KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 8.3.2018

COM(2018) 118 final

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

na temat skutków art. 199a i 199b dyrektywy Rady 2006/112/WE dotyczących zwalczania oszustw

1KONTEKST

Zgodnie z art. 199a ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE („dyrektywa VAT”) państwa członkowskie mogą postanowić, że osobą zobowiązaną do zapłaty VAT od wykonania usługi lub dostawy towarów wymienionych w tym artykule jest podatnik, na rzecz którego wykonywana jest usługa lub dostarczany jest towar (mechanizm odwrotnego obciążenia). Mechanizm ten jest ograniczony czasowo i można go stosować do dnia 31 grudnia 2018 r.

Zgodnie z art. 199a ust. 3 dyrektywy VAT na podstawie kryteriów oceny określonych w art. 199a ust. 2 lit. c) państwa członkowskie stosujące mechanizm przedstawią Komisji sprawozdanie nie później niż w dniu 30 czerwca 2017 r.

Następnie przed dniem 1 stycznia 2018 r. Komisja przedstawi ogólne sprawozdanie oceniające na temat skutków mechanizmu, o którym mowa w art. 199a ust. 1 dyrektywy VAT w zakresie zwalczania oszustw.

W art. 199b ust. 1 dyrektywy VAT dopuszczono możliwość, by państwa członkowskie wyznaczyły odbiorcę jako osobę zobowiązaną do zapłaty VAT z tytułu określonego rodzaju dostawy towarów i świadczenia usług, jako środek w ramach mechanizmu szybkiego reagowania w celu zwalczania nagłych i znaczących oszustw, które mogłyby prowadzić do znacznych i nieodwracalnych strat finansowych. Środek ten ma zastosowanie do dnia 31 grudnia 2018 r. 1 .

Zgodnie z art. 2 dyrektywy Rady 2013/42/UE zmieniającej dyrektywę VAT Komisja przedstawi ogólne sprawozdanie oceniające skutki mechanizmu szybkiego reagowania przed dniem 1 stycznia 2018 r.

W związku z tym w niniejszym sprawozdaniu skoncentrowano się na skutkach środków określonych w art. 199a dyrektywy VAT w zakresie zwalczania oszustw i na skutkach mechanizmu, o którym mowa w art. 199b dyrektywy VAT.

2ZAKRES SPRAWOZDANIA

Środki przewidziane w art. 199a i 199b mają na celu umożliwienie państwom członkowskim szybkiego rozwiązania problemów dotyczących oszustw typu „znikający podmiot gospodarczy” w handlu wewnątrzwspólnotowym (wewnątrzwspólnotowe oszustwo typu „znikający podmiot gospodarczy”): w art. 199a – poprzez możliwość zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w odniesieniu do wymienionych dostaw towarów i świadczenia usług – oraz w artykule 199b – poprzez zaproponowanie szybszej procedury wdrażania mechanizmu odwrotnego obciążenia w przypadku nagłego i znaczącego oszustwa.

Wewnątrzwspólnotowe oszustwo typu „znikający podmiot gospodarczy” ma miejsce w przypadku, gdy przedsiębiorca nabywa towary zwolnione z VAT w innym państwie członkowskim i sprzedaje je, uwzględniając VAT na fakturze wystawianej nabywcy. Po otrzymaniu kwoty VAT od nabywcy taki przedsiębiorca znika przed uiszczeniem VAT należnego organom podatkowym. Jednocześnie nabywca, działając lub nie działając w dobrej wierze, może w deklaracji VAT odliczyć kwotę VAT, którą zapłacił usługodawcy. Wydaje się, że fakultatywny mechanizm odwrotnego obciążenia, opierający się na art. 199a dyrektywy VAT, jest narzędziem, które przydaje się państwom członkowskim przy zwalczaniu tego typu oszustw w określonych obszarach wrażliwych, gdy oszustwa te mają miejsce na ich terytorium. Po zobowiązaniu przedsiębiorcy do stosowania odwrotnego obciążenia w odniesieniu do tego rodzaju dostaw towarów i świadczenia usług na poziomie krajowym nie może on naliczać VAT na swojej fakturze i nie otrzyma kwoty VAT od swojego nabywcy, w związku z czym nie może zniknąć po otrzymaniu kwoty VAT.

Mechanizm szybkiego reagowania, o którym mowa w art. 199b, jest środkiem proceduralnym pozwalającym państwom członkowskim szybko wprowadzić tymczasowy mechanizm odwrotnego obciążenia w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług, w przypadku których miało miejsce nagłe i znaczące oszustwo, w tym w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług niewymienionych w art. 199a. Państwa członkowskie mogą stosować ten mechanizm przejściowo do czasu otrzymania zwykłego odstępstwa na mocy art. 395 dyrektywy VAT, przy czym wniosek o odstępstwo należy złożyć w tym samym czasie.

Komisja przedstawiła w ostatnim czasie dwa wnioski ustawodawcze, które powinny pomóc państwom członkowskim w walce z oszustwami związanymi z VAT. Pierwszym z nich jest wniosek dotyczący współpracy administracyjnej w dziedzinie VAT 2 , który pozwoliłby zacieśnić współpracę państw członkowskich w zakresie skutecznego zwalczania oszustw transgranicznych. Drugim z nich jest wniosek dotyczący docelowego systemu VAT 3 , który pozwoliłby docelowo ograniczyć ryzyko wewnątrzwspólnotowego oszustwa typu „znikający podmiot gospodarczy” dzięki wprowadzeniu opodatkowania w miejscu, w którym kończy się transport towarów, tym samym likwidując zwolnione z podatku wewnątrzwspólnotowe dostawy i nabycie towarów.

Niniejsze sprawozdanie opracowano na podstawie otrzymanych od państw członkowskich i zainteresowanych stron informacji zwrotnych dotyczących skuteczności sektorowego odwrotnego obciążenia w walce z oszustwami, zgodnie z wymogami dyrektywy VAT.

Przy opracowywaniu sprawozdania zwrócono się do państw członkowskich o przekazanie swoich doświadczeń i oceny środków. Aby zapewnić uwzględnienie informacji zwrotnych uzyskanych od przedsiębiorstw, zwrócono się – za pośrednictwem Grupy Ekspertów ds. VAT 4 – do zainteresowanych stron ze środowiska przedsiębiorstw o przekazanie swojej opinii.

