KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 9.7.2020
COM(2020) 303 final
2020/0138(NLE)
Wniosek
DECYZJA WYKONAWCZA RADY
zmieniająca decyzję wykonawczą (UE) 2017/2408 upoważniającą Republikę Łotewską do stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 287 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 395 ust. 1 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej 1 („dyrektywa VAT”) Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, może upoważnić każde państwo członkowskie do wprowadzenia szczególnych środków stanowiących odstępstwo od przepisów wspomnianej dyrektywy w celu upraszczania poboru VAT lub zapobiegania niektórym formom uchylania się od opodatkowania lub unikania opodatkowania.
Pismem, które wpłynęło do Komisji w dniu 17 kwietnia 2020 r., Łotwa wystąpiła z wnioskiem o upoważnienie do dalszego stosowania do dnia 31 grudnia 2024 r. środka stanowiącego odstępstwo od art. 287 dyrektywy VAT, pozwalającego Łotwie na zwolnienie z VAT podatników, których roczny obrót nie przekracza kwoty 40 000 EUR.
Zgodnie z art. 395 ust. 2 dyrektywy VAT pismem z dnia 19 maja 2020 r. Komisja poinformowała pozostałe państwa członkowskie o wniosku złożonym przez Łotwę. Pismem z dnia 20 maja 2020 r. Komisja powiadomiła Łotwę, że posiada wszystkie informacje niezbędne do rozpatrzenia wniosku.
1.KONTEKST WNIOSKU
•Przyczyny i cele wniosku
Przepisy tytułu XII rozdział 1 dyrektywy VAT umożliwiają państwom członkowskim stosowanie procedur szczególnych w odniesieniu do małych przedsiębiorstw, w tym przewidują możliwość przyznania zwolnienia z podatku podatnikom, których obrót roczny nie przekracza określonego progu. Zwolnienie takie oznacza, że podatnik nie musi naliczać podatku VAT za swoje dostawy towarów i świadczone przez siebie usługi i w konsekwencji nie może odliczyć naliczonego VAT.
Zgodnie z art. 287 pkt 10 dyrektywy VAT Łotwa może przyznać zwolnienie z VAT podatnikom, których roczny obrót nie przekracza równowartości 17 200 EUR w walucie krajowej zgodnie z kursem wymiany w dniu jej przystąpienia. Na mocy decyzji wykonawczej Rady 2010/584/UE 2 Łotwa była upoważniona do stosowania wyższego progu, a zatem do przyznania zwolnienia z VAT podatnikom, których roczny obrót nie przekracza 50 000 EUR. Środek stanowiący odstępstwo został przedłużony decyzją wykonawczą Rady 2014/796/UE 3 do dnia 31 grudnia 2017 r. Decyzją wykonawczą Rady (UE) 2017/2408 4 upoważniono Łotwę do przedłużenia środka do dnia 31 grudnia 2020 r., a jednocześnie do obniżenia progu zwolnienia z 50 000 EUR do 40 000 EUR.
Według władz łotewskich środek ułatwia pobór podatku VAT, co umożliwia Łotwie uproszczenie procedur administracyjnych dla małych przedsiębiorstw i tym samym zmniejszenie ciążącego na nich obciążenia administracyjnego. Środek zmniejsza ponadto obciążenie pracą organów podatkowych.
Władze łotewskie wyjaśniły ponadto, że w ostatnich latach odnotowały spadek liczby płatników zarejestrowanych do celów VAT – częściowo z powodu szybszego usuwania podatników VAT z rejestru VAT w wyniku środków przyjętych w celu zwalczania oszustw związanych z VAT – a jednocześnie dalszy wzrost dochodów z VAT i spadek kosztów ponoszonych przez łotewskie organy podatkowe na pobranie jednego euro. Wyniki te, w połączeniu z faktem, że kraje sąsiadujące z Łotwą mają podobne progi stosowania procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw (próg w Estonii ustalono na 40 000 EUR, a próg na Litwie – na 45 000 EUR), sugerują utrzymanie progu na obecnym poziomie. Z szacunków władz łotewskich wynika, że dalsze obniżenie tego progu nie będzie miało znaczącego pozytywnego wpływu na sytuację budżetową ani nie zwiększy liczby osób zarejestrowanych do celów VAT, ponieważ – jak pokazują rzeczywiste dane za 2018 r. – wpływ na sytuację budżetową i liczbę przedsiębiorstw był niższy niż przewidywano. Natomiast zwiększenie progu, na przykład do 50 000 EUR, miałoby negatywny wpływ na budżet.
