KOMISJA EUROPEJSKA

Strasburg, dnia 12.12.2017

COM(2017) 763 final

Zalecenie

DECYZJA RADY

upoważniająca do rozpoczęcia negocjacji w sprawie umowy o partnerstwie między Unią Europejską a członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku

UZASADNIENIE

1. KONTEKST WNIOSKU

Przyczyny i cele wniosku

Celem niniejszej inicjatywy jest odnowienie umowy o partnerstwie z członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP). Obecnie stosunki te są regulowane umową z Kotonu, która stanowi, że strony muszą przystąpić do negocjacji osiemnaście miesięcy przed jej wygaśnięciem w lutym 2020 r.

Celem wniosku jest zawarcie kompleksowej umowy z 79 państwami będącymi obecnie sygnatariuszami umowy z Kotonu, z naciskiem na realizację zarówno wspólnych interesów, jak i szczególnych interesów UE (np. w kwestii migracji; pokoju i bezpieczeństwa oraz inwestycji), wykraczając poza podejście „uniwersalne” i jeszcze bardziej odchodząc od dynamiki typu darczyńca–beneficjent.

Uwzględniając pozytywne rezultaty i słabe strony obecnie obowiązującej umowy z Kotonu oraz zmieniony kontekst i bieżące polityki unijne – a także po przyjęciu perspektywy długoterminowej wykraczającej poza 2020 r. – UE wskazała nadrzędne interesy strategiczne, do których realizacji należy dążyć. Mianowicie: 1) stworzenie partnerstwa politycznego ukierunkowanego na budowanie pokojowych, stabilnych, dobrze zarządzanych, zamożnych oraz odpornych państw i społeczeństw; 2) przyspieszenie postępów na drodze do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju; 3) budowanie skutecznych sojuszy w ramach struktur międzynarodowych w celu wspierania działań globalnych. Wymienione cele ogólne przekładają się na bardziej szczegółowe cele określone w odniesieniu do każdego obszaru priorytetowego.

Aby poczynić postępy w osiąganiu tych celów, należy dokonać ponownego przeglądu stosunków długoterminowych, które w tym czasie znacznie się zmieniły, by były one adekwatne do zakładanych celów. Należy to uczynić przy pełnym poszanowaniu dla zachowania bardzo solidnych stworzonych przez ten czas fundamentów oraz opierając się na nich. W związku z tym kwestią absolutnie priorytetową jest pełne uwzględnienie wzmocnionych ram i tendencji na szczeblu regionalnym, które pojawiły się na obszarze Afryki, Karaibów i Pacyfiku.

W związku z tym celem jest zawarcie nowej umowy, na którą złożą się trzy porozumienia regionalne oparte na wspólnej podstawie. Środek ciężkości będą stanowiły porozumienia regionalne określające priorytety dla poszczególnych regionów w odniesieniu do państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Wspólna podstawa, która ma zastosowanie do wszystkich członków partnerstwa, będzie zawierać wykaz ogólnych celów, zasad i priorytetów oraz umożliwi ściślejszą współpracę na szczeblu międzynarodowym.

Porozumienia regionalne będą stanowiły protokoły do umowy i będą zapewniały kompleksowe ramy prawne stosunków. Jednocześnie – dzięki zastosowaniu uproszczonej procedury przeglądu trzech omawianych porozumień regionalnych – umowa umożliwi elastyczne dostosowanie się do zmieniających się okoliczności. Konieczne będzie uznanie i uwzględnienie w ramach partnerstwa zwiększonej roli organizacji (sub-)regionalnych, szczególnie w kwestii zarządzania omawianymi porozumieniami regionalnymi.

Partnerstwo będzie w zróżnicowanym stopniu otwarte na zaangażowanie lub przyłączanie innych państw, które wyznają te same wartości i przyczyniają się do osiągania celów partnerstwa. Szczególnie istotne jest na przykład umożliwienie wzmocnienia podejścia opartego na „traktowaniu Afryki jako całości”, przy jednoczesnym poszanowaniu istniejących dwustronnych układów o stowarzyszeniu z państwami Afryki Północnej. Rola społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego zostanie wzmocniona nie tylko w ramach partnerstwa, lecz również pod względem pełnienia funkcji kluczowych podmiotów, które pomogą w osiągnięciu zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu w swoich państwach i regionach. Struktura instytucjonalna będzie odzwierciedlać te przemiany oraz zostanie uproszczona i usprawniona.

Należy zauważyć, że kompleksowa umowa, która ma zostać zawarta, ma kształtować stosunki z krajami partnerskimi na wszystkich szczeblach politycznych, niezależnie do tego, czy będzie to szczebel krajowy, (sub-)regionalny, czy też szczebel partnerstwa, oraz że nadal najbardziej istotny jest szczebel krajowy, również w świetle zasady pomocniczości. Podobnie jak w przypadku innych umów przedmiotowa umowa nie będzie ograniczona czasowo, ale będzie przewidywać możliwość jej wypowiedzenia na wniosek jednej ze stron.

Kraje partnerskie wyraziły chęć zawarcia odnowionej, prawnie wiążącej umowy o partnerstwie z UE, opartej na fundamentach określonych w ramach obecnie obowiązującej umowy z Kotonu. Ponadto podczas spotkań konsultacyjnych kraje partnerskie wyraziły ogólne uznanie dla proponowanego wzmocnionego podejścia regionalnego.

W interesie UE i partnerów leży terminowe zakończenie negocjacji, aby uniknąć powstania politycznej próżni po 2020 r.

Należy utworzyć zespół negocjacyjny złożony z Komisji i Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa. Zespołowi negocjacyjnemu powinna przewodniczyć Komisja we współpracy z Wysokim Przedstawicielem. Oprócz właściwych służb Komisji w skład zespołu negocjacyjnego wejdzie również Europejska Służba Działań Zewnętrznych.

Zgodnie z art. 18 ust. 4 Traktatu UE Wysoki Przedstawiciel / Wiceprzewodniczący zapewni spójność i koordynację unijnych działań zewnętrznych w odniesieniu do tych złożonych negocjacji.

Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

Niniejszy wniosek w sprawie kompleksowej umowy jest całkowicie spójny z powiązanymi politykami UE.

Zgodnie z Globalną strategią na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej ma on na celu promowanie szeregu uniwersalnych i niepodzielnych wartości, zintegrowanego podejścia do konfliktów i kryzysów, jak również konkretnych środków ukierunkowanych na zwalczanie terroryzmu i przeciwdziałanie radykalizacji, które ostatecznie mają się przyczynić do budowania pokojowych, stabilnych, dobrze zarządzanych oraz odpornych państw i społeczeństw. We wniosku podkreśla się także potrzebę budowania skutecznych sojuszy w ramach struktur międzynarodowych, zgodnie z podstawową zasadą multilateralizmu. Ponadto wniosek ma na celu utrzymanie i wzmocnienie kluczowej roli dialogu na wszystkich szczeblach politycznych. Zgodnie ze zmienionym Europejskim konsensusem w sprawie rozwoju w centrum nowego partnerstwa znajdzie się osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju, a w szczególności eliminacja ubóstwa.

Wniosek opracowano również w oparciu o istniejące strategie (uwzględniając późniejsze zmiany) dotyczące stosunków między UE a różnymi regionami AKP – w szczególności na podstawie wspólnej strategii Afryka-UE z 2007 r., wspólnej strategii partnerstwa UE-Karaiby z 2012 r. oraz strategii na rzecz wzmocnionego partnerstwa z wyspami Pacyfiku. z 2006 r. Trzy proponowane porozumienia w praktyce zastąpią i usprawnią te strategie.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi polityki handlowej wniosek ma na celu stworzenie nowych możliwości dla trwałego wzrostu gospodarczego, niebieskiej i zielonej gospodarki oraz małych i średnich przedsiębiorstw, a także wsparcie bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi polityki migracyjnej partnerstwo zapewni kompleksowe i oparte na poszanowaniu praw podejście do migracji i mobilności. Działanie to będzie miało na celu lepszą organizację legalnej migracji, wspieranie dobrze zorganizowanej mobilności, maksymalizację jej wpływu na rozwój, a także zapobieganie i zwalczanie migracji nieuregulowanej, eliminację handlu ludźmi i utworzenie mechanizmu pozwalającego zapewnić skuteczne powroty i readmisję.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi polityki ochrony środowiska we wniosku podkreśla się potrzebę podjęcia natychmiastowego i szybkiego działania mającego na celu przeciwdziałanie degradacji środowiska i zmianie klimatu, które to kwestie stanowią poważne zagrożenie dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju, a w niektórych przypadkach nawet dla przetrwania całych grup ludności.

Wniosek zachowuje również pełną spójność z szeregiem innych istotnych unijnych strategii politycznych związanych z ustalonymi priorytetami, takich jak strategie polityczne w zakresie energii, kształcenia, zatrudnienia oraz badań naukowych i innowacji.

2. PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

Podstawa prawna

Klasyfikację umowy międzynarodowej można ustalić dopiero w końcowej części negocjacji na podstawie treści i celów umowy. W związku z tym Komisja przedkłada swoje zalecenie dotyczące decyzji Rady w sprawie rozpoczęcia negocjacji zgodnie z art. 218 ust. 3 i 4 TFUE, które stanowią proceduralną podstawę prawną.

Pomocniczość

W perspektywie krótko- i długoterminowej Europa będzie musiała zmierzyć się z szeregiem wyzwań, a także będzie miała okazję wykorzystać szereg możliwości, a czynności te będą wymagały podjęcia wspólnych działań i skoordynowanych wysiłków w ramach szeregu strategii polityki wewnętrznej i zewnętrznej. Dzięki obszernemu zestawowi strategii i instrumentów UE jest dobrze przygotowana do tego, by stawić czoła takim wyzwaniom i wykorzystać pojawiające się możliwości.

Działanie na poziomie UE wnosi wartość dodaną pod względem oddziaływania politycznego i gospodarczego. Przykładowo globalna sieć delegatur UE zapewnia obecność UE w państwach, w których wiele państw członkowskich nie ma swojego przedstawicielstwa. Szczebel unijny wyjątkowo dobrze nadaje się do budowania strategicznych sojuszy z dużą liczbą członków partnerstwa, które pozwalają wspierać międzynarodowe działania zgodnie z interesami UE. Należy również zauważyć, że niektóre obszary polityki – szczególnie handel – podlegają wyłącznym kompetencjom UE.

We wniosku rozszerza się ponadto na przedmiotowe partnerstwo wewnętrzne zobowiązanie UE do przestrzegania zasady pomocniczości. Aby uniknąć powielania lub pokrywania się różnych ram i struktur, przewiduje się, że działania będą podejmowane na poziomie politycznym, który jest dla nich najbardziej odpowiedni.

Proporcjonalność

Przedmiotowa inicjatywa jest bezpośrednio ukierunkowana na osiągnięcie unijnych celów w zakresie działań zewnętrznych, zgodnie z art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej, i przyczynia się do realizacji politycznego priorytetu UE, jakim jest „silniejsza pozycja UE na arenie międzynarodowej”. Jest ona zgodna z postanowieniem zawartym w globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej, które mówi, że aby zrealizować priorytety działań zewnętrznych UE, należy współdziałać z innymi i przebudować partnerstwa zewnętrzne w sposób odpowiedzialny. We wniosku nie proponuje się utworzenia nowych struktur lub nałożenia na UE dodatkowych obciążeń – przeciwnie, proponuje się usprawnienie funkcjonowania istniejących instytucji, uproszczenie procedur i instrumentów oraz ułatwienie interakcji między różnymi szczeblami zarządzania 1 .

3. WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

Oceny ex post / kontrole sprawności obowiązującego prawodawstwa

W ramach szczegółowej oceny przeanalizowano wyniki pierwszych 15 lat obowiązywania umowy z Kotonu.

Odnotowano znaczne postępy w kwestii dialogu politycznego prowadzonego na szczeblu krajowym i regionalnym, co pomogło wzmocnić najważniejsze elementy w państwach AKP. Umowa z Kotonu przyczyniła się do zwiększenia wzajemnego zrozumienia i zintensyfikowania współpracy w zakresie kwestii związanych z bezpieczeństwem oraz stanowiła pierwszy krok na drodze do pogłębionej współpracy w dziedzinie migracji, co z kolei utorowało drogę dla procesu rabackiego, procesu chartumskiego i procesu z Valletty. Wymiana handlowa znacznie wzrosła, a umowy o partnerstwie gospodarczym stanowią główny rezultat obowiązywania umowy z Kotonu. Ponadto poczyniono znaczne postępy w kwestiach rozwoju społecznego i stabilizacji makroekonomicznej w państwach AKP.

W ramach oceny zwrócono również uwagę, że niezbędne są dalsze wysiłki, aby w pełni osiągnąć cele umowy z Kotonu. Co więcej, chociaż te cele są wciąż istotne, odnoszą się tylko do części poważnych zmian, które zaszły w ostatnich latach w kontekście globalnym. W ramach oceny stwierdzono, że należy dokonać przeglądu ogólnych celów pod kątem nowych wyzwań i możliwości stojących przed UE i jej partnerami. Zalecono również przeprowadzenie przeglądu struktury instytucjonalnej, aby zwiększyć poziom spójności między poszczególnymi ramami polityki i usprawnić proces decyzyjny.

Konsultacje z zainteresowanymi stronami

Przeprowadzono konsultacje z szeregiem zainteresowanych stron.

Rozpoczęto pierwszą rundę konsultacji obejmującą konsultacje społeczne i wymianę informacji z delegaturami Unii. Wyniki tej rundy konsultacji wzbogaciły ocenę umowy z Kotonu i ocenę skutków, które stanowiły podstawę dla wspólnego komunikatu z listopada 2016 r. Druga runda konsultacji odbyła się po opublikowaniu komunikatu z 2016 r. – tym razem skoncentrowano się przede wszystkim na decydentach. Coraz częściej opowiadano się za wzmocnieniem przepisów, które umożliwiają skuteczniejsze promowanie istotnych interesów UE (szczególnie w dziedzinie migracji i inwestycji). Panowała powszechna zgoda co do konieczności uwzględnienia nowej dynamiki regionalnej oraz uniknięcia pokrywania się różnych ram politycznych i prawnych. Istniały jednak różnice zdań w kwestii stopnia, w jakim należy wprowadzić regionalizację, a w kilku przypadkach niektórzy uczestnicy zgłaszali wątpliwości, czy prawnie wiążąca umowa przyczyni się do wytworzenia wartości dodanej.

Przy różnych okazjach zasięgano opinii Parlamentu Europejskiego i na bieżąco go informowano, zarówno przed publikacją wspólnego komunikatu, jak i po jego publikacji. W rezolucji z października 2016 r. podkreślono potrzebę zawarcia odnowionej, prawnie wiążącej umowy wraz z trzema wzmocnionymi regionalnymi partnerstwami, co jest w pełni zgodne z niniejszym wnioskiem.

W odniesieniu do nawiązywania współpracy z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku w komunikacie z Waigani przyjętym podczas szczytu szefów państw AKP, który odbył się w Papui-Nowej Gwinei w 2016 r., stwierdzono, że należy dążyć do zawarcia odnowionego, prawnie wiążącego partnerstwa z UE opartego na fundamentach określonych w umowie z Kotonu, a także do pogłębienia dialogu politycznego i zintensyfikowania współpracy międzynarodowej.

Ponadto komisarz Neven Mimica i dwóch doradców wysokiego szczebla (Louis Michel i Pascal Lamy) przeprowadziło szereg spotkań konsultacyjnych w państwach Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Ogólnie można stwierdzić, że proponowane przez UE podejście zostało odebrane pozytywnie, a szczególnie kwestia przesunięcia nacisku na trzy regiony i ich priorytety szczegółowe. Jednocześnie wielu rozmówców podkreśliło wagę zachowania spójności państw AKP. Co istotne, duży nacisk położono na konieczność znacznego zwiększenia możliwości inwestycyjnych i ułatwienia rozwoju sektora prywatnego.

Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej

Skorzystanie z zewnętrznej wiedzy eksperckiej w znacznym stopniu wspomogło prace nad niniejszym wnioskiem. Przeprowadzono serię dyskusji panelowych z udziałem ekspertów i dokonano przeglądu istniejącej literatury naukowej, co wniosło wkład w opracowywanie nie tylko ogólnej oceny umowy z Kotonu, oceny skutków, komunikatu, lecz również zalecenia.

Ocena skutków

Spośród możliwych wariantów, które pojawiły się w wyniku procesu konsultacji, pełną analizą w ramach oceny skutków objęto wyłącznie te, w przypadku których istniało duże prawdopodobieństwo realizacji (większości) celów UE. Obecnie obowiązująca umowa z Kotonu stanowiła punkt odniesienia, względem którego oceniono wszystkie warianty.

W wyniku systematycznej analizy różnych skutków poszczególnych wariantów stwierdzono, że najlepszym sposobem na osiągnięcie celów UE jest zawarcie umowy składającej się z części ogólnej, która ma zastosowanie dla wszystkich, i z trzech solidnych partnerstw regionalnych. Uznano, że ten wariant umożliwia zachowanie wszystkich pozytywnych aspektów obecnej umowy z Kotonu, a jednocześnie ułatwia stworzenie odpowiednich warunków umożliwiających UE osiągnięcie jej nowych celów. Cele te obejmują skuteczniejsze zabezpieczenie swoich interesów politycznych i gospodarczych, zwiększenie wywieranego wpływu na arenie międzynarodowej oraz poprawę szans na realizację agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. Ponadto – uwzględniwszy pogłębioną dynamikę regionalizacji – uznano, że preferowany wariant stwarza największe możliwości dostosowywania działań do różnych warunków.

Rada ds. Kontroli Regulacyjnej wydała w lipcu 2016 r. pozytywną opinię na temat oceny skutków. Niniejszy wniosek jest całkowicie zgodny z wariantem zalecanym w ocenie skutków, co szczegółowo określono we wspólnym komunikacie przyjętym w listopadzie 2016 r.

Prawa podstawowe

Jednym z celów proponowanego partnerstwa, w pełni zgodnym z przepisami Traktatu UE, jest promowanie praw człowieka i podstawowych wolności (a także demokracji, praworządności i dobrych rządów). Jeżeli zrezygnuje się z wiążącego prawnie charakteru partnerstwa, te zobowiązania przepadną – taka sytuacja byłaby niepożądana, jeżeli weźmiemy pod uwagę zmieniającą się scenę międzynarodową i rosnące na niej w siłę potęgi, które niekoniecznie podzielają te wartości i zasady. Niniejszy wniosek zapewnia również możliwość lepszego umocowania praw podstawowych i dialogu politycznego w regionalnych ramach i systemach.

4. WPŁYW NA BUDŻET

Nie przewiduje się wywarcia przez niniejszą inicjatywę nowego znaczącego wpływu na budżet – chociaż należy zauważyć, że poziom zasobów, z których mogą być finansowane działania zewnętrzne UE, zostanie określony w kontekście przeglądu wieloletnich ram finansowych (WRF).

W kontekście instrumentów finansowych Europejski Fundusz Rozwoju (EFR) stanowił główny instrument wspierający inicjatywy dotyczące państw i regionów AKP. EFR jest funduszem pozabudżetowym finansowanym bezpośrednio ze składek wnoszonych przez państwa członkowskie UE.

5. ELEMENTY FAKULTATYWNE

Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

W niniejszym wniosku przewiduje się przyjęcie planów wdrożenia na poszczególnych szczeblach dialogu. We wniosku przewiduje się również utworzenie systemu monitorowania postępów, przy wykorzystaniu konkretnych wskaźników i mierzalnych rezultatów, głównie w oparciu o istniejące inicjatywy.

Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku

W niniejszym wniosku przewiduje się przyjęcie jednej umowy składającej się z następujących głównych elementów:

·części ogólnej, która ma zastosowanie do wszystkich członków partnerstwa i na którą składają się: część podstawowa (obejmująca nadrzędne cele i zasady, priorytety strategiczne i przepisy dotyczące współpracy międzynarodowej), ramy instytucjonalne, środki współpracy i przepisy końcowe;

·oddzielne porozumienia regionalne zawierające cele szczegółowe i priorytety w odniesieniu do odpowiednio państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Te trzy porozumienia, które przyjmą formę protokołów załączonych do części ogólnej umowy, zastąpią obecne partnerstwa regionalne.

Część podstawowa

Część 1 (Postanowienia ogólne) zawiera ogólne cele i zasady. Celem jest przyjęcie umowy ramowej, która w jak największym stopniu umożliwi UE realizację jej strategicznych interesów i której głównym elementem będzie agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. Wprowadza się trzy nadrzędne cele, które są następnie doprecyzowane w ramach sześciu obszarów priorytetowych. Współpraca międzynarodowa stanowi priorytet, który jest traktowany oddzielnie. Sekcja dotycząca zasad odzwierciedla powszechnie przyjęte normy w zakresie stosunków zewnętrznych UE oraz współpracy międzynarodowej: multilateralizm, podejścia uwzględniające udział wielu zainteresowanych stron, komplementarność i pomocniczość, wzajemna odpowiedzialność. Szczególny nacisk kładzie się na dialog polityczny i spójność polityki na rzecz rozwoju.

