uczestniczących w przemieszczaniu odpadów w odniesieniu do podejmowania niezbędnych kroków w celu zapewnienia, aby przez cały okres przemieszczania, odzysku i unieszkodliwiania przemieszczane przez nie odpady były zagospodarowywane bez narażania zdrowia ludzkiego oraz w sposób racjonalny ekologicznie.

Rozdział 2 tego tytułu zawiera przepisy dotyczące egzekwowania przepisów niniejszego rozporządzenia.

Sekcja 1 odnosi się do działań w zakresie egzekwowania prawa przez państwa członkowskie.

Art. 57 zawiera przepisy dotyczące inspekcji.

W art. 58 zawarto przepisy dotyczące dokumentacji i dowodów.

Art. 59 zawiera przepisy dotyczące planów inspekcji opracowywanych przez państwa członkowskie. 

Art. 60 zawiera przepisy dotyczące kar.

Art. 61 zawiera przepisy dotyczące współpracy w zakresie egzekwowania przepisów na szczeblu krajowym.

Art. 62 zawiera przepisy dotyczące współpracy państw członkowskich w zakresie egzekwowania przepisów.

Art. 63 zawiera przepisy dotyczące grupy ds. egzekwowania przepisów dotyczących przemieszczania odpadów.

Sekcja 2 odnosi się do działań w zakresie egzekwowania przepisów przez Komisję w kontekście niniejszego rozporządzenia.

Tytuł VIII zawiera przepisy końcowe.

Art. 69 zawiera przepisy dotyczące obowiązków sprawozdawczych państw członkowskich.

Art. 70 zawiera przepisy dotyczące współpracy międzynarodowej.

Art. 71 zawiera przepisy dotyczące wyznaczenia właściwych organów w państwach członkowskich.

Art. 72 zawiera przepisy dotyczące wyznaczenia korespondentów.

Art. 73 zawiera przepisy dotyczące wyznaczania urzędów celnych wprowadzenia do Unii i wyprowadzenia z Unii.

Art. 74 zawiera przepisy dotyczące zgłoszeń i informacji dotyczących wyznaczenia.

Art. 75 zawiera przepisy dotyczące zmiany załączników I–X do niniejszego rozporządzenia.

Art. 76 i 77 określają warunki przyjmowania przez Komisję aktów delegowanych i wykonawczych.

Art. 78 zmienia rozporządzenie (UE) nr 1257/2013 w celu dostosowania tego rozporządzenia oraz niniejszego rozporządzenia do mających zastosowanie zobowiązań międzynarodowych Unii i jej państw członkowskich w odniesieniu do statków wycofanych z eksploatacji.

Art. 79 zmienia rozporządzenie (UE) 2020/1056 w celu zaktualizowania zawartych w tym rozporządzeniu odniesień do dokumentów przewozowych dotyczących odpadów.

Art. 80 przewiduje przegląd niniejszego rozporządzenia w 2034 r.

Art. 81 przewiduje uchylenie i przepisy przejściowe.

Art. 82 przewiduje wejście w życie i stosowanie niniejszego rozporządzenia.

2021/0367 (COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie przemieszczania odpadów oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1257/2013 i rozporządzenie (UE) 2020/1056

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 30 ,

uwzględniając opinię Komitetu Regionów,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Konieczne jest ustanowienie przepisów na szczeblu unijnym w celu ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem, który może być wynikiem przemieszczania odpadów. Przepisy te powinny również przyczynić się do ułatwienia racjonalnego ekologicznie gospodarowania odpadami, zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami określoną w art. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE 31 , a także do zmniejszenia ogólnych skutków użytkowania zasobów i poprawy efektywności takiego użytkowania, co ma kluczowe znaczenie dla przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. 

(2)W ciągu ostatnich piętnastu lat rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady 32 przyniosło istotne usprawnienia w zakresie ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem, który może być wynikiem przemieszczania odpadów. Jednak przeprowadzona przez Komisję ocena 33 tego rozporządzenia ujawniła również szereg wyzwań i niedociągnięć, którymi należy się zająć, stosując nowe przepisy wykonawcze.

(3)W Europejskim Zielonym Ładzie 34 wyznaczono ambitny plan działania na rzecz przekształcenia Unii w gospodarkę zrównoważoną, zasobooszczędną i neutralną dla klimatu. Wzywa się w nim Komisję do dokonania przeglądu przepisów Unii dotyczących przemieszczania odpadów ustanowionych w rozporządzeniu (WE) nr 1013/2006. W nowym planie działania UE dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym 35 przyjętym w marcu 2020 r. dodatkowo podkreślono potrzebę podjęcia działań w celu zapewnienia łatwiejszego przemieszczania odpadów przeznaczonych do ponownego użycia i recyklingu w Unii, aby Unia nie wywoziła do państw trzecich swoich problemów związanych z odpadami oraz aby lepiej radzić sobie z nielegalnym przemieszczaniem odpadów. Może to przynieść korzyści dla środowiska i społeczeństwa, a oprócz tego zmniejszyć strategiczną zależność UE od surowców. Zarówno Rada 36 , jak i Parlament Europejski 37 wezwały również do przeglądu obecnych przepisów Unii dotyczących przemieszczania odpadów ustanowionych na mocy rozporządzenia (WE) nr 1013/2006. 

(4)Rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 było już wielokrotnie zmieniane i wymaga dalszych istotnych zmian, aby zapewnić osiągnięcie celów polityki określonych w Europejskim Zielonym Ładzie i nowym planie działania UE dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym. Rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 należy zatem zastąpić nowym rozporządzeniem.

(5)Niniejsze rozporządzenie uzupełnia ogólne ustawodawstwo Unii dotyczące gospodarowania odpadami, takie jak dyrektywa 2008/98/WE. Odnosi się ono do definicji zawartych w tej dyrektywie, w tym definicji odpadów oraz ogólnych działań związanych z gospodarowaniem odpadami. Zawiera również szereg dodatkowych definicji mających na celu ułatwienie jednolitego stosowania niniejszego rozporządzenia. 

(6)Niniejsze rozporządzenie wdraża na szczeblu unijnym Konwencję bazylejską z dnia 22 marca 1989 r. o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych 38 („konwencja bazylejska”). Konwencja bazylejska ma na celu ochronę zdrowia ludzkiego i środowiska przed niekorzystnym wpływem wynikającym z wytwarzania odpadów niebezpiecznych i innych odpadów, ich transgranicznego przemieszczania oraz gospodarowania nimi. Unia jest stroną konwencji bazylejskiej od 1994 r. 39  

(7)Niniejsze rozporządzenie wdraża również na szczeblu unijnym poprawkę do konwencji bazylejskiej 40 („poprawka w sprawie zakazu bazylejskiego”), którą przyjęto w 1995 r. i która weszła w życie na szczeblu międzynarodowym w dniu 5 grudnia 2019 r. Poprawka w sprawie zakazu bazylejskiego wprowadza ogólny zakaz wszelkiego wywozu odpadów niebezpiecznych przeznaczonych do ostatecznego unieszkodliwienia, ponownego użycia, recyklingu i odzysku z państw ujętych w aneksie VII do konwencji bazylejskiej do wszystkich innych państw. Unia ratyfikowała poprawkę w sprawie zakazu bazylejskiego i stosuje ją od 1997 r. 41

(8)W październiku 2020 r. Unia przedłożyła Sekretariatowi Konwencji Bazylejskiej zgłoszenie dotyczące przemieszczania odpadów w Unii zgodnie z art. 11 tej konwencji. Zgodnie z tym artykułem Unia mogłaby zatem ustanowić szczegółowe przepisy mające zastosowanie do przemieszczania odpadów wewnątrz UE, które są nie mniej racjonalne ekologicznie niż przepisy przewidziane w konwencji bazylejskiej.

(9)Mając na uwadze fakt, że Unia zatwierdziła decyzję Rady OECD z dnia 30 marca 1992 r. w sprawie kontroli transgranicznego przemieszczania odpadów przeznaczonych do odzysku 42  („decyzja OECD”), konieczne jest włączenie treści tej decyzji, w tym jej zmian, do przepisów Unii.

(10)Istotne jest zorganizowanie i uregulowanie nadzoru nad przemieszczaniem odpadów i kontroli tego przemieszczania w sposób, który uwzględnia potrzebę zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska i zdrowia ludzkiego oraz który zapewnia jednolite stosowanie przepisów dotyczących przemieszczania odpadów w całej Unii.

(11)Konieczne jest uniknięcie powielania obowiązujących przepisów Unii dotyczących transportu niektórych materiałów, które mogłyby zostać sklasyfikowane jako odpady zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

(12)Przemieszczanie odpadów wytworzonych przez siły zbrojne lub organizacje pomocowe powinno zostać wyłączone z zakresu niniejszego rozporządzenia w przypadku przywozu na obszar Unii w określonych sytuacjach (w tym w razie tranzytu wewnątrz Unii, kiedy odpady są wprowadzane do Unii). W odniesieniu do przemieszczania takich odpadów powinny być przestrzegane wymogi wynikające z prawa międzynarodowego oraz z umów międzynarodowych. W takich przypadkach właściwy organ tranzytu i właściwy organ miejsca przeznaczenia na terytorium Unii powinny zostać z wyprzedzeniem poinformowane o przemieszczeniu odpadów i ich przeznaczeniu.

(13)Konieczne jest uniknięcie powielania rozporządzenia (WE) nr 1069/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady 43 , które już zawiera przepisy dotyczące wszystkich aspektów dotyczących przesyłki, wyboru trasy i przesyłania (gromadzenia, transportu, przeładunku, przetwarzania, wykorzystywania, odzyskiwania lub unieszkodliwiania, prowadzenia dokumentacji, dokumentów towarzyszących oraz możliwości śledzenia) produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego w obrębie Unii, do Unii oraz poza jej obszar.

(14)Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2013 44 ma zastosowanie do dużych statków handlowych podnoszących banderę państwa członkowskiego Unii, które zostały wyłączone z zakresu stosowania rozporządzenia (WE) nr 1013/2006. Jednakże w związku z niedawnym wejściem w życie na szczeblu międzynarodowym poprawki w sprawie zakazu bazylejskiego należy zapewnić, aby statki objęte zakresem stosowania rozporządzenia (UE) nr 1257/2013, które stają się odpadami w Unii, podlegały odpowiednim wprowadzającym poprawkę w sprawie zakazu bazylejskiego przepisom Unii dotyczącym przemieszczania odpadów, w celu zapewnienia ścisłej zgodności prawnej systemu prawnego Unii z zobowiązaniami międzynarodowymi. Jednocześnie konieczna jest również zmiana rozporządzenia (UE) nr 1257/2013 w celu doprecyzowania, że statki objęte zakresem tego rozporządzenia, które stają się odpadami w Unii, są poddawane recyklingowi wyłącznie w zakładach ujętych w ustanowionym na mocy tego rozporządzenia europejskim wykazie zakładów recyklingu statków, które znajdują się w państwach wymienionych w aneksie VII do konwencji bazylejskiej.

(15)Pomimo iż nadzór nad przemieszczaniem odpadów w obrębie państwa członkowskiego i kontrola takiego przemieszczania są sprawą tego państwa członkowskiego, krajowe uregulowania dotyczące przemieszczania odpadów powinny uwzględniać potrzebę spójności z przepisami Unii w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego.

(16)W przypadku przemieszczania odpadów nieujętych w załącznikach III, IIIA lub IIIB do niniejszego rozporządzenia i przeznaczonych do odzysku należy zapewnić optymalny nadzór i kontrolę, wprowadzając wymóg uzyskania uprzedniej pisemnej zgody na takie przemieszczenie. Taka procedura powinna z kolei wiązać się z uprzednim zgłoszeniem, które umożliwi właściwym organom uzyskanie odpowiednich informacji i wprowadzenie wszelkich koniecznych środków dla ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska. Powinno to również umożliwić tym organom wnoszenie uzasadnionych sprzeciwów wobec takiego przemieszczenia.

