Opodatkowanie produktów energetycznych i energii elektrycznej w Unii jest regulowane dyrektywą Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej („dyrektywa w sprawie opodatkowania energii” lub „dyrektywa”).
Zgodnie z art. 19 ust. 1 dyrektywy, oprócz przepisów określonych w szczególności w art. 5, 15 i 17, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, może upoważnić każde państwo członkowskie do wprowadzenia dalszych zwolnień lub obniżenia poziomu opodatkowania na podstawie szczególnych względów politycznych.
Na mocy decyzji wykonawczej Rady 2014/722/UE z dnia 14 października 2014 r. (poprzedzonej decyzją wykonawczą Rady 2011/445/UE z dnia 12 lipca 2011 r.) upoważniono już Niemcy do stosowania obniżonej stawki podatku od energii elektrycznej w odniesieniu do energii elektrycznej dostarczanej bezpośrednio na statki zacumowane w portach, z wyłączeniem prywatnej żeglugi niehandlowej („energia elektryczna pobierana z lądu”).
Celem niniejszego wniosku jest przedłużenie tego upoważnienia zgodnie z wnioskiem Niemiec, biorąc pod uwagę, że obecne odstępstwo wygasa w dniu 16 lipca 2020 r.
Pismem z dnia 29 stycznia 2020 r. władze niemieckie poinformowały Komisję o swoim zamiarze przedłużenia obowiązywania obecnego środka do dnia 31 grudnia 2025 r. Pismem z dnia 30 kwietnia 2020 r. dostarczono dodatkowe informacje.
Niemcy ubiegają się o odnowienie upoważnienia do stosowania obniżonej stawki podatku w wysokości 0,50 EUR/MWh, która jest równa minimalnej stawce opodatkowania energii elektrycznej do zastosowań gospodarczych w rozumieniu dyrektywy, w odniesieniu do energii elektrycznej pobieranej z lądu, która jest dostarczana na statki wykorzystywane wyłącznie w celach handlowych na wodach morskich i śródlądowych Unii (uwzględniając rybołówstwo).
Wnioskowany okres obowiązywania trwa od dnia 17 lipca 2020 r. do dnia 31 grudnia 2025 r. – zachowuje on zatem ciągłość z obecnym odstępstwem i mieści się w maksymalnym okresie dopuszczonym w art. 19 dyrektywy w sprawie opodatkowania energii.
Obniżenie to ma nadal stwarzać ekonomiczną zachętę do zapewniania instalacji do zasilania i do wykorzystania energii elektrycznej pobieranej z lądu w celu ograniczenia zanieczyszczenia powietrza w miastach portowych, polepszenia jakości lokalnego powietrza oraz ograniczenia hałasu, z korzyścią dla zdrowia mieszkańców.
Celem środka, który ma być stosowany przez Niemcy, jest także zmniejszenie wpływu transportu wodnego na środowisko.
Za pomocą wnioskowanego środka Niemcy pragną utrzymać zachętę do korzystania z energii elektrycznej pobieranej z lądu, która jest uważana za mniej szkodliwą alternatywę dla wytwarzania energii elektrycznej na pokładzie statków zacumowanych w porcie. Jak wskazano we wniosku, stawka standardowa podatku od energii elektrycznej wynosi w Niemczech 20,50 EUR/MWh. Korzyść podatkowa wynosi obecnie 20,00 EUR/MWh. Oznacza to, że od beneficjentów pobiera się opłaty na poziomie mającej zastosowanie unijnej minimalnej stawki podatku od energii elektrycznej, jaką dopuszcza się na podstawie dyrektywy w sprawie opodatkowania energii, wynoszącej 0,50 EUR/MWh (jak określono w art. 10 ust. 1 i tabeli C w załączniku I do dyrektywy, do zastosowań gospodarczych). Niemcy dopuszczają udzielanie korzyści podatkowej zarówno w postaci obniżonej stawki podatku pobieranej przy dostawie (potrzebne jest pozwolenie), jak i w postaci zwrotu podatku.
