KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 26.4.2017
JOIN(2017) 16 final
WSPÓLNE SPRAWOZDANIE DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
Specjalny Region Administracyjny Hongkong: sprawozdanie roczne za 2016 r.
KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 26.4.2017
JOIN(2017) 16 final
WSPÓLNE SPRAWOZDANIE DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
Specjalny Region Administracyjny Hongkong: sprawozdanie roczne za 2016 r.
WSPÓLNE SPRAWOZDANIE DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
Specjalny Region Administracyjny Hongkong: sprawozdanie roczne za 2016 r.
Streszczenie
Od czasu przekazania Hongkongu Chińskiej Republice Ludowej (ChRL), które miało miejsce w 1997 r., Unia Europejska (UE) i jej państwa członkowskie uważnie obserwują zmiany polityczne i gospodarcze zachodzące w Specjalnym Regionie Administracyjnym (SRA) Hongkong w ramach zasady „jeden kraj, dwa systemy”. UE nadal respektuje politykę „jednych Chin” i popiera zasadę „jeden kraj, dwa systemy” oraz jej wdrożenie. Zgodnie ze zobowiązaniem podjętym w 1997 r. wobec Parlamentu Europejskiego Komisja i Europejska Służba Działań Zewnętrznych wydają coroczne sprawozdanie na temat zachodzących w Hongkongu zmian. Niniejsze sprawozdanie jest dziewiętnastym z kolei i obejmuje rok 2016.
Rok ten był z politycznego punktu widzenia trudny dla SRA Hongkong i dla funkcjonowania zasady „jeden kraj, dwa systemy”. Społeczeństwo Hongkongu stało się bardziej podzielone. Obywatele są coraz bardziej zaniepokojeni przyszłością Hongkongu po 2047 r., kiedy to upływa termin, w jakim ustawa zasadnicza Hongkongu gwarantuje stosowanie zasady „jeden kraj, dwa systemy”. Ważnymi kwestiami w ciągu roku były również wciąż niewyjaśniony problem zaginionych księgarzy, zamieszki w Mong Kok, pojawienie się ugrupowań politycznych domagających się prawa do samostanowienia, a nawet niepodległości, wybory do Rady Ustawodawczej i pozbawienie stanowisk dwóch ustawodawców będących zwolennikami niepodległości, decyzji Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych dotyczącej wykładni przepisów ustawy zasadniczej w odniesieniu do zaprzysiężenia, wyborów do Komitetu Elektorów i przygotowań do wyborów szefa rządu.
Sprawa pięciu wydawców, którzy zaginęli w 2015 r., co dla UE stanowi najpoważniejsze złamanie ustawy zasadniczej i zasady „jeden kraj, dwa systemy” od przekazania Chinom terytorium w 1997 r., była wciąż aktualna, a okoliczności ich zaginięcia są wciąż niewyjaśnione. Jeden z wydawców jest wciąż pozbawiony wolności, mimo iż nie postawiono mu formalnych zarzutów
Poza w/w kwestiami w 2016 r. system „jeden kraj, dwa systemy” zasadniczo nadal funkcjonował dobrze.
Sądownictwo wykazywało nadal swoją niezależność i poszanowanie obowiązujących procedur, mimo iż było ono poddawane wrażliwym z politycznego punktu widzenia kontrolom sądowym i decyzji Stałego Komitetu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych dotyczącej wykładni przepisów ustawy zasadniczej.
Zachowanie praworządności pozostało nadrzędną zasadą dla rządu, zainteresowanych podmiotów gospodarczych i społeczeństwa ogółem. Nadal prowadzone są intensywne działania antykorupcyjne, a wskaźniki dotyczące dobrych rządów są pozytywne. W rankingu wskaźnika postrzegania korupcji Transparency International Hongkong plasuje się na 14. miejscu.