(17)Aby wesprzeć wdrażanie przepisów dyrektywy 2008/98/WE mających na celu zwiększenie selektywnej zbiórki odpadów i ograniczenie wytwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, przemieszczanie zmieszanych odpadów komunalnych do innego państwa członkowskiego powinno podlegać szczególnej kontroli. Ponadto, aby wesprzeć osiąganie celów dotyczących zwiększenia poziomu recyklingu i ograniczenia unieszkodliwiania odpadów określonych w dyrektywie 2008/98/WE i dyrektywie Rady 1999/31/WE 45 , przemieszczanie odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia w innym państwie członkowskim powinno być zasadniczo zakazane. Przemieszczanie odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia powinno być dozwolone jedynie w wyjątkowych przypadkach. W takich przypadkach państwa członkowskie powinny uwzględniać zasady bliskości i samowystarczalności na szczeblu unijnym i krajowym, zgodnie z dyrektywą 2008/98/WE, w szczególności z art. 16 tej dyrektywy, jak również priorytet dla odzysku odpadów. Państwa członkowskie powinny być również w stanie zapewnić, by w instalacjach zagospodarowania odpadów objętych dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE 46 stosowane były najlepsze dostępne techniki określone w tej dyrektywie, zgodnie z warunkami pozwolenia dla instalacji, a odpady były przetwarzane zgodnie z wymogami w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska dotyczącymi unieszkodliwiania odpadów, określonymi w przepisach Unii.

(18)W przypadku przemieszczania odpadów przeznaczonych do odzysku ujętych w załącznikach III, IIIA lub IIIB do niniejszego rozporządzenia należy zapewnić minimalny poziom nadzoru i kontroli przez wprowadzenie wymogu, aby takim przemieszczeniom towarzyszyły określone informacje dotyczące osób i państw uczestniczących w przemieszczaniu, opisu i ilości danych odpadów, rodzaju procesów odzysku, na potrzeby których odpady są przemieszczane, oraz danych instalacji, które będą dokonywać odzysku odpadów.

(19)Konieczne jest określenie podstaw, na jakich państwa członkowskie mogą zgłosić sprzeciw wobec przemieszczania odpadów przeznaczonych do odzysku. W przypadku przemieszczania takich odpadów państwa członkowskie powinny być w stanie zapewnić, by w instalacjach zagospodarowania odpadów objętych dyrektywą 2010/75/UE stosowane były najlepsze dostępne techniki określone w tej dyrektywie, zgodnie z warunkami pozwolenia dla instalacji. Państwa członkowskie powinny również być w stanie zapewnić, by odpady były przetwarzane zgodnie z wymogami w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska dotyczącymi odzysku odpadów określonymi w przepisach Unii oraz by przy uwzględnieniu art. 16 dyrektywy 2008/98/WE odpady były przetwarzane zgodnie z planami gospodarki odpadami ustanowionymi zgodnie z tą dyrektywą w celu zapewnienia wykonania wiążących zobowiązań w zakresie odzysku lub recyklingu, przewidzianych w przepisach Unii.

(20)Konieczne jest stworzenie proceduralnych kroków i środków ochronnych, w przypadku gdy zgłaszający chce dokonać przemieszczenia odpadów podlegającego procedurze uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody, w interesie pewności prawnej, jak i w celu zapewnienia jednolitego stosowania niniejszego rozporządzenia oraz prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Zgodnie z art. 6 ust. 11 konwencji bazylejskiej należy również dopilnować, by koszty powstałe w wyniku sytuacji, w których przemieszczanie odpadów podlegające procedurze uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody nie może dojść do skutku lub jest nielegalne, ponosiły właściwe podmioty. W tym celu zgłaszający w odniesieniu do każdego przemieszczenia takich odpadów powinien ustanowić gwarancję finansową lub równoważne ubezpieczenie.

(21)W celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych zarówno dla podmiotów publicznych, jak i prywatnych zaangażowanych w przemieszczanie odpadów do instalacji uznanych za instalacje posiadające zezwolenie wstępne konieczne jest określenie warunków, na jakich można przyznać status zezwolenia wstępnego, zapewnienie ich wzajemnego uznawania przez wszystkie państwa członkowskie oraz zharmonizowanie wymogów dotyczących przemieszczania odpadów do tych instalacji.

(22)W celu ograniczenia opóźnień w przetwarzaniu zgłoszeń dotyczących przemieszczania odpadów oraz ułatwienia wymiany informacji między właściwymi organami konieczne jest, aby wydawanie i wymiana informacji oraz danych dotyczących jednorazowych przemieszczeń odpadów w obrębie Unii odbywały się drogą elektroniczną. Należy również upoważnić Komisję do określenia wymogów proceduralnych i operacyjnych dotyczących praktycznego wdrożenia systemów zapewniających elektroniczne przekazywanie i elektroniczną wymianę informacji (takich jak wzajemne połączenia, architektura i bezpieczeństwo). Konieczne jest również zapewnienie właściwym organom w państwach członkowskich i podmiotom gospodarczym wystarczającej ilości czasu na przygotowanie się na przejście od podejścia opartego na wymianie informacji i dokumentów w formie papierowej, ustanowionego w rozporządzeniu (WE) nr 1013/2006, do podejścia opartego na wymianie informacji i dokumentów w formie elektronicznej. Ten nowy obowiązek powinien zatem zacząć obowiązywać 24 miesiące od daty rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia. 

(23)Podmioty gospodarcze zajmujące się transportem odpadów powinny mieć możliwość korzystania ze środowiska ustanowionego w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1056 47 w celu wymiany informacji wymaganych na mocy niniejszego rozporządzenia podczas transportu odpadów; należy również zapewnić interoperacyjność systemów przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu oraz środowiska wymiany elektronicznych informacji dotyczących transportu towarowego.

(24)W celu ułatwienia pracy organów celnych przy wykonywaniu przepisów niniejszego rozporządzenia konieczne jest, aby system centralny obsługiwany przez Komisję, który umożliwia elektroniczne przekazywanie i elektroniczną wymianę informacji i dokumentów, stał się interoperacyjny z unijnym środowiskiem jednego okienka w dziedzinie ceł, opracowywanym obecnie na szczeblu unijnym 48 , po zakończeniu wszystkich wymaganych prac technicznych mających na celu zapewnienie takiej interoperacyjności.

(25)Właściwe organy w państwach trzecich powinny mieć możliwość wydawania i wymiany informacji i dokumentów dotyczących wymogów proceduralnych na mocy niniejszego rozporządzenia drogą elektroniczną za pośrednictwem systemu obsługiwanego na szczeblu unijnym, jeżeli wyrażą taką wolę i jeżeli spełniają wymogi dotyczące wymiany danych za pośrednictwem tego systemu.

(26)W celu zapewnienia identyfikowalności przemieszczania odpadów oraz niezakłócania racjonalnego ekologicznie gospodarowania odpadami przemieszczanymi między granicami w okresie od rozpoczęcia przemieszczania do dostarczenia odpadów do procesu odzysku lub unieszkodliwiania należy zakazać mieszania odpadów z innymi odpadami.

(27)Aby ułatwić egzekwowanie obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, ważne jest, aby podmioty gospodarcze i właściwe organy przechowywały dokumenty i informacje wymagane do celów przemieszczania odpadów przez okres co najmniej pięciu lat od dnia rozpoczęcia przemieszczania.

(28)Od państw członkowskich należy wymagać zapewnienia, by zgodnie z Konwencją Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNECE) o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska z dnia 25 czerwca 1998 r. (konwencja z Aarhus) 49 odpowiednie właściwe organy podawały we właściwy sposób do wiadomości publicznej informacje dotyczące zgłoszeń przemieszczeń, na które wydały zgodę, oraz przemieszczeń odpadów podlegających ogólnym obowiązkom w zakresie informowania określonym w niniejszym rozporządzeniu, jeżeli informacje takie nie są poufne zgodnie z przepisami krajowymi lub przepisami Unii.

(29)W celu realizacji wymogów określonych w art. 9 ust. 2, 3 i 4 konwencji bazylejskiej należy ustanowić obowiązek, aby odpady, których przemieszczanie nie może zostać zakończone zgodnie z planem, były zabierane z powrotem do państwa wysyłki bądź odzyskiwane lub unieszkodliwiane w inny sposób. Osoba, której działanie leży u źródła nielegalnego przemieszczania odpadów, powinna być również zobowiązana do zapewnienia odbioru przedmiotowych odpadów lub dokonania innych uzgodnień w celu odzysku lub unieszkodliwienia tych odpadów, a także poniesienia kosztów związanych z operacjami odbioru. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku odpowiednio właściwe organy wysyłki lub właściwe organy miejsca przeznaczenia powinny współpracować w celu zapewnienia racjonalnego ekologicznie zagospodarowania danych odpadów.

(30)W celu zapewnienia właściwym organom możliwości prawidłowego przetwarzania przedłożonych im dokumentów dotyczących przemieszczania odpadów, konieczne jest nałożenie na zgłaszającego obowiązku dostarczenia na żądanie tych organów uwierzytelnionego tłumaczenia tych dokumentów na język akceptowany przez te organy.

(31)W celu uniknięcia zakłóceń w przemieszczaniu odpadów lub towarów, wynikających z braku porozumienia między właściwymi organami w sprawie statusu tych odpadów lub towarów, konieczne jest ustanowienie procedury rozstrzygania takich sporów. W tym względzie ważne jest, aby właściwe organy opierały swoje decyzje na przepisach dyrektywy 2008/98/WE dotyczących określania produktów ubocznych i utraty statusu odpadów. Konieczne jest również ustanowienie procedury rozstrzygania sporów między właściwymi organami co do tego, czy odpady powinny podlegać procedurze zgłaszania, czy też nie. Aby w całej Unii zapewnić lepszą harmonizację warunków, na jakich odpady powinny podlegać procedurze zgłaszania, Komisja powinna być również uprawniona do przyjmowania aktów wykonawczych ustanawiających kryteria klasyfikacji określonych odpadów w odpowiednich załącznikach do niniejszego rozporządzenia, które to kryteria będą decydować o tym, czy dane odpady podlegają procedurze zgłaszania, czy też nie. Ponadto, aby uniknąć sytuacji, w której odpady są fałszywie zgłaszane jako towary używane, oraz aby zapewnić jasność prawa, Komisja powinna być uprawniona do przyjmowania aktów wykonawczych ustanawiających kryteria rozróżniania towarów używanych i odpadów w odniesieniu do konkretnych towarów, w przypadku których takie rozróżnienie jest ważne, zwłaszcza w przypadku ich wywozu z Unii.

(32)Aby umożliwić organom administracji ograniczenie wydatków publicznych związanych z obsługą procedur przemieszczania odpadów oraz egzekwowaniem przepisów niniejszego rozporządzenia, należy przewidzieć możliwość obciążenia zgłaszającego odpowiednimi i proporcjonalnymi kosztami administracyjnymi związanymi z realizacją tych procedur, jak również z nadzorem, analizami i inspekcjami.

(33)W celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych oraz w wyjątkowych okolicznościach związanych ze szczególną sytuacją geograficzną lub demograficzną państwa członkowskie mogą zawierać dwustronne umowy dotyczące złagodzenia procedury zgłaszania przemieszczania określonych strumieni odpadów, w odniesieniu do transgranicznych przemieszczeń kierowanych do najbliższej odpowiedniej instalacji położonej na obszarze przy granicy pomiędzy danymi państwami członkowskimi. Państwo członkowskie powinno mieć również możliwość zawierania takich umów z państwem będącym stroną Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, jak również w sytuacji, gdy przemieszczanie i przetwarzanie odpadów ma miejsce w państwie wysyłki, lecz trasa ich transportu przebiega przez terytorium innego państwa członkowskiego.

(34)W celu ochrony środowiska w objętych nim państwach konieczne jest doprecyzowanie zakresu obowiązywania ustanowionego zgodnie z konwencją bazylejską zakazu wywozu z Unii wszelkich odpadów przeznaczonych do unieszkodliwiania w państwach trzecich innych niż państwa EFTA (Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu).

(35)Państwa, które są stronami Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, mogą przyjąć procedury kontrolne przewidziane w odniesieniu do przemieszczania odpadów w obrębie Unii. W takich przypadkach przemieszczanie między Unią a tymi państwami powinno podlegać takim samym zasadom jak przemieszczanie w obrębie Unii.

