Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wieloletni plan gospodarowania stadami ryb w wodach zachodnich i wodach z nimi sąsiadujących oraz połowów eksploatujących te stada, zmieniającego rozporządzenie (UE) 2016/1139 ustanawiające wieloletni plan dla Morza Bałtyckiego oraz uchylającego rozporządzenia (WE) nr 811/2004, (WE) nr 2166/2005, (WE) nr 388/2006, (WE) nr 509/2007 i (WE) nr 1300/2008”

[COM(2018) 149 final – 2018/0074 (COD)]

(2018/C 440/29)

Samodzielny sprawozdawca:

Gabriel SARRÓ IPARRAGUIRRE

Wniosek o konsultację, Rada	12.4.2018
Wniosek o konsultację, Parlament Europejski	16.4.2018
Podstawa prawna	Art. 43 ust. 2 i art. 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Decyzja Prezydium Komitetu	17.4.2018
Sekcja odpowiedzialna	Sekcja Rolnictwa, Rozwoju Wsi i Środowiska Naturalnego
Data przyjęcia przez sekcję	5.9.2018
Data przyjęcia na sesji plenarnej	19.9.2018
Sesja plenarna nr	537
Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się)	182/1/2

1.   Wnioski i zalecenia

1.1.

EKES uważa, że ustanowienie wieloletniego planu jest odpowiednim środkiem gospodarowania wodami zachodnimi, przy czym należy mieć na uwadze specyfikę połowów mających miejsce w wodach północno-zachodnich i południowo-zachodnich.

1.2.

Komitet uważa, że przedmiotowe rozporządzenie powinno być spójne z celami wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb), w związku z czym musi zawierać odniesienie do znaczenia czynnika społeczno-ekonomicznego w momencie przyznawania uprawnień do połowów.

1.3.

EKES wzywa, by poprzez regionalizację mogły zostać zaktualizowane spisy gatunków objętych tym rozporządzeniem, jako że niektóre z tych gatunków utrudniają zarządzanie połowami wielogatunkowymi ze względu na swoją znikomą ilość podczas połowów, uznawanie ich za przyłów, a nawet brak kwot połowowych w niektórych państwach członkowskich. Jest to szczególnie ważne ze względu na zbliżające się wejście w życie obowiązku wyładunku i pojawienie się zjawiska tzw. gatunków dławiących (gatunków blokujących połowy), które może w niektórych przypadkach prowadzić do paraliżu połowów.

1.4.

Komitet podkreśla konieczność zwiększenia, poprzez Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR), wysiłków ukierunkowanych na badania naukowe w celu rozwoju wiedzy o rzeczywistym stanie populacji ryb, co pozwoli w miarę możliwości unikać stosowania kryterium ostrożnościowego i osiągać zrównoważoną w czasie eksploatację ich zasobów.

2.   Streszczenie wniosku Komisji

2.1.

Przedmiotowy wniosek dotyczący rozporządzenia ma na celu ustanowienie jednolitego planu zarządzania stadami dennymi, w tym głębokowodnymi, których połowy mają miejsce w wodach zachodnich.

2.2.

Wspomniany plan zapewni eksploatację tych stad zgodnie z zasadami maksymalnego podtrzymywalnego połowu (MSY), przy zastosowaniu podejścia ekosystemowego oraz w zgodzie z kryterium ostrożnościowym. Ma to na celu zaoferowanie stabilnych uprawnień do połowów w oparciu o najbardziej aktualne informacje naukowe i ułatwienie wprowadzenia obowiązku wyładunku.

2.3.

Stada będą zarządzane zgodnie z przedziałami FMSY (gdzie F oznacza śmiertelność połowową) zalecanymi przez Międzynarodową Radę Badań Morza (ICES), zatem uprawnienia do połowów określonego gatunku będą ustalane w najniższym dostępnym przedziale FMSY, jednak będą mogły zostać ustalone również uprawnienia do połowów na poziomach niższych niż te przedziały lub – w określonych sytuacjach i pod warunkiem że stan danej populacji jest powyżej MSY Btrigger (punkt odniesienia dla biomasy stada tarłowego) – zgodnie z najwyższym dostępnym w danym momencie przedziałem FMSY.

