KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 21.2.2019
COM(2019) 90 final
2019/0043(NLE)
Wniosek
DECYZJA RADY
w sprawie zawarcia Umowy o statusie między Unią Europejską a Czarnogórą dotyczącej działań prowadzonych przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej na terytorium Czarnogóry
UZASADNIENIE
1.KONTEKST WNIOSKU
•Przyczyny i cele wniosku
Art. 54 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1624 z dnia 14 września 2016 r. w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej 1 przewiduje, że Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej może koordynować współpracę operacyjną między państwami członkowskimi i państwami trzecimi w odniesieniu do zarządzania granicami zewnętrznymi. W związku z powyższym Agencja może realizować działania na granicach zewnętrznych z udziałem jednego lub większej liczby państw członkowskich i państwa trzeciego sąsiadującego z jednym lub większą liczbą tych państw członkowskich, pod warunkiem uzyskania zgody tego sąsiadującego państwa trzeciego, w tym na terytorium tego państwa trzeciego.
Zgodnie z art. 54 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2016/1624, jeżeli przewiduje się rozmieszczenie zespołów Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej w państwach trzecich do działań, w ramach których członkom zespołów mają zostać przyznane uprawnienia wykonawcze lub jeżeli jest to wymagane w ramach innych działań w państwach trzecich, Unia zawiera z danym państwem trzecim umowę o statusie. Umowa o statusie obejmuje wszelkie aspekty niezbędne do prowadzenia działań. W szczególności określa ona zakres operacji, zakres odpowiedzialności karnej i cywilnej oraz zadania i uprawnienia członków zespołów. Umowa o statusie zapewnia pełne poszanowanie praw podstawowych w czasie tych operacji.
Na podstawie wytycznych negocjacyjnych przyjętych przez Radę Komisja Europejska wynegocjowała z Czarnogórą umowę o statusie mającą na celu ustanowienie ram prawnych, które umożliwią natychmiastowe działanie poprzez ustalenie planów operacyjnych w razie potrzeby szybkiej reakcji. Aktualnie Czarnogóra nie jest powszechnie wykorzystywana przez migrantów jako kraj tranzytowy, sytuacja może się jednak zmienić, jak miało to już miejsce w przeszłości. Sieci przestępczości zorganizowanej szybko dopasowują swoje trasy i metody przemytu migrantów do nowych okoliczności. W związku z obowiązywaniem umowy o statusie odpowiedzialne organy Czarnogóry i państw członkowskich UE, koordynowane przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej, znajdą się w lepszej pozycji do szybkiego podjęcia działań w razie takiego rozwoju sytuacji.
Załączony wniosek dotyczący decyzji Rady stanowi instrument prawny umożliwiający zawarcie umowy o statusie między Unią Europejską a Czarnogórą.
W dniu 16 października 2017 r. Komisja otrzymała od Rady upoważnienie do rozpoczęcia negocjacji z Czarnogórą w sprawie umowy o statusie dotyczącej działań prowadzonych przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej na terytorium Czarnogóry.
Negocjacje dotyczące umowy o statusie otwarto i zakończono dnia 5 lipca 2018 r. Negocjacje zostaną pomyślnie zakończone parafowaniem projektu umowy o statusie w późniejszym czasie.
Komisja uważa, że osiągnięto cele wyznaczone przez Radę w jej wytycznych negocjacyjnych i że umowa o statusie może zostać przyjęta przez Unię.
Państwa członkowskie były informowane o przebiegu negocjacji, zasięgano także ich opinii na forum stosownych grup roboczych Rady.
•Stosunek do obowiązujących umów dwustronnych
Umowa między chorwackim Ministerstwem Spraw Wewnętrznych a Ministerstwem Spraw Wewnętrznych Czarnogóry w sprawie współpracy policyjnej weszła w życie w odniesieniu do Chorwacji w dniu 11 listopada 2011 r. (NN/MU nr 15/2011).
Wdrożone jest już natomiast porozumienie robocze (które jest obecnie aktualizowane) między Czarnogórą a Europejską Agencją Straży Granicznej i Przybrzeżnej; obejmuje ono w szczególności regularne uczestnictwo przedstawicieli właściwych organów Czarnogóry we wspólnych operacjach prowadzonych przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej, jako obserwatorów na terytorium państw członkowskich.
Czarnogóra odnotowała dobrą współpracę transgraniczną – zwłaszcza na poziomie technicznym – ze wszystkimi swoimi sąsiadami i zadowalające postępy w negocjacjach dotyczących pewnej liczby umów z Serbią, Bośnią i Hercegowiną oraz Chorwacją. Protokołem między ministerstwami spraw wewnętrznych Czarnogóry, Albanii i Kosowa* ustanowiono wspólne centrum współpracy policyjnej w Plavie, mające na celu rozwój transgranicznej współpracy w dziedzinie zwalczania przestępczości w drodze intensywniejszej wymiany informacji operacyjnych oraz ściślejszej koordynacji wspólnych działań na rzecz bezpieczeństwa. Wspólne centrum współpracy policyjnej zostało oficjalnie otwarte w dniu 30 maja 2017 r.
2 •Spójność z innymi politykami Unii
Europejski program w zakresie migracji opiera się na czterech filarach. Jednym z nich jest zarządzanie granicami: obejmuje ono lepsze zarządzanie granicami zewnętrznymi UE, w szczególności w postaci solidarności z państwami członkowskimi usytuowanymi na granicach zewnętrznych oraz zwiększania wydajności przejść granicznych. Wzmocniona kontrola granic byłej jugosłowiańskiej Czarnogóry wpłynie również pozytywnie na zewnętrzne granice UE oraz granice Czarnogóry. Dalsze zwiększanie bezpieczeństwa na granicach zewnętrznych jest ponadto zgodne z Europejską agendą bezpieczeństwa.
2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ
•Podstawa prawna
Podstawę prawną niniejszego wniosku stanowi art. 77 ust. 2 lit. b) i d) oraz art. 79 ust. 2 lit. c) TFUE w związku z art. 218 ust. 6 lit. a) TFUE.
Zawarcie przez Unię Europejską umowy o statusie jest wyraźnie przewidziane w art. 54 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2016/1624, który stanowi, że jeżeli przewiduje się rozmieszczenie zespołów Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej w państwach trzecich do działań, w ramach których członkom zespołów mają zostać przyznane uprawnienia wykonawcze lub jeżeli jest to wymagane w ramach innych działań w państwach trzecich, Unia zawiera z danym państwem trzecim umowę o statusie.
Art. 3 ust. 2 TFUE stanowi, że Unia ma wyłączną kompetencję do zawierania umów międzynarodowych, jeżeli ich zawarcie zostało przewidziane w akcie ustawodawczym Unii. Art. 54 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2016/1624 przewiduje zawarcie umowy o statusie między Unią Europejską a danym państwem trzecim. W związku z tym załączona umowa z Czarnogórą należy do wyłącznej kompetencji Unii Europejskiej.
