KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia14.6.2018

COM(2018) 461 final

2018/0244(CNS)

Wniosek

DECYZJA RADY

w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską, w tym stosunków między Unią Europejską, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony
(„decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”)

{SWD(2018) 337 final}
{SEC(2018) 310 final}

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

Niniejszy wniosek opracowano w kontekście wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 określonych w komunikatach Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie nowoczesnego budżetu dla Unii, która chroni, wspiera i broni 1 . W komunikatach tych wyznaczono główne priorytety i ogólne ramy budżetowe dotyczące unijnych programów działań zewnętrznych uwzględnionych w dziale budżetu „Sąsiedztwo i świat”. Jednym z takich priorytetów jest decyzja Rady w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską, w tym stosunków między Unią Europejską, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony.

Kraje i terytoria zamorskie (KTZ) są stowarzyszone z Unią Europejską (UE) od momentu wejścia w życie traktatu rzymskiego. Tych 25 wysp regionu Atlantyku, Antarktyki, Arktyki, Karaibów, Oceanu Indyjskiego i Pacyfiku 2 nie jest suwerennymi państwami, lecz jest powiązanych z czterema państwami członkowskimi UE: Danią, Francją, Niderlandami oraz Zjednoczonym Królestwem.

Niniejszy wniosek przewiduje jako datę rozpoczęcia stosowania 1 stycznia 2021 r. i jest przedstawiany Unii składającej się z 27 państw członkowskich, zgodnie z notyfikacją o zamiarze wystąpienia z Unii Europejskiej i Euratomu przekazaną przez Zjednoczone Królestwo na podstawie art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej, otrzymaną przez Radę Europejską w dniu 29 marca 2017 r. Niniejszy wniosek nie ma zatem zastosowania w odniesieniu do 12 KTZ powiązanych ze Zjednoczonym Królestwem. Stowarzyszenie 13 pozostałych KTZ z Unią wynika z relacji konstytucyjnych tych krajów i terytoriów z trzema państwami członkowskimi: Danią, Francją i Niderlandami.

Decyzja Rady 2013/755/UE 3 – decyzja o stowarzyszeniu zamorskim – dotyczy stosunków między KTZ (w tym Grenlandią), państwami członkowskimi, z którymi są powiązane, oraz Unią Europejską. W decyzji tej określono szczególne stosunki między KTZ a UE w ramach „rodziny europejskiej” oraz szczególne ramy prawne, które ich dotyczą. Głównym źródłem finansowania obecnej decyzji o stowarzyszeniu zamorskim jest 11. Europejski Fundusz Rozwoju (EFR), obejmujący programowanie i finansowanie programów terytorialnych i regionalnych dla KTZ innych niż Grenlandia, w przypadku której nie ma konkretnej decyzji o finansowaniu z budżetu UE.

W dniu 13 marca 1984 r. zawarto umowę w sprawie połowów 5 . Na podstawie przeglądu śródokresowego czwartego protokołu w sprawie połowów Rada Europejska w 2003 r. stwierdziła, że należy uwzględnić znaczenie rybołówstwa oraz problemy w zakresie rozwoju strukturalnego Grenlandii w stosownym porozumieniu. We wspólnej deklaracji z 2006 r. 6 złożonej przez UE, Grenlandię oraz Danię ustalono wspólne cele nowego partnerstwa. Deklaracja ta stanowiła polityczną podstawę decyzji Rady 2006/526/WE 7 , w której określono ramy współpracy na lata 2007–2013. Decyzja Rady 2014/137/UE 8 obejmuje obecnie lata 2014–2020 i jest zgodna z kolejną wspólną deklaracją z 2015 r., zawartą między UE, Grenlandią i Danią, co potwierdza ścisłe stosunki między tymi stronami.

Decyzji o stowarzyszeniu zamorskim i decyzji w sprawie Grenlandii nie można uwzględnić w nowym Instrumencie Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej ani w żadnym innym akcie prawnym podlegającym zwykłej procedurze ustawodawczej. Wynika to z faktu, że obie te decyzje przyjmuje się za pomocą specjalnej procedury: decyzją Rady stanowiąc jednomyślnie, po konsultacji z Parlamentem Europejskim 11 . Z myślą o usprawnieniu szeregu programów proponuje się jednak połączenie obu decyzji w jedną decyzję, obejmującą wszystkie KTZ, w tym Grenlandię.

Ponadto art. 203 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) stanowi podstawę prawną decyzji o stowarzyszeniu zamorskim i decyzji w sprawie Grenlandii. W następstwie wniosku w sprawie włączenia EFR do budżetu finansowanie przeznaczone zarówno dla Grenlandii, jak i dla pozostałych krajów i terytoriów zamorskich powinno pochodzić z nowego działu 6. „Sąsiedztwo i świat”.

·jedność zarządzania – objęcie wszystkich KTZ tym samym źródłem finansowania (budżetem UE) stworzy synergie w przypadku programowania i wdrażania;

·konsolidację wspólnych celów;

·uproszczenie i spójność ram prawnych;

·wyższy status KTZ jako grupy.

Z uwagi na fakt, że obie decyzje uznano za „adekwatne do celów”, zasadą przewodnią jest zachowanie elementów, które funkcjonują sprawnie, przy jednoczesnym ulepszeniu tych elementów, które utrudniają partnerom skuteczną realizację swoich polityk i osiąganie priorytetów. Z drugiej strony zainteresowane państwa członkowskie zdecydowanie nalegały na zachowanie struktury i dorobku prawnego obecnej decyzji o stowarzyszeniu zamorskim.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

•Spójność z innymi politykami Unii

Komunikat „Europa 2030” 14 stanowi punkt odniesienia dla spójności we wszystkich obszarach polityki jeśli chodzi o efektywność energetyczną i jej wkład w bezpieczeństwo energetyczne i ramy polityczne dotyczące klimatu i energii do 2030 r. Zapewniona zostanie również spójność z porozumieniem klimatycznym z Paryża.

Działania finansowane na podstawie niniejszego wniosku powinny być spójne z działaniami prowadzonymi w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz niedawno zaproponowanym Europejskim Instrumentem na rzecz Pokoju. Na podstawie niniejszego wniosku nie należy finansować operacji humanitarnych, ponieważ działania te będą w dalszym ciągu finansowane w ramach instrumentu pomocy humanitarnej 16 .

We wniosku Komisji dotyczącym wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 ustalono bardziej ambitny cel uwzględniania kwestii klimatu we wszystkich programach UE – docelowy poziom unijnych wydatków przyczyniających się do wypełniania celów klimatycznych ma wynieść 25 %. Oczekuje się, że w ramach działań objętych tym programem 20 % całkowitej puli środków finansowych programu przyczyni się do osiągnięcia celów klimatycznych. Wkład tego programu w osiągnięcie tego celu ogólnego będzie śledzony za pomocą unijnego systemu wskaźników klimatycznych na odpowiednim poziomie dezagregacji, w tym przy użyciu, w miarę dostępności, bardziej precyzyjnych metod. Komisja nadal będzie przedstawiała informacje pod kątem środków na zobowiązania w ujęciu rocznym, w kontekście rocznego projektu budżetu.

Aby wspierać pełne wykorzystanie potencjału programu w realizacji celów klimatycznych, Komisja postara się wskazywać odpowiednie działania podczas procesów przygotowania, wdrażania, oceny i ewaluacji programu.

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

Podstawę decyzji o stowarzyszeniu zamorskim stanowi część czwarta TFUE. Szczegółowe zasady i procedury stowarzyszenia zostały określone w decyzjach Rady opartych na art. 203 TFUE, na podstawie którego tego rodzaju akty są przyjmowane w drodze specjalnej procedury ustawodawczej.

Art. 198–204 TFUE mają zastosowanie do Grenlandii, z zastrzeżeniem szczególnych postanowień zawartych w Protokole nr 34 w sprawie szczególnych ustaleń dla Grenlandii, załączonym do TFUE.

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

Podejście do współpracy z KTZ zawarte we wniosku ustawodawczym Komisji przestrzega zasad partnerstwa, komplementarności i pomocniczości. W ramach tego podejścia proponuje się, aby pomoc finansowa UE na rzecz KTZ opierała się na dokumentach programowych, za które właściwe władze KTZ i Komisja ponosiłyby wspólną odpowiedzialność i które określałyby strategie współpracy między Unią a KTZ. Wspomniane strategie współpracy opierałyby się na celach rozwojowych, strategiach i priorytetach przyjętych przez właściwe władze KTZ. Decyzje na temat działań byłyby podejmowane w wyniku ścisłej współpracy Komisji, KTZ i powiązanych z nimi państw członkowskich, z pełnym poszanowaniem kompetencji instytucjonalnych, prawnych i finansowych każdego z partnerów.

Bez uszczerbku dla prerogatyw Komisji główna odpowiedzialność za wdrożenie działań uzgodnionych w ramach strategii współpracy spoczywałaby na władzach KTZ. Komisja odpowiadałaby za ustanowienie ogólnych zasad i warunków dotyczących tych programów i projektów.

•Proporcjonalność

Zgodnie z art. 198 i 199 TFUE stowarzyszenie w dalszym ciągu będzie budować wszechstronne partnerstwo obejmujące ramy instytucjonalne oraz uzgodnienia handlowe i dotyczące wielu obszarów współpracy, jak również podstawowych zasad regulujących pomoc finansową Unii na rzecz KTZ.

Biorąc pod uwagę specyfikę KTZ i ich szczególną relację z UE, nowy akt ustawodawczy dla wszystkich KTZ, obejmujący ramy polityczne i prawne i opis sposobu wdrażania współpracy, zapewni skuteczność, konsolidację wspólnych celów i spójność, jak również lepszą widoczność KTZ jako grupy. W niniejszym wniosku przedstawiono podejście elastyczne i dostosowane do sytuacji każdego KTZ.

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Oceny retrospektywne / oceny adekwatności obowiązującego prawodawstwa

W sprawozdaniu przyjętym przez Komisję w grudniu 2017 r. 19 oceniono, czy te 10 instrumentów jest nadal adekwatnych do realizacji określonych celów, aby zapewnić skuteczne wdrażanie pomocy UE. Sprawozdanie to składało się z ogólnej analizy i 10 oddzielnych dokumentów roboczych służb Komisji, w których oceniono każdy z instrumentów finansowania w oparciu o oceny sporządzone przez zewnętrznych konsultantów w latach 2016–2017.

Ogólnie rzecz biorąc, w sprawozdaniu z przeglądu śródokresowego stwierdzono, że instrumenty finansowania zewnętrznego były adekwatne do celów, aktualne, w większości zgodne z celami UE i potrzebami krajów partnerskich oraz wystarczająco elastyczne, aby wspierać i umożliwiać wdrażanie zmieniających się ram politycznych. Ustalono jednak, że mnogość instrumentów i procesów osłabia ogólną spójność i widoczność działań zewnętrznych UE, a synergii i komplementarności nie wykorzystuje się w pełni.

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

Stosunki z KTZ, w tym Grenlandią, omówiono na sesji tematycznej dotyczącej okresu po 2020 r. w ramach 16. Forum KTZ-UE w dniu 23 lutego 2018 r. w Brukseli oraz w dokumencie informacyjnym dotyczącym debaty w sprawie okresu po 2020 r. i jej skutków dla KTZ 22 , którego sporządzenie zleciło stowarzyszenie KTZ.

Ponadto podczas sporządzania oceny zewnętrznej instrumentów finansowania zewnętrznego, w tym decyzji w sprawie Grenlandii i 11. EFR, przeprowadzono otwarte konsultacje publiczne trwające 12 tygodni, zakończone w dniu 3 maja 2017 r. 23 W ramach tych konsultacji zebrano również wstępne dane, które zostaną wykorzystane na potrzeby opracowywania przyszłych instrumentów finansowania zewnętrznego. Konsultacje te miały formę: (i) ankiety internetowej zawierającej pewne pytania pomocnicze mające ułatwić udzielenie informacji zwrotnych oraz (ii) bezpośrednich spotkań z kluczowymi zainteresowanymi stronami.

W trakcie tych konsultacji zwrócono uwagę na następujące kwestie:

W dokumencie informacyjnym zleconym przez stowarzyszenie KTZ opisano, w jaki sposób, ogólnie rzecz biorąc, zdaniem KTZ obecna decyzja o stowarzyszeniu zamorskim przyczyniła się do osiągnięcia znacznych postępów i dlaczego stanowi dobre narzędzie prawne, którego nie trzeba znacząco zmieniać. Przyszła współpraca KTZ-UE skorzysta na zwróceniu szczególnej uwagi na realizację celów zrównoważonego rozwoju. Przyszłe relacje mogłyby mieć miejsce dzięki samodzielnemu, uwzględnionemu w budżecie instrumentowi KTZ zawierającemu odpowiednie zasady pozwalające na proste, elastyczne i płynne programowanie. Włączenie EFR w budżet UE spotkałoby się z pozytywnym przyjęciem, jeżeli można by było zachować pewną elastyczność EFR. Niektóre KTZ wezwały do zwiększenia wsparcia finansowego w uznaniu ich szczególnych cech geograficznych i przynależności do rodziny UE.

Pogląd ten poparły państwa członkowskie, które uznały, że decyzja o stowarzyszeniu zamorskim zapewniła właściwą podstawę dla współpracy KTZ-UE, mimo że oczekiwano znaczących zmian we wdrażaniu. W dokumencie informacyjnym stwierdzono również, że państwa członkowskie były otwarte na szczególny instrument uwzględniony w budżecie, o ile załączone przepisy pozostałyby stosowne, a w szczególności jeżeli zachowana zostałaby modalność wsparcia budżetowego oraz zasada wieloletniości.

•Wiedza ekspertów zewnętrznych

•Ocena skutków

W ocenie skutków stwierdzono również, że większość instrumentów, poza tymi o bardzo specyficznej podstawie prawnej lub celach, można połączyć. Do instrumentów, które można połączyć, należą: Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju, Europejski Fundusz Rozwoju, Europejski Instrument Sąsiedztwa, Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka, Instrument na rzecz Przyczyniania się do Stabilności i Pokoju oraz Instrument Partnerstwa. Do tych instrumentów, które powinny pozostać niepołączone, zaliczają się: pomoc humanitarna; wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa; część Instrumentu Współpracy w dziedzinie Bezpieczeństwa Jądrowego, kraje i terytoria zamorskie, w tym Grenlandia; Unijny Mechanizm Ochrony Ludności; Instrument Pomocy Przedakcesyjnej; program „Wolontariusze pomocy UE”; wsparcie dla społeczności Turków cypryjskich; rezerwa na pomoc nadzwyczajną oraz Europejski Instrument na rzecz Pokoju.

W dniu 25 kwietnia 2018 r. Rada ds. Kontroli Regulacyjnej zbadała ocenę skutków i wydała na jej temat pozytywną opinię wraz z komentarzami.

•Uproszczenie

Ponadto przeniesienie (w możliwym zakresie) cech EFR takich jak zasada wieloletniości zapewni jeszcze prostsze i bardziej elastyczne procedury, które nie były wcześniej dostępne dla Grenlandii. W ten sposób dzięki zaproponowanej decyzji uprości się strukturę zarządzania i nadzoru w odniesieniu do obecnego zestawu instrumentów.

4.WPŁYW NA BUDŻET

Dzięki komunikatom Komisji w sprawie nowoczesnego budżetu Unii, która chroni, wspiera i broni 25 przeznaczono 500 mln EUR na współpracę z KTZ w ramach działu „Sąsiedztwo i świat”.

W niniejszej decyzji przewidziano przydzielenie kwoty w łącznej wysokości 500 000 000 EUR (według cen bieżących) na stowarzyszenie z KTZ. Z tej kwoty 225 000 000 EUR ma być przyznane Grenlandii, a 225 000 000 EUR innym KTZ, co obejmuje 159 000 000 EUR na programy terytorialne i 66 000 000 EUR na programy regionalne. Ponadto międzyregionalna pula środków finansowych w wysokości 15 000 000 EUR jest otwarta dla wszystkich KTZ, w tym Grenlandii. Co więcej, zgodnie z nową decyzją przewidziano przeznaczenie kwoty w wysokości 22 000 000 EUR na pomoc techniczną, jak również nieprzydzieloną kwotę w wysokości 13 000 000 EUR.

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

Uzgodnienia dotyczące wdrażania, monitorowania, oceny i sprawozdawczości będą zgodne z przepisami określonymi w Instrumencie Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej, chyba że decyzja stanowi inaczej.

•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów projektu decyzji

Połączenie decyzji o stowarzyszeniu zamorskim z decyzją w sprawie Grenlandii spowoduje, że połączone zostaną również wszystkie obszary, które są do siebie podobne lub między którymi występują synergie. W stosownych przypadkach zachowana zostanie struktura obecnej decyzji o stowarzyszeniu zamorskim i większość zawartych w niej przepisów, podkreślona zostanie specyfikacja stosunków i współpracy Unii z Grenlandią, przykładowo cel polegający na zachowaniu bliskich i trwałych związków między Unią, Grenlandią oraz Danią; uznanie geostrategicznego położenia Grenlandii; dialog polityczny i potencjalna współpraca w sprawach dotyczących Arktyki; oraz bezpieczeństwo żywnościowe. W rezultacie zachowane zostaną pozytywne osiągnięcia związane z decyzją w sprawie Grenlandii.

Nowa decyzja o stowarzyszeniu zamorskim powinna posiadać taką samą strukturę i składać się z tych samych filarów w dziedzinie polityki, handlu i współpracy co obecna decyzja. Najważniejsze zmiany są następujące:

·w zaproponowanej decyzji uwzględnione zostaną konsekwencje wystąpienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej oraz fakt, że szczególny system określony w części czwartej TFUE nie będzie miał już zastosowania w odniesieniu do 12 KTZ należących do Zjednoczonego Królestwa;

·z formalnego punktu widzenia ogólna aktualizacja tekstu decyzji i załączników do niej ma na celu przede wszystkich uwzględnienie najnowszych zmian w opodatkowaniu i przepisach dotyczących handlu;

·po włączeniu EFR do budżetu UE uchylone zostaną załączniki IV i V do obecnej decyzji. Ponadto załącznik I dotyczący odizolowanych KTZ zostanie włączony do decyzji. Uchylony zostanie załącznik III w sprawie zarządzania środkami własnymi EBI;

·dodanie i zaktualizowanie przepisów odzwierciedlających aktualną sytuację w odniesieniu do stosunków z Grenlandią na podstawie art. 3 (cele, zasady i wartości), art. 5 (wzajemne interesy, komplementarność i priorytety), art. 13 (zasady przewodnie dialogu), art. 23 (nowy artykuł w sprawie surowców), art. 31 (współpraca w zakresie badań naukowych i innowacji) oraz art. 35 (zdrowie publiczne i bezpieczeństwo żywnościowe);

·część IV o współpracy finansowej przewiduje dedykowaną pulę środków finansowych dla KTZ w ramach działu 6. „Sąsiedztwo i świat”. Obejmuje ona również:

·ogólną klauzulę odesłania do Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej w odniesieniu do realizacji współpracy finansowej w ramach zaproponowanej decyzji. W ramach zaproponowanej decyzji w dalszym ciągu przewiduje się jednak szczególne i uproszczone programowanie w odniesieniu do KTZ;

·KTZ będą się także – co do zasady – w dalszym ciągu kwalifikować do uczestnictwa w programach unijnych w ramach wieloletnich ram finansowych. KTZ będą się kwalifikować do programów tematycznych i działań szybkiego reagowania w ramach Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej;

·przepis szczegółowy / specjalny instrument pozwalający Komisji w aktywny sposób promować projekty międzyregionalne, w których uczestniczą KTZ, państwa AKP i państwa lub terytoria nienależące do grupy AKP oraz regiony najbardziej oddalone Unii.

2018/0244 (CNS)

Wniosek

DECYZJA RADY

w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską, w tym stosunków między Unią Europejską, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony
(„decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 203,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego 26 ,

stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Niniejsza decyzja ustanawia zasady i procedury dla stowarzyszenia UE z krajami i terytoriami zamorskimi (KTZ), w tym Grenlandią, oraz zastępuje decyzję Rady 2013/755/UE 27 („decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”) i decyzję Rady 2014/137/UE 28 („decyzja w sprawie Grenlandii”).

(2)Zgodnie z art. 204 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) postanowienia art. 198–203 TFUE stosują się do Grenlandii, z zastrzeżeniem przepisów szczegółowych zawartych w Protokole nr 34 w sprawie szczególnych ustaleń dla Grenlandii, załączonym do TFUE. Zgodnie z traktatem grenlandzkim 29 stosunki między Unią, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony, są regulowane decyzją Rady 2014/137/UE 30 , w której zwrócono uwagę na bliskie związki historyczne, polityczne, gospodarcze i kulturowe między Unią a Grenlandią oraz zdefiniowano szczególne partnerstwo i współpracę. Decyzja 2014/137/UE traci moc w dniu 31 grudnia 2020 r.

(3)Od dnia 1 stycznia 2021 r. unijną pomoc na rzecz KTZ finansowaną wcześniej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR) należy finansować z budżetu ogólnego Unii.

(4)W celu usprawnienia szeregu instrumentów finansowania zewnętrznego i poprawy ich wyników należy uporządkować stosunki ze wszystkimi KTZ, w tym z Grenlandią, poprzez zastąpienie decyzji o stowarzyszeniu zamorskim i decyzji w sprawie Grenlandii jedną decyzją.

(5)Partnerstwo na podstawie niniejszej decyzji powinno pozwolić na kontynuację bliskich stosunków między Unią, z jednej strony, a wszystkimi KTZ, z drugiej strony.

(6)W nowej decyzji należy podkreślić specyfikę współpracy z Grenlandią, jak na przykład cel zachowania bliskich i trwałych związków między Unią, Grenlandią i Danią, uznanie geostrategicznego położenia Grenlandii, znaczenie dialogu politycznego między Grenlandią a Unią, istnienie umowy o partnerstwie w sprawie połowów między Unią a Grenlandią i potencjalna współpraca w kwestiach dotyczących Arktyki. Pozwoli ona stawić czoła globalnym wyzwaniom, umożliwiając opracowanie proaktywnego programu i realizację wspólnych interesów, w szczególności rosnącemu wpływowi zmiany klimatu na działalność człowieka i środowisko, transport morski, zasoby naturalne, w tym surowce i stada ryb, a także badania naukowe i innowacje.

(7)TFUE i opartego na nim ustawodawstwa wtórnego nie stosuje się automatycznie do KTZ, z wyjątkiem niektórych postanowień jednoznacznie stwierdzających inaczej. Pomimo że KTZ nie są państwami trzecimi, nie należą one do jednolitego rynku i muszą przestrzegać zobowiązań nałożonych na państwa trzecie w odniesieniu do handlu, w szczególności reguł pochodzenia, norm sanitarnych i fitosanitarnych oraz środków ochronnych.

(8)Szczególne stosunki między Unią a krajami i terytoriami zamorskimi przechodzą z podejścia opartego na współpracy na rzecz rozwoju do wzajemnego partnerstwa, co posłuży wsparciu zrównoważonego rozwoju krajów i terytoriów zamorskich. Ponadto solidarność UE z KTZ powinna opierać się na ich szczególnych stosunkach i przynależności do tej samej rodziny europejskiej.

(9)Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 przyjęta przez Organizację Narodów Zjednoczonych we wrześniu 2015 r. jest odpowiedzią wspólnoty międzynarodowej na globalne wyzwania i tendencje związane ze zrównoważonym rozwojem. Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, której centralnym elementem są cele zrównoważonego rozwoju, porozumienie klimatyczne z Paryża i program działań z Addis Abeby, stanowi ramy dla przemian mających na celu eliminację ubóstwa i osiągnięcie zrównoważonego rozwoju w skali globalnej. Jej zakres jest uniwersalny – przedstawia ona kompleksowe wspólne ramy działań, które mają zastosowanie zarówno do Unii, jak i do jej partnerów. Agenda ta zapewnia równowagę między gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi aspektami zrównoważonego rozwoju, uznając jednocześnie kluczowe powiązania między jej celami. Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 dąży do tego, by nikt nie został pominięty. Jej wdrażanie będzie ściśle skoordynowane z innymi międzynarodowymi zobowiązaniami. Działania realizowane na mocy niniejszej decyzji będą skupiać się w szczególności na wzajemnych powiązaniach między celami zrównoważonego rozwoju a zintegrowanymi działaniami, które mogą przynieść dodatkowe korzyści i przyczynić się do spełnienia wielu celów w spójny sposób.

(10)Stowarzyszenie Unii i KTZ powinno nadal opierać się na trzech filarach dotyczących zwiększenia konkurencyjności, wzmocnienia odporności i zmniejszenia podatności na zagrożenia oraz wspierania współpracy i integracji między KTZ a innymi partnerami i obszarami sąsiedzkimi.

(11)Unijna pomoc finansowa przyznawana w ramach partnerstwa powinna nadać rozwojowi KTZ perspektywę europejską i przyczynić się do wzmocnienia ścisłych i trwałych związków z tymi krajami i terytoriami, przy jednoczesnym umocnieniu ich pozycji jako wysuniętych przyczółków Unii, na podstawie wspólnych wartości i historii łączącej partnerów.

(12)Biorąc pod uwagę położenie geograficzne KTZ, pomimo różnego statusu względem prawa Unii poszczególnych podmiotów w danym obszarze geograficznym, współpraca między tymi podmiotami i ich sąsiadami powinna być prowadzona w interesie wszystkich stron, ze szczególnym naciskiem na obszary wspólnego zainteresowania oraz promowanie wartości i norm Unii.

(13)Wiele KTZ sąsiaduje z regionami najbardziej oddalonymi, o których mowa w art. 349 TFUE, państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (państwami AKP) oraz innymi terytoriami i państwami trzecimi, jak również dzieli z krajami i terytoriami sąsiadującymi wspólne potrzeby – od przystosowania się do zmiany klimatu i łagodzenia jej skutków oraz zachowania różnorodności biologicznej do kwestii związanych z oceanem, dywersyfikacją gospodarczą i zmniejszaniem ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi.

(14)Komunikat Komisji z dnia 24 października 2017 r. „Silniejsze i odnowione partnerstwo strategiczne z regionami najbardziej oddalonymi UE” 31 , wnioski z 15. i 16. Forum KTZ-UE oraz zalecenia Komisji dotyczące negocjacji w sprawie umowy o partnerstwie między Unią Europejską a państwami AKP 32 zawierają wezwanie do wzmocnienia programów współpracy regionalnej, w które zaangażowane są KTZ i ich sąsiedzi.

(15)KTZ charakteryzują się dużą różnorodnością biologiczną środowiska morskiego i lądowego. Zmiana klimatu ma wpływ na środowisko naturalne KTZ i stanowi zagrożenie dla ich zrównoważonego rozwoju. Działania w dziedzinach zachowania różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych, zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi oraz promowania zrównoważonej energii przyczyniają się do przystosowania się do zmiany klimatu i jej łagodzenia w KTZ. Stowarzyszenie powinno zmierzać do zapewnienia zachowania różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych oraz ich przywrócenia i zrównoważonego wykorzystania jako jednego z kluczowych elementów osiągnięcia zrównoważonego rozwoju.

(16)Odzwierciedlając znaczenie przeciwdziałania zmianie klimatu zgodnie ze zobowiązaniami Unii na rzecz realizacji porozumienia paryskiego i celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, program ten przyczyni się do włączenia działań w dziedzinie klimatu do głównego nurtu polityki Unii i do osiągnięcia celu ogólnego, w ramach którego wydatki na realizację celów klimatycznych w budżecie Unii mają sięgnąć 25 %. Oczekuje się, że w ramach działań objętych tym programem 20 % całkowitej puli środków finansowych programu przyczyni się do osiągnięcia celów klimatycznych. Stosowne działania zostaną określone podczas wdrażania programu i ponownie ocenione w ramach jego oceny śródokresowej i przeglądów.

(17)W stosunkach między UE a KTZ należy uznać znaczącą rolę, jaką KTZ mogą odegrać w przyczynianiu się do realizacji zobowiązań UE w ramach wielostronnych umów środowiskowych.

(18)Unia i KTZ uznają specjalne znaczenie kształcenia i szkolenia zawodowego jako dźwigni zrównoważonego rozwoju KTZ.

(19)Stowarzyszenie Unii i KTZ powinno brać pod uwagę różnorodność i tożsamość kulturową KTZ i przyczyniać się do ich zachowania.

(20)Współpraca w zakresie handlu i kwestii związanych z handlem między Unią a KTZ powinna przyczyniać się do osiągnięcia celu polegającego na zrównoważonym rozwoju gospodarczym, rozwoju społecznym i ochronie środowiska.

(21)Niniejsza decyzja powinna przewidywać większą elastyczność reguł pochodzenia, w tym nowe możliwości kumulacji pochodzenia. Kumulacja powinna być możliwa nie tylko z KTZ i państwami będącymi stroną umów o partnerstwie gospodarczym, ale pod pewnymi warunkami obejmować również produkty pochodzące z krajów, z którymi Unia stosuje umowę o wolnym handlu, i, również zależnie od spełnienia określonych warunków, produkty wprowadzane do Unii bezkontyngentowo i bezcłowo w ramach ogólnego systemu preferencji taryfowych Unii. Warunki te są niezbędne, by zapobiec obchodzeniu przepisów handlowych i zapewnić właściwe funkcjonowanie przepisów dotyczących kumulacji.

(22)Procedury certyfikacji pochodzenia z KTZ powinny zostać uaktualnione w interesie odnośnych podmiotów gospodarczych i administracji w KTZ. Przepisy dotyczące współpracy administracyjnej między Unią a KTZ powinny również zostać odpowiednio uaktualnione.

(23)Ponadto należy ustanowić wystarczająco szczegółowe przepisy dotyczące środków ochronnych i nadzoru. Dzięki temu właściwe organy KTZ i Unii, jak również podmioty gospodarcze, mogłyby korzystać z precyzyjnych i przejrzystych reguł i procedur. We wspólnym interesie leży także zapewnienie właściwego stosowania procedur i uzgodnień, które umożliwiają KTZ bezcłowy i bezkontyngentowy wywóz towarów do Unii.

(24)Biorąc pod uwagę cele integracji i rozwoju globalnego handlu w dziedzinie usług i przedsiębiorczości, należy wspierać rozwój rynków usługowych i możliwości inwestycyjnych poprzez poprawę dostępu usług i inwestycji z KTZ do rynku unijnego. W tym zakresie Unia powinna zaproponować KTZ możliwie jak najbardziej uprzywilejowane traktowanie, jakie oferuje wszystkim innym partnerom handlowym, poprzez kompleksowe klauzule najwyższego uprzywilejowania, przy jednoczesnym zapewnieniu bardziej elastycznych możliwości stosunków handlowych dla KTZ poprzez ograniczenie traktowania Unii przez KTZ do tego, co oferują one innym największym gospodarkom handlowym.

(25)Współpraca między Unią a KTZ w obszarze usług finansowych powinna przyczyniać się do stworzenia bezpieczniejszego, solidniejszego i przejrzystszego systemu finansowego, który jest niezbędny do zwiększenia globalnej stabilności finansowej i stworzenia podstaw dla zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Wysiłki w tym obszarze powinny skupiać się na dążeniu do osiągnięcia konwergencji z normami międzynarodowymi i zbliżenia ustawodawstwa KTZ do dorobku Unii w dziedzinie usług finansowych. Należy zwrócić odpowiednią uwagę na wzmacnianie zdolności administracyjnych władz KTZ, w tym w dziedzinie nadzoru.

(26)Unijna pomoc finansowa powinna się skoncentrować na tych obszarach, w których najmocniej oddziałuje, mając na uwadze jej potencjał działania w skali ogólnoświatowej i reagowania na globalne wyzwania, takie jak eliminacja ubóstwa, zrównoważony rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu czy krzewienie na całym świecie demokracji, dobrych rządów, praw człowieka i praworządności, długoterminowe i przewidywalne zaangażowanie Unii w pomoc rozwojową oraz jej rola w koordynacji działań państw członkowskich.

(27)W interesie efektywności, uproszczenia i uznania zdolności władz KTZ do zarządzania, zarządzanie zasobami finansowymi przyznanymi KTZ powinno odbywać się w ramach wzajemnego partnerstwa. Ponadto władze KTZ powinny przyjąć odpowiedzialność za opracowanie i wdrażanie polityk uznanych przez strony za strategie w zakresie współpracy. Podczas programowania i wdrażania należy wziąć pod uwagę fakt, że zasoby administracyjne i ludzkie KTZ są ograniczone.

(28)Niniejsza decyzja określa pulę środków finansowych na stowarzyszenie KTZ z Unią, „decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”, które stanowią główną kwotę odniesienia w rozumieniu pkt 16 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia [---] pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami dla Parlamentu Europejskiego i Rady podczas rocznej procedury budżetowej.

(29)Do niniejszej decyzji zastosowanie mają horyzontalne przepisy finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Przepisy te określone są w rozporządzeniu finansowym i regulują w szczególności procedurę ustalania i wykonania budżetu poprzez dotacje, zamówienia, nagrody, wykonanie pośrednie i przewidują kontrole dotyczące odpowiedzialności podmiotów działań finansowych. Przepisy przyjęte na podstawie art. 322 TFUE dotyczą również ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich, jako że poszanowanie praworządności jest niezbędnym warunkiem wstępnym należytego zarządzania finansami i skutecznego unijnego finansowania.

(30)Rodzaje finansowania i metody wdrażania na podstawie niniejszej decyzji powinny być wybierane w zależności od ich możliwości osiągnięcia szczegółowych celów działań i zapewnienia rezultatów, biorąc pod uwagę w szczególności koszty kontroli, obciążenie administracyjne oraz przewidywane ryzyko nieprzestrzegania przepisów. Pod uwagę należy wziąć korzystanie z płatności ryczałtowych, stawek ryczałtowych i kosztów jednostkowych, a także formę finansowania niepowiązanego z kosztami, o którym mowa w art. 125 ust. 1 rozporządzenia finansowego.

(31)Unia powinna dążyć do jak najskuteczniejszego wykorzystania dostępnych zasobów w celu optymalizacji wpływu prowadzonych przez nią działań zewnętrznych. Cel ten należy osiągać dzięki spójności i komplementarności unijnych instrumentów finansowania zewnętrznego, a także dzięki stworzeniu synergii z innymi politykami i programami Unii. Aby zmaksymalizować wpływ połączonych interwencji na osiągnięcie wspólnego celu, w niniejszej decyzji należy umożliwić połączenie puli środków finansowych z innymi programami unijnymi, o ile wkład nie pokrywa tych samych kosztów.

