KOMUNIKAT KOMISJI

Wytyczne UE dotyczące stopniowego wznawiania usług świadczonych turystom oraz protokołów zdrowotnych w placówkach branży hotelarsko-gastronomicznej – COVID-19

(2020/C 169/01)

I. Wstęp

W dniu 15 kwietnia 2020 r. Komisja, we współpracy z przewodniczącym Rady Europejskiej, przedstawiła europejski plan działania (1) dotyczący stopniowego wycofywania środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się pandemii COVID-19. Określono w nim kryteria i zalecenia dla państw członkowskich dotyczące warunków zniesienia tych środków oraz przywrócenia swobodnego przepływu osób. Działania powinny być stopniowe, a ich kluczowymi elementami powinny być konieczność zachowania bezpiecznej odległości między osobami oraz środki w zakresie zapobiegania zakażeniom i ich kontroli.

W związku z tym, że sytuacja w zakresie zdrowia publicznego zaczyna się poprawiać, państwa członkowskie rozważają znoszenie „ograniczeń ogólnospołecznych”. To z kolei pozwoli przygotować bezpieczne złagodzenie środków zapobiegawczych i ochronnych, w szczególności powszechnych ograniczeń podróży.

Po ostatecznym zniesieniu ograniczeń podróży oczekuje się, że obywatele będą stopniowo wznawiać podróże krajowe i wewnątrzunijne.

Zbyt szybkie zniesienie ograniczeń może spowodować nagły wzrost zakażeń. Do czasu udostępnienia szczepionki należy rozpatrywać potrzeby i korzyści związane z podróżami i turystyką na tle ryzyka ponownego wzrostu przypadków, który wiązałby się z koniecznością ponownego wprowadzenia środków izolacji.

W miarę luzowania środków izolacji konieczna będzie jak najdalej posunięta rozwaga pod względem utrzymania środków w zakresie zachowania bezpiecznej odległości między osobami, aby można było bezpiecznie wznowić działalność turystyczną, ponieważ z definicji przyciąga ona ludzi z różnych obszarów geograficznych.

Priorytetem pozostaje ochrona zdrowia obywateli, w tym pracowników sektora turystyki i turystów.

W wytycznych określono wspólne obiektywne i niedyskryminujące ramy umożliwiające obywatelom, organom publicznym, przedsiębiorstwom i zainteresowanym stronom prowadzącym działalność w sektorze turystyki stopniowe przywrócenie usług świadczonych turystom.

Wytyczne zawierają kryteria i zasady bezpiecznego i stopniowego przywracania działalności turystycznej oraz opracowywania protokołów zdrowotnych dla placówek branży hotelarsko-gastronomicznej.

Wytyczne opierają się na opinii Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) (2). Uwzględniają one Europejski plan działania prowadzący do zniesienia środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się COVID-19 (3) i powinny być realizowane wraz z tym planem działania. Wytyczne te należy odczytywać w powiązaniu z wydanymi przez Komisję wytycznymi dotyczącymi ograniczenia innych niż niezbędne podróży (4), korzystania ze swobodnego przepływu pracowników (5), środków zarządzania granicami (6), marynarzy, pasażerów i innych osób znajdujących się na pokładach statków (7) oraz stopniowego przywracania usług transportowych (8), jak również z komunikatem „Skoordynowane podejście etapowe zmierzające do przywrócenia swobody przemieszczania się i zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych” (9). Ponadto Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) opublikowała ogólne środki bezpieczeństwa w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące powrotu do miejsca zatrudnienia (10).

II. Zasady bezpiecznego i stopniowego przywracania działalności turystycznej

10.

Przy podejmowaniu decyzji o ewentualnym rozluźnieniu rygorystycznych ograniczeń ogólnospołecznych (11) w celu umożliwienia wznowienia działalności turystycznej państwa członkowskie powinny starannie rozważyć następujące kryteria:

10.i

Zachorowalność na COVID-19 spadła do niskiego poziomu

Głównym warunkiem rozluźnienia ograniczeń ogólnospołecznych wprowadzonych w związku z COVID-19 i wznowienia działalności turystycznej są dowody epidemiologiczne świadczące o tym, że rozprzestrzenianie się choroby znacznie zmalało i ustabilizowało się w dłuższym okresie, a także prawdopodobnie pozostanie stabilne przy zwiększonej liczbie turystów.

10.ii

Zapewniono wystarczające zdolności systemu opieki zdrowotnej

Należy zapewnić wystarczającą wydolność systemu opieki zdrowotnej dla miejscowej ludności i turystów, tak aby w razie nagłego wzrostu zachorowań opieka podstawowa, opieka szpitalna i intensywna opieka medyczna nie były przeciążone. Byłoby to szczególnie ważne na szczeblu regionalnym, w przypadku regionów turystycznych, które mogą spodziewać się większej liczby odwiedzających. Dotyczy to np. kurortów, obszarów w pobliżu plaż, atrakcji turystycznych itp., które nie zawsze znajdują się blisko infrastruktury opieki zdrowotnej. Na oddalonych obszarach turystycznych świadczenia zdrowotne mogą być dostępne w ograniczonym zakresie, a w przypadku spodziewanego dużego napływu dodatkowych odwiedzających może być tam wymagane wdrożenie dodatkowych mechanizmów reagowania, takich jak medyczna ewakuacja lotnicza itp. Należy stosować się do wytycznych dotyczących transgranicznej opieki zdrowotnej w przypadkach COVID-19 (12). Ponadto państwa członkowskie, których obywatele lub mieszkańcy zostali zakażeni podczas pobytu w innych państwach członkowskich, powinny ułatwić powrót takich osób do kraju.

10.iii

Funkcjonuje solidny nadzór i monitorowanie

Przed rozluźnieniem środków, w tym wznowieniem turystyki, w państwach członkowskich muszą funkcjonować systemy umożliwiające monitorowanie zmian wskaźników wydolności służby zdrowia i reagowanie na te zmiany.

Wymagane jest zwiększenie zdolności w zakresie nadzoru i monitorowania na szczeblu lokalnym, w stosownych przypadkach zgodnie z unijnymi przepisami o ochronie danych, aby zapobiec zawleczeniu wirusa przez podróżnych do regionów turystycznych, a także przenoszeniu się wirusa z miejscowej ludności na turystów.

10.iv

Zapewniono możliwość wykonywania testów

Kluczowym kryterium europejskiego planu działania prowadzącego do zniesienia środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się COVID-19 jest zapewnienie testów na dużą skalę w celu wykrywania zakażeń i monitorowania rozprzestrzeniania się wirusa w połączeniu z ustalaniem kontaktów zakaźnych i środkami izolacji w celu spowolnienia przenoszenia zakażenia. Brak możliwości testowania początkowo utrudniał stosowanie strategii opartych na badaniach przesiewowych populacji. Do celów wczesnej identyfikacji przypadków szybkie testy i diagnozowanie mają zasadnicze znaczenie (13). Należałoby zapewnić, aby również odwiedzający mieli równy dostęp do testów.

10.v

Ustalane są kontakty zakaźne

Ustalanie kontaktów zakaźnych to skuteczny i niezbędny środek ochrony zdrowia publicznego służący kontroli COVID-19. Celem jest szybkie zidentyfikowanie osób, które miały kontakt z chorymi na COVID-19, i monitoring tych osób w celu ograniczenia dalszego przenoszenia zakażenia. W związku z ustalaniem kontaktów zakaźnych należy dopuścić dzielenie się odpowiednimi informacjami przez państwa odwiedzane przez zagranicznych turystów, a także, w razie potrzeby, gotowość do repatriacji obywateli. Ścisła współpraca i koordynacja między państwami członkowskimi w zakresie ustalania kontaktów zakaźnych będzie jeszcze bardziej istotna, gdy ponownie otwarte zostaną granice. Zbieranie i przechowywanie danych osobowych musi być zgodne z odpowiednim prawodawstwem UE, w tym z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych i dyrektywą o e-prywatności.

Kluczowe elementy ustalania kontaktów zakaźnych szczegółowo omówiono w niedawnych wytycznych Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) (14) oraz, w odniesieniu do ochrony danych, w wytycznych dotyczących aplikacji wspierających walkę z pandemią COVID-19 (15) i wytycznych Europejskiej Rady Ochrony Danych (16). Komisja i państwa członkowskie opublikują protokół dotyczący zasad interoperacyjności w celu zapewnienia, aby zatwierdzone dobrowolne aplikacje umożliwiające ustalanie kontaktów zakaźnych mogły funkcjonować ponad granicami i były wiarygodne, niezależnie od tego, w którym europejskim państwie przebywają ich użytkownicy.