Na podstawie art. 218 ust. 6 lit. a) ppkt v) TFUE do zawarcia przedmiotowej umowy konieczna jest zgoda Parlamentu Europejskiego.
•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)
Nie dotyczy.
•Proporcjonalność
Mając na uwadze, że sieci przestępczości zorganizowanej szybko dostosowują swoje trasy i metody przemytu nielegalnych migrantów, zaangażowanie UE jest niezbędne w celu poprawy kontroli na granicach Republiki Serbii. Obowiązywanie umowy o statusie jest niezbędne, aby umożliwić odpowiedzialnym organom Czarnogóry i państw członkowskich UE, koordynowanym przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej, szybkie podjęcie działań w razie takiego rozwoju sytuacji. Pozwoli ona Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej na rozmieszczanie zespołów Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej w przypadku nagłego napływu migranów o nieuregulowanym statusie.
•Wybór instrumentu
Wniosek ten jest zgodny z art. 218 ust. 6 lit. a) TFUE, który przewiduje przyjęcie decyzji Rady dotyczących umów międzynarodowych, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego. Nie istnieje żaden inny instrument prawny, który mógłby posłużyć do osiągnięcia celu wyrażonego w niniejszym wniosku.
3.WYNIKI OCENY EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW
•Oceny ex post/kontrole sprawności obowiązującego prawodawstwa
Nie dotyczy
•Konsultacje z zainteresowanymi stronami
Nie dotyczy
•Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej
Nie dotyczy
•Ocena skutków
Ocena skutków nie była konieczna do negocjacji umowy o statusie.
•Sprawność regulacyjna i uproszczenie
Ponieważ będzie to nowa umowa, nie można było przeprowadzić oceny ani kontroli sprawności istniejących instrumentów.
•Prawa podstawowe
Projekt umowy o statusie zawiera przepisy gwarantujące ochronę praw podstawowych osobom dotkniętym w wyniku działań członków zespołu zaangażowanych w operację koordynowaną przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej.
Przepisy dotyczące praw podstawowych zostały szczegółowo wyjaśnione w pkt 5 „Elementy fakultatywne”.
4.WPŁYW NA BUDŻET
Umowa o statusie nie pociąga za sobą skutków finansowych. Koszty generuje rozmieszczenie zespołów Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej na podstawie planu operacyjnego i odpowiedniej umowy o udzielenie dotacji; są one pokrywane z budżetu Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej. Przyszłe operacje na podstawie umowy o statusie będą finansowane ze środków własnych Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej.
Według oceny skutków finansowych załączonej do projektu rozporządzenia w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej dotyczącej wydatków Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej na wzmocnioną współpracę z państwami trzecimi (w tym na możliwe wspólne operacje z krajami sąsiadującymi) przeznaczać się będzie w latach 2017–2020 średnio 6,090 mln EUR rocznie.
1.1.5.ELEMENTY FAKULTATYWNE
•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania
Komisja zapewni prawidłowe monitorowanie wdrożenia umowy o statusie.
Czarnogóra i Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej razem przeprowadzają ocenę każdej wspólnej operacji lub szybkiej interwencji na granicy.
W szczególności Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej, Czarnogóra oraz państwa członkowskie uczestniczące w konkretnym działaniu sporządzają sprawozdanie na temat stosowania postanowień umowy, w tym na temat przetwarzania danych osobowych, po zakończeniu każdego z działań.
•Dokumenty wyjaśniające (w przypadku dyrektyw)
Nie dotyczy.
•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku
Zakres umowy
Na mocy przedmiotowej umowy Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej może rozmieścić zespoły Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej wyposażone w uprawnienia wykonawcze na terytorium Czarnogóry celem przeprowadzenia wspólnych operacji, szybkich interwencji na granicy i operacji powrotowych.
Zespoły Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej mogą być rozmieszczane na terytorium Czarnogóry wyłącznie w regionach graniczących z granicami zewnętrznymi UE, a członkowie zespołów dysponują uprawnieniami wykonawczymi na tych obszarach Czarnogóry, zgodnie z ustaleniami zawartymi w planie operacyjnym.
Przedmiotowa umowa ani żadne działania zrealizowane w ramach jej wdrażania przez państwa członkowskie Unii Europejskiej i Czarnogórę lub w ich imieniu, w tym tworzenie planów operacyjnych lub udział w operacjach transgranicznych, nie mają wpływu na status oraz wyznaczenie terytoriów państw, których dotyczy umowa, na mocy prawa międzynarodowego.
Uruchomienie działania
Działanie może zostać uruchomione z inicjatywy Agencji. Właściwe organy Czarnogóry mogą zwrócić się do Agencji z wnioskiem o rozważenie uruchomienia działania. Wykonanie działania wymaga zgody właściwych organów Czarnogóry oraz Agencji.
Plan operacyjny
Przed każdą wspólną operacją lub szybką interwencją na granicy konieczne jest uzgodnienie planu operacyjnego między Agencją a Czarnogórą. Plan operacyjny musi także zostać zatwierdzony przez państwo członkowskie lub państwa członkowskie graniczące z obszarem operacyjnym.
Plan ten określa szczegółowo organizacyjne i proceduralne aspekty wspólnej operacji lub szybkiej interwencji na granicy, w tym opis i ocenę sytuacji, operacyjne cele i zadania, koncepcję operacyjną, rodzaj wyposażenia technicznego, które ma zostać wykorzystane, plan realizacji, współpracę z państwami trzecimi, innymi agencjami i organami Unii lub organizacjami międzynarodowymi, przepisy dotyczące praw podstawowych, w tym ochrony danych osobowych, koordynację, komunikację, dowodzenie, kontrolę i strukturę sprawozdawczości, ustalenia organizacyjne i logistykę, ocenę i finansowe aspekty wspólnej operacji lub szybkiej interwencji na granicy. Czarnogóra i Agencja dokonują wspólnie oceny wspólnej operacji lub szybkiej interwencji na granicy.
Zadania i uprawnienia członków zespołów
Zasadniczo zespoły mają prawo do wykonywania zadań i dysponowania uprawnieniami wykonawczymi niezbędnymi do przeprowadzania kontroli granicznej i operacji powrotowych. Zespoły muszą przestrzegać prawa i innych przepisów Czarnogóry.
Zespoły działają na terytorium Czarnogóry jedynie na polecenie i w obecności funkcjonariuszy straży granicznej lub innego właściwego członka personelu Czarnogóry. Czarnogóra może w drodze wyjątku upoważnić członków zespołu do działania w jej imieniu.