Część 2 (Wspólne priorytety) zawiera bardziej precyzyjne informacje na temat kwestii związanych z sześcioma obszarami priorytetowymi. Sekcje „Prawa człowieka, podstawowe wolności, demokracja, praworządność i dobre rządy” (tytuł I), „Pokój, bezpieczeństwo i sprawiedliwość” (tytuł IV) „Migracja i mobilność” (tytuł V) są oparte na umowie z Kotonu i są zgodne z istniejącymi postanowieniami w ramach stosunków zewnętrznych UE. Konkretniej rzecz ujmując, w sekcji na temat migracji wzywa się kraje partnerskie – stosując podejście oparte na poszanowaniu praw i podkreślając korzystne aspekty dobrego zarządzania migracją – do utworzenia skuteczniejszych mechanizmów na rzecz strategii politycznych z zakresu powrotu i readmisji. W sekcjach „Zrównoważony rozwój gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu” (tytuł II), „Środowisko i zmiana klimatu” (tytuł III), „Rozwój społeczny i godność ludzka” (tytuł VI) wprowadzono kilka istotnych zmian względem umowy z Kotonu, między innymi z powodu przyjęcia agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. W tym sensie strony zdecydowanie się zobowiązują do podjęcia konkretnych działań mających na celu osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju, a także, gdy to możliwe, wykroczenie poza te cele. Duży nacisk kładzie się na bezpośrednie inwestycje zagraniczne i rozwój sektora prywatnego, z myślą o tworzeniu nowych możliwości gospodarczych oraz lepszych i liczniejszych miejsc pracy dla wszystkich.

Część 3 (Współpraca międzynarodowa) dotyczy zasad i mechanizmów, w oparciu o które UE i członkowie partnerstwa podejmują działania, gdy dążą do współpracy na arenie międzynarodowej. Osiągnięcie rezultatów będzie wymagało zarówno zwiększenia wagi lub organizowania posiedzeń ministerialnych, jak i wzmocnienia lub utworzenia konkretnych mechanizmów koordynacyjnych w ramach kluczowych organizacji i gremiów międzynarodowych. Przewiduje się również możliwość zaangażowania innych zainteresowanych podmiotów.

Porozumienie UE–Afryka

Sekcja 1 (Podstawa współpracy) zawiera opis celów i zasad porozumienia UE–Afryka, które wykraczają poza zakres obecnego wspólnego partnerstwa Afryka–UE (wspólna strategia Afryka–UE) i mają pomóc w jego zintegrowaniu. Celem jest pogłębienie wymiaru politycznego w relacjach między UE a państwami afrykańskimi poprzez uzgodnienie nowych, rozszerzonych i jednolitych wytycznych oraz wdrożenie ich w obrębie ram prawnych odnowionego partnerstwa z państwami Afryki Subsaharyjskiej, przy jednoczesnym zachowaniu obecnych układów o stowarzyszeniu z państwami Afryki Północnej.

Sekcja 2 (Priorytety strategiczne) zawiera informacje na temat szeregu konkretnych działań, które UE i państwa Afryki podejmą w sześciu obszarach priorytetowych. Wprowadza się kilka znaczących zmian w sekcjach „Zrównoważony rozwój gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu” (tytuł III) i „Mobilność i migracja” (tytuł V). Jeżeli chodzi o rozwój gospodarczy, niniejszy wniosek zawiera zalecenia dotyczące szeregu działań w trzech kluczowych kierunkach, które uznano za sprzyjające większym przepływom inwestycji i rozwojowi sektora prywatnego. Jeżeli chodzi o migrację, w niniejszym wniosku podkreśla się, że legalna mobilność może pozytywnie wpłynąć zarówno na państwa wysyłające, jak i przyjmujące, ale jednocześnie przewiduje się również bardziej rygorystyczne mechanizmy mające zagwarantować, że państwa będą szybciej udzielać odpowiedzi na wnioski o readmisję, a także przepisy służące zintensyfikowaniu współpracy w zakresie zarządzania granicami i zwalczaniu handlu ludźmi. W porozumieniu UE–Afryka wyszczególniono również szereg konkretnych działań w zakresie pokoju i bezpieczeństwa, w szczególności w następujących obszarach: walka z terroryzmem (tytuł I), „Prawa człowieka i demokratyczne rządy” (tytuł II), „Rozwój społeczny i godność ludzka” (tytuł IV) oraz „Zmiana klimatu i zrównoważenie środowiskowe” (tytuł VI). Choć wspomniane działania oczywiście zmierzają do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju, obejmują one również realizację wizji przedstawionych przez UE i UA w ich najbardziej aktualnych dokumentach strategicznych (Agenda 2063 w odniesieniu do Afryki; Globalna strategia na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej oraz Europejski konsensus w sprawie rozwoju).

Struktura instytucjonalna porozumienia UE–Afryka opiera się na zmienionych ramach, które opracowano głównie na podstawie istniejących platform dialogu oraz które przypisują Unii Afrykańskiej (UA) bardziej znaczącą rolę.

Porozumienie UE–Karaiby

Sekcja 1 (Podstawa współpracy) zawiera opis celów i zasad porozumienia UE–Karaiby, którego podstawę stanowi wspólna strategia partnerstwa UE-Karaiby i które ją zastępuje. Co ważne, w porozumieniu uznaje się ścisłe powiązania między Karaibami a regionami najbardziej oddalonymi oraz krajami i terytoriami zamorskimi.

Sekcja 2 (Priorytety strategiczne) zawiera informacje na temat szeregu konkretnych działań, które UE i państwa Karaibów podejmą w czterech obszarach priorytetowych. Przy jednoczesnym podkreśleniu kluczowego znaczenia współpracy regionalnej, nacisk zostanie położony na cztery zagadnienia: wpływ zmian klimatu na zasoby naturalne, przy szczególnym uwzględnieniu kwestii zrównoważenia środowiskowego i zarządzania klęskami żywiołowymi (tytuł I); konieczność skoncentrowania wysiłków na najważniejszych sektorach strategicznych związanych z niebieskim wzrostem, energią i turystyką (tytuł II); propagowanie działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa ludzkiego, ze szczególnym uwzględnieniem przestępczości zorganizowanej i przemocy (ze względu na płeć i grup przestępczych), a także ustanawiania mechanizmów w dziedzinie polityki podatkowej zgodnych ze światowymi normami (tytuł III); nierówności i równouprawnienie płci, a także na szczególną sytuacji Haiti, jako jedynego w regionie kraju o statusie kraju najsłabiej rozwiniętego (tytuł IV).

Struktura instytucjonalna porozumienia UE–Karaiby opiera się na zmienionych ramach instytucjonalnych (opisanych w części III części ogólnej), które opracowano głównie na podstawie istniejących platform dialogu.

Porozumienie UE – państwa Pacyfiku

Sekcja 1 (Podstawa współpracy) zawiera opis celów i zasad nowego porozumienia UE – państwa Pacyfiku. Co ważne, w porozumieniu uznaje się ścisłe szczególne powiązania UE z krajami i terytoriami zamorskimi.

Sekcja 2 (Priorytety strategiczne) zawiera informacje na temat szeregu konkretnych działań, które UE i państwa Pacyfiku podejmą w czterech obszarach priorytetowych. Odzwierciedlając specyfikę regionu i uwzględniając kluczowe znaczenie współpracy regionalnej, nacisk zostanie położony na cztery zagadnienia: zmiana klimatu i zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi, w tym zarządzanie oceanami i zarządzanie klęskami żywiołowymi (tytuł I); szereg specjalnie wybranych sektorów strategicznych, w szczególności rybołówstwo, zrównoważona energia, niebieski wzrost i turystyka (tytuł II); propagowanie praw człowieka i działań mających na celu zapobieganie konfliktom, a także ustanawianie mechanizmów dotyczących polityki podatkowej, przy uwzględnieniu kwestii rajów podatkowych (tytuł III); rozwój społeczny i spójność społeczna w odniesieniu do różnych rodzajów słabych stron (tytuł IV).

Struktura instytucjonalna porozumienia UE – państwa Pacyfiku opiera się na zmienionych ramach instytucjonalnych (opisanych w części III części ogólnej), które opracowano głównie na podstawie istniejących platform dialogu.

Zróżnicowana współpraca

Ta część jest poświęcona środkom współpracy – zarówno finansowym, jak i niefinansowym – które umożliwią osiągnięcie celów ogólnych i szczegółowych określonych zarówno w części podstawowej, jak i w trzech porozumieniach. Stwierdza się, że współpracę należy zróżnicować tak, aby odzwierciedlała różnorodność warunków w poszczególnych krajach i regionach. Powtarza się, że UE jest zobowiązana do zapewnienia najbardziej potrzebującym dostatecznej pomocy rozwojowej i zwiększenia jej skuteczności zgodnie z przyjętymi na świecie zasadami. Podkreśla się jednocześnie, że państwa AKP muszą zmobilizować środki publiczne i prywatne i rozpocząć reformy swoich polityk podatkowych, uwzględniając przeciwdziałanie nielegalnym przepływom finansowym. UE będzie również dążyć do podjęcia efektywniejszej współpracy z krajami o średnich dochodach, aby zająć się problemami w zakresie narażenia i nierówności wewnątrz państw, ale jednocześnie aby stwarzać możliwości dla przedsiębiorstw i obywateli z UE oraz wspierać współpracę na rzecz osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju zarówno w regionach, w których te państwa się znajdują, jak i w ujęciu ogólnoświatowym.

Ramy instytucjonalne

Ta część dotyczy uczestników partnerstwa i struktury instytucjonalnej zarówno na poziomie partnerstwa, jak i na poziomie trzech porozumień. W kwestii uczestników potwierdza się, że głównymi rozmówcami UE są państwa, chociaż rządy narodowe muszą podjąć dalsze wysiłki w celu większego zaangażowania parlamentów narodowych i lokalnych władz państwowych. Jednocześnie proponuje się wzmocnienie roli organizacji regionalnych i kontynentalnych zarówno w zarządzaniu trzema porozumieniami regionalnymi, jak i w ich wdrażaniu. Proponuje się również wzmocnienie roli społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego nie tylko w ramach partnerstwa, lecz również pod względem pełnienia funkcji kluczowych, które pomogą w osiągnięciu zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu w poszczególnych państwach i regionach. Nowa struktura instytucjonalna odzwierciedla wzmocniony polityczny charakter partnerstwa, a także przeniesienie środka ciężkości w kierunku trzech regionów. Usprawnia ona istniejące struktury i zmniejsza ich skutki operacyjne, a za jej podstawę służą głównie istniejące regionalne platformy dialogu politycznego.

Aspekty proceduralne

Komisja podaje niniejsze zalecenie wraz z załącznikiem do wiadomości publicznej natychmiast po jego przyjęciu. Komisja zaleca, aby wytyczne negocjacyjne zostały podane do wiadomości publicznej natychmiast po ich przyjęciu.

Zalecenie

DECYZJA RADY

upoważniająca do rozpoczęcia negocjacji w sprawie umowy o partnerstwie między Unią Europejską a członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 218 ust. 3 i 4,

uwzględniając zalecenie Komisji Europejskiej,

odnotowując, że w art. 218 TFUE określono jednolitą procedurę negocjowania umów zawieranych pomiędzy Unią a państwami trzecimi,

mając na uwadze, że należy rozpocząć negocjacje prowadzące do zawarcia odnowionej umowy o partnerstwie z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku,

mając na uwadze, że planowana umowa o partnerstwie między Unią Europejską a członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku obejmuje szerokie spektrum polityk, w tym kwestie dotyczące polityki zagranicznej, Wysoki Przedstawiciel powinien zapewnić spójność wszystkich działań zewnętrznych Unii zgodnie z art. 18 ust. 4 Traktatu UE,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Komisję i Wysokiego Przedstawiciela upoważnia się do prowadzenia w imieniu Unii negocjacji w sprawie umowy o partnerstwie z członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku.

Zespołowi negocjacyjnemu przewodniczy Komisja. W skład zespołu wchodzi również Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa.

Artykuł 2

Wytyczne negocjacyjne przedstawiono w załączniku i zostaną one podane do wiadomości publicznej po ich przyjęciu.

Artykuł 3

Negocjacje prowadzi się w porozumieniu z [nazwa komitetu specjalnego do uzupełnienia przez Radę].

Artykuł 4

Niniejsza decyzja jest skierowana do Komisji.

Sporządzono w Strasburgu dnia r.

(1)    Zob. również „Dlaczego UE powinna podjąć działania”, ocena skutków, SWD(2016) 380 final, s. 18.

KOMISJA EUROPEJSKA

Strasburg, dnia12.12.2017

COM(2017) 763 final

ZAŁĄCZNIK

do zalecenia w sprawie

decyzji Rady

upoważniającej do rozpoczęcia negocjacji w sprawie umowy o partnerstwie między Unią Europejską a członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku

ZAŁĄCZNIK

Spis treści

1.CHARAKTER I ZAKRES UMOWY

2.CZĘŚĆ PODSTAWOWA

3.POROZUMIENIE UE–AFRYKA

4.POROZUMIENIE UE–KARAIBY

5.POROZUMIENIE UE – PAŃSTWA PACYFIKU

6.ZRÓŻNICOWANA WSPÓŁPRACA

7.RAMY INSTYTUCJONALNE

8.PRZEPISY KOŃCOWE

1.CHARAKTER I ZAKRES UMOWY

Celem negocjacji jest zawarcie wzmocnionego partnerstwa między Unią Europejską (UE) a państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Celem jest zawarcie nowej umowy składającej się ze wspólnej podstawy i trzech porozumień regionalnych. Wspólna podstawa, która ma zastosowanie do wszystkich członków partnerstwa, będzie zawierać wykaz ogólnych celów, zasad i priorytetów oraz umożliwi ściślejszą współpracę na szczeblu międzynarodowym. Środek ciężkości będą stanowiły porozumienia regionalne określające priorytety dla poszczególnych regionów w odniesieniu do państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku, z uwzględnieniem zwiększonej dynamiki regionalnej i wzrostu znaczenia organizacji regionalnych. Partnerstwo będzie w zróżnicowanym stopniu otwarte na zaangażowanie lub przyłączanie innych państw, które wyznają te same wartości i przyczyniają się do osiągania celów partnerstwa.

Nowa umowa ma ustanawiać kompleksowe partnerstwo polityczne stanowiące ramy stosunków między stronami i przynoszące korzystne dla obu stron wyniki w zakresie wspólnych i zbieżnych interesów. W tym celu umowa będzie służyć, po pierwsze, budowaniu pokojowych i odpornych państw i społeczeństw, maksymalizacji korzyści płynących z dobrze zarządzanej migracji oraz zapewnieniu pełnego wywiązywania się z międzynarodowych zobowiązań w zakresie praw człowieka, podstawowych wolności i zasad demokracji. Po drugie, celem umowy będzie pogłębienie zrównoważonego rozwoju w oparciu o wdrożenie agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 oraz porozumienia klimatycznego z Paryża, a także pobudzenie inwestycji i tworzenie miejsc pracy dla wszystkich. Po trzecie, umowa ułatwi przyjmowanie wspólnych stanowisk na forum światowym, umacniając multilateralizm i oparty na zasadach porządek międzynarodowy.

Porozumienia regionalne stanowią protokoły do umowy i zapewniają kompleksowe ramy prawne dla wzajemnych stosunków. Jednocześnie protokół umożliwia elastyczne dostosowanie do zmieniających się warunków poprzez zmianę trzech porozumień regionalnych w drodze procedury uproszczonej.

Umowa będzie obejmować dostosowaną strukturę instytucjonalną, co służy zapewnieniu uproszczenia i większej spójności obowiązujących obecnie ram oraz umożliwieniu szybszego i skuteczniejszego podejmowania decyzji i działań. Umowa będzie stanowić również, że strony przyjmują podejście uwzględniające udział wielu zainteresowanych stron, wzmacniając rolę społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego.

2.CZĘŚĆ PODSTAWOWA

CZĘŚĆ 1 WSPÓLNE PRZEPISY

Tytuł I Cele

Umowa będzie stanowić, że stronom 1 przyświecają następujące wspólne cele:

stworzenie partnerstwa politycznego ukierunkowanego na budowanie pokojowych, stabilnych, dobrze zarządzanych, zamożnych oraz odpornych państw i społeczeństw;

·przyspieszenie postępów na drodze do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju, a w szczególności eliminacji ubóstwa, z uwzględnieniem zróżnicowanych potrzeb i priorytetów poszczególnych państw;

·budowanie skutecznych sojuszy w ramach struktur międzynarodowych w celu wspierania działań globalnych.

W szczególności strony zobowiążą się do podjęcia konkretnych działań na rzecz:

·poszanowania praw człowieka, podstawowych wolności, demokracji, praworządności i dobrych rządów;

·pobudzania trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu i tworzenia godziwych miejsc pracy dla wszystkich;

·ochrony środowiska, przeciwdziałania zmianie klimatu i promowania zrównoważonej energii;

·promowania pokoju, bezpieczeństwa i sprawiedliwości;

·przekształcenia mobilności i migracji w możliwości oraz wspólnego rozwiązywania problemów;

·wspierania rozwoju społecznego i godności ludzkiej.

Tytuł II Zasady

Umowa będzie stanowić, że cele partnerstwa, których podstawą jest prawnie wiążący system, będą realizowane w duchu równości, niedyskryminacji, solidarności i wzajemnego szacunku.

Umowa podtrzyma zobowiązanie stron do umocnienia regularnego dialogu politycznego na wszystkich poziomach i w formie najodpowiedniejszej dla osiągnięcia celów partnerstwa.

W umowie wyrażone zostanie poparcie stron na rzecz silnego i skutecznego wielostronnego systemu oraz ich determinacja w dążeniu do współpracy w ramach wielostronnych forów i organizacji międzynarodowych w kwestiach leżących we wspólnym i światowym interesie.

Umowa potwierdzi, że cele partnerstwa będą realizowane w oparciu o zintegrowane podejście zawierające elementy polityczne, gospodarcze, społeczne, kulturowe oraz kwestię ochrony środowiska.

Umowa będzie stanowić, że strony będą podejmować decyzje i działania na najwłaściwszym poziomie zgodnie z zasadą komplementarności i zasadą pomocniczości. Aby skuteczniej i wydajniej realizować cele partnerstwa, można prowadzić współpracę z formalnymi i doraźnymi strukturami regionalnymi.

Umowa będzie stanowić, że strony będą promować podejście oparte na porozumieniu zainteresowanych stron poprzez promowanie uczestnictwa wielu różnych podmiotów w procesach dialogu i współpracy.

Umowa będzie stanowić, że strony powinny zapewnić, aby podejmowano wszystkie niezbędne środki w celu nadania skuteczności postanowieniom umowy.

Tytuł III Dialog polityczny

Umowa podtrzyma zobowiązanie stron do dalszego rozwoju i umocnienia dialogu politycznego obejmującego wszystkie określone w niej obszary, cele i zadania.

Dialog ma (i) sprzyjać wzajemnemu zrozumieniu stanowisk i interesów poszczególnych stron oraz (ii) przyczyniać się do osiągnięcia celów umowy poprzez ułatwienie i umożliwianie skutecznej współpracy w zakresie wszystkich kwestii stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania, na szczeblu krajowym i regionalnym, oraz poprzez umożliwienie regularnej koordynacji w zakresie międzynarodowych i światowych kwestii leżących we wspólnym interesie. Celem dialogu może być również dalszy rozwój nowych inicjatyw realizujących wspólne cele, wspólnie uzgodnione priorytety i programy, w tym poprzez ustanowienie nowych form i formatów współpracy.

Dialog będzie prowadzony regularnie, w elastyczny i dopasowany do potrzeb sposób. Dialog będzie prowadzony w najodpowiedniejszej formie i na najodpowiedniejszym szczeblu, w tym na szczeblu krajowym, regionalnym, kontynentalnym lub na szczeblu wszystkich państw AKP. W ramach dialogu wykorzystywane będą w pełni wszystkie możliwe kanały, w tym w kontekście spotkań międzynarodowych.

Tytuł IV Spójność polityki na rzecz rozwoju

W umowie zostanie uznane, że osiągnięcie zintegrowanych i powiązanych celów określonych w agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 wymaga wspierających ram polityki na różnych poziomach oraz proaktywnych podejść, których celem jest osiągnięcie synergii między poszczególnymi strategiami. W tym celu strony wyrażą zgodę na wywiązanie się we własnym zakresie ze swoich zobowiązań w dążeniu do osiągnięcia spójności polityki w celu zapewnienia, aby prowadzona przez nie polityka sprzyjała ich zrównoważonemu rozwojowi zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym.

W umowie obie strony zobowiążą się do podjęcia indywidualnych i wspólnych działań w celu maksymalizacji korzyści i minimalizacji negatywnych skutków, jakie mogą wynikać z ich polityki dla drugiej strony. Obie strony zobowiążą się również do poinformowania drugiej strony w ramach ustalonej struktury instytucjonalnej o inicjatywach i środkach, które mogą wywrzeć istotne skutki zewnętrzne względem drugiej strony, oraz, w razie potrzeby, do konsultowania się ze sobą w tym zakresie i w ramach takiej ustalonej struktury.

CZĘŚĆ 2 PRIORYTETY STRATEGICZNE

Tytuł I Prawa człowieka, podstawowe wolności, demokracja, praworządność i dobre rządy

Umowa będzie zawierać postanowienia, w ramach których strony potwierdzą swoje zobowiązanie do promowania, ochrony i przestrzegania uniwersalnych wartości, jakimi są demokracja, prawa człowieka, podstawowe wolności, dobre rządy i praworządność, poszanowanie godności ludzkiej i zasad niedyskryminacji, równości i solidarności. Strony będą promować te wartości w oparciu o pełne poszanowanie zasad przewidzianych w Karcie Narodów Zjednoczonych i w prawie międzynarodowym.