10.vi

Funkcjonują mechanizmy koordynacji i komunikacji

Niezbędne jest funkcjonowanie mechanizmów zapewniających koordynację i komunikację między organami i podmiotami działającymi w sektorze turystyki, jak również między samorządami lokalnymi lub regionalnymi a rządem centralnym/regionalnym w państwach członkowskich. Ponadto konieczna jest transgraniczna koordynacja, wymiana informacji i komunikacja za pośrednictwem ustalonych kanałów wszędzie tam, gdzie dozwolona jest turystyka transgraniczna. W odpowiednim czasie przed ogłoszeniem środków przywracających ruch turystyczny państwa członkowskie powinny poinformować o tym pozostałe państwa członkowskie i Komisję oraz uwzględnić ich opinie. Oprócz mechanizmów określonych w załączonym komunikacie w sprawie przywrócenia swobody przemieszczania się i zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych, należy w tym celu zwrócić się do Komitetu ds. Bezpieczeństwa Zdrowia, Komitetu Doradczego ds. Turystyki oraz skorzystać z innych istniejących kanałów koordynacji transportu i podróży, zgodnie z ich odnośnymi uprawnieniami.

Kluczowe znaczenie ma również przekazywanie informacji o ryzyku podróżnym i turystom, również za pomocą środków cyfrowych, w tym o kontekście lokalnym, o sposobie postępowania w przypadku podejrzenia zachorowania na COVID-19, o dostępie do służby zdrowia itp.

11.

Rozluźnianie środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się wirusa powinno opierać się na podstawach naukowych, przy czym należy się kierować przede wszystkim względami zdrowia publicznego, i powinno przebiegać w sposób skoordynowany w każdym państwie członkowskim. Te skoordynowane ramy stanowią podstawę ponownego otwarcia przedsiębiorstw i usług związanych z turystyką. W związku ze zbliżającym się letnim sezonem urlopowym kluczowe znaczenie ma należyte doradztwo w zakresie zdrowia publicznego dla przedsiębiorstw i ośrodków turystycznych.

12.

Należy ocenić lokalną sytuację epidemiologiczną, aby zbadać ogólne ryzyko związane z ponownym otwarciem działalności turystycznej, co pozwoli uniknąć przenoszenia się wirusa od turystów na ludność lokalną i odwrotnie.

13.

Należy wprowadzić plany gotowości zawierające jasne kryteria ponownego zaostrzenia środków ograniczających, jeśli zajdzie taka potrzeba.

14.

Zalecenia zawarte w europejskim planie działania prowadzącym do zniesienia środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się COVID-19 obejmują zasady mające szczególne znaczenie dla sektora turystyki; należy ich przestrzegać, gdy turystyka zostanie wznowiona.

15.

Znoszenie środków powinno być stopniowe. Środki o charakterze ogólnym należy zastąpić środkami bardziej ukierunkowanymi, które umożliwią stopniowe wznowienie życia społecznego i działalności turystycznej, pod warunkiem że zostaną wprowadzone proporcjonalne i skuteczne środki ochrony zdrowia turystów i pracowników.

16.

Powrót do zatrudnienia powinien odbywać się zgodnie z „wytycznymi UE w sprawie bezpiecznego powrotu do miejsca pracy” (17) i w pierwszej kolejności powinien dotyczyć mniej zagrożonych grup i sektorów, które mogą ułatwić działalność gospodarczą, przy jednoczesnym poszanowaniu zasad bezpieczeństwa i higieny pracy narzuconych przez pandemię.

17.

Środki ograniczające usługi świadczone turystom, jak również środki ochrony zdrowia i środki zapobiegawcze powinny być ograniczone pod względem zakresu i czasu trwania do tego, co jest absolutnie niezbędne do ochrony zdrowia publicznego. Wszystkie środki powinny być obiektywne i proporcjonalne, a ponadto należycie umotywowane, adekwatne i właściwe dla specyfiki danej usługi, niedyskryminacyjne oraz powinny zapewniać utrzymanie równych warunków działania na jednolitym rynku.

18.

ECDC, we współpracy z państwami członkowskimi i Wspólnym Centrum Badawczym, opracowuje i stale będzie aktualizować mapę (18) poziomu przenoszenia wirusa wywołującego COVID-19 na szczeblu niższym niż krajowy. Państwa członkowskie są proszone o dostarczanie danych w celu zapewnienia kompletności i aktualności tej mapy. Przyniesie to korzyści we wszystkich aspektach strategii deeskalacji (otwarcie/zamknięcie określonych sektorów gospodarki; ocena różnych strategii testowania; ocena skuteczności środków ochrony osobistej, itp.). Ponadto państwa członkowskie są proszone o dostarczenie aktualnych danych na temat możliwości szpitali, testowania, nadzoru i ustalania kontaktów zakaźnych oraz o publikowanie kryteriów znoszenia i nakładania ograniczeń. Mapa przenoszenia zakażenia i środki towarzyszące są przejrzystym narzędziem przekazywania na szczeblu UE informacji, które będą wykorzystywane przez organy, przewoźników i zainteresowane strony z branży turystycznej, jak również przez obywateli przy podejmowaniu odpowiedzialnych indywidualnych decyzji dotyczących planów urlopowych.

III. Wytyczne UE dotyczące protokołów zdrowotnych dla placówek branży hotelarsko-gastronomicznej

19.

W tej części wytycznych zaproponowano zasady, które mają pomóc państwom członkowskim w opracowywaniu i wdrażaniu środków i protokołów w zakresie zapobiegania zakażeniom i ich kontroli przeznaczonych dla dostawców usług hotelarsko-gastronomicznych, takich jak hotele i inne placówki branży hotelarsko-gastronomicznej, w celu zapewnienia większego bezpieczeństwa obiektów turystycznych oraz zdrowia gości i pracowników.

20.

Wytyczne dotyczące protokołów zdrowotnych nie są wiążące. Ich celem jest zapewnienie spójności w opracowywaniu i wdrażaniu środków zapobiegania zakażeniom i ich kontroli poprzez skoordynowane podejście w obrębie regionów i państw członkowskich.

21.

Zachęca się państwa członkowskie, aby oprócz przestrzegania zaleceń i wytycznych operacyjnych w zakresie zarządzania ryzykiem COVID-19, wydanych przez właściwe organy ds. zdrowia, mianowicie Światową Organizację Zdrowia (WHO) (19) i Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) (załącznik), rozważyły również niniejsze wytyczne przy opracowywaniu odpowiednich protokołów zgodnych z ich szczególnymi krajowym, regionalnymi lub lokalnymi uwarunkowaniami.

22.

Środki w zakresie zdrowia publicznego w sektorze turystyki będą musiały być zgodne z ogólnymi środkami stosowanymi przez właściwe organy i uwzględniać wytyczne dotyczące miejsca pracy (20). Będą również musiały być zgodne z unijnymi przepisami o ochronie danych (21).

23.

Zachęca się państwa członkowskie do ścisłej współpracy z zainteresowanymi stronami przy opracowywaniu środków i protokołów w zakresie zapobiegania zakażeniom oraz ich kontroli, a także do zapewnienia dostosowania i proporcjonalności tych protokołów do zakresu i charakteru usług świadczonych przez placówki branży hotelarsko-gastronomicznej. Państwa członkowskie powinny rozważyć udzielenie wsparcia w ich wdrażaniu.

24.

Należy zwrócić szczególną uwagę na środki i protokoły w zakresie zapobiegania zakażeniom i ich kontroli związane z krótkoterminowym zakwaterowaniem wakacyjnym w ramach gospodarki współpracy i z innymi rodzajami zakwaterowania. Niniejsze wytyczne i zasady mają w pełni zastosowanie do tego rodzaju usług hotelarsko-gastronomicznych, a wszelkie dostosowania i rozwiązania alternatywne nie powinny w żadnym wypadku zagrażać zdrowiu odwiedzających ani zwiększać ryzyka przenoszenia wirusa.

25.

Środki mające na celu ochronę zdrowia gości i pracowników placówek branży hotelarsko-gastronomicznej powinny być regularnie poddawane ponownej ocenie i dostosowywane, z uwzględnieniem wszelkiej odpowiedniej wiedzy fachowej i wszelkich czynników, aby pozostały one proporcjonalne do aktualnego poziomu potrzeb w zakresie zdrowia publicznego.