Członkowie zespołu noszą, w stosownych przypadkach, własne umundurowanie, a na nim widoczny identyfikator oraz niebieską opaskę z insygniami Unii i Agencji. Ponadto muszą posiadać dokument akredytacyjny w celu ułatwienia identyfikacji przez krajowe władze Czarnogóry.
Członkowie zespołu mogą nosić broń służbową, amunicję i sprzęt w zakresie, w jakim są do tego upoważnieni na mocy przepisów krajowych ich państwa. Władze Czarnogóry informują wcześniej Agencję o dopuszczalnych rodzajach broni służbowej, amunicji i sprzętu oraz o warunkach ich użycia.
Członkowie zespołu mogą używać siły, w tym broni służbowej, amunicji i wyposażenia, za zgodą ich państwa oraz władz Czarnogóry, w obecności funkcjonariuszy straży granicznej Czarnogóry lub innego właściwego personelu i zgodnie z prawem Czarnogóry. Władze Czarnogóry mogą upoważnić członków zespołu do użycia siły także podczas nieobecności jej strażników granicznych.
Czarnogóra może upoważnić członków zespołu do korzystania z jej krajowych baz danych, jeśli jest to konieczne do wypełnienia celów operacyjnych określonych w planie operacyjnym. Przed rozmieszczeniem członków zespołu władze Czarnogóry informują Agencję o krajowych bazach danych, które mogą zostać wykorzystane zgodnie z krajowymi przepisami Czarnogóry dotyczącymi ochrony danych.
Zawieszenie i zakończenie działania
Zarówno Agencja, jak i organy Czarnogóry mogą zawiesić lub zakończyć działanie, jeżeli uznają, że postanowienia umowy lub planu operacyjnego nie są przestrzegane przez drugą stronę.
Przywileje i immunitety członków zespołu
Członkowie zespołu korzystają z immunitetu od jurysdykcji karnej Czarnogóry w odniesieniu do wszystkich działań wykonywanych podczas pełnienia obowiązków służbowych („na służbie”), nie mogą jednak korzystać z immunitetu w odniesieniu do czynów popełnionych „poza służbą”.
W planie operacyjnym dokładnie określa się działania wyłączone spod jurysdykcji karnej Czarnogóry.
W przypadku zarzutu popełnienia przestępstwa przez członka zespołu dyrektor wykonawczy Agencji, przed wszczęciem postępowania sądowego, przedkłada właściwym organom sądowym Czarnogóry dokument poświadczający, czy działanie, o którym mowa, zostało podjęte podczas pełnienia obowiązków służbowych czy poza nimi. Dyrektor wykonawczy Agencji podejmuje decyzję po dokładnym rozważeniu wszelkich oświadczeń złożonych przez właściwy organ państwa członkowskiego, który wysłał danego funkcjonariusza straży granicznej lub innego właściwego członka personelu, oraz przez właściwe organy Czarnogóry. Poświadczenie dyrektora wykonawczego Agencji jest wiążące dla właściwych organów Czarnogóry.
Przywileje przyznane członkom zespołu i immunitet od jurysdykcji karnej Czarnogóry nie wyłączają ich spod jurysdykcji rodzimego państwa członkowskiego.
Podobny system ma zastosowanie do ustalenia odpowiedzialności cywilnej lub administracyjnej członków zespołu.
Immunitet członków zespołu od jurysdykcji karnej, cywilnej i administracyjnej Czarnogóry może zostać uchylony przez państwo członkowskie, które wysłało danego funkcjonariusza straży granicznej lub innego właściwego członka personelu. Uchylenie takie musi zawsze być jednoznacznie wyrażone.
Członkowie zespołu, którzy są świadkami, mogą być zobowiązani do przedstawienia dowodów w postaci oświadczenia i zgodnie z czarnogórskimi przepisami proceduralnymi.
Umowa przewiduje mechanizm mający na celu kompensację szkód. Mechanizm kompensacyjny opiera się na art. 42 rozporządzenia (UE) 2016/1624 w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez członka zespołu „na służbie”, odpowiedzialność ponosi Czarnogóra. Jeżeli szkoda została wyrządzona „na służbie” przez członka zespołu z uczestniczącego państwa członkowskiego wskutek rażącego niedbalstwa lub umyślnego naruszenia przepisów lub jeżeli czyn został popełniony „poza służbą”, Czarnogóra może zażądać za pośrednictwem dyrektora wykonawczego Agencji wypłacenia odszkodowania przez dane uczestniczące państwo członkowskie. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez personel Agencji, Czarnogóra może zażądać wypłacenia odszkodowania przez Agencję.
W stosunku do członków zespołu nie mogą być przedsięwzięte żadne środki egzekucyjne z wyjątkiem przypadków, w których wszczęto przeciwko nim postępowanie cywilne niepowiązane z obowiązkami służbowymi.
Mienie członków zespołu niezbędne do wykonywania obowiązków służbowych nie podlega zajęciu. W postępowaniu cywilnym członkowie zespołu nie podlegają ograniczeniu wolności osobistej ani innym środkom przymusu.
Członkowie zespołu są zwolnieni z podlegania przepisom dotyczącym zabezpieczenia społecznego, które mogą obowiązywać w Czarnogórze w odniesieniu do usług świadczonych przez Agencję. Są oni ponadto zwolnieni w Czarnogórze z wszelkich form opodatkowania dochodów i wynagrodzenia wypłacanych im przez Agencję lub ich państwa członkowskie, a także wszelkich innych dochodów pochodzących spoza Czarnogóry.
Władze Czarnogóry zezwalają na przywóz i wywóz przedmiotów przeznaczonych do osobistego użytku członków zespołu i przyznają zwolnienie z wszelkich ceł, podatków i innych związanych z tym należności (z wyjątkiem należności za przechowywanie, przewóz i podobne usługi) w odniesieniu do takich przedmiotów.
Osobisty bagaż członków zespołu podlega kontroli tylko w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że zawiera on przedmioty, które nie są przeznaczone do osobistego użytku członków zespołu, lub przedmioty, których przywóz lub wywóz jest zabroniony na podstawie przepisów Czarnogóry lub które podlegają jej przepisom w zakresie kwarantanny. Kontrola takiego bagażu osobistego jest przeprowadzana jedynie w obecności zainteresowanego członka / zainteresowanych członków zespołu lub upoważnionego przedstawiciela Agencji.
Dokumenty, korespondencja i mienie członków zespołu są nietykalne, z wyjątkiem sytuacji przedsięwzięcia środków egzekucyjnych.
Dokument akredytacyjny
Agencja, we współpracy z Czarnogórą wystawia członkom zespołu dokument akredytacyjny, który umożliwia organom Czarnogóry stwierdzenie ich tożsamości i stanowi dowód, że posiadacz dokumentu jest uprawniony do wykonywania zadań i korzystania z uprawnień, o których mowa w przedmiotowej umowie oraz w planie operacyjnym. Dokument akredytacyjny, w połączeniu z ważnym dokumentem podróży, umożliwia danemu członkowi zespołu wjazd do Czarnogóry, bez konieczności posiadania wizy lub wcześniejszego zezwolenia.