Z drugiej strony, zgodnie z art. 14 ust. 1 lit. c) dyrektywy w sprawie opodatkowania energii, państwa członkowskie są zobowiązane zwolnić z podatku produkty energetyczne wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej na pokładzie statków zacumowanych w porcie. Zgodnie z art. 15 ust. 1 lit. f) tej dyrektywy mogą tak postąpić również w przypadku energii elektrycznej produkowanej na pokładzie statków żeglujących na śródlądowych drogach wodnych. Niemcy potwierdziły transpozycję tego drugiego fakultatywnego zwolnienia.
Władze niemieckie wskazały, że obniżenie podatku ma zastosowanie do wszystkich statków, z wyłączeniem prywatnej żeglugi niehandlowej, co oznacza, iż wszystkie statki żeglugi handlowej – niezależnie od ich wielkości lub bandery – mogą skorzystać z obniżenia podatku. Statki nie są jednak zobowiązane do używania energii elektrycznej pobieranej z lądu.
Jak wskazano we wniosku, od czasu wejścia w życie programu w 2011 r. liczba beneficjentów znacznie wzrosła; w sektorze żeglugi śródlądowej niemal wszystkie statki mogą kupować energię elektryczną pobieraną z lądu; obecnie w sektorze gospodarki morskiej funkcjonuje bardzo niewiele instalacji, które nie są przeznaczone dla promów obsługujących wyspy. Ponadto zgodnie z dostępnymi danymi na wodach śródlądowych działają 454 instalacje, 385 instalacji jest na etapie planowania, a kolejnych 115 instalacji może powstać w przyszłości. W portach morskich działa 240 instalacji (z czego 237 jest przeznaczonych dla promów obsługujących wyspy), 30 instalacji znajduje się na etapie planowania (głównie na potrzeby statków wycieczkowych i kontenerowców), a kolejne 32 instalacje mogą powstać w przyszłości.
W celu oszacowania wydatków podatkowych związanych ze środkiem władze niemieckie obliczyły uszczuplenie dochodów podatkowych na podstawie ilości energii elektrycznej zużytej z tytułu świadczenia oraz kwotę korzyści. Ulga podatkowa wynosi obecnie 20,00 EUR/MWh (jak wspomniano wcześniej, standardowa stawka podatku wynosi 20,50 EUR/MWh). W 2019 r. w portach pobrano 79 302 MWh energii elektrycznej, wykorzystując energię elektryczną pobieraną z lądu. Uwzględniając ulgę podatkową, skutkuje to uszczupleniem dochodów podatkowych za 2019 r. w wysokości 1,586 mln EUR. Zakładając, że w wyniku zastosowania środków wsparcia w przyszłości dojdzie do zwiększonego wykorzystania energii elektrycznej pobieranej z lądu, w nadchodzących latach szacuje się uszczuplenie w wysokości 2 mln EUR rocznie.
Niemcy wystąpiły z wnioskiem o przyznanie zezwolenia na okres do dnia 31 grudnia 2025 r. (począwszy od dnia 17 lipca 2020 r.) – ten przedział czasowy pozwala zachować ciągłość z obecnym odstępstwem i mieści się w maksymalnym okresie wskazanym w art. 19 ust. 2 dyrektywy.
Poprzez obniżenie podatku Niemcy chcą zachęcić armatorów statków do korzystania z energii elektrycznej pobieranej z lądu w celu zmniejszenia emisji gazów i hałasu wywoływanych przez spalanie paliwa na statkach zacumowanych w porcie, jak również emisji CO2. Zastosowanie obniżonej stawki podatku zwiększyłoby konkurencyjność energii elektrycznej pobieranej z lądu w stosunku do energii wytwarzanej w wyniku spalania magazynowanych na pokładzie statku paliw bunkrowych, która jest zwolniona z podatku.