Wolność słowa oraz wolny dostęp do informacji były ogólnie przestrzegane. Można jednak zaobserwować negatywne tendencje w kontekście wolności prasy i w sektorze wydawniczym będące skutkiem zachowywania ostrożności i autocenzury wśród osób piszących o wydarzeniach krajowych i z zakresu polityki zagranicznej Chińskiej Republiki Ludowej. Jest to po części skutek zniknięcia wydawców.
Hongkong pozostawał konkurencyjnym międzynarodowym ośrodkiem biznesu, jak również głównym światowym ośrodkiem współpracy gospodarczej z Chinami kontynentalnymi. Jest on również głównym obszarem testowania chińskiej reformy rynków kapitałowych. Aby sprostać nowym wyzwaniom w erze cyfrowej, Chiny próbują zmienić kierunek swojej strategii na rzecz wzrostu poprzez inwestycje w technologię i w innowacje. Praworządność, przejrzyste ramy prawne, bardzo niski poziom korupcji i wskaźnik przestępczości wraz ze skutecznie działającą administracją publiczną i niezależnym sądownictwem przyczyniały się do zachowania i wspierania korzystnego klimatu inwestycyjnego, który stanowi podstawę sukcesu Hongkongu.
Unia Europejska zachęca SRA Hongkong i rząd centralny Chin do wznowienia procesu reformy ordynacji wyborczej i osiągnięcia porozumienia co do demokratycznego, sprawiedliwego, otwartego i przejrzystego systemu wyborczego. Dzięki wprowadzeniu powszechnych wyborów rząd cieszyłby się większym poparciem społecznym i legitymacją, jeżeli chodzi o dalsze realizowanie celów gospodarczych i rozwiązywanie kwestii społecznych takich jak podziały społeczno-ekonomiczne i pokoleniowe panujące w społeczeństwie Hongkongu. Rekordowy udział w wyborach do Rady Ustawodawczej i do Komitetu Elektorów pokazuje, że obywatele chcą odgrywać aktywną rolę w życiu politycznym i w decydowaniu o przyszłości SRA Hongkongu.
Rozwój sytuacji politycznej
Nastroje polityczne w Hongkongu są dalej podzielone między obóz wspierający obecną władzę a obóz prodemokratyczny. Napięcie polityczne zwiększyło się poprzez pojawienie się ruchu na rzecz utrzymania niezależności terytorium jako siły politycznej. Stosunki między władzą wykonawczą a ustawodawczą były wciąż napięte, a ustawodawcy opozycyjni zorganizowali kampanię na rzecz zerwania współpracy i stosowali taktykę obstrukcji parlamentarnej, aby opóźnić realizację inicjatyw rządowych. Przykładowo Radzie Ustawodawczej po raz drugi nie udało się przyjąć ustawy o zmianie prawa autorskiego. Utrudniło to poważnie starania rządu na rzecz uczynienia z Hongkongu regionalnego centrum praw własności intelektualnej, jako że obecne przepisy ustanowiono przed pojawieniem się internetu.
Sprawa zaginięcia pięciu wydawców książek, którzy zaginęli w 2015 r., była w 2016 r. wciąż aktualna. Czterech spośród nich powróciło w ciągu roku do Hongkongu, ale okoliczności ich zaginięcia nigdy nie zostały wyjaśnione. Gui Minhai, mający szwedzkie obywatelstwo, jest nadal przetrzymywany w Chinach, pomimo iż nie postawiono mu formalnych zarzutów. Trzech spośród wydawców, którzy powrócili, oświadczyło, że pojechali do Chin kontynentalnych dobrowolnie, natomiast Lam Wing Kee oświadczył publicznie, że został porwany i był przesłuchiwany na kontynencie przez siły bezpieczeństwa przez ponad 8 miesięcy. Siedmiu wydawców wzięło udział w transmitowanych przez telewizję „zeznaniach”. UE wielokrotnie wyrażała swoje zaniepokojenie takimi praktykami.