Środek ma charakter fakultatywny. Oznacza to, że małe przedsiębiorstwa, których obrót nie przekracza tego progu, nadal będą miały możliwość korzystania z prawa do stosowania zasad ogólnych VAT.
Aby można było ocenić, czy środek pozostaje odpowiedni i skuteczny, prawo do stosowania odstępstwa przyznaje się zazwyczaj na czas określony. Przepisy art. 281–294 dyrektywy VAT dotyczące procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw były ponadto niedawno przedmiotem przeglądu. Nowa dyrektywa ustanawiająca uproszczenia przepisów dotyczących podatku VAT dla małych przedsiębiorstw 5 wymaga, by państwa członkowskie przyjęły i opublikowały – najpóźniej do dnia 31 grudnia 2024 r. – przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne, które są niezbędne do zapewnienia zgodności z nowymi przepisami. Państwa członkowskie będą musiały stosować te przepisy krajowe od dnia 1 stycznia 2025 r.
Należy zatem upoważnić Łotwę do stosowania środka stanowiącego odstępstwo do dnia 31 grudnia 2024 r.
•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki
Środek stanowiący odstępstwo jest zgodny z duchem nowej dyrektywy zmieniającej art. 281–294 dyrektywy VAT dotyczące procedury szczególnej dla małych przedsiębiorstw, która jest wynikiem planu działania w sprawie VAT 6 i ma na celu stworzenie nowoczesnego i uproszczonego systemu dla tych przedsiębiorstw. W szczególności środek ten ma na celu ograniczenie kosztów przestrzegania przepisów w zakresie VAT oraz ograniczenie zakłóceń konkurencji, zarówno na szczeblu krajowym, jak i na szczeblu UE, ograniczenie negatywnych skutków efektu progowego oraz ułatwianie prowadzenia działalności gospodarczej, a także monitorowania przez administracje podatkowe.
Próg 40 000 EUR jest ponadto zgodny z nową dyrektywą, gdyż dyrektywa umożliwia państwom członkowskim ustalenie progu rocznego obrotu wymaganego do zwolnienia z VAT na poziomie nie wyższym niż 85 000 EUR (lub jego równowartości w walucie krajowej).
Podobne odstępstwa, umożliwiające zwolnienie z VAT podatników, których roczny obrót nie przekracza określonego progu, jak przewidziano w art. 285 i 287 dyrektywy VAT, zostały przyznane innym państwom członkowskim. Malcie 7 przyznano próg w wysokości 20 000 EUR; Niderlandom 8 przyznano próg w wysokości 25 000 EUR; Włochom 9 przyznano próg w wysokości 30 000 EUR; Luksemburgowi 10 przyznano próg w wysokości 35 000 EUR; Polsce 11 i Estonii 12 przyznano próg w wysokości 40 000 EUR; Chorwacji 13 i Litwie 14 przyznano próg w wysokości 45 000 EUR; Węgrom 15 przyznano próg w wysokości 48 000 EUR; Słowenii 16 przyznano próg w wysokości 50 000 EUR; a Rumunii 17 przyznano próg w wysokości 88 500 EUR.
Jak już wspomniano, odstępstwa od dyrektywy VAT powinny być zawsze ograniczone w czasie, aby można było ocenić ich efekty. Uwzględnienie daty wygaśnięcia środka szczególnego w dniu 31 grudnia 2024 r., o które ubiega się Łotwa, jest zgodne z wymogami nowej dyrektywy w sprawie uproszczenia przepisów w zakresie VAT dla małych i średnich przedsiębiorstw. Dyrektywa ta stanowi, że z dniem 1 stycznia 2025 r. państwa członkowskie będą musiały stosować przepisy krajowe, które będą zobowiązane przyjąć w celu zapewnienia przestrzegania przepisów tej dyrektywy.
Proponowany środek jest zatem zgodny z przepisami dyrektywy VAT.