26.

W miarę pojawiania się nowych i skuteczniejszych rozwiązań należy faworyzować ich wdrażanie oraz wycofywać środki mniej skuteczne lub bardziej uciążliwe. Należy przestrzegać zasady gospodarności. Oznacza to, że jeżeli jest kilka możliwości osiągnięcia tego samego skutku pod względem zapewnienia zdrowia gości i pracowników, należy wybierać możliwość najmniej kosztowną, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).

27.

W celu zapobieżenia przenoszeniu się wirusa wywołującego COVID-19 i zapewnienia zdrowia publicznego należy rozważyć przestrzeganie następujących zasad przewodnich dotyczących opracowywania środków zapobiegania zakażeniom i ich kontroli oraz protokołów przeznaczonych dla placówek branży hotelarsko-gastronomicznej (zwanych dalej „placówkami”)

Sytuacja epidemiologiczna

Warunkiem wstępnym wznowienia działalności turystycznej jest spadek współczynnika zachorowalności na COVID-19 do niskiego poziomu i spełnienie wszystkich innych kryteriów wyszczególnionych w sekcji II. Należy uważnie przeanalizować powyższe wytyczne UE w sprawie zasad bezpiecznego i stopniowego przywracania działalności turystycznej.

Priorytetem jest zdrowie i bezpieczeństwo gości i pracowników

Aby można było wznowić usługi hotelarsko-gastronomiczne, goście placówek branży hotelarsko-gastronomicznej i ich pracownicy uczestniczący w świadczeniu usługi muszą ściśle stosować się do środków zapobiegających zakażeniu i przenoszeniu wirusa. Należy wyraźnie informować o tych środkach zarówno gości, jak i pracowników, także kanałami cyfrowymi, w sposób widoczny i skuteczny.

Rozwiązania lokalne

Należy zapewnić stałą koordynację między lokalnymi lub krajowymi organami ds. zdrowia publicznego a dostawcami usług hotelarsko-gastronomicznych, tak aby przekazywano informacje o aktualnych przepisach i zasadach obowiązujących na danym obszarze geograficznym, aby były one stosowane, a ich przestrzeganie było monitorowane.

Plan działania na wypadek zakażenia

Placówki powinny posiadać plan gotowości obejmujący działania, które – w przypadku wystąpienia zakażenia w placówce – należy podjąć w okresie od decyzji o ponownym otwarciu do 14 dni po opuszczeniu placówki przez gości. Szczegółowy plan działania zawierający precyzyjny opis roli i obowiązków personelu należy przedstawić wszystkim pracownikom i powinien być on dostępny przez cały czas.

Szkolenia

Cały personel pracujący w obiektach turystycznych powinien wiedzieć, jakie są objawy COVID-19, i powinien zostać poinstruowany o podstawowych środkach zapobiegania zakażeniom i ich kontroli (ZZK). Pracownicy powinni zostać przeszkoleni w zakresie środków ZZK i działań, jakie należy podjąć w przypadku, gdy goście mają objawy wskazujące na COVID-19, lub gdy oni sami mają takie objawy.

Zarządzanie personelem

Należy rozważyć środki zmniejszające liczbę pracowników obecnych w placówce, takie jak praca z domu w przypadku wszystkich pracowników wykonujących obowiązki, które na to pozwalają.

Należy rozważyć środki zmniejszające liczbę i czas kontaktów fizycznych między osobami w placówce, w tym pracę zmianową, zmianowe spożywanie posiłków, korzystanie z telefonu i elektronicznych środków komunikacji.

Informacje dla gości

Goście powinni otrzymywać wszelkie niezbędne informacje w sposób przystępny – również za pomocą środków cyfrowych – przed przybyciem, a także na miejscu. Informacje powinny dotyczyć aktualnych wytycznych od lokalnych organów ds. zdrowia publicznego, a także konkretnych obowiązujących środków, które mają wpływ na ich przyjazd, pobyt i wyjazd.

Goście powinni być informowani za pomocą specjalnego oznakowania przed wejściem do placówki (infografiki, również dostosowane do potrzeb osób z zaburzeniami widzenia) o objawach COVID-19, o tym, co należy zrobić w przypadku wystąpienia objawów podczas pobytu lub w ciągu 14 dni po wyjeździe. Placówka może również dostarczać broszury na ten temat.

Placówki powinny dopilnować, aby dane kontaktowe gości były dostępne, na wypadek gdyby były potrzebne do ustalania kontaktów zakaźnych. Ustalanie kontaktów zakaźnych powinno być ściśle ograniczone do celów walki z epidemią COVID-19 i przebiegać zgodnie z Unijnym zestawem instrumentów na potrzeby mobilnych aplikacji ułatwiających ustalanie kontaktów zakaźnych w ramach unijnej walki z epidemią COVID-19, opracowanym przez sieć e-zdrowie (22) oraz z wytycznymi Komisji dotyczącymi aplikacji (23), przy zapewnieniu najwyższego poziomu ochrony prywatności i ochrony danych.

Zachowanie bezpiecznej odległości między osobami i higiena

Placówka powinna wprowadzić ukierunkowane środki, aby zapewnić zachowanie bezpiecznej odległości między osobami w przestrzeniach wspólnych, gdzie goście gromadzą się przez dłuższy czas (tj. dłużej niż 15 minut), na przykład powinna ustalić maksymalną liczbę gości, którzy mogą przebywać w przestrzeniach wspólnych (restauracje, kawiarnie, bary, lobby). Należy rozważyć możliwość przydziału okien czasowych na posiłki lub wizyty na basenie lub na siłowni albo umożliwić (cyfrową) rezerwację takich okien czasowych.

W przypadku gdy nie da się w pełni zachować bezpiecznej odległości między osobami, należy rozważyć alternatywne środki ochrony gości i pracowników, takie jak stosowanie szklanych lub plastikowych paneli przy stanowiskach obsługi, noszenie masek itp.

Zasadniczo we wszystkich przestrzeniach wspólnych w placówce powinna obowiązywać zasada zachowania odległości od 1,5 do 2 metrów (z wyjątkiem osób podróżujących wspólnie i dzielących ten sam pokój), a – jeżeli nie jest to możliwe – powinna być uzupełniona innymi środkami (np. noszenie masek).

W odniesieniu do przestrzeni zewnętrznych (plaże, baseny, kawiarnie, bary, restauracje itp.) oraz obsługi na zewnątrz należy wprowadzić specjalne rozwiązania umożliwiające zachowanie bezpiecznej odległości między osobami oraz stosować specjalne środki higieny. Rygorystyczne środki higieny powinny również obowiązywać w pomieszczeniach wewnętrznych takich jak spa i baseny. W każdej placówce należy starannie rozważyć, czy specjalne udogodnienia (np. opieka nad dziećmi) powinny pozostać niedostępne. Wydarzenia na większą skalę, np. koncerty, powinny zostać przełożone na późniejszy termin.

Należy wdrożyć specjalne rozwiązania dotyczące usług transportowych świadczonych przez placówkę, takich jak transport wahadłowy, zgodnie z wytycznymi dotyczącymi stopniowego przywracania usług transportowych i połączeń (24).

Środki zapobiegania zakażeniom i ich kontroli (ZZK)

Oprócz zachowania bezpiecznej odległości między osobami należy rozważyć konkretne środki ochrony osobistej oraz protokoły czyszczenia i dezynfekcji, poinformować o nich pracowników i gości oraz stosować te środki i protokoły.

Do środków tych należą:

i)	Etykieta oddechowa: należy poinformować gości i pracowników o ścisłej etykiecie oddechowej (kichanie lub kaszlenie w chusteczkę papierową lub w zgięcie łokcia), której powinni przestrzegać. Placówki powinny zapewnić dostępność chusteczek papierowych i pojemników na śmieci.

ii)

Higiena rąk:

higiena rąk jest podstawowym środkiem zapobiegawczym; należy informować gości i pracowników za pomocą infografik umieszczonych w newralgicznych miejscach/obiektach (np. przy wejściu, w toaletach, przy kasie itp.), jak prawidłowo dbać o higienę rąk. Placówki powinny zapewnić łatwy dostęp do infrastruktury do mycia rąk, wyposażonej w mydło, ręczniki jednorazowe lub automatyczne suszarki do rąk oraz płyny do dezynfekcji rąk.

iii)

Stosowanie masek twarzowych:

stosowanie masek twarzowych przez pracowników i gości powinno być brane pod uwagę jedynie jako środek uzupełniający, który nie zastępuje podstawowych środków zapobiegawczych. Ważne jest prawidłowe stosowanie masek twarzowych i należy odpowiednio instruować gości i pracowników w tym zakresie.

iv)

Wentylacja:

zaleca się zwiększenie liczby wymian powietrza na godzinę oraz dostarczanie jak największej ilości powietrza zewnętrznego, poprzez wentylację naturalną lub mechaniczną, w zależności od placówki. Zaleca się zwiększoną wentylację pomieszczeń przez co najmniej jedną godzinę po wymeldowaniu się gości.