Umowa zapewni, aby poszanowanie praw człowieka, podstawowych wolności, zasad demokracji oraz praworządności tworzyło podwaliny polityki krajowej i międzynarodowej stron oraz stanowiło istotny element umowy. Dobre rządy również będą stanowiły podwaliny polityki krajowej i międzynarodowej stron oraz podstawowy element umowy. W umowie zostanie uznane również, że niedociągnięcia w dążeniach do osiągnięcia i zapewnienia podstawowych i fundamentalnych elementów stanowią poważne wyzwania na drodze do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju.

Umowa będzie propagować politykę opartą na prawach, obejmującą wszystkie prawa człowieka i zapewniającą równy dostęp do szans dla wszystkich członków społeczeństwa, niezależnie od ich pochodzenia etnicznego, płci, wieku, niepełnosprawności, religii, światopoglądu, orientacji seksualnej i tożsamości płciowej, statusu imigracyjnego lub innych czynników. Umowa będzie również zawierać zobowiązanie do zwalczania rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i powiązanych form nietolerancji.

Umowa, w uznaniu znaczenia pluralistycznych społeczeństw, będzie zawierać zobowiązanie stron do propagowania procesów politycznych sprzyjających włączeniu społecznemu, promowania odpowiedzialnych i przejrzystych instytucji oraz wspierania partycypacyjnego podejmowania decyzji i publicznego dostępu do informacji. Umowa będzie zawierać zobowiązanie do promowania wolności wypowiedzi i niezależności mediów jako filarów demokracji oraz do ułatwienia, utrzymania i zwiększenia otwartej i prorozwojowej przestrzeni dla społeczeństwa obywatelskiego.

Umowa będzie zawierać postanowienia dotyczące zapewnienia wszystkim obywatelom i przedsiębiorstwom dostępu do skutecznego i niezależnego wymiaru sprawiedliwości oraz skutecznej i niezależnej pomocy prawnej.

Umowa będzie zawierać postanowienia mające na celu wsparcie inicjatyw na rzecz przeciwdziałania korupcji, zapewnienia większej przejrzystości i odpowiedzialności w zakresie finansowania publicznego i świadczenia usług publicznych, skuteczniejszego poboru podatków, przeciwdziałania uchylaniu się od opodatkowania i unikaniu opodatkowania oraz spełnienia światowych standardów w zakresie zarządzania w kwestiach podatkowych. W tym zakresie szczególną uwagę należy poświęcić właściwemu wykorzystaniu zewnętrznej pomocy finansowej UE.

Umowa będzie zawierać postanowienie zobowiązujące strony do współpracy w zakresie rozwoju wiarygodnego i skutecznego systemu statystycznego zapewniającego dane statystyczne potrzebne do wsparcia i monitorowania procesu reform oraz zrównoważonego rozwoju.

Tytuł II Zrównoważony rozwój gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu

Umowa będzie stanowić, że zrównoważony wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. W umowie uznane zostanie również znaczenie pełnego i produktywnego zatrudnienia i godnej pracy z punktu widzenia dobrobytu.

Umowa będzie również stanowić, że strony podejmą współpracę w celu stworzenia odpowiednich warunków na potrzeby wzmocnienia rozwoju inwestycji, handlu i sektora prywatnego we wszystkich sektorach, w tym w rolnictwie, przemyśle i usługach.

Dialog gospodarczy

Umowa będzie zawierać postanowienia dotyczące dialogu gospodarczego, który ma zapewnić lepsze zrozumienie podstaw gospodarki obu stron, co ułatwi proces reformy gospodarczej. Strony wyrażą zgodę na wymianę informacji i poglądów dotyczących polityki makroekonomicznej i reform strukturalnych oraz na wspólną analizę kwestii gospodarczych leżących we wspólnym interesie, w tym na przykład ram polityki fiskalnej i pieniężnej oraz instrumentów służących wykonaniu tych ram.

Umowa będzie również zawierać postanowienia dotyczące współpracy w zakresie opracowania i wdrożenia należytego systemu zarządzania finansami publicznymi, zgodnego z podstawowymi zasadami skuteczności, przejrzystości i rozliczalności.

Rozwój inwestycji i sektora prywatnego

W umowie zostanie uznane, że kluczowym celem partnerstwa jest znaczne zwiększenie możliwości stojących przed obywatelami i przedsiębiorstwami z UE i państw AKP w ramach dążenia do zapewnienia dobrobytu oraz lepszych i liczniejszych miejsc pracy dla wszystkich.

Strony będą współpracować w celu stworzenia korzystnego środowiska gospodarczego, aby w znacznym stopniu zwiększyć poziom trwałych i odpowiedzialnych przepływów inwestycyjnych korzystnych dla obu stron. Strony będą promować rozwój atrakcyjnego i stabilnego środowiska (obustronnych) inwestycji, z poszanowaniem kompetencji UE i jej państw członkowskich, poprzez wspieranie stałych, przejrzystych i otwartych zasad obowiązujących inwestorów oraz poszukiwania mechanizmów ułatwiających przepływy inwestycyjne, w szczególności lepszych warunków inwestycji, transferu kapitału, technologii i wymiany informacji na temat możliwości inwestycyjnych.

Strony będą wspierać rolę mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MMŚP) jako kluczowych podmiotów umożliwiających wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu, a także zrównoważony rozwój. W tym celu strony będą współpracować na rzecz umożliwienia skutecznego włączenia MMŚP zarówno z UE, jak i z państw AKP do łańcucha dostaw i łańcucha wartości.

Strony umocnią współpracę na rzecz większego włączenia społecznego pod względem finansowym i dostępu do finansowania poprzez wykorzystanie wielu różnych usług finansowych i innowacyjnych instrumentów i mechanizmów finansowych, w tym poprzez wspieranie i rozwój bezpiecznych, odpowiednio nadzorowanych i otwartych systemów finansowych w celu zwiększenia dostępności kredytów dla sektora prywatnego.

Strony uznają, że odpowiednia infrastruktura – w tym transport, energia, woda, sieci połączeń cyfrowych – a także badania i innowacje są kluczowymi czynnikami umożliwiającymi trwały wzrost gospodarczy. Strony w większym stopniu będą również współpracować w dziedzinie kształcenia i szkolenia technicznego i zawodowego oraz będą pracować nad tym, aby takie kształcenie i szkolenie w większym stopniu odpowiadało potrzebom na lokalnym rynku pracy oraz umiejętnościom, na które jest zapotrzebowanie.

Strony potwierdzą konieczność poszanowania i promowania podstawowych norm pracy przez sektor prywatny oraz w ramach działań inwestycyjnych. Strony potwierdzą zasadę wolności zrzeszania się oraz swoje zobowiązanie do promowania i skutecznego wdrażania norm pracy i norm społecznych uznanych na forum międzynarodowym, potwierdzonych przez MOP i inne właściwe struktury. Strony zobowiążą się również to tworzenia lepszych i liczniejszych miejsc pracy, co przyczynia się do ekonomicznego i społecznego wzmocnienia pozycji młodzieży oraz osób najuboższych i osób wrażliwych społecznie, w szczególności kobiet i dziewcząt.

Strony zapewnią wdrożenie i przestrzeganie zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw i odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej, w tym odpowiedzialności fiskalnej i środowiskowej, przejrzystości i rozliczalności, zgodnie z wytycznymi i zasadami uznanymi na forum międzynarodowym.

Współpraca handlowa

Strony uznają znaczenie handlu i inwestycji z punktu widzenia ogólnych stosunków między państwami AKP a UE oraz rozwoju gospodarki państw AKP. Strony zgodzą się wspierać wzajemny handel i inwestycje, co zwiększy ich integrację z gospodarką światową.

Strony odnowią swoje zobowiązanie do wywiązywania się ze swoich obowiązków przyjętych w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO) oraz do dalszej realizacji celów WTO.

Strony podejmą wszystkie niezbędne środki, aby czerpać korzyści wynikające ze stabilnych i przewidywalnych ram, jakie stanowią umowy o partnerstwie gospodarczym – co dotyczy między innymi możliwości, w razie potrzeby, rozszerzenia i pogłębienia umów zgodnie z klauzulami rendez-vous i za zgodą odpowiednich stron – oraz inne preferencyjne systemy handlowe.

Strony potwierdzą, że poszanowanie praw człowieka, zasad demokracji i praworządności, nierozprzestrzenianie broni masowego rażenia oraz dobre rządy stanowią istotne i podstawowe elementy umów o partnerstwie gospodarczym.

Strony zgodzą się promować uczestnictwo społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego, w szczególności MŚP, w dialogach dotyczących handlu i powiązanych kwestii, a także we wdrażaniu umów o partnerstwie gospodarczym.

Strony zgodzą się uczestniczyć w dialogu na odpowiednich poziomach (na poziomie wszystkich państw AKP, na szczeblu regionalnym i na szczeblu krajowym) oraz współpracować na forach międzynarodowych w kwestiach związanych z handlem. Strony uzgodnią ramy instytucjonalne odpowiednie do prowadzenia takiego dialogu.

Strony potwierdzą swoje zobowiązanie do uwzględniania kwestii zrównoważonego rozwoju, w tym jego społecznego i środowiskowego wymiaru, we wszystkich wzajemnych stosunkach handlowych oraz do zacieśnienia współpracy i dialogów w tych obszarach.

Strony potwierdzą swoje poszczególne zobowiązania wynikające z instrumentów międzynarodowych w obszarze handlu usługami oraz do zacieśnienia dialogu i współpracy w tym obszarze na odpowiednich szczeblach. W stosownych przypadkach strony ponownie potwierdzą również zobowiązania w konkretnych obszarach, takich jak transport morski i technologie informacyjno-komunikacyjne.

Strony w równym stopniu potwierdzą swoje indywidualne zobowiązania wynikające z międzynarodowych umów i innych instrumentów w obszarach związanych z handlem, takich jak prawa własności intelektualnej, eliminacja barier pozataryfowych, skuteczna i solidna polityka konkurencji, w tym przejrzystość, jeżeli chodzi o dotacje publiczne, ułatwienia celne i ułatwienia w handlu, harmonizacja przepisów, standaryzacja i certyfikacja oraz środki sanitarne i fitosanitarne, a także uściślą współpracę w tych obszarach na odpowiednich szczeblach.

Tytuł III Środowisko i zmiana klimatu

W umowie zostanie uznane, że degradacja środowiska i zmiana klimatu poważnie zagrażają osiągnięciu zrównoważonego rozwoju, a w rezultacie stanowią duże ryzyko dla (jakości) życia obecnych i przyszłych pokoleń, zagrażając pokojowi i stabilności oraz wzrostowi gospodarczemu.

Strony zobowiążą się do współpracy na rzecz przyspieszenia postępów w zakresie realizacji powiązanych celów agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 oraz wdrożenia porozumienia klimatycznego z Paryża. Strony zobowiążą się do zintensyfikowania współpracy i stworzenia w ramach struktur międzynarodowych skutecznych sojuszy w stosownych kwestiach, w szczególności w zakresie zmiany klimatu, zrównoważonej energii, zarządzania oceanami i różnorodności biologicznej. Strony zgodzą się również uwzględnić cele dotyczące zrównoważenia środowiskowego i zmiany klimatu we wszystkich obszarach polityki, planach i inwestycjach, a także zwiększyć współpracę z samorządami terytorialnymi, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i sektorem prywatnym.

Strony uznają, że zarządzanie negatywnymi skutkami zmiany klimatu i ich ograniczenie wymaga podjęcia ambitnych działań zarówno w zakresie łagodzenia, jak i przystosowania się do zmiany klimatu, w tym w zakresie zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi. W tym celu strony zgodzą się podjąć ambitne, mierzalne i sprawiedliwe zobowiązania w zakresie łagodzenia zmiany klimatu, uwzględniając odmienne uwarunkowania poszczególnych państw i zmieniające się realia i zdolności gospodarcze. Strony zgodzą się również na włączenie do procesów krajowych planów przystosowania się do zmiany klimatu oraz na wymianę doświadczeń w celu osiągnięcia zrównoważonego rozwoju odpornego na zmianę klimatu.

Strony będą wspierać ochronę zasobów naturalnych, w tym gruntów i wód, ich zrównoważone wykorzystanie oraz zrównoważone zarządzanie tymi zasobami, propagowanie podejść w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym i praktyk w zakresie zrównoważonej konsumpcji i produkcji, a także ochronę różnorodności biologicznej i ekosystemów oraz zrównoważone zarządzanie w tym zakresie, w tym w dziedzinie leśnictwa i zwalczania nielegalnego handlu dziką fauną i florą oraz drewnem. Aby oceany były zdrowe i produktywne, strony będą promować ochronę i odbudowę ekosystemów morskich, a także ochronę zasobów oceanicznych i zrównoważone zarządzanie takimi zasobami oraz zrównoważone rybołówstwo.

W ramach intensyfikacji współpracy strony wezmą pod uwagę:

·szczególnie trudną sytuację małych rozwijających się państw wyspiarskich, w szczególności wobec zagrożeń powodowanych zmianą klimatu;

·narażenie państw na nasilanie się problemów związanych z suszami, niedoborem wody, degradacją gleby i pustynnieniem;

·powiązania między strategiami i działaniami w zakresie zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi i przystosowaniem się do zmiany klimatu, a także ich ścisły związek z odpornością, łagodzeniem zmiany klimatu, usługami ekosystemowymi i bezpieczeństwem żywnościowym oraz powiązanie z przymusowym wysiedlaniem, migracją i bezpieczeństwem.

Tytuł IV Pokój, bezpieczeństwo i sprawiedliwość

Promowanie pokoju, stabilności i bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa ludzkiego i odporności, zostanie uznane w umowie za kluczowy warunek zapewnienia zrównoważonego rozwoju i dobrobytu. W umowie ponownie zostanie stwierdzone, że zapewnienie zrównoważonego rozwoju bez zagwarantowania pokoju i bezpieczeństwa nie jest możliwe, a bez zagwarantowania rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu nie można zapewnić trwałego pokoju i bezpieczeństwa.

Strony będą stosować zintegrowane podejście do konfliktów i kryzysów, w tym działania w zakresie zapobiegania konfliktom i kryzysom i ich rozwiązywania oraz dążenia mediacyjne, odnosząc się również do potencjału militarnego i cywilnego poszczególnych podmiotów oraz ich interakcji. Strony będą działać w ścisłej współpracy z organizacjami regionalnymi i kontynentalnymi, a także z ONZ. Strony będą propagować sprzyjające włączeniu społecznemu mechanizmy i struktury partycypacyjne na rzecz dialogu i budowania konsensusu z udziałem lokalnych społeczności i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

Strony będą współpracować w celu lepszego zarządzania zasobami naturalnymi, w tym w obszarze przemysłu wydobywczego, z korzyścią dla całego społeczeństwa oraz aby zapobiegać nielegalnemu wykorzystaniu zasobów naturalnych i nielegalnemu handlowi takimi zasobami, które to działania przyczyniają się do powstawiania i utrzymywania się konfliktów.

Strony zobowiążą się do zintensyfikowania wspólnych działań na rzecz zapobiegania międzynarodowemu terroryzmowi i brutalnemu ekstremizmowi i zwalczania tych zjawisk, z pełnym poszanowaniem praworządności, prawa międzynarodowego, praw człowieka, przepisów dotyczących ochrony uchodźców i międzynarodowego prawa humanitarnego.

Strony umocnią swoją gotowość do zwalczania wszelkich form przestępczości zorganizowanej i nielegalnego handlu, w tym handlu ludźmi, narkotykami i materiałami niebezpiecznymi.

Strony zobowiążą się do podejmowania współpracy w kwestii przeciwdziałania wykorzystywaniu ich systemów finansowych do prania dochodów z działalności przestępczej (w tym z nielegalnego handlu i korupcji) oraz finansowaniu terroryzmu.

Strony zobowiążą się do rozwiązania kwestii bezkarności na wszystkich poziomach, a w szczególności w przypadku najpoważniejszych przestępstw o wymiarze międzynarodowym. W tym celu strony potwierdzą swoją gotowość do podejmowania działań na rzecz wdrożenia Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego oraz, w stosownych przypadkach, powiązanych instrumentów, uznając jednocześnie komplementarność roli krajowych organów wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych i Międzynarodowego Trybunału Karnego w dążeniu do zapewnienia sprawiedliwości i pojednania.

Strony potwierdzą swoje zobowiązanie do przeciwdziałania rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia oraz środków jej przenoszenia poprzez pełne przestrzeganie istniejących zobowiązań wynikających z traktatów i umów międzynarodowych o rozbrojeniu i nierozprzestrzenianiu broni masowego rażenia oraz innych mających zastosowanie zobowiązań międzynarodowych. Strony zgodzą się, że stanowi to zasadniczy element umowy.

Strony zintensyfikują swoje działania w ramach zwalczania nielegalnej produkcji, przekazywania, wprowadzania do obrotu, nadmiernego gromadzenia i niekontrolowanego rozpowszechniania min przeciwpiechotnych i innych wybuchowych pozostałości wojennych, a także broni strzeleckiej i broni lekkiej. Strony uznają również znaczenie krajowych systemów kontroli przekazywania broni zgodnie z międzynarodowymi umowami standaryzacyjnymi.

Strony zobowiążą się do ochrony infrastruktury krytycznej, łagodzeniu zagrożeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych (CBRJ) będących zagrożeniami naturalnymi, przypadkowymi i zagrożeniami wynikającymi z działalności przestępczej, a także do wzmocnienia lotnictwa cywilnego i bezpieczeństwa morskiego, w tym w ramach zwalczania piractwa i zbrojnych napaści na statki.

Strony zobowiążą się do uściślenia współpracy na rzecz propagowania cyberbezpieczeństwa, zapobiegania i zwalczania przestępczości wykorzystującej zaawansowane technologie, cyberprzestępczości i przestępczości elektronicznej oraz do poprawy bezpieczeństwa sieci w ramach wymiany informacji i praktycznych doświadczeń, zgodnie z ich przepisami i międzynarodowymi zobowiązaniami w zakresie praw człowieka.

Strony zgodzą się współpracować, aby zapewnić wysoki poziom ochrony danych osobowych zgodnie z właściwymi instrumentami i normami międzynarodowymi, w tym w ramach wymiany informacji i wiedzy eksperckiej.

Tytuł V Migracja i mobilność

W umowie zostanie uznane, że przy odpowiednim zarządzaniu migracja i mobilność mogą mieć pozytywny wpływ na zrównoważony rozwój. W umowie uznane zostanie również większe znaczenie migracji i mobilności południe-południe oraz migracji i mobilności spowodowanych zmianami w środowisku, a także przymusowego wysiedlania.

Umowa umocni zobowiązanie stron do intensyfikacji współpracy w celu maksymalizacji korzyści, które może przynieść odpowiednie zarządzanie migracją i mobilnością – na przykład za sprawą przekazów emigrantów, większych inwestycji i transferów wiedzy, technologii, umiejętności i zdolności produkcyjnych na rzecz migrantów, ich rodzin i społeczności w kraju pochodzenia i w kraju docelowym – oraz ograniczenia do minimum negatywnego wpływu na rozwój, takiego jak drenaż mózgów i inne koszty społeczne. Można podejmować dalsze działania w celu umożliwienia członkom diaspory i organizacjom migrantów wzięcia aktywnego udziału w rozwoju ich kraju pochodzenia.

Umowa potwierdzi zobowiązanie stron do sprawiedliwego traktowania obywateli państwa trzeciego legalnie zamieszkujących na ich terytoriach, przyjmowania skutecznej polityki integracji mającej na celu przyznanie im praw i obowiązków porównywalnych z prawami i obowiązkami ich własnych obywateli oraz opracowywania środków zwalczania wszelkich form dyskryminacji.

Umowa umocni zobowiązanie stron do współpracy w zakresie zapobiegania i zwalczania migracji nieuregulowanej, uznając, że zjawisko to ma negatywne skutki dla kraju pochodzenia, kraju tranzytu i kraju docelowego oraz zwiększa ryzyko, że prawa człowieka migrantów będą naruszane, a sami migranci staną się ofiarami handlu ludźmi i wykorzystywania.

Umowa potwierdzi, że prawnym zobowiązaniem każdej ze stron jest bezwarunkowa readmisja własnych obywateli nielegalnie przebywających na terytorium innego państwa będącego stroną oraz zapewnienie sprawnego i skutecznego wywiązania się z tego zobowiązania. W tym celu umowa będzie zawierać konkretne postanowienia dotyczące sposobu wywiązania się z tego zobowiązania w praktyce.

W umowie określone zostanie również zobowiązanie stron do zapewnienia, aby w każdej procedurze podejmowanej w celu zawrócenia imigrantów o nieuregulowanym statusie do ich krajów pochodzenia szanowane były prawa człowieka i godność ludzka. Strony zgodzą się zintensyfikować współpracę w celu ułatwienia zrównoważonej reintegracji migrantów o nieuregulowanym statusie zgodnie z zasadą partnerstwa i wspólnej odpowiedzialności.