•Spójność z innymi politykami Unii
Komisja stale podkreśla w swoich rocznych programach prac potrzebę upraszczania przepisów dotyczących małych przedsiębiorstw. W tym względzie w programie prac Komisji na 2020 r. 18 została ujęta specjalna strategia na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw, która pomoże im w prowadzeniu i rozszerzaniu działalności. Środek stanowiący odstępstwo jest zgodny z takimi celami, jeśli chodzi o reguły fiskalne. Jest on zwłaszcza zgodny z programem prac Komisji na 2017 r. 19 , w którym odniesiono się w szczególności do kwestii VAT i wskazano, że obciążenie administracyjne dla małych przedsiębiorstw związane z przestrzeganiem przepisów dotyczących VAT jest znaczne, a innowacje techniczne są źródłem nowych wyzwań dla skutecznego poboru podatków; w programie tym podkreślono także potrzebę uproszczenia VAT dla mniejszych przedsiębiorstw.
Środek jest również zgodny ze strategią jednolitego rynku z 2015 r. 20 , w ramach której Komisja określiła środki mające wspomóc rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, między innymi poprzez zmniejszenie obciążeń administracyjnych, które uniemożliwiają im pełne korzystanie z jednolitego rynku. Jest on również zgodny z duchem komunikatu Komisji z 2013 r. pt. „Plan działania na rzecz przedsiębiorczości do 2020 r.: Pobudzanie ducha przedsiębiorczości w Europie” 21 , w którym podkreślono potrzebę uproszczenia przepisów podatkowych dla małych przedsiębiorstw.
I wreszcie środek jest zgodny z polityką UE dotyczącą małych i średnich przedsiębiorstw, określoną w komunikacie z 2016 r. w sprawie przedsiębiorstw typu start-up 22 , oraz z komunikatem z 2008 r. „Najpierw myśl na małą skalę” – Program „Small Business Act” dla Europy 23 , w którym wezwano państwa członkowskie do uwzględnienia szczególnego charakteru MŚP przy opracowywaniu prawodawstwa i do uproszczenia istniejącego otoczenia regulacyjnego.
2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ
•Podstawa prawna
Art. 395 dyrektywy VAT.
•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)
Biorąc pod uwagę przepis dyrektywy VAT będący podstawą wniosku, należy stwierdzić, że wniosek wchodzi w zakres wyłącznych kompetencji Unii Europejskiej. Zasada pomocniczości nie ma zatem zastosowania.
•Proporcjonalność
Niniejsza decyzja dotyczy upoważnienia udzielonego państwu członkowskiemu w odpowiedzi na jego własny wniosek i nie stanowi żadnego zobowiązania.
Biorąc pod uwagę ograniczony zakres odstępstwa, omawiany środek szczególny jest proporcjonalny do wyznaczonego celu, tj. uproszczenia poboru podatku VAT dla małych podatników oraz dla organów podatkowych.
•Wybór instrumentu
Proponowany instrument to decyzja wykonawcza Rady.
Zgodnie z art. 395 dyrektywy VAT odstępstwo od wspólnych przepisów dotyczących podatku VAT jest możliwe jedynie na podstawie upoważnienia Rady, stanowiącej jednomyślnie na wniosek Komisji. Decyzja wykonawcza Rady jest najwłaściwszym instrumentem, ponieważ może być skierowana do poszczególnych państw członkowskich.
3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW
•Konsultacje z zainteresowanymi stronami
Nie przeprowadzono konsultacji z zainteresowanymi stronami. Niniejszy wniosek opiera się na wniosku złożonym przez Łotwę i dotyczy wyłącznie tego państwa członkowskiego.
•Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej
Nie zaistniała potrzeba skorzystania z pomocy ekspertów zewnętrznych.
•Ocena skutków
Wniosek dotyczący decyzji wykonawczej Rady upoważnia Łotwę do dalszego stosowania zwolnienia z podatku VAT wobec podatników, których roczny obrót nie przekracza 40 000 EUR. Osoby, których obrót podlegający opodatkowaniu nie przekracza tego progu, nie muszą się rejestrować do celów podatku VAT, a tym samym w wyniku zastosowania tego środka zmniejszy się ich obciążenie administracyjne, gdyż nie będą one zobowiązane do prowadzenia ewidencji VAT i składania deklaracji VAT. Następnie środek będzie miał potencjalnie pozytywny wpływ na administrację podatkową, ponieważ zmniejszy jej obciążenie administracyjne.