(32)W niniejszej decyzji należy zawrzeć odesłanie, w stosownych przypadkach, do [rozporządzenia ISRWM] (Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej) do celów wdrożenia współpracy i tym samym zapewnienia spójności w zarządzaniu instrumentami.

(33)W celu uwzględnienia rozwoju i zmian w przepisach prawa celnego i przepisach dotyczących handlu należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do treści załącznika II, III i IV, aby umożliwić Komisji odzwierciedlenie tych zmian w decyzji. Zgodnie z pkt 22 i 23 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 33 konieczna jest ewaluacja programu na podstawie informacji zebranych w drodze szczegółowych wymogów w zakresie monitorowania, unikając przy tym nadmiernych regulacji i obciążeń administracyjnych, zwłaszcza po stronie państw członkowskich. Wymogi te, w stosownych przypadkach, mogą obejmować mierzalne wskaźniki, jako podstawę ewaluacji skutków programu w terenie. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. 34 W szczególności, aby zapewnić udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie, co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(34)Odniesienia do instrumentów pomocy zewnętrznej w art. 9 decyzji Rady 2010/427/UE 35 należy rozumieć jako odniesienia także do niniejszej decyzji. Komisja powinna zapewnić wykonywanie niniejszej decyzji zgodnie z rolą ESDZ określoną w tej decyzji.

(35)W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania przepisów art. 10 ust. 6 i art. 16 ust. 8 załącznika II, art. 2 załącznika III i art. 5 i 6 załącznika IV do niniejszej decyzji należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011.

(36)Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 36 , rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 37 , rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2185/96 38 i rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939 39 interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, ich wykrywania, korygowania i dochodzenia, a także odzyskiwania środków straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania sankcji administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 883/2013 i rozporządzeniem (Euratom, WE) nr 2185/96 Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może prowadzić dochodzenia administracyjne, w tym kontrole na miejscu i inspekcje, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub jakiekolwiek inne nielegalne działanie, naruszające interesy finansowe Unii. Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska (EPPO) może prowadzić dochodzenia i ścigać nadużycia finansowe i inne przestępstwa naruszające interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 40 . Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, w pełni współpracują w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznają konieczne prawa i dostęp Komisji, OLAF-owi, EPPO i Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu (ETO) oraz zapewniają, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa. Z tego powodu porozumienia z państwami i terytoriami trzecimi oraz z organizacjami międzynarodowymi i wszelkie umowy lub porozumienia wynikające z wdrożenia niniejszej decyzji powinny zawierać przepisy, na mocy których wyraźnie upoważnia się Komisję, Trybunał Obrachunkowy i OLAF do prowadzenia audytów, kontroli na miejscu i inspekcji zgodnie z posiadanymi przez te organy kompetencjami i zapewnia przyznanie równoważnych praw przez wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonaniu finansowania unijnego.

(37)Na mocy niniejszej decyzji Rada powinna być w stanie w innowacyjny sposób odpowiedzieć na wszystkie czynniki wymienione powyżej, i będzie to odpowiedź zarówno spójna, jak i dopasowana do wielu różnych sytuacji,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ

CZĘŚĆ I

PRZEPISY OGÓLNE DOTYCZĄCE STOWARZYSZENIA KRAJÓW I TERYTORIÓW ZAMORSKICH Z UNIĄ

ROZDZIAŁ 1

PRZEPISY OGÓLNE

Artykuł 1
Przedmiot

1.Niniejsza decyzja ustanawia stowarzyszenie krajów i terytoriów zamorskich (KTZ) z Unią („stowarzyszenie”), które stanowi partnerstwo oparte na art. 198 TFUE, mające na celu wsparcie zrównoważonego rozwoju KTZ oraz szerzenie wartości i standardów Unii na świecie.

2.Partnerami w stowarzyszeniu są Unia, KTZ i państwa członkowskie, z którymi są one powiązane.

3.W art. 73 niniejszej decyzji ustanawia się program finansowania stowarzyszenia ze wszystkimi KTZ na okres 2021–2027 („program”). Decyzja określa cele programu, formy finansowania unijnego oraz zasady dotyczące przyznawania takiego finansowania, jak określono w załączniku I do niniejszej decyzji.

Artykuł 2
Terytorialny zakres stosowania

Stowarzyszenie ma zastosowanie do KTZ wymienionych w załączniku II do TFUE.

Artykuł 3
Cele, zasady i wartości

1.Stowarzyszenie Unii z KTZ opiera się na celach, zasadach i wartościach podzielanych przez KTZ, państwa członkowskie, z którymi są one powiązane, oraz Unię.

2.Partnerzy uznają wzajemne prawa do określenia własnych polityk i priorytetów zrównoważonego rozwoju, ustanowienia własnych krajowych poziomów w zakresie ochrony środowiska i ochrony pracy oraz do przyjęcia lub zmiany w związku z tym odpowiednich przepisów ustawowych i polityk, zgodnie z zobowiązaniem na rzecz przestrzegania norm i porozumień uznanych na poziomie międzynarodowym. W ten sposób dążą do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony środowiska i ochrony pracy.

3.Wprowadzając w życie niniejszą decyzję, partnerzy kierują się zasadami przejrzystości, pomocniczości i potrzebą efektywności i uwzględniają trzy filary zrównoważonego rozwoju KTZ: rozwój gospodarczy, rozwój społeczny i ochronę środowiska.

4.Ogólnym celem niniejszej decyzji jest promowanie rozwoju gospodarczego i społecznego krajów i terytoriów zamorskich oraz ustanowienie ścisłych stosunków gospodarczych między nimi a Unią jako całością. Stowarzyszenie realizuje ten ogólny cel poprzez wzmacnianie konkurencyjności i odporności KTZ, zmniejszanie ich podatności na zagrożenia w dziedzinie gospodarki i środowiska oraz wspieranie współpracy między nimi a innymi partnerami.

5.Zgodnie z art. 3 ust. 5 i art. 21 TUE cele szczegółowe niniejszej decyzji są następujące:

a)rozwijanie i wspieranie współpracy z KTZ;

b)wspieranie Grenlandii i współpraca z nią podczas rozwiązywania głównych stojących przed nią wyzwań takich jak podnoszenie poziomu kształcenia i przyczynianie się do rozwoju zdolności organów administracji Grenlandii do formułowania i wdrażania polityki krajowej.

6.Realizując te cele, stowarzyszenie szanuje podstawowe zasady wolności, demokracji, praw człowieka i podstawowych wolności, praworządności, dobrych rządów i zrównoważonego rozwoju, podzielane przez KTZ i państwa członkowskie, z którymi są one powiązane.

Artykuł 4
Zarządzanie stowarzyszeniem

Zarządzanie stowarzyszeniem należy do Komisji i władz KTZ oraz, w razie potrzeby, państw członkowskich, z którymi KTZ są powiązane, zgodnie z ich odpowiednimi uprawnieniami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi.

Artykuł 5
Wzajemne interesy, komplementarność i priorytety

1.Stowarzyszenie stanowi ramy umożliwiające dialog polityczny i współpracę w kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

2.Pierwszeństwa udziela się współpracy w obszarach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, takich jak:

a)dywersyfikacja gospodarcza KTZ, w tym ich dalsza integracja z gospodarkami światowymi i regionalnymi; w szczególnym przypadku Grenlandii – potrzeba podnoszenia umiejętności jej siły roboczej;

b)promowanie zielonej i niebieskiej gospodarki;

c)zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi, w tym zachowanie i zrównoważone wykorzystywanie różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych;

d)łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie do skutków zmiany klimatu;

e)wspieranie działań zmniejszających ryzyko związane z klęskami żywiołowymi;

f)promowanie działań w zakresie badań naukowych, innowacji i współpracy naukowej;

g)promowanie wymian społecznych, kulturalnych i gospodarczych między KTZ oraz między KTZ a krajami sąsiadującymi i innymi partnerami;

h)kwestie dotyczące Arktyki.

3.Celem współpracy w obszarach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania jest wspieranie samowystarczalności KTZ i rozwoju zdolności KTZ do opracowywania, wdrażania i monitorowania strategii i polityk, o których mowa w ust. 2.

Artykuł 6
Promowanie stowarzyszenia

1.W celu zacieśnienia wzajemnych stosunków Unia i KTZ dokładają starań, aby rozpropagować stowarzyszenie wśród swoich obywateli, w szczególności poprzez promowanie rozwoju kontaktów i współpracy między władzami, środowiskiem naukowym, społeczeństwem obywatelskim i przedsiębiorstwami z KTZ, z jednej strony, a ich odpowiednikami w Unii, z drugiej strony.

2.KTZ dokładają starań, by wzmocnić i promować swoje stosunki z Unią jako całością. Państwa członkowskie popierają te starania.

Artykuł 7
Współpraca regionalna, integracja regionalna i współpraca z innymi partnerami

1.Z zastrzeżeniem przepisów art. 3 niniejszej decyzji, stowarzyszenie wspiera KTZ w ich wysiłkach zmierzających do wzięcia udziału w odpowiednich międzynarodowych, regionalnych lub subregionalnych inicjatywach w zakresie współpracy, jak również regionalnych lub lokalnych procesach integracyjnych, zgodnie z ich własnymi aspiracjami i zgodnie z celami i priorytetami określonymi przez odpowiednie władze KTZ.

2.W tym celu Unia i KTZ mogą prowadzić wymianę informacji i najlepszych praktyk lub ustanowić inne formy bliskiej współpracy i koordynacji z innymi partnerami w kontekście udziału KTZ w organizacjach regionalnych i międzynarodowych, w stosownych przypadkach w drodze umów międzynarodowych.

3.Stowarzyszenie ma służyć wspieraniu współpracy między KTZ a innymi partnerami w dziedzinach współpracy określonych w częściach II i III niniejszej decyzji. W tym zakresie celem stowarzyszenia jest promowanie współpracy między KTZ a regionami najbardziej oddalonymi, o których mowa w art. 349 TFUE, sąsiadującymi z nimi państwami AKP i państwami i terytoriami nienależącymi do grupy państw AKP. Aby zrealizować ten cel, Unia usprawnia koordynację i synergię między odpowiednimi programami unijnymi. W stosownych przypadkach Unia stara się także włączać KTZ w prace swoich organów dialogu prowadzonego z sąsiadującymi państwami, zarówno państwami należącymi do grupy państw AKP, jak i państwami lub terytoriami nienależącymi do tej grupy, oraz z regionami najbardziej oddalonymi.

4.Wspieranie udziału KTZ w odpowiednich organizacjach integracji regionalnej koncentruje się w szczególności na:

a)budowaniu zdolności odpowiednich organizacji i instytucji regionalnych, których członkami są KTZ;

b)inicjatywach regionalnych lub subregionalnych, takich jak realizacja polityk reform sektorowych odnoszących się do obszarów współpracy określonych w części II i III niniejszej decyzji;

c)świadomości i wiedzy KTZ na temat skutków procesów integracji regionalnej w różnych dziedzinach;

d)udziale KTZ w rozwoju rynków regionalnych w ramach organizacji integracji regionalnej;

e)inwestycjach transgranicznych pomiędzy KTZ a ich sąsiadami.

Artykuł 8
Uczestnictwo w europejskich ugrupowaniach współpracy terytorialnej

Przy stosowaniu art. 7 ust. 1, 2 i 3 niniejszej decyzji, inicjatywy w zakresie współpracy lub inne formy współpracy oznaczają również, że organy rządowe, organizacje regionalne i subregionalne, organy lokalne i w stosownych przypadkach inne publiczne lub prywatne organy i instytucje (w tym dostawcy usług publicznych) z KTZ mogą uczestniczyć w europejskim ugrupowaniu współpracy terytorialnej (EUWT), z zastrzeżeniem zasad i celów działań w ramach współpracy przewidzianych w niniejszej decyzji i w rozporządzeniu (UE) nr 1302/2013 41 i zgodnie z ustaleniami mającymi zastosowanie do państw członkowskich, z którymi KZT są powiązane.

Artykuł 9
Szczególne traktowanie

1.Stowarzyszenie bierze pod uwagę różnorodność KTZ pod względem rozwoju gospodarczego i zdolności do pełnego czerpania korzyści ze współpracy i integracji regionalnej, o których mowa w art. 7.

2.W odniesieniu do odizolowanych KTZ ustanawia się szczególne traktowanie.

3.W celu umożliwienia odizolowanym KTZ przezwyciężenia strukturalnych i innych przeszkód w rozwoju, to szczególne traktowanie uwzględnia, między innymi przy ustalaniu wielkości pomocy finansowej i jej warunków, napotykane przez te KTZ szczególne trudności.

4.KTZ, który uznaje się za odizolowany, to Saint Pierre i Miquelon.

ROZDZIAŁ 2

WSPÓŁPRACA

Artykuł 10
Ogólne podejście

1.Stowarzyszenie opiera się na szerokim dialogu i konsultacjach w kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania między KTZ, państwami członkowskimi, z którymi są one powiązane, oraz Komisją i, w stosownych przypadkach, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI).

2.KTZ organizują, w stosownych przypadkach, dialog i konsultacje z władzami i podmiotami, takimi jak:

a)właściwe władze lokalne i inne organy publiczne;

b)partnerzy gospodarczy i społeczni;

c)inne odpowiednie podmioty reprezentujące społeczeństwo obywatelskie, takie jak partnerzy zajmujący się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego, organizacje pozarządowe oraz podmioty odpowiedzialne za wspieranie równości mężczyzn i kobiet.

Artykuł 11
Podmioty współpracy

1.Podmioty współpracy KTZ obejmują:

a)organy rządowe KTZ;

b)władze lokalne w KTZ;

c)dostawców usług publicznych i organizacje społeczeństwa obywatelskiego, takie jak stowarzyszenia społeczne, stowarzyszenia przedsiębiorców, pracodawców i związki zawodowe, oraz lokalne, krajowe lub międzynarodowe organizacje pozarządowe;

d)organizacje regionalne i subregionalne.

2.Państwa członkowskie, z którymi KTZ są powiązane, informują Komisję o organach rządowych i lokalnych, o których mowa w ust. 1 lit. a) i b).

Artykuł 12
Obowiązki podmiotów pozarządowych

1.Podmioty pozarządowe mogą odgrywać rolę w wymianie informacji i konsultacjach dotyczących współpracy, w szczególności tych, które dotyczą przygotowania i wdrażania pomocy, projektów lub programów, odnoszących się do współpracy. Mogą im być przekazywane uprawnienia do zarządzania finansami w ramach realizacji takich projektów lub programów na potrzeby wspierania lokalnych inicjatyw w zakresie rozwoju.

2.Podmioty pozarządowe uprawnione do zarządzania zdecentralizowanego projektami lub programami identyfikuje się w drodze porozumienia między władzami danego KTZ, Komisją i państwem członkowskim, z którym ten KTZ jest powiązany, biorąc pod uwagę odnośną tematykę, ich doświadczenie i dziedzinę działalności. Identyfikację przeprowadza się w każdym KTZ jako element szerszego dialogu i konsultacji, o których mowa w art. 10.

3.Stowarzyszenie ma na celu przyczynienie się do działań KTZ na rzecz wzmocnienia organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w szczególności w zakresie ich tworzenia i rozwoju, oraz do rozwoju środowiska niezbędnego do otwarcia ich zaangażowania w planowanie, realizację oraz ocenę strategii i programów na rzecz rozwoju.

ROZDZIAŁ 3

RAMY INSTYTUCJONALNE STOWARZYSZENIA

Artykuł 13
Zasady przewodnie dialogu

1.Unia, KTZ i państwa członkowskie, z którymi są one powiązane, regularnie prowadzą dialog ogólny i polityczny.

2.Dialog prowadzony jest w całkowitej zgodności z odpowiednimi uprawnieniami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi Unii, KTZ i państw członkowskich, z którymi są one powiązane. Dialog jest prowadzony w sposób elastyczny. Może mieć charakter formalny lub nieformalny, odbywa się na odpowiednim szczeblu lub w odpowiedniej formie, i jest prowadzony w ramach, o których mowa w art. 14.

3.Dialog umożliwia KTZ wzięcie pełnego udziału w realizacji stowarzyszenia.

4.Dialog koncentruje się między innymi na szczególnych zagadnieniach politycznych stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania lub mających ogólne znaczenie dla osiągnięcia celów stowarzyszenia.

5.Dialog z Grenlandią w szczególności stanowi podstawę szerokiej współpracy i dialogu w obszarach dotyczących m.in. energii elektrycznej, zmiany klimatu i środowiska, zasobów naturalnych, w tym surowców i stad ryb, transportu morskiego, badań naukowych i innowacji, a także arktycznego wymiaru tych kwestii.

Artykuł 14
Organy stowarzyszenia

1.Stowarzyszenie ustanawia następujące organy dialogu:

a)forum dialogu KTZ-UE („Forum KTZ-UE”), które zbiera się corocznie w składzie władz KTZ, przedstawicieli państw członkowskich i Komisji. Posłowie do Parlamentu Europejskiego, przedstawiciele EBI oraz przedstawiciele regionów najbardziej oddalonych są w stosownych wypadkach włączani w prace Forum KTZ–UE;

b)Komisja, KTZ i państwa członkowskie, z którymi są one powiązane, prowadzą regularne konsultacje trójstronne. Konsultacje te są organizowane co najmniej trzy razy do roku, z inicjatywy Komisji lub na wniosek KTZ i państw członkowskich, z którymi są one powiązane;

c)w porozumieniu KTZ, państw członkowskich, z którymi są one powiązane, oraz Komisji powołane zostają działające w charakterze doradczym grupy robocze w celu śledzenia postępów w realizacji celów stowarzyszenia, w formie stosownej do kwestii, którymi należy się zająć. Grupy robocze można zwoływać na żądanie Komisji, państwa członkowskiego lub KTZ. Grupy prowadzą dyskusje techniczne na tematy, które są przedmiotem szczególnego zainteresowania KTZ i państw członkowskich, z którymi są one powiązane, w uzupełnieniu prac podejmowanych przez Forum KTZ–UE lub w ramach konsultacji trójstronnych.

2.Forum KTZ–UE, trójstronnym konsultacjom i grupom roboczym przewodniczy Komisja. Komisja zapewnia również działanie ich sekretariatu.

CZĘŚĆ II

OBSZARY WSPÓŁPRACY NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU W RAMACH STOWARZYSZENIA

ROZDZIAŁ 1

KWESTIE ŚRODOWISKA, ZMIANA KLIMATU, OCEANY I ZMNIEJSZANIE RYZYKA ZWIĄZANEGO Z KLĘSKAMI ŻYWIOŁOWYMI

Artykuł 15
Zasady ogólne

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie środowiska, zmiany klimatu i zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi może dotyczyć:

a)wspierania KTZ w działaniach na rzecz określenia i wdrażania polityk, strategii, planów działania i środków;

b)wspierania KTZ w działaniach na rzecz włączenia w sieci i inicjatywy regionalne;

c)promowania zrównoważonego wykorzystania zasobów i efektywnego gospodarowania nimi, a także zachęcania do przerwania powiązania wzrostu gospodarczego z degradacją środowiska; oraz

d)wspierania KTZ w działaniach w roli węzłów regionalnych i centrów doskonałości.

Artykuł 16
Zrównoważone zarządzanie i zachowanie różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie zrównoważonego zarządzania i zachowania różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych może dotyczyć:

a)wspierania ustanawiania morskich i lądowych obszarów chronionych i skutecznego zarządzania nimi oraz ulepszonego zarządzania istniejącymi obszarami chronionymi;

b)wspierania zrównoważonego gospodarowania zasobami morskimi i lądowymi, co przyczyni się do ochrony gatunków, siedlisk i funkcji ekosystemu poza obszarami chronionymi, w szczególności gatunków zagrożonych, podatnych na zagrożenia i rzadkich;

c)wzmocnienia zachowania i zrównoważonego wykorzystania różnorodności biologicznej i ekosystemów środowiska morskiego i lądowego poprzez:

(i)rozwiązywanie szerszych problemów dotyczących ekosystemu w kontekście zmiany klimatu poprzez utrzymanie zdrowych i odpornych ekosystemów, wspieranie zielonej i błękitnej infrastruktury oraz podejścia do przystosowania się do zmiany klimatu i łagodzenia jej skutków opartego na ekosystemie, które często przynosi wiele korzyści;

(ii)wzmocnienie zdolności w skali lokalnej, regionalnej lub międzynarodowej poprzez promowanie wymiany informacji, wiedzy i najlepszych praktyk między wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym władzami publicznymi, właścicielami gruntów, sektorem prywatnym, naukowcami i społeczeństwem obywatelskim;

(iii)wzmocnienie istniejących programów ochrony przyrody i związanych z nimi działań zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz obszarów chronionych;

(iv)rozbudowę bazy wiedzy i uzupełnienie luk w wiedzy, w tym oszacowanie wartości funkcji i usług ekosystemu;

d)zachęcania i ułatwiania współpracy regionalnej w celu rozwiązania kwestii takich jak inwazyjne gatunki obce lub skutki zmiany klimatu;

e)opracowania mechanizmów lepszego mobilizowania zasobów, w tym płatności za usługi ekosystemowe.

Artykuł 17
Zrównoważona gospodarka leśna

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie zrównoważonej gospodarki leśnej może dotyczyć promowania ochrony lasów i zrównoważonego gospodarowania nimi, w tym ich roli w ochronie środowiska przed erozją, zwalczania pustynnienia, zalesiania oraz kontroli wywozu drewna.

Artykuł 18
Zintegrowane zarządzanie strefą przybrzeżną

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie zintegrowanego zarządzania strefą przybrzeżną może dotyczyć:

a)wspierania działań KTZ na rzecz skutecznego zrównoważonego zarządzania strefą morską i przybrzeżną polegającego na opracowywaniu strategicznego i zintegrowanego podejścia do planowania i zarządzania w odniesieniu do strefy morskiej i przybrzeżnej;

b)połączenia działalności gospodarczej i społecznej w dziedzinach takich jak rybołówstwo i akwakultura, turystyka, transport morski i rolnictwo z potencjałem stref morskich i przybrzeżnych w zakresie energii ze źródeł odnawialnych oraz surowców, z uwzględnieniem skutków zmiany klimatu oraz działalności człowieka.

Artykuł 19
Oceany

1.W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie zarządzania oceanami może dotyczyć:

a)wzmocnienia dialogu w kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w tej dziedzinie;

b)promowania wiedzy o morzu i biotechnologii morskiej, energii oceanicznej i nadzoru morskiego, zarządzania strefą przybrzeżną i zarządzania opartego na ekosystemie;

c)promowania zintegrowanego podejścia na poziomie międzynarodowym;

d)aktywnego promowania dobrych rządów, najlepszych praktyk i odpowiedzialnego zarządzania rybołówstwem w ramach ochrony stad i zrównoważonego zarządzania nimi, w tym stadami będącymi przedmiotem wspólnego zainteresowania oraz stadami zarządzanymi przez regionalne organizacje do spraw zarządzania rybołówstwem;

e)dialogu i współpracy dotyczących ochrony stad, w tym środków służących zwalczaniu nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów i skutecznego współdziałania z i w ramach regionalnych organizacji do spraw zarządzania rybołówstwem. Dialog i współpraca obejmują programy kontroli i nadzoru, zachęty i zobowiązania w celu bardziej skutecznego zarządzania rybołówstwem i środowiskiem przybrzeżnym w perspektywie długoterminowej.

2.W kontekście stowarzyszenia oraz przy równoczesnym zapewnieniu zgodności i komplementarności z obowiązującymi umowami o partnerstwie w sprawie połowów współpraca, o której mowa w ust. 1 lit. d) i e), opiera się na takich zasadach, jak:

a)zobowiązanie do odpowiedzialnego zarządzania rybołówstwem i odpowiedzialnych praktyk połowowych;

b)powstrzymanie się od środków lub działań, które są niezgodne z zasadami zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa;

c)uwzględnianie istniejących lub ewentualnych przyszłych dwustronnych umów o partnerstwie w sprawie połowów między Unią a KTZ, Unia i KTZ dążą do regularnych wzajemnych konsultacji w zakresie ochrony żywych zasobów morza i zarządzania nimi oraz do wymiany informacji na temat bieżącego stanu zasobów na forum właściwych organów stowarzyszenia przewidzianych w art. 14.

Artykuł 20
Zrównoważona gospodarka wodna

1.W ramach stowarzyszenia Unia i KTZ mogą współpracować w dziedzinie zrównoważonej gospodarki wodnej za pomocą polityki wodnej i rozwoju instytucjonalnego, ochrony zasobów wodnych, zaopatrzenia w wodę na obszarach wiejskich i miejskich do użytku domowego, przemysłowego lub rolnego, składowania i dystrybucji zasobów wodnych i ścieków oraz zarządzania nimi.

2.W zakresie zaopatrzenia w wodę i warunków sanitarnych szczególną uwagę zwraca się na dostęp do wody pitnej i usług sanitarnych w obszarach zaniedbanych pod tym względem i w obszarach szczególnie narażonych na klęski żywiołowe, przyczyniający się bezpośrednio do rozwoju zasobów ludzkich poprzez poprawę stanu zdrowia i zwiększenie wydajności.

3.Współpraca w tych dziedzinach opiera się na zasadzie, że ciągła potrzeba rozszerzenia świadczenia podstawowych usług zaopatrzenia w wodę i usług sanitarnych na ludność zarówno miejską, jak i wiejską, musi być zaspokajana w sposób zrównoważony pod względem środowiskowym.

Artykuł 21
Gospodarowanie odpadami

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie gospodarki odpadami może dotyczyć promowania stosowania najlepszych praktyk w dziedzinie ochrony środowiska we wszystkich działaniach związanych z gospodarowaniem odpadami, w tym promowania zmniejszania ilości odpadów, recyklingu lub innych procesów odzysku, na przykład odzysku energii i unieszkodliwiania odpadów.

Artykuł 22
Energia

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie zrównoważonej energii może dotyczyć:

a)produkcji i dystrybucji zrównoważonej energii oraz dostępu do niej, w szczególności rozwoju, promocji, wykorzystania i składowania zrównoważonej niskoemisyjnej energii ze źródeł odnawialnych;

b)polityki i przepisów energetycznych, w szczególności opracowania polityki i przyjęcia przepisów zapewniających przystępne cenowo i zrównoważone ceny energii;

c)efektywności energetycznej, w szczególności opracowania i wprowadzenia standardów w zakresie efektywności energetycznej oraz wdrażania działań na rzecz podnoszenia efektywności energetycznej w różnych sektorach (przemysłowym, handlowym, publicznym i gospodarstw domowych), jak również towarzyszących działań edukacyjnych i uświadamiających;

d)transportu, w szczególności rozwoju, promocji i wykorzystywania bardziej przyjaznych dla środowiska środków transportu publicznego i prywatnego, takich jak pojazdy hybrydowe, elektryczne lub napędzane wodorem, inicjatyw w zakresie wspólnych przejazdów samochodem (carpooling) i jazdy na rowerze;

e)planowania i zabudowy przestrzeni miejskiej, w szczególności promocji i wprowadzania wysokich środowiskowych norm jakości i dobrej charakterystyki energetycznej w zakresie planowania i zabudowy przestrzeni miejskiej; oraz

f)turystyki, w szczególności promowania samowystarczalnej pod względem energetycznym (opartej na energii ze źródeł odnawialnych) lub zielonej infrastruktury turystycznej.

Artykuł 23
Surowce

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie surowców, w tym metali ziem rzadkich, może dotyczyć promowania sektora surowców, który jest zrównoważony, jeżeli chodzi o wszystkie działania związane z górnictwem oraz który ma na celu:

a)efektywne gospodarowanie zasobami;

b)promowanie recyklingu;

c)rozwój oraz wzmocnienie ochrony środowiska;

d)przyjazne dla środowiska postępowanie z surowcami i ich wykorzystywanie;

e)wzmacnianie zdolności, szkoleń, innowacji, badań naukowych i działań w zakresie przedsiębiorczości w odniesieniu do wykorzystania surowców i ich wydobycia na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym.

Artykuł 24
Zmiana klimatu

W ramach stowarzyszenia współpraca w zakresie zmiany klimatu ma na celu wspieranie inicjatyw KTZ na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do jej niekorzystnych skutków i może obejmować:

a)przygotowanie dowodów; określenie najważniejszych zagrożeń i terytorialnych, regionalnych lub międzynarodowych działań, planów lub środków na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu lub łagodzenia jej niekorzystnych skutków;

b)wspomaganie wysiłków krajów partnerskich mających na celu wypełnienie ciążących na nich zobowiązań w zakresie zmiany klimatu zgodnie z porozumieniem klimatycznym z Paryża;

c)włączenie kwestii przystosowania się do zmiany klimatu i łagodzenia jej skutków do polityk i strategii publicznych;

d)opracowanie i identyfikację danych i wskaźników statystycznych jako podstawowych narzędzi do tworzenia polityki i jej wdrażania; oraz

e)wspieranie udziału KTZ w regionalnym i międzynarodowym dialogu w celu ułatwiania współpracy, w tym wymiany wiedzy i doświadczeń.

Artykuł 25
Zmniejszanie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi może dotyczyć:

a)rozwoju lub doskonalenia systemów, w tym infrastruktury, służących zapobieganiu klęskom żywiołowym i gotowości na ich wystąpienie, w tym systemów przewidywania i wczesnego ostrzegania, w celu ograniczenia następstw klęsk żywiołowych;

b)rozwoju szczegółowej wiedzy na temat narażenia na klęski i obecnych zdolności reagowania w KTZ oraz w regionach, w których są one położone;

c)wzmocnienia istniejących środków zapobiegania klęskom żywiołowym i przygotowania na nie na poziomie lokalnym, krajowym i regionalnym;

d)poprawy zdolności zainteresowanych podmiotów do reagowania, aby ich działania były bardziej skoordynowane, skuteczne i efektywne;

e)udoskonalenia podnoszenia świadomości i informowania społeczeństwa w zakresie narażenia na zagrożenia, zapobiegania klęskom żywiołowym oraz gotowości i reagowania na nie, z należytym uwzględnieniem szczególnych potrzeb osób niepełnosprawnych;

f)wzmocnienia współpracy między kluczowymi podmiotami zaangażowanymi w ochronę ludności; oraz

g)wspierania udziału KTZ w organach na szczeblu regionalnym, europejskim lub międzynarodowym w celu umożliwienia bardziej regularnej wymiany informacji i ściślejszej współpracy pomiędzy różnymi partnerami w przypadku klęski żywiołowej.

ROZDZIAŁ 2

DOSTĘPNOŚĆ

Artykuł 26
Ogólne cele

1.W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie dostępności ma na celu:

a)zapewnienie szerszego dostępu KTZ do globalnych sieci transportowych; oraz

b)zapewnienie szerszego dostępu KTZ do technologii i usług informacyjno-komunikacyjnych.

2.Współpraca w dziedzinach wspomnianych w ust. 1 może obejmować:

a)rozwój polityki i rozwój instytucjonalny;

b)transport drogowy, kolejowy, lotniczy, morski lub śródlądowy; oraz

c)pojemność magazynową w portach morskich i lotniczych.

Artykuł 27
Transport morski

1.W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie transportu morskiego ma na celu rozwijanie i wspieranie racjonalnych pod względem kosztów i wydajnych usług transportu morskiego w KTZ i może dotyczyć:

a)wspierania efektywnych przewozów ładunków po realnych z ekonomicznego i handlowego punktu widzenia stawkach przewozowych;

b)ułatwiania większego udziału KTZ w międzynarodowych usługach żeglugi morskiej;

c)wspierania programów regionalnych;

d)wsparcia dla zaangażowania lokalnego sektora prywatnego w żeglugę morską; oraz

e)rozwoju infrastruktury.

2.Unia i KTZ wspierają bezpieczeństwo morskie i załóg oraz zapobieganie zanieczyszczeniom środowiska.

3.Unia oraz KTZ promują bezpieczeństwo i ochronę na morzu, ochronę środowiska morskiego, warunki życia i pracy na pokładzie zgodnie z odpowiednimi konwencjami międzynarodowymi oraz z unijnymi ramami prawnymi.

Artykuł 28
Transport lotniczy

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie transportu lotniczego może dotyczyć:

a)reformy i modernizacji transportu lotniczego KTZ;

b)wspierania prężności i konkurencyjności transportu lotniczego KTZ;

c)ułatwiania inwestycji dokonywanych przez sektor prywatny i uczestnictwa tego sektora; oraz

d)wspierania wymiany wiedzy oraz dobrych praktyk biznesowych.

Artykuł 29
Bezpieczeństwo i ochrona transportu lotniczego

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinach bezpieczeństwa i ochrony transportu lotniczego ma na celu wspieranie KTZ w ich wysiłkach na rzecz zapewnienia zgodności z odpowiednimi normami międzynarodowymi i unijnymi i może obejmować między innymi:

a)wdrażanie unijnego systemu bezpieczeństwa lotniczego oraz norm międzynarodowych, w stosownych przypadkach;

b)wdrażanie systemów ochrony portów lotniczych i wzmocnienie zdolności organów lotnictwa cywilnego do zarządzania wszystkimi aspektami bezpieczeństwa operacyjnego znajdującymi się pod ich kontrolą; oraz

c)rozwój infrastruktury i zasobów ludzkich.

Artykuł 30
Usługi z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnych

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie usług z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) ma na celu pobudzenie w KTZ innowacji, wzrostu gospodarczego oraz poprawy codziennego życia obywateli i przedsiębiorstw, w tym promowanie dostępności dla osób niepełnosprawnych. Współpraca ta jest w szczególności ukierunkowana na zwiększenie zdolności regulacyjnej KTZ i może wspierać rozwój sieci i usług ICT poprzez następujące środki:

a)stworzenie przewidywalnego otoczenia regulacyjnego dotrzymującego kroku rozwojowi technologicznemu, pobudzającego wzrost i innowacje oraz sprzyjającego konkurencji i ochronie konsumentów;

b)dialog w zakresie różnych aspektów politycznych dotyczących promocji i monitorowania społeczeństwa informacyjnego;

c)wymiana informacji w zakresie norm i interoperacyjności;

d)promowanie współpracy w dziedzinie badań ICT oraz w dziedzinie infrastruktur badawczych opartych na ICT;

e)rozwój usług i aplikacji w obszarach o dużym znaczeniu dla społeczeństwa.