Czyszczenie i dezynfekcja:

bardzo ważne jest jak najczęstsze czyszczenie często dotykanych powierzchni (co najmniej raz dziennie, a w miarę możliwości częściej). Przykładami tych powierzchni są: gałki u drzwi i klamki, krzesła i podłokietniki, blaty stołów, włączniki światła, poręcze, krany, przyciski do wind, blaty barowe itp. Pracownicy powinni zostać odpowiednio poinformowani, jak przeprowadzać procedurę czyszczenia po wymeldowaniu się gości, i powinni przestrzegać tej procedury, a ponadto powinni zostać poinstruowani, jak postępować ze sprzętem czyszczącym, z odpadami, praniem i jak przestrzegać higieny osobistej po czyszczeniu.

Ewentualne zakażenia gości lub personelu

W przypadku podejrzenia wystąpienia COVID-19 u gości lub pracowników podczas pracy realizacja planu działania opisanego w lit. d) powinna być zgodna z odpowiednimi wytycznymi ECDC (załącznik) oraz krajowych i lokalnych organów ds. zdrowia w odniesieniu do:

i)	środków izolacji i zachowania bezpiecznej odległości, które należy zastosować wobec osoby potencjalnie zakażonej;

ii)	opartej na przepisach krajowych procedury dotyczącej powiadamiania służb medycznych w celu uzyskania porady medycznej, przeprowadzenia testu lub ewentualnego przeniesienia do placówki medycznej;

iii)	opartej na przepisach krajowych procedury dotyczącej powiadamiania lokalnych organów ds. zdrowia publicznego oraz potencjalnego ustalania kontaktów zakaźnych;

iv)	niezbędnych procedur czyszczenia i dezynfekcji, które należy przeprowadzić;

v)	niezbędnej współpracy i dostarczenia informacji dotyczących innych gości lub pracowników, którzy mogli mieć kontakt z daną osobą zakażoną w placówce w czasie od 2 dni przed wystąpieniem objawów do 14 dni po wystąpieniu objawów u tej osoby.

28.

Powyższe zasady przewodnie należy rozpatrywać wraz z ogólnymi zaleceniami Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób zawartymi w załączniku.

IV. Podsumowanie

29.

Zachęca się państwa członkowskie do udostępniania niniejszych wytycznych właściwym organom i na szczeblu regionalnym/lokalnym.

30.

Zachęca się zainteresowane strony z branży turystycznej, takie jak samorządy zawodowe i platformy turystyczne, do rozpowszechniania niniejszych wytycznych i upowszechniania wiedzy na ich temat.

31.

Zachęca się państwa członkowskie do stałej współpracy z Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób w celu zapewnienia, aby mapa przenoszenia zakażenia, o której mowa w pkt 18 powyżej, służyła jako przejrzyste narzędzie przekazywania informacji na szczeblu UE, które będzie wykorzystywane przez organy, przewoźników i zainteresowane strony z branży turystycznej.

32.

Zachęca się państwa członkowskie do rozważenia możliwości wspierania branży hotelarsko-gastronomicznej oraz, w szerszym ujęciu, placówek świadczących usługi turystom, we wdrażaniu niniejszych wytycznych oraz odpowiednich środków i protokołów w zakresie zapobiegania zakażeniom i ich kontroli oraz do monitorowania ich przestrzegania. W tym celu państwa członkowskie mogą wykorzystywać dostępne krajowe i unijne środki finansowe.

33.

W oparciu o niniejsze wytyczne Komisja będzie w dalszym ciągu koordynować z państwami członkowskimi działania na rzecz spójnego podejścia do środków i protokołów w zakresie zapobiegania zakażeniom i ich kontroli w placówkach hotelarsko-gastronomicznym i turystycznych w UE.

34.

Niniejsze wytyczne powinny ułatwić państwom członkowskim i zainteresowanym stronom z branży turystycznej opracowanie bardziej szczegółowych środków i protokołów w zakresie zapobiegania zakażeniom i ich kontroli zgodnych z niniejszymi wytycznymi oraz monitorowanie ich przestrzegania, a tym samym powinny przyczynić się do poprawy warunków dla przedsiębiorstw, umożliwiających zwiększenie zaufania konsumentów.

35.

Komisja utworzy specjalną stronę internetową z interaktywną mapą łączącą informacje pochodzące od państw członkowskich, branży turystycznej i podróżniczej, w tym informacje na temat krajowych lub branżowych protokołów i systemów zgodności.

36.

W celu wspierania państw członkowskich Komisja będzie ułatwiać wymianę najlepszych praktyk między innymi za pośrednictwem Komitetu Doradczego ds. Turystyki.

37.

Komisja będzie kontynuować współpracę z organami publicznymi państw członkowskich, zainteresowanymi stronami z branży turystycznej i organizacjami międzynarodowymi w celu ułatwienia wdrażania niniejszych wytycznych.

(1) Komisja Europejska (KE). Europejski plan działania prowadzący do zniesienia środków powstrzymujących rozprzestrzenianie się COVID-19: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52020XC0417(06)

(2) Zastrzeżenie: W niniejszych wytycznych omówiono, z punktu widzenia zdrowia publicznego, kwestie zapobiegania COVID-19 i kontroli tej choroby, z przeznaczeniem dla sektora turystycznego. Są to kwestie dotyczące klientów w okresie przed pobytem, w jego trakcie i po pobycie w danym obiekcie zakwaterowania, dotyczące personelu, a także klientów podczas wizyt w restauracjach, kawiarniach lub barach w związku z turystyką. Wytyczne nie dotyczą między innymi parków tematycznych czy parków rozrywki, muzeów ani rejsów wycieczkowych. Niniejsze wytyczne wskazują na zalecane podejście w sektorze turystyki przy jednoczesnym uznaniu specyfiki placówek turystycznych w UE/EOG.

(3) Dz.U. C 126 z 17.4.2020, s. 1.

(4) COM(2020) 115 final, COM(2020) 148 final oraz C(2020) 2050 final (Dz.U. C 102I z 30.3.2020, s. 12).

(5) Komunikat Komisji w sprawie wytycznych dotyczących swobodnego przepływu pracowników podczas epidemii COVID-19, 2020/C 102 I/03.

(6) C(2020) 1753 final (Dz.U. C 86I, z 16.3.2020, s. 1).

(7) C(2020) 3100 final (Dz.U. C 119I z 14.4.2020, s. 1).

(8) C(2020) 3139.

(9) C(2020) 3250.

(10) COVID-19: POWRÓT DO MIEJSCA ZATRUDNIENIA – Dostosowywanie środowiska pracy i ochrona pracowników, https://osha.europa.eu/pl/publications/covid-19-back-workplace-adapting-workplaces-and-protecting-workers/view

(11) Zgodnie z opisem Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób zawartym w przeprowadzonej przez nie szybkiej ocenie ryzyka z dnia 23 kwietnia 2020 r.: https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/rapid-risk-assessment-coronavirus-disease-2019-covid-19-pandemic-ninth-update

(12) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020XC0403(02)&from=EN

(13) Obecnie nie zatwierdzono i nie zalecono do stosowania do celów diagnostycznych żadnego szybkiego testu wykrywającego SARS-CoV-2.

(14) https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19-contact-tracing-public-health-management.

(15) C(2020) 2523 final z 16.4.2020.