Według władz łotewskich obniżenie progu rejestracji do celów VAT z 50 000 EUR do 40 000 EUR miało wygenerować dodatkowe dochody budżetu państwa z tytułu VAT w wysokości 5,9 mln EUR i doprowadzić do rejestracji do celów VAT dodatkowych 3 426 osób rocznie. Aby określić faktyczny wpływ na sytuację budżetową, uwzględniono osoby zarejestrowane do celów VAT, których całkowita wartość transakcji w deklaracjach VAT z 2018 r. wynosiła od 40 000 EUR do 50 000 EUR, a które nie były zarejestrowane do celów VAT w 2017 r. Zakłada się, że wpływ budżetowy stanowi całkowitą kwotę VAT zadeklarowaną przez te osoby zarejestrowane do celów VAT, która w 2018 r. wyniosła 2,8 mln EUR. Liczba tego typu zarejestrowanych płatników VAT wynosi 2 636, co można uznać za wzrost liczby płatników VAT dzięki temu środkowi. Dane z deklaracji VAT za 2019 r. wskazują, że osoby zarejestrowane do celów VAT wykazujące łączną wartość transakcji zgłoszonych w deklaracjach VAT w wysokości od 40 000 EUR do 50 000 EUR wygenerowały dochody dla budżetu państwa w wysokości 10,7 mln EUR, podczas gdy w 2018 r. kwota ta wyniosła 5,8 mln EUR. W związku z tym władze łotewskie stwierdziły, że wpływ tego środka na budżet państwa jest pozytywny, chociaż nieco niższy, niż wcześniej przewidywano.
Zdaniem władz łotewskich dalsze obniżenie tego progu nie będzie miało znaczącego pozytywnego wpływu na sytuację budżetową ani nie zwiększy liczby osób zarejestrowanych do celów VAT, ponieważ – jak pokazują rzeczywiste dane za 2018 r. – wpływ na sytuację budżetową i liczbę przedsiębiorstw był niższy, niż przewidywano. Natomiast zwiększenie progu, na przykład do 50 000 EUR, miałoby negatywny wpływ na budżet.
Ten środek stanowiący odstępstwo będzie dla podatników nieobowiązkowy. Podatnicy będą mogli też wybrać stosowanie zasad ogólnych VAT zgodnie z art. 290 dyrektywy 2006/112/WE.
•Prawa podstawowe
Wniosek nie ma żadnych skutków dla ochrony praw podstawowych.
4.WPŁYW NA BUDŻET
Wniosek nie będzie miał negatywnego wpływu na budżet UE, ponieważ Łotwa dokona obliczenia rekompensaty zgodnie z art. 6 rozporządzenia Rady (EWG, Euratom) nr 1553/89.
2020/0138 (NLE)
Wniosek
DECYZJA WYKONAWCZA RADY
zmieniająca decyzję wykonawczą (UE) 2017/2408 upoważniającą Republikę Łotewską do stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 287 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając dyrektywę Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej 24 , w szczególności jej art. 395 ust. 1 akapit pierwszy,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1)Zgodnie z art. 287 pkt 10 dyrektywy 2006/112/WE Łotwa może przyznać zwolnienie z podatku od wartości dodanej (VAT) podatnikom, których roczny obrót nie przekracza równowartości 17 200 EUR w walucie krajowej zgodnie z kursem wymiany w dniu przystąpienia Łotwy.
(2)Decyzją wykonawczą Rady 2010/584/UE 25 upoważniono Łotwę do wprowadzenia do dnia 31 grudnia 2013 r., w drodze środka szczególnego stanowiącego odstępstwo od art. 287 dyrektywy 2006/112/WE („środek stanowiący odstępstwo”), zwolnienia dla podatników, których roczny obrót nie przekracza 50 000 EUR. Środek został przedłużony decyzją wykonawczą Rady 2014/796/UE 26 do dnia 31 grudnia 2017 r.
(3)Decyzją wykonawczą Rady (UE) 2017/2408 27 Łotwę upoważniono do przedłużenia środka stanowiącego odstępstwo do dnia 31 grudnia 2020 r. oraz do obniżenia progu zwolnienia z 50 000 EUR do 40 000 EUR.