Prawa podstawowe
Wykonując swoje zadania i korzystając ze swoich uprawnień, członkowie zespołu w pełni respektują podstawowe prawa i wolności, w tym prawo dostępu do procedur azylowych, godność człowieka, zakaz tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania, prawo do wolności, zasadę non-refoulement i zakaz wydaleń zbiorowych, prawa dziecka i prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Nie mogą oni dyskryminować osób z żadnych względów, w tym ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek, orientację seksualną lub tożsamość płciową. Wszelkie działania godzące w podstawowe prawa i wolności muszą być proporcjonalne do celu takich działań i szanować istotę tych podstawowych praw i wolności.
Każda ze Stron musi posiadać mechanizm skargowy służący do rozpatrywania zarzutów dotyczących naruszenia praw podstawowych przez jej personel. Agencja ustanowiła mechanizm skargowy, o którym mowa w art. 72 rozporządzenia (UE) 2016/1624 w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej, spełniając w związku z tym ten obowiązek. Takimi zarzutami może zajmować się Rzecznik Praw Obywatelskich Czarnogóry, chyba że władze Czarnogóry zadecydują o ustanowieniu specjalnego mechanizmu rozstrzygania skarg w ramach przedmiotowej umowy.
Przetwarzanie danych osobowych
Członkowie zespołu przetwarzają dane osobowe, jeśli jest to konieczne do wykonywania ich zadań i korzystania z ich uprawnień, zgodnie z zasadami mającymi zastosowanie do Agencji i państw członkowskich UE. Przetwarzanie danych osobowych przez organy Czarnogóry podlega przepisom jej prawa krajowego.
Agencja, uczestniczące państwa członkowskie oraz władze Czarnogóry sporządzają sprawozdanie na temat przetwarzania danych osobowych przez członków zespołu pod koniec każdej z przeprowadzonych akcji. Sprawozdanie to przekazywane jest urzędnikowi ds. praw podstawowych Agencji i inspektorowi ochrony danych. Składają oni sprawozdania dyrektorowi wykonawczemu Agencji.
Spory i interpretacja
Wszystkie kwestie zaistniałe w związku ze stosowaniem niniejszej umowy są rozpatrywane wspólnie przez właściwe organy Czarnogóry oraz przedstawicieli Agencji, którzy konsultują się z państwem członkowskim lub państwami członkowskimi sąsiadującymi z Czarnogórą.
W przypadku braku wcześniejszego rozstrzygnięcia spory dotyczące wykładni lub stosowania przedmiotowej umowy rozstrzygane są wyłącznie w drodze negocjacji pomiędzy Czarnogóra a Komisją Europejską, która zasięga opinii wszystkich państw członkowskich sąsiadujących z Czarnogóra.
Właściwe organy odpowiedzialne za wdrożenie umowy
W przypadku Czarnogóry, właściwym organem odpowiedzialnym za wdrożenie przedmiotowej umowy jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. W przypadku Unii Europejskiej jest nim Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej.
Wspólna deklaracja
Obie strony zgadzają się, że powstrzymanie się od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrozić późniejszemu ewentualnemu postępowaniu karnemu wszczętemu względem danego członka zespołu przez właściwe organy państwa przyjmującego, obejmuje również powstrzymanie się od aktywnego ułatwiania powrotu tego członka zespołu z terytorium operacji Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej w Czarnogórze do jego/jej rodzimego państwa członkowskiego, do czasu przedłożenia dokumentu poświadczającego przez dyrektora wykonawczego Agencji.
2019/0043 (NLE)
Wniosek
DECYZJA RADY
w sprawie zawarcia Umowy o statusie między Unią Europejską a Czarnogórą dotyczącej działań prowadzonych przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej na terytorium Czarnogóry
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 77 ust. 2 lit. b) i d) oraz art. 79 ust. 2 lit. c), w związku z art. 218 ust. 6 lit. a),
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
uwzględniając zgodę Parlamentu Europejskiego 3 ,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1)Art. 54 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1624 4 stanowi, że w przypadkach gdy przewiduje się rozmieszczenie zespołów Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej w państwach trzecich do działań, w ramach których członkom zespołów mają zostać przyznane uprawnienia wykonawcze lub jeżeli jest to wymagane w ramach innych działań w państwach trzecich, Unia ma zawrzeć z danym państwem trzecim umowę o statusie. Umowa o statusie powinna objąć wszelkie aspekty niezbędne do przeprowadzenia działań.
(2)Zgodnie z decyzją Rady 2018/XXX z dnia [...] r. umowa o statusie między Unią Europejską a Czarnogórą dotycząca działań prowadzonych przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej na terytorium Czarnogóry („umowa”) została podpisana przez [...], dnia [...], z zastrzeżeniem jej zawarcia w późniejszym terminie.
(3)Na mocy umowy zespoły Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej mogłyby, zgodnie z planem operacyjnym, zostać szybko rozmieszczone na terytorium Czarnogóry, reagować na aktualne przesunięcie przepływów migracyjnych w kierunku wybrzeża oraz pomagać w zarządzaniu granicami zewnętrznymi i zwalczaniu przemytu migrantów o nieuregulowanym statusie.
(4)Niniejsza decyzja stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania do Zjednoczonego Królestwa zgodnie z decyzją Rady 2000/365/WE 5 ; Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w związku z tym w jej przyjęciu i nie jest nią związane ani jej nie stosuje.
(5)Niniejsza decyzja stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania do Irlandii zgodnie z decyzją Rady 2002/192/WE 6 ; Irlandia nie uczestniczy w związku z tym w jej przyjęciu, nie jest nią związana ani jej nie stosuje.
(6)Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji i nie jest nią związana ani jej nie stosuje.
(7)W związku z tym umowa o statusie powinna zostać zatwierdzona w imieniu Unii Europejskiej,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Artykuł 1
Niniejszym zatwierdza się, w imieniu Unii Europejskiej, Umowę o statusie między Unią Europejską a Czarnogórą dotyczącą działań prowadzonych przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej na terytorium Czarnogóry („Umowa”).
Tekst Umowy zostaje dołączony do niniejszej decyzji.
Artykuł 2
Przewodniczący Rady wyznacza osobę uprawnioną do dokonania w imieniu Unii Europejskiej powiadomienia, o którym mowa w art. 12 ust. 2 umowy, w celu wyrażenia zgody Unii Europejskiej na związanie się postanowieniami Umowy.
Artykuł 3
Niniejsza decyzja wchodzi w życie z dniem jej przyjęcia.