ROZDZIAŁ 3

BADANIA NAUKOWE I INNOWACJE

Artykuł 31
Współpraca w dziedzinie badań naukowych i innowacji

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie badań naukowych i innowacji może obejmować naukę, energię elektryczną, zmianę klimatu, odporność na klęski żywiołowe, zasoby naturalne, w tym surowce, oraz zrównoważone wykorzystanie żywych zasobów.

Może obejmować również technologię, w tym technologie informacyjno-komunikacyjne, w celu przyczynienia się do zrównoważonego rozwoju KTZ oraz promowania ich roli jako węzłów regionalnych i centrów doskonałości, a także do konkurencyjności przemysłu w KTZ. W szczególności współpraca może dotyczyć:

a)dialogu, koordynacji i tworzenia synergii między KTZ a unijnymi politykami i inicjatywami dotyczącymi nauki, technologii i innowacji;

b)polityki i rozwoju instytucjonalnego w ramach KTZ oraz wspólnych działań na szczeblu lokalnym, krajowym lub regionalnym, w celu rozwoju nauki, technologii i innowacji i ich stosowania;

c)współpracy między podmiotami prawnymi z KTZ, Unii, państw członkowskich i państw trzecich;

d)uczestnictwa poszczególnych naukowców, instytucji badawczych i podmiotów prawnych z KTZ w europejskich programach ramowych w zakresie badań naukowych i innowacji oraz w Programie na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (COSME), ustanawiając również połączenia z działaniami już wspieranymi w ramach tych programów w celu zapewnienia komplementarności działań; oraz

e)szkolenia, mobilności międzynarodowej i wymiany naukowców z KTZ.

ROZDZIAŁ 4

MŁODZIEŻ, EDUKACJA, SZKOLENIA, ZDROWIE, ZATRUDNIENIE, ZABEZPIECZENIE SPOŁECZNE, BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI I BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCIOWE

Artykuł 32
Młodzież

1.Unia zapewnia, by osoby fizyczne z KTZ, zgodnie z definicjami zawartymi w art. 50, mogły uczestniczyć w inicjatywach Unii dotyczących młodzieży na tych samych warunkach co obywatele państw członkowskich.

2.Stowarzyszenie ma na celu wzmocnienie więzi między młodymi ludźmi z KTZ i z Unii, między innymi poprzez promowanie mobilności edukacyjnej młodych ludzi z KTZ i przez promowanie wzajemnego zrozumienia między młodymi ludźmi.

Artykuł 33
Kształcenie i szkolenie

1.W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie kształcenia i szkolenia może obejmować:

a)zapewnianie wysokiej jakości edukacji włączającej na poziomie podstawowym, średnim i wyższym oraz w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego; oraz

b)wspieranie KTZ w opracowywaniu i wdrażaniu polityki edukacyjnej i polityki w zakresie szkolenia zawodowego.

2.Unia zapewnia, by osoby fizyczne z KTZ, zgodnie z definicjami zawartymi w art. 50, mogły uczestniczyć w inicjatywach Unii dotyczących kształcenia i szkolenia zawodowego na tych samych warunkach co obywatele państw członkowskich.

3.Unia zapewnia, by organy i instytucje edukacyjne z KTZ mogły uczestniczyć w inicjatywach unijnych dotyczących edukacji na tych samych warunkach co organy i instytucje edukacyjne i oferujące szkolenie zawodowe z państw członkowskich.

Artykuł 34
Zatrudnienie i polityka społeczna

1.Unia i KTZ utrzymują dialog w dziedzinie zatrudnienia i polityki społecznej w celu przyczynienia się do rozwoju gospodarczego i społecznego KTZ oraz promowania godnej pracy w KTZ oraz w regionach, w których są one położone. Taki dialog ma również na celu wspieranie wysiłków władz KTZ na rzecz opracowania polityki i ustawodawstwa w tym obszarze.

2.Dialog polega głównie na wymianie informacji i najlepszych praktyk dotyczących polityki i ustawodawstwa z zakresu zatrudnienia i polityki społecznej, które są przedmiotem wspólnego zainteresowania Unii i KTZ. W tym kontekście bierze się pod uwagę obszary takie jak rozwój umiejętności, ochrona socjalna, dialog społeczny, równość szans, niedyskryminacja i dostępność dla osób niepełnosprawnych, bezpieczeństwo i higiena pracy oraz inne normy pracy.

Artykuł 35
Zdrowie publiczne, bezpieczeństwo żywności i bezpieczeństwo żywnościowe

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie zdrowia publicznego i bezpieczeństwa żywności ma na celu między innymi zmniejszenie obciążeń związanych z chorobami zakaźnymi i niezakaźnymi oraz w szczególności rozwinięcie, wzmocnienie, i utrzymanie zdolności KTZ do nadzoru epidemiologicznego, monitorowania, wczesnego ostrzegania, oceny ryzyka i reagowania na poważne transgraniczne zagrożenia zdrowia poprzez środki obejmujące między innymi:

a)działania mające na celu poprawę gotowości i planowania reakcji na nadzwyczajne sytuacje zdrowotne, takie jak wystąpienia chorób zakaźnych, w tym poprzez wdrożenie Międzynarodowych przepisów zdrowotnych, zapewnienie interoperacyjności między służbą zdrowia a innymi sektorami oraz poprzez ciągłe świadczenie kluczowych usług i dostarczanie kluczowych produktów;

b)budowanie zdolności poprzez wzmocnienie sieci kontaktów w dziedzinie zdrowia publicznego na szczeblu regionalnym, ułatwianie wymiany informacji pomiędzy ekspertami i promowanie odpowiednich szkoleń, w tym w dziedzinie bezpieczeństwa żywności;

c)rozwój narzędzi i platform komunikacyjnych, w tym systemów wczesnego ostrzegania, jak również programów e-uczenia się dostosowanych do konkretnych potrzeb KTZ;

d)działania mające na celu zapobieganie i ograniczanie przypadków epidemii chorób wywoływanych przez żywność oraz zajęcie się kwestiami bezpieczeństwa żywności i bezpieczeństwa żywnościowego;

e)działania mające na celu ograniczenie obciążeń związanych z chorobami niezakaźnymi w ramach osiągania celów zrównoważonego rozwoju.

ROZDZIAŁ 5

KULTURA I TURYSTYKA

Artykuł 36
Dialog i wymiana kulturalna

1.W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie dialogu i wymiany kulturalnej może dotyczyć:

a)autonomicznego rozwoju KTZ, będącego procesem, który koncentruje się na narodach i jest zakorzeniony w kulturze każdego z nich;

b)wspierania polityki i środków przyjętych przez właściwe władze KTZ w celu wzmocnienia ich zasobów ludzkich, podniesienia ich własnych zdolności twórczych i wspierania ich tożsamości kulturowej;

c)udziału ludności w procesie rozwoju;

d)zwiększania – poprzez dialog – wzajemnego zrozumienia i intensywniejszej wymiany informacji w kwestiach związanych z kulturą i przekazem audiowizualnym.

2.Poprzez współpracę Unia i KTZ dążą do pobudzenia wymiany kulturalnej między sobą poprzez:

a)współpracę między sektorem kultury i sektorem kreatywnym wszystkich partnerów;

b)promowanie obiegu dóbr kultury i produktów działalności twórczej oraz mobilności podmiotów działających w sektorze kultury i w sektorze kreatywnym;

c)współpracę polityczną w celu wspierania rozwoju polityki, innowacji, zdobywania publiczności i nowych modeli biznesowych.

Artykuł 37
Współpraca w sprawach audiowizualnych

1.W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie audiowizualnej ma na celu wzajemne promowanie produkcji audiowizualnych i może obejmować następujące działania:

a)współpracę i wymianę między branżami radiowo-telewizyjnymi;

b)zachęcanie do wymiany utworów audiowizualnych;

c)wymianę między właściwymi organami informacji i poglądów na temat polityki audiowizualnej i nadawczej oraz ram regulacyjnych;

d)zachęcanie do odwiedzania i uczestnictwa w międzynarodowych imprezach organizowanych na własnych terytoriach, jak również w państwach trzecich.

2.Powstałe w koprodukcji utwory audiowizualne są uprawnione do korzystania z wszelkich programów promocji lokalnych lub regionalnych treści kulturowych, ustanowionych w Unii, KTZ i państwach członkowskich, z którymi są one powiązane.

Artykuł 38
Przedstawienia artystyczne

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie przedstawień artystycznych może dotyczyć:

a)ułatwiania intensywniejszych kontaktów pomiędzy osobami uczestniczącymi w przedstawieniach artystycznych, poprzez wymianę pracowników z branży i szkolenia, w tym uczestnictwo w przesłuchaniach, rozwój i propagowanie tworzenia sieci kontaktów;

b)popierania wspólnych produkcji producentów z jednego lub kilku państw członkowskich Unii i jednego lub kilku KTZ; oraz

c)zachęcania do opracowywania międzynarodowych norm technologicznych w dziedzinie teatru oraz używania znaków scenicznych, także za pośrednictwem odpowiednich organów normalizacyjnych.

Artykuł 39
Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków historycznych

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego i zabytków historycznych ma na celu umożliwienie wymiany wiedzy i najlepszych praktyk poprzez:

a)ułatwianie wymian ekspertów;

b)współpracę w dziedzinie szkolenia zawodowego;

c)podnoszenie świadomości na szczeblu lokalnym; oraz

d)doradztwo w zakresie ochrony zabytków historycznych i obszarów chronionych oraz w zakresie ustawodawstwa i wdrażania środków dotyczących dziedzictwa, w szczególności jego integracji w życiu lokalnym.

Artykuł 40
Turystyka

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie turystyki może obejmować:

a)środki mające na celu określenie, dostosowanie i rozwój polityki w zakresie turystyki zrównoważonej;

b)środki i działania rozwijające i wspierające turystykę zrównoważoną;

c)środki mające na celu zintegrowanie turystyki zrównoważonej z życiem społecznym, kulturalnym i gospodarczym obywateli KTZ.

ROZDZIAŁ 6

WALKA Z PRZESTĘPCZOŚCIĄ ZORGANIZOWANĄ

Artykuł 41
Walka z przestępczością zorganizowaną, handlem ludźmi, niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych i ich seksualnym wykorzystywaniem, terroryzmem i korupcją

1.W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie przestępczości zorganizowanej może obejmować:

a)rozwój innowacyjnych i skutecznych środków współpracy policyjnej i sądowej, w tym współpracy z innymi zainteresowanymi stronami, takimi jak przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, w zakresie zapobiegania i walki z przestępczością zorganizowaną, handlem ludźmi, niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych i ich seksualnym wykorzystywaniem, terroryzmem i korupcją; oraz

b)wsparcie w celu zwiększenia skuteczności polityk KTZ w zakresie zapobiegania i walki z przestępczością zorganizowaną, handlem ludźmi, niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych i ich seksualnym wykorzystywaniem, terroryzmem i korupcją, jak również produkcją, dystrybucją i przemytem wszystkich rodzajów środków odurzających i substancji psychotropowych, zapobiegania i ograniczania zażywania narkotyków i szkód spowodowanych narkotykami, biorąc pod uwagę prace przeprowadzone w tej dziedzinie przez organy międzynarodowe, między innymi poprzez:

(i)szkolenie i budowanie zdolności w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości zorganizowanej, w tym handlu ludźmi, niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych i ich seksualnego wykorzystywania, terroryzmu i korupcji;

(ii)zapobieganie, w tym szkolenia, edukację i promocję zdrowia, leczenie i rehabilitację osób uzależnionych od narkotyków, włącznie z projektami ponownej integracji osób uzależnionych od narkotyków ze środowiskiem społecznym i środowiskiem pracy;

(iii)    rozwój skutecznych środków egzekwowania prawa;

(iv)    pomoc techniczną, finansową i administracyjną na rzecz rozwoju skutecznej polityki i ustawodawstwa w zakresie handlu ludźmi, a w szczególności kampanii informacyjnych, mechanizmów ukierunkowanej pomocy i systemów ochrony ofiar, z udziałem wszystkich zainteresowanych stron i społeczeństwa obywatelskiego;

(v)    pomoc techniczną, finansową i administracyjną odnoszącą się do zapobiegania, leczenia i zmniejszania szkód związanych z używaniem narkotyków;

(vi)pomoc techniczną wspierającą opracowywanie ustawodawstwa i polityki zwalczania niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych i ich seksualnego wykorzystywania; oraz

(vii)pomoc techniczną oraz szkolenia na rzecz wspierania budowania zdolności i wspierania zgodności z międzynarodowymi standardami zwalczania korupcji, w szczególności ze standardami określonymi w Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji.

2.W ramach stowarzyszenia KTZ współpracują z Unią w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu zgodnie z art. 70.

CZĘŚĆ III

HANDEL I WSPÓŁPRACA W ZAKRESIE HANDLU

TYTUŁ I
PRZEPISY OGÓLNE

Artykuł 42
Cele szczegółowe

Ogólne cele handlu i współpracy związanej z handlem między Unią a KTZ to:

a)promowanie rozwoju gospodarczego i społecznego KTZ przez ustanowienie ścisłych stosunków gospodarczych między nimi a Unią jako całością;

b)stymulowanie skutecznej integracji KTZ z gospodarką regionalną i światową oraz rozwoju handlu towarami i usługami;

c)wspieranie KTZ w tworzeniu korzystnego klimatu inwestycyjnego w celu wspierania rozwoju gospodarczego i społecznego KTZ;

d)promowanie stabilności, integralności i przejrzystości globalnego systemu finansowego i dobrych rządów w dziedzinie opodatkowania;

e)wspieranie procesu dywersyfikacji gospodarek KTZ;

f)wspieranie zdolności KTZ do formułowania i wdrażania polityki koniecznej do rozwoju handlu towarami i usługami;

g)wspieranie potencjału w zakresie wywozu i potencjału handlowego KTZ;

h)w stosownych przypadkach wsparcie starań KTZ na rzecz dostosowania lokalnych przepisów do przepisów Unii lub uspójnienia tych przepisów;

i)zapewnienie warunków dla ukierunkowanego dialogu i współpracy z Unią w dziedzinie handlu i kwestii związanych z handlem.

TYTUŁ II
UZGODNIENIA W ZAKRESIE HANDLU TOWARAMI I USŁUGAMI ORAZ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

ROZDZIAŁ 1

UZGODNIENIA W ZAKRESIE HANDLU TOWARAMI

Artykuł 43
Swobodny dostęp dla towarów pochodzących

1.Produkty pochodzące z KTZ są przywożone do Unii bez należności celnych przywozowych.

2.Definicja produktów pochodzących oraz odnoszące się do nich metody współpracy administracyjnej zostały określone w załączniku II.

Artykuł 44
Ograniczenia ilościowe oraz środki o skutku równoważnym

1.Unia nie stosuje w odniesieniu do przywozu produktów pochodzących z KTZ żadnych ograniczeń ilościowych ani środków o skutku równoważnym.

2.Ust. 1 nie wyklucza zakazów lub ograniczeń dotyczących przywozu, wywozu lub tranzytu towarów, jeżeli są one uzasadnione względami moralności publicznej lub porządku publicznego, ochrony zdrowia i życia ludzi, zwierząt i roślin, ochrony narodowych dóbr kultury posiadających wartość artystyczną, historyczną lub archeologiczną, zachowania wyczerpywalnych zasobów naturalnych, lub ochrony własności przemysłowej i handlowej.

3.Zakazy lub ograniczenia, o których mowa w akapicie pierwszym, w żadnym wypadku nie powinny stanowić arbitralnej lub nieuzasadnionej dyskryminacji, lub ogólnego ukrytego ograniczenia w handlu.

Artykuł 45
Środki przyjęte przez KTZ

1.Władze KTZ mogą utrzymać lub wprowadzić w odniesieniu do przywozu produktów pochodzących z Unii należności celne lub ograniczenia ilościowe, jakie uznają za konieczne w świetle ich potrzeb w zakresie rozwoju.

2.W odniesieniu do obszarów objętych niniejszym rozdziałem KTZ stosują wobec Unii traktowanie nie mniej korzystne od najkorzystniejszego traktowania mającego zastosowanie do największych gospodarek handlowych, zgodnie z definicją w ust. 4.

3.Ust. 2 nie stanowi przeszkody dla KTZ w zapewnieniu niektórym innym KTZ lub innym krajom rozwijającym się bardziej korzystnego traktowania niż traktowanie przyznane Unii.

4.Do celów niniejszego tytułu „największa gospodarka handlowa” oznacza jakikolwiek kraj rozwinięty lub jakikolwiek kraj, którego udział w światowym wywozie towarów przekracza jeden procent, lub, bez uszczerbku dla ust. 3, jakąkolwiek grupę krajów działających indywidualnie, wspólnie lub w ramach umowy o integracji gospodarczej, której wspólny udział w światowym wywozie towarów przekracza 1,5 %. Do tego obliczenia wykorzystuje się najnowsze dostępne oficjalne dane WTO na temat wiodących eksporterów w światowym handlu towarami (z wyłączeniem handlu wewnątrzunijnego).

5.Władze KTZ przekazują Komisji taryfy celne i wykazy ograniczeń ilościowych, które stosują zgodnie z niniejszą decyzją. Władze KTZ przekazują również Komisji informację o późniejszych zmianach takich środków oraz terminie ich przyjęcia.

Artykuł 46
Niedyskryminacja

1.Unia nie stosuje dyskryminacji między KTZ, a KTZ nie stosuje dyskryminacji między państwami członkowskimi.

2.Zgodnie z art. 64 wdrażania przepisów szczegółowych niniejszej decyzji, a zwłaszcza art. 44 ust. 2 i art. 45, 48, 49, 51 oraz art. 58 ust. 3, nie uznaje się za dyskryminację.

Artykuł 47
Warunki przemieszczania odpadów

1.Przemieszczanie odpadów między państwami członkowskimi a KTZ podlega kontroli zgodnie z prawem międzynarodowym, w szczególności z konwencją bazylejską 42 , i prawem Unii. Unia wspiera ustanawianie i rozwój skutecznej współpracy międzynarodowej w tej dziedzinie w celu ochrony środowiska oraz zdrowia publicznego.

2.W odniesieniu do tych KTZ, które ze względu na swój status konstytucyjny nie są stroną konwencji bazylejskiej, ich odpowiednie władze przyspieszą przyjęcie niezbędnego ustawodawstwa krajowego i rozporządzeń administracyjnych w celu wykonania postanowień konwencji bazylejskiej w tych KTZ.

3.Państwa członkowskie, z którymi KTZ są powiązane, wspierają przyjęcie przez KTZ niezbędnego ustawodawstwa krajowego i rozporządzeń administracyjnych w celu wdrożenia odpowiedniego prawa Unii dotyczącego odpadów i przemieszczania odpadów.

4.KTZ i państwo członkowskie, z którym jest on powiązany, mogą stosować swoje własne procedury wywozu odpadów z KTZ do tego państwa członkowskiego. W takich przypadkach państwo członkowskie, z którym KTZ jest powiązany, powiadamia Komisję o odnośnym ustawodawstwie, a także o wszelkich późniejszych jego zmianach.

Artykuł 48
Tymczasowe zawieszenie preferencji

Jeżeli Komisja uznaje, że istnieją wystarczające podstawy, by zgłosić wątpliwości co do prawidłowego wdrażania niniejszej decyzji, rozpoczyna konsultacje z KTZ i państwem członkowskim, z którym KTZ ma szczególne relacje, w celu zapewnienia należytego wdrażania niniejszej decyzji. W przypadku gdy konsultacje nie prowadzą do znalezienia akceptowanego przez wszystkie strony sposobu wdrażania niniejszej decyzji, Unia może tymczasowo zawiesić preferencje danego KTZ zgodnie z załącznikiem III.

Artykuł 49
Środki ochronne i środki nadzoru

W celu zapewnienia właściwego wdrożenia niniejszej decyzji Unia może podejmować środki ochronne i środki nadzoru określone w załączniku IV.

ROZDZIAŁ 2

UZGODNIENIA W ZAKRESIE HANDLU USŁUGAMI ORAZ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Artykuł 50
Definicje

Do celów niniejszego rozdziału:

a)„osoba fizyczna z KTZ” oznacza osobę mającą stałe miejsce pobytu w KTZ, która jest obywatelem państwa członkowskiego lub która posiada status prawny specyficzny dla KTZ. Definicja ta pozostaje bez uszczerbku dla praw przyznanych przez obywatelstwo Unii w rozumieniu TFUE;

b)„osoba prawna z KTZ” oznacza osobę prawną z KTZ utworzoną zgodnie z przepisami obowiązującymi w danym KTZ i posiadającą swoją siedzibę statutową, zarząd lub główne miejsce prowadzenia działalności na terytorium danego KTZ. Jeżeli osoba prawna posiada wyłącznie swoją siedzibę statutową lub zarząd w KTZ, nie jest ona uważana za osobę prawną z KTZ, chyba że prowadzi działalność, która ma rzeczywiste i stałe powiązanie z gospodarką tego kraju lub terytorium;

c)odnośne definicje określone w umowach o integracji gospodarczej, o których mowa w art. 51 ust. 1, mają zastosowanie do traktowania przyznanego między Unią a KTZ.

Artykuł 51
Najbardziej korzystne traktowanie

1.W odniesieniu do jakichkolwiek środków wpływających na handel usługami i przedsiębiorczość w działalności gospodarczej:

a)Unia przyznaje osobom fizycznym i prawnym z KTZ traktowanie nie mniej korzystne od najkorzystniejszego traktowania mającego zastosowanie wobec podobnych osób fizycznych i prawnych z państw trzecich, z którymi Unia zawiera lub zawarła umowę o integracji gospodarczej;

b)KTZ przyznaje osobom fizycznym i prawnym z Unii traktowanie nie mniej korzystne od najkorzystniejszego traktowania mającego zastosowanie wobec podobnych osób fizycznych i prawnych z największych gospodarek handlowych, z którymi zawarł umowę o integracji gospodarczej po 1 stycznia 2014 r.

2.Obowiązki przewidziane w ust. 1 niniejszego artykułu nie mają zastosowania do traktowania przyznanego:

a)w ramach rynku wewnętrznego lub umowy o integracji gospodarczej wymagających od stron znacznego zbliżenia ustawodawstwa w celu likwidacji niedyskryminacyjnych przeszkód w zakładaniu przedsiębiorstw i handlu usługami;

b)w ramach środków gwarantujących uznanie kwalifikacji lub licencji. Pozostaje to bez uszczerbku dla szczególnych środków KTZ na podstawie niniejszego artykułu;

c)na mocy jakiejkolwiek umowy lub jakiegokolwiek uzgodnienia, mających charakter międzynarodowy i odnoszących się całkowicie lub głównie do opodatkowania;

d)w ramach środków korzystających z objęcia klauzulą najwyższego uprzywilejowania, wskazanych zgodnie z art. II.2 GATS.

3.Żaden z przepisów niniejszej decyzji nie uniemożliwia Unii ani KTZ przyjmowania lub utrzymywania środków ze względów ostrożnościowych, w tym w celu:

a)ochrony inwestorów, deponentów, ubezpieczonych lub osób, którym przysługuje zobowiązanie powiernicze z tytułu umów z podmiotami świadczącymi usługi finansowe; lub

b)zapewnienia integralności i stabilności systemu finansowego strony.

4.Władze KTZ mogą, w związku z promowaniem lub wspieraniem lokalnego zatrudnienia, przyjąć przepisy na rzecz ich osób fizycznych i działań lokalnych. W takim przypadku władze KTZ powiadamiają Komisję o przyjętych przepisach, aby mogła ona poinformować o nich państwa członkowskie.

TYTUŁ III
OBSZARY ZWIĄZANE Z HANDLEM

ROZDZIAŁ 1

HANDEL I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ

Artykuł 52
Ogólne podejście

Celem współpracy w zakresie handlu i kwestii związanych z handlem w ramach stowarzyszenia jest przyczynianie się do zrównoważonego rozwoju w wymiarze gospodarczym, społecznym i środowiskowym. W tym kontekście krajowe przepisy ustawowe i wykonawcze KTZ dotyczące środowiska i zatrudnienia nie mogą zostać złagodzone w celu stymulowania handlu lub inwestycji.

Artykuł 53
Normy dotyczące środowiska i zmiany klimatu w kontekście handlu

1.Celem współpracy w zakresie handlu i kwestii związanych z handlem w ramach stowarzyszenia jest poprawa wzajemnego wsparcia między polityką i zobowiązaniami w dziedzinie handlu i w dziedzinie środowiska. W tych celach związana z handlem współpraca w ramach stowarzyszenia uwzględnia zasady międzynarodowego ładu środowiskowego oraz wielostronne umowy środowiskowe.

2.Współpraca związana z handlem ma na celu wspieranie ostatecznych celów Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) oraz wdrażanie porozumienia paryskiego. Może ona również rozciągać się na współpracę w zakresie innych wielostronnych umów środowiskowych powiązanych z handlem, np. konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami.

Artykuł 54
Normy pracy w handlu

1.Stowarzyszenie ma na celu wspieranie handlu w taki sposób, aby sprzyjał on pełnemu i wydajnemu zatrudnieniu oraz godnej pracy dla wszystkich.

2.Uznane na szczeblu międzynarodowym podstawowe normy pracy, określone w odpowiednich konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy, są przestrzegane i egzekwowane zarówno w sensie prawnym, jak i w praktyce. Wspomniane normy pracy obejmują w szczególności poszanowanie wolności zrzeszania się, prawo do rokowań zbiorowych, zniesienie wszystkich form pracy przymusowej lub obowiązkowej, eliminowanie najgorszych form pracy dzieci, najniższy wiek dopuszczenia do zatrudnienia i niedyskryminację w odniesieniu do zatrudnienia. KTZ zapewniają skuteczną inspekcję pracy, skuteczne środki bezpieczeństwa i higieny pracy, zgodne z odpowiednimi konwencjami MOP oraz godne warunki pracy dla wszystkich, jeżeli chodzi m.in. o płace i wynagrodzenia, godziny pracy i inne warunki pracy.

Artykuł 55
Zrównoważony handel produktami rybołówstwa

Stowarzyszenie może obejmować współpracę mającą na celu promowanie zrównoważonego zarządzania stadami, jak również zwalczanie nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów i związanego z nimi handlu. Współpraca w tej dziedzinie powinna mieć na celu:

a)ułatwianie współpracy między KTZ a regionalnymi organizacjami ds. zarządzania rybołówstwem, w szczególności w odniesieniu do rozwoju i skutecznego wdrażania programów kontroli i inspekcji, zachęt i środków służących skutecznemu długoterminowemu zarządzaniu rybołówstwem oraz ekosystemami morskimi;

b)wspieranie wdrożenia środków zmierzających do zwalczania nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów i związanego z nimi handlu w KTZ.

Artykuł 56
Zrównoważony handel drewnem

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie handlu drewnem ma na celu wspieranie handlu legalnie pozyskanym drewnem. Współpraca ta może obejmować dialog w kwestii środków regulacyjnych, jak również wymianę informacji na temat rynkowych lub dobrowolnych środków, takich jak certyfikacja lasów lub polityka ekologicznych zamówień publicznych.

Artykuł 57
Handel i zrównoważony rozwój

1.W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie handlu i zrównoważonego rozwoju może być realizowana poprzez:

a)ułatwianie i promowanie handlu i inwestycji w przyjazne dla środowiska towary i usługi, w tym poprzez opracowanie i wdrożenie lokalnych przepisów, oraz w towary, które przyczyniają się do poprawy warunków społecznych w KTZ;

b)ułatwianie usuwania przeszkód w handlu lub inwestycjach w odniesieniu do towarów i usług mających szczególne znaczenie w zakresie łagodzenia skutków zmiany klimatu, takich jak zrównoważone i odnawialne źródła energii, energooszczędne produkty i usługi, w tym poprzez przyjęcie ram politycznych sprzyjających wprowadzaniu najlepszych dostępnych technologii i poprzez promowanie norm odpowiadających na problemy środowiskowe i gospodarcze, jak również zminimalizowanie barier technicznych w handlu;

c)promowanie handlu towarami, które sprzyjają poprawie warunków społecznych i praktykom przyjaznym dla środowiska, w tym towarami, które są objęte dobrowolnymi systemami zapewniania zgodności ze zrównoważonym rozwojem takimi jak sprawiedliwy i etyczny handel, oznakowania ekologiczne i programy certyfikacji dla produktów opartych na zasobach naturalnych;

d)promowanie uznanych na szczeblu międzynarodowym zasad i wytycznych dotyczących odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej i społecznej odpowiedzialności biznesu, zachęcanie przedsiębiorstw działających na terytorium KTZ do wprowadzenia ich w życie oraz wymienianie informacji i najlepszych praktyk.

2.Podczas planowania i wdrażania środków służących ochronie środowiska lub warunków pracy, które to środki mogą mieć wpływ na handel lub inwestycje, Unia i KTZ biorą pod uwagę dostępne informacje naukowe i techniczne oraz właściwe normy, wytyczne lub zalecenia międzynarodowe, włącznie z zasadą ostrożności.

3.Unia i KTZ opracowują, wprowadzają i w przejrzysty sposób wdrażają środki służące ochronie środowiska oraz warunków pracy w celu promowania handlu lub inwestycji.

ROZDZIAŁ 2

INNE KWESTIE ZWIĄZANE Z HANDLEM

Artykuł 58
Płatności bieżące i przepływy kapitału

1.Na jakiekolwiek płatności w walucie wymienialnej na rachunku bieżącym bilansu płatniczego między rezydentami Unii i KTZ nie nakłada się żadnych ograniczeń.

2.Jeżeli chodzi o transakcje na rachunku obrotów bieżących w bilansie płatniczym, państwa członkowskie i władze KTZ zapewniają swobodny przepływ kapitału związanego z inwestycjami bezpośrednimi w spółkach utworzonych zgodnie z prawem przyjmującego państwa członkowskiego, kraju lub terytorium oraz zapewniają, by aktywa z takiej inwestycji i wszelkie zyski z niej wynikające mogły być realizowane i wywożone.

3.Unia i KTZ mają prawo do wprowadzania środków, o których mowa w art. 64, 65, 66, 75, 143, 144 i 215 TFUE, odpowiednio zgodnie z warunkami tam określonymi.

4.Władze KTZ, dane państwo członkowskie lub Unia informują się nawzajem niezwłocznie o wszelkich takich środkach i przedstawiają harmonogram ich zniesienia, tak szybko, jak to możliwe.

Artykuł 59
Polityka konkurencji

KTZ przyjmują lub utrzymują prawo konkurencji, które stosuje się do wszystkich przedsiębiorstw we wszystkich sektorach gospodarki i które – w skuteczny sposób – odnosi się do następujących praktyk:

1.poziomych i pionowych porozumień między przedsiębiorstwami, decyzji związków przedsiębiorstw i uzgodnionych praktyk, które mają na celu lub których skutkiem jest przeciwdziałanie, ograniczanie lub zakłócanie konkurencji;

2.nadużyć pozycji dominującej przez co najmniej jedno przedsiębiorstwo;

3.koncentracji przedsiębiorstw, które w znacznym stopniu zakłócałyby efektywną konkurencję, w szczególności w wyniku stworzenia lub wzmocnienia pozycji dominującej; oraz

4.pomocy przyznawanej z zasobów państwowych przez KTZ, która to pomoc zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji przez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom w zakresie, w jakim ma to niekorzystny wpływ na handel lub inwestycje.

Artykuł 60
Ochrona praw własności intelektualnej

1.Wystarczający i skuteczny poziom ochrony praw własności intelektualnej, obejmujący środki egzekwowania tych praw zapewnia się zgodnie z najwyższymi normami międzynarodowymi, w stosownych przypadkach, w celu zmniejszenia zakłóceń i przeszkód w handlu dwustronnym.

2.W ramach stowarzyszenia współpraca w tej dziedzinie może dotyczyć opracowania przepisów ustawowych i wykonawczych w zakresie ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej, zapobiegania nadużywaniu takich praw przez ich posiadaczy oraz naruszania tych praw przez konkurencję, a także wsparcia dla regionalnych organizacji własności intelektualnej zaangażowanych w egzekwowanie prawa i ochronę, włącznie ze szkoleniem personelu.

Artykuł 61
Bariery techniczne w handlu

Stowarzyszenie może obejmować współpracę w dziedzinie regulacji technicznej towarów, normalizacji, oceny zgodności, akredytacji, nadzoru rynku i zapewniania jakości w celu usunięcia zbędnych barier technicznych w handlu między Unią a KTZ i zmniejszenia różnic w tych dziedzinach.

Artykuł 62
Polityka ochrony konsumentów, ochrona zdrowia konsumentów i handel

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie polityki ochrony konsumentów, ochrony zdrowia konsumentów i handlu może obejmować przygotowanie przepisów ustawowych i wykonawczych w dziedzinie polityki ochrony konsumentów i ochrony zdrowia konsumentów, w celu unikania niepotrzebnych barier handlowych.

Artykuł 63
Środki sanitarne i fitosanitarne

W ramach stowarzyszenia współpraca w dziedzinie środków sanitarnych i fitosanitarnych ma na celu:

a)ułatwienie handlu między Unią a KTZ jako całością oraz między KTZ a państwami trzecimi, przy jednoczesnej ochronie zdrowia ludzi, zwierząt i roślin lub życia zgodnie z Porozumieniem WTO w sprawie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych („porozumienie SPS w ramach WTO”);

b)rozwiązanie kwestii handlowych związanych ze środkami sanitarnymi i fitosanitarnymi;

c)zapewnienie przejrzystości w kwestii środków sanitarnych i fitosanitarnych mających zastosowanie do handlu między Unią a KTZ;

d)wspieranie harmonizacji środków z normami międzynarodowymi, zgodnie z porozumieniem SPS w ramach WTO;

e)wspieranie skutecznego udziału KTZ w organizacjach ustanawiających międzynarodowe normy sanitarne i fitosanitarne;

f)promowanie konsultacji z udziałem KTZ i europejskich instytutów i laboratoriów oraz wymiany między nimi;

g)utworzenie i wzmocnienie potencjału technicznego KTZ do wprowadzania w życie i monitorowania środków sanitarnych i fitosanitarnych;

h)wspieranie transferu technologii i szybkiej wymiany informacji w dziedzinie środków sanitarnych i fitosanitarnych.