(16) https://edpb.europa.eu/our-work-tools/our-documents/guidelines/guidelines-042020-use-location-data-and-contact-tracing_pl

(17) Koronawirus: wytyczne UE w sprawie bezpiecznego powrotu do miejsca pracy https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/ip_20_729

(18) https://covid-statistics.jrc.ec.europa.eu

(19) http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/publications/2020/operational-considerations-for-covid-19-management-in-the-accommodation-sector-interim-guidance,-31-march-2020

(20) Koronawirus: wytyczne UE w sprawie bezpiecznego powrotu do miejsca pracy

https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/ip_20_729

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. COVID-19: powrót do miejsca zatrudnienia [internet]. [zaktualizowano 20.04.2020; cytowano 4.05.2020]. Publikacja dostępna na stronie internetowej: https://oshwiki.eu/wiki/COVID-19_%E2%80%94_Powr%C3%B3t_do_miejsca_zatrudnienia_%E2%80%94_dostosowywanie_%C5%9Brodowiska_pracy_i_ochrona_pracownik%C3%B3w

(21) Zob. również oświadczenie Europejskiej Rady Ochrony Danych (EROD), https://edpb.europa.eu/sites/edpb/files/files/file1/edpb_statement_2020_processingpersonaldataandcovid-19_en.pdf

(22) https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/ehealth/docs/covid-19_apps_en.pdf

(23) Komunikat Komisji – Wytyczne dotyczące aplikacji pomocnych w walce z pandemią COVID-19 w odniesieniu do ochrony danych (Dz.U. C 124 I z 17.4.2020, s. 1).

(24) C(2020) 3139.

ZAŁĄCZNIK

Ogólne zalecenia Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób dla sektora turystyki w szczególności placówek branży hotelarsko-gastronomicznej

Rozwiązania lokalne

Środki w dziedzinie zdrowia publicznego w sektorze turystyki będą musiały być zgodne z ogólnymi środkami stosowanymi przez organy lokalne i krajowe oraz uwzględniać wytyczne dotyczące miejsca pracy (1). Takie środki stosowane w sektorze turystyki muszą być co najmniej tak samo rygorystyczne jak zalecenia dla ogółu społeczeństwa.

Należy zapewnić stały dialog między lokalnymi lub krajowymi organami ds. zdrowia publicznego a obiektami zakwaterowania, tak aby informowano o aktualnych przepisach i zasadach obowiązujących na danym obszarze geograficznym i przestrzegano tych przepisów i zasad, w tym:

—	specjalnych rozwiązań dla gości, w tym gości z innych krajów, umożliwiających uzyskanie przez nich porady medycznej i leczenia, w tym dostępu do opieki ambulatoryjnej i szpitalnej, w przypadku gdy wykazują objawy związane z COVID-19,

—	konieczności zbierania przez właścicieli obiektów zakwaterowania dokładnych informacji kontaktowych na potrzeby dochodzeń w dziedzinie zdrowia publicznego w przypadku wystąpienia zakażenia w obiekcie zakwaterowania.

Informowanie o ryzyku i szkolenia

Plan działania

Placówki powinny posiadać plan gotowości obejmujący działania, które należy podjąć w następujących okresach:

—	po podjęciu decyzji o ponownym otwarciu i przed przybyciem gości. Etap ten obejmie informowanie i szkolenie personelu, jak również wdrożenie niezbędnych środków zapobiegania zakażeniom w obiekcie oraz ustalenie rodzaju informacji udzielanych gościom przed ich przybyciem,

—	podczas pobytu gości w placówce, począwszy od rezerwacji i zameldowania, aż do wymeldowania,

—	do 14 dni po opuszczeniu placówki przez gości.

Szczegółowy plan działania zawierający precyzyjny opis roli i obowiązków personelu należy przedstawić wszystkim pracownikom i powinien być on dostępny przez cały czas.

Szkolenia personelu i zarządzanie personelem

Szkolenia:

—	Cały personel pracujący w obiektach turystycznych powinien wiedzieć, jakie są objawy COVID-19 (np. gorączka, kaszel, ból gardła itp.), i powinien zostać poinstruowany o podstawowych środkach zapobiegania zakażeniom i ich kontroli (ZZK).

—

Pracownicy, u których stwierdzono zachorowanie na COVID-19, lub członkowie ich gospodarstw domowych, u których stwierdzono takie zachorowanie, nie powinni przebywać w środowisku pracy w okresie zakaźności określonym przez lokalne organy ds. zdrowia i trwającym zwykle do 8 dni od wystąpienia objawów w przypadkach łagodnego przebiegu zakażenia.

—	Pracownicy mający objawy COVID-19 nie powinni przebywać w środowisku pracy, powinni zastosować samoizolację i należy ich pouczyć, że powinni przestrzegać lokalnych wytycznych w zakresie zdrowia publicznego i poprosić o pomoc medyczną w przypadku nasilenia objawów, zgodnie z lokalnymi wytycznymi.

—	Należy rozważyć przeprowadzenie specjalnych szkoleń dla personelu na temat środków ZZK oraz działań, które należy podjąć, w przypadku gdy któryś z gości ma objawy COVID-19.

Zarządzanie:

—

Pracownicy w starszym wieku i pracownicy z chorobami przewlekłymi (na przykład choroby układu krążenia, choroby płuc, obniżona odporność, niedawne leczenie onkologiczne), o których wiadomo, że mogą predysponować do ciężkiego przebiegu COVID-19, powinni być w miarę możliwości oddelegowani do zadań, przy których mają mniejszy kontakt z gośćmi.

—	Należy rozważyć środki zmniejszające liczbę personelu w placówce, takie jak praca z domu w przypadku wszystkich pracowników wykonujących obowiązki, które na to pozwalają.

—	Należy rozważyć środki zmniejszające liczbę i czas kontaktów fizycznych między osobami w placówce, w tym pracę zmianową, zmianowe spożywanie posiłków, korzystanie z telefonu i elektronicznych środków komunikacji.

Informacje dla gości

—

Przed przybyciem do obiektu zakwaterowania goście powinni otrzymywać informacje na temat aktualnych wytycznych lokalnych organów ds. zdrowia publicznego oraz na temat konkretnych środków wprowadzonych w obiekcie zakwaterowania. Należy informować gości, że powinni przełożyć swój pobyt, jeżeli mają objawy COVID-19 lub jeżeli w ciągu 14 dni przed planowanym pobytem mieli kontakt z osobą chorującą na COVID-19 lub mającą objawy COVID-19.

—

Należy informować gości, jakie są objawy COVID-19 i co należy robić, gdy wystąpią u nich te objawy, za pomocą specjalnego oznakowania (infografika) lub innych przystępnych komunikatów, w tym w wersji dostosowanej dla osób z zaburzeniami wzroku), umieszczonych przed wejściem do obiektu zakwaterowania. Obiekt zakwaterowania może również dostarczać broszury na ten temat.

—	Przy wyjeździe należy wyraźnie poinstruować gości, żeby niezwłocznie powiadomili obiekt zakwaterowania, jeśli wystąpią u nich objawy COVID-19 lub jeśli w ciągu 14 dni po wyjeździe uzyskają dodatni wynik testu na obecność wirusa wywołującego tę chorobę.

—	Należy dopilnować, aby dane kontaktowe gości były dostępne, na wypadek gdyby były potrzebne do ustalania kontaktów zakaźnych.

Zachowanie bezpiecznej odległości między osobami

—

Wirus SARS-CoV-2 przenosi się głównie drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z osobami zakażonymi, a także pośredni kontakt ze skażonymi powierzchniami lub przedmiotami znajdującymi się w bezpośrednim otoczeniu. Odległość, jaką przebywają duże kropelki wydostające się z dróg oddechowych, wynosi około 1 m przy oddychaniu, 1,5 m przy mówieniu i 2 m przy kaszleniu (2).

—	Placówka powinna dopilnować zachowania bezpiecznej odległości między osobami, zgodnie z najnowszymi wytycznymi, w przestrzeniach wspólnych, gdzie goście gromadzą się przez dłuższy czas (tj. dłużej niż 15 minut).

—	Goście, którzy podróżują wspólnie i dzielą ten sam pokój, nie muszą być proszeni o zachowanie bezpiecznej odległości między sobą.

—	W przypadku gdy nie da się w pełni zachować bezpiecznej odległości między osobami, należy rozważyć specjalne środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się kropelek, np. stosowanie szklanych lub plastikowych paneli w recepcji.

—	Obiekty turystyczne, w tym hotele i restauracje, powinny ustalić maksymalną liczbę zaproszonych gości w każdym obiekcie i na każdej przestrzeni w celu zagwarantowania zachowania wymaganej bezpiecznej odległości między osobami. Nie należy przekraczać maksymalnej liczby gości.

—	Wydarzenia rozrywkowe należy odłożyć w czasie lub odwołać, chyba że można zagwarantować zachowanie bezpiecznej odległości między osobami.

—	W celu zapewnienia zachowania bezpiecznej odległości między osobami należy rozważyć specjalne rozwiązania dotyczące środków transportu.