3OCENA ŚRODKÓW

3.1Zastosowanie środka, o którym mowa w art. 199a ust. 1 dyrektywy VAT

Art. 199a ust. 1 dyrektywy VAT ma charakter fakultatywny i zezwala państwom członkowskim na zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia w odniesieniu do szeregu przypadków dostaw towarów i świadczenia usług. Niektóre państwa członkowskie w dużym stopniu korzystają z tej możliwości i stosują mechanizm odwrotnego obciążenia w odniesieniu do dużej liczby przypadków dostaw towarów i świadczenia usług, podczas gdy inne wcale nie korzystają z tej możliwości.

Przegląd wykorzystania przez państwa członkowskie mechanizmu odwrotnego obciążenia na podstawie art. 199a ust. 1 dyrektywy VAT (opracowany w oparciu o informacje przekazane przez państwa członkowskie lub zainteresowane strony) znajduje się w załączniku I.

3.2Środek, o którym mowa w art. 199a dyrektywy VAT

Ocenę środka, o którym mowa w art. 199a, opracowano przede wszystkim na podstawie odpowiedzi na pięć następujących pytań: 1) Czy uważają Państwo, że zastosowany środek jest/był skuteczny i wydajny w zwalczaniu oszustw? 2) Czy uważają Państwo, że środek ten był konieczny do zwalczania oszustw? Jakie konsekwencje, jeśli chodzi o oszustwa związane z VAT, miałoby niezastosowanie środka przez Państwa kraj? 3) Czy w następstwie zastosowania środka nastąpiło przesunięcie dokonywania oszustw na inne dostawy towarów lub świadczenie usług? 4) Czy w następstwie zastosowania środka na poziomie krajowym zauważyli Państwo przesunięcie oszustw związanych z VAT do innych państw? 5) Czy stosowanie środka spowodowało wzrost kosztów przestrzegania przepisów dla podatników, a jeśli tak, to czy uważają Państwo, że koszty te są proporcjonalne do korzyści wynikających ze środka?

Prawie wszystkie państwa członkowskie wypełniły kwestionariusz i przekazały swoją ocenę środka. Swoje opinie przekazały także zainteresowane strony, np. wiele dużych przedsiębiorstw, przedsiębiorstwa świadczące usługi doradcze, mniejsze biura księgowe i kilku pracowników akademickich.

3.2.1Skuteczność środka w zwalczaniu oszustw

3.2.1.1Ocena dokonana przez państwa członkowskie

Ogólnie rzecz biorąc, państwa członkowskie uważają, że środek jest bardzo skutecznym i wydajnym narzędziem zwalczania oszustw związanych z VAT lub zapobiegania występowaniu takich oszustw w danych sektorach.

Wiele państw członkowskich wskazało, że w następstwie wprowadzenia mechanizmu odwrotnego obciążenia liczba wewnątrzwspólnotowych oszustw typu „znikający podmiot gospodarczy” znacznie spadła lub że oszustwa te zostały całkowicie wyeliminowane w określonych sektorach. Wprowadzenie mechanizmu odwrotnego obciążenia w określonych sektorach pomogło państwom członkowskim znacząco ograniczyć straty w dochodach spowodowane przez wewnątrzwspólnotowe oszustwa typu „znikający podmiot gospodarczy” i przyczyniło się do poprawy poboru VAT. Oprócz wyeliminowania „znikających podmiotów gospodarczych” środek pomógł również zmniejszyć liczbę przedsiębiorców na czarnym rynku i wprowadzić ponownie uczciwą konkurencję w sektorze.

Niektóre państwa członkowskie zwróciły uwagę, że mechanizm odwrotnego obciążenia nie jest całkowicie odporny na oszustwa, gdyż nie zapobiega innym sposobom unikania VAT. Jednocześnie wskazały jednak, że może on być skuteczny w zakresie minimalizowania oszustw w pewnych obszarach.

Wszystkie państwa członkowskie, które zastosowały krajowy mechanizm odwrotnego obciążenia w odniesieniu do uprawnień do emisji, wskazały, że był on bardzo skuteczny w powstrzymywaniu szczególnie agresywnych form oszustw. Zwrócono uwagę, że rynek uprawnień do emisji gazów cieplarnianych jest szczególnie podatny na nadużycia finansowe, biorąc pod uwagę wysoki poziom mobilności uprawnień oraz wielkość przedmiotowych kwot, a środek umożliwia państwom członkowskim zapobieganie takim oszustwom związanym z VAT. Środek jest również uważany za skuteczny w zakresie ograniczania przyszłych strat w dochodach z VAT i dlatego niektóre państwa członkowskie zastosowały go jako środek zapobiegawczy, ponieważ istniało wystarczająco dużo sygnałów wskazujących na ryzyko wystąpienia oszustw w danym sektorze.

3.2.1.2Ocena dokonana przez zainteresowane strony

Zainteresowane strony uważają, że środek jest skuteczny w zwalczaniu oszustw związanych z VAT, w szczególności oszustw karuzelowych i wewnątrzwspólnotowych oszustw typu „znikający podmiot gospodarczy”.

Wydaje się, że środek w wielu przypadkach pozwolił wyeliminować oszustwa, zmniejszyć ryzyko, że firma stanie się częścią oszustwa karuzelowego, i zlikwidować niewytłumaczalnie niskie ceny w sektorze, przywracając równe warunki działania dla uczciwych przedsiębiorstw.

Kilka zainteresowanych stron podkreśliło, że odwrotne obciążenie jest skuteczne jedynie jako środek krótkoterminowy, ale nie jako rozwiązanie długoterminowe. Jest to ogólny środek zwalczania nadużyć finansowych stosowany wobec wszystkich przedsiębiorstw w sektorze, które muszą stosować skomplikowane przepisy dotyczące zgodności. Ponadto, jako że wdrażanie środka nie jest jednolite na poziomie UE, powstaje dodatkowe obciążenie dla przedsiębiorców prowadzących działalność w różnych państwach członkowskich, gdyż zasady fakturowania różnią się w zależności od tego, czy dane państwo członkowskie zdecydowało się wprowadzić krajowe odwrotne obciążenie w odniesieniu do towarów lub usług, które dane przedsiębiorstwo wprowadza do obrotu, czy też nie. Te zainteresowane strony nalegają, aby wdrażanie unijnej dyrektywy VAT do krajowego prawodawstwa zostało ujednolicone i zharmonizowane, oraz dostrzegają konieczność wprowadzenia unijnego systemu VAT, który byłby bardziej solidny i odporniejszy na oszustwa.