UE przy wielu okazjach podnosiła tę kwestię w kontaktach zarówno z Hongkongiem, jak i z władzami w Pekinie. W dniu 7 stycznia rzecznik wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej Mogherini wydała w tej sprawie oświadczenie 1 , określając sytuację jako „szczególnie niepokojącą”. W dniu 4 lutego Parlament Europejski przyjął rezolucję wyrażającą głębokie zaniepokojenie z powodu zniknięcia wydawców 2 , a w dniu 23 listopada – rezolucję w sprawie Gui Minhai 3 .
UE traktuje tę sprawę bardzo poważnie i wyraża nadzieję, że takie incydenty nie będą się powtarzać. Należy przedsięwziąć wszelkie niezbędne kroki w celu przywrócenia w Hongkongu zaufania do poszanowania prawa i zasady „jeden kraj, dwa systemy”.
Jednym z najbardziej godnych uwagi wydarzeń politycznych w 2016 r. było pojawienie się w Hongkongu nowych ugrupowań politycznych w wyniku nieudanej reformy ordynacji wyborczej oraz „ruchu parasolek”. Wiele radykalnych ugrupowań, luźno zdefiniowanych jako „lokaliści”, prowadzi kampanie na rzecz obrony interesów Hongkongu w stosunku do Chin, w tym niektóre z nich nawołują do samostanowienia (Demosisto) lub całkowitej niepodległości (Partia Rdzennej Ludności Hongkongu, Partia Narodowa Hongkongu). Partia Narodowa Hongkongu oświadczyła, że będzie dążyć do niepodległości „za pomocą wszelkich środków”, nie wykluczając przemocy jako środka ostatecznego. Według doniesień medialnych powstało co najmniej 21 ugrupowań lokalistów. Zarówno władze Hongkongu, jak i centralne władze Chin wypowiedziały się ostro przeciwko wzywaniu do niepodległości lub samostanowienia, twierdząc, że stanowi ono naruszenie ustawy zasadniczej.
W dniu 8 lutego (pierwszy dzień Chińskiego Nowego Roku) w Hongkongu doszło do brutalnych starć demonstrantów z policją na rzadko spotykaną skalę. Około 500 demonstrantów rzucało cegły i wzniecało ogień, a zaskoczone siły policyjne oddały dwa strzały ostrzegawcze. W trwających 10 godzin zamieszkach w Mong Kok rannych zostało 128 osób, wśród nich 90 policjantów. Spośród 64 demonstrujących, którzy zostali zatrzymani, 38 usłyszało zarzut wzniecania zamieszek (w stosunku do 10 osób zarzuty zostały później wycofane). Wielu spośród demonstrantów należało do ugrupowań lokalistów. Według policji zamieszki miały zorganizowany charakter i były wcześniej przygotowane. Bezprecedensowy brutalny charakter mógł być spowodowany społecznym i politycznym niezadowoleniem, szczególnie wśród młodzieży.
Do wzywania do samostanowienia lub niepodległości dochodziło w okresie poprzedzającym wybory uzupełniające do Rady Ustawodawczej w lutym i podczas kampanii wyborczej przed wyborami do Rady Ustawodawczej we wrześniu. Niewielu mieszkańców Hongkongu rzeczywiście popiera takie radykalne idee, ale wydaje się, że niezadowolenie społeczne i polityczne w połączeniu z rozczarowaniem w stosunku do tradycyjnych sił politycznych powodują wzrost poparcia dla lokalistów. W tym kontekście UE przypomina, że nadal respektuje „politykę jednych Chin” i popiera dalsze stosowanie w Hongkongu zasady „jeden kraj, dwa systemy”.
W wyborach uzupełniających z 28 lutego radykalny, będący w opozycji do Chin kontynentalnych rdzenny kandydat z Hongkongu osiągnął zaskakujący sukces, otrzymując 15 % głosów. Chociaż nie udało mu się zdobyć mandatu (otrzymał go kandydat zwolenników demokracji), wynik był bardzo znaczący, gdyż nadawał legitymację polityczną marginalnemu dotąd ruchowi politycznemu.