Artykuł 64
Zakaz stosowania środków protekcjonistycznych

Przepisów rozdziału 1 i niniejszego rozdziału nie można stosować jako środka arbitralnej dyskryminacji lub ukrytych ograniczeń w handlu.

ROZDZIAŁ 3

KWESTIE PIENIĘŻNE I PODATKOWE

Artykuł 65
Klauzula wyłączenia podatkowego

1.Bez uszczerbku dla przepisów art. 66 klauzula najwyższego uprzywilejowania przyznana zgodnie z niniejszą decyzją nie ma zastosowania do korzyści podatkowych, jakich państwa członkowskie lub władze KTZ udzielają lub mogą udzielić w przyszłości na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych systemów opodatkowania, bądź obowiązującego krajowego ustawodawstwa podatkowego.

2.Żaden z przepisów niniejszej decyzji nie jest interpretowany jako przeszkoda uniemożliwiająca przyjęcie i stosowanie jakiegokolwiek środka mającego na celu zapobieganie oszustwom podatkowym bądź unikaniu opodatkowania lub uchylaniu się od opodatkowania wynikających z dotyczących podatków postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowywania lub innych systemów opodatkowania lub krajowego ustawodawstwa podatkowego.

3.Żaden z przepisów niniejszej decyzji nie jest interpretowany jako przeszkoda uniemożliwiająca właściwym organom, przy stosowaniu odpowiednich przepisów własnego ustawodawstwa podatkowego, zróżnicowane traktowanie podatników znajdujących się w odmiennej sytuacji, zwłaszcza pod względem ich miejsca zamieszkania lub miejsca, w którym inwestują oni swój kapitał.

Artykuł 66
Ustalenia podatkowe i celne dotyczące zamówień finansowanych przez Unię

1.KTZ stosują do zamówień finansowanych przez Unię ustalenia podatkowe i celne nie mniej korzystne niż stosowane przez nie w odniesieniu do państwa członkowskiego, z którym dany KTZ jest powiązany lub do państw, które objęto klauzulą najwyższego uprzywilejowania, lub do międzynarodowych organizacji ds. rozwoju, z którymi utrzymują one stosunki, w zależności od tego, które jest najbardziej korzystne.

2.Bez uszczerbku dla ust. 1, do zamówień finansowanych przez Unię stosuje się następujące ustalenia:

a)w KTZ będącym beneficjentem zamówienie nie podlega opłatom skarbowym lub rejestracyjnym, albo opłatom fiskalnym o skutku równoważnym, niezależnie od tego czy opłaty takie już istnieją czy też zostaną ustanowione w przyszłości; zamówienia takie rejestruje się jednak zgodnie z prawem obowiązującym w KTZ, zaś opłata odnosząca się do wykonanej usługi może zostać za nią pobrana;

b)zyski lub dochody wynikające z wykonania zamówienia podlegają opodatkowaniu zgodnie z wewnętrznymi ustaleniami fiskalnymi KTZ będącego beneficjentem, pod warunkiem że osoby fizyczne lub prawne osiągające taki zysk lub dochód mają swoją stałą siedzibę w tym KTZ lub że wykonanie zamówienia trwa więcej niż sześć miesięcy;

c)przedsiębiorstwa, które muszą dokonywać przywozu sprzętu w celu wykonania zamówień na roboty budowlane – jeżeli złożą wniosek – korzystają z systemu odprawy czasowej, jak przewidziano w ustawodawstwie KTZ będącego beneficjentem w odniesieniu do tego sprzętu;

d)profesjonalny sprzęt niezbędny do wykonywania obowiązków określonych w zamówieniu na usługi podlega odprawie czasowej w KTZ będącym beneficjentem i nie podlega opłatom fiskalnym, należnościom przywozowym, celnym i innym opłatom o skutku równoważnym, w przypadku gdy te cła i opłaty nie stanowią wynagrodzenia za wykonane usługi;

e)przywóz w ramach zamówienia na dostawy jest zwolniony w KTZ będącym beneficjentem z należności celnych, należności celnych przywozowych, podatków lub opłat fiskalnych o skutku równoważnym. Zamówienie na dostawy pochodzące z danego KTZ jest wykonywane na podstawie ceny ex-works dostaw, do której może zostać dodana wartość wewnętrznych opłat fiskalnych, jakie mogą mieć zastosowanie do tych dostaw w KTZ;

f)paliwa, smary i spoiwa węglowodorowe oraz wszystkie materiały używane przy wykonywaniu zamówień na roboty budowlane uważa się za zakupione na rynku lokalnym i podlegają one zasadom fiskalnym mającym zastosowanie w ramach ustawodawstwa obowiązującego w KTZ będącym beneficjentem;

g)rzeczy osobistego użytku i majątek ruchomy gospodarstwa domowego przywiezione przez osoby fizyczne, inne niż pracowników miejscowych, zaangażowane w wykonywanie zadań określonych w zamówieniu na usługi oraz przez członków ich rodzin, są zwolnione z należności celnych, należności celnych przywozowych, podatków lub innych opłat fiskalnych o skutku równoważnym, w granicach ustawodawstwa obowiązującego w KTZ będących beneficjentem.

3.Wszystkie kwestie dotyczące zamówień nieobjęte ust. 1 i 2 podlegają przepisom ustawodawstwa obowiązującego w danym KTZ.

ROZDZIAŁ 4

ROZWÓJ POTENCJAŁU HANDLOWEGO

Artykuł 67
Ogólne podejście

W celu zapewnienia KTZ maksymalnych korzyści z przepisów niniejszej decyzji i uczestnictwa na najlepszych możliwych warunkach w unijnym rynku wewnętrznym, jak i rynku regionalnym, lokalnym i międzynarodowym, stowarzyszenie ma na celu przyczynianie się do rozwoju potencjału handlowego KTZ poprzez:

a)zwiększanie konkurencyjności KTZ, ich samowystarczalności i prężności gospodarczej, poprzez zróżnicowanie zakresu i zwiększenie wartości i wielkości handlu KTZ towarami i usługami oraz przez wzmocnienie zdolności KTZ do przyciągnięcia inwestycji prywatnych w różne sektory działalności gospodarczej;

b)poprawę współpracy w zakresie handlu towarami, usługami oraz zakładania przedsiębiorstw między KTZ oraz krajami sąsiadującymi.

Artykuł 68
Dialog na temat handlu, współpraca i budowanie zdolności

W ramach stowarzyszenia dialog w zakresie handlu, współpraca oraz budowanie zdolności mogą obejmować:

a)wzmocnienie zdolności KTZ do opracowywania i wdrażania polityk niezbędnych do rozwoju handlu towarami i usługami;

b)wspieranie wysiłków KTZ mających na celu wprowadzenie w życie odpowiednich ram prawnych, regulacyjnych i instytucjonalnych, jak również niezbędnych procedur administracyjnych;

c)wspieranie rozwoju sektora prywatnego, w szczególności MŚP;

d)ułatwianie rozwoju rynku oraz produktów, w tym poprawy jakości produktów;

e)przyczynianie się do rozwoju zasobów ludzkich i umiejętności zawodowych istotnych dla handlu towarami i usługami;

f)zwiększanie zdolności pośredników handlowych do świadczenia przedsiębiorstwom z KTZ usług związanych z ich działalnością eksportową, takich jak badania rynkowe;

g)przyczynianie się do stworzenia klimatu biznesowego sprzyjającego inwestycjom.

ROZDZIAŁ 5

WSPÓŁPRACA W OBSZARZE USŁUG FINANSOWYCH I KWESTII PODATKOWYCH

Artykuł 69
Współpraca w zakresie międzynarodowych usług finansowych

W celu promowania stabilności, integralności i przejrzystości światowego systemu finansowego, stowarzyszenie może obejmować współpracę w zakresie międzynarodowych usług finansowych. Współpraca ta może dotyczyć:

a)ustanowienia skutecznej i odpowiedniej ochrony inwestorów i innych odbiorców usług finansowych;

b)zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zwalczania tych zjawisk;

c)promowania współpracy między różnymi podmiotami systemu finansowego, w tym organami regulacyjnymi i nadzorczymi;

d)ustanowienia niezależnych i skutecznych mechanizmów nadzoru nad usługami finansowymi.

Artykuł 70
Normy międzynarodowe w zakresie usług finansowych

Unia oraz KTZ dokładają wszelkich starań, aby zapewnić wdrażanie i stosowanie na swoim terytorium ustalonych na szczeblu międzynarodowym norm dotyczących regulacji sektora usług finansowych i nadzoru nad tym sektorem oraz przeciwdziałania unikaniu zobowiązań podatkowych i uchylaniu się od opodatkowania. Takie normy międzynarodowe to m.in. „Podstawowe zasady efektywnego nadzoru bankowego” komitetu bazylejskiego, „Podstawowe zasady ubezpieczeń” Międzynarodowego Stowarzyszenia Organów Nadzoru Ubezpieczeniowego, „Cele i zasady regulacji papierów wartościowych” Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów Wartościowych, „Umowa o wymianie informacji w sprawach podatkowych” OECD, „Deklaracja w sprawie przejrzystości i wymiany informacji w sprawach podatkowych” przyjęta w ramach G-20, „Kluczowe atrybuty skutecznych systemów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji finansowych” Rady Stabilności Finansowej.

KTZ przyjmują lub utrzymują ramy prawne umożliwiające przeciwdziałanie wykorzystywaniu ich systemów finansowych do prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, uwzględniając w szczególności instrumenty organów międzynarodowych działających w tej dziedzinie, takie jak „Międzynarodowe standardy w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz proliferacji – rekomendacje FATF” opracowane przez Grupę Specjalną ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy.

Jeżeli Komisja Europejska wydaje decyzje upoważniające państwo członkowskie do zawarcia z danym KTZ umowy w sprawie transferu środków pieniężnych pomiędzy tym KTZ a państwem członkowskim, z którym jest on powiązany, ten transfer traktuje się jak transfer środków pieniężnych w obrębie Unii na mocy rozporządzenia w sprawie transferów środków pieniężnych (UE) 2015/847, a KTZ ten stosuje się do przepisów tego rozporządzenia.

Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla art. 155 rozporządzenia finansowego.

Artykuł 71
Współpraca w zakresie kwestii podatkowych

Unia i KTZ uznają zasady dobrego zarządzania w kwestiach podatkowych, w tym globalne standardy dotyczące przejrzystości, wymiany informacji i uczciwego opodatkowania, oraz minimalne standardy przeciwdziałania erozji bazy podatkowej i przenoszeniu zysków (BEPS), a także zobowiązują się do skutecznego wdrażania tych zasad i standardów. Będą oni promowali dobre zarządzanie w kwestiach podatkowych, usprawniali współpracę międzynarodową w kwestiach podatkowych i ułatwiali pobór dochodów podatkowych.

CZĘŚĆ IV

WSPÓŁPRACA FINANSOWA

ROZDZIAŁ 1

ZASADY

Artykuł 72
Środki finansowe

Unia przyczynia się do osiągnięcia ogólnych celów stowarzyszenia poprzez zapewnienie:

a)odpowiednich środków finansowych i odpowiedniej pomocy technicznej w celu wzmocnienia zdolności KTZ do opracowywania i realizacji ram strategicznych i regulacyjnych;

b)długoterminowego finansowania w celu wspierania wzrostu sektora prywatnego;

c)w stosownych przypadkach inne unijne programy mogą przyczyniać się do działań ustanowionych na podstawie niniejszej decyzji, pod warunkiem że wkład z obu programów nie pokrywa tych samych kosztów. Niniejsza decyzja może również wnieść wkład we wdrażanie środków ustanowionych na podstawie innych programów unijnych, pod warunkiem że wkład z obu programów nie pokrywa tych samych kosztów. W takich przypadkach w programie prac obejmującym te działania określa się, który zestaw przepisów ma zastosowanie.

Artykuł 73
Budżet

1.Pula środków finansowych na realizację programu na okres 2021–2027 wynosi 500 000 000 EUR w cenach bieżących.

2.Szacunkowy podział kwoty, o której mowa w ust. 1, określono szczegółowo w załączniku I.

3.Kwota, o której mowa w ust. 1, pozostaje bez uszczerbku dla stosowania przepisów dotyczących elastyczności określonych w rozporządzeniu [rozporządzenie w sprawie nowych wieloletnich ram finansowych], [rozporządzeniu (UE) nr […]] oraz w rozporządzeniu finansowym.

Artykuł 74
Definicje

Do celów niniejszej części stosuje się następujące definicje:

a)„pomoc podlegająca programowaniu” oznacza bezzwrotną pomoc przyznawaną KTZ w celu sfinansowania terytorialnych, regionalnych i wewnątrzregionalnych strategii i priorytetów ustanowionych w dokumentach programowych;

b)„programowanie” oznacza proces organizacji, podejmowania decyzji i przydziału orientacyjnych środków finansowych, mających na celu realizację, w perspektywie wieloletniej, w obszarze, o którym mowa w części II niniejszej decyzji, działań na rzecz osiągnięcia celów stowarzyszenia w zakresie zrównoważonego rozwoju KTZ;

c)„dokument programowy” oznacza dokument, który określa strategię KTZ, priorytety i uzgodnienia oraz objaśnia cele i zadania KTZ w zakresie zrównoważonego rozwoju w skuteczny i wydajny sposób, aby zrealizować cele stowarzyszenia;

d)„plany rozwoju” oznaczają spójny zestaw działań określonych i finansowanych wyłącznie przez KTZ w ramach ich wewnętrznych polityk i strategii rozwoju, a także polityk uzgodnionych między KTZ i państwem członkowskim, z którym dany KTZ jest powiązany.

e)„przydział terytorialny” oznacza kwotę przyznaną poszczególnym KTZ na pomoc podlegającą programowaniu w celu finansowania terytorialnych strategii i priorytetów określonych w dokumentach programowych;

f)„przydział regionalny” oznacza kwotę przyznaną na pomoc podlegającą programowaniu w celu finansowania regionalnych strategii współpracy lub priorytetów wspólnych dla kilku KTZ i określonych w dokumentach programowych;

g)„przydział wewnątrzregionalny” oznacza kwotę – w ramach przydziału regionalnego – przyznaną na pomoc podlegającą programowaniu w celu finansowania wewnątrzregionalnych strategii współpracy i priorytetów obejmujących co najmniej jeden KTZ i co najmniej jeden region najbardziej oddalony, o którym mowa w art. 349 TFUE, co najmniej jedno państwo AKP lub co najmniej jedno państwo lub terytorium nienależące do grupy AKP.

Artykuł 75
Zasady współpracy finansowej

1.Pomoc finansowa Unii opiera się na zasadach partnerstwa, poczucia odpowiedzialności, dostosowania do systemów terytorialnych, komplementarności i pomocniczości.

2.Działania finansowane w ramach niniejszej decyzji mogą przybrać formę pomocy podlegającej lub niepodlegającej programowaniu.

3.Pomoc finansowa Unii:

a)jest udzielana z należytym uwzględnieniem geograficznych, społecznych i kulturowych cech KTZ, a także ich szczególnego potencjału;

b)zapewnia regularny i przewidywalny przepływ zasobów;

c)jest elastyczna i dostosowana do sytuacji poszczególnych KTZ; oraz

d)jest prowadzona w całkowitej zgodności z odpowiednimi uprawnieniami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi każdego z partnerów.

4.Władze danego KTZ odpowiadają za wykonanie operacji bez uszczerbku dla uprawnień Komisji w zakresie zapewnienia należytego zarządzania finansami przy wykorzystywaniu środków unijnych.

ROZDZIAŁ 2

PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE WSPÓŁPRACY FINANSOWEJ

Artykuł 76
Przedmiot i zakres stosowania

W ramach strategii i priorytetów ustalonych przez dany KTZ na poziomie lokalnym lub regionalnym wsparcie finansowe może zostać przyznane na następujące działania:

a)polityki i reformy sektorowe oraz spójne z nimi projekty;

b)rozwój instytucjonalny, budowanie zdolności oraz integrację aspektów środowiskowych;

c)pomoc techniczną.

Artykuł 77
Budowanie zdolności

1.Pomoc finansowa może przyczynić się m.in. do wspierania KTZ w budowaniu potencjału niezbędnego do zdefiniowania, wdrożenia i monitorowania terytorialnych lub regionalnych strategii i działań służących osiągnięciu ogólnych celów w obszarach współpracy, o których mowa w części II i III.

2.Unia wspiera wysiłki KTZ na rzecz opracowywania wiarygodnych danych statystycznych dotyczących tych obszarów.

3.Unia może wspierać KTZ w ich wysiłkach na rzecz poprawy porównywalności ich wskaźników makroekonomicznych.

Artykuł 78
Pomoc techniczna

1.Z inicjatywy Komisji unijne finansowanie może obejmować wydatki pomocnicze na wdrożenie decyzji i realizację jej celów, w tym na wsparcie administracyjne związane z przygotowaniem, działaniami następczymi, monitorowaniem, kontrolą oraz działaniami w zakresie audytu i oceny niezbędnymi do wdrożenia, a także wydatki na centrale i delegatury Unii na wsparcie administracyjne potrzebne dla programu oraz do zarządzania operacjami finansowanymi w ramach niniejszej decyzji, w tym działalnością informacyjną i komunikacyjną oraz systemami informatycznymi dla przedsiębiorstw.

2.Z inicjatywy KTZ można finansować środki w zakresie badań lub pomocy technicznej w odniesieniu do wykonywania czynności przewidzianych w dokumentach programowych. Komisja może zdecydować o finansowaniu takich działań z pomocy podlegającej programowaniu lub z puli środków finansowych zarezerwowanych dla środków współpracy technicznej.

ROZDZIAŁ 3

REALIZACJA WSPÓŁPRACY FINANSOWEJ

Artykuł 79
Zasady ogólne

O ile w niniejszej decyzji nie określono inaczej, pomoc finansową Unii wdraża się zgodnie z celami i zasadami niniejszej decyzji, rozporządzeniem finansowym oraz [rozporządzeniem ISWMR], w szczególności z tytułem II rozdział I z wyjątkiem art. 13, art. 14 ust. 1 i 4 i art. 15, rozdział III z wyjątkiem art. 21 ust. 1, art. 21 ust. 2 lit. a) i b) i art. 21 ust. 3, oraz rozdział V z wyjątkiem art. 31 ust. 1, 4, 6, 9 i art. 32 ust. 3. Procedury określonej w art. 80 niniejszej decyzji nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art. 21 ust. 2 lit. c) [rozporządzenia ISWMR].

Artykuł 80
Przyjmowanie wieloletnich programów indykatywnych, planów działania i środków

Komisja przyjmuje, na podstawie niniejszej decyzji, w formie „jednolitych dokumentów programowych”, wieloletnie programy indykatywne, o których mowa w art. 12 [rozporządzenia ISWMR], wraz z odpowiadającymi planami działania i środkami, o których mowa w art. 19 [rozporządzenia ISWMR], zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 88 ust. 5 niniejszej decyzji. Tę procedurę stosuje się również w przypadku przeglądów, o których mowa w art. 14 ust. 3 [rozporządzenia ISWMR], w wyniku których wprowadza się istotne zmiany w treści wieloletniego programu indykatywnego.

W przypadku Grenlandii plany działania oraz środki, o których mowa w art. 19 [rozporządzenia ISWMR], mogą być przyjmowane oddzielnie od wieloletnich programów indykatywnych. 

Artykuł 81
Kwalifikowalność do objęcia finansowaniem terytorialnym

1.Władze publiczne KTZ kwalifikują się do wsparcia finansowego przewidzianego w niniejszej decyzji.

2.Z zastrzeżeniem zgody władz odnośnego KTZ, następujące podmioty lub organy kwalifikują się również do wsparcia finansowego przewidzianego w niniejszej decyzji:

a)lokalne, krajowe lub regionalne publiczne lub półpubliczne agencje, służby lub władze lokalne KTZ, w szczególności ich instytucje finansowe i banki rozwoju;

b)spółki i przedsiębiorstwa z KTZ oraz z grup regionalnych;

c)spółki i przedsiębiorstwa z państw członkowskich, przy wniesieniu ich własnego wkładu, aby umożliwić im realizację projektów produkcyjnych na terytorium KTZ;

d)instytucje pośrednictwa finansowego z KTZ lub Unii promujące i finansujące inwestycje prywatne w KTZ; oraz

e)podmioty współpracy zdecentralizowanej i inne podmioty pozarządowe z KTZ i z Unii w celu umożliwienia im podjęcia się realizacji projektów i programów gospodarczych, kulturalnych, społecznych i edukacyjnych w KTZ w ramach współpracy zdecentralizowanej, o której mowa w art. 12 niniejszej decyzji.

Artykuł 82
Kwalifikowalność do objęcia finansowaniem regionalnym

1.Przydziały regionalne mogą być wykorzystywane na działania prowadzone na rzecz i z udziałem następujących podmiotów:

a)co najmniej dwóch KTZ, niezależnie od ich położenia;

b)KTZ i Unii jako całości;

c)co najmniej dwóch KTZ, niezależnie od ich położenia, oraz co najmniej jednego z następujących podmiotów:

(i)co najmniej jednego spośród regionów najbardziej oddalonych, o których mowa w art. 349 TFUE;

(ii)co najmniej jednego państwa AKP lub co najmniej jednego państwa lub terytorium nienależącego do grupy AKP;

(iii)co najmniej jednego ugrupowania regionalnego, którego członkami są KTZ;

(v)co najmniej jednego podmiotu, organu lub innego rodzaju jednostki z co najmniej jednego KTZ należącego do EUWT zgodnie z art. 8 niniejszej decyzji, z co najmniej jednego regionu najbardziej oddalonego i z co najmniej jednego sąsiadującego państwa AKP lub państwa lub terytorium nienależącego do grupy AKP.

2.W ramach przydziału regionalnego, o którym mowa w art. 74, można wykorzystywać przydział wewnątrzregionalny na działania prowadzone na rzecz i z udziałem następujących podmiotów:

a)co najmniej jednego KTZ i co najmniej jednego spośród regionów najbardziej oddalonych, o których mowa w art. 349 TFUE;

b)co najmniej jednego KTZ i co najmniej jednego państwa sąsiadującego AKP lub państwa lub terytorium nienależącego do grupy AKP;

c)co najmniej jednego KTZ, co najmniej jednego regionu najbardziej oddalonego i co najmniej jednego państwa AKP lub państwa lub terytorium nienależącego do grupy AKP;

d)co najmniej dwóch ugrupowań regionalnych, których członkami są KTZ;

e)co najmniej jednego podmiotu, organu lub innego rodzaju jednostki z co najmniej jednego KTZ należącego do EUWT zgodnie z art. 8 niniejszej decyzji, z co najmniej jednego regionu najbardziej oddalonego i z co najmniej jednego sąsiadującego państwa AKP lub państwa lub terytorium nienależącego do grupy AKP.

3.Środki finansowe umożliwiające udział państw AKP, regionów najbardziej oddalonych oraz innych krajów i terytoriów w regionalnych programach współpracy KTZ mają charakter uzupełniający w stosunku do środków przydzielonych KTZ na mocy niniejszej decyzji.

4.Udział państw AKP, regionów najbardziej oddalonych oraz innych krajów w programach ustanowionych zgodnie z niniejszą decyzją przewiduje się jedynie w zakresie, w jakim:

a)równoważne przepisy istnieją w ramach odpowiednich programów Unii lub odpowiednich programów finansowania państw trzecich i terytoriów nieobjętych programami Unii; oraz

b)zachowana jest zasada proporcjonalności.

Artykuł 83
Kwalifikowalność do objęcia innymi programami unijnymi

1.Osoby fizyczne z KTZ, zgodnie z definicją w art. 50, oraz – w stosownych przypadkach – odpowiednie publiczne lub prywatne organy i instytucje w danym KTZ kwalifikują się do udziału w programach unijnych oraz do objęcia finansowaniem w ramach tych programów pod warunkiem przestrzegania zasad i założeń tych programów oraz możliwych uzgodnień mających zastosowanie do państwa członkowskiego, z którym dany KTZ jest powiązany.

2.KTZ kwalifikują się również do objęcia wsparciem w ramach unijnych programów i instrumentów na rzecz współpracy z innymi krajami, takich jak [rozporządzenie ISWMR], pod warunkiem przestrzegania zasad, celów i uzgodnień tych programów.

3.KTZ co roku, począwszy od 2022 r., przedstawia Komisji sprawozdanie na temat udziału w programach unijnych.

Artykuł 84
Sprawozdawczość

Komisja bada postępy we wdrażaniu pomocy finansowej świadczonej KTZ na podstawie niniejszej decyzji oraz – począwszy od 2022 r. – co roku przedstawia Radzie sprawozdanie na temat wdrożenia i rezultatów tej współpracy finansowej. Sprawozdanie to przekazywane jest Parlamentowi Europejskiemu, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów.

Artykuł 85
Kontrola finansowa

1.    KTZ ponoszą główną odpowiedzialność za nadzór finansowy nad środkami unijnymi. W stosownych przypadkach jest on prowadzony w koordynacji z państwem członkowskim, z którym dany KTZ jest powiązany, zgodnie z ustawodawstwem krajowym.

2.    Komisja odpowiada za:

a)    zapewnienie istnienia i prawidłowego działania systemów zarządzania i kontroli w odnośnym KTZ, aby zagwarantować prawidłowe i skuteczne wykorzystywanie unijnych środków; oraz

b)    wysłanie, w przypadku nieprawidłowości, zaleceń lub wniosków o środki naprawcze w celu wyeliminowania tych nieprawidłowości i usunięcia wszystkich stwierdzonych uchybień w zarządzaniu.

3.    Komisja, KTZ i, w stosownych przypadkach, państwo członkowskie, z którym są one powiązane, współpracują na podstawie uzgodnień administracyjnych w ramach organizowanych raz lub dwa razy do roku spotkań w celu koordynacji programów, metodyk i wdrażania kontroli.

4.    W odniesieniu do korekt finansowych:

a)    odnośny KTZ jest w pierwszej kolejności odpowiedzialny za wykrywanie i korygowanie nieprawidłowości finansowych;

b)    jednak w przypadku uchybień ze strony odnośnego KTZ – jeżeli KTZ nie zaradzi zaistniałej sytuacji, a próby polubownego załatwienia sprawy nie przynoszą efektu – Komisja podejmuje działania zmierzające do zmniejszenia lub wycofania salda ogólnej sumy przyznanych środków zgodnie z decyzją o finansowaniu dokumentu programowego.

CZĘŚĆ V

PRZEPISY KOŃCOWE

Artykuł 86
Przekazanie uprawnień Komisji

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 87 w celu zmiany załączników II, III i IV, aby uwzględnić rozwój technologiczny oraz zmiany w przepisach prawa celnego i przepisach dotyczących handlu.

Aby zapewnić skuteczną ocenę niniejszej decyzji pod względem realizacji jej celów, Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 87 w celu zmiany art. 3 załącznika I przez dostosowanie lub uzupełnienie zawartych w nim wskaźników, jeżeli zostanie to uznane za konieczne, oraz w celu uzupełnienia niniejszej decyzji o przepisy dotyczące ustanowienia ram monitorowania i oceny.

Artykuł 87
Wykonywanie przekazanych uprawnień

1.Powierzenie Komisji uprawnień do przyjęcia aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2.Uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych, o których mowa w art. 86, powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia 1 stycznia 2021 r. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Rada sprzeciwi się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3.Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 86, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.

4.Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go Radzie.

5.Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 86 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy Rada nie wyraziła sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania jej tego aktu lub gdy, przed upływem tego terminu, Rada poinformowała Komisję, że nie wniesie sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Rady.

Artykuł 88
Procedura komitetowa

1.Komisję wspiera komitet („komitet KTZ”). Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011 43 .

2.Do celów art. 10 ust. 6 oraz art. 16 ust. 8 załącznika II Komisję wspomaga Komitet Kodeksu Celnego ustanowiony na mocy art. 285 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 44 . Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

3.Do celów art. 2 załącznika III oraz art. 5 i 6 załącznika IV Komisję wspomaga komitet ustanowiony art. 4 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 260/2009 45 . Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

4.W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 4 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

5.W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

6.W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 8 rozporządzenia (UE) nr 182/2011 w związku z jego art. 4.

7.W przypadku gdy opinia komitetu ma zostać uzyskana w drodze procedury pisemnej, procedura ta kończy się bez rezultatu, jeżeli przed upływem terminu na wydanie opinii zdecyduje o tym przewodniczący komitetu lub wniosą o to zwykłą większością głosów jego członkowie.

Artykuł 89
Informacja, komunikacja i promocja

1.Odbiorcy finansowania unijnego na mocy niniejszej decyzji uznają pochodzenie i zapewniają eksponowanie finansowania unijnego, w szczególności podczas promowania działań i ich rezultatów, poprzez dostarczanie spójnych, skutecznych i proporcjonalnych informacji skierowanych do różnych grup odbiorców, w tym do mediów i opinii publicznej.

2.Komisja prowadzi działania informacyjne i komunikacyjne związane z programem, jego działaniami i wynikami. Zasoby finansowe przydzielone na program przyczyniają się również do komunikacji instytucjonalnej w zakresie priorytetów politycznych Unii, o ile są one związane z celami, o których mowa w art. 3.

Artykuł 90
Klauzula dotycząca Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych

Niniejszą decyzję stosuje się zgodnie z decyzją Rady 2010/427/UE 46 .

Artykuł 91
Uchylenie i przepisy przejściowe

1.Niniejszym uchyla się decyzję Rady 2013/755/UE ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2021 r.

2.Niniejsza decyzja nie ma wpływu na kontynuację lub modyfikację danych działań, aż do ich zamknięcia, zgodnie z decyzją Rady 2013/755/UE, którą nadal stosuje się do danych działań aż do ich zamknięcia.

3.Z puli środków finansowych przeznaczonych na program można również pokrywać wydatki na wsparcie techniczne i administracyjne na potrzeby przejścia między programem a środkami przyjętymi w ramach jego poprzednika, decyzji Rady 2013/755/UE.

4.W razie potrzeby w budżecie obejmującym okres po 2027 r. mogą zostać zapisane środki na pokrycie wydatków przewidzianych w art. 78, aby umożliwić zarządzanie działaniami, które nie zostaną zakończone do dnia 31 grudnia 2027 r.

Artykuł 92
Wejście w życie

Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa (klaster programów)

1.3.Charakter wniosku/inicjatywy

1.4.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

1.5.Okres trwania wniosku/inicjatywy i jego wpływ finansowy

1.6.Planowane tryby zarządzania

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości

2.2.System zarządzania i kontroli

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

3.1.Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ

3.2.Szacunkowy wpływ na wydatki

3.2.1.Synteza szacunkowego wpływu na wydatki

3.2.2.Szacunkowy wpływ na środki administracyjne

3.2.3.Udział osób trzecich w finansowaniu

3.3.Szacunkowy wpływ na dochody

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

Decyzja w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską, w tym stosunków między Unią Europejską, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony („decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”)

1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa (klaster programów)

Decyzja jest połączeniem obowiązującej decyzji o stowarzyszeniu zamorskim (2013/755/UE) i obowiązującej decyzji w sprawie Grenlandii (2014/137/UE).

Dziedzina polityki jest następująca:

15. Działania zewnętrzne

15.05. Kraje i terytoria zamorskie (w tym Grenlandia).

1.3.Wniosek/inicjatywa dotyczy:

◻ nowego działania 

◻ nowego działania, będącego następstwem projektu pilotażowego/działania przygotowawczego 47  

◻ przedłużenia bieżącego działania 

☒ połączenia lub przekształcenia co najmniej jednego działania pod kątem innego/nowego działania

1.4.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

1.4.1.Potrzeby, które należy zaspokoić w perspektywie krótko- lub długoterminowej, w tym szczegółowy terminarz przebiegu realizacji inicjatywy

Długoterminowym celem instrumentu jest promowanie rozwoju gospodarczego i społecznego KTZ oraz ustanowienie ścisłych stosunków gospodarczych między nimi a Unią jako całością. Stowarzyszenie dąży do osiągnięcia tego celu w perspektywie krótkookresowej poprzez wzmocnienie konkurencyjności i zwiększenie odporności KTZ, zmniejszenie ich podatności na zagrożenia w dziedzinie gospodarki i środowiska oraz wspieranie współpracy między nimi a innymi partnerami.

1.4.2.Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej (może wynikać z różnych czynników, na przykład korzyści koordynacyjnych, pewności prawa, większej efektywności lub komplementarności). Na potrzeby tego punktu „wartość dodaną z tytułu zaangażowania Unii” należy rozumieć jako wartość wynikającą z unijnej interwencji, wykraczającą poza wartość, która zostałaby wytworzona przez same państwa członkowskie.

Przyczyny działania na poziomie europejskim (ex ante)

Kraje i terytoria zamorskie (KTZ) są stowarzyszone z Unią Europejską od momentu wejścia w życie traktatu rzymskiego w 1958 r. Stowarzyszenie KTZ z Unią wynika ze stosunków konstytucyjnych tych krajów i terytoriów z trzema państwami członkowskimi. KTZ nie są częścią obszaru celnego Unii ani rynku wewnętrznego. Dodatkowo większość KTZ stoi przed szczególnymi wyzwaniami ze względu na ich rozmiar, położenie, oddalenie i wąską podstawę gospodarczą. W tym kontekście w ciągu minionych dziesięcioleci UE finansowała terytorialne oraz regionalne programy EFR realizowane w KTZ i w dalszym ciągu powinna je finansować; najbardziej aktualne wsparcie finansowe zrealizowano za pośrednictwem 11. EFR.

Jeżeli chodzi o Grenlandię, po referendum, w 1985 r. wystąpiła ona z UE i została KTZ. W ramach umowy o wystąpieniu z Danią i Grenlandią (traktat grenlandzki) Grenlandia otrzymała odszkodowanie za straty w ramach funduszy UE poprzez umowę w sprawie połowów. W 2006 r. Rada zdecydowała się na ustanowienie dedykowanego instrumentu, by wspierać rozwój Grenlandii, poza umową w sprawie połowów, po rekompensacie finansowej, gdyż została ona zmniejszona.