(4)Pismem, które wpłynęło do Komisji w dniu 17 kwietnia 2020 r., Łotwa zwróciła się o upoważnienie do dalszego stosowania środka stanowiącego odstępstwo do dnia 31 grudnia 2024 r., czyli do dnia, do którego państwa członkowskie mają dokonać transpozycji dyrektywy Rady (UE) 2020/285 28 , w której ustanowiono prostsze zasady dotyczące VAT dla małych przedsiębiorstw. Dyrektywa ta określa również maksymalny próg umożliwiający państwom członkowskim zwolnienie podatników, których roczny obrót nie przekracza 85 000 EUR lub równowartości tej kwoty w walucie krajowej.
(5)Zgodnie z art. 395 ust. 2 akapit drugi dyrektywy 2006/112/WE pismem z dnia 19 maja 2020 r. Komisja poinformowała pozostałe państwa członkowskie o wniosku złożonym przez Łotwę. Pismem z dnia 20 maja 2020 r. Komisja zawiadomiła Łotwę, że posiada wszystkie informacje niezbędne do rozpatrzenia wniosku.
(6)Środek stanowiący odstępstwo jest zgodny z dyrektywą (UE) 2020/285, której celem jest ograniczenie kosztów przestrzegania przepisów dotyczących VAT ponoszonych przez małe przedsiębiorstwa oraz zakłóceń konkurencji, zarówno na szczeblu krajowym, jak i na szczeblu UE, a także ograniczenie negatywnego wpływu przechodzenia ze zwolnienia z podatku na opodatkowanie (tzw. efekt progowy). Celem dyrektywy jest także ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej przez małe przedsiębiorstwa oraz monitorowania przez administracje podatkowe. Próg w wysokości 40 000 EUR jest zgodny z art. 284 dyrektywy 2006/112/WE zmienionej dyrektywą (UE) 2020/285.
(7)Ten środek stanowiący odstępstwo nadal będzie dla podatników nieobowiązkowy. Podatnicy nadal będą mogli wybrać stosowanie zasad ogólnych VAT zgodnie z art. 290 dyrektywy 2006/112/WE.
(8)Według informacji przedstawionych przez Łotwę środek stanowiący odstępstwo będzie miał tylko nieznaczny wpływ na łączną kwotę dochodów podatkowych pobieranych przez Łotwę na etapie ostatecznej konsumpcji.
(9)Środek stanowiący odstępstwo nie wpłynie negatywnie na zasoby własne Unii pochodzące z VAT, ponieważ Łotwa obliczy rekompensatę zgodnie z art. 6 rozporządzenia Rady (EWG, Euratom) nr 1553/89 29 .
(10)Biorąc pod uwagę potencjalny pozytywny wpływ środka stanowiącego odstępstwo na zmniejszenie obciążenia administracyjnego i kosztów przestrzegania przepisów dla małych przedsiębiorstw oraz dla organów podatkowych, a także brak znaczącego wpływu na całkowite dochody z tytułu VAT, należy upoważnić Łotwę do dalszego stosowania środka stanowiącego odstępstwo.
(11)Upoważnienie do stosowania środka stanowiącego odstępstwo powinno być ograniczone w czasie. Termin powinien być wystarczający, aby umożliwić ocenę skuteczności i adekwatności progu. Zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/285 państwa członkowskie mają ponadto do dnia 31 grudnia 2024 r. przyjąć i opublikować przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania art. 1 tej dyrektywy i stosować te przepisy od dnia 1 stycznia 2025 r. Należy zatem upoważnić Łotwę do stosowania środka stanowiącego odstępstwo do dnia 31 grudnia 2024 r.
(12)Należy zatem odpowiednio zmienić decyzję wykonawczą (UE) 2017/2408,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Artykuł 1
W art. 2 decyzji wykonawczej (UE) 2017/2408 akapit drugi otrzymuje brzmienie:
„Niniejszą decyzję stosuje się do dnia 31 grudnia 2024 r.”.
Artykuł 2
Niniejsza decyzja skierowana jest do Republiki Łotewskiej.
Sporządzono w Brukseli dnia […] r.
W imieniu Rady
Przewodniczący