W dniu 5 sierpnia w manifestacji na rzecz niepodległości wzięły udział tysiące osób. Organizatorzy utrzymywali, że w manifestacji wzięło udział 10 000 osób, chociaż źródła policyjne podawały liczbę 2 500.
W dniu 4 września odbyły się w Hongkongu wybory 70 członków Rady Ustawodawczej. Mimo iż nie były to wybory powszechne, uważano, że ogólnie były one wolne od ingerencji i odbyły się w zasadzie spokojnie. W wyborach wzięła udział rekordowa liczba 2,17 mln osób (58 % uprawnionych).
Obóz prorządowy utrzymał swoją większość, ale obóz prodemokratyczny jest obecnie w stanie blokować proces legislacyjny wymagający większości dwóch trzecich. Wybory potwierdziły zwiększoną polaryzację polityczną w Hongkongu i ważnym wydarzeniem był wybór wielu kandydatów spośród lokalistów, którzy uzyskali prawie 19 % głosów. W nowej Radzie Ustawodawczej widać również wyraźną zmianę pokoleniową. Prawie co trzeci członek Rady Ustawodawczej jest nowy, a wielu z nich jest o wiele młodszych niż członkowie poprzedniej Rady.
Na wyborach zaciążyło jednak wykluczenie sześciu kandydatów o poglądach niepodległościowych, co oparte było na wątpliwych powodach, które zresztą później zostały zaskarżone.
Nowa kadencja Rady Ustawodawczej rozpoczęła się chaotyczną ceremonią zaprzysiężenia. Wielu członków nowej Rady zmieniło tekst przysięgi lub ich zachowanie zostało z innych powodów uznane za lekceważące. Niektórzy z nich zostali natychmiast poproszeni o ponowne złożenie przysięgi, podczas gdy inni mieli możliwość uczynić to podczas innego posiedzenia Rady Ustawodawczej.
Szczególny problem pojawił się w związku z dwoma nowo wybranymi członkami Rady Ustawodawczej, przedstawicielami ugrupowania Youngspiration, Sixtusa Leunga i Yau Waichinga, którzy podjęli najbardziej radykalne działania, używając obraźliwego języka pod adresem Chin kontynentalnych. Aby uniemożliwić im ponowne składania przysięgi, rząd wszczął kontrolę sądową, uniemożliwiając im w ten sposób zasiadanie na sali obrad.
Sprawa była w dalszym ciągu w toku w sądzie w Hongkongu, kiedy Stały Komitet Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (SKOZPL) zdecydował się na interwencję i przedstawił wykładnię przepisów ustawy zasadniczej dotyczących zaprzysiężenia (art. 104). Wykładnia ta, jednogłośnie uchwalona przez SKOZPL w dniu 7 listopada, zawierała jasne stwierdzenie, że Sixtusowi Leungowi i Yau Wai-chingowi należy uniemożliwić ponowne zaprzysiężenie i objęcie funkcji. Wydany następnie wyrok sądu zawierał takie samo stanowisko, jakkolwiek sędzia podkreślił, że doszedłby do tego samego wniosku, niezależnie od tego, czy „uwzględniłby wykładnię [SKOZPL], czy też nie”. Obydwaj członkowie Rady Ustawodawczej przegrali procesy apelacyjne. W międzyczasie zostali poproszeni o zwolnienie swoich miejsc.
SKOZPL ma prawo ustalania wykładni ustawy zasadniczej, moment w jakim została ona ogłoszona – w bardzo już napiętej atmosferze politycznej – wzbudził jednak obawy co do praworządności i niezawisłości sądownictwa w Hongkongu i odebrany został jako narzucenie sądowi takiej a nie innej decyzji.