Środki zapobiegania zakażeniom i ich kontroli

Przedsiębiorstwa w sektorze turystyki zwykle oferują produkty i usługi, które sprzyjają tworzeniu zgromadzeń w pomieszczeniach zamkniętych (hotele, restauracje, kawiarnie) i na otwartej przestrzeni (kempingi, plaże, baseny) przez długi czas, co zwiększa możliwość przenoszenia wirusa. Należy zaplanować środki zachowania bezpiecznej odległości między osobami i szczególne środki zapobiegania zakażeniom i ich kontroli (środki ochrony osobistej oraz protokoły czyszczenia i dezynfekcji) oraz je wdrożyć we wszystkich miejscach, w których można się spodziewać zgromadzeń (3). Do tych środków zapobiegania zakażeniom i ich kontroli należą:

—

Etykieta oddechowa

—	Należy przestrzegać ścisłej etykiety oddechowej: Kichając lub kaszląc, należy zakrywać nos i usta. Należy mieć przy sobie odpowiednią ilość gotowych do użycia czystych chusteczek papierowych.

—	Chusteczki papierowe należy wyrzucać natychmiast po użyciu, najlepiej do pojemnika z przykrywką, a ręce należy natychmiast umyć/wyczyścić, stosując prawidłową procedurę.

—	Jeżeli chusteczki papierowe nie są dostępne, zaleca się kaszlenie lub kichanie w zgięcie łokcia.

—

Higiena rąk

—	Higiena rąk jest podstawowym środkiem zapobiegawczym ograniczającym rozprzestrzenianie się COVID-19.

—	Należy zapewnić łatwy dostęp do infrastruktury do mycia rąk wyposażonej w mydło, ręczniki jednorazowe lub automatyczne suszarki do rąk oraz płyny do dezynfekcji rąk (zawierające co najmniej 70 % alkoholu).

—	Oznakowanie (infografiki), które podkreśla znaczenie higieny rąk i wyjaśniają, w jaki sposób należy skutecznie myć ręce, należy umieścić w różnych miejscach (np. przy wejściach, w toaletach, przy kasach itp.) każdego obiektu turystycznego.

—	Higiena rąk powinna być stosowana z dużą częstotliwością.

—

Stosowanie masek twarzowych

—	Stosowanie masek medycznych lub improwizowanych masek przez personel i gości w obiektach turystycznych można uznać za środek kontroli u źródła (tj. mający na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa drogą kropelkową od zakażonych osób z objawami lub bez objawów) (4).

—	Stosowanie masek twarzowych powinno być brane pod uwagę jedynie jako środek uzupełniający, który nie zastępuje podstawowych środków zapobiegawczych.

—	Ważne jest, aby masek używać we właściwy sposób. Maska twarzowa powinna całkowicie zakrywać twarz od nasady nosa aż do podbródka.

—	Należy udostępniać informacje na temat właściwego stosowania masek, podkreślając znaczenie mycia rąk mydłem i wodą lub odkażania ich płynem do dezynfekcji rąk przed założeniem i po zdjęciu maski.

—	Maski medyczne i niemedyczne są dopuszczalne w warunkach pozaszpitalnych przy uwzględnieniu kwestii dostępności i o ile zostanie zagwarantowane, że priorytetem jest stosowanie masek medycznych w placówkach opieki zdrowotnej.

—	Używanie masek ochronnych filtrujących (FFP) nie jest zalecane w warunkach pozaszpitalnych, ponieważ priorytetem musi być ich stosowanie w placówkach opieki zdrowotnej.

—

Wentylacja

—

Słaba wentylacja pomieszczeń wiąże się ze wzrostem przenoszenia zakażeń układu oddechowego (5). Uważa się, że podstawową drogę przenoszenia zakażenia COVID-19 stanowią kropelki wydostające się z dróg oddechowych. W przenoszeniu zakażenia COVID-19 niejasna pozostaje rola aerozoli, które mogą pozostawać w powietrzu dłużej, w związku z czym relatywna rola wentylacji w zapobieganiu przenoszeniu COVID-19 nie jest jednoznacznie określona. Wiele przypadków przenoszenia zakażenia COVID-19 było jednak związanych z przebywaniem w pomieszczeniach zamkniętych (6). Istnieje możliwość, że zwiększenie liczby wymian powietrza na godzinę oraz doprowadzanie jak największej ilości powietrza zewnętrznego obniża wszelkie potencjalne ryzyko przenoszenia zakażenia przez aerozole, a można to osiągnąć, stosując wentylację naturalną lub mechaniczną, w zależności od placówki (7).

—	W przypadku stosowania wentylacji mechanicznej zasadnicze znaczenie ma konserwacja systemów wentylacyjnych, w szczególności jeśli chodzi o czyszczenie i wymianę filtrów zgodnie z instrukcjami producenta.

—

Czyszczenie i dezynfekcja

—	W kontekście pandemii COVID-19 istotne jest właściwe czyszczenie i dezynfekowanie (8).

—	Często dotykane powierzchnie powinny być czyszczone jak najczęściej (co najmniej raz dziennie, a w miarę możliwości częściej). Przykładami tych powierzchni są: gałki, klamki i uchwyty drzwiowe, krzesła i podłokietniki, blaty stołów, włączniki światła, poręcze, krany, przyciski do wind itp.

—	Przetrwanie wirusa na powierzchniach zależy od materiału powierzchni, przy czym najkrótszą przeżywalność stwierdzono w przypadku miedzi (9).

—	Zaleca się dokładne czyszczenie zwykłymi detergentami i zwiększoną wentylację pomieszczeń przez co najmniej jedną godzinę po wymeldowaniu się gości.

—	Zwykłe detergenty są wystarczające do rutynowego czyszczenia.

—	Pod koniec każdej sesji sprzątania należy prawidłowo oczyścić sprzęt czyszczący.

—	Po zakończeniu sprzątania należy przeprowadzić higienę rąk.

—	Należy stosować standardowe procedury w zakresie gospodarowania odpadami. Odpady powstałe podczas czyszczenia powinny być umieszczane w pojemniku na odpady niesortowane.

—	Należy stosować standardowe procedury prania bielizny pościelowej, ręczników i bielizny stołowej.

W przypadku podejrzenia zakażenia COVID-19: testowanie, ustalanie kontaktów zakaźnych, izolacja i kwarantanna

W przypadku podejrzenia zakażenia COVID-19 u gości lub pracowników podczas pracy zakład powinien rozpocząć wdrażanie lokalnego planu działania (10).

Osobę z podejrzeniem zakażenia należy natychmiast poinstruować, aby nosiła maskę i przestrzegała etykiety oddechowej oraz zasad higieny rąk. Osoba ta powinna zostać odseparowana od innych osób na odległość co najmniej 2 m, a w miarę możliwości powinna otrzymać własne pomieszczenie do izolacji wraz z łazienką.

Informacja o przypadku podejrzenia zakażenia powinna, z zachowaniem unijnych przepisów o ochronnie danych, zostać przekazana lokalnym służbom medycznym, które przekażą informacje dotyczące testu i dalszego postępowania oraz przeniesienia danej osoby do miejsca opieki zdrowotnej (np. szpitala), jeżeli zostanie to uznane za konieczne i zgodne z lokalnymi procedurami opieki medycznej.

Jeżeli podejrzewany przypadek zostanie uznany za przypadek prawdopodobny lub potwierdzony, lokalne organy ds. zdrowia publicznego zostaną powiadomione i poinformują, czy należy podjąć działania w zakresie ustalenia kontaktów zakaźnych. Ustalanie kontaktów zakaźnych rozpoczyna się bezpośrednio po zgłoszeniu wykrytego prawdopodobnego lub potwierdzonego przypadku i zwykle jest ono obowiązkiem lokalnych organów ds. zdrowia publicznego. Placówki turystyczne będą proszone o współpracę i dostarczanie wszelkich niezbędnych informacji dotyczących innych gości lub pracowników, którzy mogli mieć kontakt z daną osobą w placówce w czasie od 2 dni przed wystąpieniem objawów do 14 dni po wystąpieniu objawów u tej osoby.

Pracownicy, u których wystąpią objawy, powinni przebywać w izolacji w domu i zwrócić się o pomoc medyczną.