Sporządzono w Brukseli dnia […] r.
W imieniu Rady
Przewodniczący
KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 21.2.2019
COM(2019) 90 final
ZAŁĄCZNIK
do
Wniosek dotyczący DECYZJI RADY
w sprawie zawarcia Umowy o statusie między Unią Europejską a Czarnogórą dotyczącej działań prowadzonych przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej na terytorium Czarnogóry
ZAŁĄCZNIK
UMOWA O STATUSIE
między Unią Europejską a Czarnogórą dotycząca działań prowadzonych przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej na terytorium Czarnogóry
UNIA EUROPEJSKA
oraz CZARNOGÓRA,
zwane dalej „Stronami”,
MAJĄC NA UWADZE, że mogą pojawić się sytuacje, w których Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej, zwana dalej „Agencją”, koordynuje współpracę operacyjną między państwami członkowskimi UE a Czarnogórą, w tym na terytorium Czarnogóry,
MAJĄC NA UWADZE, że należy ustanowić ramy prawne w formie porozumienia o statusie w odniesieniu do sytuacji, w których członkowie zespołu Agencji będą mieli uprawnienia wykonawcze na terytorium Czarnogóry,
ZWAŻYWSZY, że wszystkie działania Agencji na terytorium Czarnogóry powinny być prowadzone przy pełnym poszanowaniu praw podstawowych,
POSTANOWIŁY ZAWRZEĆ NASTĘPUJĄCĄ UMOWĘ:
Artykuł 1
Zakres stosowania Umowy
1. Niniejsza Umowa obejmuje wszystkie aspekty niezbędne do prowadzenia działań przez Agencję, które mogą mieć miejsce na terytorium Czarnogóry i podczas których członkowie zespołu Agencji posiadają uprawnienia wykonawcze.
2. Niniejsza Umowa ma zastosowanie wyłącznie na terytorium Czarnogóry lub na jego części.
3. Niniejsza Umowa ani żadne działania zrealizowane w ramach jej wykonywania przez Strony lub w ich imieniu, w tym tworzenie planów operacyjnych lub udział w operacjach transgranicznych, nie mają wpływu na status oraz wyznaczenie terytoriów, na mocy prawa międzynarodowego, państw członkowskich Unii Europejskiej i Czarnogóry.
Artykuł 2
Definicje
Do celów niniejszej Umowy:
1)„działanie” oznacza wspólną operację, szybką interwencję na granicy lub operację powrotową;
2)„wspólna operacja” oznacza działanie mające na celu przeciwdziałanie nieregularnej migracji lub przestępczości transgranicznej lub działanie mające na celu dostarczanie zwiększonej pomocy technicznej i operacyjnej na granicach Czarnogóry sąsiadujących z państwem członkowskim, prowadzone na terytorium Czarnogóry;
3)„szybka interwencja na granicy” oznacza działanie mające na celu szybkie reagowanie w obliczu szczególnych i wyjątkowo trudnych wyzwań na granicach Czarnogóry sąsiadujących z państwem członkowskim i prowadzone przez czas określony na terytorium Czarnogóry;
4)„operacja powrotowa” oznacza operację koordynowaną przez Agencję, obejmującą wsparcie techniczne i operacyjne zapewniane przez co najmniej jedno państwo członkowskie, w ramach której osoby powracające z co najmniej jednego państwa członkowskiego powracają do Czarnogóry w trybie przymusowym lub dobrowolnie;
5)„kontrola graniczna” oznacza kontrolę osób przeprowadzaną na granicy wyłącznie w odpowiedzi na zamiar przekroczenia tej granicy lub na akt jej przekroczenia, bez względu na wszelkie inne okoliczności, składającą się z odprawy granicznej na przejściach granicznych i ochrony granicy pomiędzy przejściami granicznymi;
6)„członek zespołu” oznacza pracownika Agencji lub członka zespołu straży granicznej i innego właściwego personelu uczestniczących państw członkowskich, w tym funkcjonariuszy straży granicznej i innych właściwych pracowników oddelegowanych przez państwa członkowskie do Agencji, którzy mają zostać wysłani w trakcie działania;
7) „państwo członkowskie” oznacza państwo członkowskie Unii Europejskiej;
8)„rodzime państwo członkowskie” oznacza państwo członkowskie, którego funkcjonariusz straży granicznej lub inny właściwy członek personelu jest członkiem zespołu;
9)„dane osobowe” oznaczają wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej; możliwa do zidentyfikowania osoba to osoba, którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować, w szczególności na podstawie identyfikatora takiego jak imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy bądź jeden lub kilka szczególnych czynników określających fizyczną, fizjologiczną, genetyczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość tej osoby fizycznej;
10)„uczestniczące państwo członkowskie” oznacza państwo członkowskie, które uczestniczy w działaniu w Czarnogórze przez zapewnienie wyposażenia technicznego, oddelegowanie funkcjonariuszy straży granicznej i innego właściwego personelu w ramach zespołu;
11)„Agencja” oznacza Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej, utworzoną rozporządzeniem (UE) 2016/1624 w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej.
Artykuł 3
Uruchomienie działania
1. Agencja może zaproponować uruchomienie działania właściwym organom Czarnogóry. Właściwe organy Czarnogóry mogą zwrócić się do Agencji z wnioskiem o rozważenie uruchomienia działania.
2. Wykonanie działania wymaga zgody zarówno właściwych organów Czarnogóry, jak i Agencji.
Artykuł 4
Plan operacyjny
Plan operacyjny uzgodniony z państwem członkowskim lub z państwami członkowskimi graniczącymi z obszarem operacyjnym uzgadnia się w odniesieniu do każdej wspólnej operacji lub szybkiej interwencji na granicy. Plan ten określa szczegółowo organizacyjne i proceduralne aspekty wspólnej operacji lub szybkiej interwencji na granicy, w tym opis i ocenę sytuacji, operacyjne cele i zadania, koncepcję operacyjną, rodzaj wyposażenia technicznego, które ma zostać wykorzystane, plan realizacji, współpracę z innymi państwami trzecimi, innymi agencjami i organami Unii lub organizacjami międzynarodowymi, przepisy dotyczące praw podstawowych, w tym ochrony danych osobowych, koordynację, komunikację, dowodzenie, kontrolę i strukturę sprawozdawczości, ustalenia organizacyjne i logistykę, ocenę i finansowe aspekty wspólnej operacji lub szybkiej interwencji na granicy. Oceny wspólnej operacji lub szybkiej interwencji na granicy dokonują wspólnie Czarnogóra i Agencja.
Artykuł 5
Zadania i uprawnienia członków zespołów
1. Członkowie zespołu mają prawo do wykonywania zadań i korzystania z uprawnień wykonawczych wymaganych do przeprowadzania kontroli granicznej i operacji powrotowych.