Wiele innych kontroli sądowych dotyczących zaprzysiężenia członków Rady Ustawodawczej wszczętych zostało przez osoby prywatne i rząd złożył wniosek o odebranie mandatu czterem innym członkom Rady o poglądach prodemokratycznych. Sprawy są nadal w toku.
Ostatnie miesiące 2016 r. zdominowane były przez przygotowania do wyborów szefa rządu. Aktualny szef rządu zaskoczył wiele osób ogłaszając, ze nie będzie kandydować. Wybory do liczącego 1 194 członków Komitetu Elektorów, którzy wybiorą szefa rządu Hongkongu, odbyły się w dniu 11 grudnia. Rekordowy udział w wyborach był prawie dwa razy większy niż w 2011 r. (46 % w porównaniu do 27,6 %). Jakkolwiek zwolennicy demokracji uzyskali dużo lepsze wyniki niż w poprzednich wyborach i będą mieli pewną siłę głosów, obóz prorządowy nadal posiada znaczną przewagę.
Praworządność i wymiar sprawiedliwości
Pomijając obawy, jakie wzbudziło zaginięcie pięciu wydawców książek i głośne kontrole sądowe, w 2016 r. przestrzegano praworządności, a wymiar sprawiedliwości utrzymał wysokie standardy pracy. W rankingu Global Competitiveness Report za lata 2016-2017 4 Hongkong zajął ósme miejsce. Wielu prawników wyraziło obawy w związku z wydaną przez SKOZPL wykładnią art. 104 i wzięło udział w marszu protestacyjnym, twierdząc, że był to najpoważniejszy przypadek wywierania nacisku na system sądowniczy Hongkongu od momentu przejęcia terytorium.
Zachowanie niezależności sądów i pełne poszanowanie praworządności są kluczowe dla utrzymania wiarygodności demokratycznej Hongkongu, jego pozycji jako międzynarodowego ośrodka biznesu i jego ambicji, aby umocnić swoją pozycję międzynarodowego centrum arbitrażu i mediacji.
Równość szans, prawa i wolności
Hongkong cieszy się znacznym stopniem swobody. Wolność słowa, wolność prasy i swobodny dostęp do informacji stanowią integralną część jego podstawowych wartości, co jest zgodne z zasadą „jeden kraj, dwa systemy”. Stanowią one również istotny element pozycji Hongkongu jako światowego ośrodka biznesu. UE wzywa wszystkie zainteresowane strony do ochrony tych wartości.
Media, także cyfrowe, były nadal w znacznym stopniu wolne i wyrażano w nich cały szereg różnych poglądów. Mimo to panowało coraz większe przekonanie odzwierciedlone w sprawozdaniu rocznym Stowarzyszenia Dziennikarzy w Hongkongu (HKJA), że zarówno media tradycyjne, jak i elektroniczne praktykowały autocenzurę, w szczególności przekazując wiadomości na temat wydarzeń w Chinach kontynentalnych. Według HKJA rok 2016 był „bardzo trudnym” rokiem dla wolności prasy, a poszanowanie zasady „jeden kraj, dwa systemy” było poważnie zagrożone. HKJA odniosło się krytycznie do mianowania osób o bardzo bliskich związkach z Pekinem na kluczowe stanowiska kierownicze w mediach. Obawy wywołało również przejęcie wielu mediów w Hongkongu przez podmioty z Chin kontynentalnych. Mimo iż w rankingu World Press Freedom Index za 2016 r. wyraźnie odnotowano negatywne tendencje, Hongkong uplasował się w tym rankingu na 69. miejscu, tj. o jedno miejsce lepiej niż poprzednio. W listopadzie organizacja PEN International otworzyła w Hongkongu centrum, którego zadaniem jest obrona wolności słowa.