W umowie strony wyrażą gotowość na zwiększenie podejmowanych starań w zakresie zapobiegania handlowi ludźmi i przemytowi migrantów oraz zwalczania tych zjawisk, promowania i wspierania zintegrowanego zarządzania granicami, prowadzenia wspólnych dochodzeń finansowych oraz współpracy w zakresie ścigania przestępstw.

Umowa będzie zawierać zobowiązanie stron do wzmocnienia ochrony uchodźców i innych wysiedleńców, niezależnie od ich statusu, zgodnie z prawem międzynarodowym, wspierania ich integracji w krajach przyjmujących oraz wzmocnienia zdolności kraju pierwszego azylu, kraju tranzytu i kraju docelowego. Szczególną uwagę poświęci się migrantom w trudnej sytuacji i ich szczególnym potrzebom.

W umowie uznane zostanie znaczenie przyjęcia kompleksowego, spójnego i zrównoważonego podejścia w zakresie tych licznych, wzajemnie powiązanych obszarów priorytetowych, w oparciu o pełne poszanowanie obowiązków w zakresie pomocy humanitarnej i praw człowieka. Strony będą dążyć do wykorzystywania w jak największym stopniu korzyści płynących z migracji i mobilności oraz wykorzystywania niezbędnych środków nacisku, stosując wszystkie odpowiednie strategie, instrumenty i narzędzia w celu zapewnienia wzajemnego zaangażowania i korzyści stron.

TYTUŁ VI Rozwój społeczny i godność ludzka

Umowa potwierdzi zobowiązanie stron do współpracy w celu eliminacji wszystkich form ubóstwa, zmniejszenia nierówności oraz promowania spójności społecznej, szczególną uwagę poświęcając osobom wrażliwym społecznie i znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji, co ma na celu zapewnienie, aby wszyscy ludzie mieli możliwość zrealizowania swojego potencjału godnie i w zdrowym środowisku oraz aby nikt nie został pozostawiony samemu sobie.

W tym celu strony zintensyfikują swoje działania ukierunkowane na przyspieszenie postępów w zakresie realizacji powiązanych celów agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. Szczególną uwagę poświęci się krajom najbardziej potrzebującym, w szczególności krajom najsłabiej rozwiniętym, krajom dotkniętym konfliktami oraz krajom, w których sytuacja jest niestabilna.

Uznając, że wzrost demograficzny i zmiany demograficzne mogą mieć duży wpływ na korzyści wynikające z rozwoju i na postępy gospodarcze, strony zobowiążą się do współpracy na rzecz ograniczenia do minimum wyzwań związanych ze wzrostem liczby ludności oraz do czerpania korzyści z demograficznej dywidendy.

Równy dostęp do usług społecznych

Umowa będzie promować sprzyjający włączeniu społecznemu i równy dostęp do wysokiej jakości kształcenia na wszystkich poziomach, w tym szkolenia technicznego i zawodowego, w celu zapewnienia, aby każdy zdobył wiedzę i umiejętności, których potrzebuje, aby żyć godnie i mieć swój wkład w dobrobyt swoich społeczności.

Umowa umożliwi przyjęcie podejścia zakładającego uwzględnianie kwestii zdrowia we wszystkich dziedzinach polityki, poprzez eliminację nierówności w zakresie dostępu do opieki zdrowotnej i wprowadzenie uniwersalnego ubezpieczenia zdrowotnego we wszystkich państwach, budowanie silnych i wydajnych systemów opieki zdrowotnej oraz współpracę w sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, w szczególności w kwestii zapobiegania chorobom zakaźnym i niezakaźnym oraz ich leczenia.

Umowa przyczyni się do poprawy dostępu do czystej wody dla wszystkich, w tym za pośrednictwem zrównoważonych i zintegrowanych systemów gospodarki wodnej, a także do niedrogich i odpowiednich mieszkań w ramach ukierunkowanych programów budownictwa mieszkaniowego i lepszych planów rozwoju obszarów miejskich.

Ochrona socjalna

W umowie zostanie uznane, że polityki w zakresie ochrony socjalnej przyczyniają się do transformacji społecznej poprzez propagowanie równości, wspieranie włączenia społecznego i pobudzanie wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu.

W tym celu oraz w celu zapewnienia powszechnego i równego podziału korzyści wynikających ze wzrostu oraz eliminacji ubóstwa do roku 2030 strony zobowiążą się do: tworzenia strategii w zakresie polityki zatrudnienia ukierunkowanych na zapewnienie wszystkim godnej pracy, stosowania redystrybucyjnej polityki publicznej oraz przyjmowania sprzyjających włączeniu społecznemu państwowych strategii i programów ochrony socjalnej, w tym minimum ochrony socjalnej.

Równouprawnienie płci

Umowa potwierdzi, że równość kobiet i mężczyzn, dziewcząt i chłopców jest kluczowa dla zrównoważonego rozwoju, gdyż ma efekt mnożnikowy, jeżeli chodzi o eliminację ubóstwa, osiągnięcie zrównoważonego wzrostu liczby ludności, zwiększenie dobrobytu i umożliwienie rozwoju społeczeństw demokratycznych w oparciu o prawa człowieka, sprawiedliwość społeczną i zrównoważoność.

Strony będą wspierać ochronę i egzekwowanie praw kobiet i dziewcząt oraz wzmocnienie ich pozycji, w tym w kwestiach związanych z ich zdrowiem seksualnym i reprodukcyjnym, a także będą współpracować w celu wyeliminowania wszelkich form dyskryminacji ze względu na płeć oraz przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć.

Strony zapewnią systematyczne uwzględnianie aspektu płci we wszystkich dziedzinach polityki jako kluczowy wkład w skuteczne osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju.

Odporność

Umowa będzie zawierać postanowienia służące wzmocnieniu odporności, w szczególności słabszych grup społecznych, w obliczu nagłych kryzysów środowiskowych i gospodarczych, klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka, konfliktów oraz globalnych zagrożeń dla zdrowia, w tym oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. Strony będą systematycznie włączać ocenę ryzyka i kwestię odporności do swoich działań, zapewniając w ten sposób, aby poszczególne osoby, społeczności, instytucje i państwa mogły być w stanie w lepszy sposób przygotować się do napięć i nagłych sytuacji kryzysowych, opierać się ich skutkom, dostosowywać się do nich i szybko je przezwyciężać, bez uszczerbku dla długoterminowych perspektyw rozwoju.

Kultura i wzajemne zrozumienie

Umowa będzie zawierała zobowiązanie stron do budowania dialogu międzykulturowego i współpracy kulturalnej przy należytym poszanowaniu swojej różnorodności oraz przy jednoczesnym uznaniu uniwersalnych wartości, mając na celu zwiększenie wzajemnego zrozumienia między członkami ich społeczeństw i pogłębienie wiedzy o kulturze poszczególnych państw, a także przeciwdziałanie radykalizacji postaw prowadzącej do aktów przemocy.

CZĘŚĆ 3 WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA

Umowa potwierdzi, że strony zobowiązują się do przestrzegania światowego porządku, którego główną zasadą jest przestrzeganie prawa międzynarodowego i multilateralizm, a ONZ stanowi centralną strukturę, w celu zapewnienia pokoju i sprawiedliwości, dobrobytu, zrównoważonego rozwoju i trwałej ochrony globalnych dóbr wspólnych.

Zobowiązanie to przełoży się na gotowość do zreformowania i wzmocnienia instytucji wielostronnych w celu zwiększenia ich skuteczności, rozliczalności i reprezentatywności. Podobnie zobowiązanie to będzie służyło promowaniu i wspieraniu praworządności i wymiaru sprawiedliwości na poziomie międzynarodowym oraz zapewni, aby wszystkie strony podjęły niezbędne działania w celu ratyfikacji, wdrożenia i wprowadzenia do prawa krajowego kluczowych traktatów i konwencji międzynarodowych.

Umowa w znacznym stopniu umocni zobowiązanie stron do połączenia sił w obszarach, w których partnerstwo może przynieść znaczną wartość dodaną na rzecz wsparcia międzynarodowych działań. Strony zgodzą się na regularne określanie, na poziomie politycznym i operacyjnym, wspólnego stanowiska w zakresie szeregu strategicznych zagadnień, co ma ułatwić podejmowanie skoordynowanych działań w odpowiednim czasie, w tym w zakresie głosowania, na odpowiednich forach międzynarodowych i w ramach inicjatyw. W szczególności strony będą opierać się na posiedzeniach ministerialnych oraz zgodzą się stosować lub tworzyć odpowiednie mechanizmy koordynacji, aby osiągnąć najlepszą współpracę w kontekście Organizacji Narodów Zjednoczonych, Światowej Organizacji Handlu i w miarę możliwości innych międzynarodowych instytucji.

Umowa będzie stanowić, że strony mogą aktywnie dążyć do ścisłej współpracy i budować strategiczne sojusze z państwami trzecimi lub ugrupowaniami trzecimi, które podzielają ich wartości i interesy, aby zwiększyć swoje wpływy dyplomatyczne w strukturach międzynarodowych.

3.POROZUMIENIE UE–AFRYKA

Część 1 PODSTAWA WSPÓŁPRACY

Umowa będzie stanowić, że na partnerstwo UE i Afryki składają się ogólne cele, zasady i zobowiązania określone w części ogólnej umowy oraz cele i zobowiązania szczegółowe określone w niniejszym protokole.

Umowa pogłębi istniejące stosunki między Unią Europejską a Afryką oraz ustanowi wzajemnie korzystne partnerstwo polityczne, pozwalające na realizację agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i kluczowych interesów każdej ze stron.

W szczególności strony podejmą konkretne środki, aby:

·budować pokojowe i odporne społeczeństwa i uwzględniać dynamikę zmian demograficznych i mobilności, aby sprostać uzasadnionym ambicjom obecnych i przyszłych europejskich i afrykańskich pokoleń;

·przeciwdziałać zmianie klimatu i zapewnić sprawiedliwy dostęp do zasobów naturalnych i zrównoważone zarządzanie takimi zasobami, aby uwolnić niewykorzystane możliwości gospodarcze, chronić różnorodność biologiczną oraz zapobiegać wszelkim przypadkom nielegalnego wykorzystywania zasobów, w tym w celu podtrzymywania konfliktów;

·osiągnąć równouprawnienie płci, wspierać aspiracje młodzieży oraz zwalczać wszelkie formy dyskryminacji i marginalizacji, które mogą sprzyjać brutalnemu ekstremizmowi;

·wspierać publiczne i prywatne inwestycje oraz stworzyć godne miejsca pracy dla wszystkich;

·zmniejszyć nierówności i promować ochronę socjalną w celu eliminacji ubóstwa i rozwiązania problemu negatywnych skutków przedłużających się kryzysów humanitarnych.

Umowa zastąpi i zaktualizuje wspólną strategię Afryka–UE. Umowa będzie również odnosić się do dokumentów kluczowych dla obu stron, szczególnie do afrykańskiego programu działań do roku 2063, globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej oraz Europejskiego konsensusu w sprawie rozwoju.

Umowa będzie zawierać zobowiązanie stron do wdrożenia porozumienia UE–Afryka w ramach kolejnych planów działania na poziomie krajowym, regionalnym i kontynentalnym. W umowie wprowadzony zostanie system monitorowania postępów, wykorzystujący dialog na wszystkich szczeblach, oparty na przejrzystych wskaźnikach i mierzalnych wynikach, mający zapewnić, by wdrażanie odbywało się zgodne z planem.

W umowie uznane zostaną szczególne powiązania między regionami najbardziej oddalonymi oraz krajami i terytoriami zamorskimi UE a licznymi państwami afrykańskimi.

Umowa będzie stanowić, że strony mogą poddawać protokół przeglądowi regularnie oraz w stosownych przypadkach, aby przystosowywać go do zmieniających się okoliczności.

Część 2 PRIORYTETY STRATEGICZNE

Tytuł I Pokój i bezpieczeństwo

W umowie potwierdzone zostanie zobowiązanie stron do promowania pokoju w ramach pogłębionego partnerstwa na rzecz bezpieczeństwa na szczeblu krajowym, regionalnym i kontynentalnym, aby osiągnąć stabilność i dobrobyt w Afryce oraz zapobiec wystąpieniu negatywnych efektów zewnętrznych w Europie.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze pokoju i bezpieczeństwa:

·zintensyfikować współpracę koordynację i dialog, począwszy od zapobiegania i wczesnego ostrzegania, aż po trwałe budowanie pokoju dzięki zarządzaniu kryzysami i stabilizacji;

·ukierunkować działania na kluczowe czynniki decydujące o braku stabilności, które obejmują: dostęp do gruntów i zasobów naturalnych, sporne granice, bezpieczeństwo żywnościowe i wodne oraz przymusowe wysiedlenia;

·zapewnić, aby zbrodnie wojenne i naruszenia prawa człowieka, w tym rekrutacja dzieci-żołnierzy oraz przemoc ze względu na płeć, nie pozostawały nieukarane;

·zapewnić pełną operacyjność afrykańskiej architektury pokoju i bezpieczeństwa(APSA) w ramach intensywniejszych działań członków UA i REC służących zapewnieniu stabilności finansowania wszystkich działań na rzecz pokoju i bezpieczeństwa podejmowanych na kontynencie oraz poprzez lepsze dostosowanie instrumentów UE do celów wsparcia niezbędnych działań operacyjnych i powiązanych potrzeb w zakresie budowania zdolności;

w obszarze terroryzmu i przestępczości zorganizowanej:

·zwalczać wszelkie formy terroryzmu, uwzględniając czynniki, które mogą tworzyć otoczenie sprzyjające radykalizacji i rekrutacji;

·zwalczać przestępczość zorganizowaną i wszystkie formy nielegalnego handlu (np. ludźmi, bronią, narkotykami, materiałami niebezpiecznymi, dziką fauna i florą, dobrami kultury);

·zwiększyć bezpieczeństwo morskie, w tym rozwiązać problem aktów piractwa i zbrojnych napaści na statki.

Tytuł II Prawa człowieka i demokratyczne rządy

Umowa wzmocni gotowość stron do propagowania i podkreślania wagi demokracji, propagowania i ochrony praw człowieka oraz zapewnienia odpowiedzialnych, przejrzystych rządów sprzyjających włączeniu społecznemu, zapewniających odpowiednią przestrzeń, w której obywatele i grupy społeczeństwa obywatelskiego mogą wyrażać swoje aspiracje w zakresie kształtowania polityki.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze praw człowieka, podstawowych wolności i demokracji:

·zapewnić pełne wdrożenie Afrykańskiej karty praw człowieka i ludów oraz Afrykańskiej karty na rzecz demokracji, wyborów i dobrych rządów;

·w pełni stosować zasadę niedyskryminacji ze względu na przynależność etniczną, płeć, wiek, niepełnosprawność, religię lub przekonania, orientację seksualną – kładąc nacisk na uchylenie dyskryminujących przepisów;

·wspierać dialog i współpracę w kwestii zniesienia kary śmierci i zwalczania wszelkich form tortur i złego traktowania;

·zapewnić wiarygodne i przejrzyste wybory sprzyjające włączeniu społecznemu, zgodnie z cyklami wyborczymi i postanowieniami konstytucyjnymi;

·wspierać prerogatywy legislacyjne, budżetowe i nadzorcze wybranych parlamentów krajowych;

·propagować pluralistyczne społeczeństwa oraz chronić i rozszerzać przestrzeń dla instytucji społeczeństwa obywatelskiego w zakresie rzecznictwa i kształtowania polityki;

w obszarze praworządności, wymiaru sprawiedliwości i dobrych rządów:

·tworzyć sprzyjające włączeniu społecznemu, odpowiedzialne i przejrzyste instytucje publiczne, w tym szerzej stosować rozwiązania w zakresie administracji elektronicznej;

·zwalczać korupcję i wprowadzać przepisy w celu ograniczenia nielegalnych przepływów finansowych, nadużyć finansowych i przestępczości zorganizowanej;

·podejmować współpracę w kwestii przeciwdziałania wykorzystywaniu systemów finansowych, instytucji finansowych i określonych niefinansowych przedsiębiorstw i zawodów do prania dochodów z działalności przestępczej (w tym z nielegalnego obrotu i korupcji) oraz finansowaniu terroryzmu, zgodnie z normami międzynarodowymi;

·zapewnić zrównoważone zarządzanie przychodami z zasobów naturalnych i przeprowadzić reformy w celu zapewnienia sprawiedliwej, uczciwej i zrównoważonej polityki podatkowej;

·promować dostęp do wymiaru sprawiedliwości, a w szczególności niezależność sądów do celów sprawiedliwego i terminowego wymierzania sprawiedliwości;

·zwalczać oszustwa podatkowe, uchylanie się od opodatkowania i agresywne planowanie podatkowe, kładąc szczególny nacisk na zwiększanie przejrzystości podatkowej, wymiany informacji i uczciwej konkurencji podatkowej, zgodnie ze stosownymi normami i ramami międzynarodowymi;

Tytuł III Zrównoważony rozwój gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu

Umowa wzmocni stosunki gospodarcze i handlowe między stronami, poprawi stabilność makroekonomiczną i finansową, wesprze możliwości inwestycyjne i rynkowe – w tym w ramach Planu inwestycji zagranicznych UE – oraz wesprze przejście na pełne, wysokiej jakości zatrudnienie, a także przestrzeganie i ochronę kluczowych norm pracy oraz zrównoważenie środowiskowe. Umowa wzmocni także rozwój sektora prywatnego we wszystkich sektorach, w tym w rolnictwie, przemyśle i usługach.

Kluczowe czynniki dla rozwoju inwestycji i sektora prywatnego

Umowa będzie zawierać postanowienia mające przyczynić się do usunięcia kluczowych problemów, które wymagają publicznej interwencji – poza strukturalnym inwestowaniem w infrastruktury (np. energetyczną, transportową, łączności cyfrowej) oraz badaniami i innowacjami – w celu stworzenia bardziej sprzyjającego otoczenia biznesowego dla większych przepływów inwestycji i rozwoju sektora prywatnego.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

·stworzyć wspomagające otoczenie regulacyjne, zwracając szczególną uwagę na ochronę praw do użytkowania gruntów i praw własności, solidną politykę konkurencji i przejrzystość w kwestii dotacji publicznych, własność intelektualną i inwestycje, ograniczenie biurokracji poprzez obniżenie kosztów certyfikacji, licencji i dostępu do finansowania;

·zapewnić przedsiębiorstwom, szczególnie MMŚP, łatwo dostępne i adekwatne informacje oraz uproszczone procedury administracyjne w zakresie sposobów rozszerzenia ich działalności gospodarczej w Afryce i UE;

·korzystać w bardziej strategiczny sposób z finansów publicznych, w tym z instrumentów łączonych, aby przyciągnąć dodatkowe publiczne i prywatne inwestycje;

·zwiększyć krajowy dostęp do finansów, szczególnie dla MMŚP, również poprzez reformy systemów finansowych mające na celu rozwój rentownych systemów bankowych i niebankowych, innowacyjnych mechanizmów finansowania oraz programów mikrokredytów;

·rozwinąć i ulepszyć cyfrowe usługi finansowe, w tym systemy bankowości mobilnej, również poprzez większą współpracę we wdrażaniu norm międzynarodowych i zapewnienie otwartych rynków, ochrony konsumentów i lepszego dostępu do usług mobilnych;

·wzmocnić kierowane popytem systemy kształcenia i szkolenia technicznego i zawodowego (TVET), dostosowane do potrzeb i możliwości lokalnych i regionalnych rynków pracy.