Kilka zainteresowanych stron podkreślało, że środek bardzo skutecznie zwalcza oszustwa związane z uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

3.2.2Konieczność środka w celu zwalczania oszustw

3.2.2.1Ocena dokonana przez państwa członkowskie

Zasadniczo państwa członkowskie uważają, że wprowadzenie odwrotnego obciążenia w danych sektorach było konieczne i istotne, aby zwalczać oszustwa. W określonych przypadkach, jeśli środek nie zostałby wprowadzony, występowałoby duże ryzyko oszustw i ogromnych strat dla budżetów publicznych.

Szereg państw członkowskich zaznaczył, że z uwagi na to, iż standardowe środki audytu były w większości przypadków niewystarczające, zastosowanie odwrotnego obciążenia było konieczne, aby umożliwić im zwalczanie oszustw w określonych sektorach. Niektóre państwa członkowskie wskazywały, że gdyby nie mechanizm odwrotnego obciążenia, musiałyby polegać na znaczących zasobach operacyjnych, których skutek jest często retrospektywny i nie gwarantuje powodzenia.

W szczególności w odniesieniu do dostaw uprawnień do emisji gazów cieplarnianych państwa członkowskie wskazały, że zastosowanie odwrotnego obciążenia było konieczne, by zwalczać oszustwa związane z VAT oraz by uniknąć poniesienia większych strat przez budżety państw. Istnieje prawdopodobieństwo, że bez wprowadzenia odwrotnego obciążenia na poziomie krajowym oszustwa nadal miałyby miejsce, gdyż zwykłe zasoby i środki kontrolne nie byłyby wystarczające, aby zwalczyć oszustwa.

Niektóre państwa członkowskie zwróciły uwagę na to, że przeciwdziałanie oszustwom o charakterze międzynarodowym w zakresie uprawnień do emisji gazów cieplarnianych było możliwe tylko poprzez wprowadzenie wspólnych zasad na szerszą skalę, a zastosowanie odwrotnego obciążenia w jednym państwie członkowskim lub kilku państwach członkowskich nie miałoby tego samego efektu.

3.2.2.2Ocena dokonana przez zainteresowane strony

Wszystkie zainteresowane strony, które przekazały informacje zwrotne w tej kwestii, uważają, że środek był konieczny, aby zwalczać oszustwa związane z VAT.

Bez tego środka oszustwa obejmujące te towary i usługi najprawdopodobniej byłyby kontynuowane. Wiele przedsiębiorstw musiałoby zaprzestać zawierania umów z innymi przedsiębiorstwami, jeżeli nie miałoby wystarczającej pewności co do ich uczciwości, co wywarłoby wpływ na działalność gospodarczą w ujęciu ogólnym. Miałoby to także wpływ na przedsiębiorstwa z perspektywy handlowej – nie tylko dlatego, że zespoły handlowe musiałyby przechodzić przez długie procesy zatwierdzania swoich kontrahentów, lecz także ze względu na czas, który zespoły podatkowe musiałyby poświęcić na kontrolowanie ich działalności.

3.2.3Przeniesienie oszustw na inne sektory

3.2.3.1Ocena dokonana przez państwa członkowskie

Zdania państw członkowskich w kwestii przeniesienia oszustw do innych sektorów są raczej podzielone. Podczas gdy część państw członkowskich, które zastosowały przedmiotowy środek, uważa, że nie nastąpiło żadne przeniesienie oszustw na inne towary lub usługi, taka sama liczba państw członkowskich twierdzi, że takie przeniesienie miało miejsce.

Państwa członkowskie, które zauważyły przeniesienie oszustw na inne sektory, wskazały, że oszuści dostosowują się i rzeczywiście przenoszą swoją działalność na inne towary, które nie są objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia.

Jedno państwo członkowskie stwierdziło, że w związku z wprowadzeniem odwrotnego obciążenia często zdarza się, że przedsiębiorstwa uczestniczące w wewnątrzwspólnotowych oszustwach typu „znikający podmiot gospodarczy” zmieniają miejsce w łańcuchu transakcji stanowiących oszustwo (np. ze spółki brokerskiej do spółki pośredniczącej). Jedno państwo członkowskie podkreśliło, że w następstwie wprowadzenia mechanizmu odwrotnego obciążenia oszuści zmieniają swój sposób działania. Zaczynają na przykład wykorzystywać w łańcuchu transakcji stanowiących oszustwo więcej niż jeden towar (produkt), aby utrudnić określenie towaru będącego przedmiotem oszustwa i ocenę skutków finansowych oszustwa.

W przypadku zastosowania odwrotnego obciążenia w odniesieniu do uprawnień do emisji gazów cieplarnianych jedno państwo członkowskie zwróciło uwagę na przeniesienie oszustw związanych z VAT do sektora energii elektrycznej.

Niektóre państwa członkowskie zaobserwowały przeniesienie oszustw w przypadku towarów elektronicznych, które łatwo jest zastąpić towarami, które tylko nieznacznie odbiegają od opisu produktów objętych przepisami. Kilka państw członkowskich wskazało, że po wprowadzeniu odwrotnego obciążenia w sektorze telefonów komórkowych, mikroprocesorów, tabletów, komputerów osobistych i laptopów nastąpiło przeniesienie oszustw na gamę podobnych produktów, takich jak aparaty fotograficzne, konsole do gier, monitory, kasety do drukarek lub elektronikę użytkową i elektryczne urządzenia powszechnego użytku.

Jedno państwo członkowskie odkryło oszustwo w sektorze mąk, roślin pastewnych i olejów roślinnych, co może być efektem przeniesienia spowodowanego wprowadzeniem odwrotnego obciążenia w sektorze zbóż.

Kilka państw członkowskich wspomniało, że nie były dostępne żadne informacje na temat przeniesienia do innych sektorów.

3.2.3.2Ocena dokonana przez zainteresowane strony

Otrzymane od zainteresowanych stron informacje zwrotne na ten temat były raczej ograniczone, gdyż wydaje się, że większość zainteresowanych stron nie posiada informacji w tym zakresie. Według kilku zainteresowanych stron wydaje się naturalne, że po wprowadzeniu mechanizmu odwrotnego obciążenia w jednym sektorze oszuści kierują swoją uwagę gdzie indziej.