W przypadku gdy osoba z podejrzewanym lub potwierdzonym zakażeniem COVID-19 przebywała w pomieszczeniu, należy je najpierw dobrze wywietrzyć przez co najmniej 1 godzinę, a następnie starannie wyczyścić neutralnym detergentem; potem należy przeprowadzić odkażanie powierzchni przy użyciu środka dezynfekującego skutecznego przeciw wirusom. Ewentualnie do odkażania po wyczyszczeniu neutralnym detergentem można zastosować podchloryn sodu w stężeniu 0,05–0,1 % lub produkty na bazie etanolu (w stężeniu co najmniej 70 %). Wszystkie potencjalnie zanieczyszczone tkaniny (np. ręczniki, pościel, zasłony, obrusy itp.) powinny zostać uprane w wysokiej temperaturze (90 °C) z użyciem zwykłego detergentu do prania. Jeżeli ze względu na właściwości materiału nie można ich uprać w wysokiej temperaturze, do prania należy dodać wybielacz lub inny produkt przeznaczony do odkażania materiałów włókienniczych.

Szczegółowe zalecenia dla hoteli

W celu zminimalizowania prawdopodobieństwa przenoszenia COVID-19 zaleca się stosowanie następujących środków:

Administracja/zarządzanie

a)	sporządzenie planu gotowości dotyczącego środków zapobiegania zakażeniom i ich kontroli w odniesieniu do COVID-19 w porozumieniu z lokalnymi organami ds. zdrowia publicznego;

b)	uważne śledzenie zaleceń organów ds. zdrowia publicznego w celu zwiększenia świadomości na temat aktualnej sytuacji i dokonania oceny ryzyka zakażenia pracowników i gości;

c)	zapewnienie szkoleń dla personelu w zakresie procedur odnoszących się do wszystkich istotnych aspektów zapobiegania zakażeniom i ich kontroli, w tym w zakresie zarządzania podejrzewanymi przypadkami COVID-19, dezynfekcji i czyszczenia oraz właściwego stosowania masek twarzowych;

ustalenie limitu liczby gości, którzy mogą przebywać w tym samym momencie we wspólnych pomieszczeniach w celu zagwarantowania zachowania bezpiecznej odległości między osobami zgodnie z wytycznymi w zakresie utrzymywania dystansu fizycznego i zgromadzeń masowych; zapewnienie, aby ta dozwolona liczba gości była zgodna z lokalnym zaleceniem w sprawie zdrowia publicznego dotyczącym zgromadzeń;

e)	zapewnienie dostępności materiałów informacyjnych dla gości na temat objawów COVID-19, instrukcji postępowania w przypadku choroby i opisu lokalnych procedur, instrukcji dotyczących higieny rąk i właściwego stosowania masek twarzowych;

f)	stosowanie oznakowania (np. ogłoszeń na ścianach w miejscach ogólnodostępnych i w pokojach) w celu informowania gości o procedurach mających na celu zminimalizowanie kontaktu między pracownikami a gośćmi;

g)	ewentualne anulowanie aktywności w zamkniętych pomieszczeniach, gdzie nie można zagwarantować zachowania bezpiecznej odległości między osobami, w szczególności w sytuacji, gdy możliwe jest prowadzenie takich działań na zewnątrz

Obsługa recepcyjna i usługi konsjerża

a)	zapewnienie dostępności płynu do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu;

ewentualne wprowadzenie rozwiązań takich jak samodzielne zameldowanie lub wymeldowanie online w celu ograniczenia do minimum kontaktów między gośćmi a pracownikami; w przypadku samodzielnego zameldowania za pomocą ekranu dotykowego lub klawiatury – dopilnowanie, aby urządzenia te były regularnie czyszczone w celu zminimalizowania ryzyka przeniesienia zakażenia;

c)	zachowanie bezpiecznej odległości między recepcjonistą a innymi pracownikami i gośćmi, najlepiej za pomocą panelu oddzielającego ze szkła lub tworzywa sztucznego;

d)	zachowanie bezpiecznej odległości między gośćmi, np. za pomocą oznaczeń na podłodze

Restauracje, jadalnie i bary

a)	udostępnienie płynu do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu i umieszczenie przy wejściu oznakowania przypominającego o higienie rąk;

w miarę możliwości serwowanie posiłków klientom zamiast wykorzystania samoobsługowych bufetów; jeżeli obsługa kelnerska nie jest możliwa – zaostrzenie zasad higieny i przypominanie gościom o stosowaniu płynu do dezynfekcji rąk przy wejściu do restauracji, przed samoobsługą w bufecie i po jej zakończeniu;

c)	w przypadku bufetu samoobsługowego, zapewnienie zachowania bezpiecznej odległości między osobami przy bufecie;

d)	ograniczenie liczby gości obecnych w obiekcie w każdym momencie w celu zapewnienia utrzymania dystansu fizycznego;

e)	zapobieganie tworzeniu się kolejek lub, jeżeli to niemożliwe, zapewnienie zachowania bezpiecznej odległości między osobami w kolejce np. za pomocą oznaczeń na podłodze;

f)	zachowanie fizycznej odległości 2 metrów między stołami;

g)	zapewnienie odpowiedniej wentylacji zgodnie z wytycznymi dotyczącymi wentylacji restauracji, zarówno pod względem liczby wymian powietrza na godzinę, jak i ilości powietrza zewnętrznego doprowadzonego na godzinę;

h)	dopilnowanie, aby filtry do klimatyzacji były regularnie czyszczone zgodnie z instrukcjami producenta;

i)	jeżeli klimatyzowane powietrze jest używane do wentylacji – minimalizacja recyrkulacji, na ile to możliwe;

j)	zapewnienie regularnego czyszczenia często dotykanych powierzchni za pomocą zwykłego detergentu

Siłownie

a)	zapewnienie dostępności płynu do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu;

b)	zapewnienie czyszczenia sprzętu, a w szczególności dotykanych powierzchni (takich jak uchwyty) po użyciu przez każdego z gości i dostarczenie odpowiednich środków czystości;

c)	zapewnienie zachowania bezpiecznej odległości między gośćmi;

d)	ograniczenie liczby ćwiczących osób w celu zagwarantowania dystansu fizycznego;

e)	odradzanie korzystania z przebieralni, zachęcanie gości do przebierania się w pokojach

Spa i baseny kryte

a)	zapewnienie dostępności płynu do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu oraz możliwości mycia rąk;

b)	ponieważ w trakcie zabiegów odnowy biologicznej niemożliwe jest uniknięcie kontaktu fizycznego i zachowanie bezpiecznej odległości między osobą wykonującą zabieg a gościem, zaleca się stosowanie masek twarzowych przez obydwie osoby;

c)	zaleca się stosowanie płynu do dezynfekcji rąk lub mycie rąk przed każdym zabiegiem i po jego zakończeniu;

d)	zapewnienie regularnej konserwacji i kompleksowego czyszczenia tego rodzaju obiektów

Obiekty na świeżym powietrzu (baseny odkryte, plaże, place zabaw)

a)	zapewnienie dostępności płynu do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu oraz możliwości mycia rąk;

b)	zapewnienie utrzymania dystansu fizycznego 2 m między stołami, zestawami leżaków plażowych, gośćmi podczas różnych aktywności i w basenie;

c)	goście, którzy mieszkają wspólnie w pokoju, mogą siedzieć przy tym samym stole i korzystać z tych samych zestawów plażowych itp.;

d)	zapewnienie regularnej konserwacji i kompleksowego czyszczenia tego rodzaju obiektów

Strefy rekreacyjne dla dzieci w pomieszczeniach (np. żłobek hotelowy)

a)	ponieważ nie można uniknąć kontaktu fizycznego i nie da się zachować bezpiecznej odległości między osobami – ewentualne zamknięcie tego rodzaju obiektów

W przypadku otwarcia obiektów:

b)	ewentualne stosowanie masek twarzowych przez personel opiekujący się dziećmi;

c)	zapewnienie dostępności płynu do dezynfekcji rąk na bazie alkoholu oraz możliwości mycia rąk;

d)	ograniczenie liczby dzieci korzystających z obiektu w danym momencie;

e)	zapewnienie regularnego czyszczenia często dotykanych powierzchni, zabawek i wyposażenia za pomocą zwykłego detergentu

Sale konferencyjne i sale posiedzeń

a)	organizatorzy konferencji i posiedzeń powinni stosować się do lokalnych wytycznych dotyczących dozwolonej liczby uczestników;

b)	zapewnienie dostępności płynu do dezynfekcji rąk oraz możliwości mycia rąk;

c)	zapewnienie dystansu fizycznego między uczestnikami zgodnie z wytycznymi Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC)

Toalety

a)	zapewnienie stałego dostępu do mydła i wody oraz ręczników jednorazowego użytku lub automatycznych suszarek do rąk

10.