Sektory kluczowe dla rozwoju inwestycji i sektora prywatnego

Umowa będzie stanowić, że nacisk zostanie położony na następujących sektorach strategicznych, wobec których przewiduje się, że będą miały wysoki efekt mnożnikowy w kontekście sprzyjającego włączeniu społecznemu i zrównoważonego rozwoju gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze rolnictwa:

·pobudzać i urozmaicać produkcję rolną, w tym za sprawą lepszego dostępu do finansowania i rynków oraz eliminacji zachęt powodujących powstawanie niezrównoważonych systemów produkcji;

·wzmocnić pozycję producentów i eksporterów rolnych w globalnym łańcuchu wartości, w tym poprzez usuwanie technicznych przeszkód w handlu, budowanie zdolności w obszarze norm sanitarnych i fitosanitarnych oraz propagowanie sprawiedliwych systemów handlu;

·zapewnić rejestrowanie i ochronę oznaczeń geograficznych na potrzeby afrykańskich i europejskich producentów rolno-spożywczych oraz podejmować działania w celu wsparcia lokalnych społeczności w czerpaniu pełnych korzyści z oznaczeń geograficznych i osiągnięciu wyższego poziomu regionalnego i globalnego łańcucha wartości;

w obszarze rybołówstwa i akwakultury:

·zawrzeć lub odnowić umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów, zapewniając zrównoważenie zasobów rybnych i promowanie najlepszych praktyk w zarządzaniu rybołówstwem;

·zwalczać nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane (NNN) połowy oraz wspierać rozwój zrównoważonego zarządzania rybołówstwem;

·rozwijać zrównoważoną akwakulturę poprzez uproszczenie procedur licencjonowania, skuteczne planowanie przestrzenne mające na celu maksymalizację wydajności i zrównoważoności, a także wyrównanie warunków działania dla krajowych i zagranicznych inwestorów;

w obszarze zrównoważonej energii:

·przyczyniać się do powszechnego dostępu do energii oraz produktywnego wykorzystania energii dla wszystkich podmiotów gospodarczych, w tym poprzez pobudzanie inwestycji w zakresie wytwarzania, przesyłania, dystrybucji i efektywności energetycznej oraz poprzez ułatwianie rozwoju otwartych, przejrzystych i dobrze funkcjonujących rynków energii, które przyciągają inwestycje, korzystny dla obu stron transfer technologii, badania i innowacje;

·tworzyć i umacniać skuteczne połączenia międzysystemowe sieci energetycznych w Afryce i między Europą a Afryką, aby zapewnić solidne i przystępne cenowo dostawy energii, a także realizować cele europejskiej unii energetycznej;

·zwiększyć skalę publicznych i prywatnych finansów w związku z wysiłkami w zakresie energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej, zwracając szczególną uwagę na pomyślne wdrożenie odnośnych krajowych i regionalnych inicjatyw na rzecz energii, w tym na afrykańską inicjatywę dotyczącą energii ze źródeł odnawialnych (AREI);

w obszarze zielonej gospodarki:

·promować przechodzenie na gospodarkę niskoemisyjną, zasobooszczędną i gospodarkę o obiegu zamkniętym, również poprzez wspieranie podejść opartych na zrównoważonej konsumpcji i produkcji oraz środków dotyczących zapobiegania powstawaniu odpadów i racjonalnego ekologiczne gospodarowania odpadami;

·zwiększyć wiedzę i zdolności w zakresie wariantów strategicznych i najlepszych praktyk, aby poprawić zasobooszczędność w trakcie całego cyklu życia zasobów i produktów naturalnych;

w obszarze surowców wydobywczych:

·zapewnić sprawiedliwy, zrównoważony i niezakłócony dostęp do sektora wydobywczego, w tym do wydobycia z dna morskiego, dla wszystkich podmiotów gospodarczych, przy pełnym poszanowaniu suwerenności każdego państwa nad jego zasobami naturalnymi, a także promować zrównoważone zarządzanie;

·osiągnąć większą przejrzystość i rozliczalność w zarządzaniu przemysłami wydobywczymi, również poprzez promowanie Inicjatywy przejrzystości w branży wydobywczej i wdrożenie innych odpowiednich inicjatyw na rzecz odpowiedzialnego pozyskiwania minerałów pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami;

·wzmocnić społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw i odpowiedzialne prowadzenie działalności gospodarczej w całym łańcuchu wartości, również poprzez opracowanie lub pełne wdrożenie istotnych przepisów, biorąc pod uwagę normy międzynarodowe;

w obszarze transportu i infrastruktury:

·zmodernizować transport lądowy w Afryce, aby ułatwić przemieszczanie towarów i ludzi, gwarantując zwiększoną przejrzystość i konkurencję w planowaniu i realizacji infrastruktury;

·zapewnić konkurencyjne świadczenie usług transportu morskiego, w tym nieograniczony dostęp do portów;

·wzmocnić stosunki w sektorze lotniczym, aby wesprzeć możliwości inwestycyjne, poszerzyć i pogłębić współpracę regulacyjną oraz zwiększyć bezpieczeństwo i ochronę;

·zapewnić przystępną cenowo, sprzyjającą włączeniu społecznemu i niezawodną łączność cyfrową wspartą przez wspomagające otoczenie regulacyjne oraz promować korzystanie z europejskiego globalnego systemu nawigacji satelitarnej (Galileo) i systemu wspomagającego opartego na wyposażeniu satelitarnym (EGNOS), koncertując się na kwestiach wspólnych interesów;

w obszarze technologii i innowacji:

·opracować i wzmocnić gospodarkę cyfrową, łączność elektroniczną, usługi zaufania i ochronę danych osobowych, handel elektroniczny i administrację elektroniczną, zapewniając rozwój i stosowanie norm międzynarodowych, otwarte dane i rynki, ochronę konsumentów i zwiększony dostęp do usług cyfrowych;

·zapewnić dostęp do technologii i usług cyfrowych dla wszystkich podmiotów gospodarczych i obywateli, w tym zapewnienie sprzyjających ram politycznych i regulacyjnych, aby pobudzać przedsiębiorczość cyfrową, inwestycje transgraniczne i promować umiejętności cyfrowe i kulturę informatyczną;

·wspierać działania badawczo-rozwojowe zmierzające do pobudzenia postępu naukowego oraz transferu technologii i wiedzy fachowej;

·wspierać innowacje dostosowane do lokalnych potrzeb, zróżnicowanie gospodarcze i przejście na gospodarkę w większym stopniu opartą na wiedzy.

Współpraca handlowa

Umowa będzie miała na celu zwiększenie możliwości handlowych i inwestycyjnych między stronami z korzyścią dla zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

·zapewnić wdrożenie ramowych warunków i właściwych krajowych polityk, aby ułatwić zwiększenie przepływów handlowych pobudzających wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu i zrównoważony rozwój, również poprzez wzmocnienie zdolności produkcyjnych i przedsiębiorczości oraz zwiększenie inwestycji w sektory, które wnoszą wartość dodaną i wymagają dużych nakładów siły roboczej, oraz wprowadzenie ich do globalnych i regionalnych łańcuchów wartości;

·wzmocnić mechanizmy, procedury oraz instytucje w celu zwiększenia zdolności do ustanawiania i wdrażania polityk handlowych, jak również umożliwić sektorowi prywatnemu czerpanie korzyści z tych polityk i zwiększonych możliwości;

·rozwijać, promować i wspierać procesy regionalnej integracji, w tym ułatwienia w handlu i harmonizację przepisów, aby pomóc państwom w czerpaniu większych korzyści z handlu ze swoimi sąsiadami oraz przyczynić się do wspierania regionalnej stabilności, spójności i dobrobytu;

·wspierać przygotowania do utworzenia afrykańskiej kontynentalnej strefy wolnego handlu (CFTA).

Tytuł IV Rozwój społeczny i godność ludzka

Umowa potwierdzi determinację stron do tego, aby do 2030 r. wyeliminować ubóstwo we wszystkich jego formach, skutecznie zlikwidować różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn i osiągnąć równouprawnienie płci, a także stworzyć warunki do skutecznego udziału osób w życiu demokratycznym i wnoszenia aktywnego wkładu w zrównoważony wzrost gospodarczy.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze kształcenia:

·zapewnić, aby wszystkie dziewczęta i wszyscy chłopcy mieli dostęp do wysokiej jakości programów rozwoju we wczesnym dzieciństwie oraz opieki i edukacji przedszkolnej, oraz osiągnąć cel, jakim jest zdobycie przez wszystkie dziewczęta i wszystkich chłopców wykształcenia podstawowego i średniego, które jest bezpłatne, wysokiej jakości oraz do którego każdy może uzyskać równy dostęp, poprzez wzmocnione krajowe systemy kształcenia na wszystkich poziomach;

·zwiększyć liczbę osób rozpoczynających naukę na poziomie szkolnictwa wyższego i podnieść jakość szkolnictwa wyższego, a także zapewnić utworzenie masy krytycznej wykwalifikowanych pracowników w zakresie innowacji i wykształconych osób młodych, w tym rozwój umiejętności cyfrowych i wykorzystanie technologii cyfrowych;

·zwiększyć możliwości współpracy w ramach prowadzenia wspólnych badań w obszarze nauki, technologii i badań, dążąc do uzyskania wzajemnie korzystnej doskonałości naukowej;

w obszarze zdrowia:

·zapewnić powszechną opiekę zdrowotną i równy dostęp do usług zdrowotnych poprzez wzmocnione krajowe systemy opieki zdrowotnej na wszystkich poziomach;

·zapewnić prawa i zdrowie reprodukcyjne i seksualne (SRHR), w tym powszechny dostęp do wysokiej jakości i przystępnej cenowo kompleksowej opieki zdrowotnej, edukacji, informacji i usług w obszarze seksualności i reprodukcji;

·wesprzeć dostęp do leków i szczepionek w ramach dążenia do osiągnięcia celu, jakim są bezpieczne, przystępne cenowo i niezbędne leki i szczepionki dla wszystkich;

·zwiększyć zdolność państw Afryki w zakresie wczesnego ostrzegania, ograniczenia ryzyka i zarządzania zagrożeniami dla zdrowia na szczeblu krajowym i globalnym, również w obszarze zdrowia zwierząt i roślin;

·propagować środki mające na celu ograniczenie występowania chorób niezakaźnych i związanych z nimi czynników ryzyka, zapobiegając w ten sposób chorobom, których można uniknąć, i powiązanemu obciążeniu społecznemu, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i grup szczególnie wrażliwych;

·promować dzielenie się wiedzą, doświadczeniami i najlepszymi praktykami między państwami;

·podjąć środki mające na celu wdrożenie światowych traktatów dotyczących zdrowia;

w obszarze ochrony socjalnej:

·przyjąć strategie polityczne wspierające uzyskanie i utrzymanie wzrostu dochodu przez 40 % najbiedniejszej części populacji na poziome wyższym niż średnia krajowa;

·rozszerzyć zakres ochrony socjalnej poprzez zapewnienie podstawowego bezpieczeństwa finansowego oraz odpowiednich systemów opieki socjalnej reagujących na nagłe zmiany;

·stworzyć dobrze funkcjonujące rynki pracy i polityki zatrudnienia, które w większym stopniu sprzyjają włączeniu społecznemu, ukierunkowane na zapewnienie godnej pracy dla wszystkich, w tym poprzez ułatwienie sprawniejszego przejścia z gospodarki nieformalnej na formalną;

w obszarze równouprawnienia płci:

·zapewnić, aby wszyscy podpisali, ratyfikowali i w pełni wdrożyli Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz jej dodatkowy protokół dotyczący praw kobiet;

·zapewnić cielesną i psychiczną integralność dziewcząt i kobiet poprzez wyeliminowanie wszelkich form przemocy ze względu na płeć, w tym okaleczania żeńskich narządów płciowych i innych szkodliwych praktyk tradycyjnych, oraz likwidację praktyk dotyczących zawierania wczesnych i przymusowych małżeństw;

·zapewnić przestrzeganie i promowanie praw socjalnych dziewcząt i kobiet, szczególnie w obszarze kształcenia i zdrowia, uznając istotną rolę kobiet w realizacji demograficznej dywidendy;

·zwiększyć odziaływanie głosu dziewcząt i kobiet oraz ich udział w życiu politycznym, procesach pokojowych i wysiłkach mediacyjnych;

·wzmocnić prawa ekonomiczne kobiet, ułatwiając im dostęp do usług finansowych, kontrolę i użytkowanie gruntów oraz innych aktywów produkcyjnych oraz wspierając kobiety prowadzące działalność gospodarczą;

w obszarze młodzieży:

·zintensyfikować pomoc dla młodzieży w zakresie zdobywania umiejętności istotnych z punktu widzenia rynku pracy poprzez kształcenie, szkolenie zawodowe i dostęp do technologii cyfrowych;

·promować tworzenie zrównoważonych miejsc pracy, w których panują godne warunki pracy, oraz walczyć z pojawiającą się radykalizacją postaw prowadzącą do aktów przemocy;

·promować wzmocnienie pozycji młodzieży i odpowiedzialne obywatelstwo poprzez udostępnianie przestrzeni dla jej aktywnego uczestnictwa na wszystkich poziomach społeczeństw, a także wspierać inicjatywy w ramach dialogu międzykulturowego wśród organizacji młodzieżowych;

w obszarze bezpieczeństwa żywnościowego:

·zapewnić powszechny dostęp do wystarczającej ilości przystępnej cenowo, bezpiecznej i pożywnej żywności, aby wyeliminować klęski głodu i inne formy kryzysów żywnościowych;

·wzmocnić koordynację między rozwojem i działaniami humanitarnymi, tak aby lepiej przewidywać, zapobiegać i przygotowywać się na kryzysy żywnościowe, zapewnić podjęcie działań w celu dostarczenia żywności na poziomie lokalnym w odpowiednim czasie oraz wyeliminować pierwotne przyczyny nadmiernej zmienności cenowej;

·zminimalizować narażenie najsłabszych grup społecznych poprzez wzmocnione siatki bezpieczeństwa socjalnego;

·zapewnić wypełnienie zobowiązań dotyczących zwalczania wszelkich form niedożywienia i poświęcenie szczególnej uwagi populacjom cierpiącym z powodu niedożywienia tam, gdzie możliwości instytucjonalne są niewielkie, a częste katastrofy lub konflikty mają druzgoczący wpływ na grupy najbardziej wrażliwe, tak jak ma to miejsce w państwach niestabilnych;

·zapobiegać wzrostowi występowania chorób niezakaźnych poprzez wspieranie zdrowego odżywiania i stylu życia;

w obszarze bezpieczeństwa wodnego:

·zapewnić dostęp do bezpiecznej wody pitnej w wystarczającej ilości i po przystępnej cenie w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb, w tym w zakresie infrastruktury sanitarnej i higieny, oraz chronić zdrowie i zagwarantować odpowiedni poziom dobrobytu;

·zapewnić efektywne zaopatrzenie w wodę dla rozwoju i działań społeczno-ekonomicznych oraz zabezpieczać i chronić ekosystemy w systemach rozdziału wody i systemach gospodarki wodnej;

·promować współpracę na rzecz transgranicznej gospodarki wodnej w celu osiągnięcia zrównoważonego charakteru zaopatrzenia w wodę pitną, rozwiązania kwestii niepewności w zakresie zagrożeń związanych z wodą (np. powodzie, susze i zanieczyszczenia) i zapobiegania ryzyku wystąpienia konfliktów;

w obszarze współpracy kulturalnej:

·wzmacniać sektor kultury i sektor kreatywny;

·wspierać wymiany kulturalne i przeprowadzać wspólne inicjatywy w różnych sferach kulturalnych;

·promować wzbogacenie materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego, jak również różnorodność form wyrazu kulturowego.

Tytuł V Mobilność i migracja

Umowa, opierając się na istniejących inicjatywach (np. Europejskim programie w zakresie migracji, ramach partnerstwa, procesach rabackim i chartumskim; postanowieniach szczytu w Valletcie) potwierdzi, że interesy afrykańskie i europejskie w zakresie migracji są ze sobą powiązane oraz że migracja i mobilność, w przypadku gdy się nimi właściwie kieruje, również poprzez skuteczne mechanizmy powrotu i readmisji migrantów o nieuregulowanym statusie, przyczynia się do wzrostu gospodarczego i przepływu kompetencji i wiedzy.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze legalnej migracji:

·zwiększyć przepływ mózgów poprzez wzmocnione programy mobilności dla studentów, naukowców i wysoko wykwalifikowanych pracowników;

·ułatwić krótkoterminowe wizyty w ramach istniejących ram prawnych w celach związanych z działalnością gospodarczą i inwestycyjną;

·dążyć do skutecznego zarządzania migracją pracowników, również poprzez możliwość przenoszenia i uznawanie umiejętności i kwalifikacji, odpowiednią ochronę socjalną i zwalczanie wszelkich form wyzysku;

w obszarze migracji nieuregulowanej:

·wzmocnić współpracę w zakresie zarządzania granicami, poprawić gromadzenie i przekazywanie danych wywiadowczych oraz wspierać współpracę policyjną i sądową;

·potwierdzić zobowiązanie prawne stron dotyczące readmisji ich obywateli przebywających nielegalnie na terytorium innej strony, na wniosek tej strony i bezwarunkowo, a także ustanowić mechanizm zapewniający skuteczne wypełnianie tego obowiązku i ułatwiający jego wdrożenie. W tym celu strony zobowiązują się do szybkiego udzielania odpowiedzi na wnioski o readmisję (na przykład poprzez identyfikację swoich obywateli, wydanie dokumentacji podróży lub przyjęcie dokumentu podróży UE do celów powrotu, terminowe udzielanie odpowiedzi na formalności związane z powrotami);

·strony opracują również i uchwalą przepisy zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (Konwencją UNTOC) i jej protokołami uzupełniającymi (Protokołem przeciwko przemytowi migrantów drogą lądową, morską i powietrzną i Protokołem o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi) jako główne międzynarodowe instrumenty prawne do zwalczania przemytu migrantów i handlu ludźmi;

·przeprowadzać wśród potencjalnych migrantów kampanie uświadamiające na temat ryzyka związanego z migracją nieuregulowaną;

·zintensyfikować działania przeciwko siatkom przemytników i handlarzy poprzez usprawnione systemy wymiany informacji, dochodzenia i postępowania karne;

w obszarze pozostałych kwestii związanych z migracją:

·ograniczyć koszty transakcji przekazów migrantów do poniżej 3 procent, wyeliminować kanały przekazów o kosztach przekraczających 5 procent, a także poprawić ramy regulacyjne dotyczące zwiększonego zaangażowania nietradycyjnych podmiotów, również poprzez wykorzystanie nowych technologii;

·wspierać zaangażowanie diaspory w krajach pochodzenia, pobudzając lokalny rozwój gospodarczy;

·zapewnić właściwe uwzględnienie migracji południe-południe (między państwami Afryki i wewnątrz nich) w krajowych i regionalnych programach działań na rzecz rozwoju;

·zagwarantować najwyższy możliwy poziom ochrony i pomocy dla przymusowych wysiedleńców, w tym uchodźców, osób ubiegających się o azyl i osób wewnętrznie przesiedlonych, w oparciu o zasadę podziału odpowiedzialności i w pełnej zgodności z prawem międzynarodowym.

Tytuł VI Zmiana klimatu i zrównoważenie środowiskowe

W umowie potwierdzone zostanie, że ambitne działania na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej są niezbędne do tego, by zarządzać zagrożeniami wynikającymi ze zmiany klimatu oraz by je ograniczyć, oraz w szerszym ujęciu, że ochrona i poprawa jakości środowiska stanowi żywotną podstawę dla rozwoju obecnych i przyszłych pokoleń.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze działań w dziedzinie klimatu:

·przyspieszyć wdrożenie porozumienia klimatycznego z Paryża poprzez ustalone na szczeblu krajowym wkłady i krajowe plany adaptacji;

·sprawić, aby istniejące przepływy finansowe były spójne ze środkami na rzecz niskiej emisji gazów cieplarnianych i rozwoju odpornego na zmianę klimatu, oraz zbadać innowacyjne instrumenty finansowe spełniające te założenia;

·zbudować lub wzmocnić naukową i techniczną zdolność osób i instytucji do zarządzania i monitorowania klimatu i środowiska, również poprzez wykorzystanie technologii obserwowania Ziemi i systemów informacyjnych, takich jak program Copernicus;

·opracować lub wzmocnić ekologiczny wzrost gospodarczy i zrównoważony tzw. niebieski wzrost w kluczowych sektorach gospodarki;

w obszarze różnorodności biologicznej i ekosystemów:

·promować ochronę, zrównoważone użytkowanie i odnowę ekosystemów, w szczególności w dorzeczu rzeki Kongo, aby umożliwić rozwój państw, środków utrzymania dla lokalnej społeczności i usług ekosystemowych na poziomie lokalnym i globalnym;

·chronić dziką faunę i florę oraz zwiększyć świadomość społeczną w zakresie ochrony dzikiej fauny i flory oraz nielegalnego handlu dziką fauną i florą na wszystkich szczeblach, ze szczególnym uwzględnieniem Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) i innych właściwych ram międzynarodowym;

·chronić obszary przybrzeżne i morskie oraz ograniczyć odpady morskie, również poprzez promowanie polityk w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów i zintensyfikowanie działań związanych z oczyszczaniem oceanu;

·wzmocnić zaangażowanie lokalnych społeczności w ochronę ekosystemów, na pierwszym miejscu stawiając tworzenie miejsc pracy i inne możliwości gospodarcze, również poprzez promocję ekoturystyki i turystyki zrównoważonej;

w obszarze suszy, pustynnienia i degradacji gleby:

·promować zintegrowane podejścia do zwalczania suszy, degradacji gleby i pustynnienia, również poprzez zapewnienie zrównoważonych i równych praw do ziemi i dzierżawy gruntu, zrównoważone zarządzanie zasobami gruntowymi, wodnymi i leśnymi, a także stworzenie zrównoważonych możliwości gospodarczych dla ludności z obszarów wiejskich;

·przyspieszyć postępy w zakresie wdrażania krajowych planów działania dotyczących Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia oraz innych istotnych międzynarodowych i regionalnych inicjatyw, w tym inicjatywy Wielki Zielony Mur;

·uruchomić dodatkowe zasoby w celu zwalczania pustynnienia i degradacji gleby oraz wzmocnić zaangażowanie lokalnych społeczności;

w obszarze leśnictwa:

·promować egzekwowanie prawa, zarządzanie i handel w dziedzinie leśnictwa (FLEGT), również poprzez zawieranie lub wdrażanie dobrowolnych umów o partnerstwie, oraz wzmocnić spójność i pozytywne interakcje na poziomie krajowym między egzekwowaniem prawa, zarządzaniem i handlem w dziedzinie leśnictwa oraz programem ONZ na rzecz redukcji emisji spowodowanych wylesianiem i degradacją lasów (REDD+);

·zwalczać nielegalne pozyskiwanie drewna, handel nielegalnym drewnem i produktami drzewnymi, zwiększać świadomość społeczną na temat wylesiania na wszystkich poziomach, zachęcać do konsumpcji produktów zasobooszczędnych i energooszczędnych z lasów zarządzanych w sposób zrównoważony;

·wzmocnić zaangażowanie lokalnych społeczności w ochronę lasu, na pierwszym miejscu stawiając tworzenie miejsc pracy i inne możliwości gospodarcze w ochronie ekosystemów;

w obszarze zrównoważonej urbanizacji:

·stworzyć dogodne otoczenie prawne i polityczne dla zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich zgodnie z Nową agendą miejską ONZ, poprzez aktywne angażowanie lokalnych organów, zwracanie szczególnej uwagi na przejrzyste i uregulowane prawa dotyczące nabywania i własności gruntów;

·zwiększyć budowanie zdolności i zaangażować się w kampanie na rzecz podnoszenia świadomości środowiskowej;

·budować rozwiązania dotyczące zrównoważonej energii i mobilności miejskiej, wsparte przez właściwe finansowanie na poziomie krajowym i międzynarodowym, również poprzez partnerstwa publiczno-prywatne;

·poprawić zarządzanie odpadami i wszelkimi substancjami stwarzającymi zagrożenie oraz zająć się wszelkimi formami zanieczyszczeń;

·promować rozwiązania oparte na przyrodzie w celu zwiększenia odporności na obszarach miejskich.