3.2.4Przeniesienie oszustw do innych państw członkowskich

3.2.4.1Ocena dokonana przez państwa członkowskie

Liczba państw członkowskich, które stwierdziły występowanie przypadków przeniesienia oszustw do innych państw członkowskich po wprowadzeniu środka, była taka sama jak liczba państw, które nie stwierdziły występowania takiego przeniesienia.

Zdaniem kilku państw członkowskich istnieje prawdopodobieństwo przeniesienia oszustw do państwa członkowskiego, które nie wprowadziło mechanizmu odwrotnego obciążenia, gdyż oszuści szukają nowych możliwości dokonywania oszustw. Niektóre państwa członkowskie zwróciły uwagę, że ryzyko oszustwa pojawiło się na ich terytorium po wprowadzeniu odwrotnego obciążenia w sąsiadującym państwie członkowskim.

W przypadku uprawnień do emisji gazów cieplarnianych kilka państw członkowskich zwróciło uwagę na przeniesienie oszustw do innych państw członkowskich. Kilka państw członkowskich wskazało, że nieprzenoszenie oszustw do innych państw członkowskich można po części przypisać temu, iż w przypadku wykrycia oszustwa w określonym sektorze inne państwa członkowskie reagowały na oszustwo związane z VAT, zapobiegawczo wprowadzając odwrotne obciążenie w odnośnym sektorze, ograniczając w ten sposób możliwość przeniesienia oszustwa na swoje terytorium.

3.2.4.2Ocena dokonana przez zainteresowane strony

Otrzymane od zainteresowanych stron informacje zwrotne na ten temat były ograniczone, gdyż wydaje się, że większość zainteresowanych stron nie posiada informacji w tym zakresie. Kilka zainteresowanych stron poinformowało Komisję, że nie zaobserwowano przeniesienia oszustw do innych państw członkowskich.

3.2.5Wpływ na koszty przestrzegania przepisów oraz proporcjonalność środka

3.2.5.1Ocena dokonana przez państwa członkowskie

Większość państw członkowskich uważa, że wprowadzenie środka spowodowało pewien wzrost kosztów przestrzegania przepisów. Dodatkowe koszty są związane ze zmianami w systemach rachunkowości, kasach, fakturowaniu, szkoleniu personelu itd.

Choć kilka państw członkowskich uważa, że wzrost kosztów jest znaczący, to wszystkie państwa członkowskie są zdania, że jest on proporcjonalny i w dużej mierze równoważony korzyściami wynikającymi z wprowadzenia środka, takimi jak: zysk z dochodów z VAT, spadek nieuczciwej konkurencji, zmniejszenie kosztów oceny potencjalnego ryzyka transakcji związanego z VAT, zmniejszenie kosztów sporów podatkowych, usprawnienie przepływu pieniężnego.

Niektóre państwa członkowskie uważają, że wprowadzenie środka nie spowodowało wzrostu kosztów przestrzegania przepisów.

3.2.5.2Ocena dokonana przez zainteresowane strony

Większość zainteresowanych stron zauważyła pewien wzrost kosztów związanych z wprowadzeniem mechanizmu odwrotnego obciążenia w określonych sektorach.

Ogólnie rzecz biorąc, jednymi z głównych kosztów dla przedsiębiorstw były koszty związane ze zmianą w przepływie pieniężnym VAT oraz jednorazowy koszt wdrożenia (np. obejmujący analizę produktów objętych odwrotnym obciążeniem). Uważa się również, że wdrożenie mechanizmu odwrotnego obciążenia przyczyniło się do skomplikowania prawidłowego określania VAT, fakturowania i kontroli faktur wejściowych otrzymywanych od innych usługodawców. Tworzy ono również nowe czynniki ryzyka dla dostawców i klientów, na przykład kiedy dostawca błędnie zastosuje odwrotne obciążenie, w wyniku czego VAT nie zostanie naliczony na fakturze lub gdy nabywca zaakceptuje fakturę błędnie wystawioną z VAT zamiast wskazać, że należy zastosować odwrotne obciążenie, i w konsekwencji zapłaci usługodawcy VAT.

Jednocześnie zainteresowane strony zdecydowanie uważają, że koszty są proporcjonalne do uzyskanych korzyści. Zwrócono uwagę, że przedsiębiorstwa prowadzące działalność zgodnie z prawem wyraźnie są zdania, iż wprowadzenie odwrotnego obciążenia, które doprowadziło do powstania równych warunków działania dla uczciwych przedsiębiorstw, uzasadnia wzrost kosztów przestrzegania przepisów. Według niektórych przedsiębiorstw poniesienie kosztów było konieczne, aby ustabilizować rynek.

Wiele zainteresowanych stron nie stwierdziło wzrostu kosztów przestrzegania przepisów. Niektóre z nich twierdzą, że procedura odwrotnego obciążenia upraszcza procedury wewnętrzne i zmniejsza niepotrzebne przepływy pieniężne dla podatników i administracji podatkowej.

3.2.6Inne kwestie i uwagi Komisji

Mimo że nie zauważono żadnego poważnego problemu dotyczącego przeniesienia oszustw do innych państw członkowskich, wiele państw członkowskich zwróciło uwagę na wzrost ryzyka takiego przeniesienia oraz na to, że mechanizm odwrotnego obciążenia wprowadza się również w charakterze środka zapobiegawczego, w szczególności gdy środek ten został wprowadzony przez sąsiadujące państwo członkowskie. Fakt, iż nie zaobserwowano przeniesienia oszustw do innych państw członkowskich, można zatem po części przypisać temu, że wprowadzając zapobiegawczo mechanizm odwrotnego obciążenia państwa członkowskie ograniczają możliwość przeniesienia oszustwa.