(36)W celu ochrony środowiska w objętych nim państwach konieczne jest doprecyzowanie zakresu obowiązywania ustanowionego zgodnie z konwencją bazylejską zakazu wywozu z Unii odpadów niebezpiecznych przeznaczonych do odzysku w państwach trzecich, których nie obowiązuje decyzja OECD. W szczególności konieczne jest doprecyzowanie wykazu odpadów, do których ten zakaz ma zastosowanie, oraz zapewnienie, by wykaz ten obejmował również odpady ujęte w aneksie II do konwencji bazylejskiej, tj. odpady z gospodarstwa domowego, pozostałości ze spopielania odpadów z gospodarstwa domowego oraz trudne do recyklingu odpady tworzyw sztucznych.

(37)Konieczne jest ustanowienie rygorystycznych zasad dotyczących wywozu w celu poddania odzyskowi odpadów innych niż niebezpieczne do państw trzecich, których nie obowiązuje decyzja OECD, w celu zapewnienia, by odpady te nie spowodowały szkód dla środowiska i zdrowia publicznego w tych państwach. Zgodnie z tymi zasadami wywóz z Unii powinien być dozwolony wyłącznie do państw ujętych w wykazie sporządzanym i aktualizowanym przez Komisję, jeżeli państwa te zwrócą się do Komisji z wnioskiem, w którym zadeklarują gotowość przyjęcia niektórych odpadów innych niż niebezpieczne z Unii oraz wykażą zdolność do gospodarowania takimi odpadami w sposób racjonalny ekologicznie, na podstawie kryteriów określonych w niniejszym rozporządzeniu. Wywóz do państw innych niż wymienione w tym wykazie powinien być zabroniony. Aby zapewnić wystarczającą ilość czasu na przejście do tego nowego systemu, należy przewidzieć trzyletni okres przejściowy po ogólnej dacie rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia.

(38)Państwa, które obowiązuje decyzja OECD, podlegają ustanowionym przez OECD zasadom i zaleceniom dotyczącym przemieszczania odpadów i gospodarowania nimi oraz mają ogólnie wyższe normy gospodarowania odpadami niż państwa, których decyzja OECD nie obowiązuje. Ważne jest jednak, aby wywóz odpadów innych niż niebezpieczne z Unii w celu poddania ich odzyskowi nie powodował szkód dla środowiska i zdrowia publicznego w państwach, które obowiązuje decyzja OECD. Konieczne jest zatem ustanowienie mechanizmu monitorowania przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne do takich państw. W przypadkach, gdy wywóz odpadów innych niż niebezpieczne z Unii do zainteresowanego państwa znacznie wzrósł w krótkim czasie i brakuje dostępnych informacji wykazujących zdolność zainteresowanego państwa do odzysku tych odpadów w sposób racjonalny ekologicznie, Komisja powinna nawiązać dialog z zainteresowanym państwem i, jeżeli informacje nie są wystarczające, aby udowodnić, że odpady są odzyskiwane w sposób racjonalny ekologicznie, powinna być uprawniona do zawieszenia takiego wywozu.

(39)Powinny zostać podjęte niezbędne kroki w celu zapewnienia, aby przez cały okres przemieszczania, łącznie z odzyskiem lub unieszkodliwieniem w państwie przeznaczenia – zgodnie z dyrektywą 2008/98/WE i innymi przepisami Unii w sprawie odpadów – gospodarowanie odpadami przemieszczanymi wewnątrz Unii oraz przywożonymi do Unii odbywało się bez narażania zdrowia ludzkiego i bez stosowania procesów lub metod, które mogą szkodzić środowisku. Należy również zapewnić, by odpadami wywożonymi z Unii gospodarowano w sposób racjonalny ekologicznie przez cały okres przemieszczania, łącznie z odzyskiem lub unieszkodliwieniem w państwie trzecim przeznaczenia. W tym celu należy nałożyć na eksporterów odpady obowiązek zapewnienia, by instalacja, która odbiera odpady w państwie trzecim przeznaczenia, została poddana audytowi przeprowadzonemu przez niezależną osobę trzecią przed wywozem odpadów do danej instalacji. Celem tego audytu jest sprawdzenie zgodności danej instalacji ze szczególnymi kryteriami ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu, mającymi na celu zapewnienie, by gospodarowanie odpadami odbywało się w sposób racjonalny ekologicznie. Jeżeli w wyniku takiego audytu okaże się, że dana instalacja nie spełnia kryteriów ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, eksporter nie powinien być uprawniony do wywozu odpadów do tej instalacji. Obowiązek ten powinien mieć zastosowanie do instalacji zlokalizowanych we wszystkich państwach trzecich, w tym w państwach będących członkami OECD. Decyzja OECD stanowi, że odpady wywożone do innego państwa OECD „przeznaczone są do odzysku w instalacji odzysku, która odzyskuje odpady w sposób racjonalny ekologicznie, zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi, wykonawczymi i praktykami, którym podlega dana instalacja”. Decyzja OECD nie zawiera żadnego elementu ani kryterium określającego sposób realizacji tego wymogu w odniesieniu do „racjonalnego ekologicznie gospodarowania” odpadami. Wobec braku wspólnych kryteriów określających warunki odzysku odpadów w odpowiednich instalacjach należy wyeliminować ryzyko, że w poszczególnych instalacjach gospodarowanie odpadami wywożonymi z UE do państw należących do OECD będzie odbywało się w sposób niewłaściwy – dlatego też instalacje zlokalizowane w tych państwach powinny podlegać wymogom w zakresie audytu przewidzianym w niniejszym rozporządzeniu.

(40)Mając na uwadze prawo każdej ze stron konwencji bazylejskiej – wynikające z jej art. 4 ust. 1 – do wprowadzenia zakazu przywozu odpadów niebezpiecznych lub odpadów ujętych w aneksie II do tej konwencji, przywóz do Unii odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia powinien być dozwolony w przypadku, gdy państwo wywozu jest stroną tej konwencji. Przywóz do Unii odpadów przeznaczonych do odzysku powinien być dozwolony, jeżeli państwo wywozu obowiązuje decyzja OECD lub jest ono stroną konwencji bazylejskiej. W innych przypadkach przywóz powinien być jednak możliwy tylko wtedy, gdy państwo wywozu jest związane dwustronną lub wielostronną umową lub porozumieniem zgodnym z przepisami Unii oraz zgodnym z art. 11 konwencji bazylejskiej, poza przypadkami, gdy nie jest to możliwe w sytuacjach kryzysów, przywracania pokoju, utrzymywania pokoju lub podczas wojny.

(41)Niniejsze rozporządzenie powinno odzwierciedlać określone w decyzji Rady 2013/755/UE 50 zasady dotyczące wywozu i przywozu odpadów z krajów i terytoriów zamorskich i do tych krajów.

(42)W szczególnych przypadkach przemieszczeń odbywających się wewnątrz Unii z tranzytem przez państwa trzecie powinny mieć zastosowanie przepisy szczegółowe dotyczące procedury zgody ze strony państw trzecich. Konieczne jest również przyjęcie przepisów szczegółowych dotyczących procedur mających zastosowanie do tranzytu odpadów przez obszar Unii z państw trzecich i do państw trzecich.

(43)Ze względów środowiskowych oraz w związku ze szczególnym statusem Antarktyki niniejsze rozporządzenie wyraźnie zakazuje wywozu odpadów na to terytorium.

(44)Aby zapewnić zharmonizowane wykonanie i egzekwowanie przepisów niniejszego rozporządzenia, konieczne jest określenie obowiązków państw członkowskich w zakresie przeprowadzania inspekcji przemieszczania odpadów. Odpowiednie planowanie inspekcji przemieszczania odpadów jest również konieczne w celu ustalenia zasobów wymaganych do przeprowadzania inspekcji oraz skutecznego zapobiegania nielegalnemu przemieszczaniu. Rozporządzeniem (WE) nr 1013/2006 nałożono na państwa członkowskie obowiązek dopilnowania, aby plany inspekcji przemieszczania odpadów zostały określone do dnia 1 stycznia 2017 r. Aby ułatwić bardziej spójne stosowanie przepisów dotyczących planów inspekcji oraz zapewnić zharmonizowane podejście do inspekcji w całej Unii, państwa członkowskie powinny zgłaszać swoje plany inspekcji Komisji, której należy powierzyć zadanie dokonywania przeglądu tych planów oraz, w stosownych przypadkach, wydawania zaleceń dotyczących ulepszeń.

(45)W państwach członkowskich funkcjonują rozbieżne przepisy dotyczące uprawnień i możliwości organów zaangażowanych w inspekcję w państwach członkowskich w zakresie wymagania dowodów w celu ustalenia legalności przemieszczania. Dowody takie mogą dotyczyć m.in. tego, czy dana substancja lub dany przedmiot jest odpadem, czy odpady zostały prawidłowo sklasyfikowane oraz czy odpady będą przemieszczane do instalacji gospodarujących odpadami w sposób racjonalny ekologicznie, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem przewidzieć możliwość wymagania takich dowodów przez organy zajmujące się inspekcjami w państwach członkowskich. Takie dowody mogą być wymagane na podstawie przepisów ogólnych lub w indywidualnych przypadkach. W przypadku gdy takie dowody nie zostaną udostępnione lub gdy zostaną uznane za niewystarczające, należy przewóz danej substancji lub danego przedmiotu lub dane przemieszczenie odpadów uznać za przemieszczenie nielegalne i postępować z nim zgodnie z odpowiednimi przepisami niniejszego rozporządzenia.

(46)Państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące kar administracyjnych mających zastosowanie w przypadku naruszenia niniejszego rozporządzenia i zapewnić egzekwowanie tych przepisów. Przewidziane kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. W ocenie rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 stwierdzono, że jednym z niedociągnięć jest fakt, że w Unii występuje bardzo duże zróżnicowanie pod względem przepisów krajowych dotyczących kar. Aby ułatwić spójniejsze stosowanie kar, należy zatem ustanowić wspólne, niewyczerpujące kryteria określania rodzajów i wysokości kar nakładanych w przypadku naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia. Kryteria te powinny obejmować m.in. charakter i wagę naruszenia oraz korzyści ekonomiczne z niego wynikające, jak również szkody w środowisku spowodowane tym naruszeniem, w zakresie, w jakim można je ustalić. Ponadto – oprócz kar administracyjnych wymaganych na mocy niniejszego rozporządzenia – państwa członkowskie powinny zapewnić, aby nielegalne przemieszczanie odpadów stanowiło w poważnych przypadkach przestępstwo, zgodnie z przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE z dnia 19 listopada 2008 r. 51

(47)Doświadczenia związane ze stosowaniem rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 pokazały, że zaangażowanie wielu podmiotów na szczeblu krajowym stanowi wyzwanie dla koordynacji i współpracy w zakresie egzekwowania przepisów. Państwa członkowskie powinny zatem zapewnić, aby wszystkie właściwe organy zaangażowane w egzekwowanie niniejszego rozporządzenia dysponowały skutecznymi mechanizmami umożliwiającymi im współpracę i koordynację na szczeblu krajowym w zakresie opracowywania i wdrażania polityki i działań dotyczących egzekwowania przepisów w odniesieniu do nielegalnego przemieszczania odpadów, w tym w zakresie ustanawiania i wdrażania planów inspekcji.

(48)Konieczne jest, aby państwa członkowskie współpracowały ze sobą, dwustronnie i wielostronnie, w celu ułatwienia zapobiegania nielegalnym przemieszczeniom odpadów i ich wykrywania. W celu dalszej poprawy koordynacji i współpracy w całej Unii należy powołać specjalną grupę ds. egzekwowania, w której skład wejdą wyznaczeni przedstawiciele państw członkowskich i Komisji, jak również przedstawiciele innych właściwych instytucji, organów, urzędów, agencji lub sieci. Grupa ds. egzekwowania powinna odbywać regularne spotkania. Powinna ona m.in. stanowić forum wymiany informacji i danych wywiadowczych na temat tendencji w zakresie nielegalnego przemieszczania oraz wymiany poglądów na temat działań w zakresie egzekwowania, w tym najlepszych praktyk.