Podejście UE do przyszłych kroków w sprawie wzajemnych stosunków skoncentrowało się na wzajemnie korzystnej współpracy z KTZ oraz Grenlandią i kładzie szczególny nacisk na priorytety, które są dla tych krajów istotne, jak np. zwiększenie ich konkurencyjności, wzmocnienie ich odporności i zmniejszenie ich podatności na zagrożenia oraz promowanie współpracy między KTZ a ich regionalnymi, europejskimi i międzynarodowymi partnerami.

UE może zapewnić wartość dodaną w oparciu o ilość środków kierowanych poprzez jej instrumenty, stosunkowo elastyczne sposoby zarządzania i przewidywalność zasobów w okresie WRF.

UE posiada znaczącą wiedzę ekspercką w kluczowych obszarach potrzeb i zainteresowań KTZ (jak np. spójność regionalna, integracja gospodarcza, zmiana klimatu), w tym z udanych polityk (np. wiedza ekspercka dotycząca bezpieczeństwa żywnościowego zdobyta dzięki wspólnej polityce rolnej). W pewnych obszarach, w których państwa członkowskie podjęły decyzję o niepodejmowaniu działań lub działania te są utrudniane, UE jest głównym lub czasami jedynym podmiotem, który interweniuje.

UE jest obecna na całym świecie poprzez swoje delegatury, co zapewnia rozległą sieć informacji na temat rozwoju krajów i regionów na całym świecie. Dzięki temu UE jest stale świadoma nowych potrzeb i problemów, a zatem może dokonywać odpowiedniego ponownego przydziału zasobów. Istnieje i wciąż wzrasta komplementarność między działaniem UE a działaniami prowadzonymi przez państwa członkowskie. Umożliwia to prowadzenie dialogu politycznego oraz współpracy, którą w coraz większym stopniu kieruje się poprzez wspólne programowanie z państwami członkowskimi.

UE może również uzupełniać działania państw członkowskich w zakresie radzenia sobie z potencjalnie niebezpiecznymi sytuacjami lub w przypadku szczególnie kosztownych interwencji takich jak kryzys spowodowany zmianą klimatu, na który KTZ są często narażone.

Oczekiwana wygenerowana unijna wartość dodana (ex post):

Oczekiwana wartość dodana wygenerowana przez nową decyzję o stowarzyszeniu zamorskim powinna wynikać z ustaleń przeglądu śródokresowego instrumentów finansowania zewnętrznego. W przypadku KTZ i Grenlandii stwierdzono, że oba instrumenty są odpowiednie do tego celu oraz że związek z KTZ i partnerstwo z Grenlandią spełniają różne parametry poddane ocenie (wydajność itd.). Oczekuje się, że proponowany instrument w dalszym ciągu będzie sprzyjał tej pozytywnej tendencji.

Bardziej konkretnie i z uwzględnieniem specyfiki KTZ i ich szczególnych stosunków z UE nowy instrument finansowy obejmujący wszystkie KTZ zapewni:

jedność zarządzania – objęcie wszystkich KTZ tym samym źródłem finansowania (budżetem) stworzy synergie w zakresie programowania i wdrażania;

konsolidację wspólnych celów;

uproszczenie i spójność ram prawnych;

większą widoczność KTZ jako grupy.

Proponowany instrument uwzględnia wystąpienie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej dnia 29 marca 2019 r., które będzie skuteczne po upływie okresu przejściowego, który zakończy się dnia 1 stycznia 2021 r., a zatem instrument ten nie ma zastosowania do brytyjskich KTZ.

1.4.3.Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań

Przegląd śródokresowy 11. EFR i decyzji w sprawie Grenlandii

11. EFR-KTZ: w latach 2014–2020 oraz zgodnie z decyzją o stowarzyszeniu zamorskim KTZ mają dostęp do trzech źródeł finansowania: 11. EFR, budżetu UE (zasada kwalifikowalności dla wszystkich unijnych programów i instrumentów, w tym podstawa tematyczna Instrumentu Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju) i EBI. W ramach 11. EFR KTZ korzystają ze środków w wysokości 364,5 mln EUR.

Wsparcie finansowe dla KTZ nie ogranicza się do ogólnego celu EFR, jakim jest eliminacja ubóstwa, gdyż celem stowarzyszenia między KTZ i UE jest „promowanie rozwoju gospodarczego i społecznego krajów i terytoriów zamorskich oraz ustanowienie ścisłych stosunków gospodarczych między nimi a Unią jako całością”. Sektory wspierane w KTZ w ramach 11. EFR obejmują szerokie spektrum strategii politycznych kładących szczególny nacisk na środowisko / różnorodność biologiczną / przystosowanie do zmian klimatu oraz ich łagodzenie, energię ze źródeł odnawialnych, kształcenie, telekomunikację / łączność cyfrową i turystykę. Stwierdzono, że 11. EFR jest ważnym i skutecznym instrumentem wspierającym osiąganie celów stowarzyszenia UE-KTZ. Niektóre KTZ regularnie opowiadają się jednak za prostszym programowaniem i prostszymi procedurami wdrażania, argumentując, że ich możliwości administracyjne są ograniczone. Dodatkowo obowiązujące przepisy wspierające współpracę regionalną wśród różnych kategorii podmiotów regionalnych (KTZ, państwa AKP i ich sąsiadujące regiony najbardziej oddalone i kraje rozwijające się nienależące do grupy AKP) nie były dotychczas wystarczająco wykorzystane.

Decyzja w sprawie Grenlandii: w decyzji na lata 2014–2020 przeznaczono 217,8 mln EUR na podstawowy program wsparcia budżetowego, co odpowiada kwocie 31 mln EUR rocznie; jest to główny instrument finansowy UE i ramy prawne w budżecie Unii tworzące podstawę stosunków między UE a Grenlandią. Program ten stanowi uzupełnienie decyzji o stowarzyszeniu zamorskim. Decyzja w sprawie Grenlandii stanowi także uzupełnienie umowy o partnerstwie w sprawie połowów i wspólnej deklaracji w sprawie stosunków między UE i Grenlandią z 2014 r. Decyzja w sprawie Grenlandii ma na celu utrzymanie ścisłych i trwałych związków pomiędzy partnerami oraz przyczynianie się do zrównoważonego rozwoju Grenlandii. Jako dwa główne cele przyjęto wspieranie Grenlandii w pokonywaniu największych wyzwań (zwłaszcza w dywersyfikacji jej gospodarki) oraz pomaganie w zwiększaniu zdolności jej organów administracji do formułowania i wdrażania polityki krajowej. Podstawowy dokument programowy na rzecz zrównoważonego rozwoju Grenlandii na lata 2014–2020 wspiera osiąganie celów decyzji w sprawie Grenlandii poprzez tworzenie inteligentnego wzrostu gospodarczego przez inwestowanie w kształcenie i badania naukowe, a także wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu poprzez zapewnianie kształcenia dającego kwalifikacje większej części populacji w celu zabezpieczenia zatrudnienia, ograniczenia ubóstwa i tworzenia zrównoważonej podstawy wzrostu gospodarczego.

W programie wsparcia budżetowego dla kształcenia wykazano pozytywne zmiany, gdyż w 2016 r. większość celów (74,12 %) osiągnięto lub przekroczono. Zmierzenie oddziaływania celów gospodarczych decyzji w sprawie Grenlandii okazało się jednak bardziej skomplikowane, ponieważ są to cele długoterminowe, a zatem nie są widoczne natychmiast. Istnieją niemniej jednak pozytywne tendencje w zakresie rozwoju nowych sektorów (np. otwieranie kopalń), wzrostu wskaźników ukończenia kształcenia oraz większej zdolności rządu do tworzenia długoterminowych strategii politycznych. Co więcej, nieprzerwany formalny i nieformalny dialog polityczny propaguje wzajemne zrozumienie między partnerami i ścisłą współpracę w zakresie ważnych obszarów takich jak Arktyka, w których Grenlandia jest częścią polityki UE wobec Arktyki z 2016 r. oraz popiera wniosek UE o status obserwatora w Radzie Arktycznej. Oczekuje się, że te tendencje będą utrzymywać się po 2020 r., a nawet, że zostaną dalej rozwinięte.

W decyzji w sprawie Grenlandii zapewniono dostosowany do potrzeb instrument dla UE i Grenlandii, aby kontynuować pogłębianie stosunków i współpracy po 2020 r.

Cele stowarzyszenia z KTZ, w tym z Grenlandią, opisane w art. 198 i 199 TFUE, wymagają wszechstronnego partnerstwa obejmującego ramy instytucjonalne oraz uzgodnienia handlowe i dotyczącego wielu obszarów współpracy, jak również podstawowych zasad regulujących pomoc finansową Unii na rzecz KTZ. Konieczne jest więc ustanowienie szeroko zakrojonego i dalekosiężnego instrumentu prawnego.

Biorąc pod uwagę specyfikę KTZ i ich szczególną relację z UE, nowy instrument finansowy obejmujący wszystkie KTZ, dotyczący zarówno ram politycznych i prawnych, jak i wdrażania współpracy zapewni skuteczność, konsolidację wspólnych celów i spójność, jak również lepszą widoczność KTZ jako grupy. We wniosku przedstawiono podejście elastyczne i dostosowane do sytuacji każdego KTZ.

1.4.4.Spójność z innymi właściwymi instrumentami oraz możliwa synergia

Celem zaktualizowanej decyzji o stowarzyszeniu zamorskim jest zapewnienie pełnej komplementarności z najważniejszymi aktami ustawodawczymi po roku 2020, w szczególności z tymi wymienionymi poniżej.

Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej (ISWMR): z myślą o zapewnieniu spójności i skuteczności w decyzji – o ile nie określono inaczej – zastosowane zostaną przepisy dotyczące ISWMR odnoszące się do wdrażania, oceny i monitorowania. W projekcie rozporządzenia przewidziano, że KTZ będą kwalifikować się do objęcia zakresem programów tematycznych na podstawie niniejszego rozporządzenia oraz do filara 3 działań szybkiego reagowania. Rozporządzenie ISWMR oraz zaktualizowana decyzja o stowarzyszeniu zamorskim zawierają również przepis umożliwiający ustanowienie inicjatyw wewnątrzregionalnych między KTZ, krajami partnerskimi i unijnymi regionami najbardziej oddalonymi.

Regionalne przepisy dotyczące polityki: zaktualizowaną decyzję o stowarzyszeniu zamorskim i proponowane regionalne przepisy dotyczące polityki sporządzono w celu wzmocnienia przepisów wspierających ustanowienie wewnątrzregionalnych inicjatyw obejmujących KTZ, kraje partnerskie oraz unijne regiony najbardziej oddalone.

Inne strategie polityczne i programy UE: KTZ w dalszym ciągu będą kwalifikować się do wszystkich unijnych programów i strategii politycznych, o ile nie określono inaczej w odpowiednich przepisach. Kwalifikują się one zatem do programów Erasmus +, Horyzont 2020, COSME itd.

1.5.Okres trwania wniosku/inicjatywy i jego wpływ finansowy

◻ Ograniczony czas trwania

◻    Okres trwania wniosku/inicjatywy: od [DD/MM]RRRR r. do [DD/MM]RRRR r.

◻    Okres trwania wpływu finansowego: od RRRR r. do RRRR r. w odniesieniu do środków na zobowiązania oraz od RRRR r. do RRRR r. w odniesieniu do środków na płatności.

☒ Nieograniczony czas trwania

Wprowadzenie w życie z okresem rozruchu począwszy od 2021 r.

1.6.Planowane tryby zarządzania 48  

☒ Bezpośrednie zarządzanie przez Komisję

☒ w ramach jej służb, w tym za pośrednictwem jej pracowników w delegaturach Unii;

◻    przez agencje wykonawcze;

◻ Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

☒ Zarządzanie pośrednie poprzez przekazanie zadań związanych z wykonaniem budżetu:

☒ państwom trzecim lub organom przez nie wyznaczonym;

☒ organizacjom międzynarodowym i ich agencjom (należy wyszczególnić);

☒ EBI oraz Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu;

☒ organom, o których mowa w art. 70 i 71 rozporządzenia finansowego;

☒ organom prawa publicznego;

☒ podmiotom podlegającym prawu prywatnemu, które świadczą usługi użyteczności publicznej, o ile zapewniają one odpowiednie gwarancje finansowe;

☒ podmiotom podlegającym prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierzono realizację partnerstwa publiczno-prywatnego oraz które zapewniają odpowiednie gwarancje finansowe;

◻ osobom odpowiedzialnym za wykonanie określonych działań w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa na mocy tytułu V Traktatu o Unii Europejskiej oraz określonym we właściwym podstawowym akcie prawnym.

W przypadku wskazania więcej niż jednego trybu należy podać dodatkowe informacje w części „Uwagi”.

Uwagi

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości

Określić częstotliwość i warunki

Stosowane przez Komisję Europejską systemy monitorowania i oceny są w coraz większym stopniu zorientowane na wyniki. Obejmują pracowników wewnętrznych, jak również partnerów wykonawczych i ekspertów zewnętrznych.

Zarządzający zadaniami w delegaturach i centralach stale monitorują wdrażanie projektów i programów, wykorzystując informacje przekazane przez partnerów wykonawczych jako część ich regularnego składania sprawozdań oraz, kiedy jest to możliwe, poprzez kontrole w terenie. Monitorowanie wewnętrzne dostarcza cennych informacji na temat postępów; pomaga zarządzającym w określeniu istniejących i potencjalnych wąskich gardeł i w realizacji działań naprawczych.

Dodatkowo usługi zleca się zewnętrznym, niezależnym ekspertom, którzy oceniają realizację unijnych działań zewnętrznych za pośrednictwem trzech różnych systemów. Takie oceny pomagają zapewnić rozliczalność i udoskonalić trwające interwencje; są także podstawą do wyciągania wniosków z dotychczasowych doświadczeń, które będzie można wykorzystać w przyszłych strategiach politycznych i działaniach.

Zasady nadzoru i sprawozdawczości zaproponowane w rozporządzeniu ISWMR zostaną wykorzystane w kontekście instrumentu KTZ (nowa decyzja o stowarzyszeniu zamorskim, art. 84).

Komisja ocenia postępy w realizacji środków zewnętrznego finansowania Unii i począwszy od 2021 r. co roku będzie przedstawiać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z wdrażania finansowanych działań; sprawozdanie to będzie również przekazywane Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów.

Ponadto wszelkie wewnętrzne monitorowanie (np. ROM), ocena i narzędzia sprawozdawcze Dyrekcji Generalnej ds. Współpracy Międzynarodowej i Rozwoju będą miały zastosowanie do zaktualizowanej decyzji o stowarzyszeniu zamorskim po roku 2020.

2.2.System zarządzania i kontroli

2.2.1.Uzasadnienie dla systemu zarządzania, mechanizmów finansowania wykonania, warunków płatności i proponowanej strategii kontroli

Metody wykonywania

Jeżeli chodzi o sposoby zarządzania, nie przewidziano żadnych zasadniczych zmian, a doświadczenie zdobyte przez służby Komisji i podmioty wdrażające na podstawie poprzednich programów przyczyni się do lepszych wyników w przyszłości.

Działania finansowane na mocy niniejszej decyzji będą realizowane w ramach bezpośredniego zarządzania przez Komisję z centrali lub przez delegatury Unii, a także za pomocą zarządzania pośredniego przez którykolwiek z podmiotów wymienionych w art. 62 ust. 1 lit. c) nowego rozporządzenia finansowego w celu lepszego osiągnięcia celów decyzji.

Jeżeli chodzi o zarządzanie pośrednie, jak określono w art. 154 nowego rozporządzenia finansowego, takie podmioty muszą zapewnić poziom ochrony interesów finansowych UE, który będzie odpowiadał poziomowi ochrony w ramach zarządzania bezpośredniego. Ocena filara ex ante systemów i procedur podmiotów zostanie przeprowadzana zgodnie z zasadą proporcjonalności i z należytym uwzględnieniem charakteru działania i związanych z nim ryzyk finansowych. Jeżeli wdrażanie tego wymaga lub wyrażono zastrzeżenia w sprawozdaniach z działalności, zostaną określone i wdrożone plany działania ze specjalnymi środkami łagodzącymi. Ponadto wdrożeniu mogą towarzyszyć stosowne środki nadzoru nałożone przez Komisję.

Struktura kontroli wewnętrznej

Proces kontroli wewnętrznej i zarządzania zaprojektowano w sposób dający wystarczającą pewność realizacji celów pod względem skuteczności i efektywności prowadzonych działań, rzetelności sprawozdań finansowych oraz zgodności z odpowiednimi ramami prawnymi i proceduralnymi.

Skuteczność i wydajność

Aby zapewnić skuteczność i efektywność swoich działań (oraz zmniejszyć wysoki poziom ryzyka w środowisku pomocy zewnętrznej), w uzupełnieniu wszystkich elementów strategicznej polityki całej Komisji i jej procesu planowania, środowiska kontroli wewnętrznej oraz innych wymogów dotyczących ram kontroli wewnętrznej Komisji, organy wdrażające będą nadal dysponowały specjalnie dostosowanymi ramami zarządzania pomocą w działaniach prowadzonych w ramach wszystkich stosowanych przez nie instrumentów; ramy te będą obejmowały:

·zdecentralizowane zarządzanie większą częścią pomocy zewnętrznej przez delegatury Unii w terenie;

·jasno określoną i sformalizowaną strukturę odpowiedzialności finansowej (począwszy od delegowanego urzędnika zatwierdzającego (dyrektora generalnego)) w drodze subdelegowania od subdelegowanego urzędnika zatwierdzającego (dyrektora) w siedzibie głównej do szefa delegatury;

·regularną sprawozdawczość w formie sprawozdań przekazywanych przez delegatury Unii do centrali (sprawozdań z zarządzania pomocą zewnętrzną), obejmujących roczne poświadczenie wiarygodności przez szefa delegatury;

·gruntowne przeszkolenie pracowników zarówno centrali, jak i delegatur;

·zapewnienie znaczącego wsparcia i wytycznych centrali i delegaturze (w tym drogą internetową);

·wizyty nadzorujące w delegaturach odbywane regularnie co 3–6 lat;

·metodykę zarządzania cyklem projektu i programu, obejmującą między innymi: narzędzia zapewnienia jakości na potrzeby projektowania interwencji, metodę jej przeprowadzania, mechanizm finansowania, system zarządzania, ocenę i wybór partnerów realizujących działania itd.; narzędzia zarządzania programami i projektami, nadzoru i sprawozdawczości na rzecz efektywnego wdrażania, w tym regularne zewnętrzne monitorowanie projektów na miejscu; oraz rozbudowane elementy oceny i kontroli;

·poprzez rozszerzenie wykorzystania uproszczonych form kosztów i wzajemne uznawanie wyników audytów organizacji partnerskich dążyć się będzie do uproszczeń. Dalej stosowane będzie podejście oparte na kontrolach zróżnicowanych ze względu na ryzyko, zgodnie z podstawowym ryzykiem.

Sprawozdawczość i rachunkowość finansowa

Organy wdrażające nadal będą stosowały najwyższe standardy rachunkowości i sprawozdawczości finansowej, korzystając z systemu rachunkowości memoriałowej Komisji (ABAC) oraz ze specjalnych narzędzi na potrzeby pomocy zewnętrznej, takich jak Wspólny System Informacyjny RELEX (CRIS) i zastępujący go system (OPSYS).

W odniesieniu do zgodności z odpowiednimi ramami prawnymi i proceduralnymi, metody kontrolowania zgodności określono w sekcji 2.3 (środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom).

2.2.2.Informacje dotyczące zidentyfikowanego ryzyka i systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych w celu jego ograniczenia

Otoczenie obarczone ryzykiem

Otoczenie, w którym realizuje się działania w zakresie pomocy w ramach tego instrumentu, charakteryzuje się następującymi rodzajami ryzyka, które może zagrozić osiąganiu jego celów, przyczynić się do nieoptymalnego zarządzania finansowego lub nieprzestrzegania obowiązujących przepisów (błędów w zakresie legalności i prawidłowości):

·niestabilność gospodarcza/polityczna lub klęska żywiołowa może prowadzić do trudności i opóźnień w odniesieniu do projektowania i realizacji interwencji, szczególnie w państwach niestabilnych;

·brak potencjału instytucjonalnego i administracyjnego w krajach partnerskich może prowadzić do trudności i opóźnień w odniesieniu do projektowania i realizacji interwencji;

·rozproszenie geograficzne projektów i programów (obejmujących wiele państw/terytoriów/regionów) może stwarzać wyzwania związane z logistyką lub zasobami pod względem monitorowania, szczególnie wszelkich działań kontrolnych w terenie;

·różnorodność potencjalnych partnerów/beneficjentów i ich zróżnicowane struktury kontroli wewnętrznej oraz zdolności kontrolne mogą prowadzić do rozproszenia zasobów Komisji przeznaczonych do wspierania i monitorowania realizacji projektów, a co za tym idzie – zmniejszać ich skuteczność i efektywność;

·niezadowalająca jakość i ilość dostępnych danych na temat wyników i wpływu pomocy zewnętrznej / realizacji narodowych planów rozwoju w krajach partnerskich może przyczyniać się do ograniczenia możliwości Komisji w zakresie sporządzania sprawozdań i przyjmowania odpowiedzialności za wyniki.

2.2.3.Oszacowanie i uzasadnienie efektywności kosztowej kontroli (relacja kosztów kontroli do wartości zarządzanych funduszy powiązanych) oraz ocena prawdopodobnego ryzyka błędu (przy płatności i przy zamykaniu)

Koszt kontroli wewnętrznej i zarządzania stanowi około 4 % szacunkowej rocznej kwoty wynoszącej 12,78 mld EUR, zaplanowanej na ogólne (operacyjne i administracyjne) zobowiązania w portfelu wydatków finansowanym z budżetu ogólnego UE na lata 2021–2027. Te szacowanie kosztu kontroli odnosi się wyłącznie do kosztów Komisji, z wyłączeniem państw członkowskich lub podmiotów, którym powierzono zadanie. Podmioty, którym powierzono to zadanie, mogą zatrzymać do 7 % na potrzeby zarządzania środkami finansowymi, które można wykorzystać częściowo do celów kontrolnych.

Powyższe koszty zarządzania obejmują wszystkich pracowników zatrudnionych w centrali i delegaturach, infrastrukturę, wyjazdy służbowe, szkolenia, monitorowanie, umowy dotyczące oceny i kontroli (w tym umowy zawarte przez beneficjentów).

Stosunek działań w zakresie zarządzania do działań operacyjnych można z czasem zmniejszyć w ramach lepszych i uproszczonych ustaleń obowiązujących w ramach nowego instrumentu, w oparciu o zmiany, które mają zostać wprowadzone w nowym rozporządzeniu finansowym. Główne korzyści płynące z powyższych kosztów zarządzania to możliwość osiągania celów polityki, wydajne i skuteczne wykorzystanie zasobów, a także realizacja szeroko zakrojonych, a zarazem opłacalnych środków zapobiegawczych i innych działań kontrolnych mających na celu zapewnienie zgodnego z prawem i prawidłowego wykorzystania funduszy.

Mimo że charakter i przedmiot działań w zakresie zarządzania i kontroli zgodności w odniesieniu do przewidzianej puli środków będą jeszcze przedmiotem dalszych udoskonaleń, poniesienie tych kosztów jest zasadniczo konieczne do skutecznej i efektywnej realizacji celów tych instrumentów, przy ograniczeniu do minimum ryzyka wystąpienia niezgodności (błąd rezydualny poniżej 2 %). Ryzyko to jest o wiele mniejsze niż to, które wiązałoby się z usunięciem lub ograniczeniem kontroli wewnętrznych w obszarze, który charakteryzuje się bardzo wysokim ryzykiem.

Oczekiwany poziom ryzyka wystąpienia braku zgodności z mającymi zastosowanie przepisami

Celem omawianego instrumentu w zakresie zgodności jest utrzymanie historycznego poziomu ryzyka niezgodności („poziom błędu”), który odpowiada ogólnemu poziomowi „netto” błędu rezydualnego (w perspektywie wieloletniej, po przeprowadzeniu wszystkich planowanych kontroli i korekt w odniesieniu do zamkniętych zamówień) poniżej 2 %. Tradycyjnie wiązało się to z zakresem błędu 2–5 % w kategoriach rocznej losowej próbki transakcji, wybieranej przez Europejski Trybunał Obrachunkowy do celów rocznego poświadczenia wiarygodności (DAS). Komisja uważa, że jest to najmniejsze możliwe ryzyko niezgodności w otoczeniu obarczonym tak wysokim ryzykiem, uwzględniające obciążenia administracyjne i konieczną gospodarność w obszarze kontroli zgodności z przepisami. W przypadku stwierdzenia niedociągnięć wdrożone zostaną ukierunkowane środki naprawcze w celu zapewnienia minimalnego poziomu błędów.

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

Określić istniejące lub przewidywane środki zapobiegania i ochrony, np. ze strategii zwalczania nadużyć finansowych.

Zważywszy na otoczenie obarczone wysokim ryzykiem, systemy muszą przewidywać znaczny stopień potencjalnych błędów w transakcjach (nieprawidłowości) pod względem zgodności i zastosowanie daleko idących środków kontroli w odniesieniu do zapobiegania, wykrywania i naprawy na jak najwcześniejszym etapie procesu płatności. W praktyce oznacza to, że kontrola zgodności będzie zasadniczo opierała się na dokonywaniu – znacznie wykraczających poza finansowe środki ochrony wymagane na mocy rozporządzenia finansowego i obejmujących kilka lat – kompleksowych kontroli ex ante zarówno przez audytorów zewnętrznych, jak i pracowników Komisji specjalizujących się w danej dziedzinie przed dokonaniem końcowej wypłaty środków na rzecz projektu (co nie wyklucza wykonywania niektórych audytów ex post). Ramy zgodności obejmują m.in. następujące ważne elementy składowe:

Środki zapobiegawcze:

·obowiązkowe podstawowe szkolenia dotyczące kwestii nadużyć finansowych dla pracowników i audytorów do spraw zarządzania pomocą;

·wytyczne (również przez internet), w tym Praktyczny przewodnik po zamówieniach, Przewodnik DEVCO oraz Zestaw narzędzi do zarządzania finansowego (dla partnerów realizujących działania);

·ocena ex ante w celu zapewnienia stosowania właściwych środków służących zapobieganiu nadużyciom finansowym w procesie zarządzania funduszami UE i wykrywaniu tych nadużyć w organach zarządzających odpowiednimi funduszami w ramach wspólnego i zdecentralizowanego zarządzania;

·kontrola ex ante mechanizmów zwalczania nadużyć finansowych dostępnych w krajach partnerskich, przeprowadzana w ramach oceny kryterium kwalifikowalności w odniesieniu do zarządzania finansami publicznymi w celu otrzymania wsparcia budżetowego (tj. aktywne zaangażowanie w walkę z nadużyciami finansowymi i korupcją, odpowiednie organy kontroli, dostateczny potencjał wymiaru sprawiedliwości oraz skuteczna reakcja na mechanizmy sankcji);

·środki służące wykrywaniu i środki naprawcze;

·audyty i kontrole zewnętrzne (zarówno obowiązkowe, jak i oparte na analizie ryzyka), również ze strony Europejskiego Trybunału Obrachunkowego;

·kontrole z mocą wsteczną (oparte na analizie ryzyka) i odzyskiwanie należności;

·zawieszenie finansowania UE w przypadku wystąpienia poważnych nadużyć finansowych, w tym korupcji na dużą skalę, do czasu podjęcia przez władze odpowiednich działań w celu skorygowania takich nadużyć finansowych i zapobiegania im w przyszłości;

·EDES (system wczesnego wykrywania i wykluczania);

·zawieszenie lub rozwiązanie umowy;

·procedura wykluczenia.

Strategie zwalczania nadużyć finansowych danych usług, które regularnie poddaje się przeglądowi, zostaną odpowiednio przystosowane po opublikowaniu nowej wersji strategii Komisji w zakresie zwalczania nadużyć finansowych w celu zapewnienia między innymi, aby:

wewnętrzne kontrole pod kątem nadużyć finansowych były w pełni zgodne ze strategią Komisji na rzecz zwalczania nadużyć finansowych;

podejście do zarządzania zwalczaniem nadużyć finansowych było ukierunkowane na wykrywanie ryzyka nadużyć finansowych i podejmowanie odpowiednich działań;

systemy stosowane do celów wydatkowania funduszy UE w państwach trzecich umożliwiały odzyskiwanie istotnych danych w celu uwzględnienia ich w zarządzaniu ryzykiem nadużyć (np. podwójne finansowanie);

w razie potrzeby tworzone będą grupy sieci kontaktów i odpowiednie narzędzia informatyczne, opracowane specjalnie do celów analizowania przypadków nadużyć w sektorze pomocy zewnętrznej.

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY 

3.1.Dział wieloletnich ram finansowych i proponowane nowe linie budżetowe po stronie wydatków

3.2.Szacunkowy wpływ na wydatki

3.2.1.Synteza szacunkowego wpływu na wydatki

			2021 r.	2022 r.	2023 r.	2024 r.	2025 r.	2026 r.	2027 r.	po 2027 r.	OGÓŁEM
Środki operacyjne (w podziale na linie budżetowe wymienione w pkt 3.1)	Środki na zobowiązania	(1)	65,927	67,252	68,604	69,984	71,391	72,827	74,292		490,275
	Środki na płatności	(2)	14,811	28,930	38,801	48,039	55,861	60,659	63,888	179,286	490,275
Środki administracyjne finansowane ze środków przydzielonych na program 52	Środki na zobowiązania = środki na płatności	(3)	1,329	1,349	1,369	1,389	1,409	1,429	1,449		9,725
OGÓŁEM środki przydzielone na program	Środki na zobowiązania	=1+3	67,256	68,601	69,973	71,373	72,800	74,256	75,741		500,000
	Środki na płatności	=2+3	16,140	30,279	40,170	49,429	57,270	62,089	65,338	179,286	500,000

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

Dział wieloletnich ram finansowych

7

„Wydatki administracyjne”

Niniejszą część uzupełnia się przy użyciu „danych budżetowych o charakterze administracyjnym”, które należy najpierw wprowadzić do załącznika do oceny skutków finansowych regulacji , przesyłanego do DECIDE w celu konsultacji między służbami.

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

			2021 r.	2022 r.	2023 r.	2024 r.	2025 r.	2026 r.	2027 r.	po 2027 r.	OGÓŁEM
OGÓŁEM środki z wszystkich DZIAŁÓW wieloletnich ram finansowych	Środki na zobowiązania		69,084	70,429	71,801	73,201	74,628	76,084	77,569		512,797
	Środki na płatności		17,968	32,107	41,998	51,257	59,098	63,917	67,166	179,286	512,797

3.2.2.Podsumowanie szacunkowego wpływu na środki administracyjne

◻    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych

☒    Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych, jak określono poniżej:

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

DZIAŁ 7 wieloletnich ram finansowych
Zasoby ludzkie	1,712	1,712	1,712	1,712	1,712	1,712	1,712	11,986
Pozostałe wydatki administracyjne	0,116	0,116	0,116	0,116	0,116	0,116	0,116	0,811
Suma cząstkowa DZIAŁU 7 wieloletnich ram finansowych	1,828	1,828	1,828	1,828	1,828	1,828	1,828	12,797

Poza DZIAŁEM 7 53 wieloletnich ram finansowych
Zasoby ludzkie	0,829	0,829	0,829	0,829	0,829	0,829	0,829	5,805
Pozostałe wydatki administracyjne	0,500	0,520	0,540	0,560	0,580	0,600	0,620	3,920
Suma cząstkowa poza DZIAŁEM 7 wieloletnich ram finansowych	1,329	1,349	1,369	1,389	1,409	1,429	1,449	9,725

OGÓŁEM

3,158

3,178

3,198

3,218

3,238

3,258

3,278

22,523

3.2.2.1.Szacowane zapotrzebowanie na zasoby ludzkie

◻    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich.

☒    Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich, jak określono poniżej:

Wartości szacunkowe należy wyrazić w ekwiwalentach pełnego czasu pracy

Opis zadań do wykonania:

3.2.3.Udział osób trzecich w finansowaniu

Wniosek/inicjatywa:

☒    nie przewiduje współfinansowania ze strony osób trzecich

◻    przewiduje współfinansowanie ze strony osób trzecich szacowane zgodnie z poniższymi szacunkami:

środki w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

3.3.Szacunkowy wpływ na dochody

☒    Wniosek/inicjatywa nie ma wpływu finansowego na dochody

◻    Wniosek/inicjatywa ma wpływ finansowy określony poniżej:

- ◻    wpływ na zasoby własne

- ◻    wpływ na dochody inne

Wskazać, czy dochody są przypisane do linii budżetowej po stronie wydatków ◻

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

(1)    COM (2018) 98 final z 14.2.2018; COM (2018) 321 final z 2.5.2018.

(2)    Załącznik II do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

(3)    Decyzja Rady 2013/755/UE z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską („decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”), Dz.U. L 344 z 19.12.2013, s. 1.

(4)    Traktat zmieniający, w odniesieniu do Grenlandii, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie, Dz.U. L 29 z 1.2.1985, s. 1.

(5)    Umowa w sprawie rybołówstwa między Europejską Wspólnotą Gospodarczą, z jednej strony, a Rządem Danii i Rządem Lokalnym Grenlandii, z drugiej strony, Dz.U. L 29 z 1.1.1985, s. 9.

(6)    Wspólna deklaracja złożona przez Wspólnotę Europejską, z jednej strony, oraz autonomiczny rząd Grenlandii i rząd Danii, z drugiej strony, na temat partnerstwa pomiędzy Wspólnotą Europejską a Grenlandią, Dz.U. L 208 z 29.7.2006, s. 32.

(7)    Decyzja Rady 2006/526/WE z dnia 17 lipca 2006 r. w sprawie stosunków łączących Wspólnotę Europejską, z jednej strony, z Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony, Dz.U. L 208 z 29.7.2006, s. 28.

(8)    Decyzja Rady 2014/137/UE z dnia 14 marca 2014 r. w sprawie stosunków między Unią Europejską, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony („decyzja w sprawie Grenlandii”), Dz.U. L 76 z 15.3.2014, s. 1.