W kwestii przeniesienia oszustw do innych sektorów Komisja otrzymała wiele wniosków od państw członkowskich, które chcą wprowadzić odwrotne obciążenie w odniesieniu do krajowych dostaw niektórych towarów niewymienionych w art. 199a, lecz często ściśle powiązanych z towarami wymienionymi w tym artykule. Często podawanym uzasadnieniem złożenia takiego wniosku jest fakt, iż w łańcuchu transakcji stanowiących oszustwo nastąpiło przejście z towarów, wobec których dane państwo zdecydowało się zastosować odwrotne obciążenie, na towary podobne, których nie ujęto w przedmiotowym wykazie. Wskazuje to na fakt, że krajowe odwrotne obciążenie jest środkiem, który może w krótkim czasie rozwiązać konkretny problem oszustw w zakresie dostaw pewnych towarów lub świadczenia pewnych usług, lecz który prowadzi do przeniesienia oszustw na inne towary, w których to oszustwach często uczestniczą ci sami przedsiębiorcy. Stanowi to potwierdzenie informacji przekazanych w odpowiedziach przez niektóre państwa członkowskie. W związku z tym, oceniając takie wnioski o przyznanie odstępstwa, Komisja zawsze nalega, by państwa członkowskie wskazywały równocześnie, jakie inne środki wprowadzają lub zamierzają wprowadzić, aby rozwiązać problem oszustw związanych z VAT w danym sektorze.

Ponadto wiele zainteresowanych stron ze środowiska przedsiębiorstw przedstawiło uwagi o charakterze ogólnym na temat sektorowego mechanizmu odwrotnego obciążenia. Ogółem uważają one, że fakultatywne odwrotne obciążenie zwiększa złożoność prowadzenia działalności gospodarczej, zmniejsza pewność prawa i uwydatnia konieczność zapewnienia ujednoliconego i zharmonizowanego wdrażania unijnej dyrektywy VAT. Niektórzy zwrócili uwagę, że fakultatywne odwrotne obciążenie jest wyłącznie środkiem, który można zastosować krótkoterminowo, ale który jest nieskuteczny jako rozwiązanie długoterminowe, ponieważ liczba oszustw związanych z VAT na świecie nie zmniejszyła się na przestrzeni lat. Uważają oni zatem, że należy wdrożyć solidniejszy system, który jest bardziej odporny na oszustwa.

3.3Okres minimum dwóch lat na zastosowanie środka, o którym mowa w art. 199a dyrektywy VAT

Zgodnie z art. 199a ust. 1 dyrektywy VAT państwa członkowskie mogą stosować mechanizm odwrotnego obciążenia do dnia 31 grudnia 2018 r. oraz przez okres co najmniej dwóch lat.

Wymóg stosowania środka przez co najmniej dwa lata okazał się przeszkodą dla kilku państw członkowskich, które zamierzały wprowadzić mechanizm odwrotnego obciążenia w 2017 r., aby zwalczać nowo odkryte przypadki oszustw związanych z VAT w zakresie dostaw towarów lub świadczenia usług uwzględnionych w wykazie w art. 199a.Państwa członkowskie, których dotyczył ten problem, ostatecznie musiały złożyć wniosek o przyznanie odstępstwa na podstawie art. 395 dyrektywy VAT, co ze względu na procedurę, o której mowa w tym artykule, spowodowało opóźnienie reakcji państw członkowskich na problem oszustw. W tym kontekście powstaje pytanie, w jakim stopniu pożyteczne było ograniczenie stosowania środka do okresu trwającego dwa lata.

3.4Ocena środka, o którym mowa w art. 199b dyrektywy VAT

W art. 199b dyrektywy VAT dopuszczono możliwość, by państwa członkowskie wyznaczyły odbiorcę jako osobę zobowiązaną do zapłaty VAT z tytułu określonego rodzaju dostawy towarów i świadczenia usług, jako środek w ramach mechanizmu szybkiego reagowania w celu zwalczania nagłych i znaczących oszustw, które mogłyby prowadzić do znacznych i nieodwracalnych strat finansowych.

Mechanizm szybkiego reagowania nie był nigdy stosowany ze względu na fakt, iż państwom członkowskim trudno jest spełnić warunki jego stosowania. Kwestionariusz dotyczący tego środka wysłano tylko do państw członkowskich 5 i skoncentrowano się w nim na pożyteczności środka i warunkach jego zastosowania. Większość państw członkowskich przekazała swoją opinię na temat tych kwestii.

3.4.1Ocena dokonana przez państwa członkowskie

Przeważająca większość państw członkowskich, które przekazały swoje odpowiedzi, uważa, że mechanizm szybkiego reagowania nadal jest użytecznym narzędziem zwalczania konkretnych przypadków nagłych i znaczących oszustw. Środek zwiększa szanse państw członkowskich na zwalczanie schematów oszustw i ograniczenie możliwości poniesienia nieodwracalnych strat z tytułu podatku VAT. Środek uzupełnia i chroni cały system VAT. Państwa członkowskie podkreślały nadzwyczajny charakter środka, który powinien być stosowany jedynie w ostateczności.

Niektóre państwa członkowskie uważają, że środek nie jest użyteczny, twierdząc, że warunki jego stosowania są niezwykle rygorystycznie oraz że spełnienie ich w praktyce nie jest możliwe. Jedno państwo członkowskie stwierdziło, że warunki zakładające „nagłe” i „znaczące” oszustwo w praktyce wzajemnie się wykluczają. Jeśli oszustwo następuje nagle, trudno udowodnić, że jest znaczące. Z kolei jeśli można udowodnić, że oszustwo jest znaczące, kryterium, że jest ono nagłe, nie może być spełnione.

Tylko jedno państwo członkowskie zwróciło uwagę na to, że środek nie jest użyteczny, ponieważ inne środki przewidziane w dyrektywie VAT są wystarczające.

4WNIOSKI I DALSZE DZIAŁANIA

Państwa członkowskie co do zasady uważają, że mechanizm odwrotnego obciążenia, o którym mowa w art. 199 ust. 1 dyrektywy VAT, jest bardzo skutecznym i wydajnym narzędziem zwalczania oszustw związanych z VAT. W następstwie wprowadzenia mechanizmu odwrotnego obciążenia liczba oszustw znacznie spadła lub oszustwa zostały całkowicie wyeliminowane w określonych sektorach. Pogląd ten podzielają również w swoich odpowiedziach zainteresowane strony ze środowiska przedsiębiorstw, które wzięły udział w konsultacjach. Choć mechanizm szybkiego reagowania, o którym mowa w art. 199b dyrektywy VAT, nie był nigdy zastosowany, większość państw członkowskich uważa, że pozostaje on użytecznym narzędziem na wypadek wystąpienia wyjątkowych przypadków oszustw związanych z VAT.