(49)Aby wspierać i uzupełniać działania państw członkowskich w zakresie egzekwowania, Komisja powinna posiadać uprawnienia do prowadzenia działań dochodzeniowych i koordynacyjnych w odniesieniu do nielegalnego przemieszczania, które może mieć poważne szkodliwe skutki dla zdrowia ludzkiego lub dla środowiska. Wykonując te działania, Komisja powinna działać z pełnym poszanowaniem gwarancji procesowych. Komisja może rozważyć, w ramach swojej wewnętrznej organizacji, powierzenie niektórych działań w zakresie egzekwowania przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), który posiada odpowiednią wiedzę fachową w tym zakresie.

(50)Państwa członkowskie powinny dostarczyć Komisji informacji dotyczących wdrożenia niniejszego rozporządzenia, zarówno poprzez sprawozdania składane do Sekretariatu Konwencji Bazylejskiej, jak i na podstawie oddzielnego kwestionariusza. Komisja powinna co cztery lata przygotowywać sprawozdanie z wdrażania niniejszego rozporządzenia w oparciu o informacje dostarczone przez państwa członkowskie i inne informacje zebrane przede wszystkim przez Komisję i Europejską Agencję Środowiska w formie sprawozdań ad hoc dotyczących przesyłania odpadów z tworzyw sztucznych i innych budzących obawy konkretnych strumieni odpadów.

(51)Skuteczna współpraca międzynarodowa w zakresie kontroli przemieszczania odpadów ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia, aby takie przemieszczania odpadów podlegały kontroli i monitorowaniu na odpowiednim poziomie. Mając na celu zapewnienie prawidłowego gospodarowania odpadami, należy promować wymianę informacji, wspólną odpowiedzialność oraz współdziałanie między Unią oraz jej państwami członkowskimi i państwami trzecimi.

(52)W celu ułatwienia wymiany informacji i współpracy na rzecz wykonania niniejszego rozporządzenia państwa członkowskie powinny wyznaczyć właściwe organy i korespondentów oraz powiadomić o nich Komisję, która powinna podać te informacje do wiadomości publicznej.

(53)Państwa członkowskie powinny być uprawnione – w celu zapewnienia kontroli przemieszczania odpadów – do wyznaczenia specjalnych urzędów celnych wprowadzenia i wyprowadzenia na potrzeby przemieszczania odpadów wprowadzanych na terytorium Unii i je opuszczających oraz do powiadomienia o wyznaczeniu takich organów Komisji, która powinna podawać te informacje do wiadomości publicznej.

(54)W celu uzupełnienia lub zmiany niniejszego rozporządzenia należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do art. 37 ust. 13, art. 40 ust. 8 i art. 72 niniejszego rozporządzenia. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 52 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(55)W celu zapewnienia jednolitych warunków wdrażania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjęcia środków dotyczących ujednoliconej metody obliczania gwarancji finansowej lub równoważnego ubezpieczenia, sprecyzowania klasyfikacji odpadów zgodnie z niniejszym rozporządzeniem (w tym ustalenia progu poziomu zanieczyszczenia dla niektórych odpadów) oraz – w odniesieniu do niektórych rodzajów towarów – doprecyzowania rozróżnienia między towarami używanymi a odpadami w przypadku przemieszczania transgranicznego. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 53 .

(56)W rozporządzeniu (UE) 2020/1056 ustanawia się ramy prawne w odniesieniu do przekazywania drogą elektroniczną – między zainteresowanymi podmiotami gospodarczymi a właściwymi organami – informacji regulacyjnych związanych z transportem towarów na terytorium Unii oraz ujmuje się w jego przepisach część niniejszego rozporządzenia. Aby zapewnić spójność między tymi instrumentami, konieczna jest zmiana rozporządzenia (UE) 2020/1056.

(57)Podmiotom gospodarczym należy zapewnić wystarczającą ilość czasu na wypełnienie nowych obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, a państwom członkowskim i Komisji – na ustanowienie infrastruktury administracyjnej niezbędnej do jego stosowania. Datę rozpoczęcia stosowania niektórych przepisów niniejszego rozporządzenia należy zatem również przesunąć do czasu, kiedy te przygotowania będą mogły rozsądnie zostać zakończone. Większość przepisów niniejszego rozporządzenia zacznie mieć zastosowanie dwa miesiące po jego wejściu w życie, natomiast przepisy związane z określonymi w art. 26 zobowiązaniami do wystawiania i wymiany dokumentów drogą elektroniczną zaczną mieć zastosowanie dwa lata po tej dacie, a niektóre przepisy dotyczące wywozu odpadów zaczną obowiązywać trzy lata po tej dacie. W celu uniknięcia luki regulacyjnej należy zapewnić, aby niektóre przepisy rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 pozostały w mocy do dnia rozpoczęcia stosowania tych przepisów niniejszego rozporządzenia, które zaczną mieć zastosowanie w późniejszym terminie.

(58)Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na potrzebę harmonizacji możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tego celu,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Tytuł I 
Przepisy ogólne

Artykuł 1
Przedmiot

Niniejsze rozporządzenie ustanawia środki mające na celu ochronę środowiska i zdrowia ludzkiego przez zapobieganie negatywnemu wpływowi, który może być wynikiem przemieszczania odpadów, lub ograniczanie takiego wpływu. Określa ono procedury i systemy kontroli w zakresie przemieszczania odpadów, w zależności od pochodzenia, przeznaczenia i trasy przemieszczania odpadów, rodzaju przesyłanych odpadów oraz przewidzianego trybu postępowania z odpadami w miejscu przeznaczenia.

Artykuł 2
Zakres

1.Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do:

a)przemieszczania odpadów między państwami członkowskimi, z tranzytem lub bez tranzytu przez państwa trzecie;

b)przemieszczania odpadów przywożonych do Unii z państw trzecich;

c)przemieszczania odpadów wywożonych z Unii do państw trzecich;

d)przemieszczania odpadów w ramach tranzytu przez terytorium Unii, na trasie z państw trzecich lub do państw trzecich.

2.Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do:

a)wyładowywania na wybrzeżu odpadów, w tym ścieków i pozostałości, wytworzonych w trakcie normalnej eksploatacji statków i platform przybrzeżnych, pod warunkiem że odpady te podlegają wymogom określonym w Międzynarodowej konwencji o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki lub wymogom określonym w innych wiążących dokumentach międzynarodowych;

b)odpadów wytwarzanych na pokładach pojazdów, pociągów, samolotów i statków, do pierwszego przystanku, stacji, portu lotniczego lub morskiego na terytorium Unii, na którym odpowiednio pojazd, pociąg, samolot lub statek przebywa przez okres wystarczająco długi, aby umożliwić wyładunek odpadów w celu ich odzysku lub unieszkodliwienia;

c)przemieszczania odpadów promieniotwórczych, zgodnie z definicją w art. 5 dyrektywy Rady 2006/117/EURATOM 54 ;

d)przemieszczania produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych, zgodnie z definicją odpowiednio w art. 3 pkt 1 i 2 rozporządzenia (WE) nr 1069/2009, z wyjątkiem produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego lub produktów pochodnych zmieszanych z jakimikolwiek odpadem uznanym za niebezpieczny w załączniku do decyzji Komisji 2000/532/WE 55 lub zanieczyszczonych nim;

e)przemieszczania odpadów, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. e) i art. 2 ust. 2 lit. a), d) i e) dyrektywy 2008/98/WE, jeżeli przemieszczenia takie są już objęte innymi przepisami Unii;

f)przemieszczania odpadów z Antarktyki do Unii zgodnie z wymogami Protokołu o ochronie środowiska do Układu w sprawie Antarktyki 56 ;

g)przemieszczania CO2 dla celów geologicznego składowania zgodnie z przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE 57 ;

h)statków pływających pod banderą państwa członkowskiego, objętych zakresem rozporządzenia (UE) nr 1257/2013, z wyjątkiem statków stających się odpadami na obszarze podlegającym jurysdykcji państwa członkowskiego, do których stosuje się art. 36, tytuł VII i tytuł VIII.

3.Do przywozu odpadów wytwarzanych przez siły zbrojne lub organizacje pomocowe podczas sytuacji kryzysowych oraz operacji przywracania i utrzymywania pokoju, jeżeli odpady te przemieszczane są przez siły zbrojne lub organizacje pomocowe lub w ich imieniu, bezpośrednio lub pośrednio do państwa przeznaczenia, stosuje się wyłącznie art. 48 ust. 6.

4.Przemieszczanie odpadów z Antarktyki do państw trzecich, które odbywa się w tranzycie przez terytorium Unii, podlega przepisom art. 36 i 56.

5.Do przemieszczania odpadów wyłącznie w granicach państwa członkowskiego stosuje się wyłącznie art. 33.

Artykuł 3
Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

1)„mieszanina odpadów” oznacza odpady powstałe w wyniku celowego lub przypadkowego wymieszania przynajmniej dwóch rodzajów odpadów, które ujęto w poszczególnych kategoriach w załącznikach III, IIIB i IV lub, w stosownych przypadkach, w poszczególnych tiret lub subtiret tych kategorii. Odpady w pojedynczym przemieszczeniu, obejmującym przynajmniej dwa rodzaje odpadów transportowanych osobno, nie są uważane za mieszaninę odpadów;

2)„unieszkodliwianie przejściowe” oznacza wszystkie procesy unieszkodliwiania wymienione w punktach od D 13 do D 15, o których mowa w załączniku I do dyrektywy 2008/98/WE;

3)„odzysk przejściowy” oznacza wszystkie procesy odzysku wymienione w punktach R 12 i R 13, o których mowa w załączniku II do dyrektywy 2008/98/WE;

4)„racjonalne ekologicznie gospodarowanie” oznacza podejmowanie wszystkich racjonalnych działań w celu zagwarantowania, że gospodarowanie odpadami odbywa się w sposób, który uchroni zdrowie ludzkie i środowisko przed niekorzystnym oddziaływaniem takich odpadów;

5)„odbiorca” oznacza każdą osobę lub przedsiębiorstwo podlegające jurysdykcji państwa przeznaczenia, do których to osób lub przedsiębiorstw odpady są przesyłane w celu ich odzysku lub unieszkodliwienia;

6)„zgłaszający” oznacza:

a)w przypadku przemieszczeń pochodzących z państwa członkowskiego – każdą osobę fizyczną lub prawną podlegającą jurysdykcji tego państwa członkowskiego, która planuje lub realizuje przemieszczanie odpadów i na której ciąży obowiązek zgłoszenia, spośród osób wyszczególnionych poniżej, tj.:

(i) pierwotnego wytwórcę odpadów;

(ii) nowego wytwórcę odpadów, który wykonuje działania poprzedzające przemieszczanie;

(iii) podmiot zbierający, który w wyniku połączenia niewielkich ilości jednego rodzaju odpadów zebranych z różnych źródeł utworzył wysyłkę, która ma się rozpocząć z jednego miejsca wskazanego w zgłoszeniu;

(iv) sprzedawcę lub pośrednika działającego w imieniu którejkolwiek z osób wymienionych w kategoriach określonych w ppkt (i), (ii) lub (iii);

(v) posiadacza odpadów, jeżeli wszystkie wyżej wymienione osoby są nieznane lub niewypłacalne;

b)w przypadku przywozu do Unii lub tranzytu przez terytorium Unii odpadów niepochodzących z państwa członkowskiego każdą spośród następujących osób fizycznych lub prawnych podlegających jurysdykcji państwa wysyłki odpadów, która planuje lub realizuje przemieszczanie odpadów lub zamierza zlecić lub zleciła realizację przemieszczenia odpadów:

(i) osobę określoną w przepisach państwa wysyłki;

(ii) w przypadku braku osoby wyznaczonej na podstawie przepisów państwa wysyłki – posiadacza odpadów w momencie wywozu;

7)„podmiot zbierający” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną zajmującą się zbieraniem odpadów zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 10 dyrektywy 2008/98/WE;