4.POROZUMIENIE UE–KARAIBY

Część 1 PODSTAWA WSPÓŁPRACY

Umowa będzie stanowić, że na partnerstwo UE i państw Karaibów składają się ogólne cele, zasady i zobowiązania określone w części ogólnej tej umowy oraz cele i zobowiązania szczegółowe określone w niniejszym protokole.

Umowa pogłębi istniejące stosunki między Unią Europejską a regionem Karaibów oraz ustanowi wzajemnie korzystne partnerstwo polityczne, pozwalające na realizację agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i kluczowych interesów każdej ze stron.

W szczególności strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

·rozwiązać problem zmiany klimatu i zapewnić skuteczny dostęp do zasobów naturalnych oraz zrównoważone zarządzanie tymi zasobami, aby generować zrównoważony rozwój społeczny i gospodarczy;

·wspierać publiczne i prywatne inwestycje oraz stworzyć godne miejsca pracy dla wszystkich;

·zbudować bezpieczne i integracyjne społeczeństwa, osiągając równouprawnienie płci i zapewniając realne alternatywy dla młodzieży, wsparte przez skuteczne polityki ochrony socjalnej;

·zagwarantować zgodność ze światowymi normami dotyczącymi korupcji, przestępczości zorganizowanej i zarządzania w kwestiach podatkowych.

Umowa będzie się opierać na wspólnej strategii partnerstwa UE-Karaiby i ją zastąpi.

W umowie uznane zostaną ścisłe powiązania regionów najbardziej oddalonych i krajów i terytoriów zamorskich UE z państwami Karaibów oraz rola, jaką pełnią w integracji regionalnej.

Umowa będzie zawierać zobowiązanie stron do wdrożenia protokołu UE–Karaiby poprzez kolejne plany działania na poziomach krajowych i regionalnych.

W umowie wprowadzony zostanie system monitorowania postępów, wykorzystujący dialog polityczny na wszystkich szczeblach, oparty na przejrzystych wskaźnikach i mierzalnych wynikach, mający zapewnić, by wdrażanie odbywało się zgodne z planem.

Umowa będzie stanowić, że strony mogą poddawać protokół przeglądowi regularnie oraz w stosownych przypadkach, aby przystosowywać go do zmieniających się okoliczności.

Część 2 PRIORYTETY STRATEGICZNE

Tytuł I Zmiana klimatu i zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi

W umowie potwierdzone zostanie, że ambitne działania na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej są niezbędne do tego, by zarządzać zagrożeniami wynikającymi ze zmiany klimatu oraz by je ograniczyć, oraz w szerszym ujęciu, że ochrona i poprawa jakości środowiska stanowi żywotną podstawę dla rozwoju obecnych i przyszłych pokoleń.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze działań w dziedzinie klimatu:

·przyspieszyć wdrożenie porozumienia klimatycznego z Paryża poprzez ustalone na szczeblu krajowym wkłady i krajowe plany adaptacji;

·sprawić, aby istniejące przepływy finansowe były spójne ze środkami na rzecz niskiej emisji gazów cieplarnianych i rozwoju odpornego na zmianę klimatu, oraz zbadać innowacyjne narzędzia finansowania spełniające te założenia;

·zbudować lub wzmocnić naukową i techniczną zdolność osób i instytucji do zarządzania i monitorowania klimatu i środowiska, również poprzez wykorzystanie technologii obserwowania Ziemi i systemów informacyjnych;

·opracować lub wzmocnić ekologiczny wzrost gospodarczy i zrównoważony tzw. niebieski wzrost w kluczowych sektorach gospodarki;

w obszarze zrównoważenia środowiskowego:

·wspierać ochronę i odnowę ekosystemów oraz zrównoważone zarządzanie ekosystemami, aby umożliwić rozwój państw, środków utrzymania dla lokalnej społeczności i usług ekosystemowych na poziomie lokalnym i globalnym;

·powstrzymać wylesianie i zapewnić zrównoważone zarządzanie lasami;

·promować zrównoważoną gospodarkę wodną;

·poprawić gospodarowanie odpadami – również poprzez skuteczne systemy gromadzenia i efektywny recykling – oraz wszelkimi substancjami stwarzającymi zagrożenie;

w obszarze zarządzania oceanami:

·zachowywać ekosystemy przybrzeżne i morskie, na pierwszym miejscu stawiając zrównoważony rozwój sektorów gospodarki rybnej i turystyki w ramach strategii tzw. niebieskiego wzrostu;

·zwalczać nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane (NNN) połowy oraz wspierać rozwój zrównoważonego zarządzania rybołówstwem;

·ograniczyć odpady morskie, koncentrując się na pierwotnych przyczynach powstawania odpadów morskich, również poprzez strategie polityczne w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów i zintensyfikowanie działań związanych z oczyszczaniem oceanu, zwracając szczególną uwagę na strefy gromadzenia się odpadów w wirach oceanicznych;

·wzmocnić zdolności krajowe i regionalne w celu rozsądnego i odpowiedzialnego zarządzania zasobami oceanicznymi i przybrzeżnymi;

·promować waloryzację morskiego i przybrzeżnego kapitału naturalnego;

w obszarze zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi:

·zwiększyć zdolności w zakresie monitorowania, wczesnego ostrzegania i oceny ryzyka, aby podnieść skuteczność środków zapobiegawczych, ograniczających, prewencyjnych, reagowania i naprawczych na poziomie krajowym celem zwiększenia odporności poszczególnych społeczeństw i infrastruktury zgodnie z priorytetami ram z Sendai;

·wzmocnić regionalną zdolność do reagowania na klęski żywiołowe i sytuacje wyjątkowe, w tym mechanizmy ochrony ludności;

·wesprzeć współpracę poprzez wykorzystanie technologii kosmicznych i informacji dotyczących przestrzeni kosmicznej;

·zapewnić lokalną odpowiedzialność poprzez zaangażowanie dotkniętych klęską społeczności, społeczeństwa obywatelskiego i lokalnych organów w opracowywanie i wdrażanie reakcji politycznych, zwracając szczególną uwagę na najbardziej wrażliwe gospodarstwa domowe i grupy zmarginalizowane.

Tytuł II Zrównoważony rozwój gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu

Umowa wzmocni stosunki gospodarcze i handlowe między stronami, poprawi stabilność makroekonomiczną i finansową, wesprze możliwości inwestycyjne i rynkowe oraz wesprze przejście na wysokiej jakości, pełne zatrudnienie, a także przestrzeganie i ochronę kluczowych norm pracy oraz zrównoważenie środowiskowe. Umowa wzmocni także rozwój sektora prywatnego we wszystkich sektorach, w tym w rolnictwie, przemyśle i usługach.

Kluczowe czynniki dla rozwoju inwestycji i sektora prywatnego

Umowa będzie zawierać postanowienia mające przyczynić się do usunięcia kluczowych przeszkód, które wymagają publicznej interwencji – oprócz strukturalnych inwestycji w infrastrukturę (np. energetyczną, transportową, łączności cyfrowej) – jak również badań i innowacji w celu stworzenia bardziej sprzyjającego otoczenia biznesowego dla większych przepływów inwestycji i rozwoju sektora prywatnego.

W tym celu strony zobowiążą się, aby między innymi:

·stworzyć wspierające otoczenie prawne, zwracając szczególną uwagę na ochronę praw do użytkowania gruntów i praw własności, własności intelektualnej i inwestycji, na ograniczenie biurokracji poprzez obniżenie kosztów certyfikacji, licencji i dostępu do finansowania, rzetelne polityki konkurencji, w tym przejrzystość w odniesieniu do dotacji publicznych, oraz na przyjęcie skutecznych i przewidywalnych systemów podatkowych;

·zapewnić inwestorom łatwo dostępne i adekwatne informacje na temat sposobu rozszerzenia ich działalności gospodarczej na Karaibach, upraszczając procedury administracyjne dotyczące zakładania działalności gospodarczej;

·korzystać w bardziej strategiczny sposób z finansów publicznych, w tym z instrumentów łączonych, aby przyciągnąć dodatkowe publiczne i prywatne inwestycje;

·zwiększyć krajowy dostęp do finansowania, również poprzez reformy systemów finansowych mające na celu opracowanie rentownych systemów bankowych i niebankowych oraz innowacyjnych mechanizmów i programów finansowania;

·rozwinąć i ulepszyć cyfrowe usługi finansowe, w tym systemy bankowości mobilnej, również poprzez większą współpracę we wdrażaniu norm międzynarodowych i zapewnienie otwartych rynków, ochrony konsumentów i lepszego dostępu do usług mobilnych;

·wzmocnić kierowane popytem systemy kształcenia i szkolenia technicznego i zawodowego (TVET), dostosowane do potrzeb i możliwości lokalnych i regionalnych rynków pracy.

Sektory kluczowe dla rozwoju inwestycji i sektora prywatnego

Strony skoncentrują się między innymi na następujących sektorach strategicznych, wobec których przewiduje się, że będą miały wysoki efekt mnożnikowy w kontekście sprzyjającego włączeniu społecznemu i zrównoważonego rozwoju gospodarczego i tworzenia miejsc pracy, zapewniając ścisłe powiązanie wzrostu gospodarczego ze zrównoważeniem środowiskowym.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze zielonej gospodarki:

·promować przechodzenie na gospodarkę niskoemisyjną, zasobooszczędną i gospodarkę o obiegu zamkniętym, również poprzez wspieranie podejść opartych na zrównoważonej konsumpcji i produkcji oraz środków dotyczących zapobiegania powstawaniu odpadów i racjonalnego ekologiczne gospodarowania odpadami;

·zwiększyć wiedzę i zdolności w zakresie wariantów strategicznych i najlepszych praktyk, aby poprawić zasobooszczędność w trakcie całego cyklu życia zasobów i produktów naturalnych;

w obszarze zrównoważonego niebieskiego wzrostu:

·zawrzeć lub odnowić umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów, zapewniając zrównoważenie zasobów rybnych, promowanie najlepszych praktyk w zarządzaniu rybołówstwem i zwiększoną zdolność do przetwarzania produktów rybołówstwa;

·rozwinąć zrównoważoną akwakulturę poprzez uproszczenie procedur licencjonowania, skuteczne planowanie przestrzenne mające na celu maksymalizację wydajności i zrównoważoności, a także wyrównania warunków działania dla inwestorów;

·zapewnić wszystkim podmiotom gospodarczym sprawiedliwy, zrównoważony i wolny od zakłóceń dostęp do sektorów wydobywczych, w tym wydobywania z dna morskiego, biorąc pod uwagę kwestie zrównoważonego rozwoju, oraz osiągnąć większą przejrzystość i rozliczalność, również poprzez promowanie Inicjatywy przejrzystości w branży wydobywczej i wdrożenie innych stosownych inicjatyw;

·zapewnić nieograniczony dostęp do międzynarodowych rynków morskich i handlu, w tym portów, oparty na uczciwej konkurencji na zasadach handlowych;

w obszarze zrównoważonej energii:

·przyczynić się do zapewnienia wszystkim podmiotom gospodarczym powszechnego dostępu do energii oraz niezawodnych, przystępnych cenowo i zrównoważonych dostaw energii, oraz wesprzeć inwestycje, w tym inwestycje w produkcję energii ze źródeł odnawialnych, przesyłanie i dystrybucję energii oraz w poprawę efektywności energetycznej, jednocześnie zwalczając zakłócenia na rynku;

·zwiększyć wysokość finansowania publicznego i prywatnego na rzecz energii ze źródeł odnawialnych oraz efektywności energetycznej, a także w większym stopniu opracowywać i wykorzystywać czyste, zróżnicowane i zrównoważone technologie energetyczne, w tym technologie w zakresie energii odnawialnej i niskoemisyjnych technologii energetycznych;

w obszarze turystyki:

·wspierać inwestycje w sektor turystyczny poprzez uproszczone strategie w zakresie marketingu i promocji, kształcenie zawodowe i wykorzystanie technologii cyfrowych;

·wzmacniać powiązania między sektorem turystycznym a innymi istotnymi sektorami gospodarki, w szczególności z rolnictwem i rybołówstwem, kładąc szczególny nacisk na ochronę środowiska, a także na agroturystykę i turystykę morską;

·uwzględnić problematykę zrównoważonego użytkowania i zachowania różnorodności biologicznej w planowaniu i rozwijaniu polityki turystycznej;

·promować zrównoważoną, odpowiedzialną i wysokiej jakości turystykę, w ramach której szanowane są integralność i interesy społeczności lokalnych;

w obszarze łączenia ludzi i miejsc:

·budować wysokiej jakości, zrównoważone systemy infrastruktury w taki sposób, aby ułatwić przepływ towarów i ludzi, propagując właściwe praktyki w zakresie ochrony środowiska zgodnie z obowiązującymi konwencjami i porozumieniami międzynarodowymi;

·zapewnić wszystkim podmiotom gospodarczym dostęp do rynków technologii informacyjno-komunikacyjnych (np. telekomunikacja, internet), w tym poprzez utworzenie korzystnych ram legislacyjnych i wsparcie ukierunkowanych inwestycji, oraz zagwarantować osobom i przedsiębiorstwom przystępne cenowo zastosowania technologii cyfrowych;

·promować wymiany kulturalne i realizować wspólne inicjatywy w różnych sferach kulturalnych, obejmujące wspólne organizowanie wydarzeń kulturalnych;

·zacieśniać współpracę i zwiększać integrację z regionami najbardziej oddalonymi oraz krajami i terytoriami zamorskimi UE;

·promować i wspierać procesy integracji regionalnej na Karaibach, jak również z Ameryką Łacińską.

Współpraca handlowa

Umowa będzie miała na celu zwiększenie możliwości handlowych i inwestycyjnych między stronami z korzyścią dla zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu.

W tym celu strony zobowiążą się, aby między innymi:

·wzmocnić mechanizmy i procedury oraz zwiększyć zdolność w ramach uzgodnionych porozumień handlowych;

·zapewnić wdrożenie ramowych warunków i właściwych krajowych polityk, aby ułatwić zwiększenie przepływów handlowych dogodnych dla wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu i zrównoważonego rozwoju, dla tworzenia nowych miejsc pracy, dywersyfikacji gospodarczej i uprzemysławiania, również poprzez wzmocnienie zdolności produkcyjnych i przedsiębiorczości oraz zwiększenie inwestycji w sektory, które wnoszą wartość dodaną i wymagają dużych nakładów siły roboczej, oraz wprowadzenie ich do globalnych i regionalnych łańcuchów wartości;

·wzmocnić mechanizmy, procedury oraz instytucje w celu zwiększenia zdolności do ustanawiania i wdrażania polityk handlowych, jak również umożliwić sektorowi prywatnemu czerpanie korzyści z tych polityk i zwiększonych możliwości;

·rozwijać, promować i wspierać procesy regionalnej integracji, w tym ułatwienia w handlu i harmonizację przepisów, aby pomóc państwom w czerpaniu większych korzyści z handlu ze swoimi sąsiadami oraz przyczynić się do wspierania regionalnej stabilności, spójności i dobrobytu.

Tytuł III Bezpieczeństwo ludzkie, prawa człowieka i dobre rządy

W umowie podkreślone zostanie, że odporne społeczeństwa – które posiadają odpowiedzialne, demokratyczne, skuteczne, przejrzyste instytucje i w których w pełni przestrzega się praw człowieka i podstawowych wolności, a obywatele i grupy mają zagwarantowaną przestrzeń, na której mogą wyrażać swoje aspiracje i kształtować politykę – są najlepiej przygotowane do dostosowania się do zmian, reagowania na nie i właściwego zarządzania nimi, zarówno na szczeblu krajowym, jak i w otoczeniu zewnętrznym.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze przestępczości i bezpieczeństwa obywateli:

·zwalczać produkcję i używanie niedozwolonych środków odurzających oraz nielegalny obrót takimi środkami, kładąc szczególny nacisk na popyt, prewencję i edukację;

·udoskonalić zarządzanie przepływami migracyjnymi i rozwiązać problemy z zakresu handlu ludźmi, przymusowego wysiedlenia i przemytu migrantów, broni strzeleckiej i lekkiej oraz innej broni konwencjonalnej, strategicznej kontroli handlu produktami podwójnego zastosowania poprzez ulepszone zarządzanie kontrolą graniczną, lepszy wywiad transgraniczny, sprawniejszą wymianę informacji, ekspertów i pomocy technicznej;

·rozwiązać problem przemocy ze strony grup przestępczych poprzez kompleksowe, oparte na pierwotnych przyczynach, prewencyjne podejście, odnosząc się do czynników, które mogą tworzyć otoczenie sprzyjające radykalizacji;

·podejmować współpracę w kwestii przeciwdziałania wykorzystywaniu systemów finansowych, instytucji finansowych i określonych niefinansowych przedsiębiorstw i zawodów do prania dochodów z działalności przestępczej (w tym z nielegalnego obrotu i korupcji) oraz finansowaniu terroryzmu, zgodnie z normami międzynarodowymi;

w obszarze praw człowieka i sprawiedliwości:

·w pełni stosować zasadę niedyskryminacji ze względu na przynależność etniczną, płeć, wiek, niepełnosprawność, religię lub przekonania, orientację seksualną – kładąc nacisk na uchylenie dyskryminujących przepisów;

·wspierać dialog i współpracę w kwestii zniesienia kary śmierci i zwalczania tortur i złego traktowania, jak również nadużyć ze strony sił bezpieczeństwa;

·rozwiązać problemy, jakimi są przemoc domowa, seksualne wykorzystywanie oraz wykorzystywanie w pracy; promować prawa dzieci, likwidując pracę dzieci, znęcanie się nad dziećmi i kary cielesne; zwalczać handel ludźmi i wszelkie formy wykorzystywania w celu osiągnięcia zysków zarówno w ramach gospodarki legalnej, jak i nielegalnej;

·wzmocnić instytucje i praworządność przy zapewnieniu sprawiedliwego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, niezależność i odpowiedzialność sądów, budowanie zdolności organów administracji sądowej, jak również zakończyć zaległe sprawy i zbyt długie tymczasowe aresztowania;

·poprawić warunki panujące w więzieniach, wdrożyć programy resocjalizacji w celu społecznej reintegracji osadzonych oraz rozwiązać problemy społeczne i problemy dotyczące bezpieczeństwa spowodowane przez deportację przestępców z państw trzecich;

w obszarze dobrych rządów i spraw podatkowych:

·promować dobre rządy, w tym należyte zarządzanie finansami publicznymi, przejrzystość i rozliczalność;

·ustanowić nowe i wzmocnić istniejące machizmy zwalczania korupcji, przekupstwa i przestępczości „białych kołnierzyków”, w tym prania pieniędzy;

·zwalczać oszustwa podatkowe, uchylanie się od opodatkowania i agresywne planowanie podatkowe, kładąc szczególny nacisk na zwiększanie przejrzystości podatkowej, wymiany informacji i uczciwej konkurencji podatkowej, zgodnie ze stosownymi normami i ramami międzynarodowymi;

·intensyfikować dialog polityczny z jurysdykcjami podatkowymi niechętnymi współpracy w celu spełnienia globalnych norm zarządzania w kwestiach podatkowych.