Windy

a)	w miarę możliwości odradzanie wspólnego korzystania z wind przez osoby, które nie dzielą tego samego pokoju, w celu zapewnienia dystansu fizycznego; zapewnienie pierwszeństwa korzystania z wind osobom niepełnosprawnym fizycznie i przewożącym bagaż;

b)	zachęcanie do korzystania ze schodów, jeżeli to możliwe i wykonalne (np. w niskich budynkach);

c)	zapewnienie regularnego czyszczenia często dotykanych powierzchni (przycisków w windach i poręczy);

d)	zapewnienie odpowiedniej wentylacji wind zgodnie z instrukcjami producenta i przepisami budowlanymi

11.

Goście szczególnie narażeni

odradzanie osobom szczególnie narażonym udziału w aktywnościach, w których niemożliwe jest utrzymanie dystansu fizycznego w każdym momencie, zwłaszcza w przypadkach gdy takie działania odbywają się w zamkniętych pomieszczeniach; sumienne stosowanie zasad dystansu fizycznego i higieny rąk przez takie osoby; ewentualne podawanie posiłków w pokoju jako możliwość lepszej izolacji gości szczególnie narażonych

12.

Imprezy na miejscu

a)	ewentualne anulowanie imprez z dużą liczbą uczestników (np. koncertów) i regularne uważne śledzenie krajowych i lokalnych zaleceń w zakresie zdrowia publicznego dotyczących dozwolonej liczby uczestników

Dodatkowe informacje

Infection prevention and control during health care when COVID-19 is suspected: interim guidance (Zapobieganie zakażeniom i ich kontrola w ramach opieki zdrowotnej w przypadku podejrzenia COVID-19: wytyczne tymczasowe). Genewa: Światowa Organizacja Zdrowia; 2020

https://www.who.int/publications-detail/infection-prevention-and-control-during-health-care-when-novel-coronavirus-(ncov)-infection-is-suspected-20200125

Water, sanitation, hygiene and waste management for COVID-19: interim guidance (Woda, urządzenia sanitarne, higiena i gospodarowanie odpadami w przypadku zakażenia COVID-19: wytyczne tymczasowe). https://www.who.int/publications-detail/water-sanitation-hygiene-and-waste-management-for-covid-19

Global surveillance for COVID-19 caused by human infection with COVID-19 virus: interim guidance (Zapobieganie zakażeniom i ich kontrola w ramach opieki zdrowotnej w przypadku podejrzenia COVID-19: wytyczne tymczasowe). Genewa: Światowa Organizacja Zdrowia; 2020 https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/surveillance-and-case-definitions

Considerations for quarantine of individuals in the context of containment for coronavirus disease (COVID-19): interim guidance (Zapobieganie zakażeniom i ich kontrola w ramach opieki zdrowotnej w przypadku podejrzenia COVID-19: wytyczne tymczasowe). Genewa: Światowa Organizacja Zdrowia; 2020 https://www.who.int/publications-detail/considerations-for-quarantine-of-individuals-in-the-context-of-containment-for-coronavirus-disease-(covid-19)

(1) Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. COVID-19: powrót do miejsca zatrudnienia [internet]. [zaktualizowano 20.04.2020; cytowano 4.05.2020]. Publikacja dostępna na stronie internetowej: https://oshwiki.eu/wiki/COVID-19_%E2%80%94_Powr%C3%B3t_do_miejsca_zatrudnienia_%E2%80%94_dostosowywanie_%C5%9Brodowiska_pracy_i_ochrona_pracownik%C3%B3w

(2) Bourouiba L. Turbulent Gas Clouds and Respiratory Pathogen Emissions: Potential Implications for Reducing Transmission of COVID-19 (Wzburzone chmury gazów a emisje patogenów układu oddechowego: potencjalne implikacje dla zmniejszenia przenoszenia się COVID-19). Jama. 26.03.2020.

(3) Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób. Zapobieganie zakażeniom i ich kontrola przy zarządzaniu gospodarstwem domowym osób, u których podejrzewa się lub potwierdzono chorobę koronawirusową (COVID-19) [internet]. 31.03.2020 [4.05.2020]. Publikacja dostępna na stronie internetowej: https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/Home-care-of-COVID-19-patients-2020-03-31.pdf.

(4) Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób. Using face masks in the community. Reducing COVID-19 transmission from potentially asymptomatic or pre-symptomatic people through the use of face masks [internet] (Stosowanie masek twarzowych w społeczności. Maski jako sposób ograniczania przenoszenia COVID-19 z osób potencjalnie bezobjawowych lub przedobjawowych). 8.04.2020 [4.05.2020]. Publikacja dostępna na stronie internetowej: https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/COVID-19-use-face-masks-community.pdf.

(5) Knibbs LD, Morawska L, Bell SC, Grzybowski P. Room ventilation and the risk of airborne infection transmission in 3 health care settings within a large teaching hospital (Wentylacja pomieszczeń a ryzyko przenoszenia zakażenia drogą powietrzną w trzech przypadkach warunków szpitalnych w dużym szpitalu klinicznym). Am J Infect Control. 2011 Dec;39(10):866-72.

(6) Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób. Using face masks in the community. Reducing COVID-19 transmission from potentially asymptomatic or pre-symptomatic people through the use of face masks [internet] (Stosowanie masek twarzowych w społeczności. Maski jako sposób ograniczania przenoszenia COVID-19 z osób potencjalnie bezobjawowych lub przedobjawowych). 8.04.2020 [4.05.2020]. Publikacja dostępna na stronie internetowej: https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/COVID-19-use-face-masks-community.pdf.

Knibbs LD, Morawska L, Bell SC, Grzybowski P. Room ventilation and the risk of airborne infection transmission in 3 health care settings within a large teaching hospital (Wentylacja pomieszczeń a ryzyko przenoszenia zakażenia drogą powietrzną w trzech przypadkach warunków szpitalnych w dużym szpitalu klinicznym). Am J Infect Control. 2011 Dec;39(10):866-72.

Lu J, Gu J, Li K, Xu C, Su W, Lai Z, i in. COVID-19 Outbreak Associated with Air Conditioning in Restaurant (Epidemia COVID-19 a klimatyzacja w restauracjach), Guangzhou, Chiny, 2020. Emerg Infect Dis. 2020 Apr 2;26(7).

(7) Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Natural Ventilation for Infection Control in Health-Care Settings [internet] (Wentylacja naturalna jako metoda kontroli zakażeń w warunkach szpitalnych). 2009 [zaktualizowano 4.05.2020]. Publikacja dostępna na stronie internetowej: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/44167/9789241547857_eng.pdf?sequence=1.

Federation of European Heating VaACA. How to operate and use building services in order to prevent the spread of the coronavirus disease (COVID-19) virus (SARS-CoV-2) in workplaces [internet] (Sposób wykonywania i korzystania z usług budowlanych w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się wirusa (SARS-CoV-2) wywołującego chorobę koronawirusową (COVID-19) w miejscach pracy). [zaktualizowano 17.03.2020; cytowano 4.05.2020]. Publikacja dostępna na stronie internetowej: https://www.rehva.eu/fileadmin/user_upload/REHVA_covid_guidance_document_2020-03-17_final.pdf.

(8) Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC). Disinfection of environments in healthcare and nonhealthcare settings potentially contaminated with SARS-CoV-2 (Dezynfekcja w placówkach opieki zdrowotnej i obiektach pozaszpitalnych potencjalnie zanieczyszczonych wirusem SARS-CoV-2). Sztokholm: ECDC; 2020 [26.04.2020]. Publikacja dostępna na stronie internetowej: https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/disinfection-environments-covid-19#no-link.

(9) Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Natural Ventilation for Infection Control in Health-Care Settings [internet] (Wentylacja naturalna jako metoda kontroli zakażeń w warunkach szpitalnych). 2009 [zaktualizowano 4.05.2020]. Publikacja dostępna na stronie internetowej: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/44167/9789241547857_eng.pdf?sequence=1.

(10) Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC). Contact tracing: Public health management of persons, including healthcare workers, having had contact with COVID-19 cases in the European Union (Ustalanie kontaktów zakaźnych: zarządzanie zdrowiem publicznym osób, w tym pracowników służby zdrowia, które miały kontakt z osobami zakażonymi COVID-19 w Unii Europejskiej) – druga aktualizacja, Sztokholm: ECDC; [27.04.2020]. Publikacja dostępna na stronie internetowej: https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19-contact-tracing-public-health-management.