8) „właściwy organ” oznacza:

a)w przypadku państw członkowskich – organ wyznaczony przez dane państwo członkowskie zgodnie z art. 71;

b)w przypadku państwa trzeciego będącego stroną Konwencji bazylejskiej z dnia 22 marca 1989 r. o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych („konwencja bazylejska”) – organ wyznaczony przez to państwo jako właściwy organ do celów konwencji, zgodnie z jej art. 5;

c)w przypadku państw innych niż określone w lit. a) albo b) powyżej – organ, który został wyznaczony jako właściwy organ przez dane państwo lub region lub w przypadku gdy nie dokonano takiego wyznaczenia, organ odpowiednio państwa lub regionu, właściwy w sprawach przemieszczania odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia lub odzysku albo tranzytu, w zależności od sytuacji;

9)„właściwy organ wysyłki” oznacza właściwy organ dla obszaru, z którego przemieszczanie rozpoczęło się lub ma się rozpocząć;

10)„właściwy organ miejsca przeznaczenia” oznacza właściwy organ dla miejsca, do którego przemieszczenie jest planowane lub w którym się ono odbywa, lub dla miejsca, w którym dokonuje się załadunku odpadów przed ich odzyskiem lub unieszkodliwieniem na obszarze niepodlegającym jurysdykcji żadnego państwa;

11)„właściwy organ tranzytu” oznacza właściwy organ dla każdego państwa, z wyjątkiem państwa właściwego organu wysyłki i właściwego organu miejsca przeznaczenia, przez który przemieszczanie jest planowane lub w którym się ono odbywa;

12)„państwo wysyłki” oznacza każde państwo, z którego przemieszczanie odpadów rozpoczęło się lub ma się rozpocząć;

13)„państwo przeznaczenia” oznacza każde państwo, do którego planowane lub dokonywane jest przemieszczenie odpadów w celu ich odzysku lub unieszkodliwienia lub w celu ich załadunku przed poddaniem ich odzyskowi lub unieszkodliwieniu na obszarze niepodlegającym jurysdykcji żadnego państwa;

14)„państwo tranzytu” oznacza każde państwo, inne niż państwo wysyłki lub przeznaczenia, przez którego terytorium planowane jest lub odbywa się przemieszczanie odpadów;

15)„obszar objęty jurysdykcją państwa” oznacza wszystkie obszary lądowe lub obszary morskie, na których dane państwo sprawuje, zgodnie z prawem międzynarodowym, funkcje administracyjne i kontrolne w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska;

16)„kraje i terytoria zamorskie” oznaczają kraje i terytoria zamorskie ujęte w załączniku II do Traktatu;

17)„urząd celny wywozu” oznacza urząd celny wywozu zgodnie z definicją zawartą w art. 1 pkt 16 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/2446 58 ;

18)„urząd celny wyprowadzenia” oznacza urząd celny wyprowadzenia określony zgodnie z art. 329 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/2447 59 ;

19)„urząd celny wprowadzenia” oznacza urząd celny pierwszego wprowadzenia zgodnie z definicją zawartą w art. 1 pkt 15 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/2446;

20)„przywóz” oznacza każde wprowadzenie odpadów na terytorium Unii, z wyłączeniem tranzytu przez Unię;

21)„wywóz” oznacza każde wyprowadzenie odpadów z terytorium Unii, z wyłączeniem tranzytu przez Unię;

22)„tranzyt” oznacza przemieszczenie odpadów lub planowane przemieszczanie odpadów przez jedno lub więcej państw, innych niż państwo wysyłki lub przeznaczenia;

23)„transport” oznacza przewóz odpadów w transporcie drogowym, kolejowym, powietrznym, morskim lub wodnym śródlądowym;

24)„przemieszczanie” oznacza transport odpadów przeznaczonych do odzysku lub unieszkodliwienia z punktu załadunku do momentu odzysku lub unieszkodliwienia odpadów w państwie przeznaczenia, który jest planowany lub odbywa się:

a)z jednego państwa do drugiego;

b)z państwa do krajów i terytoriów zamorskich lub innych obszarów podlegających ochronie tego państwa;

c)z państwa na dowolny obszar geograficzny, który zgodnie z prawem międzynarodowym nie stanowi terytorium żadnego państwa;

d)z państwa na obszar Antarktyki;

e)z jednego państwa przez jeden z obszarów, o których mowa w lit. a)–d);

f)w obrębie państwa przez jeden z obszarów, o których mowa w lit. a)–d), i który to transport rozpoczyna się i kończy w tym samym państwie, lub

g)z obszaru geograficznego niepodlegającego jurysdykcji żadnego państwa, do jednego z państw;

25)„nielegalne przemieszczanie” oznacza przemieszczanie odpadów dokonane:

a)bez zgłoszenia go zainteresowanym właściwym organom, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem;

b)bez zgody zainteresowanych właściwych organów, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem;

c)w przypadku gdy zgoda zainteresowanych właściwych organów, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, została uzyskana w wyniku fałszerstwa, wprowadzenia w błąd lub oszustwa;

d)w sposób, który nie jest zgodny z informacjami zawartymi w dokumencie zgłoszeniowym lub w dokumentach przesyłania;

e)w sposób, który prowadzi do odzysku lub unieszkodliwiania niezgodnego z przepisami Unii lub międzynarodowymi;

f)z naruszeniem art. 11, 34, 36, 37, 42, 44, 45, 46 lub 47;

g)w sposób, który w odniesieniu do przemieszczania odpadów, o których mowa w art. 4 ust. 3 i 5, prowadzi do jednego z następujących skutków:

(i) odpady nie są ujęte w załączniku III, załączniku IIIA ani załączniku IIIB,

(ii) niezgodność z wymaganiami art. 4 ust. 5,

(iii) niezgodność z wymaganiami art. 18;

(26)„inspekcja” oznacza działanie podejmowane przez dany organ w celu upewnienia się, czy dana instalacja, przedsiębiorstwo, pośrednik, sprzedawca, przemieszczanie odpadów lub związany z nimi odzysk lub unieszkodliwianie spełniają wymogi określone w niniejszym rozporządzeniu;

27)„hierarchia postępowania z odpadami” oznacza hierarchię postępowania z odpadami, o której mowa w art. 4 dyrektywy 2008/98/WE.

Ponadto zastosowanie mają definicje następujących terminów: „odpady”, „odpady niebezpieczne”, „przetwarzanie”, „unieszkodliwianie”, „odzysk”, „przygotowanie do ponownego użycia”, „ponowne użycie”, „recykling”, „wytwórca odpadów”, „posiadacz odpadów”, „dealer” („sprzedawca”) i „broker” („pośrednik”), określone odpowiednio w art. 3 pkt 1, 2, 14, 19, 15, 16, 13, 17, 5, 6, 7 i 8 dyrektywy 2008/98/WE.

Tytuł II 
Przemieszczanie na terytorium Unii z tranzytem lub bez tranzytu przez państwa trzecie

Artykuł 4
Ogólne przepisy proceduralne

1.Zakazuje się przemieszczania wszelkich odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia, z wyjątkiem przypadków, w których wydano wyraźne zezwolenie zgodnie z art. 11. W celu uzyskania zezwolenia na przemieszczanie odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia zgodnie z art. 11 stosuje się procedurę uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody określoną w rozdziale 1.

2.Procedurze uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody określonej w rozdziale 1 podlegają również przemieszczenia następujących rodzajów odpadów przeznaczonych do odzysku:

a)odpadów ujętych w załączniku IV;

b)odpadów niesklasyfikowanych pod żadnym kodem w załączniku III, załączniku IIIB ani w załączniku IV;

c)mieszanin odpadów, o ile nie zostały ujęte w załączniku IIIA.

3.Ogólnym obowiązkom w zakresie informowania, określonym w art. 18, podlegają przemieszczenia następujących odpadów przeznaczonych do odzysku, jeżeli ilość przemieszczanych odpadów przekracza 20 kg:

a)odpadów ujętych w załączniku III lub IIIB;

b)mieszanin odpadów, jeżeli skład tych mieszanin nie utrudnia poddania ich racjonalnemu ekologicznie odzyskowi i mieszaniny te zostały ujęte w załączniku IIIA.

4.Przemieszczanie odpadów przeznaczonych wyraźnie do badań laboratoryjnych lub badań nad przetwarzaniem eksperymentalnym, służących ocenie właściwości fizycznych lub chemicznych tych odpadów albo ustaleniu, czy nadają się one do odzysku lub unieszkodliwienia, podlega ogólnym obowiązkom w zakresie informowania określonym w art. 18, jeżeli spełnione są wszystkie poniższe warunki:

a)ilość odpadów nie przekracza ilości rozsądnie potrzebnej do przeprowadzenia analizy lub badań w każdym konkretnym przypadku;

b)ilość odpadów nie przekracza 150 kg lub innej wyższej ilości uzgodnionej indywidualnie przez zainteresowane właściwe organy i zgłaszającego.

5.Ust. 2 stosuje się do przemieszczania zmieszanych odpadów komunalnych zebranych z gospodarstw domowych, od innych wytwórców odpadów lub od obu tych grup, jak również do zmieszanych odpadów komunalnych, które zostały poddane procesowi przetwarzania odpadów, który nie zmienił w sposób znaczący ich właściwości, w przypadku gdy odpady te są przeznaczone do odzysku. Zakazuje się przemieszczania takich odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia.

Rozdział 1
Uprzednie pisemne zgłoszenie i zgoda

Artykuł 5
Zgłoszenie

1.Uprzednie pisemne zgłoszenie („zgłoszenie”) mogą składać wyłącznie zgłaszający, którzy otrzymali zezwolenie lub są zarejestrowani zgodnie z rozdziałem IV dyrektywy 2008/98/WE.

Jeżeli ci zgłaszający zamierzają dokonywać przemieszczania odpadów określonych w art. 4 ust. 1 lub 2, dokonują zgłoszenia wszystkim zainteresowanym właściwym organom.

Jeżeli wspomniani zgłaszający przedkładają zgłoszenie ogólne w odniesieniu do kilku przemieszczeń, o którym mowa w art. 13, muszą oni również spełniać wymogi ustanowione w tym artykule.

Jeżeli przemieszczanie jest kierowane do instalacji objętej zezwoleniem wstępnym zgodnie z art. 14, zastosowanie mają wymogi proceduralne określone w ust. 6, 8 i 9 tego artykułu.

2.Zgłoszenie zawiera następujące dokumenty:

a)dokument zgłoszenia określony w załączniku IA („dokument zgłoszenia”);

b)dokument przesyłania określony w załączniku IB („dokument przesyłania”).

Zgłaszający zobowiązany jest przekazać informacje zawarte w dokumencie zgłoszenia oraz, jeżeli są one dostępne, informacje zawarte w dokumencie przesyłania.

Jeśli zgłaszający nie jest pierwotnym wytwórcą odpadów, o którym mowa w art. 3 pkt 6 lit. a) ppkt (i), zgłaszający zapewnia, aby pierwotny wytwórca odpadów lub jedna z osób wymienionych w art. 3 pkt 6 lit. a) ppkt (ii) lub (iii) również złożyli swój podpis na dokumencie zgłoszenia.

3.Dokument zgłoszenia lub załącznik do niego zawiera informacje i dokumentację ujęte w załączniku II część 1. Dokument przesyłania lub załącznik do niego zawiera informacje i dokumentację, o których mowa w załączniku II część 2, o ile są dostępne.

4.Uznaje się, że zgłoszenie zostało dokonane prawidłowo, jeżeli właściwy organ wysyłki stwierdzi, że dokument zgłoszenia i dokument przesyłania zostały wypełnione zgodnie z ust. 3.

5.Na żądanie każdego z zainteresowanych właściwych organów zgłaszający dostarcza dodatkowych informacji i dokumentację. Wykaz dodatkowych informacji i dokumentacji, które mogą być wymagane, jest zawarty w załączniku II część 3.

Zgłoszenie uznawane jest za dokonane prawidłowo, jeżeli właściwy organ miejsca przeznaczenia stwierdzi, że dokument zgłoszenia i dokument przesyłania, które zostały prawidłowo sporządzone zgodnie z ust. 3, zostały uzupełnione o wszelkie dodatkowe informacje i dokumentację ujęte w załączniku II część 3.

6.Przy dokonywaniu zgłoszenia zainteresowanym właściwym organom należy przedstawić dowód zawarcia umowy zgodnie z art. 6 lub oświadczenie potwierdzające jej istnienie zgodnie z załącznikiem IA.