Według doniesień, po zniknięciu pięciu wydawców niektóre księgarnie usunęły ze swoich półek publikacje krytyczne w stosunku do przywódców Chin, niektóre zostały zamknięte, a wydawcy zgłosili zakłócenia w zakresie drukowania, magazynowania i dystrybucji.
W 2015 r. mianowanie członków rad uniwersyteckich wywołało poważne kontrowersje dotyczące wolności nauki i niezależnego zarządzania instytucjami szkolnictwa wyższego. W ciągu całego 2016 r. nadal postulowano, aby szef rządu został odwołany z otrzymywanej z urzędu funkcji rektora wszystkich uniwersytetów w Hongkongu. Zdaniem wielu przedstawicieli świata akademickiego praktyka ta zagraża niezależnemu zarządzaniu uniwersytetami i może w przyszłości szkodzić wolności nauki w Hongkongu.
Hongkong wciąż nie ma ogólnej ustawy antydyskryminacyjnej. W styczniu Komisja ds. Równych Szans (EOC) opublikowała badanie dotyczące dyskryminacji ze względu na orientację seksualną, w której stwierdzono szeroko rozpowszechnioną dyskryminację w stosunku do osób LGBTI. Nie mniej jednak 55,7 % społeczeństwa popierało ustawodawstwo antydyskryminacyjne. EOC wezwała rząd do rozpoczęcia konsultacji społecznych dotyczących treści przyszłych aktów prawnych w tej dziedzinie.
Po długim okresie konsultacji społecznych i debacie na temat reformy przepisów antydyskryminacyjnych, w marcu EOC przedstawiła rządowi zalecenia. Kwestie, do których przykłada się największe znaczenie, to m.in. prawa osób niepełnosprawnych, równość dla kobiet, dyskryminacja ze względu na rasę, narodowość, obywatelstwo, prawo pobytu i równy status osób żyjących w związkach nieformalnych.
Pracownicy domowi będący cudzoziemcami, w liczbie około 300 000 dalej borykali się z brakiem ochrony pracy i ochrony socjalnej. Dwa przepisy budzą szczególne obawy: wymóg mieszkania w miejscu pracy i zasada „dwóch tygodni”, zgodnie z którą tacy pracownicy muszą znaleźć pracę w ciągu dwóch tygodni od momentu wygaśnięcia ich umowy, gdyż w innym razie czeka ich deportacja. Zastrzeżenia budzą również „odpracowywanie długów” i nadużycia ze strony agencji zatrudnienia. Rząd podjął kroki w celu rozwiązania tych problemów, w szczególności poprzez opublikowanie niewiążącego kodeksu postępowania, niezbędne są jednak bardziej zdecydowane działania.
Handel ludźmi pozostaje problemem, w szczególności w świetle braku spójnych ram legislacyjnych i politycznych. Rząd wyznaczył grupę zadaniową, która ma zająć się rozwiązaniem tego problemu i która współpracuje z UE i innymi członkami społeczności międzynarodowej.
W 2016 r. toczyła się również gorąca debata na temat uchodźców. Społeczność lokalną i międzynarodową zaniepokoiły wypowiedzi szefa rządu dla mediów, według których Hongkong mógłby rozważyć wycofanie się z konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur (CAT), aby ograniczyć napływ migrantów powołujących się na zasadę non-refoulement. Hongkong nie jest stroną CAT we własnym imieniu, lecz za pośrednictwem ChRL. Wielu urzędników wyższego szczebla zapewniało następnie, że Hongkong nie zamierza wycofywać się z tej konwencji. Rząd Hongkongu jest jednak zdania, że istnieje potrzeba zrewidowania procedur związanych z zasadą non-refoulement, która jest podatna na nadużycia, które doprowadziły do zaległości w rozpatrywaniu wniosków w ok. 10 000 przypadków.