Środki, o których mowa w art. 199a i 199b dyrektywy VAT, są ograniczone czasowo i wygasają dnia 31 grudnia 2018 r. Z informacji zwrotnych uzyskanych od państw członkowskich i zainteresowanych stron wynika, że jeśli środki nie zostaną przedłużone, państwa członkowskie zostaną pozbawione skutecznego narzędzia służącego do zwalczania oszustw związanych z VAT.

Sektorowy mechanizm odwrotnego obciążenia zwiększa złożoność systemu VAT uczestniczącego państwa członkowskiego, co powoduje zwiększenie kosztów przestrzegania przepisów dla przedsiębiorstw i wzrost obciążeń administracyjnych dla administracji podatkowej. Zgodnie z najnowszym badaniem dotyczącym oceny fakultatywnego mechanizmu odwrotnego obciążenia 6 mechanizm ten powoduje wzrost kosztów przestrzegania przepisów dla przedsiębiorstw o 43 %. Mechanizm odwrotnego obciążenia może być szczególnie uciążliwy dla MŚP, które często nie posiadają dobrego zaplecza technicznego, aby spełnić wymogi mechanizmu odwrotnego obciążenia w zakresie zgodności.

Ocenę mechanizmu odwrotnego obciążenia w ujęciu ogólnym (również w porównaniu z odwrotnym obciążeniem na poziomie sektora) na rynku wewnętrznym przeprowadzono w ocenie skutków towarzyszącej wnioskowi w sprawie tymczasowego stosowania ogólnego mechanizmu odwrotnego obciążenia 7 . Sektorowy mechanizm odwrotnego obciążenia uważa się za skuteczny środek tymczasowy i nie zwrócono uwagi Komisji na fakt, aby stosowanie ukierunkowanego mechanizmu odwrotnego obciążenia miało poważne szkodliwe konsekwencje, biorąc pod uwagę jego wąski zakres i ograniczenie czasowe.

Do czasu wprowadzenia ostatecznego systemu warianty, o których mowa w art. 199a i 199b, są bardzo użyteczne dla państw członkowskich jako tymczasowe i ukierunkowane środki ad hoc. Wygaśnięcie środków bez zapewnienia jakichkolwiek alternatywnych rozwiązań mogłoby ostatecznie doprowadzić do zwiększenia liczby oszustw związanych z VAT, zmniejszenia sprawiedliwości podatkowej oraz do utraty dochodów państwa.

Biorąc pod uwagę powyższe kwestie oraz fakt, iż docelowy system VAT rozwiązałby problem spowodowany zwolnieniem z VAT w związku z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów, gdy nabywca otrzymuje towar bez konieczności uiszczenia VAT na rzecz dostawcy, przedłużenie obu środków, o których mowa w art. 199a, oraz mechanizmu szybkiego reagowania, o którym mowa w art. 199b, powinno być ograniczone do czasu wejścia w życie ostatecznego systemu lub na kolejny ograniczony okres. Wygaśnięcie obu tych środków w tym momencie ograniczyłoby narzędzia, z których mogą korzystać państwa członkowskie w celu zwalczania oszustw związanych z VAT w niektórych sektorach. W drugim kwartale 2018 r. Komisja przedstawi zatem wniosek ustawodawczy w sprawie przedłużenia istniejących środków.

(1)      Art. 3 dyrektywy Rady 2013/42/UE z dnia 22 lipca 2013 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE.

(2)

COM(2017) 706 final.

(3)

COM(2017) 569 final, COM(2017) 568 final, COM(2017) 567 final.

(4)  Grupa ekspertów ds. VAT wspiera Komisję Europejską i doradza jej w kwestiach związanych z VAT. Grupa składa się z osób mianowanych ad personam, posiadających wymaganą wiedzę fachową w dziedzinie VAT, oraz organizacji reprezentujących w szczególności przedsiębiorstwa oraz praktyków, które mogą wspomagać rozwój i wdrażanie polityk w dziedzinie VAT.

(5) Z uwagi na to, że środek nie był nigdy stosowany, przedsiębiorstwa nie mają doświadczenia związanego z jego stosowaniem.

(6) EY, 2014 r.

(7)

 Wniosek w sprawie DYREKTYWY RADY zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, w zakresie tymczasowego stosowania ogólnego mechanizmu odwrotnego obciążenia w związku z dostawami towarów i usług powyżej określonego progu. (COM(2016) 811 final) z 21 grudnia 2016 r.

We wniosku przewidziano możliwość wprowadzenia przez państwa członkowskie ogólnego (a nie dotyczącego poszczególnych sektorów) mechanizmu odwrotnego obciążenia w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług na poziomie krajowym pod warunkiem spełnienia pewnych wymogów. Zakres i warunki stosowania ogólnego mechanizmu odwrotnego obciążenia różnią się od wymogów zawartych w art. 199a i 199b dyrektywy VAT, a zatem mechanizm ten nie zastępowałby środków, o których mowa w tych artykułach.

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 8.3.2018

COM(2018) 118 final

ZAŁĄCZNIK

do

sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego

na temat skutków art. 199a i 199b dyrektywy Rady 2006/112/WE dotyczących zwalczania oszustw

Wykorzystanie przez państwa członkowskie mechanizmu odwrotnego obciążenia na podstawie art. 199a dyrektywy VAT