7.Zgłaszający zobowiązany jest do złożenia oświadczenia potwierdzającego ustanowienie gwarancji finansowej lub równoważnego ubezpieczenia zgodnie z art. 7 poprzez wypełnienie odpowiedniej części dokumentu zgłoszenia.

Gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie, o których mowa w art. 7, lub – jeżeli zainteresowane właściwe organy wyrażą na to zgodę – oświadczenie potwierdzające ich istnienie zgodnie z załącznikiem IA przekazuje się zainteresowanym właściwym organom jako element dokumentu zgłoszenia przy dokonywaniu zgłoszenia.

Na zasadzie odstępstwa od przepisów akapitu pierwszego, dowody, o których mowa w tym akapicie, można – o ile zainteresowane właściwe organy wyrażą na to zgodę – przekazać po dokonaniu zgłoszenia, ale najpóźniej przed rozpoczęciem przemieszczania.

8.Zgłoszenie obejmuje przemieszczanie odpadów od pierwszego miejsca wysyłki, w tym ich przejściowy i ostateczny odzysk lub unieszkodliwianie.

Jeżeli dalsze procesy przejściowego i ostatecznego odzysku lub unieszkodliwiania mają miejsce w państwie innym niż pierwsze państwo przeznaczenia, ostateczny proces i miejsce, w którym się on odbędzie, wskazuje się w zgłoszeniu oraz stosuje się art. 15 ust. 6.

Każde zgłoszenie obejmuje tylko jeden kod identyfikacyjny odpadów. Każde zgłoszenie obejmuje tylko jeden kod identyfikacyjny odpadów również w przypadku, gdy odpadów nie sklasyfikowano pod żadnym kodem w załącznikach III, IIIB ani IV.

W przypadku mieszanin odpadów niesklasyfikowanych pod żadnym kodem w załącznikach III, IIIB lub IV, które są jednak ujęte w załączniku IIIA, należy podać kod każdego ze zmieszanych rodzajów odpadów w kolejności odpowiadającej ich udziałowi.

Artykuł 6
Umowa

1.W przypadku wszystkich przemieszczeń odpadów, które podlegają obowiązkowi zgłoszenia, konieczne jest zawarcie przez zgłaszającego i odbiorcę umowy w sprawie odzysku lub unieszkodliwiania zgłaszanych odpadów.

2.Umowę należy zawrzeć w chwili dokonania zgłoszenia – obowiązuje ona przez cały okres trwania przemieszczenia, aż do wydania zaświadczenia zgodnie z art. 15 ust. 5, art. 16 ust. 4 lub, w stosownych przypadkach, art. 15 ust. 4.

3.Umowa zawiera:

a)zobowiązanie zgłaszającego do odebrania odpadów zgodnie z art. 22 i art. 24 ust. 2, jeżeli przemieszczanie, odzysk lub unieszkodliwienie odpadów nie zostaną zrealizowanie zgodnie z planem lub przemieszczanie będzie nielegalne oraz

b)zobowiązanie odbiorcy do odzysku lub unieszkodliwienia odpadów zgodnie z art. 24 ust. 4, jeżeli przemieszczanie będzie nielegalne oraz

c)zobowiązanie prowadzącego instalację, w której dochodzi do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, do wydania zgodnie z art. 16 ust. 4 zaświadczenia potwierdzającego odzysk lub unieszkodliwienie odpadów zgodnie z treścią zgłoszenia i określonymi w nim warunkami oraz wymogami niniejszego rozporządzenia.

4.Jeżeli przemieszczane odpady przeznaczone są do operacji odzysku przejściowego lub unieszkodliwiania przejściowego, umowa obejmuje następujące dodatkowe zobowiązania:

a)zobowiązanie odbiorcy do przedstawienia zgodnie z art. 15 ust. 4 oraz, w stosownych przypadkach, art. 15 ust. 5 zaświadczenia lub zaświadczeń wydanych przez instalację lub instalacje przeprowadzające proces(-y) ostatecznego odzysku lub unieszkodliwienia potwierdzających dokonanie odzysku lub unieszkodliwienia wszystkich odpadów zgodnie ze zgłoszeniem i określonymi w nim warunkami oraz wymogami niniejszego rozporządzenia i wskazujących w miarę możliwości ilość i rodzaj odpadów objętych poszczególnymi zaświadczeniami oraz

b)zobowiązanie odbiorcy do przedstawienia, w stosownych przypadkach, zgłoszenia początkowemu właściwemu organowi początkowego państwa wysyłki zgodnie z art. 15 ust. 6 lit. b).

5.Jeżeli odpady są wysyłane między dwoma zakładami kontrolowanymi przez tę samą osobę prawną, umowę, o której mowa w ust. 1, można zastąpić oświadczeniem tej osoby prawnej. Wspomniane oświadczenie obejmuje zobowiązania, o których mowa w ust. 3.

Artykuł 7
Gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie

1.W przypadku wszystkich przemieszczeń odpadów, które wymagają zgłoszenia, konieczne jest ustanowienie gwarancji finansowej lub równoważnego ubezpieczenia pokrywającego wszystkie następujące koszty:

a)koszty transportu;

b)koszty odzysku lub unieszkodliwienia, w tym koszty niezbędnych procesów przejściowych;

c)koszty magazynowania przez okres 90 dni.

2.Gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie służy pokryciu kosztów powstałych we wszystkich poniższych przypadkach:

a)w przypadkach, w których przemieszczanie, odzysk lub unieszkodliwienie odpadów nie mogą zostać zrealizowane zgodnie z planem, jak określono w art. 22;

b)w przypadkach, w których przemieszczanie, odzysk lub unieszkodliwianie są nielegalne, jak określono w art. 24.

3.Gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie jest ustanawiane przez zgłaszającego lub w jego imieniu przez inną osobę fizyczną lub prawną i obowiązuje w momencie dokonania zgłoszenia albo, jeżeli wyrazi na to zgodę właściwy organ zatwierdzający gwarancję finansową lub równoważne ubezpieczenie, najpóźniej w momencie rozpoczęcia przemieszczania. Gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie obowiązuje w stosunku do zgłoszonego przemieszczania najpóźniej w momencie rozpoczęcia zgłoszonego przemieszczania.

4.Gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie, ich forma, postanowienia oraz objęta nimi kwota podlegają zatwierdzeniu przez właściwy organ wysyłki.

W przypadku przywozu do Unii właściwy organ miejsca przeznaczenia w Unii dokonuje również oceny wysokości kwoty zabezpieczenia oraz, w razie potrzeby, nakłada obowiązek ustanowienia dodatkowej gwarancji finansowej lub równoważnego ubezpieczenia.

5.Gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie obowiązuje w stosunku do zgłoszonego przemieszczania oraz realizacji odzysku lub unieszkodliwienia zgłoszonych odpadów oraz zabezpiecza je.

Gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie podlegają zwolnieniu po otrzymaniu przez zainteresowany właściwy organ zaświadczenia, o którym mowa w art. 16 ust. 4 lub, w stosownych przypadkach, zaświadczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, w odniesieniu do operacji przejściowego odzysku lub unieszkodliwiania.

6.Na zasadzie odstępstwa od ust. 5, jeżeli przemieszczane odpady są przeznaczone do operacji przejściowego odzysku lub unieszkodliwiania, a dalsze operacje odzysku lub unieszkodliwiania odbywają się w państwie przeznaczenia, gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie mogą zostać zwolnione po opuszczeniu przez odpady instalacji przejściowej i otrzymaniu przez zainteresowany właściwy organ zaświadczenia, o którym mowa w art. 16 ust. 4. W takim przypadku dalsze przemieszczanie do instalacji odzysku lub unieszkodliwiania musi zostać zabezpieczone nową gwarancją finansową lub równoważnym ubezpieczeniem, chyba że właściwy organ miejsca przeznaczenia odstąpi od tego wymogu. W takich okolicznościach właściwy organ miejsca przeznaczenia odpowiada za zobowiązania w zakresie odbioru odpadów, jeżeli przemieszczanie lub dalszy proces odzysku lub unieszkodliwiania nie mogą zostać zrealizowane zgodnie z planem, jak określono w art. 22, lub za zobowiązania w zakresie nielegalnego przemieszczania, o których mowa w art. 24.

7.Właściwy organ w obrębie Unii, który zatwierdził gwarancję finansową lub równoważne ubezpieczenie, posiada dostęp do takiej gwarancji lub takiego ubezpieczenia i wykorzystuje je na pokrycie zobowiązań powstałych zgodnie z art. 23 i 25, w tym na płatności na rzecz innych zainteresowanych organów.

8.W przypadku zgłoszenia ogólnego zgodnie z art. 13 możliwe jest ustanowienie gwarancji finansowej lub równoważnego ubezpieczenia obejmującego poszczególne części zgłoszenia ogólnego, w miejsce gwarancji lub równoważnego ubezpieczenia obejmujących całość zgłoszenia ogólnego. W takich przypadkach gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie obowiązują w stosunku do zgłaszanego przemieszczania, w odniesieniu do którego je ustanowiono, najpóźniej w momencie rozpoczęcia tego przemieszczania.

9.Gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie, o których mowa w ust. 1, podlegają zwolnieniu po otrzymaniu przez zainteresowany właściwy organ zaświadczenia, o którym mowa w art. 16 ust. 4 lub, w stosownych przypadkach, zaświadczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, w odniesieniu do przejściowego odzysku lub unieszkodliwiania odpowiednich odpadów. Ust. 6 stosuje się odpowiednio.

10.Najpóźniej do [UP: proszę wprowadzić datę przypadającą po upływie dwóch lat od daty wejścia niniejszego rozporządzenia w życie] Komisja ocenia wykonalność ustanowienia ujednoliconej metody obliczania kwoty gwarancji finansowych lub równoważnych ubezpieczeń oraz, w stosownych przypadkach, przyjmuje akt wykonawczy ustanawiający taką ujednoliconą metodę obliczania. Ten akt wykonawczy przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 77 ust. 2.

Przy przeprowadzaniu oceny, o której mowa w akapicie pierwszym, Komisja bierze pod uwagę m.in. odpowiednie przepisy państw członkowskich dotyczące obliczania kwoty gwarancji finansowej lub równoważnego ubezpieczenia, o których mowa w niniejszym artykule.

Artykuł 8
Wezwanie przez zainteresowane właściwe organy do dostarczenia informacji i dokumentacji

1.Jeżeli zgłoszenia nie dokonano prawidłowo, w sposób określony w art. 5 ust. 4, właściwy organ wysyłki wzywa zgłaszającego do dostarczenia informacji i dokumentacji zgodnie z art. 5 ust. 3.

Wezwanie do dostarczenia informacji i dokumentacji, o którym mowa w akapicie pierwszym, przekazuje się zgłaszającemu w terminie trzech dni roboczych od dnia przedłożenia zgłoszenia.

2.Zgłaszający przekazuje informacje i dokumentację, o których mowa w ust. 1, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania wezwania od właściwego organu wysyłki.

3.Jeżeli po włączeniu informacji i dokumentacji będących przedmiotem wezwania do zgłoszenia właściwy organ wysyłki uzna, że zgłoszenie nadal nie zostało dokonane w prawidłowy sposób zgodnie z art. 5 ust. 3 lub jeżeli zgłaszający nie przekazał żadnych informacji zgodnie z ust. 2, podejmuje decyzję o uznaniu zgłoszenia za nieważne i odstępuje od jego dalszego przetwarzania.

Właściwy organ wysyłki informuje zgłaszającego i pozostałe zainteresowane właściwe organy o podjęciu decyzji, o której mowa w akapicie pierwszym, w terminie siedmiu dni od dnia włączenia do zgłoszenia żądanych informacji i dokumentacji lub w przypadku nieprzekazania żadnych informacji przez zgłaszającego zgodnie z ust. 2.

4.Jeżeli zgłoszenia nie dokonano prawidłowo, w sposób określony w art. 5 ust. 3, właściwy organ wysyłki niezwłocznie informuje o tym fakcie zgłaszającego i inne zainteresowane właściwe organy.