Tytuł IV Rozwój społeczny i spójność społeczna

Umowa potwierdzi determinację stron do tego, aby do 2030 r. wyeliminować ubóstwo we wszystkich jego formach, skutecznie zlikwidować różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn i osiągnąć równouprawnienie płci, a także stworzyć warunki do skutecznego udziału osób w życiu demokratycznym i wnoszenia aktywnego wkładu w zrównoważony wzrost gospodarczy. W umowie uznane zostanie również, że ochrona socjalna jest podstawową inwestycją przyczyniającą się do eliminacji ubóstwa i zwalczania nierówności, a także istotnym środkiem do stworzenia samonapędzającego się mechanizmu pozwalającego uzyskać sprzyjający włączeniu społecznemu, zrównoważony rozwój gospodarczy, poprzez zwiększenie reinwestowania korzyści ekonomicznych w społeczeństwo i ludzi.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze rozwoju społecznego:

·zapewnić, aby wszystkie dziewczęta i wszyscy chłopcy zdobyli wykształcenie na poziomie przedszkolnym, podstawowym i średnim, które jest bezpłatne, wysokiej jakości oraz do którego każdy może uzyskać równy dostęp, oraz aby znacznie zwiększona została liczba osób rozpoczynających naukę na poziomie szkolnictwa wyższego;

·zapewnić powszechną opiekę zdrowotną i równy dostęp do świadczeń zdrowotnych, a także do praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego, poprzez wzmocnione krajowe systemy opieki zdrowotnej na wszystkich poziomach i zwiększenie zdolności w zakresie wczesnego ostrzegania, ograniczenia ryzyka i zarządzania zagrożeniami dla zdrowia na szczeblu krajowym i globalnym oraz podjęcie działań w celu wdrożenia międzynarodowych traktatów związanych ze zdrowiem;

·zapewnić dostęp do bezpiecznej wody pitnej w wystarczającej ilości i po przystępnej cenie w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb, w tym w zakresie infrastruktury sanitarnej i higieny, oraz chronić zdrowie i zagwarantować odpowiedni poziom dobrobytu;

·zapewnić powszechny dostęp do wystarczającej ilości przystępnej cenowo, bezpiecznej i pożywnej żywności;

·zapobiegać wzrostowi występowania chorób niezakaźnych poprzez wspieranie zdrowego odżywiania i stylu życia;

·rozwiązać problemy związane z uwarunkowanym środowiskowo przymusowym wysiedleniem oraz jego wpływem na migrantów i ich społeczności;

·przyjąć ukierunkowane strategie polityczne i przeprowadzić właściwe inwestycje, aby promować prawa osób młodych i ułatwiać im udział w życiu społecznym, obywatelskim i gospodarczym;

w obszarze ochrony socjalnej:

·przyjąć strategie polityczne wspierające uzyskanie i utrzymanie wzrostu dochodu przez 40 % najbiedniejszej części populacji na poziome wyższym niż średnia krajowa;

·rozszerzyć zakres ochrony socjalnej poprzez zapewnienie podstawowego bezpieczeństwa finansowego oraz odpowiednich systemów opieki socjalnej reagujących na nagłe zmiany;

·stworzyć dobrze funkcjonujące rynki pracy i polityki zatrudnienia, które w większym stopniu sprzyjają włączeniu społecznemu i które są ukierunkowane na zapewnienie godnej pracy dla wszystkich, w tym poprzez poprawę warunków dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa pracowników;

·rozwiązać problemy związane z gospodarką nieformalną, w tym w kwestii dostępu do kredytów i mikrofinansowania oraz zwiększenia skuteczności działań w zakresie ochrony socjalnej, aby ułatwić płynne przejście do gospodarki formalnej;

w obszarze równouprawnienia płci:

·zapewnić, aby wszyscy podpisali, ratyfikowali i w pełni wdrożyli Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz jej dodatkowy protokół dotyczący praw kobiet;

·zapewnić cielesną i psychiczną integralność dziewcząt i kobiet poprzez wyeliminowanie wszelkich form przemocy ze względu na płeć, w tym handlu ludźmi, likwidując praktyki dotyczące zawierania wczesnych i przymusowych małżeństw;

·zapewnić przestrzeganie i promowanie praw socjalnych dziewcząt i kobiet, szczególnie w obszarze zdrowia i kształcenia;

·zwiększyć wagę opinii dziewcząt i kobiet oraz ich udział w życiu politycznym poprzez zapewnienie większego udziału kobiet w procesach wyborczych, kształtowania polityki i zarządzania oraz procesach pokojowych i wysiłkach mediacyjnych, także poprzez wzmocnienie pozycji organizacji dziewczęcych i kobiecych;

·wzmocnić prawa ekonomiczne kobiet, ułatwiając im dostęp do usług finansowych, kontrolę i użytkowanie gruntów oraz innych aktywów produkcyjnych oraz wspierając kobiety prowadzące działalność gospodarczą.

Wsparcie dla Haiti

Uznając szczególną sytuację Haiti jako jedynego kraju najsłabiej rozwiniętego w regionie, umowa będzie zawierać zobowiązanie do trwałej współpracy, aby eliminować problemy strukturalne tego państwa, wspierając jednocześnie osiąganie wszystkich wymienionych powyżej celów, obejmujących konsolidację instytucji państwowych, poprawę ogólnego sprawowania rządów, praworządności i praw człowieka, zwalczanie korupcji i układów oraz ograniczenie ubóstwa i nierówności społecznych.

5.POROZUMIENIE UE – PAŃSTWA PACYFIKU

Część 1 PODSTAWA WSPÓŁPRACY

Umowa będzie stanowić, że na partnerstwo UE i państw Pacyfiku składają się ogólne cele, zasady i zobowiązania określone w części ogólnej tej umowy oraz cele i zobowiązania szczegółowe określone w niniejszym protokole.

Umowa pogłębi istniejące stosunki między Unią Europejską a regionem Pacyfiku oraz ustanowi wzajemnie korzystne partnerstwo polityczne, pozwalające na realizację agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i kluczowych interesów każdej ze stron.

W szczególności strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

·zapewnić zrównoważony dostęp do zasobów naturalnych i zrównoważone zarządzanie tymi zasobami oraz poprawić odporność na efekty zmian klimatu i klęsk żywiołowych, które wpływają na zrównoważony rozwój gospodarczy i społeczny;

·wspierać publiczne i prywatne inwestycje oraz stworzyć godne miejsca pracy dla wszystkich;

·zbudować integracyjne i bezpieczne społeczeństwa poprzez wspieranie procesów pokojowych, osiągnięcie równouprawnienia płci i zintensyfikowanie wysiłków dotyczących rozwoju społecznego i strategii politycznych w zakresie ochrony socjalnej;

·zagwarantować zgodność z normami międzynarodowymi dotyczącymi korupcji, zarządzania w kwestiach podatkowych i przestępczości zorganizowanej.

Umowa będzie opierać się na strategii UE na rzecz Wysp Pacyfiku i ją zastąpi.

W umowie uznane zostaną ścisłe powiązania krajów i terytoriów zamorskich UE z państwami Pacyfiku, oraz rola, jaką pełnią w integracji regionalnej.

Umowa będzie zawierać zobowiązanie stron do wdrożenia protokołu UE – państwa Pacyfiku poprzez kolejne plany działania na poziomach krajowych i regionalnych.

W umowie wprowadzony zostanie system monitorowania postępów za pośrednictwem wzmożonego dialogu politycznego na wszystkich szczeblach, w którym wykorzystuje się przejrzyste wskaźniki i który ma zapewnić, by wdrażanie odbywało się zgodne z planem.

Umowa będzie stanowić, że strony mogą poddawać protokół przeglądowi regularnie oraz w stosownych przypadkach, aby przystosowywać go do zmieniających się okoliczności.

Część 2 PRIORYTETY STRATEGICZNE

Tytuł I Zmiana klimatu i zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi

W umowie potwierdzone zostanie, że ambitne działania na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej są niezbędne do tego, by zarządzać zagrożeniami wynikającymi ze zmiany klimatu oraz by je ograniczyć, oraz w szerszym ujęciu, że ochrona i poprawa jakości środowiska stanowi żywotną podstawę dla rozwoju obecnych i przyszłych pokoleń.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze działań w dziedzinie klimatu:

·przyspieszyć wdrożenie porozumienia klimatycznego z Paryża poprzez ustalone na szczeblu krajowym wkłady i krajowe plany adaptacji;

·sprawić, aby istniejące przepływy finansowe były spójne ze środkami na rzecz niskiej emisji gazów cieplarnianych i rozwoju odpornego na zmianę klimatu, oraz zbadać innowacyjne instrumenty finansowe spełniające te założenia;

·zbudować lub wzmocnić naukową i techniczną zdolność osób i instytucji do zarządzania i monitorowania klimatu i środowiska, również poprzez wykorzystanie technologii obserwowania Ziemi i systemów informacyjnych;

·opracować lub wzmocnić ekologiczny wzrost gospodarczy i tzw. niebieski wzrost w kluczowych sektorach gospodarki;

w obszarze zrównoważenia środowiskowego:

·wspierać ochronę i odnowę ekosystemów oraz zrównoważone zarządzanie ekosystemami, aby umożliwić rozwój państw, środków utrzymania dla lokalnej społeczności i usług ekosystemowych na poziomie lokalnym i globalnym;

·powstrzymać wylesianie i zapewnić zrównoważone zarządzanie lasami;

·promować zrównoważoną gospodarkę wodną;

·poprawić gospodarowanie odpadami – również poprzez skuteczne systemy gromadzenia i efektywny recykling – oraz wszelkimi substancjami stwarzającymi zagrożenie;

w obszarze zarządzania oceanami:

·zachowywać obszary przybrzeżne i morskie oraz ich różnorodność biologiczną, na pierwszym miejscu stawiając zrównoważony rozwój sektorów gospodarki rybnej i turystyki w ramach strategii tzw. niebieskiego wzrostu;

·zwalczać nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane (NNN) połowy oraz wspierać rozwój zrównoważonego zarządzania rybołówstwem;

·ograniczyć odpady morskie, koncentrując się na pierwotnych przyczynach powstawania odpadów morskich, również poprzez strategie polityczne w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów i zintensyfikowanie działań związanych z oczyszczaniem oceanu, zwracając szczególną uwagę na strefy gromadzenia się odpadów w wirach oceanicznych;

w obszarze zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi:

·zwiększyć zdolności w zakresie monitorowania, wczesnego ostrzegania i oceny ryzyka, aby podnieść skuteczność środków zapobiegawczych, ograniczających, prewencyjnych, reagowania i naprawczych na poziomie krajowym celem zwiększenia odporności swoich społeczeństw i infrastruktury zgodnie z priorytetami ram z Sendai;

·wzmocnić regionalną zdolność do reagowania na klęski żywiołowe i sytuacje wyjątkowe, w tym mechanizmy ochrony ludności, aby wesprzeć badania naukowe i rozpowszechnić najlepsze praktyki;

·wesprzeć współpracę poprzez wykorzystanie technologii kosmicznych i informacji dotyczących przestrzeni kosmicznej;

·zapewnić lokalną odpowiedzialność poprzez zaangażowanie dotkniętych klęską społeczności, społeczeństwa obywatelskiego i lokalnych organów w opracowywanie i wdrażanie reakcji politycznych, zwracając szczególną uwagę na najbardziej wrażliwe gospodarstwa domowe i grupy zmarginalizowane.

Tytuł II Zrównoważony rozwój gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu

Umowa wzmocni stosunki gospodarcze i handlowe między stronami, poprawi stabilność makroekonomiczną i finansową, wesprze możliwości inwestycyjne i rynkowe oraz wesprze przejście na wysokiej jakości, pełne zatrudnienie, a także przestrzeganie i ochronę kluczowych norm pracy oraz zrównoważenie środowiskowe. Umowa wzmocni także rozwój sektora prywatnego we wszystkich sektorach, w tym w rolnictwie, przemyśle i usługach.

Kluczowe czynniki dla rozwoju inwestycji i sektora prywatnego

Umowa będzie zawierać postanowienia mające przyczynić się do usunięcia kluczowych problemów, które wymagają publicznej interwencji – poza strukturalnym inwestowaniem w infrastrukturę (np. energetyczną, transportową, łączności cyfrowej) – jak również badań i innowacji w celu stworzenia bardziej sprzyjającego otoczenia biznesowego dla większych przepływów inwestycji i rozwoju sektora prywatnego.

W tym celu strony zobowiążą się, aby między innymi:

·stworzyć wspierające otoczenie prawne, zwracając szczególną uwagę na ochronę praw do użytkowania gruntów i praw własności, własności intelektualnej i inwestycji; ograniczyć biurokrację poprzez obniżenie kosztów certyfikacji, licencji i dostępu do finansowania, rzetelne polityki konkurencji, w tym przejrzystość w odniesieniu do dotacji publicznych, oraz przyjęcie systemów podatkowych przyjaznych inwestycjom;

·zapewnić inwestorom łatwo dostępne i adekwatne informacje na temat sposobu rozszerzenia ich działalności gospodarczej w obszarze Pacyfiku, upraszczając procedury administracyjne dotyczące zakładania działalności gospodarczej;

·korzystać w bardziej strategiczny sposób z finansów publicznych, w tym z instrumentów łączonych, aby przyciągnąć dodatkowe publiczne i prywatne inwestycje;

·zwiększyć krajowy dostęp do finansowania, również poprzez reformy systemów finansowych mające na celu opracowanie rentownych systemów bankowych i niebankowych oraz innowacyjnych mechanizmów i programów finansowania;

·rozwinąć i ulepszyć cyfrowe usługi finansowe, w tym systemy bankowości mobilnej, również poprzez większą współpracę we wdrażaniu norm międzynarodowych i zapewnienie otwartych rynków, ochrony konsumentów i lepszego dostępu do usług mobilnych;

·wzmocnić kierowane popytem systemy kształcenia i szkolenia technicznego i zawodowego (TVET), dostosowane do potrzeb i możliwości lokalnych i regionalnych rynków pracy.

Sektory kluczowe dla rozwoju inwestycji i sektora prywatnego

Strony skoncentrują się między innymi na następujących sektorach strategicznych, wobec których przewiduje się, że będą miały wysoki efekt mnożnikowy w kontekście sprzyjającego włączeniu społecznemu i zrównoważonego rozwoju gospodarczego i tworzenia miejsc pracy, zapewniając ścisłe powiązanie wzrostu gospodarczego ze zrównoważeniem środowiskowym.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze zielonej gospodarki:

·promować przechodzenie na gospodarkę niskoemisyjną, zasobooszczędną i gospodarkę o obiegu zamkniętym, również poprzez wspieranie podejść opartych na zrównoważonej konsumpcji i produkcji oraz środków dotyczących zapobiegania powstawaniu odpadów i racjonalnego ekologiczne gospodarowania odpadami;

·zwiększyć wiedzę i zdolności w zakresie wariantów strategicznych i najlepszych praktyk, aby poprawić zasobooszczędność w trakcie całego cyklu życia zasobów i produktów naturalnych;

w obszarze zrównoważonego niebieskiego wzrostu:

·zawrzeć lub odnowić umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów, zapewniając zrównoważenie zasobów rybnych, promowanie najlepszych praktyk w zarządzaniu rybołówstwem i zwiększoną zdolność do przetwarzania produktów rybołówstwa;

·rozwinąć zrównoważoną akwakulturę poprzez uproszczenie procedur licencjonowania, skuteczne planowanie przestrzenne mające na celu maksymalizację wydajności i zrównoważoności, a także wyrównania warunków działania dla inwestorów;

·zapewnić wszystkim podmiotom gospodarczym sprawiedliwy, zrównoważony i wolny od zakłóceń dostęp do sektorów wydobywczych, w tym wydobywania z dna morskiego, biorąc pod uwagę kwestie zrównoważonego rozwoju, oraz osiągnąć większą przejrzystość i rozliczalność, również poprzez promowanie Inicjatywy przejrzystości w branży wydobywczej i wdrożenie innych stosownych inicjatyw;

·zapewnić nieograniczony dostęp do międzynarodowych rynków morskich i handlu, w tym portów, oparty na uczciwej konkurencji na zasadach handlowych;

w obszarze zrównoważonej energii:

·przyczynić się do zapewnienia wszystkim podmiotom gospodarczym powszechnego dostępu do energii oraz niezawodnych, przystępnych cenowo i zrównoważonych dostaw energii, oraz wesprzeć inwestycje, w tym inwestycje w produkcję energii ze źródeł odnawialnych, przesyłanie i dystrybucję energii oraz w poprawę efektywności energetycznej, jednocześnie zwalczając zakłócenia na rynku;

·zwiększyć wysokość finansowania publicznego i prywatnego na rzecz energii ze źródeł odnawialnych oraz efektywności energetycznej, a także w większym stopniu opracowywać i wykorzystywać czyste, zróżnicowane i zrównoważone technologie energetyczne, w tym technologie w zakresie energii odnawialnej i niskoemisyjnych technologii energetycznych;

w obszarze turystyki:

·wspierać inwestycje w sektor turystyczny poprzez uproszczone strategie w zakresie marketingu i promocji, kształcenie zawodowe i wykorzystanie technologii cyfrowych;

·wzmacniać powiązania między sektorem turystycznym a innymi istotnymi sektorami gospodarki, w szczególności z rolnictwem i rybołówstwem, kładąc szczególny nacisk na ochronę środowiska, a także na agroturystykę i turystykę morską;

·uwzględnić problematykę zrównoważonego użytkowania i zachowania różnorodności biologicznej w planowaniu i rozwijaniu polityki turystycznej;

·promować zrównoważoną, odpowiedzialną i wysokiej jakości turystykę, w ramach której szanowane są integralność i interesy społeczności lokalnych;

w obszarze łączenia ludzi i miejsc:

·budować wysokiej jakości, zrównoważone systemy infrastruktury w taki sposób, aby ułatwić przepływ towarów i ludzi, propagując właściwe praktyki w zakresie ochrony środowiska zgodnie z obowiązującymi konwencjami i porozumieniami międzynarodowymi;

·zapewnić wszystkim podmiotom gospodarczym dostęp do rynków technologii informacyjno-komunikacyjnych (np. telekomunikacja, internet), w tym poprzez utworzenie korzystnych ram legislacyjnych i wsparcie ukierunkowanych inwestycji, oraz zagwarantować osobom i przedsiębiorstwom przystępne cenowo zastosowania technologii cyfrowych;

·promować wymiany kulturalne i realizować wspólne inicjatywy w różnych sferach kulturalnych;

·zacieśniać współpracę i zwiększać integrację z krajami i terytoriami zamorskimi UE.

Współpraca handlowa

Umowa będzie miała na celu zwiększenie możliwości handlowych i inwestycyjnych między stronami z korzyścią dla zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

·wzmocnić mechanizmy i procedury oraz zwiększyć zdolność w ramach uzgodnionych układów handlowych;

·zapewnić wdrożenie ramowych warunków poprzez znoszenie ograniczeń w otoczeniu biznesowym i wprowadzenie niezbędnych reform, aby zwiększone przepływy handlowe i wywóz pobudzały wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu i zrównoważony rozwój, tworzenie miejsc pracy, dywersyfikację gospodarczą i uprzemysłowienie, również poprzez wzmocnione zdolności produkcyjne i przedsiębiorczość, zwiększone inwestycje w sektory tworzące wartość dodaną i wymagające dużych nakładów siły roboczej oraz wprowadzenie do globalnych i regionalnych łańcuchów wartości;

·rozwijać, promować i wspierać procesy regionalnej integracji, aby pomóc państwom w czerpaniu korzyści z handlu ze swoimi sąsiadami oraz przyczynić się do wspierania regionalnej stabilności, spójności i dobrobytu;

·zwiększyć współpracę handlową z krajami i terytoriami zamorskimi UE;

·wzmocnić mechanizmy, procedury oraz instytucje w celu zwiększenia zdolności do ustanawiania i wdrażania polityk handlowych, jak również umożliwić sektorowi prywatnemu czerpanie korzyści z tych polityk i zwiększonych możliwości;

·rozwijać, promować i wspierać procesy regionalnej integracji, w tym ułatwienia w handlu i harmonizację przepisów, aby pomóc państwom w czerpaniu większych korzyści z handlu ze swoimi sąsiadami oraz przyczynić się do wspierania regionalnej stabilności i dobrobytu.

Tytuł III Bezpieczeństwo, prawa człowieka i dobre rządy

W umowie podkreślone zostanie, że odporne społeczeństwa – które posiadają odpowiedzialne, demokratyczne, skuteczne, przejrzyste instytucje i w których w pełni przestrzega się praw człowieka i podstawowych wolności, a obywatele i grupy mają zagwarantowaną przestrzeń, na której mogą wyrażać swoje aspiracje i kształtować politykę – są najlepiej przygotowane do dostosowania się do zmian, reagowania na nie i właściwego zarządzania nimi, zarówno na szczeblu krajowym, jak i w otoczeniu zewnętrznym.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze pokoju i bezpieczeństwa:

·wspierać procesy pokojowe i inicjatywy mające na celu zapobieganie konfliktom – także tym, które wynikają ze sporów i konfliktów etnicznych;

·zajmować się na bieżąco problemem nielegalnego handlu bronią strzelecką i narkotykami, a także kwestią integracji przestępców deportowanych z państw metropolitalnych;

·rozwinąć współpracę w dziedzinie nadzoru morskiego i dozoru ruchu lotniczego i wskazać potrzeby i środki w kwestii zwalczania cyberprzestępczości;

·wzmocnić systemy zarządzania w celu ograniczenia migracji nieuregulowanej, zwalczania przemytu ludzi i handlu ludźmi i powiązanych siatek przestępczych, ze szczególnym naciskiem na ochronę ofiar i rozwój strategii prewencyjnych dotyczących osób zagrożonych;

·podejmować współpracę w kwestii przeciwdziałania wykorzystywaniu systemów finansowych, instytucji finansowych i określonych niefinansowych przedsiębiorstw i zawodów do prania dochodów z działalności przestępczej (w tym z nielegalnego obrotu i korupcji) oraz finansowaniu terroryzmu, zgodnie z normami międzynarodowymi;

w obszarze praw człowieka, sprawiedliwości i zasad demokracji:

·w pełni stosować zasadę niedyskryminacji ze względu na przynależność etniczną, płeć, wiek, niepełnosprawność, religię lub przekonania, orientację seksualną – kładąc nacisk na uchylenie dyskryminujących przepisów;

·wspierać dialog i współpracę w kwestii zniesienia kary śmierci i zwalczania tortur i złego traktowania;

·wspierać równouprawnienie płci, prawa dziecka i prawa ludów tubylczych;

·zwiększyć równość w dostępie do ochrony sądowej, ochrony praw człowieka i usprawnić mechanizmy monitorowania;

·zapewnić poszanowanie dla zasad demokracji i instytucji demokratycznych, pokojowego przekazywania władzy, a także podstawowych wartości, zgodnie z biketawską deklaracją przywódców forum z 2000 r. i ramami regionalizmu Pacyfiku z 2014 r.;

·zapewnić struktury i procesy konsultacyjne, w ramach których bierze się pod uwagę tradycyjną wiedzę i problemy lokalnych społeczności;

w obszarze dobrych rządów i spraw podatkowych:

·wspierać dobre rządy i ustanowić nowe mechanizmy – oraz wzmocnić istniejące – na rzecz zwalczania korupcji, przekupstwa i prania pieniędzy;

·zwalczać oszustwa podatkowe, uchylanie się od opodatkowania i agresywne planowanie podatkowe, kładąc szczególny nacisk na zwiększanie przejrzystości podatkowej, wymiany informacji i uczciwej konkurencji podatkowej, zgodnie ze stosownymi normami i ramami międzynarodowymi;

·intensyfikować dialog polityczny z jurysdykcjami podatkowymi niechętnymi współpracy w celu spełnienia globalnych norm zarządzania w kwestiach podatkowych.