2. Członkowie zespołu muszą przestrzegać przepisów ustawowych i wykonawczych Czarnogóry.
3. Członkowie zespołu mogą wykonywać zadania i korzystać z uprawnień na terytorium Czarnogóry wyłącznie na polecenie i – co do zasady – w obecności funkcjonariuszy straży granicznej lub innego właściwego personelu Czarnogóry. W stosownych przypadkach Czarnogóra wydaje zespołowi polecenia zgodnie z planem operacyjnym. Czarnogóra może w drodze wyjątku upoważnić członków zespołu do działania w jej imieniu.
Za pośrednictwem swojego koordynatora Agencja może przekazywać Czarnogórze swoje spostrzeżenia na temat poleceń udzielonych zespołowi. W takim przypadku Czarnogóra uwzględnia te spostrzeżenia i postępuje zgodnie z nimi w możliwie największym stopniu.
W przypadkach gdy wydawane zespołowi polecenia są niezgodne z planem operacyjnym, oficer koordynujący niezwłocznie informuje o tym dyrektora wykonawczego Agencji. Dyrektor wykonawczy może zastosować odpowiednie środki, w tym zawieszenie lub zakończenie działania.
4. Podczas wykonywania zadań i korzystania z uprawnień członkowie zespołu noszą własne umundurowanie. Członkowie zespołu noszą również na swoim umundurowaniu widoczny identyfikator oraz niebieską opaskę z insygniami Unii Europejskiej i Agencji. Aby umożliwić krajowym organom Czarnogóry stwierdzenie ich tożsamości, członkowie zespołu mają przy sobie przez cały czas dokument akredytacyjny, o którym mowa w art. 8.
5. Podczas wykonywania zadań i korzystania z uprawnień członkowie zespołu mogą nosić broń służbową, amunicję i sprzęt w zakresie, w jakim są do tego upoważnieni na mocy przepisów krajowych rodzimego państwa członkowskiego. Przed rozmieszczeniem członków zespołu Czarnogóra informuje Agencję o dopuszczalnych rodzajach broni służbowej, amunicji i wyposażenia oraz warunkach ich użycia.
6. Podczas wykonywania zadań i korzystania z uprawnień członkowie zespołu są uprawnieni do użycia siły, w tym użycia broni służbowej, amunicji i wyposażenia, za zgodą Czarnogóry i rodzimego państwa członkowskiego, w obecności funkcjonariuszy straży granicznej lub innego właściwego personelu Czarnogóry i zgodnie z prawem krajowym Czarnogóry. Czarnogóra może upoważnić członków zespołu do użycia siły także podczas nieobecności jej strażników granicznych lub innego właściwego personelu Czarnogóry.
7. Czarnogóra może upoważnić członków zespołu do sprawdzania swoich krajowych baz danych, jeżeli jest to konieczne do wypełniania celów operacyjnych określonych w planie operacyjnym i w odniesieniu do operacji powrotowych. Członkowie zespołu korzystają wyłącznie z tych danych, które są niezbędne do wykonywania ich zadań i korzystania przez nich z uprawnień. Przed rozmieszczeniem członków zespołu Czarnogóra informuje Agencję o tym, z jakich krajowych baz danych może ona korzystać. Korzystanie z baz danych powinno odbywać się zgodnie z obowiązującymi w Czarnogórze krajowymi przepisami o ochronie danych.
Artykuł 6
Zawieszenie i zakończenie działania
1. Dyrektor wykonawczy Agencji może zawiesić lub zakończyć działanie po poinformowaniu Czarnogóry na piśmie, jeżeli Czarnogóra nie przestrzega postanowień niniejszej Umowy lub planu operacyjnego. Dyrektor wykonawczy przedstawia Czarnogórze uzasadnienie takiego działania.
2. Czarnogóra może zawiesić lub zakończyć działanie po poinformowaniu Agencji na piśmie, jeżeli Agencja lub uczestniczące państwo członkowskie nie przestrzega postanowień niniejszej Umowy lub planu operacyjnego. Czarnogóra przedstawia Agencji uzasadnienie takiego działania.
3. W szczególności Czarnogóra lub dyrektor wykonawczy Agencji mogą zawiesić lub zakończyć działanie w przypadku naruszenia praw podstawowych, naruszenia zasady non-refoulement lub przepisów ochrony danych.
4. Zakończenie działania nie ma wpływu na żadne prawa ani obowiązki wynikające ze stosowania niniejszej Umowy lub planu operacyjnego przed takim zakończeniem.
Artykuł 7
Przywileje i immunitety członków zespołu
1. Przywileje i immunitety przyznane członkom zespołu Agencji mają na celu zapewnienie skutecznego pełnienia przez nich obowiązków służbowych podczas działań prowadzonych na podstawie planu operacyjnego na terytorium Czarnogóry.
2. Dokumenty, korespondencja i mienie członków zespołu są nietykalne, z wyjątkiem sytuacji przedsięwzięcia środków egzekucyjnych dozwolonych na mocy ust. 7.
3. Członkowie zespołu korzystają z immunitetu od jurysdykcji karnej Czarnogóry w odniesieniu do czynów dokonanych w ramach pełnienia obowiązków służbowych podczas działań prowadzonych na podstawie planu operacyjnego.
W przypadku zarzutu popełnienia przestępstwa przez członka zespołu dyrektor wykonawczy Agencji oraz właściwy organ w rodzimym państwie członkowskim są informowani w trybie natychmiastowym. Przed wszczęciem postępowania sądowego dyrektor wykonawczy Agencji, po dokładnym rozważeniu wszelkich oświadczeń złożonych przez właściwy organ rodzimego państwa członkowskiego i Czarnogóry, przedkłada sądowi dokument poświadczający, czy czyn, o którym mowa, został dokonany w ramach pełnienia obowiązków służbowych, podczas działań prowadzonych na podstawie planu operacyjnego. Agencja i rodzime państwo członkowskie, do czasu przedłożenia dokumentu poświadczającego przez dyrektora wykonawczego Agencji, powstrzymają się od wszelkich środków, które mogłyby zagrozić późniejszemu ewentualnemu postępowaniu karnemu wszczętemu przez właściwe organy Czarnogóry przeciwko członkowi zespołu.
Jeżeli czynu dokonano podczas pełnienia obowiązków służbowych, postępowania nie wszczyna się. Jeżeli czynu nie dokonano podczas pełnienia obowiązków służbowych, można kontynuować postępowanie. Poświadczenie dyrektora wykonawczego Agencji jest wiążące dla właściwych organów Czarnogóry. Przywileje przyznane członkom zespołu i immunitet od jurysdykcji karnej Czarnogóry nie wyłączają ich spod jurysdykcji rodzimego państwa członkowskiego.