Jeżeli dowolny z zainteresowanych właściwych organów uzna, że pomyślne dokonanie zgłoszenia zgodnie z art. 5 ust. 4 wiąże się z koniecznością przekazania dodatkowych informacji i dokumentacji, wzywa zgłaszającego do dostarczenia takich informacji i takiej dokumentacji w terminie trzech dni roboczych od dnia otrzymania informacji, o których mowa w akapicie pierwszym, oraz informuje o tym pozostałe właściwe organy.

5.Zgłaszający przekazuje informacje i dokumentację, o których mowa w ust. 4, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania wezwania od zainteresowanego właściwego organu.

Jeżeli którekolwiek z właściwych organów uzna, że zgłoszenie nadal nie zostało pomyślnie dokonane, lub jeżeli zgłaszający nie przekaże żądanych informacji w terminie wyznaczonym w akapicie pierwszym, zainteresowany właściwy organ – w terminie trzech dni roboczych od dnia wygaśnięcia terminu wyznaczonego w akapicie pierwszym – podejmuje decyzję o uznaniu zgłoszenia za nieważne i odstępuje od jego dalszego przetwarzania.

W przypadku niepodjęcia w wyznaczonym terminie decyzji, o której mowa w akapicie drugim, zgłoszenie uznaje się za dokonane pomyślnie.

Zainteresowany właściwy organ niezwłocznie informuje zgłaszającego i pozostałe zainteresowane właściwe organy o podjęciu decyzji, o której mowa w akapicie drugim.

6.Jeżeli właściwy organ wysyłki nie podjął działań zgodnie z ust. 3 lub ust. 4 akapit pierwszy w terminie 30 dni od dnia przedłożenia zgłoszenia, udziela zgłaszającemu na jego żądanie należycie uzasadnionych wyjaśnień.

Jeżeli w terminie 30 dni od daty przedłożenia zgłoszenia właściwy organ nie podjął działań zgodnie z ust. 4 akapit drugi lub ust. 5 i nie wyraził zgody na przemieszczanie zgodnie z art. 11 ust. 2 lub sprzeciwił się przemieszczaniu zgodnie z art. 12 z uwagi na niekompletność zgłoszenia, o której mowa w art. 5 ust. 4, udziela zgłaszającemu na jego żądanie należycie uzasadnionych wyjaśnień.

Artykuł 9
Wyrażenie zgody przez właściwe organy oraz terminy dla transportu, odzysku lub unieszkodliwienia

1.Właściwe organy miejsca przeznaczenia, wysyłki i tranzytu wydają – w terminie 30 dni od dnia przedłożenia zgłoszenia – jedną z następujących należycie uzasadnionych decyzji dotyczących zgłaszanego przemieszczania:

a)decyzję o wyrażeniu bezwarunkowej zgody;

b)decyzję o wyrażeniu zgody z określonymi warunkami zgodnie z art. 10;

c)decyzję o wyrażeniu sprzeciwu zgodnie z art. 12.

W przypadku niewyrażenia sprzeciwu w terminie 30 dni, o którym mowa w akapicie pierwszym, można założyć, że właściwe organy wysyłki i tranzytu wydały milczącą zgodę. Wspomniana milcząca zgoda zachowuje ważność przez okres wskazany w pisemnej zgodzie udzielonej przez właściwy organ miejsca przeznaczenia.

2.Właściwe organy miejsca przeznaczenia oraz, w stosownych przypadkach, miejsca wysyłki i tranzytu przekazują zgłaszającemu swoją decyzję wraz z uzasadnieniem w terminie 30 dni, o którym mowa w ust. 1. Tę decyzję udostępnia się wszystkim zainteresowanym właściwym organom.

Jeżeli właściwy organ miejsca przeznaczenia nie podjął decyzji zgodnie z ust. 1 w terminie 30 dni od dnia przedłożenia zgłoszenia, udziela zgłaszającemu na jego żądanie uzasadnionych wyjaśnień.

3.Pisemna zgoda na planowane przemieszczanie traci ważność po upływie dłuższego okresu wyznaczonego w dokumencie zgłoszenia. Wspomniany okres nie może być dłuższy niż jeden rok kalendarzowy ani nie może przekraczać jakiegokolwiek krótszego okresu wyznaczonego w decyzji podjętej przez zainteresowany właściwy organ.

4.Planowane przemieszczanie może zostać zrealizowane wyłącznie po spełnieniu wymogów określonych w art. 16 ust. 1 lit. a) i b) oraz wyłącznie w okresie ważności milczących lub pisemnych zgód wyrażonych przez wszystkie zainteresowane właściwe organy. Przemieszczane odpady muszą opuścić państwo wysyłki do końca okresu ważności milczących lub pisemnych zgód wyrażonych przez wszystkie zainteresowane właściwe organy.

5.Odzysk lub unieszkodliwienie odpadów związane z planowanym przemieszczaniem muszą zostać zrealizowane w terminie roku kalendarzowego po otrzymaniu odpadów przez prowadzącego instalację odzyskującą lub unieszkodliwiającą przemieszczane odpady, chyba że zainteresowane właściwe organy wyznaczyły krótszy termin w swojej decyzji.

6.Zainteresowane właściwe organy cofają milczącą lub pisemną zgodę w przypadku uzyskania dowolnej z poniższych informacji:

a)informacji o tym, że skład odpadów jest niezgodny z określonym w zgłoszeniu;

b)informacji o tym, że nie spełniono warunków określonych w decyzji o wyrażeniu zgody na przemieszczanie;

c)informacji o tym, że odpady nie zostały poddane odzyskowi lub unieszkodliwieniu zgodnie z zezwoleniem wydanym dla instalacji, w której wykonuje się operacje odzysku lub unieszkodliwiania;

d) informacji o tym, że odpady mają zostać lub zostały wysłane, poddane odzyskowi lub unieszkodliwieniu w sposób niezgodny z informacjami zawartymi w dokumencie zgłoszenia i przesyłania lub dołączonymi do nich.

7.Zgłaszającego, zainteresowane właściwe organy oraz odbiorcę informuje się o wszelkich przypadkach wycofania zgody w drodze oficjalnego zawiadomienia.

Artykuł 10
Warunki dokonania przemieszczenia

1.Właściwe organy wysyłki, miejsca przeznaczenia i tranzytu mogą, w terminie 30 dni, o którym mowa w art. 9 ust. 1, określić warunki wyrażenia zgody na zgłaszane przemieszczenie. Takie warunki muszą opierać się na przynajmniej jednej z przesłanek wymienionych w art. 12.

2.Właściwe organy wysyłki, miejsca przeznaczenia i tranzytu mogą także, w terminie 30 dni, o którym mowa w art. 9 ust. 1, określić warunki transportu odpadów przez obszar podlegający ich właściwości. Warunki te nie mogą być bardziej rygorystyczne niż określone w stosunku do podobnych przemieszczeń odbywających się w całości na obszarze podlegającym ich właściwości oraz muszą należycie uwzględniać obowiązujące porozumienia, w szczególności właściwe umowy międzynarodowe.

3.Właściwe organy wysyłki, miejsca przeznaczenia i tranzytu mogą także, w terminie 30 dni, o którym mowa w art. 9 ust. 1, nałożyć warunek, że ich zgoda zostanie uznana za wycofaną, jeżeli najpóźniej w momencie rozpoczęcia zgłoszonego przemieszczenia wbrew przepisom art. 7 ust. 3 nie zostanie ustanowiona gwarancja finansowa lub równoważne ubezpieczenie.

4.Właściwy organ określa odpowiednie warunki w dokumencie zgłoszenia lub załącza je do takiego dokumentu.

5.Właściwy organ miejsca przeznaczenia może również, w terminie 30 dni, o którym mowa w art. 9 ust. 1, zastrzec warunek, zgodnie z którym instalacja, która odbiera odpady, będzie zobowiązana do prowadzenia w okresie ważności zgłoszenia stałego rejestru otrzymanych i wysłanych odpadów lub ilości odpadów i związanych z nimi operacji odzysku lub operacji unieszkodliwienia wymienionych w zgłoszeniu. Rejestr ten, podpisany przez osobę prawnie odpowiedzialną za instalację, wysyła się właściwemu organowi miejsca przeznaczenia w ciągu miesiąca od zakończenia zgłoszonej operacji odzysku lub operacji unieszkodliwienia.

Artykuł 11
Zakaz przemieszczania odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia

1.W przypadku przedłożenia zgłoszenia dotyczącego planowanego przemieszczania odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia zgodnie z art. 5 właściwe organy wysyłki i miejsca przeznaczenia udzielają swojej pisemnej zgody na takie przemieszczanie w terminie 30 dni, o którym mowa w art. 9 ust. 1, wyłącznie jeżeli spełniono wszystkie poniższe warunki:

a)zgłaszający wykazał, że:

(i) odpadów nie można odzyskać w wykonalny pod względem technicznym i opłacalny ekonomicznie sposób lub należy je unieszkodliwić w świetle zobowiązań prawnych przewidzianych w prawie Unii lub prawie międzynarodowym;

(ii)odpadów nie można unieszkodliwić w wykonalny pod względem technicznym i opłacalny ekonomicznie sposób w państwie, w którym je wytworzono;

(iii)planowane przemieszczenie lub unieszkodliwienie zostanie dokonane zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami oraz zasadami bliskości i samowystarczalności na szczeblu unijnym i krajowym jak określono w dyrektywie 2008/98/WE;

b)zgłaszający lub odbiorca nie został uprzednio pociągnięty do odpowiedzialności za nielegalne przemieszczanie lub jakiekolwiek inne naruszenie przepisów w zakresie ochrony środowiska;

c)przy okazji poprzednich przemieszczeń odpadów zgłaszający lub prowadzący instalację spełnili wymogi art. 15 i 16;

d)planowane przemieszczanie lub unieszkodliwianie nie stoi w sprzeczności z zobowiązaniami wynikającymi z konwencji międzynarodowych zawartych przez dane państwo członkowskie lub państwa członkowskie lub Unię;

e)dane odpady zostaną zagospodarowane zgodnie z obowiązującymi normami ochrony środowiska dotyczącymi operacji unieszkodliwiania odpadów określonymi w przepisach Unii, a jeżeli dana instalacja jest objęta przepisami dyrektywy 2010/75/UE, instalacja ta jest zobowiązana stosować najlepsze dostępne techniki zdefiniowane w art. 3 pkt 10 tej dyrektywy, zgodnie w warunkami pozwolenia dla danej instalacji;

f)odpady nie są zmieszanymi odpadami komunalnymi (kod odpadów 20 03 01 lub 20 03 99) pochodzącymi z gospodarstw domowych, od innych wytwórców odpadów lub z obydwu tych źródeł ani nie są zmieszanymi odpadami komunalnymi poddanymi procesowi przetwarzania, który nie zmienił w sposób znaczący ich właściwości.

2.Właściwe organy tranzytu udzielają swojej zgody na przemieszczenie w terminie 30 dni, o którym mowa w art. 9 ust. 1, wyłącznie jeżeli spełniono warunki określone w ust. 1 lit. b), c) i d) niniejszego artykułu.

3.Jeżeli zainteresowane właściwe organy nie zatwierdziły planowanego przemieszczenia odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia w terminie 30 dni, o którym mowa w art. 9 ust. 1, zgłoszenie tego przemieszczania staje się nieważne, a przemieszczanie jest zakazane zgodnie z art. 4 ust. 1. Jeżeli zgłaszający nadal zamierza zrealizować przemieszczanie, jest on zobowiązany do dokonania nowego zgłoszenia, chyba że wszystkie zainteresowane właściwe organy i zgłaszający uzgodnią inaczej.

4.Zgody udzielone przez właściwe organy zgodnie z ust. 1 podlegają niezwłocznemu zgłoszeniu Komisji, która przekazuje stosowne informacje na ten temat pozostałym państwom członkowskim.