		Państwa członkowskie
Dostawy towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 199a ust. 1 dyrektywy VAT	AT	BE	BG	CY	CZ	DK
a) przeniesienie pozwoleń na emisję gazów cieplarnianych, o których mowa w art. 3 dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, które podlegają przenoszeniu zgodnie z art. 12 tej dyrektywy;	TAK (1.7.2010)	TAK (18.1.2010)	NIE	NIE	TAK (1.4.2011)	TAK (9.4.2010)
b) przeniesienie innych jednostek, z których mogą korzystać przedsiębiorcy w celu zapewnienia zgodności z tą samą dyrektywą;	TAK (1.7.2010)	TAK (18.1.2010)	NIE	NIE	NIE	TAK (9.4.2010)
c) dostawa telefonów komórkowych, będących urządzeniami wyprodukowanymi lub przystosowanymi do użytku w połączeniu z licencjonowaną siecią, wykorzystujących określone częstotliwości, niezależnie od tego, czy mogą one być wykorzystywane do innych zastosowań;	TAK (1.1.2012)	NIE	NIE	NIE	TAK (1.4.2015)	TAK (1.7.2014)
d) dostawa układów scalonych, takich jak mikroprocesory i jednostki centralne, przed ich zainstalowaniem w wyrobach przeznaczonych dla użytkownika końcowego;	TAK (1.1.2012)	NIE	NIE	NIE	TAK (1.4.2015)	TAK (1.7.2014)
e) dostawy gazu i energii elektrycznej na rzecz podatnika-pośrednika, zgodnie z definicją w art. 38 ust. 2;	TAK (1.1.2014)	NIE	NIE	NIE	TAK (1.2.2016)	TAK (1.7.2015)
f) dostarczanie certyfikatów dotyczących gazu i energii elektrycznej;	TAK (1.1.2014)	NIE	NIE	NIE	TAK (1.2.2016)	TAK (1.7.2015)
g) świadczenie usług telekomunikacyjnych, zgodnie z definicją w art. 24 ust. 2;	NIE	NIE	NIE	NIE	TAK (1.10.2016)	NIE
h) dostawy konsoli do gier, tabletów i laptopów;	TAK (1.1.2014)	NIE	NIE	NIE	TAK (1.4.2015)	TAK (1.7.2014)
i) dostawy zbóż i roślin przemysłowych (w tym nasion oleistych i buraków cukrowych), które w niezmienionym stanie zwykle nie są przeznaczone do konsumpcji ostatecznej;	NIE	NIE	TAK (1.12.2013)	NIE	TAK (1.4.2015 (rozszerzone 1.7.2015 i 1.9.2015))	NIE
j) dostawy metali surowych lub półwyrobów metalowych (w tym metali szlachetnych), inne niż te, o których mowa w art. 199 ust. 1 lit. d), o ile nie są objęte procedurą szczególną dotyczącą towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków na mocy art. 311–343 lub procedurą szczególną dla złota inwestycyjnego na mocy art. 344–356.	TAK (1.1.2014)	Nie dotyczy	NIE	NIE	TAK (1.4.2015)	NIE

Dostawy towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 199a ust. 1 dyrektywy VAT	DE	EE	EL	ES	FI
a) przeniesienie pozwoleń na emisję gazów cieplarnianych, o których mowa w art. 3 dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, które podlegają przenoszeniu zgodnie z art. 12 tej dyrektywy;	TAK (1.7.2010)	NIE	TAK (1.1.2011)	NIE	TAK (1.8.2010)
b) przeniesienie innych jednostek, z których mogą korzystać przedsiębiorcy w celu zapewnienia zgodności z tą samą dyrektywą;	NIE	NIE	NIE	NIE	TAK (1.8.2010)
c) dostawa telefonów komórkowych, będących urządzeniami wyprodukowanymi lub przystosowanymi do użytku w połączeniu z licencjonowaną siecią, wykorzystujących określone częstotliwości, niezależnie od tego, czy mogą one być wykorzystywane do innych zastosowań;	TAK (1.7.2011)	NIE	NIE	TAK (1.4.2015)	NIE
d) dostawa układów scalonych, takich jak mikroprocesory i jednostki centralne, przed ich zainstalowaniem w wyrobach przeznaczonych dla użytkownika końcowego;	TAK (1.7.2011)	NIE	NIE	NIE	NIE
e) dostawy gazu i energii elektrycznej na rzecz podatnika-pośrednika, zgodnie z definicją w art. 38 ust. 2;	TAK (1.9.2013)	NIE	NIE	NIE	NIE
f) dostarczanie certyfikatów dotyczących gazu i energii elektrycznej;	NIE	NIE	NIE	NIE	NIE
g) świadczenie usług telekomunikacyjnych, zgodnie z definicją w art. 24 ust. 2;	NIE	NIE	NIE	NIE	NIE
h) dostawy konsoli do gier, tabletów i laptopów;	TAK, bez laptopów (1.10.2014)	NIE	NIE	TAK (1.4.2015)	NIE
i) dostawy zbóż i roślin przemysłowych (w tym nasion oleistych i buraków cukrowych), które w niezmienionym stanie zwykle nie są przeznaczone do konsumpcji ostatecznej;	NIE	NIE	NIE	NIE	NIE
j) dostawy metali surowych lub półwyrobów metalowych (w tym metali szlachetnych), inne niż te, o których mowa w art. 199 ust. 1 lit. d), o ile nie są objęte procedurą szczególną dotyczącą towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków na mocy art. 311–343 lub procedurą szczególną dla złota inwestycyjnego na mocy art. 344–356.	TAK (1.10.2014)	TAK (1.7.2014), odwrotne obciążenie z 1.7.2014 w odniesieniu do metali dotyczy metali szlachetnych do celów Ustawy o wyrobach z metali szlachetnych, z wyłączeniem złota inwestycyjnego i materiałów metalowych zawierających metale szlachetne, w tym odpadów zawierających metale szlachetne, jeżeli przekazuje się je podatnikowi nieposiadającemu zezwolenia dotyczącego odpadów; odwrotne obciążenie wprowadzone 1.1.2017 dotyczy wyrobów metalowych objętych kodami CN 7208-7220 (poza drutami i prętami do spawania), 7222, 7225, 7226, 7228 (poza prętami do spawania), 73011000, 730300–7306, 73081000, 73082000, 73121061, 73121069, 731420 i 73143900.	NIE	TAK (1.4.2015)	NIE