Immunitet członków zespołu od jurysdykcji karnej, cywilnej i administracyjnej Czarnogóry może zostać uchylony przez rodzime państwo członkowskie, stosownie do sytuacji. Uchylenie takie musi zawsze być jednoznacznie wyrażone.
4. Członkowie zespołu korzystają z immunitetu od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej Czarnogóry w odniesieniu do działań podjętych przez nich w ramach pełnienia obowiązków służbowych, podczas działań prowadzonych na podstawie planu operacyjnego. Dyrektor wykonawczy Agencji oraz właściwy organ w rodzimym państwie członkowskim są niezwłocznie powiadamiani o każdym przypadku wszczęcia przed jakimkolwiek sądem Czarnogóry jakiegokolwiek postępowania cywilnego przeciwko członkom zespołu. Przed wszczęciem postępowania sądowego dyrektor wykonawczy Agencji, po dokładnym rozważeniu oświadczeń złożonych przez właściwy organ rodzimego państwa członkowskiego i Czarnogóry, przedkłada sądowi dokument poświadczający, czy czynu, o którym mowa, dokonali członkowie zespołu w ramach pełnienia obowiązków służbowych, podczas działań prowadzonych na podstawie planu operacyjnego.
Jeżeli działanie zostało podjęte podczas pełnienia obowiązków służbowych, postępowania nie wszczyna się. Jeżeli czynu nie dokonano podczas pełnienia obowiązków służbowych, można kontynuować postępowanie. Poświadczenie dyrektora wykonawczego Agencji jest wiążące dla jurysdykcji Czarnogóry.
Wszczęcie postępowania przez członków zespołu uniemożliwia im powoływanie się na immunitet jurysdykcyjny w stosunku do powództw wzajemnych powiązanych bezpośrednio z powództwem głównym.
5. Właściwe władze Czarnogóry mogą zobowiązać członków zespołu, którzy są świadkami, przy pełnym poszanowaniu przepisów art. 7.3 i 7.4, do przedstawienia dowodów w postaci oświadczenia, zgodnie z czarnogórskimi przepisami proceduralnymi.
6. W przypadku szkody wyrządzonej przez członka zespołu w ramach pełnienia obowiązków służbowych, podczas działań wynikających z planu operacyjnego, Czarnogóra ponosi odpowiedzialność za wszelkie szkody.
Jeżeli szkoda została wyrządzona przez członka zespołu z uczestniczącego państwa członkowskiego w ramach pełnienia obowiązków służbowych wskutek rażącego niedbalstwa lub umyślnego naruszenia przepisów, Czarnogóra może zażądać, za pośrednictwem dyrektora wykonawczego Agencji, wypłaty odszkodowania przez dane uczestniczące państwo członkowskie.
Jeżeli szkoda została wyrządzona przez członka zespołu będącego członkiem personelu Agencji w ramach pełnienia obowiązków służbowych wskutek rażącego niedbalstwa lub umyślnego naruszenia przepisów, Czarnogóra może zażądać od Agencji wypłaty odszkodowania.
Czarnogóra, uczestniczące państwo członkowskie ani Agencja nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w Czarnogórze z powodu siły wyższej.
7. W stosunku do członków zespołu nie można przedsięwziąć żadnych środków egzekucyjnych z wyjątkiem przypadków, w których wszczęto przeciwko nim postępowanie cywilne niepowiązane z pełnieniem obowiązków służbowych podczas działań prowadzonych na podstawie planu operacyjnego.
Mienie członków zespołu nie podlega zajęciu w celu wykonania wyroku, postanowienia lub nakazu sądowego, jeśli dyrektor wykonawczy Agencji poświadczy, iż jest ono niezbędne członkom do wykonywania obowiązków służbowych. W postępowaniu cywilnym członkowie zespołu nie podlegają ograniczeniu wolności osobistej ani innym środkom przymusu.
8. Immunitet członków zespołu od jurysdykcji Czarnogóry nie wyłącza ich spod jurysdykcji odpowiednich rodzimych państw członkowskich.
9. W zakresie usług świadczonych na rzecz Agencji członkowie zespołu nie podlegają przepisom dotyczącym zabezpieczenia społecznego, które mogą obowiązywać w Czarnogórze.
10. Członkowie zespołu są zwolnieni w Czarnogórze z wszelkich form opodatkowania dochodów i wynagrodzenia, wypłacanych im przez Agencję lub rodzime państwa członkowskie, a także wszelkich innych dochodów pochodzących spoza Czarnogóry.
11. Czarnogóra, zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi, które przyjmie, zezwala na przywóz przedmiotów przeznaczonych do osobistego użytku członków zespołu i zwalnia z wszelkich ceł, podatków i innych związanych z tym należności, z wyjątkiem należności za przechowywanie, przewóz i podobne usługi w odniesieniu do takich przedmiotów. Czarnogóra zezwala również na wywóz takich przedmiotów.
12. Osobisty bagaż członków zespołu podlega kontroli tylko w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że zawiera on przedmioty, które nie są przeznaczone do osobistego użytku członków zespołu, lub przedmioty, których przywóz lub wywóz jest zabroniony na podstawie przepisów Czarnogóry lub które podlegają jej przepisom w zakresie kwarantanny. Kontrola takiego bagażu osobistego jest przeprowadzana jedynie w obecności zainteresowanego członka / zainteresowanych członków zespołu lub upoważnionego przedstawiciela Agencji.
Artykuł 8
Dokument akredytacyjny
1. Agencja, we współpracy z Czarnogórą, wystawia dokument w języku urzędowym Czarnogóry i w języku urzędowym (językach urzędowych) instytucji Unii Europejskiej dla każdego z członków zespołu, aby umożliwić właściwym organom Czarnogóry stwierdzenie ich tożsamości i udowodnić, że posiadacz dokumentu jest uprawniony do wykonywania zadań i korzystania z uprawnień, o których mowa w art. 5 niniejszej Umowy oraz w planie operacyjnym. Dokument ten zawiera następujące informacje dotyczące członka: imię, nazwisko i obywatelstwo; stopień służbowy lub nazwę stanowiska; aktualne zdjęcie w formacie cyfrowym i zadania, do realizacji których jest upoważniony w czasie rozmieszczenia.
2. Dokument akredytacyjny, w połączeniu z ważnym dokumentem podróży, umożliwia danemu członkowi zespołu wjazd do Czarnogóry, bez konieczności posiadania wizy lub wcześniejszego zezwolenia.