Artykuł 12
Zgłoszenie sprzeciwu wobec przemieszczenia odpadów przeznaczonych do odzysku

1.W przypadku zgłoszenia dotyczącego planowanego przemieszczenia odpadów przeznaczonych do odzysku zgodnie z art. 5 właściwe organy miejsca przeznaczenia i wysyłki mogą, w terminie 30 dni, o którym mowa w art. 9 ust. 1, zgłosić uzasadniony sprzeciw wobec przemieszczenia oparty na przynajmniej jednej z następujących przesłanek:

a)planowane przemieszczanie lub odzysk byłyby niezgodne z dyrektywą 2008/98/WE;

b)dane odpady nie zostaną zagospodarowane zgodnie z planami gospodarki odpadami lub programami zapobiegania powstawaniu odpadów sporządzonymi – odpowiednio – zgodnie z art. 28 i 29 dyrektywy 2008/98/WE; 

c)planowane przemieszczanie lub odzysk odpadów nie byłyby zgodne z przepisami krajowymi w zakresie ochrony środowiska, porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub ochrony zdrowia i dotyczącymi działań podejmowanych w państwie właściwego organu zgłaszającego sprzeciw;

d)planowane przemieszczanie lub odzysk odpadów byłyby niezgodne z przepisami krajowymi obowiązującymi w państwie wysyłki w zakresie odzysku odpadów, co obejmuje przypadki gdy planowane przemieszczanie obejmowałoby odpady przeznaczone do odzysku w instalacji stosującej mniej rygorystyczne normy przetwarzania takich odpadów niż instalacja położona w państwie wysyłki, przy poszanowaniu potrzeby zapewnienia właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego, chyba że:

(i) istnieją w tej dziedzinie przepisy Unii, w szczególności dotyczące odpadów, i w przepisach krajowych przyjętych w celu transpozycji tych przepisów określono wymogi co najmniej równie rygorystyczne jak te, które zawarte są w przepisach Unii;

(ii) operacja odzysku w państwie przeznaczenia jest przeprowadzana z zachowaniem wymogów w znacznym stopniu równoważnych z tymi jakie określono w przepisach krajowych państwa wysyłki;

(iii) przepisy krajowe państwa wysyłki, inne niż objęte zakresem ppkt (i), nie zostały zgłoszone zgodnie z dyrektywą (UE) 2015/1535 Parlamentu Europejskiego i Rady 60 w przypadkach, w których w dyrektywie tej przewidziano taki obowiązek;

e)ograniczanie wchodzących transportów odpadów przeznaczonych do operacji odzysku innych niż recykling i przygotowywanie do ponownego użycia jest konieczne, aby zapewnić państwu członkowskiemu możliwość ochrony jego systemu gospodarowania odpadami, jeżeli ustalono, że transporty takie doprowadziłyby w konsekwencji do tego, że krajowe odpady musiałyby być unieszkodliwiane lub przetwarzane w sposób niezgodny z planami gospodarki odpadami tych państw;

f)zgłaszający lub odbiorca zostali uprzednio pociągnięci do odpowiedzialności za nielegalne przemieszczanie lub jakiekolwiek inne naruszenie przepisów w zakresie ochrony środowiska;

g)zgłaszający lub prowadzący instalację przy okazji poprzednich przemieszczeń wielokrotnie postępowali w sposób niezgodny z art. 15 i 16;

h)planowane przemieszczanie lub odzysk stoi w sprzeczności z zobowiązaniami wynikającymi z konwencji międzynarodowych zawartych przez dane państwo członkowskie lub państwa członkowskie lub Unię;

i)jeżeli stosunek odpadów odzyskiwalnych i nieodzyskiwalnych, wartość szacunkowa uzyskanych w wyniku odzysku surowców lub koszt odzysku i unieszkodliwienia części nieodzyskiwalnej odpadów nie uzasadniają odzysku ze względów ekonomicznych lub środowiskowych;

j)odpady, które planuje się przemieszczać, przeznaczone są do unieszkodliwienia, a nie do odzysku;

k)dane odpady nie zostaną zagospodarowane zgodnie z obowiązującymi normami ochrony środowiska dotyczącymi operacji odzysku ani zgodnie z obowiązującymi zobowiązaniami w zakresie odzysku lub recyklingu ustanowionymi w przepisach Unii lub odpady zostaną zagospodarowane w instalacji objętej przepisami dyrektywy 2010/75/UE, która nie stosuje jednak najlepszych dostępnych technik zdefiniowanych w art. 3 pkt 10 tej dyrektywy.

2.Właściwe organy tranzytu mogą – przed upływem terminu 30 dni, o którym mowa w ust. 1 – zgłosić uzasadniony sprzeciw wobec planowanego przemieszczenia odpadów przeznaczonych do odzysku wyłącznie w oparciu o przesłanki wskazane w ust. 1 lit. c), f), g) i h) niniejszego artykułu.

3.Jeżeli w terminie 30 dni, o którym mowa w ust. 1, właściwe organy uznają, że przyczyny zgłoszenia przez nie sprzeciwu zostały usunięte, niezwłocznie informują o tym zgłaszającego. 

4.Jeżeli przyczyny usunięcia sprzeciwu nie zostały usunięte w terminie 30 dni, o którym mowa w ust. 1, zgłoszenie przemieszczenia odpadów przeznaczonych do odzysku traci ważność. Jeżeli zgłaszający nadal zamierza zrealizować przemieszczanie, jest on zobowiązany do dokonania nowego zgłoszenia, chyba że wszystkie zainteresowane właściwe organy i zgłaszający uzgodnią inaczej.

5.O sprzeciwach zgłoszonych przez właściwe organy w oparciu o przesłanki wskazane w ust. 1 lit. d) i e) niniejszego artykułu państwa członkowskie zawiadamiają Komisję zgodnie z art. 68.

6.Właściwy organ wysyłki zawiadamia Komisję i pozostałe państwa członkowskie o przepisach krajowych, na których mogą opierać się sprzeciwy zgłaszane przez właściwe organy zgodnie z ust. 1 lit. d) i e), wskazując, do jakich rodzajów odpadów i operacji odzysku odpadów sprzeciwy te mają zastosowanie przed powołaniem się na takie przepisy w charakterze przesłanek do wniesienia uzasadnionego sprzeciwu.

Artykuł 13
Zgłoszenie ogólne

1.Zgłaszający może przedłożyć zgłoszenie ogólne obejmujące szereg przemieszczeń, o ile wszystkie poniższe wymogi zostały spełnione:

a)odpady będące przedmiotem poszczególnych przemieszczeń mają zasadniczo podobne właściwości fizyczne i chemiczne;

b)odpady będące przedmiotem poszczególnych przemieszczeń przesyłane są do tego samego odbiorcy i do tej samej instalacji;

c)podana w dokumencie zgłoszenia trasa poszczególnych przemieszczeń, w szczególności punkty wyjazdu z i wjazdu do każdego zainteresowanego państwa, jest taka sama.

2.Jeżeli wskutek nieprzewidzianych okoliczności nie można dokonać wszystkich przemieszczeń tą samą trasą, zgłaszający zawiadamia o tym jak najszybciej zainteresowane właściwe organy w drodze zgłoszenia ogólnego przed rozpoczęciem przemieszczania, o ile już wtedy wiadomo, że konieczna jest zmiana trasy.

Jeżeli konieczność zmiany trasy jest znana przed rozpoczęciem przemieszczenia i pociąga za sobą obowiązek uwzględnienia innych właściwych organów niż te, których dotyczy zgłoszenie ogólne, zgłoszenie to nie może zostać wykorzystane i należy dokonać nowego zgłoszenia zgodnie z art. 5.

3.Zainteresowane właściwe organy mogą uzależnić swoją zgodę na skorzystanie ze zgłoszenia ogólnego od późniejszego dostarczenia im dodatkowych informacji i dokumentacji zgodnie z art. 5 ust. 3 i 4.

Artykuł 14
Instalacje odzysku objęte zezwoleniami wstępnymi

1.Osoba prawna lub fizyczna będąca właścicielem instalacji odzysku lub sprawująca kontrolę nad taką instalacją może wystąpić z wnioskiem o objęcie tej instalacji zezwoleniem wstępnym do organu właściwego dla danej instalacji w trybie przewidzianym w art. 71.

2.Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera następujące informacje:

a)nazwę, numer rejestracji i adres instalacji odzysku;

b)kopie zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie przetwarzania odpadów wydanych na rzecz instalacji odzysku zgodnie z art. 23 dyrektywy 2008/98/WE oraz – w stosownych przypadkach – kopie norm lub zaświadczeń, których przestrzega dana instalacja;

c)opis technologii wykorzystywanych na potrzeby operacji odzysku, której dotyczy wniosek o objęcie zezwoleniem wstępnym, w tym ich kod lub kody R;

d)informacje o odpadach, których dotyczy wniosek o objęcie zezwoleniem wstępnym, ujętych w załączniku IV do niniejszego rozporządzenia lub – w stosownych przypadkach – w załączniku do decyzji 2000/532/WE;

e)łączną ilość każdego rodzaju odpadów, których dotyczy wniosek o objęcie zezwoleniem wstępnym, w zestawieniu ze zdolnością przetwarzania wskazaną w zezwoleniu, jakim dysponuje dana instalacja;

f)rejestr działalności instalacji powiązanej z odzyskiem odpadów, w stosownych przypadkach zawierający w szczególności informacje na temat ilości i rodzajów odpadów przetwarzanych na przestrzeni ostatnich trzech lat;

g)dowód lub zaświadczenie potwierdzające, że osoba prawna lub fizyczna będąca właścicielem instalacji lub sprawująca nad nią kontrolę nie została pociągnięta do odpowiedzialności za nielegalne przemieszczanie lub jakiekolwiek inne naruszenie przepisów w zakresie gospodarowania odpadami.

3.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 76 w celu zmiany ust. 2 w zakresie, w jakim dotyczy on informacji, które należy zawrzeć we wniosku.

4.Procedura, o której mowa w ust. 5–10 niniejszego artykułu, ma zastosowanie do zezwolenia wstępnego obejmującego instalację będącą przedmiotem wniosku złożonego zgodnie z ust. 1.

5.W terminie 45 dni od dnia otrzymania wniosku, o którym mowa w ust. 1, właściwy organ poddaje go ocenie i podejmuje decyzję w kwestii jego zatwierdzenia.

6.Jeżeli osoba prawna lub fizyczna, o której mowa w ust. 1, przekazała wszystkie informacje, o których mowa w ust. 2, właściwy organ zatwierdza wniosek i wydaje zezwolenie wstępne na rzecz zainteresowanej instalacji. Zezwolenie wstępne może obejmować warunki dotyczące okresu obowiązywania zezwolenia wstępnego, rodzajów i ilości odpadów objętych zezwoleniem wstępnym lub stosowanych technologii lub inne warunki niezbędne do zapewnienia gospodarowania odpadami w racjonalny ekologicznie sposób.

7.Na zasadzie odstępstwa od ust. 6 właściwy organ może odmówić zatwierdzenia wniosku o wydanie zezwolenia wstępnego, jeżeli nie będzie przekonany, że wydanie zezwolenia wstępnego zapewni wysokiej jakości przetwarzanie odpowiednich odpadów.

8.Decyzję o zatwierdzeniu lub odrzuceniu wniosku o wydanie zezwolenia wstępnego przekazuje się osobie prawnej lub fizycznej, która wystąpiła z tym wnioskiem, niezwłocznie po jej podjęciu przez właściwy organ, przy czym decyzja ta musi zostać należycie uzasadniona.

9.O ile w decyzji zatwierdzającej wniosek o wydanie zezwolenia wstępnego nie stwierdzono inaczej, zezwolenie wstępne wydane na rzecz instalacji odzysku zachowuje ważność przez okres siedmiu lat.

10.Właściwy organ może w dowolnej chwili cofnąć zezwolenie wstępne wydane na rzecz instalacji odzysku. Decyzja o cofnięciu zezwolenia wstępnego musi być należycie uzasadniona i zostać przekazana zainteresowanej instalacji.

11.Osoba prawna lub fizyczna, o której mowa w ust. 1, niezwłocznie powiadamia zainteresowany właściwy organ o wszelkich zmianach w informacjach, o których mowa w ust. 2. Zainteresowany właściwy organ w należyty sposób uwzględnia te zmiany przy ocenianiu wniosku o wydanie zezwolenia wstępnego i, w stosownych przypadkach, aktualizuje zezwolenie wstępne.