2.4.

Uprawnienia do połowów ustala się w każdym przypadku w sposób zapewniający mniejsze niż 5 % prawdopodobieństwo zmniejszenia się biomasy stada tarłowego poniżej punktu odniesienia Blim (limitu punktu odniesienia biomasy stada tarłowego).

2.5.

Przy przydzielaniu uprawnień do połowów państwa członkowskie uwzględnią prawdopodobny skład połowów dokonanych przez statki biorące udział w połowach.

2.6.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia – w drodze aktów delegowanych – środków technicznych związanych ze specyfikacją cech lub ograniczeniami narzędzi połowowych w celu poprawy ich selektywności, zmniejszenia niezamierzonych połowów lub zminimalizowania wpływu na ekosystem, a także z określaniem minimalnych rozmiarów do celów ochrony, oraz środków dotyczących obowiązku wyładunku.

3.   Uwagi ogólne

3.1.

EKES uważa, że ustanowienie wieloletniego planu jest odpowiednim środkiem zagwarantowania średnio- i długoterminowej eksploatacji zasobów ryb w wodach zachodnich.

3.2.

Jednakże Komitet uważa, że w toku ustanawiania planu należy uwzględnić specyfikę i różnice pomiędzy strefami połowów w wodach północno-zachodnich i południowo-zachodnich, zgodnie z różnymi specyfikacjami flot, ich działalnością połowową i czasem trwania rejsów połowowych.

3.3.

EKES kładzie nacisk na fakt, że plan powinien przyczynić się do osiągnięcia wszystkich celów WPRyb, w związku z czym przy nadawaniu uprawnień do połowów powinno mieć się na uwadze badania dotyczące wpływu społeczno-ekonomicznego i próg zdolności ekonomicznej dla każdego rodzaju działalności objętego regulacją, który to aspekt nie występuje we wniosku dotyczącym rozporządzenia.

3.4.

Komitet jest zaniepokojony konsekwencjami zastosowania kryterium ostrożnościowego w przypadku braku danych naukowych co do niektórych połowów i jego wpływu na bezpośrednie zredukowanie uprawnień do połowów. W związku z tym EKES zwraca się do państw członkowskich i do Komisji Europejskiej o wzmożenie wysiłków związanych z badaniami w celu zwiększenia wiedzy o danych populacjach. Jednocześnie EKES uważa, że w przypadku gdy oceny naukowe dla populacji ryb nie będą miały analitycznego charakteru, nie powinno się w znaczny sposób zmniejszać TAC, dopóki oceny nie poprawią się.

3.5.

W przypadku połowów wielogatunkowych, dla których rozpoznano uwzględniony w planie problem gatunków dławiących, mogących sparaliżować połowy głównych gatunków, o których mowa, EKES uważa, że niezbędna jest analiza możliwości wykluczenia ich z systemu całkowitego dopuszczalnego połowu (TAC), proponując poprzez regionalizację alternatywne środki gospodarowania gwarantujące dobry stan ich populacji.

3.6.

Specyfikacja związana z pewnymi gatunkami i strefami wymaga gospodarowania połowami, które będzie efektywne, gdy umożliwi się stworzenie podobszarów zarządzania wewnątrz tego samego rejonu ICES. Komitet nalega, aby Komisja uwzględniła tę możliwość w rozporządzeniu.

4.   Uwagi szczegółowe

4.1.