3. Dokument akredytacyjny jest zwracany Agencji po zakończeniu działania.
Artykuł 9
Prawa podstawowe
1. Członkowie zespołu wykonują swoje zadania i korzystają ze swoich uprawnień przy pełnym poszanowaniu podstawowych praw i wolności, w tym prawa dostępu do procedur azylowych, godności człowieka, zakazu tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania, prawa do wolności, zasady non-refoulement i zakazu wydaleń zbiorowych, praw dziecka i prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Wykonując swoje zadania i korzystając ze swoich uprawnień, nie mogą oni dyskryminować osób z żadnych względów, w tym ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek, orientację seksualną lub tożsamość płciową. Wszelkie działania godzące w podstawowe prawa i wolności, podjęte przez członków zespołu w ramach wykonywania ich zadań i korzystania z ich uprawnień muszą być proporcjonalne do celu takich działań i prowadzone w poszanowaniu istoty tych podstawowych praw i wolności.
2. Każda ze Stron posiada mechanizm skargowy służący do rozpatrywania zarzutów dotyczących naruszenia praw podstawowych przez swój personel w trakcie pełnienia obowiązków służbowych podczas wspólnej operacji, szybkiej interwencji na granicy lub operacji powrotowej wykonywanych na mocy niniejszej Umowy.
Artykuł 10
Przetwarzanie danych osobowych
1. Przetwarzanie danych osobowych przez członków zespołu ma miejsce wyłącznie wówczas, gdy jest to konieczne do wypełniania zadań lub wykonywania uprawnień w ramach wdrażania niniejszej Umowy przez Czarnogórę, Agencję lub uczestniczące państwa członkowskie.
2. Przetwarzanie danych osobowych przez Czarnogórę podlega przepisom jej prawa krajowego.
3. Przetwarzanie danych osobowych przez Agencję i uczestniczące państwo (państwa) członkowskie, w tym także w przypadku przekazywania danych osobowych Czarnogórze, podlega przepisom rozporządzenia (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 95/46/WE z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych, decyzji ramowej Rady 2008/977/JHA z dnia 27 listopada 2008 r. w sprawie ochrony danych osobowych przetwarzanych w ramach współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych oraz środkom przyjętym przez Agencję w celu stosowania rozporządzenia (WE) nr 45/2001 o których mowa w art. 45 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2016/1624.
4. Jeżeli przetwarzanie danych obejmuje również przekazywanie danych osobowych, państwa członkowskie i Agencja wskazują, w chwili przekazywania danych osobowych Czarnogórze, wszelkie ograniczenia dostępu do nich lub ich wykorzystywania, ogólne lub szczegółowe, w tym w zakresie przekazywania, usuwania lub niszczenia. Jeżeli konieczność wprowadzenia takich ograniczeń zachodzi po przekazaniu danych osobowych, odpowiednio informują one o tym Czarnogórę.
5. Dane osobowe gromadzone do celów administracyjnych podczas realizacji działania mogą być przetwarzane przez Czarnogórę, Agencję i uczestniczące państwa członkowskie zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony danych.
6. Agencja, Czarnogóra i uczestniczące państwa członkowskie sporządzają wspólne sprawozdanie na temat stosowania ust. 1–5 niniejszego artykułu pod koniec każdej z przeprowadzonych akcji. Sprawozdanie to przekazywane jest urzędnikowi ds. praw podstawowych i inspektorowi ochrony danych zatrudnionych w Agencji. Składają oni sprawozdania dyrektorowi wykonawczemu Agencji.
Artykuł 11
Spory i interpretacja
1. Wszystkie kwestie zaistniałe w związku ze stosowaniem niniejszej Umowy są rozpatrywane wspólnie przez przedstawicieli właściwych organów Czarnogóry oraz przedstawicieli Agencji, którzy konsultują się z państwem członkowskim lub państwami członkowskimi sąsiadującymi z Czarnogórą.
2. W przypadku braku wcześniejszego rozstrzygnięcia spory dotyczące wykładni lub stosowania niniejszej Umowy rozstrzygane są wyłącznie na drodze negocjacji pomiędzy Czarnogórą i Komisją Europejską, która zasięga opinii dowolnych państw członkowskich sąsiadujących z państwem trzecim.
Artykuł 12
Wejście w życie, czas obowiązywania, zawieszenie i rozwiązanie Umowy
1. Strony zatwierdzają niniejszą Umowę zgodnie ze swoimi wewnętrznymi procedurami prawnymi.
2. Niniejsza Umowa wchodzi w życie pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po dniu, w którym Strony powiadomią się wzajemnie kanałami dyplomatycznymi o zakończeniu wewnętrznych procedur prawnych, o których mowa w ust. 1.
3. Niniejsza Umowa zastaje zawarta na czas nieokreślony.
4. Umowa może zostać rozwiązana lub zawieszona w formie pisemnej za obopólną zgodą Stron lub jednostronnie przez jedną ze Stron. W drugim z powyższych przypadków Strona pragnąca rozwiązać lub zawiesić Umowę ma obowiązek poinformować o tym drugą ze Stron na piśmie za pośrednictwem kanałów dyplomatycznych. Wypowiedzenie staje się skuteczne pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło powiadomienie.
4. Powiadomienia dokonywane zgodnie z niniejszym artykułem przesyła się, w przypadku Czarnogóry, do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, a w przypadku Unii, do Sekretariatu Generalnego Rady Unii Europejskiej.
Sporządzono w [...] dnia [...]
w dwóch egzemplarzach: w języku czarnogórskim oraz w języku urzędowym (językach urzędowych) Unii Europejskiej, przy czym teksty w każdym z tych języków są jednakowo autentyczne.
W razie rozbieżności między autentycznymi wersjami językowymi rozstrzygająca jest wersja w języku angielskim.
Podpisy:
WSPÓLNA DEKLARACJA W ODNIESIENIU DO ISLANDII, NORWEGII, SZWAJCARII I LIECHTENSTEINU
Umawiające się Strony przyjmują do wiadomości ścisłe związki między Unią Europejską a Norwegią, Islandią, Szwajcarią i Liechtensteinem, w szczególności na mocy umów z dnia 18 maja 1999 r. i z dnia 26 października 2004 r. dotyczących włączenia tych państw we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwijanie dorobku Schengen.
W związku z tym pożądane jest, aby władze Norwegii, Islandii, Szwajcarii i Liechtensteinu, z jednej strony, oraz władze Czarnogóry, z drugiej strony, zawarły niezwłocznie dwustronne umowy dotyczące działań prowadzonych przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej na terytorium Czarnogóry na warunkach podobnych do tych, które zawarto w niniejszej Umowie.
WSPÓLNA DEKLARACJA
Obie strony zgadzają się, że powstrzymanie się od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrozić późniejszemu ewentualnemu postępowaniu karnemu wszczętemu względem danego członka zespołu przez właściwe organy państwa przyjmującego, obejmuje również powstrzymanie się od aktywnego ułatwiania powrotu tego członka zespołu z terytorium operacji Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej w Czarnogórze do jego rodzimego państwa członkowskiego, do czasu przedłożenia dokumentu poświadczającego przez dyrektora wykonawczego Agencji.