(9)    Sprawozdanie z przeglądu śródokresowego opracowano w oparciu o 10 dokumentów roboczych służb Komisji, z których każdy odnosił się do jednego instrumentu (wykaz w łączu poniżej), których podstawę stanowiło z kolei 10 niezależnych ocen. Wszystkie dokumenty można znaleźć na stronie: https://ec.europa.eu/europeaid/public-consultation-external-financing-instruments-european-union_en

(10)    Dz.U. L 76 z 15.3.2014, s. 1.

(11)    Art. 203 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. C 326 z 26.10.2012, s. 1).

(12)    Dz.U. L 344 z 19.12.2013, s. 1.

(13)    Dz.U. L 76 z 15.3.2014, s. 1.

(14)    Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady – Efektywność energetyczna i jej wkład w bezpieczeństwo energetyczne a ramy polityczne dotyczące klimatu i energii do roku 2030, COM(2014) 520 final.

(15)    JOIN (2016) 21.

(16)    Wymaga aktualizacji.

(17)    [Rozporządzenie ISWMR]

(18)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2014 z dnia 11 marca 2014 r., Dz.U. L 77 z 14.3.2014, s. 95.

(19)    Sprawozdanie z przeglądu śródokresowego opracowano w oparciu o 10 dokumentów roboczych służb Komisji, z których każdy odnosił się do jednego instrumentu (wykaz w łączu poniżej), których podstawę stanowiło z kolei 10 niezależnych ocen. Wszystkie dokumenty można znaleźć na stronie: https://ec.europa.eu/europeaid/public-consultation-external-financing-instruments-european-union_en

(20)     https://ec.europa.eu/europeaid/mid-term-review-report-external-financing-instruments_en  

(21)     https://ec.europa.eu/europeaid/mid-term-review-report-external-financing-instruments_en  

(22)    Sprawozdania jeszcze nie upubliczniono, ale Komisja już je zatwierdziła.

(23)     https://ec.europa.eu/europeaid/public-consultation-external-financing-instruments-european-union_en

(24)    W szczególności w dokumencie otwierającym debatę na temat przyszłości finansów UE (z czerwca 2017 r.) i w komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady, COM (2018) 98 final z 14.2.2018.

(25)    COM (2018) 98 final z 14.2.2018; COM (2018) 321 final z 2.5.2018.

(26)    Opinia z dnia xx/xx/xxxx r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej).

(27)    Decyzja Rady 2013/755/UE z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską („decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”), Dz.U. L 344 z 19.12.2013, s. 1.

(28)    Decyzja Rady 2014/137/UE z dnia 14 marca 2014 r. w sprawie stosunków między Unią Europejską, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony („decyzja w sprawie Grenlandii”), Dz.U. L 76 z 15.3.2014, s. 1.

(29)    Traktat zmieniający, w odniesieniu do Grenlandii, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie, Dz.U. L 29 z 1.2.1985, s. 1.

(30)    Dz.U. L 76 z 15.3.2014, s. 1.

(31)    COM (2017) 623 final z 24.10.2017

(32)    COM (2017) 763 final z 12.12.2017

(33)    Porozumienie międzyinstytucjonalne pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej a Komisją Europejską w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r.; Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.

(34)    Jak wyżej.

(35)    Decyzja Rady 2010/427/UE z dnia 26 lipca 2010 r. określająca organizację i zasady funkcjonowania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (Dz.U. L 201 z 3.8.2010, s. 30).

(36)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z 18.9.2013, s. 1).

(37)    Rozporządzenie (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich, Dz.U. L 312 z 23.12.1995, s. 1.

(38)    Rozporządzenie (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami, Dz.U. L 292 z 15.11.1996, s. 2.

(39)    Rozporządzenie (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej, Dz.U. L 283 z 31.10.2017, s. 1.

(40)    Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii, Dz.U. L 198 z 28.7.2017, s. 29.

(41)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1302/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT) w celu doprecyzowania, uproszczenia i usprawnienia procesu tworzenia takich ugrupowań oraz ich funkcjonowania, Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 303.

(42)    Konwencja bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych, podpisana dnia 22 marca 1989 r.

(43)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję, Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13.

(44)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny, Dz.U. L 269 z 10.10.2013, s. 1.

(45)    Rozporządzenie Rady (WE) nr 260/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnych reguł przywozu, Dz.U. L 84 z 31.3.2009, s. 1 .

(46)    Decyzja Rady 2010/427/UE z dnia 26 lipca 2010 r. określająca organizację i zasady funkcjonowania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, Dz.U. L 201 z 3.8.2010, s. 30.

(47)    O którym mowa w art. 58 ust. 2 lit. a) lub b) rozporządzenia finansowego.

(48)    Wyjaśnienia dotyczące trybów zarządzania oraz odniesienia do rozporządzenia finansowego znajdują się na następującej stronie: https://myintracomm.ec.europa.eu/budgweb/EN/man/budgmanag/Pages/budgmanag.aspx  

(49)    Środki zróżnicowane / środki niezróżnicowane

(50)    EFTA: Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu

(51)    Kraje kandydujące oraz w stosownych przypadkach potencjalne kraje kandydujące Bałkanów Zachodnich.

(52)    Wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie realizacji programów lub działań UE (dawne linie „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

(53)    Wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie realizacji programów lub działań UE (dawne linie „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

(54)    CA = personel kontraktowy; LA = personel miejscowy; SNE = oddelegowany ekspert krajowy; INT = personel tymczasowy; JED = młodszy oddelegowany ekspert.

(55)    W ramach podpułapu na personel zewnętrzny ze środków operacyjnych (dawne linie „BA”).

(56)    W przypadku tradycyjnych zasobów własnych (opłaty celne, opłaty wyrównawcze od cukru) należy wskazać kwoty netto, tzn. kwoty brutto po odliczeniu 20 % na poczet kosztów poboru.

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia14.6.2018

COM(2018) 461 final

ZAŁĄCZNIKI

do

wniosku dotyczącego
DECYZJI RADY

w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską, w tym stosunków między Unią Europejską, z jednej strony, a Grenlandią i Królestwem Danii, z drugiej strony
(„decyzja o stowarzyszeniu zamorskim”)

{SWD(2018) 337 final}
{SEC(2018) 310 final}

INDEKS

SPIS TREŚCI

ZAŁĄCZNIK I: POMOC FINANSOWA UNII    2

ZAŁĄCZNIK II: dotyczący definicji pojęcia „produkty pochodzące” oraz metod współpracy administracyjnej    4

Tytuł I: Przepisy ogólne    4

Tytuł II: Definicja pojęcia „produkty pochodzące”    5

Tytuł III: Wymogi terytorialne    15

Tytuł IV: Dowód pochodzenia    17

Tytuł V: Uzgodnienia dotyczące współpracy administracyjnej    26

Tytuł VI: Ceuta i Melilla    31

Dodatki I–VI    32

ZAŁĄCZNIK III: TYMCZASOWE ZAWIESZENIE PREFERENCJI    75

ZAŁĄCZNIK IV: PROCEDURY OCHRONY I NADZORU    77

ZAŁĄCZNIK I

POMOC FINANSOWA UNII

Artykuł 1

Podział środków między KTZ

1.Do celów niniejszej decyzji, w okresie siedmiu lat trwającym od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2027 r., całkowita kwota pomocy finansowej Unii w wysokości 500 000 000 EUR w cenach bieżących zostaje przydzielona w następujący sposób:

a)159 000 000 EUR w formie dotacji na dwustronne podlegające programowaniu wsparcie długoterminowego rozwoju KTZ innych niż Grenlandia, w szczególności na finansowanie inicjatyw określonych w dokumencie programowym. Kwotę tę przydziela się na podstawie potrzeb i osiągnięć KTZ zgodnie z następującymi kryteriami: w stosownych przypadkach w dokumencie programowym zwraca się szczególną uwagę na działania mające na celu wzmocnienie zarządzania i zdolności instytucjonalnych KTZ będących beneficjentami oraz, w stosownych przypadkach, na prawdopodobny harmonogram planowanych działań. Przy przydziale tej kwoty uwzględnia się liczbę ludności, poziom produktu krajowego brutto (PKB), poziom poprzednich dotacji oraz ograniczenia wynikające z odizolowania geograficznego KTZ, o których mowa w art. 9 niniejszej decyzji;

b)225 000 000 EUR w formie dotacji na dwustronne podlegające programowaniu wsparcie długoterminowego rozwoju Grenlandii, w szczególności na finansowanie inicjatyw określonych w dokumencie programowym;

c)81 000 000 EUR przydziela się na wsparcie programów regionalnych KTZ, z której to kwoty 15 000 000 EUR przeznacza się na wsparcie działań wewnątrzregionalnych, Grenlandia kwalifikuje się bowiem do objęcia wyłącznie działaniami wewnątrzregionalnymi. Współpraca ta wdrażana będzie w koordynacji z art. 7 niniejszej decyzji, w szczególności w odniesieniu do obszarów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, o których mowa w art. 5 decyzji, oraz w drodze konsultacji za pośrednictwem organów partnerstwa UE-KTZ, o których mowa w art. 14 decyzji. Dąży się do koordynacji z innymi odnośnymi programami i instrumentami finansowymi Unii, w szczególności dotyczącymi regionów najbardziej oddalonych, o których mowa w art. 349 TFUE;

d)22 000 000 EUR na badania lub środki pomocy technicznej dla wszystkich KTZ łącznie z Grenlandią, zgodnie z art. 78 niniejszej decyzji 1 ;

e)13 000 000 EUR na nieprzydzielony fundusz dla wszystkich KTZ łącznie z Grenlandią, aby, między innymi:

(i) zapewnić stosowną reakcję Unii w razie nieprzewidzianych okoliczności;

(ii)reagować na nowe potrzeby lub pojawiające się wyzwania, takie jak presja migracyjna na granicach UE lub na granicach sąsiadujących z nią państw;

(iii)promować nowe inicjatywy lub priorytety międzynarodowe.

2.Po dokonaniu przeglądu Komisja może podjąć decyzję o przydzieleniu wszelkich nieprzydzielonych środków, o których mowa w niniejszym artykule.

3.Środki nie mogą być przydzielane po dniu 31 grudnia 2027 r., chyba że Rada, na wniosek Komisji, jednogłośnie zadecyduje inaczej.

Artykuł 2

Zarządzanie zasobami

Wszystkimi zasobami finansowymi w ramach niniejszej decyzji zarządza Komisja.

Artykuł 3

Wskaźniki

Osiągnięcie celów określonych w art. 3 ust. 5 decyzji mierzy się za pomocą następujących wskaźników:

1.w przypadku KTZ z wyjątkiem Grenlandii – eksport towarów i usług jako % PKB oraz dochody sektora instytucji rządowych i samorządowych ogółem jako % PKB;

2.w przypadku Grenlandii – eksport towarów i usług jako % PKB oraz procentowy udział sektora rybołówstwa w eksporcie ogółem.

ZAŁĄCZNIK II

dotyczący definicji pojęcia „produkty pochodzące” oraz metod współpracy administracyjnej

Tytuł I

Przepisy ogólne

Artykuł 1

Definicje

Na potrzeby niniejszego załącznika stosuje się następujące definicje:

a)„państwa będące stroną umów o partnerstwie gospodarczym” oznaczają regiony lub państwa wchodzące w skład grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP), które zawarły umowy ustanawiające lub prowadzące do ustanowienia umów o partnerstwie gospodarczym, gdy taka umowa jest tymczasowo stosowana albo wejdzie w życie, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej;

b)„wytwarzanie” oznacza każdy rodzaj obróbki lub przetwarzania łącznie z montażem;

c)„materiał” oznacza każdy składnik, surowiec, komponent lub część itp. użyty do wytworzenia produktu;

d)„produkt” oznacza wytwarzany produkt, nawet jeśli jest on przeznaczony do użycia w innym procesie wytwarzania;

e)„towary” oznaczają zarówno materiały, jak i produkty;

f)„materiały zamienne” oznaczają materiały tego samego rodzaju i jakości handlowej, charakteryzujące się identycznymi cechami technicznymi i fizycznymi, i niemożliwe do rozróżnienia po tym, jak zostaną użyte do wytworzenia produktu końcowego;

g)„wartość celna” oznacza wartość określoną zgodnie z Porozumieniem w sprawie stosowania art. VII Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu z 1994 r. (porozumienie Światowej Organizacji Handlu w sprawie ustalania wartości celnej);

h)„wartość materiałów” w wykazie w dodatku I oznacza wartość celną w chwili przywozu użytych materiałów niepochodzących lub, jeżeli nie jest ona znana bądź nie może być ustalona, pierwszą możliwą do ustalenia cenę zapłaconą za te materiały w KTZ. Przepisy niniejszego punktu stosuje się odpowiednio w przypadku potrzeby ustalenia wartości użytych materiałów pochodzących;

i)„cena ex-works” oznacza cenę zapłaconą za produkt ex-works wytwórcy, w którego zakładzie przeprowadzono ostatnią obróbkę lub przetwarzanie, przy czym cena ta obejmuje sumę wartości wszystkich użytych materiałów oraz innych kosztów związanych z produkcją, pomniejszoną o wszystkie podatki wewnętrzne, które są zwracane lub mogą podlegać zwrotowi z chwilą wywozu uzyskanego produktu.

W przypadku gdy cena faktycznie zapłacona nie odzwierciedla wszystkich związanych z produkcją kosztów, które zostały rzeczywiście poniesione w KTZ, cena ex-works oznacza sumę wszystkich tych kosztów pomniejszoną o wszystkie podatki wewnętrzne, które są zwracane lub mogą podlegać zwrotowi z chwilą wywozu uzyskanego produktu.

Na potrzeby niniejszej definicji w przypadku, gdy ostatnia obróbka lub przetworzenie zostało zlecone wytwórcy, pojęcie „wytwórcy”, o którym mowa w akapicie pierwszym, może odnosić się do przedsiębiorstwa, które zatrudniło podwykonawcę;

j)„najwyższa dopuszczalna zawartość materiałów niepochodzących” oznacza maksymalną proporcję użytych materiałów niepochodzących, jaka pozwala na uznanie procesu wytwarzania za czynność obróbki lub przetworzenia wystarczającą dla nadania produktom statusu pochodzenia. Może być ona wyrażona w postaci procentu ceny ex-works produktu lub jako procent masy netto wspomnianych wykorzystanych materiałów, objętych określoną grupą działów, działem, pozycją lub podpozycją;

k)„masa netto” oznacza masę samych towarów bez opakowań i wszelkiego rodzaju pojemników;

l)„działy”, „pozycje” i „podpozycje” odnoszą się do działów, pozycji i podpozycji (cztero- i sześciocyfrowych kodów) stosowanych w nomenklaturze Systemu Zharmonizowanego zgodnie ze zmianami wprowadzonymi zaleceniem Rady Współpracy Celnej z dnia 26 czerwca 2004 r.;

m)„klasyfikowany” odnosi się do klasyfikacji produktu lub materiału w konkretnej pozycji lub podpozycji Systemu Zharmonizowanego;

n)„przesyłka” oznacza produkty, które są:

–wysłane w tym samym czasie od jednego eksportera do jednego odbiorcy; lub

–objęte jednolitym dokumentem przewozowym obejmującym ich transport od eksportera do odbiorcy, a w przypadku braku takiego dokumentu – jedną fakturą;

o)„eksporter” oznacza osobę dokonującą wywozu towarów do Unii lub do KTZ, która może udowodnić pochodzenie towarów, niezależnie od tego, czy osoba ta jest ich wytwórcą, i czy samodzielnie dopełnia formalności wywozowych;

p)„zarejestrowany eksporter” oznacza eksportera, który figuruje w spisie prowadzonym przez właściwe organy danego KTZ na potrzeby składania oświadczeń o pochodzeniu do celów wywozu na podstawie niniejszej decyzji;

q)„oświadczenie o pochodzeniu” oznacza oświadczenie złożone przez eksportera, zawierające stwierdzenie, że objęte nim produkty spełniają reguły pochodzenia określone w niniejszym załączniku, bądź to w celu umożliwienia osobie zgłaszającej te towary do dopuszczenia do obrotu w Unii ubiegania się o zastosowanie preferencyjnego traktowania taryfowego, bądź też służące działającemu w KTZ przedsiębiorcy, który sprowadził materiały do dalszego przetworzenia w kontekście reguł kumulacji, do potwierdzenia statusu pochodzenia takich towarów;

r)„kraj korzystający z systemu GSP” oznacza kraj lub terytorium określone w art. 2 lit. d) rozporządzenia (UE) nr 978/2012 2 ;

s)„system REX” oznacza system rejestracji eksporterów upoważnionych do poświadczania pochodzenia towarów, o którym mowa w art. 80 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2015/2447 3 .

Tytuł II

Definicja pojęcia „produkty pochodzące”

Artykuł 2

Wymogi ogólne

1.Następujące produkty uznaje się za pochodzące z KTZ:

a)produkty całkowicie uzyskane w KTZ w rozumieniu art. 3;

b)produkty uzyskane w KTZ zawierające materiały, które nie zostały tam całkowicie uzyskane, pod warunkiem że materiały te zostały tam poddane wystarczającej obróbce lub przetworzeniu w rozumieniu art. 4.

2.Produkty pochodzące składające się z materiałów całkowicie uzyskanych lub poddanych w wystarczającym stopniu obróbce lub przetworzeniu w dwóch lub więcej KTZ są uznawane za produkty pochodzące z tego KTZ, w którym dokonano ostatniej obróbki lub przetworzenia.

Artykuł 3

Produkty całkowicie uzyskane

1.Następujące produkty są uważane za całkowicie uzyskane w KTZ:

a)produkty mineralne wydobyte z jego ziemi lub dna morskiego;

b)rośliny i produkty roślinne tam uprawiane lub zebrane;

c)żywe zwierzęta tam urodzone i wyhodowane;

d)produkty pochodzące od żywych zwierząt tam wyhodowanych;

e)produkty pochodzące od ubitych zwierząt tam urodzonych i wyhodowanych;

f)produkty uzyskane przez polowania lub połowy tam przeprowadzone;

g)produkty akwakultury, o ile ryby, skorupiaki i mięczaki zostały tam urodzone i wyhodowane;

h)produkty rybołówstwa morskiego i inne produkty wydobyte z morza znajdującego się poza wszystkimi morzami terytorialnymi przez statki danego kraju;

i)produkty wytworzone na pokładzie statków przetwórni danego kraju wyłącznie z produktów określonych w lit. h);

j)używane artykuły tam zebrane, nadające się tylko do odzysku surowców;

k)odpady i złom powstające w wyniku działalności wytwórczej tam przeprowadzonej;

l)produkty wydobyte z dna morskiego lub z gruntu pod dnem morskim znajdującego się poza wszystkimi morzami terytorialnymi, pod warunkiem posiadania wyłącznych praw do eksploatacji;

m)towary tam wytworzone wyłącznie z produktów wymienionych w literach a)–l).

2.Określenie „statki danego kraju” i „statki przetwórnie danego kraju”, użyte w ust. 1 lit. h) oraz i), odnosi się tylko do statków i statków przetwórni, które spełniają każdy z następujących warunków:

a)są zarejestrowane w jednym KTZ lub państwie członkowskim;

b)pływają pod banderą jednego KTZ lub państwa członkowskiego;

c)spełniają jeden z poniższych warunków:

–w co najmniej 50 % należą do obywateli KTZ lub państwa członkowskiego, lub

–należą do przedsiębiorstw:

(i) których główna siedziba lub główne miejsce prowadzenia działalności znajduje się na terytorium KTZ lub państwa członkowskiego, oraz

(ii) stanowiących co najmniej w 50 % własność KTZ, podmiotów publicznych tego kraju, obywateli tego kraju lub państwa członkowskiego.

3.Poszczególne warunki określone w ust. 2 mogą być spełniane w państwach członkowskich lub różnych KTZ. W takim przypadku produkty uważa się za pochodzące z KTZ, w którym statek lub statek przetwórnia jest zarejestrowany zgodnie z ust. 2 lit. a).

Artykuł 4

Produkty poddane wystarczającej obróbce lub przetworzeniu

1.Nie naruszając przepisów art. 5 i 6 produkty, które nie zostały całkowicie uzyskane w danym KTZ w rozumieniu art. 3, uznaje się za pochodzące z tego kraju, jeżeli spełnione są warunki określone w wykazie w dodatku I dla przedmiotowych towarów.

2.W przypadku produktów, które uzyskały status pochodzących z danego KTZ zgodnie z ust. 1, a następnie zostały poddane dalszemu przetwarzaniu w tym samym KTZ, i zostały użyte do wytworzenia innych produktów, ewentualne użycie materiałów niepochodzących w trakcie tego wytwarzania nie jest brane pod uwagę.

3.Obowiązek ustalenia, czy spełnione zostały wymogi ust. 1, dotyczy każdego produktu.

Jednak w przypadku, gdy odpowiednie reguły polegają na spełnieniu warunku najwyższej dopuszczalnej zawartości materiałów niepochodzących, przez wzgląd na fluktuacje kosztów i kursów wymiany walut wartość materiałów niepochodzących może być obliczana z wykorzystaniem średniej określonej w ust. 4.

4.W przypadku, o którym mowa w ust. 3 akapit drugi, średnią cenę ex-works produktu oraz średnią wartość użytych materiałów niepochodzących oblicza się, odpowiednio, na podstawie sumy cen ex-works uzyskanych we wszystkich transakcjach sprzedaży produktów w poprzednim roku podatkowym oraz sumy wartości wszystkich materiałów niepochodzących użytych w trakcie wytwarzania produktów w ciągu poprzedniego roku podatkowego zdefiniowanego w kraju wywozu, albo też, w przypadku w braku pełnych danych dotyczących całego roku podatkowego, na podstawie krótszego, jednak przynajmniej trzymiesięcznego okresu.

5.Eksporterzy decydujący się na obliczenie na podstawie średniej stosują taką metodę w ciągu całego roku następującego po roku podatkowym odniesienia, lub, w stosownych przypadkach, w ciągu roku następującego po wspomnianym krótszym okresie przyjętym za okres odniesienia. Mogą oni zaprzestać stosowania takiej metody, o ile w danym roku podatkowym lub w skróconym, co najmniej trzymiesięcznym okresie odniesienia odnotują ustanie fluktuacji kosztów i kursów wymiany walut, które uzasadniały stosowanie takiej metody obliczeń.

6.Średnie wartości wspomniane w ust. 4 stosuje się, odpowiednio, jako cenę ex-works oraz wartość materiałów niepochodzących, do celów weryfikacji spełnienia wymogu najwyższej dopuszczalnej zawartości materiałów niepochodzących.

Artykuł 5

Niewystarczająca obróbka lub przetworzenie

1.Nie naruszając przepisów ust. 3, następujące czynności są uważane za obróbkę lub przetworzenie niewystarczające dla nadania statusu produktu pochodzącego, niezależnie od tego, czy wymogi określone w art. 4 zostały spełnione:

a)czynności konserwujące mające na celu zapewnienie zachowania produktów w dobrym stanie podczas transportu i składowania;

b)rozłączanie i łączenie przesyłek;

c)mycie, czyszczenie; usuwanie kurzu, rdzy, oleju, farby lub innych pokryć;

d)wszelkie prasowanie materiałów lub artykułów włókienniczych;

e)proste operacje malowania i polerowania;

f)łuskanie i częściowe lub całkowite bielenie ryżu; polerowanie i glazurowanie zbóż i ryżu;

g)czynności polegające na barwieniu lub aromatyzowaniu cukru lub formowaniu kostek cukru; częściowe lub całkowite mielenie cukru kryształu;

h)obieranie, drylowanie i łuskanie owoców, orzechów i warzyw;

i)ostrzenie, proste szlifowanie lub proste cięcie;

j)przesiewanie, przeglądanie, sortowanie, klasyfikowanie, ocenianie, dobieranie (łącznie z kompletowaniem zestawów artykułów);

k)zwykłe umieszczanie w butelkach, puszkach, flakonach, torbach, skrzynkach, pudełkach, umieszczanie na kartach lub tablicach oraz wszelkie inne proste czynności związane z pakowaniem;

l)umieszczanie lub drukowanie na produktach lub ich opakowaniach znaków, etykiet, logo i innych podobnych znaków odróżniających;

m)proste mieszanie produktów, nawet różnych rodzajów; mieszanie cukru z dowolnymi materiałami;

n)proste dodawanie wody, rozcieńczanie albo odwadnianie lub skażanie produktów;

o)prosty montaż części artykułów dla otrzymania kompletnego artykułu lub demontaż produktów na części;

p)połączenie przynajmniej dwóch czynności spośród wymienionych w lit. a)–o);

q)ubój zwierząt.

2.Do celów ust. 1 czynność uznaje się za prostą w przypadku, gdy jej wykonanie nie wymaga szczególnych umiejętności ani maszyn, urządzeń czy narzędzi wykonanych lub zainstalowanych w tym celu.

3.W celu określenia, czy obróbka lub przetwarzanie dokonane na produkcie powinny być traktowane jako niewystarczające w rozumieniu ust. 1, uwzględnia się wszystkie operacje przeprowadzane w KTZ na danym produkcie.

Artykuł 6

Odchylenia

1.Na zasadzie odstępstwa od art. 4 i z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 niniejszego artykułu, materiały niepochodzące, które zgodnie z warunkami określonymi w wykazie w dodatku I nie mogą być używane do wytwarzania danego produktu, mogą jednak zostać użyte, pod warunkiem że ich całkowita wartość lub szacowana masa netto w produkcie nie przekracza:

a)15 % masy produktu dla produktów objętych działem 2 lub działami od 4 do 24 Systemu Zharmonizowanego, innych niż przetworzone produkty rybołówstwa z działu 16;

b)15 % ceny ex-works produktu w przypadku pozostałych produktów, z wyłączeniem produktów objętych działami od 50 do 63, podlegających regułom określającym dopuszczalne odchylenie określonym w uwagach 6 i 7 w dodatku I.

2.Przepisy ust. 1 nie pozwalają na przekraczanie jakichkolwiek wartości procentowych określających najwyższą dopuszczalną zawartość materiałów niepochodzących określoną na mocy reguł ustanowionych w wykazie w dodatku I.

3.Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się w odniesieniu do produktów całkowicie uzyskanych w KTZ w rozumieniu art. 3. Niemniej, nie naruszając przepisów art. 5 i art. 11 ust. 2, dopuszczalne odchylenie określone w tych ustępach ma jednak zastosowanie do sumy wszystkich materiałów użytych do wytwarzania produktu, w odniesieniu do których w myśl reguł ustanowionych dla danego produktu w wykazie w dodatku I obowiązuje wymóg całkowitego uzyskania materiałów.

Artykuł 7

Kumulacja dwustronna

1.Nie naruszając przepisów art. 2, materiały pochodzące z Unii są uważane za materiały pochodzące z KTZ, jeżeli są włączone do produktu tam uzyskanego, pod warunkiem że zostały poddane obróbce lub przetworzeniu wykraczającym poza czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1.

2.Nie naruszając przepisów art. 2, obróbkę lub przetwarzanie dokonane w Unii uważa się za dokonane w danym KTZ, gdy materiały zostały następnie poddane obróbce lub przetworzeniu w tym KTZ.

3.Na potrzeby kumulacji, o której mowa w niniejszym artykule, pochodzenie materiałów ustala się zgodnie z niniejszym załącznikiem.

Artykuł 8

Kumulacja z państwami będącymi stroną umów o partnerstwie gospodarczym

1.Nie naruszając przepisów art. 2, materiały pochodzące z państw będących stroną umów o partnerstwie gospodarczym są uważane za materiały pochodzące z KTZ, jeżeli są włączone do produktu tam uzyskanego, pod warunkiem że zostały one poddane obróbce lub przetworzeniu wykraczającym poza czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1.

2.Nie naruszając przepisów art. 2, obróbkę lub przetwarzanie dokonane w państwach będących stroną umów o partnerstwie gospodarczym uważa się za dokonane w danym KTZ, gdy materiały zostały następnie poddane obróbce lub przetworzeniu w tym KTZ.

3.Na potrzeby ust. 1 niniejszego artykułu pochodzenie materiałów pochodzących z państwa będącego stroną umowy o partnerstwie gospodarczym ustala się zgodnie z regułami pochodzenia obowiązującymi w odniesieniu do danej umowy o partnerstwie gospodarczym i z odnośnymi przepisami dotyczącymi dowodów pochodzenia i współpracy administracyjnej.

Kumulacja przewidziana w niniejszym artykule nie ma zastosowania do materiałów pochodzących z Republiki Południowej Afryki, których nie można wwozić do UE bezpośrednio bezcłowo i bezkontyngentowo w ramach umowy o partnerstwie gospodarczym między UE a Południowoafrykańską Wspólnotą Rozwoju (SADC).

4.Kumulacja przewidziana w niniejszym artykule może mieć zastosowanie wyłącznie, gdy spełnione są następujące warunki:

a)państwo będące stroną umowy o partnerstwie gospodarczym dostarczające materiały i KTZ wytwarzające produkt końcowy zobowiązały się:

–przestrzegać lub zapewnić przestrzeganie przepisów niniejszego załącznika oraz

–zapewniać współpracę administracyjną niezbędną dla zagwarantowania prawidłowego wykonania przepisów niniejszego załącznika w odniesieniu do Unii oraz między sobą;

b)zainteresowany KTZ zgłosił Komisji zobowiązanie, o którym mowa w lit. a).

5.Jeżeli państwa zapewniły już zgodność z przepisami ust. 4 przed wejściem w życie niniejszej decyzji, nowe zobowiązanie nie jest wymagane.

Artykuł 9

Kumulacja z innymi krajami korzystającymi z bezcłowego i bezkontyngentowego dostępu do rynku unijnego na mocy ogólnego systemu preferencji

1.Nie naruszając przepisów art. 2 materiały pochodzące z krajów i terytoriów określonych w ust. 2 niniejszego artykułu uważa się za materiały pochodzące z KTZ, jeżeli są włączone do produktu tam uzyskanego, pod warunkiem że zostały one poddane obróbce lub przetworzeniu wykraczającym poza czynności określone w art. 5 ust. 1.

2.Do celów ust. 1 materiały pochodzą z kraju lub terytorium:

a)korzystającego ze szczególnego rozwiązania dotyczącego krajów najsłabiej rozwiniętych w ramach ogólnego systemu preferencji taryfowych, wymienionego w art. 1 ust. 2 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 978/2012; lub

b)korzystającego z bezcłowego i bezkontyngentowego dostępu do rynku Unii na poziomie 6 cyfr Systemu Zharmonizowanego w ramach rozwiązania ogólnego w ramach ogólnego systemu preferencji taryfowych, wymienionego w art. 1 ust. 2 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 978/2012;

3.Pochodzenie materiałów z danych krajów lub terytoriów ustala się według reguł pochodzenia określonych, zgodnie z art. 33 rozporządzenia (UE) nr 978/2012, w rozporządzeniu (UE) 2015/2446 4 .

4.Kumulacja przewidziana w niniejszym ustępie nie ma zastosowania do:

a)materiałów, które przy wwozie do Unii podlegają cłom antydumpingowym lub wyrównawczym jeżeli pochodzą z kraju objętego cłami antydumpingowymi lub wyrównawczymi;

b)produktów z tuńczyka sklasyfikowanych w Systemie Zharmonizowanym w działach 3 i 16, które są objęte art. 7 rozporządzenia (UE) nr 978/2012 oraz późniejszymi zmieniającymi i powiązanymi aktami prawnymi;

c)materiałów objętych art. 8 oraz art. 22 do 30 rozporządzenia (UE) nr 978/2012 oraz późniejszymi zmieniającymi i powiązanymi aktami prawnymi.

Właściwe organy KTZ co roku powiadamiają Komisję o materiałach, w odniesieniu do których zastosowano kumulację zgodnie z ust. 1, o ile takie istnieją.

5.Kumulacja przewidziana w ust. 1 niniejszego artykułu ma zastosowanie wyłącznie, gdy spełnione są następujące warunki:

a)kraje lub terytoria uczestniczące w kumulacji zobowiązały się przestrzegać lub zapewnić przestrzeganie przepisów niniejszego załącznika oraz zapewnić współpracę administracyjną niezbędną dla zagwarantowania prawidłowego wykonania przepisów niniejszego załącznika w odniesieniu do Unii oraz między sobą,

b)zainteresowany KTZ zgłosił Komisji zobowiązanie, o którym mowa w lit. a).

6.Komisja Europejska publikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (seria C) datę, od której kumulacja przewidziana w niniejszym artykule może być stosowana w tych krajach lub terytoriach wyszczególnionych w niniejszym artykule, które spełniły konieczne wymogi.

Artykuł 10

Rozszerzona kumulacja

1.Na wniosek KTZ Komisja może przyznać kumulację pochodzenia między KTZ a krajem, z którym Unia zawarła umowę o wolnym handlu zgodnie z art. XXIV Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu (GATT), o ile spełnione zostały następujące warunki:

a)kraje lub terytoria uczestniczące w kumulacji zobowiązały się przestrzegać lub zapewnić przestrzeganie przepisów niniejszego załącznika oraz zapewnić współpracę administracyjną niezbędną dla zagwarantowania prawidłowego wykonania przepisów niniejszego załącznika w odniesieniu do Unii oraz między sobą, na mocy tego zobowiązania te kraje lub terytoria wyrażają zgodę na udzielenie KTZ pomocy w zakresie współpracy administracyjnej w taki sam sposób, jak udzielałyby takiej pomocy organom celnym państw członkowskich zgodnie z odpowiednimi przepisami tej umowy o wolnym handlu;

b)zainteresowany KTZ zgłosił Komisji zobowiązanie, o którym mowa w lit. a);

c)Komisja, uwzględniając ryzyko obchodzenia przepisów handlowych i szczególne cechy materiałów, które mają być wykorzystane w kumulacji, może ustanowić dodatkowe warunki przyznawania żądanej kumulacji.

2.Wniosek, o którym mowa w ust. 1, przedkłada się Komisji na piśmie. Wniosek zawiera wskazanie danego kraju trzeciego lub krajów trzecich, wykaz materiałów objętych kumulacją oraz dowody spełnienia warunków określonych w ust. 1 lit. a) i b) niniejszego artykułu.

3.Pochodzenie użytych materiałów oraz dokumenty, jakie należy przedstawić w celu potwierdzenia pochodzenia, określa się zgodnie z regułami ustanowionymi odpowiednią umową o wolnym handlu. Pochodzenie produktów przeznaczonych na wywóz do Unii ustala się zgodnie z regułami pochodzenia ustanowionymi w niniejszym załączniku.