W art. 1 ustanawia się wykaz gatunków, który utrudnia zarządzanie połowami wielogatunkowymi, obejmujący gatunki głębokowodne będące przedmiotem odrębnego rozporządzenia o TAC i kwotach, a ponadto obowiązującego w okresach dwuletnich, w związku z czym Komitet uważa, że uwzględnienie wykazu wprowadza zamieszanie. Wspomniane gatunki charakteryzują się niską ilością połowów lub ich brakiem w niektórych państwach członkowskich i są uznawane za przyłów, jak w przypadku beryksów (Beryx spp.). Ponadto morlesz bogar (Pagellus bogaraveo) w rejonie 9a charakteryzuje się pewnymi właściwościami związanymi z obszarami połowów (wybrzeża atlantyckie i śródziemnomorskie, gdzie nie stosuje się TAC i kwot) i udziałem flot krajów trzecich, w związku z czym EKES uważa, że nie ma sensu uwzględniać go w wykazie, zważywszy że nie wiadomo, w jakim stopniu kraje te są gotowe dostosować zarządzanie jego połowami do zasad i interesów UE.

4.2.

Istnieją również gatunki takie jak labraks (Dicentrarchus labrax) i witlinek (Merlangius merlangus) w rejonie 9a, które nie podlegają pod system TAC i kwot, w związku z czym Komitet uznaje za stosowne wyeliminowanie ich z wykazu. Inne gatunki, takie jak dorsz atlantycki (Gadus morhua), witlinek (Merlangius merlangus) w podobszarze 7 czy plamiak (Melanogrammus aeglefinus), charakteryzują się bardzo niską kwotą w niektórych państwach członkowskich, w związku z czym mogą być w oczywisty sposób ograniczające dla określonych flot, i być uznawane za gatunki dławiące. Komitet również uznaje za konieczne usunięcie ich z wykazu.

4.3.

Zauważono również szereg błędów w definicji i zasięgu jednostek funkcjonalnych homarca (Nephrops norvegicus), w związku z czym EKES uznaje za konieczną ich weryfikację.

4.4.

Komitet uważa, że oszacowanie uprawnień do połowów zgodnie z MSY, tak jak określono w art. 3, 4 i 5, zakłada rozpatrywanie jedynie czynników związanych z ochroną populacji. Plan powinien przyczyniać się do osiągnięcia wszystkich celów WPRyb, zgodnie z art. 2 rozporządzenia (UE) nr 1380/2013, a nie skupiać się jedynie na czynnikach środowiskowych, uwzględniając czynniki społeczne i ekonomiczne, tak aby unikać nagłych zmian w uprawnieniach do połowów w kolejnych latach.

4.5.

Aby uniknąć sytuacji, gdy roczny plan zarządzania uprawnieniami połowowymi opóźni wprowadzenie planu wieloletniego, i w celu wsparcia udziału zainteresowanych stron w podejmowaniu decyzji współprawodawcy powinni zmodyfikować art. 4 wniosku dotyczącego planu zarządzania tak, aby uwzględnić podstawę prawną do zatwierdzenia reguł eksploatacji zgodnych z zasadami WPRyb, poprzez regionalizację.

4.6.

Art. 5 ust. 2 stanowi, że stosuje się kryterium ostrożnościowe w zarządzaniu połowami w przypadkach, gdy nie są dostępne wystarczające informacje naukowe. EKES sugeruje ustanowienie w ramach planu, za pomocą EFMR, skutecznych mechanizmów, które umożliwią lepsze uzyskiwanie informacji naukowych w terminie i z częstotliwością konieczną do tego, aby uniknąć zamknięcia połowów.

4.7.

Art. 9 stanowi, że przy przydzielaniu uprawnień do połowów państwa członkowskie uwzględniają prawdopodobny skład połowów dokonanych przez statki biorące udział w połowach wielogatunkowych. Komitet uważa, że ta zasada znacznie wykracza poza przepisy art. 17 rozporządzenia (UE) nr 1380/2013, które dotyczą przydziału przez państwa członkowskie uprawnień do połowów.