Dostawy towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 199a ust. 1 dyrektywy VAT	FR	HR	HU	IE	IT	LV	LT	LU	MT
a) przeniesienie pozwoleń na emisję gazów cieplarnianych, o których mowa w art. 3 dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, które podlegają przenoszeniu zgodnie z art. 12 tej dyrektywy;	TAK (1.1.2011)	TAK (1.7.2013)	TAK (1.1.2011)	TAK (8.4.2010)	TAK (1.1.2015)	NIE	NIE	TAK (1.7.2010)	NIE
b) przeniesienie innych jednostek, z których mogą korzystać przedsiębiorcy w celu zapewnienia zgodności z tą samą dyrektywą;	NIE	NIE	TAK (1.1.2011)	TAK (8.4.2010)	TAK (1.1.2015)	NIE	NIE	TAK (1.7.2010)	NIE
c) dostawa telefonów komórkowych, będących urządzeniami wyprodukowanymi lub przystosowanymi do użytku w połączeniu z licencjonowaną siecią, wykorzystujących określone częstotliwości, niezależnie od tego, czy mogą one być wykorzystywane do innych zastosowań;	NIE	NIE	NIE	NIE	TAK (1.1.2011)	TAK (1.4.2016)	NIE	NIE	NIE
d) dostawa układów scalonych, takich jak mikroprocesory i jednostki centralne, przed ich zainstalowaniem w wyrobach przeznaczonych dla użytkownika końcowego;	NIE	NIE	NIE	NIE	TAK (1.1.2011)	TAK (1.4.2016)	NIE	NIE	NIE
e) dostawy gazu i energii elektrycznej na rzecz podatnika-pośrednika, zgodnie z definicją w art. 38 ust. 2;	TAK (1.1.2005)	NIE	NIE	TAK (1.1.2016)	TAK (1.1.2015)	NIE	NIE	NIE	NIE
f) dostarczanie certyfikatów dotyczących gazu i energii elektrycznej;	NIE	NIE	NIE	TAK (1.1.2016)	TAK (1.1.2015)	NIE	NIE	NIE	NIE
g) świadczenie usług telekomunikacyjnych, zgodnie z definicją w art. 24 ust. 2;	TAK (1.4.2012)	NIE	NIE	NIE	NIE	NIE	NIE	NIE	NIE
h) dostawy konsoli do gier, tabletów i laptopów;	NIE	NIE	NIE	NIE	TAK (2.5.2016)	TAK (1.4.2016)	NIE	NIE	NIE
i) dostawy zbóż i roślin przemysłowych (w tym nasion oleistych i buraków cukrowych), które w niezmienionym stanie zwykle nie są przeznaczone do konsumpcji ostatecznej;	NIE	NIE	TAK (1.1.2012, na podstawie odstępstwa przed 1.1.2014)	NIE	NIE	TAK (1.6.2016)	NIE	NIE	NIE
j) dostawy metali surowych lub półwyrobów metalowych (w tym metali szlachetnych), inne niż te, o których mowa w art. 199 ust. 1 lit. d), o ile nie są objęte procedurą szczególną dotyczącą towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków na mocy art. 311–343 lub procedurą szczególną dla złota inwestycyjnego na mocy art. 344–356.	NIE	TAK (1.7.2013, pod szczególnymi warunkami procedury szczególnej dla złota inwestycyjnego zgodnie z art. 344–356)	TAK (1.1.2015)	NIE	NIE	TAK (1.1.2017)	NIE	NIE	NIE

Dostawy towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 199a ust. 1 dyrektywy VAT	NL	PL	PT	RO	SK	SI	SE	UK
a) przeniesienie pozwoleń na emisję gazów cieplarnianych, o których mowa w art. 3 dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, które podlegają przenoszeniu zgodnie z art. 12 tej dyrektywy;	TAK (1.1.2011; na podstawie art. 199a, jako działanie następcze podjęte w związku z przepisem krajowym wprowadzonym 14.7.2009)	TAK (1.4.2011)	TAK	TAK (1.1.2011)	TAK (1.1.2011)	TAK (1.1.2011)	TAK (1.1.2011)	TAK (1.11.2010)
b) przeniesienie innych jednostek, z których mogą korzystać przedsiębiorcy w celu zapewnienia zgodności z tą samą dyrektywą;	NIE	NIE	NIE	TAK (1.1.2011)	NIE	NIE	TAK (1.1.2011)	TAK (1.11.2010)
c) dostawa telefonów komórkowych, będących urządzeniami wyprodukowanymi lub przystosowanymi do użytku w połączeniu z licencjonowaną siecią, wykorzystujących określone częstotliwości, niezależnie od tego, czy mogą one być wykorzystywane do innych zastosowań;	TAK (1.4.2013; na podstawie art. 199a, jako działanie następcze podjęte w związku z odstępstwem przewidzianym w art. 395 dyrektywy 2006/112/WE, które wprowadzono 1.6.2012.)	TAK (1.7.2015)	NIE	TAK (1.1.2016)	TAK (1.1.2014)	NIE	NIE	TAK (1.6.2007)
d) dostawa układów scalonych, takich jak mikroprocesory i jednostki centralne, przed ich zainstalowaniem w wyrobach przeznaczonych dla użytkownika końcowego;	TAK (1.4.2013; na podstawie art. 199a, jako działanie następcze podjęte w związku z odstępstwem przewidzianym w art. 395 dyrektywy 2006/112/WE, które wprowadzono 1.6.2012.)	TAK (1.1.2017)	NIE	TAK (1.1.2016)	TAK (1.1.2014)	NIE	NIE	TAK (1.6.2007)
e) dostawy gazu i energii elektrycznej na rzecz podatnika-pośrednika, zgodnie z definicją w art. 38 ust. 2;	NIE	NIE	TAK	TAK dla energii elektrycznej (1.9.2013)	NIE	NIE	NIE	TAK (1.7.2014)
f) dostarczanie certyfikatów dotyczących gazu i energii elektrycznej;	NIE	NIE	NIE	TAK dla certyfikatów dotyczących energii elektrycznej (od 1.9.2013)	NIE	NIE	NIE	NIE
g) świadczenie usług telekomunikacyjnych, zgodnie z definicją w art. 24 ust. 2;	NIE (1.6.2017 na podstawie odstępstwa przewidzianego w art. 395 dyrektywy 2006/112/WE)	NIE	NIE	NIE	NIE	NIE	NIE	TAK (1.2.2016)
h) dostawy konsoli do gier, tabletów i laptopów;	TAK (1.4.2013)	TAK (1.7.2015)	NIE	TAK (1.1.2016)	NIE	NIE	NIE	NIE
i) dostawy zbóż i roślin przemysłowych (w tym nasion oleistych i buraków cukrowych), które w niezmienionym stanie zwykle nie są przeznaczone do konsumpcji ostatecznej;	NIE	NIE	NIE	TAK (31.5.2011)	TAK (1.1.2014)	NIE	NIE	NIE
j) dostawy metali surowych lub półwyrobów metalowych (w tym metali szlachetnych), inne niż te, o których mowa w art. 199 ust. 1 lit. d), o ile nie są objęte procedurą szczególną dotyczącą towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków na mocy art. 311–343 lub procedurą szczególną dla złota inwestycyjnego na mocy art. 344–356.	NIE	TAK (1.10.2013)	NIE	NIE	TAK (1.1.2014)	NIE	NIE	NIE