4.W celu nadania statusu pochodzenia produktowi uzyskanemu nie jest wymagane poddanie wystarczającej obróbce lub przetworzeniu materiałów pochodzących z kraju trzeciego i użytych w KTZ do wytworzenia produktu przeznaczonego do wywozu do Unii, pod warunkiem że obróbka lub przetworzenie dokonane w KTZ wykraczają poza czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1.

5.Komisja publikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (seria C) datę wejścia w życie rozszerzonej kumulacji, wskazanie strony umowy o wolnym handlu z Unią biorącej udział w kumulacji, odnośne warunki oraz wykaz materiałów, do których stosuje się kumulację.

6.Komisja przyjmuje środek przyznający kumulację, o której mowa w ust. 1 w drodze aktów wykonawczych. Akty wykonawcze są przyjmowane zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 88 ust. 5 niniejszej decyzji.

Artykuł 11

Jednostka kwalifikacyjna

1.Jednostką, którą uwzględnia się na potrzeby stosowania przepisów niniejszego załącznika, jest konkretny produkt uznany za jednostkę podstawową dla określania klasyfikacji z zastosowaniem Systemu Zharmonizowanego.

2.Jeżeli w skład przesyłki wchodzi pewna liczba produktów identycznych, klasyfikowanych pod tą samą pozycją Systemu Zharmonizowanego, przepisy niniejszego załącznika stosuje się z uwzględnieniem każdego produktu oddzielnie.

3.Jeśli zgodnie z 5 regułą ogólną Systemu Zharmonizowanego opakowanie jest traktowane łącznie z produktem do celów klasyfikacji, powinno być również traktowane łącznie do celów określania pochodzenia.

Artykuł 12

Akcesoria, części zamienne i narzędzia

Akcesoria, części zamienne i narzędzia dostarczone ze sprzętem, maszyną, aparatem lub pojazdem, które są częścią typowego wyposażenia i zostały wliczone w cenę ex-works, uznaje się za stanowiące całość z tym sprzętem, maszyną, aparatem lub pojazdem.

Artykuł 13

Zestawy

Zestawy w rozumieniu reguły 3 Ogólnych reguł interpretacji Systemu Zharmonizowanego uznaje się za pochodzące, jeżeli wszystkie elementy zestawu są produktami pochodzącymi.

Jeżeli jednak zestaw składa się z produktów pochodzących i niepochodzących, to jest on w całości uznawany za pochodzący, pod warunkiem że wartość produktów niepochodzących nie przekracza 15 % ceny ex-works zestawu.

Artykuł 14

Elementy neutralne

Przy ustalaniu, czy produkt jest produktem pochodzącym, nie uwzględnia się pochodzenia następujących składników, które mogły zostać użyte w procesie jego wytwarzania:

a)energii i paliwa;

b)instalacji i wyposażenia;

c)maszyn i narzędzi;

d)wszystkich innych towarów, które nie wchodzą w końcowy skład produktu ani nie są do tego przeznaczone.

Artykuł 15

Rozróżnienie księgowe

1.Jeśli w trakcie obróbki lub przetwarzania produktu użyto materiałów zamiennych pochodzących i niepochodzących, organy celne państw członkowskich mogą, na pisemny wniosek przedsiębiorców, zezwolić na gospodarowanie materiałami w Unii z wykorzystaniem metody rozróżnienia księgowego do celów dalszego wywozu do KTZ w ramach kumulacji dwustronnej, bez konieczności magazynowania takich materiałów osobno.

2.Organy celne państw członkowskich mogą uzależnić udzielenie pozwolenia, o którym mowa w ust. 1, od spełnienia warunków, które uznają za stosowne.

Pozwolenia udziela się wyłącznie wtedy, gdy przy zastosowaniu metody, o której mowa w ust. 3, można zagwarantować, że w dowolnym czasie liczba produktów uzyskanych, które mogą być uznane za pochodzące z Unii, nie różni się od liczby możliwej do uzyskania przy zastosowaniu metody fizycznego oddzielenia magazynowanych materiałów.

Po udzieleniu pozwolenia, metoda jest stosowana a jej stosowanie jest rejestrowane na podstawie ogólnych zasad rachunkowości mających zastosowanie w Unii.

3.Korzystający z metody określonej w ust. 2 sporządza samodzielnie lub, do czasu wdrożenia systemu zarejestrowanych eksporterów, występuje z wnioskiem o dowody pochodzenia dla takiej ilości produktów, jakie mogą być uznane za pochodzące z Unii. Na wniosek organów celnych państw członkowskich korzystający składa oświadczenie dotyczące sposobu zarządzania tymi ilościami.

4.Organy celne państw członkowskich monitorują korzystanie z pozwolenia, o którym mowa w ust. 1.

Mogą one cofnąć pozwolenie w następujących przypadkach:

a)korzystający w jakikolwiek sposób czyni z niego niewłaściwy użytek, lub

b)korzystający nie spełnia jakichkolwiek innych warunków ustanowionych w niniejszym załączniku.

Artykuł 16

Odstępstwa

1.Z własnej inicjatywy lub w odpowiedzi na wniosek państwa członkowskiego lub KTZ Komisja może przyznać KTZ tymczasowe odstępstwo od przepisów niniejszego załącznika w każdym z poniższych przypadków:

a)czynniki wewnętrzne lub zewnętrzne tymczasowo pozbawiają go możliwości przestrzegania reguł nabywania pochodzenia określonych w art. 2 w przypadku, gdy mógł ich przestrzegać wcześniej;

b)potrzebuje on czasu na przygotowanie się do spełnienia reguł nabywania pochodzenia określonych w art. 2;

c)uzasadnia to rozwój istniejącego przemysłu lub tworzenie nowych sektorów przemysłu.

2.Wniosek, o którym mowa w ust. 1 przedkłada się Komisji na piśmie, przy użyciu formularza zamieszczonego w dodatku II. Wniosek jest umotywowany oraz zawiera odpowiednie dokumenty potwierdzające.

3.Analiza wniosków uwzględnia w szczególności:

a)poziom rozwoju lub położenie geograficzne danego KTZ, ze szczególnym uwzględnieniem skutków gospodarczych i społecznych podejmowanej decyzji, zwłaszcza w odniesieniu do zatrudnienia;

b)przypadki, w których obowiązujące reguły pochodzenia miałyby znaczny wpływ na zdolność przemysłu istniejącego w danym KTZ do kontynuowania wywozu do Unii, w szczególności przypadki, gdy mogłoby to doprowadzić do zaprzestania działalności tego przemysłu;

c)przypadki szczególne, w których można jasno dowieść, iż znaczące inwestycje w przemyśle mogłyby zostać zahamowane z powodu reguł pochodzenia i w których odstępstwo sprzyjające realizacji programu inwestycyjnego mogłoby umożliwić stopniowe przyjmowanie tych reguł.

4.Komisja odpowiada pozytywnie na wszystkie należycie uzasadnione wnioski zgodne z niniejszym artykułem, które nie powodują poważnego zagrożenia dla ugruntowanego przemysłu unijnego.

5.Komisja podejmuje wszelkie kroki niezbędne do zapewnienia możliwie szybkiego podjęcia decyzji i dąży do przyjęcia stanowiska w terminie 75 dni roboczych od dnia otrzymania wniosku.

6.Tymczasowe odstępstwo jest ograniczone do okresu trwania skutków czynników wewnętrznych lub zewnętrznych stanowiących podstawę dla jego przyznania lub do czasu potrzebnego KTZ na dostosowanie się do reguł lub na wypełnienie celów określonych w ramach odstępstwa przy uwzględnieniu zwłaszcza sytuacji danego KTZ i doświadczanych przez niego trudności.

7.Udzielone odstępstwo podlega obowiązującym wymogom dotyczącym informacji, jakie należy dostarczać Komisji w odniesieniu do korzystania z odstępstwa oraz administrowania ilościami, dla których zostało one udzielone.

8.Komisja przyjmuje środek udzielający tymczasowego odstępstwa, o którym mowa w ust. 1 w drodze aktów wykonawczych. Akty wykonawcze są przyjmowane zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 88 ust. 5 niniejszej decyzji.

Tytuł III

Wymogi terytorialne

Artykuł 17

Zasada terytorialności

1.Z zastrzeżeniem przepisów przewidzianych w art. 7–10, warunki uzyskania statusu pochodzenia produktu określone w niniejszym załączniku muszą być spełniane w KTZ w sposób ciągły.

2.Jeżeli towary pochodzące wywożone z KTZ do innego kraju powracają z niego, uznaje się je za niepochodzące, o ile nie można wykazać, zgodnie z wymogami właściwych organów, że:

a)towary powracające są tymi samymi towarami, które zostały wywiezione, oraz

b)nie zostały one poddane żadnym czynnościom wykraczającym poza czynności niezbędne dla zachowania ich w dobrym stanie, gdy znajdowały się w kraju, do którego zostały wywiezione lub gdy były wywożone.

Artykuł 18

Klauzula o zakazie manipulacji

1.Produkty zgłoszone do dopuszczenia do obrotu w Unii muszą być tymi samymi produktami, co produkty wywiezione z KTZ, uznanego za kraj ich pochodzenia. Nie mogą one podlegać żadnym zmianom, być w żaden sposób przetwarzane ani poddawane żadnym czynnościom wykraczającym poza czynności niezbędne dla zachowania ich w dobrym stanie, zanim nie zostaną zgłoszone do dopuszczenia do obrotu. Przechowywanie produktów i przesyłek oraz podział przesyłek może mieć miejsce tylko pod kontrolą i na odpowiedzialność eksportera lub następnego posiadacza towarów, przy czym produkty pozostają pod dozorem celnym w kraju lub krajach tranzytu.

2.Zgodność z ust. 1 uznaje się za spełnioną, o ile organy celne nie mają powodów, by przyjąć przeciwne domniemanie; w takich przypadkach organy celne mogą zażądać od zgłaszającego udokumentowania zgodności, przy czym można ją udowodnić za pomocą wszelkich środków, włącznie z umownym dokumentem przewozowym w rodzaju konosamentu, albo też dowodami faktycznymi lub materialnymi, jak oznakowanie lub numeracja opakowań lub jakiekolwiek inne dowody związane z samymi towarami.

3.Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku zastosowania kumulacji na mocy art. 7–10.

Artykuł 19

Wystawy

1.Produkty pochodzące, wysłane z KTZ na wystawę w kraju innym niż KTZ, państwo będące stroną umowy o partnerstwie gospodarczym lub państwo członkowskie oraz sprzedane po wystawie w celu przywozu do Unii, przy przywozie podlegają przepisom niniejszej decyzji, pod warunkiem że istnieje możliwość udowodnienia organom celnym, że:

a)eksporter wysłał te produkty z KTZ do państwa, w którym odbywa się wystawa i prezentował je na tej wystawie;

b)eksporter ten sprzedał produkty lub w inny sposób zbył je odbiorcy w Unii;

c)produkty zostały odesłane w trakcie wystawy lub niezwłocznie po niej w stanie, w jakim zostały wysłane na wystawę;

d)produkty, od momentu ich wysyłki na wystawę, nie były używane do celów innych niż prezentacja na wystawie.

2.Dowód pochodzenia musi zostać wystawiony lub sporządzony zgodnie z przepisami tytułu IV i przedłożony organom celnym kraju przywozu w normalnym trybie. Musi być w nim wskazana nazwa i adres wystawy. W razie konieczności może być wymagana dodatkowa dokumentacja dotycząca warunków, na jakich towary były wystawione.

3.Przepisy ust. 1 stosuje się do wszelkich wystaw, targów albo podobnych publicznych pokazów handlowych, przemysłowych, rolnych lub rzemieślniczych, które nie są zorganizowane do celów prywatnych w sklepach lub pomieszczeniach handlowych w celu sprzedaży produktów zagranicznych i w trakcie których produkty pozostają pod dozorem celnym.

Tytuł IV

Dowód pochodzenia

Sekcja 1
Wymogi ogólne

Artykuł 20

Kwoty wyrażone w euro

1.Do celów stosowania przepisów art. 29 i 30, w przypadkach gdy produkty są fakturowane w walucie innej niż euro, kwoty w walutach krajowych państw członkowskich Unii stanowiące równowartość kwot wyrażonych w euro są ustalane corocznie przez każdy z krajów, których to dotyczy.

2.Przesyłka podlega przepisom art. 29 i 30 przez odniesienie do waluty, w której sporządzona jest faktura.

3.Kwoty wyrażone w dowolnej walucie krajowej są równoważne w tej walucie krajowej kwotom wyrażonym w euro pierwszego dnia roboczego w październiku. Kwoty te zgłaszane są Komisji do dnia 15 października i mają zastosowanie od dnia 1 stycznia następnego roku. Komisja powiadamia wszystkie zainteresowane państwa o wysokości odpowiednich kwot.

4.Państwo członkowskie Unii może zaokrąglić w górę lub w dół kwoty otrzymane po przeliczeniu kwoty wyrażonej w euro na swoją walutę krajową. Kwota po zaokrągleniu nie może różnić się od kwoty otrzymanej po przeliczeniu o więcej niż 5 %. Państwo członkowskie Unii może zachować niezmienioną równowartość kwoty wyrażonej w euro w swojej walucie krajowej, jeżeli w chwili waloryzacji rocznej przewidzianej w ust. 3 przeliczenie tej kwoty przed jakimkolwiek zaokrągleniem powoduje wzrost o mniej niż 15 % równowartości w walucie krajowej. Równowartość w walucie krajowej może pozostać niezmieniona, jeżeli w wyniku przeliczenia jej wartość uległaby zmniejszeniu.

5.Kwoty wyrażone w euro oraz ich równowartość w walucie krajowej państwa członkowskiego podlegają przeglądowi dokonywanemu przez Komisję z własnej inicjatywy bądź na wniosek państwa członkowskiego lub KTZ. Przeprowadzając przegląd Komisja rozważa celowość zachowania skutków odnośnych ograniczeń uwzględniając wartości rzeczywiste. W tym celu może podjąć decyzję o zmianie kwot wyrażonych w euro.

Sekcja 2

Procedury wywozowe w KTZ

Artykuł 21

Wymogi ogólne

Korzyści płynące z niniejszej decyzji mają zastosowanie w przypadku:

a)towarów spełniających wymogi niniejszego załącznika wywożonych przez zarejestrowanego eksportera w rozumieniu art. 22;

b)wszelkich przesyłek składających się z jednej lub więcej niż z jednej paczki zawierających produkty pochodzące wywożone przez dowolnego eksportera, gdy całkowita wartość wchodzących w skład przesyłki produktów pochodzących nie przekracza 10 000 EUR.

Artykuł 22

Wniosek o rejestrację

1.W celu uzyskania rejestracji eksporterzy przedkładają wniosek właściwym organom KTZ, o których mowa w art. 39 ust. 1, z wykorzystaniem formularza, którego wzór znajduje się w dodatku V.

2.Właściwe organy przyjmują wyłącznie kompletne wnioski.

3.Rejestracja jest ważna od dnia, w którym właściwe organy KTZ otrzymały kompletny wniosek rejestracyjny, zgodnie z ust. 1 i 2.

Artykuł 23

Rejestracja

1.Właściwe organy KTZ, po otrzymaniu kompletnego formularza wniosku, o którym mowa w dodatku III, niezwłocznie przydzielają eksporterowi numer zarejestrowanego eksportera i wprowadzają do systemu REX numer zarejestrowanego eksportera, dane dotyczące rejestracji i datę rozpoczęcia ważności rejestracji zgodnie z art. 22 ust. 3.

Właściwe organy KTZ informują eksportera o przydzielonym mu numerze zarejestrowanego eksportera oraz o dacie rozpoczęcia ważności rejestracji.

Właściwe organy KTZ na bieżąco aktualizują zarejestrowane przez siebie dane. Wprowadzają zmiany w tych danych niezwłocznie po uzyskaniu informacji od zarejestrowanego eksportera zgodnie z art. 24 ust. 1.

2.Rejestracja obejmuje następujące informacje:

a)imię i nazwisko lub nazwę zarejestrowanego eksportera podane w polu 1 formularza określonego w dodatku III;

b)adres siedziby zarejestrowanego eksportera, podany w polu 1 formularza określonego w dodatku III, w tym identyfikator kraju lub terytorium (kod kraju ISO alfa-2);

c)dane kontaktowe podane w polu 1 i polu 2 formularza określonego w dodatku III;

d)orientacyjny opis towarów, które kwalifikują się do preferencyjnego traktowania, w tym orientacyjny wykaz pozycji lub działów Systemu Zharmonizowanego, podany w polu 4 formularza określonego w dodatku III;

e)numer identyfikacyjny przedsiębiorcy (TIN) zarejestrowanego eksportera podany w polu 1 formularza określonego w dodatku III;

f)informację, czy eksporter jest handlowcem lub producentem, podaną w polu 3 formularza określonego w dodatku III;

g)datę rejestracji zarejestrowanego eksportera;

h)datę rozpoczęcia ważności rejestracji;

i)w stosownym przypadku, datę cofnięcia rejestracji.

Artykuł 24

Cofnięcie rejestracji

1.Zarejestrowany eksporter, który nie spełnia już warunków wywozu jakichkolwiek produktów objętych niniejszą decyzją lub nie zamierza już dokonywać wywozu takich produktów, informuje właściwe organy KTZ, które natychmiast usuwają go ze spisu zarejestrowanych eksporterów prowadzonego w tym KTZ.

2.Bez uszczerbku dla systemu kar i sankcji obowiązującego w KTZ, jeśli zarejestrowani eksporterzy, umyślnie lub w wyniku zaniedbania, sporządzają lub zlecają sporządzenie oświadczenia o pochodzeniu lub dokumentów potwierdzających, które zawierają nieprawidłowe informacje prowadzące do uzyskania korzyści z preferencyjnego traktowania taryfowego w sposób nieprawidłowy lub stanowiący oszustwo, właściwe organy KTZ wycofują rejestrację eksportera ze spisu zarejestrowanych eksporterów, prowadzonego przez dany KTZ.

3.Bez uszczerbku dla ewentualnych skutków nieprawidłowości stwierdzonych w toku kolejnych kontroli, cofnięcie rejestracji w spisie zarejestrowanych eksporterów nie obowiązuje z mocą wsteczną, to znaczy odnosi się wyłącznie do oświadczeń sporządzonych po dacie cofnięcia rejestracji.

4.Eksporterzy, których rejestracja w spisie zarejestrowanych eksporterów została wycofana przez właściwe organy zgodnie z ust. 2, mogą zostać ponownie umieszczeni w spisie zarejestrowanych eksporterów wyłącznie wtedy, gdy dowiodą właściwym organom KTZ, że przeprowadzili konieczne działania naprawcze w odniesieniu do stanu, który doprowadził do cofnięcia rejestracji.

Artykuł 25

Dokumenty potwierdzające

1.Eksporterzy zarejestrowani lub niezarejestrowani spełniają następujące obowiązki:

a)prowadzą prawidłową handlową ewidencję księgową dotyczącą produkcji i dostaw towarów kwalifikujących się do preferencyjnego traktowania;

b)przechowują i udostępniają wszelką dokumentację związaną z materiałami użytymi do wytwarzania;

c)przechowują wszelką dokumentację celną związaną z materiałami użytymi do wytwarzania;

d)przechowują przez co najmniej trzy lata od zakończenia roku, w którym sporządzono oświadczenie o pochodzeniu, lub – w przypadku, gdy wymaga tego prawodawstwo krajowe – dłużej:

–sporządzone przez siebie oświadczenia o pochodzeniu; oraz

–ewidencję produkcji i zapasów wszystkich materiałów pochodzących i niepochodzących.

2.Ewidencja, o której mowa w ust. 1 lit. d), może mieć formę elektroniczną, musi jednak umożliwiać zidentyfikowanie i zlokalizowanie materiałów użytych do wytwarzania produktów wywożonych, w celu potwierdzenia ich pochodzenia.

3.Obowiązki wynikające z ust. 1 i 2 mają również zastosowanie w przypadku dostawców zaopatrujących eksporterów w deklarację dostawcy, o której mowa w art. 27.

Artykuł 26

Oświadczenie o pochodzeniu oraz informacje do celów kumulacji

1.Oświadczenie o pochodzeniu sporządza eksporter w momencie wywozu produktów, których ono dotyczy, jeżeli dane towary można uznać za pochodzące z KTZ.

2.W drodze odstępstwa od ust. 1, oświadczenie o pochodzeniu można wyjątkowo sporządzić po dokonaniu wywozu (oświadczenie retrospektywne), pod warunkiem że przedstawia się je w państwie członkowskim, w którym dokonuje się zgłoszenia o dopuszczenie do obrotu, nie później niż w ciągu dwóch lat od wywozu.

3.Oświadczenie o pochodzeniu eksporter przedstawia swojemu odbiorcy w Unii. Zawiera ono dane określone w dodatku IV. Oświadczenie o pochodzeniu sporządza się w języku angielskim bądź francuskim.

Może być ono sporządzone na dowolnym dokumencie handlowym pozwalającym na zidentyfikowanie przedmiotowego eksportera oraz towarów, które obejmuje.

4.Na potrzeby art. 2 ust. 2 lub kumulacji dwustronnej na mocy art. 7:

a)dowód statusu pochodzenia dla materiałów pochodzących z innego KTZ lub z Unii stanowi oświadczenie o pochodzeniu sporządzone zgodnie z niniejszym załącznikiem, które dostawca przedstawia eksporterowi w KTZ lub w Unii, z których pochodzą materiały;

b)dowód obróbki lub przetworzenia przeprowadzonego w innym KTZ lub w Unii stanowi deklaracja dostawcy sporządzona zgodnie z art. 27, którą dostawca przedstawia eksporterowi w KTZ lub w Unii, z których pochodzą materiały.

W takim przypadku oświadczenie o pochodzeniu sporządzone przez eksportera zawiera, stosownie do przypadku, oznaczenie: „EU cumulation”, „OCT cumulation” lub „Cumul UE”, „cumul PTOM”.

5.Na potrzeby kumulacji z państwem będącym stroną umowy o partnerstwie gospodarczym na mocy art. 8:

a)dowód statusu pochodzenia dla materiałów pochodzących z państwa będącego stroną umowy o partnerstwie gospodarczym stanowi dowód pochodzenia wydany lub sporządzony zgodnie z przepisami umowy o partnerstwie gospodarczym między Unią a danym państwem, który dostawca przedstawia eksporterowi w państwie będącym stroną umowy o partnerstwie gospodarczym, z którego pochodzą materiały;

b)dowód obróbki lub przetworzenia przeprowadzonego w państwie będącym stroną umowy o partnerstwie gospodarczym stanowi deklaracja dostawcy sporządzona zgodnie z art. 27, którą dostawca przedstawia eksporterowi w państwie będącym stroną umowy o partnerstwie gospodarczym, z którego pochodzą materiały.

W takim przypadku oświadczenie o pochodzeniu sporządzone przez eksportera zawiera oznaczenie „cumulation with EPA country [name of the country]” lub „cumul avec le pays APE [nom du pays]”.

6.Na potrzeby kumulacji z innymi krajami korzystającymi z bezcłowego i bezkontyngentowego dostępu do rynku Unii w ramach ogólnego systemu preferencji taryfowych na mocy art. 9 dowód statusu pochodzenia stanowi dowód pochodzenia przewidziany w rozporządzeniu (UE) 2015/2447, który dostawca przedstawia eksporterowi w kraju korzystającym z systemu GSP, z którego pochodzą materiały.

W takim przypadku oświadczenie o pochodzeniu sporządzone przez eksportera zawiera oznaczenie „cumulation with GSP country [name of the country]” lub „cumul avec le pays SPG [nom du pays]”.

7.Na potrzeby rozszerzonej kumulacji na mocy art. 10 dowód statusu pochodzenia dla materiałów pochodzących z kraju, z którym Unia zawarła umowę o wolnym handlu, stanowi dowód pochodzenia wydany lub sporządzony zgodnie z przepisami tej umowy o wolnym handlu, który dostawca przedstawia eksporterowi w kraju, z którym Unia zawarła umowę o wolnym handlu, z którego pochodzą materiały.

W takim przypadku oświadczenie o pochodzeniu sporządzone przez eksportera zawiera oznaczenie „extended cumulation with country [name of the country]” lub „cumul étendu avec le pays [nom du pays]”.

Artykuł 27

Deklaracja dostawcy

1.Na potrzeby art. 26 ust. 4 lit. b) i ust. 5 lit. b) dostawca sporządza deklarację dostawcy w odniesieniu do każdej przesyłki materiałów wymienionych na fakturze handlowej dotyczącej tej wysyłki lub w załączniku do faktury, albo w specyfikacji wysyłkowej lub innym dokumencie handlowym dotyczącym tej wysyłki, opisującym przedmiotowe materiały w sposób umożliwiający ich identyfikację. Wzór deklaracji dostawcy został zamieszczony w dodatku V.

2.W przypadku, gdy dostawca regularnie zaopatruje określonego klienta w towary, których status w odniesieniu do preferencyjnych reguł pochodzenia powinien być zgodnie z oczekiwaniami stały w dłuższym okresie, dostawca ten może przedłożyć jedną deklarację, obejmującą następujące po sobie przesyłki wymienionych towarów, zwaną dalej „długoterminową deklaracją dostawcy”, pod warunkiem, że fakty i okoliczności przyznania takiej deklaracji nie zmieniły się.

Długoterminowa deklaracja dostawcy może zostać wystawiona na okres do roku od daty jej wystawienia. Długoterminowa deklaracja dostawcy może zostać wystawiona z mocą wsteczną. W takim wypadku okres ważności deklaracji nie może przekroczyć jednego roku od daty uzyskania przez nią ważności. Okres ważności wskazywany jest na długoterminowej deklaracji dostawcy.

Organ celny ma prawo odwołać długoterminową deklarację dostawcy, jeżeli zmieniły się okoliczności lub przedstawione zostały nieprawdziwe bądź niedokładne informacje.

Dostawca niezwłocznie informuje klienta, jeśli długoterminowa deklaracja dostawcy odnosząca się do dostarczanych towarów utraciła ważność.

3.Deklarację dostawcy można sporządzić na gotowym formularzu.

4.Deklaracje dostawców opatruje się własnoręcznym podpisem. Jednakże jeśli fakturę oraz deklarację dostawcy sporządza się przy użyciu metod elektronicznego przetwarzania danych, deklaracja dostawcy nie wymaga składania własnoręcznego podpisu, pod warunkiem że tożsamość urzędnika odpowiedzialnego za sporządzenie deklaracji w przedsiębiorstwie dostawczym udowodniono w sposób zadowalający organom celnym w kraju lub terytorium, w którym sporządzono deklaracje dostawców. Wspomniane organy celne mogą określić warunki wykonania niniejszego ustępu.

Artykuł 28

Przedkładanie dowodu pochodzenia

1.Oświadczenie o pochodzeniu sporządza się dla każdej przesyłki.

2.Oświadczenie o pochodzeniu ważne jest przez dwanaście miesięcy od daty sporządzenia przez eksportera.

3.Pojedyncze oświadczenie o pochodzeniu może obejmować kilka przesyłek, pod warunkiem że znajdujące się w nich towary spełniają następujące warunki:

a)są to produkty zdemontowane lub niezmontowane, w rozumieniu reguły ogólnej 2 lit. a) Systemu Zharmonizowanego;

b)są objęte sekcją XVI lub XVII albo pozycją 7308 bądź 9406 Systemu Zharmonizowanego; oraz

c)mają być przywożone partiami.

Sekcja 3

Procedury przy dopuszczeniu do obrotu w Unii

Artykuł 29

Przedkładanie dowodów pochodzenia

1.Zgłoszenie o dopuszczenie do obrotu zawiera odniesienie do oświadczenia o pochodzeniu. Oświadczenie o pochodzeniu przechowuje się do dyspozycji organów celnych, które mogą zażądać ich przedłożenia w celu weryfikacji zgłoszenia. Organy te mogą również zażądać tłumaczenia oświadczenia na język urzędowy lub jeden z języków urzędowych danego państwa członkowskiego.

2.Jeżeli zgłaszający wystąpi z wnioskiem o zastosowanie przepisów niniejszej decyzji, nie posiadając oświadczenia o pochodzeniu w chwili przyjęcia zgłoszenia o dopuszczenie do obrotu, zgłoszenie to uznaje się za uproszczone w rozumieniu art. 166 rozporządzenia (UE) 952/2013 i traktuje w odpowiedni do tego sposób.

3.Przed zgłoszeniem towarów do dopuszczenia do obrotu zgłaszający dokłada należytych starań, by towary spełniały wszelkie reguły ustanowione w niniejszym załączniku, w szczególności sprawdzając:

a)na ogólnodostępnej stronie internetowej, o której mowa w art. 40 ust. 3 i art. 40 ust. 4, czy eksporter został zarejestrowany do celów sporządzania oświadczeń o pochodzeniu, z wyłączeniem przypadków, gdy całkowita wartość wchodzących w skład przesyłki produktów pochodzących nie przekracza 10 000 EUR; oraz

b)czy oświadczenie o pochodzeniu zostało sporządzone zgodnie z dodatkiem IV.

Artykuł 30

Zwolnienie z wymogu przedstawienia dowodu pochodzenia

1.Następujące produkty są zwolnione z obowiązku sporządzania i przedkładania oświadczenia o pochodzeniu:

a)produkty wysyłane jako małe paczki przez osoby prywatne do osób prywatnych, o łącznej wartości nieprzekraczającej 500 EUR;

b)towary stanowiące część bagażu osobistego podróżnych, o łącznej wartości nieprzekraczającej 1200 EUR.

2.Produkty, o których mowa w ust. 1, spełniają następujące warunki:

a)nie są przywożone w celach handlowych;

b)zostają zgłoszone jako spełniające warunki korzystania z przepisów niniejszej decyzji;

c)nie ma żadnych wątpliwości co do wiarygodności zgłoszenia, o którym mowa w lit. b).

3.Do celów ust. 2 lit. a) za przywóz w celach handlowych nie jest uważany przywóz spełniający wszystkie następujące warunki:

a)przywóz odbywa się okazjonalnie;

b)na przywóz składają się wyłącznie produkty przeznaczone do użytku osobistego odbiorców lub podróżnych bądź też ich rodziny;

c)rodzaj i ilość produktów wskazują wyraźnie, że ich przeznaczenie nie jest handlowe.

Artykuł 31

Niezgodności i błędy formalne

1.Stwierdzenie drobnych niezgodności między treścią oświadczenia o pochodzeniu a zawartością dokumentów przedłożonych organom celnym w celu dopełnienia formalności związanych z przywozem produktów nie powoduje samo w sobie nieważności oświadczenia o pochodzeniu, jeżeli zostanie odpowiednio dowiedzione, że dany dokument rzeczywiście odpowiada danym produktom.

2.Oczywiste błędy formalne w oświadczeniu o pochodzeniu, takie jak błędy pisarskie, nie powodują odrzucenia tego dokumentu, jeśli błędy te nie wzbudzają wątpliwości co do poprawności oświadczeń złożonych w dokumencie.

Artykuł 32
Ważność oświadczeń o pochodzeniu

Oświadczenia o pochodzeniu przedstawiane organom celnym kraju przywozu po terminie ich ważności określonym w art. 28 ust. 2 mogą zostać przyjęte do celów stosowania preferencji taryfowych, jeżeli nieprzedłożenie tych dokumentów przed upływem terminu jest spowodowane wyjątkowymi okolicznościami. W innych przypadkach przedłożenia oświadczeń z opóźnieniem organy celne kraju przywozu mogą przyjąć oświadczenia o pochodzeniu, jeżeli produkty zostały im przedstawione przed upływem wspomnianego terminu.

Artykuł 33

Procedura przywozu partiami

1.Procedurę, o której mowa w art. 28 ust. 3, stosuje się w okresie ustalonym przez organy celne państw członkowskich.

2.Organy celne państw członkowskich przywozu nadzorujące kolejne dopuszczenia do obrotu weryfikują, czy kolejne przesyłki zawierają części zdemontowanych lub niezmontowanych produktów, dla których sporządzono oświadczenie o pochodzeniu.

Artykuł 34

Weryfikacja oświadczeń o pochodzeniu

1.W razie wątpliwości co do statusu pochodzenia produktów organy celne mogą zażądać od zgłaszającego dostarczenia, w rozsądnym wyznaczonym przez nie terminie, wszelkich dostępnych dokumentów do celów zweryfikowania prawidłowości pochodzenia wskazanego w oświadczeniu lub spełnienia warunków określonych w art. 18.

2.Organy celne mogą zawiesić stosowanie preferencyjnego środka taryfowego na czas procedury weryfikacji ustanowionej w art. 43, w przypadkach gdy:

a)informacje podane przez zgłaszającego są niedostateczne dla potwierdzenia statusu pochodzenia produktów lub zgodności z warunkami określonymi w art. 17 ust. 2 lub art. 18;

b)zgłaszający nie udziela odpowiedzi w terminie wyznaczonym mu na dostarczenie informacji, o których mowa w ust. 1.

3.Do czasu dostarczenia przez zgłaszającego żądanych informacji, o których mowa w ust. 1, lub uzyskania wyników weryfikacji, o której mowa w ust. 2, importerowi przedstawia się propozycję zwolnienia produktów, z zastrzeżeniem podjęcia uznanych za konieczne środków zapobiegawczych.

Artykuł 35

Odmowa przyznania preferencji

1.Organy celne państwa członkowskiego przywozu odmawiają prawa do korzyści płynących z niniejszej decyzji, bez obowiązku żądania dodatkowych dowodów lub wysyłania wniosku o weryfikację do KTZ, w przypadku gdy:

a)towary nie są tymi samymi towarami, które zostały wymienione w oświadczeniu o pochodzeniu;

b)zgłaszający nie dostarczy oświadczenia o pochodzeniu w odniesieniu do przedmiotowych towarów w przypadku, gdy oświadczenie jest wymagane;

c)z zastrzeżeniem przepisów art. 21 lit. b) i art. 30 ust. 1, oświadczenie o pochodzeniu, jakie posiada zgłaszający, nie zostało sporządzone przez eksportera zarejestrowanego w KTZ;

d)oświadczenie o pochodzeniu nie zostało sporządzone zgodnie z dodatkiem IV;

e)warunki określone w art. 18 nie są spełnione.