Tytuł IV Rozwój społeczny i spójność społeczna

Umowa potwierdzi determinację stron do tego, aby do 2030 r. wyeliminować ubóstwo we wszystkich jego formach, skutecznie zlikwidować różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn i osiągnąć równouprawnienie płci, a także stworzyć warunki do skutecznego udziału osób w życiu demokratycznym i wnoszenia aktywnego wkładu w zrównoważony wzrost gospodarczy. W umowie uznane zostanie również, że ochrona socjalna jest podstawową inwestycją przyczyniającą się do eliminacji ubóstwa i zwalczania nierówności, a także istotnym środkiem do stworzenia samonapędzającego się mechanizmu pozwalającego uzyskać sprzyjający włączeniu społecznemu, zrównoważony rozwój gospodarczy, poprzez zwiększenie reinwestowania korzyści ekonomicznych w społeczeństwo i ludzi.

W tym celu strony podejmą konkretne środki, aby między innymi:

w obszarze rozwoju społecznego:

·zapewnić, aby wszystkie dziewczęta i wszyscy chłopcy zdobyli wykształcenie na poziomie przedszkolnym, podstawowym i średnim, które jest bezpłatne, wysokiej jakości oraz do którego każdy może uzyskać równy dostęp, oraz aby znacznie zwiększona została liczba osób rozpoczynających naukę na poziomie szkolnictwa wyższego poprzez wzmocnione krajowe systemy opieki zdrowotnej na wszystkich poziomach;

·zapewnić powszechną opiekę zdrowotną i równy dostęp do świadczeń zdrowotnych, a także do praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego, poprzez wzmocnione krajowe systemy opieki zdrowotnej na wszystkich poziomach i zwiększenie zdolności w zakresie wczesnego ostrzegania, ograniczenia ryzyka i zarządzania zagrożeniami dla zdrowia na szczeblu krajowym i globalnym oraz podjęcie działań w celu wdrożenia międzynarodowych traktatów związanych ze zdrowiem;

·zapewnić dostęp do bezpiecznej wody pitnej w wystarczającej ilości i po przystępnej cenie w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb, w tym w zakresie infrastruktury sanitarnej i higieny, oraz chronić zdrowie i zagwarantować odpowiedni poziom dobrobytu;

·zapewnić powszechny dostęp do wystarczającej ilości przystępnej cenowo, bezpiecznej i pożywnej żywności;

·zapobiegać wzrostowi występowania chorób niezakaźnych poprzez wspieranie zdrowego odżywiania i trybu życia;

·rozwiązać problemy związane z uwarunkowanym środowiskowo przymusowym wysiedleniem oraz jego wpływem na migrantów i ich społeczności;

·przyjąć ukierunkowane strategie polityczne i przeprowadzić właściwe inwestycje, aby promować prawa osób młodych i ułatwiać im udział w życiu społecznym, obywatelskim i gospodarczym;

w obszarze ochrony socjalnej:

·przyjąć strategie polityczne wspierające uzyskanie i utrzymanie wzrostu dochodu przez 40 % najbiedniejszej części populacji na poziome wyższym niż średnia krajowa;

·rozszerzyć zakres ochrony socjalnej poprzez zapewnienie podstawowego bezpieczeństwa finansowego oraz odpowiednich systemów opieki socjalnej reagujących na nagłe zmiany;

·stworzyć dobrze funkcjonujące rynki pracy i polityki zatrudnienia, które w większym stopniu sprzyjają włączeniu społecznemu i które są ukierunkowane na zapewnienie godnej pracy dla wszystkich, w tym poprzez poprawę warunków dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa pracowników;

·rozwiązać problemy związane z gospodarką nieformalną, w tym w kwestii dostępu do kredytów i mikrofinansowania oraz zwiększenia skuteczności działań w zakresie ochrony socjalnej, aby ułatwić płynne przejście do gospodarki formalnej.

w obszarze równouprawnienia płci:

·zapewnić, aby wszyscy podpisali, ratyfikowali i w pełni wdrożyli Konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz jej dodatkowy protokół dotyczący praw kobiet;

·zapewnić integralność cielesną i psychiczną dziewcząt i kobiet poprzez wyeliminowanie wszystkich form przemocy ze względu na płeć, likwidując praktyki dotyczące zawierania wczesnych i przymusowych małżeństw;

·zapewnić przestrzeganie i promowanie praw socjalnych dziewcząt i kobiet, szczególnie w obszarze zdrowia i kształcenia;

·zwiększyć wagę opinii dziewcząt i kobiet oraz ich udział w życiu politycznym poprzez zapewnienie większego udziału kobiet w procesach wyborczych, kształtowania polityki i zarządzania oraz procesach pokojowych i wysiłkach mediacyjnych, także poprzez wzmocnienie pozycji organizacji dziewczęcych i kobiecych;

·wzmocnić prawa ekonomiczne kobiet, ułatwiając im dostęp do usług finansowych, kontrolę i użytkowanie gruntów oraz innych aktywów produkcyjnych oraz wspierając kobiety prowadzące działalność gospodarczą.

6.ZRÓŻNICOWANA WSPÓŁPRACA

Umowa będzie stanowić, że strony wyrażą zgodę na udostępnianie odpowiednich środków, zarówno finansowych, jaki i niefinansowych, które umożliwią wypełnienie celów określonych w tej umowie. Współpraca będzie zróżnicowana, obejmując szereg polityk i instrumentów, i będzie dostosowana do konkretnych potrzeb, strategii, priorytetów i dostępnych zasobów, aby odzwierciedlić rosnącą różnorodność uwarunkowań w poszczególnych państwach i regionach.

Finansowanie partnerstwa

Umowa podtrzyma zobowiązanie UE do dalszego wspierania państw AKP i współpracy z nimi w celu osiągnięcia rezultatów korzystnych dla obu stron. W ramach unijnych zobowiązań finansowych zostaną wzięte pod uwagę różne zdolności i potrzeby poszczególnych partnerów.

UE potwierdzi swoje wspólne zobowiązanie do przyznania 0,7 % swojego dochodu narodowego brutto (DNB) jako oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA) oraz przeznaczenia 0,2 % swojego DNB na rzecz krajów najsłabiej rozwiniętych wewnątrz ram czasowych agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030.

UE podkreśli również znaczenie zastosowania kompleksowego i zintegrowanego podejścia w celu mobilizacji środków finansowych i innych środków wdrażania ze wszystkich dostępnych źródeł (publicznych/prywatnych, krajowych/międzynarodowych) i wszystkich podmiotów, w tym również poprzez wykorzystanie innowacyjnych źródeł i instrumentów finansowania, wiedzy ogólnej, wiedzy fachowej, budowania zdolności, technologii i zasobów niefinansowych.

UE potwierdzi swoje postanowienie, aby koncentrować swoją pomoc finansową tam, gdzie jest najbardziej potrzebna i gdzie może wywrzeć największy wpływ – szczególnie w krajach najsłabiej rozwiniętych, w małych rozwijających się państwach wyspiarskich oraz w krajach znajdujących się w sytuacjach niestabilności lub konfliktu. Szczególna uwaga zostanie również poświęcona wyzwaniom związanym z nierównościami i wykluczeniem społecznym, a także wyzwaniom, przed którymi stoją kraje o średnich dochodach.

Partnerzy powinni się zobowiązać do mobilizowania zasobów krajowych, zgodnie z programem działań z Addis Abeby, a także finansów publicznych, aby osiągnąć cele zrównoważonego rozwoju. Dołożą starań w reformowaniu swoich polityk i organów podatkowych, w usprawnianiu poboru dochodów i zwalczaniu uchylania się od opodatkowania i unikania opodatkowania oraz nielegalnych przepływów finansowych, w tym w rajach podatkowych. Powinni się również zobowiązać do wdrożenia światowych norm zarządzania w kwestiach podatkowych określonych przez odpowiednie instytucje międzynarodowe.

Przepływy kapitałowe w sektorze prywatnym stanowią istotne uzupełnienie krajowych wysiłków związanych z rozwojem. Partnerzy opracują polityki i, w razie potrzeby, wzmocnią ramy regulacyjne w celu lepszego dopasowania zachęt dla sektora prywatnego do celów publicznych i wsparcia długoterminowych inwestycji wysokiej jakości.

W umowie zostanie uznane znaczenie przekazów pieniężnych jako ważnego narzędzia finansowania rozwoju. Strony zobowiążą się do promowania tańszych, szybszych i bezpieczniejszych transferów, zarówno w państwach źródła, jak i w państwach odbierających, oraz do zapewnienia, aby odpowiednie prawodawstwo nie zawierało przepisów, które ograniczają skuteczne wykorzystywanie legalnych kanałów przekazywania pieniędzy.

We współpracy z bardziej rozwiniętymi państwami AKP UE opracuje nowe formy zaangażowania, w tym możliwość współfinansowania, w celu promowania realizacji agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, wspierania krajów słabiej rozwiniętych, a także wspólnego mierzenia się z konkretnymi wyzwaniami regionalnymi i globalnymi.

Skuteczna współpraca na rzecz rozwoju

Umowa ponownie podkreśli znaczenie i centralny charakter programu na rzecz skuteczności pomocy rozwojowej, co uzgodniono na różnych forach międzynarodowych, oraz zobowiązanie stron do stosowania wobec wszystkich form współpracy na rzecz rozwoju takich zasad, jak: odpowiedzialność krajów partnerskich za priorytety w dziedzinie rozwoju, partnerstwa na rzecz rozwoju sprzyjające włączeniu społecznemu, skoncentrowanie się na rezultatach, przejrzystość i wzajemna rozliczalność.

Umowa będzie stanowić, że różnorodne i uzupełniające się metody (np. wsparcie projektowe, wsparcie budżetowe, finansowanie łączone, fundusze powiernicze) oraz sposoby dostarczania wsparcia (w tym pomoc na rzecz wymiany handlowej, współpraca partnerska, pomoc techniczna i budowanie zdolności) będą wykorzystywane stosownie do zdolności i potrzeb poszczególnych państw i osiąganych przez nie wyników, a także w ramach dialogu między państwami AKP i UE. W stosownych przypadkach wsparcie budżetowe będzie wykorzystywane do osiągania trwałych rezultatów w zakresie wspierania działań związanych z celami zrównoważonego rozwoju.

Umowa będzie stanowić, że UE zapewni koordynację z państwami członkowskimi w celu dalszego udoskonalania sposobów zapewniania współpracy finansowej, w tym poprzez lepszą i skuteczniejszą koordynację, z uwzględnieniem przewagi komparatywnej każdej ze stron. Wspólne programowanie i wdrażanie będzie promowane i wzmacniane, aby w sposób spójniejszy, skuteczniejszy i bardziej skoordynowany wspierać osiąganie wspólnych celów.

7.RAMY INSTYTUCJONALNE

Podmioty

Umowa potwierdzi, że rządy państw AKP odgrywają główną rolę w partnerstwie, określając priorytety i strategie dla swoich państw. Uwzględni również kluczowy wkład parlamentów narodowych i lokalnych władz państwowych w – odpowiednio – zwiększanie demokratycznej rozliczalności i uzupełnianie działań rządów.

Umowa zwiększy rolę organizacji na szczeblu regionalnym i kontynentalnym, szczególnie w zarządzaniu trzema partnerstwami regionalnymi i ich wdrażaniem, zapewniając należyte uwzględnianie priorytetów dotyczących wielu państw oraz skuteczne usprawnienie istniejących ram współpracy.

Umowa uzna, wesprze i wzmocni rolę organizacji społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego jako kluczowych partnerów w zacieśnianiu stosunków między ludnością a rządami państw będących stronami oraz w realizacji celów partnerstwa.

Postanowienia instytucjonalne 

Umowa będzie zawierać przepisy dotyczące zreformowanej struktury instytucjonalnej, której celem jest zarządzanie partnerstwem i która będzie oparta na stosowaniu zasad pomocniczości i komplementarności oraz zapewni większą spójność i usprawnienie w relacjach między poszczególnymi istniejącymi strukturami na różnych poziomach.

Jeżeli chodzi o trzy porozumienia regionalne, podczas spotkań na szczycie zostanie zapewniona strategiczna koordynacja polityczna, która jest niezbędna do kierowania trzema partnerstwami regionalnymi. Co się tyczy Afryki, w szczycie wciąż będą brały udział państwa Afryki Północnej, aby zapewnić spójne podejście traktowania Afryki jako całości.

Każde z tych porozumień (protokołów) będzie zarządzane przez radę regionalną, której zadaniem będzie prowadzenie dialogu politycznego, zmienianie, w razie potrzeby, zapisów porozumień oraz podejmowanie decyzji koniecznych do ich wdrażania. Znacząca rola w zarządzaniu porozumieniami zostanie przypisana odpowiednim organizacjom regionalnym (np. Unii Afrykańskiej). W stosownych przypadkach każda z rad może podjąć decyzję o zaproszeniu stron trzecich jako obserwatorów w kontekście konkretnych spraw.

W celu zapewnienia spójnego partnerstwa z Afryką jako całością należy poszukiwać za pomocą konsultacji najodpowiedniejszych metod powiązania państw Afryki Północnej z nową umową, aby zapewnić ich pełne zaangażowanie w dialog polityczny i dialog dotyczący kształtowania polityki w ramach porozumienia UE–Afryka. Nie naruszy to istniejących ram prawnych, finansowych i politycznych, które dotyczą tych krajów, a w szczególności układów o stowarzyszeniu w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa.

Umowa zapewni również, aby regionalne wspólnoty gospodarcze (REC) brały udział we wszystkich posiedzeniach, w szczególności na potrzeby rady UE-Afryka, tym samym zwiększając spójność z istniejącymi umowami.

W umowie przewidziane będzie również, że każda z rad (tj. UE–AKP, UE–Afryka, UE–Karaiby, UE – państwa Pacyfiku) będzie musiała ustanowić komitet operacyjny, na który może delegować część swoich uprawnień w celu wykonania swoich zadań.

W umowie zostanie przewidziany parlamentarny wymiar trzech porozumień regionalnych, podobnie do istniejących struktur (np. posiedzenia PE i Parlamentu Panafrykańskiego). Posiedzenia parlamentarne powinny się odbywać przy uwzględnieniu posiedzeń poszczególnych rad. W stosownych przypadkach regionalne posiedzenia parlamentarne mogą zostać połączone.

W umowie można również przewidzieć – na poziomie porozumień regionalnych – posiedzenia z udziałem przedstawicieli organizacji społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego. Te posiedzenia powinny się odbywać przy uwzględnieniu posiedzeń poszczególnych rad. W stosownych przypadkach posiedzenia regionalne mogą zostać połączone w jedno posiedzenie.

Jeżeli chodzi o kwestie związane z zarządzaniem umową o partnerstwie w ujęciu ogólnym, przewiduje się organizowanie ad hoc szczytu szefów państw i rządów na szczeblu UE–AKP, aby zapewnić niezbędną strategiczną koordynację polityczną w sprawach, które dotyczą wszystkich stron. Na szczeblu UE–AKP partnerstwem będzie zarządzać Rada UE–AKP, której spotkania będą organizowane ad hoc w celu omówienia kwestii stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania, które dotyczą ogólnych zasad i wartości określonych w części ogólnej umowy, i w celu uzgodnienia wspólnych stanowisk dotyczących współpracy międzynarodowej. Posiedzenia na szczeblu ministerialnym mogą odbywać się również w celu omówienia konkretnych spraw.

Umowa umożliwi stronom wskazanie sposobów opracowania skuteczniejszych metod działania, co pozwoli na pogłębiony dialog oraz szybsze i sprawniejsze podejmowanie decyzji.

8.PRZEPISY KOŃCOWE

Terytorialny zakres stosowania

Umowa będzie zawierać zapis dotyczący terytorialnego zakresu stosowania, zgodnie ze standardowymi sformułowaniami.

Wejście w życie

Umowa będzie zawierać zapis stanowiący, że strony ratyfikują lub zatwierdzą umowę zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi i procedurami prawnymi.

Umowa będzie zawierać zapis ustalający kwestię wejścia w życie umowy, a także wskazujący wymagane progi.

Umowa będzie również zawierać zapis stanowiący, że do momentu wejścia w życie umowy można ją stosować tymczasowo, w całości lub części, zgodnie z wewnętrznymi procedurami prawnym i prawodawstwem stron.

Okres obowiązywania, rozwiązanie i rewizja umowy 

W umowie nie zostanie zawarty zapis ograniczający okres jej obowiązywania. Będzie natomiast zawierać zapis stanowiący, że umowę można rozwiązać na wniosek jednej ze stron, a także zawierać procedury takiego rozwiązania.

Umowa będzie zawierać zapis stanowiący, że część ogólną umowy można zmienić zgodnie z procedurami przewidzianymi dla ratyfikacji i wejścia w życie umowy, na wniosek jednej z dwóch stron.

Umowa będzie również zawierać zapis stanowiący, że protokoły dotyczące partnerstw UE–Afryka, UE–Karaiby i UE – państwa Pacyfiku można zmienić zgodnie z uproszczoną procedurą na wniosek jednej z dwóch stron i w oparciu o decyzję przyjętą przez odpowiednie rady.

Wypełnianie zobowiązań

W umowie przewidziana zostanie możliwość podjęcia przez stronę właściwych środków w przypadku, gdy druga strona nie wywiązuje się z któregoś ze swoich zobowiązań związanych z elementami istotnymi i podstawowymi. W takich sytuacjach właściwe środki powinny zostać podjęte po przeprowadzeniu wcześniej konsultacji między stronami. Konsultacje należy prowadzić na takim szczeblu i w takiej formie, które zostaną uznane za najwłaściwsze dla znalezienia rozwiązania, a także w określonych ramach czasowych.

W celu zapobieżenia powstawania sytuacji, w których jedna ze stron uważa, że druga strona nie wypełniła swoich zobowiązań związanych z istotnymi i podstawowymi elementami umowy, prowadzone będą systematyczne konsultacje w sprawie zgłaszanych zastrzeżeń.

Choć dwustronny charakter konsultacji zostanie zachowany, strony zobowiążą się do przeprowadzenia konsultacji i koordynowania swoich działań ze wszystkimi istotnymi podmiotami regionalnymi i międzynarodowymi w ramach przygotowań do każdej sesji konsultacyjnej.

Umowa zapewni również możliwość podjęcia przez stronę właściwych środków w przypadku, gdy wezwanie do konsultacji spotka się z odmową lub gdy strony nie osiągną podczas konsultacji wzajemnie akceptowanych rezultatów, a także w nagłych przypadkach bez potrzeby przeprowadzenia wcześniejszych konsultacji. „Właściwe środki” i „nagłe przypadki” powinny być zdefiniowane w taki sposób, jak w art. 96 ust. 2 lit. b) i c) umowy z Kotonu.

Rozstrzyganie sporów

Umowa będzie zawierać zapis dotyczący odpowiedniego mechanizmu rozwiązywania sporów powstałych w przypadku rozbieżności w zakresie stosowania, interpretacji i wdrażania umowy.

Przystąpienie

Umowa będzie zawierać zapis ustalający kryteria i mechanizmy przystąpienia niezależnych państw do umowy, zgodnie z przepisami zawartymi w umowie z Kotonu. Przewidziana zostanie w niej również możliwość przystąpienia do umowy organizacji regionalnych.

Wzmocniony status obserwatora

Umowa będzie zawierać zapis ustalający kryteria dotyczące nadawania statusu obserwatora i wzmocnionego statusu obserwatora względem umowy niezależnym państwom, organizacjom regionalnym i międzynarodowym lub właściwym organizacjom posiadającym osobowość prawną.

Teksty autentyczne

Umowa będzie zawierać zapis stwierdzający, że umowa została sporządzona w dwóch egzemplarzach we wszystkich językach urzędowych Unii Europejskiej, przy czym każdy z tych tekstów jest równie autentyczny.

(1)    Zastrzeżenie prawne: ostateczny charakter prawny umowy zostanie ustalony w końcowej części negocjacji w oparciu o cel i treść umowy.