2.W następstwie wniosku o weryfikację w rozumieniu art. 43 skierowanego do właściwych organów KTZ organy celne państwa członkowskiego przywozu odmawiają prawa do korzyści płynących z niniejszej decyzji, w przypadku gdy organy te:

a)otrzymały odpowiedź, zgodnie z którą dany eksporter nie był uprawniony do sporządzenia oświadczenia o pochodzeniu;

b)otrzymały odpowiedź, zgodnie z którą przedmiotowe produkty nie pochodziły z danego KTZ, albo też warunki art. 17 ust. 2 nie zostały spełnione;

c)występując z wnioskiem o weryfikację, miały uzasadnione wątpliwości co do ważności oświadczenia o pochodzeniu sporządzonego przez zgłaszającego lub prawidłowości dostarczonych przez niego informacji dotyczących rzeczywistego pochodzenia danych produktów; oraz

–nie uzyskały odpowiedzi w terminie wyznaczonym zgodnie z art. 43;

lub

–otrzymały odpowiedź, która nie zawiera merytorycznej odpowiedzi na pytania postawione we wniosku.

Tytuł V

Uzgodnienia dotyczące współpracy administracyjnej

SEKCJA 1

OGÓLNE

Artykuł 36

Zasady ogólne

1.W celu zapewnienia prawidłowego stosowania preferencji KTZ zobowiązują się:

a)do ustanowienia i utrzymania niezbędnych struktur administracyjnych oraz systemów niezbędnych do celów wdrażania w danym kraju reguł i procedur ustanowionych w niniejszym załączniku i zarządzania nimi, z uwzględnieniem, w stosownych przypadkach, niezbędnych zasad dotyczących stosowania kumulacji;

b)do współpracy za pośrednictwem ich właściwych organów z Komisją oraz organami celnymi państw członkowskich.

2.Współpraca, o której mowa w ust. 1 lit. b), obejmuje:

a)zapewnianie wszelkiego niezbędnego wsparcia w przypadku, gdy Komisja zażąda monitorowania przez nią prawidłowości wykonywania niniejszego załącznika w danym kraju, z uwzględnieniem wizyt weryfikacyjnych na miejscu z udziałem służb Komisji lub organów celnych państw członkowskich;

b)nie naruszając przepisów art. 34 i 35, weryfikowanie statusu pochodzenia produktów oraz spełnienia pozostałych warunków ustanowionych w niniejszym załączniku, w tym wizyty weryfikacyjne na miejscu na żądanie Komisji lub organów celnych państw członkowskich w ramach dochodzeń w sprawie pochodzenia;

c)w przypadku gdy – w świetle procedury weryfikacji lub jakiejkolwiek innej dostępnej informacji – okaże się, że naruszane są przepisy niniejszego załącznika, KTZ z własnej inicjatywy bądź na wniosek Komisji lub organów celnych państw członkowskich przeprowadza odpowiednie dochodzenie lub zleca przeprowadzenie dochodzenia w trybie pilnym, w celu potwierdzenia takich naruszeń i zapobiegania im w przyszłości. W dochodzeniu może uczestniczyć Komisja i organy celne państw członkowskich.

3.Przed dniem 1 stycznia 2015 r. KTZ przedkładają Komisji formalne zobowiązanie do wypełniania wymogów ust. 1.

Artykuł 37

Wymogi w zakresie publikacji i zgodności z przepisami

1.Komisja publikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (seria C) wykaz KTZ z podaniem daty, od kiedy uznano, że spełniają one warunki określone w art. 39. Komisja aktualizuje ten wykaz z chwilą, gdy nowy KTZ spełnia wspomniane warunki.

2.Produkty pochodzące, w rozumieniu niniejszego załącznika, z KTZ, w ramach dopuszczenia do obrotu w Unii korzystają z preferencji taryfowych, jedynie pod warunkiem że ich wywóz nastąpił nie wcześniej niż w dniu wskazanym w wykazie, o którym mowa w ust. 1.

3.Uznaje się, że dany KTZ spełnił wymogi art. 36 i 39 w dniu, w którym: 

a)dokonał zgłoszenia, o którym mowa w art. 39 ust. 1, oraz

b)przedłożył zobowiązanie, o którym mowa w art. 36 ust. 3.

Artykuł 38

Kary

Wobec każdej osoby sporządzającej lub przyczyniającej się do sporządzenia dokumentu zawierającego nieprawdziwe informacje w celu uzyskania traktowania preferencyjnego dla produktów stosowane są kary.

SEKCJA 2

METODY WSPÓŁPRACY ADMINISTRACYJNEJ ODNOSZĄCE SIĘ DO SYSTEMU ZAREJESTROWANYCH EKSPORTERÓW

Artykuł 39

Przekazywanie nazw i adresów właściwych organów

1.KTZ przekazują Komisji nazwy i adresy zlokalizowanych na ich terytorium organów, które:

a)są częścią organów rządowych danego kraju i posiadają pełnomocnictwa w zakresie wspomagania Komisji oraz organów celnych państw członkowskich w ramach współpracy administracyjnej, zgodnie z niniejszym tytułem;

b)są częścią organów rządowych danego kraju lub działają z upoważnienia rządu i posiadają pełnomocnictwa w zakresie rejestracji eksporterów oraz wykreślania ich ze spisu zarejestrowanych eksporterów.

2.KTZ bezzwłocznie powiadamiają Komisję o wszelkich zmianach informacji przekazanych na mocy ust. 1 i 2.

3.Komisja przekazuje te informacje organom celnym państw członkowskich.

Artykuł 40

Baza danych zarejestrowanych eksporterów: prawa dostępu i publikacja danych

1.Komisja ma dostęp do wszystkich danych.

2.Właściwe organy KTZ mają dostęp do danych dotyczących eksporterów, których zarejestrowały.

Komisja zapewnia właściwym organom KTZ bezpieczny dostęp do systemu REX.

3.Komisja podaje następujące dane do wiadomości publicznej za zgodą eksportera wyrażoną poprzez złożenie podpisu w polu 6 formularza zamieszczonego w dodatku III:

a)imię i nazwisko lub nazwę zarejestrowanego eksportera podane w polu 1 formularza określonego w dodatku III;

b)adres siedziby zarejestrowanego eksportera podany w polu 1 formularza określonego w dodatku III;

c)dane kontaktowe podane w polu 1 i polu 2 formularza określonego w dodatku III;

d)orientacyjny opis towarów, które kwalifikują się do preferencyjnego traktowania, w tym orientacyjny wykaz pozycji lub działów Systemu Zharmonizowanego, podany w polu 4 formularza określonego w dodatku III;

e)numer identyfikacyjny przedsiębiorcy (TIN) zarejestrowanego eksportera podany w polu 1 formularza określonego w dodatku III;

f)informację, czy zarejestrowany eksporter jest handlowcem lub producentem, podaną w polu 3 formularza określonego w dodatku III.

Odmowa złożenia podpisu w polu 6 nie stanowi podstawy do odmowy rejestracji eksportera.

4.Komisja zawsze podaje do wiadomości publicznej następujące dane:

a)numer zarejestrowanego eksportera;

b)datę rejestracji zarejestrowanego eksportera;

c)datę rozpoczęcia ważności rejestracji;

d)w stosownym przypadku, datę cofnięcia rejestracji.

Artykuł 41

Baza danych zarejestrowanych eksporterów: ochrona danych

1. Dane zarejestrowane przez właściwe organy KTZ w systemie REX są przetwarzane wyłącznie do celów stosowania niniejszej decyzji.

2. Zarejestrowanym eksporterom udostępnia się informacje określone w art. 11 ust. 1 lit. a)–e) rozporządzenia (WE) nr 45/2001 5 lub art. 12–14 rozporządzenia (UE) 2016/679 6 . Ponadto udostępnia się im również następujące informacje dotyczące:

a) podstawy prawnej operacji przetwarzania, dla której dane są przeznaczone;

b) okresu przechowywania danych.

Zarejestrowanym eksporterom udostępnia się te informacje za pośrednictwem noty załączonej do wniosku o nadanie statusu zarejestrowanego eksportera, jak określono w dodatku III.

3.    Każdy właściwy organ w KTZ, który wprowadził dane do systemu REX, uznawany jest za administratora tych danych w odniesieniu do ich przetwarzania.

Komisja jest uważana za współadministratora w odniesieniu do przetwarzania wszystkich danych, aby zagwarantować ochronę praw przysługujących zarejestrowanym eksporterom.

4.    Prawa zarejestrowanych eksporterów w odniesieniu do przetwarzania danych wymienionych w dodatku III, które przechowywane są w systemie REX i przetwarzane w systemach krajowych, są wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/679.

5.    Państwa członkowskie, które powielają w swoich systemach krajowych dane z systemu REX, do których mają dostęp, aktualizują te powielone dane.

6.    Prawa zarejestrowanych eksporterów w odniesieniu do przetwarzania ich danych dotyczących rejestracji przez Komisję są wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 45/2001.

7.    Wszelkie wnioski zarejestrowanego eksportera składane w celu skorzystania z prawa do dostępu, poprawienia, usunięcia lub zablokowania danych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 45/2001 są składane do administratora danych i są one przez niego rozpatrywane.

W przypadku gdy zarejestrowany eksporter złoży taki wniosek do Komisji bez uprzedniej próby dochodzenia swoich praw u administratora danych, Komisja przekazuje ten wniosek do administratora danych zarejestrowanego eksportera.

Jeżeli zarejestrowany eksporter nie zdoła dojść swoich praw u administratora danych, przedkłada taki wniosek Komisji pełniącej funkcję administratora danych. Komisja ma prawo poprawić, usunąć lub zablokować odnośne dane.

8.    Krajowe organy nadzorujące ochronę danych oraz Europejski Inspektor Ochrony Danych, działając w ramach swoich kompetencji, współpracują i zapewniają skoordynowany nadzór nad danymi dotyczącymi rejestracji.

Organy te, każdy działając w ramach swoich kompetencji, w stosownych przypadkach wymieniają się odnośnymi informacjami, wspierają się przy przeprowadzaniu audytów i inspekcji, badają trudności związane z interpretacją lub stosowaniem niniejszego rozporządzenia, analizują problemy związane ze sprawowaniem niezależnego nadzoru lub wykonywaniem praw osób, których dane dotyczą, opracowują zharmonizowane propozycje wspólnych rozwiązań różnych problemów i podnoszą świadomość na temat praw dotyczących ochrony danych.

Artykuł 42

Kontrola pochodzenia

1.Do celów zapewnienia zgodności z regułami odnoszącymi się do statusu pochodzenia produktów właściwe organy KTZ przeprowadzają:

a)weryfikację statusu pochodzenia produktów na wniosek organów celnych państw członkowskich;

b)regularne kontrole eksporterów z własnej inicjatywy.

2.Kontrole, o których mowa w ust. 1 lit. b), zapewniają ciągłe wypełnianie przez eksporterów spoczywających na nich obowiązków. Kontrole te przeprowadza się w odstępach ustalonych na podstawie odpowiednich kryteriów analizy ryzyka. W tym celu właściwe organy KTZ wymagają od eksporterów dostarczania kopii lub wykazu sporządzanych przez nich oświadczeń o pochodzeniu.

3.Właściwe organy KTZ mają prawo zażądać przedstawienia wszelkich dowodów oraz przeprowadzić weryfikację ksiąg rachunkowych eksporterów oraz, w stosownych przypadkach, również zaopatrujących eksportera producentów, w tym również inspekcje w ich zakładach, lub innego rodzaju kontrolę, którą uznają za stosowną.

Artykuł 43

Wniosek o weryfikację oświadczenia o pochodzeniu

1.Późniejsze weryfikacje oświadczeń o pochodzeniu przeprowadzane są wyrywkowo lub za każdym razem, gdy organy celne państw członkowskich mają uzasadnione wątpliwości co do autentyczności tych dokumentów, statusu pochodzenia danych produktów lub spełnienia innych wymogów niniejszego załącznika.

Występując do właściwych organów KTZ z wnioskiem o współpracę w celu przeprowadzenia weryfikacji ważności oświadczeń o pochodzeniu, statusu pochodzenia produktów lub obu wymienionych, organy celne państwa członkowskiego w stosownych przypadkach wskazują w swoim wniosku powody, dla których żywią uzasadnione wątpliwości co do ważności oświadczenia o pochodzeniu lub posiadania przez produkty statusu pochodzenia.

Na poparcie wniosku o przeprowadzenie weryfikacji można załączyć kopię oświadczenia o pochodzeniu wraz z wszelkimi dodatkowymi informacjami lub dokumentami wskazującymi, że informacje zawarte w oświadczeniu są nieprawidłowe.

Państwo członkowskie występujące z wnioskiem ustala wstępny, sześciomiesięczny termin przekazania wyników weryfikacji, biegnący od daty wniosku o przeprowadzenie weryfikacji.

2.Jeżeli w przypadkach, co do których istnieją uzasadnione wątpliwości, brak jest odpowiedzi w terminie określonym w ust. 1 lub jeżeli odpowiedź nie zawiera wystarczających informacji, na podstawie których można ocenić rzeczywiste pochodzenie produktów, po raz drugi powiadamia się właściwe organy. Ponowne powiadomienie określa kolejny termin nieprzekraczający 6 miesięcy.

Artykuł 44

Weryfikacja deklaracji dostawców

1.Weryfikację deklaracji dostawców, o której mowa w art. 27, można przeprowadzić wyrywkowo lub za każdym razem, gdy organy celne kraju przywozu mają uzasadnione wątpliwości co do autentyczności dokumentu lub prawidłowości czy też kompletności informacji dotyczących faktycznego pochodzenia przedmiotowych materiałów.

2.Organy celne, którym przedłożono deklarację dostawcy, mogą zażądać od organów celnych kraju, w którym sporządzono deklarację, wydania świadectwa informacyjnego, którego wzór podano w dodatku VI. Alternatywnie, organy celne, którym przedłożono deklarację dostawcy mogą zażądać od eksportera przedstawienia świadectwa informacyjnego wydanego przez organy celne kraju, w którym sporządzono deklarację.

Urząd wydający świadectwo informacyjne przechowuje kopię świadectwa przynajmniej przez trzy lata.

3.Wnioskujące organy celne są jak najszybciej informowane o wynikach weryfikacji. Wyniki muszą jednoznacznie wskazywać, czy deklaracja dotycząca statusu materiałów jest prawidłowa.

4.Na potrzeby weryfikacji dostawcy przechowują kopię dokumentu zawierającego deklarację oraz wszystkie niezbędne dowody wykazujące prawdziwy status materiałów nie krócej niż przez okres trzech lat.

5.Organy celne kraju, w którym sporządzono deklarację dostawcy, mają prawo zażądać przedstawienia wszelkich dowodów oraz przeprowadzić każdą kontrolę, którą uznają za stosowną w celu sprawdzenia poprawności każdej deklaracji dostawcy.

6.Każde oświadczenie o pochodzeniu sporządzone w oparciu o niewłaściwą deklarację dostawcy uznaje się za nieważne.

Artykuł 45

Inne przepisy

1.Sekcję 2 tytułu IV i sekcję 2 tytułu V stosuje się odpowiednio w odniesieniu do:

a)wywozu z Unii do KTZ do celów kumulacji dwustronnej, o której mowa w art. 7. W tym wypadku eksporterzy są eksporterami zarejestrowanymi w Unii zgodnie z art. 68 rozporządzenia (UE) 2015/2447;

b)wywozu z jednego KTZ do innego do celów kumulacji KTZ, o której mowa w art. 2 ust. 2.

Tytuł VI

Ceuta i Melilla

Artykuł 46

1.Przepisy niniejszego załącznika dotyczące wystawiania, stosowania i późniejszej weryfikacji dowodów pochodzenia stosuje się odpowiednio do produktów wywożonych z KTZ do Ceuty i Melilli oraz produktów wywożonych z Ceuty i Melilli do KTZ do celów kumulacji dwustronnej.

2.Ceutę i Melillę uważa się za jedno terytorium.

3.Hiszpańskie organy celne są odpowiedzialne za stosowanie niniejszego załącznika w Ceucie i Melilli.

Dodatek I

Uwagi wprowadzające oraz wykaz czynności obróbki i przetwarzania nadających status pochodzenia

UWAGI WPROWADZAJĄCE

Uwaga 1 — Ogólne wprowadzenie

Niniejszy dodatek ustanawia warunki zgodnie z art. 4, na jakich produkty uznaje się za pochodzące z danego KTZ. Istnieją cztery rodzaje reguł, które różnią się w zależności od produktów:

a)w wyniku obróbki lub przetwarzania nie zostaje przekroczona najwyższa dopuszczalna zawartość materiałów niepochodzących;

b)w wyniku obróbki lub przetwarzania czterocyfrowy kod pozycji lub sześciocyfrowy kod podpozycji Systemu Zharmonizowanego produktów wytworzonych staje się inny, odpowiednio, od czterocyfrowego kodu pozycji lub sześciocyfrowego kodu podpozycji użytych materiałów;

c)przeprowadza się określone czynności obróbki lub przetwarzania;

d)dokonywana obróbka lub przetwarzanie dotyczą określonych materiałów całkowicie uzyskanych.

Uwaga 2 — Struktura wykazu

2.1.Kolumny 1 i 2 zawierają opis uzyskanych produktów. Kolumna 1 zawiera odpowiednio właściwy numer działu, czterocyfrowy kod pozycji lub sześciocyfrowy kod podpozycji Systemu Zharmonizowanego. Kolumna 2 podaje opis towarów dla danej pozycji lub działu zastosowany w Systemie Zharmonizowanym. Dla każdego zapisu w kolumnach 1 i 2, z zastrzeżeniem uwagi 2.4, jedna lub więcej niż jedna zasada („kwalifikujące czynności”) jest określona w kolumnie 3. Czynności kwalifikujące odnoszą się wyłącznie do materiałów niepochodzących. Jeżeli, jak to ma miejsce w niektórych przypadkach, zapis w kolumnie 1 jest poprzedzony oznaczeniem „ex”, oznacza to, że reguła określona w kolumnie 3 odnosi się tylko do części tej pozycji, tak jak zostało to opisane w kolumnie 2.

2.2.Jeżeli w kolumnie 1 umieszczona jest większa liczba pozycji lub podpozycji, albo też podany jest tam numer działu i w związku z tym produkty z kolumny 2 opisane są tam w sposób ogólny, odpowiednią regułę w kolumnie 3 stosuje się do wszystkich produktów, które, w ramach Systemu Zharmonizowanego, klasyfikowane są w pozycjach danego działu lub pod którąkolwiek z pozycji lub podpozycji zgrupowanych w kolumnie 1.

2.3.Jeżeli w wykazie podane są różne reguły mające zastosowanie do różnych produktów z tej samej pozycji, to każde tiret zawiera opis odnoszący się do części pozycji, której dotyczy odpowiednia reguła z kolumny 3.

2.4W przypadkach gdy w kolumnie 3 określono dwie alternatywne reguły rozdzielone słowem „lub”, eksporter może wybrać, którą regułę zastosować.

Uwaga 3 — Przykłady stosowania reguł

3.1.Przepisy art. 4 ust. 2 dotyczące produktów, które uzyskały status pochodzących i zostały następnie użyte do wytworzenia innych produktów, stosuje się niezależnie od tego, czy status ten został uzyskany w fabryce, w której użyto tych produktów, czy w innej fabryce w KTZ lub w Unii.

3.2.Zgodnie z art. 5 przeprowadzone czynności obróbki lub przetwarzania muszą wykraczać poza czynności wymienione w tym artykule. W przeciwnym wypadku towary nie kwalifikują się do preferencyjnego traktowania taryfowego, nawet jeśli spełniają warunki określone w poniższym wykazie.

Z zastrzeżeniem przepisu zawartego w akapicie pierwszym reguły zawarte w wykazie przedstawiają minimalny wymagany stopień obróbki lub przetworzenia, przy czym przeprowadzenie dalszej obróbki lub przetworzenia także nadaje status pochodzenia; i odwrotnie, wykonanie w mniejszym zakresie obróbki lub przetworzenia nie może powodować nadania statusu pochodzenia. W związku z tym, jeżeli reguła przewiduje, że na pewnym etapie wytwarzania można wykorzystać materiał niepochodzący, wykorzystanie tego materiału na wcześniejszym etapie wytwarzania jest dozwolone, natomiast na późniejszym etapie nie jest dozwolone.

3.3.Bez uszczerbku dla uwagi 3.2, jeśli w regule występuje sformułowanie „wytwarzanie z materiałów objętych dowolną pozycją”, mogą być użyte materiały objęte dowolną pozycją lub pozycjami (nawet posiadające taki sam opis i objęte taką samą pozycją jak produkt), jednak z zastrzeżeniem wszelkich szczególnych ograniczeń, które mogą być również zawarte w regule.

Jednakże sformułowanie „wytwarzanie z materiałów objętych dowolną pozycją, łącznie z innymi materiałami objętymi pozycją …” lub „wytwarzanie z materiałów objętych dowolną pozycją, łącznie z innymi materiałami objętymi tą samą pozycją, co produkt” oznacza, że mogą być użyte materiały objęte dowolną pozycją lub pozycjami z wyjątkiem tych, których opis jest identyczny z opisem produktu umieszczonym w kolumnie 2 wykazu.

3.4.Jeżeli reguła stanowi, że produkt może być wytworzony z więcej niż jednego materiału, oznacza to, że może być użyty jeden lub kilka materiałów. Nie oznacza to, że należy użyć wszystkich materiałów.

3.5.Jeżeli reguła w wykazie stanowi, że produkt musi być wytworzony z określonego materiału, reguła ta nie wyklucza użycia również innych materiałów, które ze względu na swoje naturalne właściwości nie mogą spełniać tego warunku.

Uwaga 4 — Przepisy ogólne dotyczące niektórych towarów rolnych

4.1.Towary rolne objęte działami 6, 7, 8, 9, 10, 12 oraz pozycją 2401 Systemu Zharmonizowanego, które są uprawiane lub zebrane na terytorium KTZ traktuje się jako pochodzące z terytorium tego kraju, nawet jeśli otrzymuje się je z nasion, bulw, korzeni, sadzonek, szczepów, pędów, pąków lub innych żywych części roślin przywożonych z innego kraju.

4.2.W przypadkach, gdy zawartość niepochodzącego cukru w danym produkcie podlega ograniczeniom, przy obliczaniu takich ograniczeń uwzględniana jest łącznie masa cukrów objętych pozycją 1701 (sacharoza) oraz 1702 (np. fruktoza, glukoza, laktoza, maltoza, izoglukoza i cukier inwertowany) Systemu Zharmonizowanego użytych do wytworzenia produktu końcowego oraz użytych do wytworzenia produktów niepochodzących, które weszły w skład produktu końcowego.

Uwaga 5 — Terminologia stosowana w odniesieniu do niektórych wyrobów włókienniczych

5.1.Określenie „włókna naturalne” jest używane w wykazie w odniesieniu do włókien innych niż sztuczne bądź syntetyczne. Jest ono zastrzeżone dla etapów produkcji mających miejsce przed przędzeniem, w tym dla odpadów oraz, o ile nie określono inaczej, obejmuje włókna zgrzeblone, czesane lub w inny sposób przetwarzane, ale nie przędzione.

5.2.Określenie „włókna naturalne” obejmuje włosie końskie z pozycji 0503, jedwab z pozycji 5002 i 5003, jak również włókna wełniane, cienką lub grubą sierść zwierzęcą z pozycji od 5101 do 5105, włókna bawełniane z pozycji od 5201 do 5203 oraz pozostałe włókna roślinne z pozycji od 5301 do 5305.

5.3.Użyte w wykazie określenia „masa włókiennicza”, „materiały chemiczne” oraz „materiały do produkcji papieru” opisują materiały niesklasyfikowane w działach od 50 do 63, które mogą być użyte do produkcji sztucznych, syntetycznych lub papierowych włókien lub przędz.

5.4.Określenie „włókna odcinkowe chemiczne” jest używane w wykazie w odniesieniu do kabla z włókna ciągłego syntetycznego lub sztucznego, włókien odcinkowych lub odpadów, objętych pozycjami od 5501 do 5507.

Uwaga 6 — Dopuszczalne odchylenia odnoszące się do produktów wytworzonych z mieszaniny materiałów włókienniczych

6.1.Gdy w przypadku danego produktu odsyła się do niniejszej uwagi, warunki określone w kolumnie 3 nie mają zastosowania do żadnego z podstawowych materiałów włókienniczych użytych do wytworzenia tego produktu, które w sumie stanowią nie więcej niż 10 % całkowitej wagi wszystkich użytych podstawowych materiałów włókienniczych. (Zob. także uwagi 6.3 i 6.4).

6.2.Jednakże odchylenie określone w uwadze 6.1 może mieć zastosowanie wyłącznie do produktów mieszanych, które zostały wykonane z dwóch lub więcej podstawowych materiałów włókienniczych.

Podstawowymi materiałami włókienniczymi są:

–jedwab;

–wełna;

–gruba sierść zwierzęca;

–cienka sierść zwierzęca;

–włosie końskie;

–bawełna;

–materiały do produkcji papieru i papier;

–len;

–konopie siewne;

–juta i pozostałe włókna tekstylne łykowe;

–sizal i pozostałe włókna tekstylne z rodzaju Agave;

–włókno kokosowe, manila, ramia i pozostałe włókna tekstylne roślinne;

–syntetyczne włókna ciągłe chemiczne;

–sztuczne włókna ciągłe chemiczne;

–włókna ciągłe przewodzące prąd;

–syntetyczne włókna odcinkowe chemiczne z polipropylenu;

–syntetyczne włókna odcinkowe chemiczne z poliestru;

–syntetyczne włókna odcinkowe chemiczne z poliamidu;

–syntetyczne włókna odcinkowe chemiczne z poliakrylonitrylu;

–syntetyczne włókna odcinkowe chemiczne z poliimidu;

–syntetyczne włókna odcinkowe chemiczne z poli(tetrafluoroetylenu);

–syntetyczne włókna odcinkowe chemiczne z poli(siarczku fenylu);

–syntetyczne włókna odcinkowe chemiczne z poli(chlorku winylu);

–pozostałe syntetyczne chemiczne włókna odcinkowe;

–sztuczne chemiczne włókna odcinkowe z wiskozy;

–pozostałe sztuczne chemiczne włókna odcinkowe;

–przędza wykonana z poliuretanu dzielona na elastyczne segmenty z polieteru, nawet rdzeniowa;

–przędza wykonana z poliuretanu dzielona na elastyczne segmenty z poliestru, nawet rdzeniowa;

–produkty z pozycji 5605 (przędza metalizowana) zawierające pasmo składające się z rdzenia wykonanego z folii aluminiowej lub rdzenia wykonanego z warstwy tworzywa sztucznego nawet powlekanego proszkiem aluminiowym, o szerokości nieprzekraczającej 5 mm, wklejonego za pomocą przezroczystego lub barwnego kleju między dwie warstwy tworzywa sztucznego;

–pozostałe produkty objęte pozycją 5605;

–włókna szklane;

–włókna metalowe.

Przykład:

Przędza objęta pozycją 5205, wykonana z włókien bawełnianych objętych pozycją 5203 i z włókien odcinkowych syntetycznych objętych pozycją 5506, jest przędzą mieszaną. Dlatego też niepochodzące syntetyczne włókna odcinkowe, które nie spełniają reguł pochodzenia, mogą zostać użyte, pod warunkiem że ich masa całkowita nie przekracza 10 % masy przędzy.

Przykład:

Tkanina wełniana objęta pozycją 5112, wykonana z przędzy wełnianej objętej pozycją 5107 i przędzy syntetycznej z włókien odcinkowych objętej pozycją 5509, jest tkaniną mieszaną. Dlatego przędza syntetyczna, która nie spełnia reguł pochodzenia lub przędza wełniana, która nie spełnia reguł pochodzenia bądź też mieszanka obu tych przędz, mogą być użyte, pod warunkiem że ich całkowita masa nie przekracza 10 % masy tkaniny.

Przykład:

Materiał włókienniczy igłowy objęty pozycją 5802, wytworzony z przędzy bawełnianej objętej pozycją 5205 i tkaniny bawełnianej objętej pozycją 5210, jest produktem mieszanym, wyłącznie jeżeli tkanina bawełniana sama jest tkaniną mieszaną wytworzoną z przędz objętych dwiema różnymi pozycjami lub jeżeli użyte przędze bawełniane same są mieszankami.

Przykład:

Jeżeli przedmiotowy materiał włókienniczy igłowy został wykonany z przędzy bawełnianej objętej pozycją 5205 i tkaniny syntetycznej objętej pozycją 5407, zastosowane przędze są oczywiście dwoma odrębnymi podstawowymi materiałami włókienniczymi, w związku z czym materiał włókienniczy igłowy jest produktem mieszanym.

6.3.W przypadku produktów zawierających „przędzę wykonaną z poliuretanu dzieloną na elastyczne segmenty z polieteru, nawet rdzeniową” dopuszczalne odchylenie wynosi 20 % w odniesieniu do tej przędzy.

6.4.W przypadku produktów zawierających „pasmo składające się z rdzenia wykonanego z folii aluminiowej lub rdzenia wykonanego z warstwy tworzywa sztucznego nawet powlekanego proszkiem aluminiowym, o szerokości nieprzekraczającej 5 mm, wklejonego za pomocą przezroczystego lub barwnego kleju między dwie warstwy tworzywa sztucznego” dopuszczalne odchylenie w odniesieniu do tego pasma wynosi 30 %.

Uwaga 7 — Inne dopuszczalne odchylenia w odniesieniu do niektórych wyrobów włókienniczych

7.1.Jeżeli wykaz zawiera odesłanie do niniejszej uwagi, materiały włókiennicze, które nie spełniają reguły zawartej w kolumnie 3 wykazu dotyczącej przedmiotowego produktu, mogą być użyte, pod warunkiem że są klasyfikowane w innej pozycji niż ta, którą objęty jest produkt, oraz że wartość tych materiałów nie przekracza 8 % ceny ex-works produktu.

7.2.Bez uszczerbku dla uwagi 7.3, materiały, które nie są klasyfikowane w działach 50–63, mogą być swobodnie wykorzystywane do produkcji wyrobów włókienniczych, nawet jeśli zawierają materiały włókiennicze.

Przykład:

Jeżeli reguła podana w wykazie mówi, że dla określonego wyrobu włókienniczego takiego jak spodnie musi być używana przędza, nie ogranicza to stosowania elementów metalowych takich jak guziki, ponieważ nie mogą one zostać sklasyfikowane w działach 50–63. Z tej samej przyczyny nie ogranicza to stosowania suwaków, mimo że zawierają one zwykle materiał włókienniczy.

7.3.W sytuacjach, w których ma zastosowanie reguła wartości procentowej, wartość materiałów, które nie zostały sklasyfikowane w działach od 50 do 63, musi zostać wzięta pod uwagę przy obliczaniu wartości materiałów niepochodzących składających się na przedmiotowy produkt.

Uwaga 8 — Definicja specyficznych procesów i prostych czynności przeprowadzanych na określonych produktach objętych działem 27

8.1.Do celów pozycji ex 2707 i 2713 „specyficznymi procesami” są:

a)destylacja próżniowa;

b)redestylacja przez bardzo dokładny proces frakcjonowania 7 ;

c)kraking;

d)reforming;

e)ekstrakcja przy użyciu selektywnych rozpuszczalników;

f)proces obejmujący wszystkie z poniższych operacji: traktowanie stężonym kwasem siarkowym, oleum lub bezwodnikiem siarkowym; neutralizacja środkami alkalicznymi; odbarwianie i oczyszczanie naturalnymi ziemiami aktywnymi, ziemiami aktywowanymi i aktywowanym węglem drzewnym lub boksytem;

g)polimeryzacja;

h)alkilowanie;

i)izomeryzacja.

8.2.Do celów pozycji 2710, 2711 i 2712 „specyficznymi procesami” są:

a)destylacja próżniowa;

b)redestylacja przez bardzo dokładny proces frakcjonowania 8 ;

c)kraking;

d)reforming;

e)ekstrakcja przy użyciu selektywnych rozpuszczalników;

f)proces obejmujący wszystkie z poniższych operacji: traktowanie stężonym kwasem siarkowym, oleum lub bezwodnikiem siarkowym; neutralizacja środkami alkalicznymi; odbarwianie i oczyszczanie naturalnymi ziemiami aktywnymi, ziemiami aktywowanymi i aktywowanym węglem drzewnym lub boksytem;

g)polimeryzacja;

h)alkilowanie;

i)izomeryzacja;

j)odsiarczanie z wykorzystaniem wodoru, wyłącznie w odniesieniu do olejów ciężkich objętych pozycją ex 2710, prowadzące do obniżenia o co najmniej 85 % zawartości siarki w odsiarczanych produktach (metoda ASTM D 1266-59 T);

k)wyłącznie w odniesieniu do produktów objętych pozycją 2710, odparafinowywanie w innym procesie niż filtrowanie;

l)wyłącznie w odniesieniu do olejów ciężkich objętych pozycją ex 2710, poddawanie działaniu wodoru przy ciśnieniu powyżej 20 barów i temperaturze powyżej 250 °C przy użyciu katalizatora, do celów innych niż odsiarczanie, gdy wodór stanowi czynnik aktywny w reakcji chemicznej. Dalszego traktowania wodorem olejów smarowych objętych pozycją ex 2710 (np. wykańczanie metodą wodorową lub odbarwianie), szczególnie w celu ulepszenia koloru lub stabilności, nie uważa się za proces specyficzny;

m)wyłącznie w odniesieniu do olejów opałowych objętych pozycją ex 2710, destylacja atmosferyczna, pod warunkiem że mniej niż 30 % objętości tych produktów zostanie oddestylowane, łącznie ze stratami, przy temperaturze 300 °C, z zastosowaniem metody ASTM D 86;

n)wyłącznie w odniesieniu do olejów ciężkich innych niż oleje napędowe i oleje opałowe objęte pozycją ex 2710, poddawanie działaniu elektrycznych wyładowań snopiastych wysokiej częstotliwości;

o)wyłącznie w odniesieniu do produktów surowych (innych niż wazelina, ozokeryt, wosk montanowy lub wosk torfowy i parafina, zawierających wagowo mniej niż 0,75 % oleju) objętych pozycją ex 2712, odolejanie przy pomocy krystalizacji frakcyjnej.