Uznano, że korupcja znajduje się pod kontrolą, a system antykorupcyjny nadal jest skuteczny i odporny. Hongkong cieszy się bardzo wysokimi standardami przejrzystości i środków antykorupcyjnych. Władze, przywódcy polityczni i wiodące przedsiębiorstwa rozumieją, że przejrzystość ma dla Hongkongu kluczowe znaczenie, jeśli ma on utrzymać swoją silną pozycję jako międzynarodowy ośrodek biznesu, również dla przedsiębiorstw z Chin kontynentalnych.
Stosunki między Hongkongiem a Chinami kontynentalnymi
Część społeczeństwa Hongkongu obawiała się stopniowego ograniczania „wysokiego stopnia autonomii” Hongkongu w ChRL i malejącego szacunku dla jego wartości, a także życia w warunkach zgodnych z zasadą „jeden kraj, dwa systemy”. Największym wyzwaniem dla stosunków Hongkongu z ChRL było pojawienie się w Hongkongu radykalnych tendencji politycznych i wydanie przez SKOZPL wykładni art. 104. Termin 2047 r. zwiększa jedynie niepokój i niepewność w społeczeństwie Hongkongu odnośnie do przyszłości zasady „jeden kraj, dwa systemy”, pomimo powtarzanych przez Pekin zapewnień, że będzie ona nadal w pełni respektowana i należycie wdrażana.
Po publicznych oskarżeniach ze strony jednego z wydawców dotyczących porwania przez służby z Chin kontynentalnych szef rządu CY Leung wysłał do centralnego rządu Chin pismo, prosząc o wyjaśnienia. Pomiędzy władzami Hongkongu i centralnym rządem Chin odbyło się kilka rund negocjacji mających na celu osiągnięcie porozumienia w sprawie mechanizmu powiadamiania dotyczącego rezydentów Hongkongu zatrzymanych w Chinach kontynentalnych i vice versa.
Przewodniczący Narodowego Kongresu Ludowego, Zhang Dejiang, złożył w Hongkongu oficjalną wizytę w dniach 17–19 maja z okazji szczytu uczestników inicjatywy „Jeden pas i jeden szlak”. Była to pierwsza wizyta wysokiej rangi przedstawiciela władz w Pekinie po nieudanej reformie ordynacji wyborczej i wydarzeniach związanych z prodemokratycznym „ruchem parasolek” w 2014 r. Zhang Dejiang próbował zapewnić mieszkańców Hongkongu, że zasada „jeden kraj, dwa systemy” będzie w Hongkongu dalej stosowana. Nawiązał kontakt z będącymi w opozycji zwolennikami demokracji, ale poziom napięcia politycznego sprawił, że nie przyniosło to większych rezultatów. Na koniec roku centralny rząd Chin wydał oświadczenie, że wyda dokumenty umożliwiające podróż do Chin kontynentalnych niektórym zwolennikom demokracji, którzy ich nie posiadają.
Zmiany gospodarcze
W 2016 r. Hongkong odnotował wzrost PKB w wartościach realnych, który wyniósł 1,9 % 5 , w porównaniu z 2,4 % w 2015 r. Wyniki sektora zewnętrznego były w pierwszej połowie roku gorsze, niż oczekiwano, ze względu na zastój w światowym handlu. Drastyczny spadek ilości turystów z kontynentalnej części Chin miał również negatywny wpływ na sektor detaliczny. Do połowy 2016 r. stan gospodarki stale się poprawiał i wzrósł wywóz towarów i usług. Sytuacja na rynku pracy była bardzo dobra, ze wskaźnikiem bezrobocia w 2016 r. na poziomie 3,4 %. Inflacja pozostawała pod kontrolą, przy wzroście cen konsumenckich w ciągu roku o 2,3 %.
W swoim dorocznym przemówieniu dotyczącym strategii politycznej w dniu 13 stycznia 2016 r. szef rządu CY Leung ogłosił cały szereg inicjatyw mających na celu rozwój gospodarki, innowacji i technologii oraz poprawę w dziedzinie edukacji i służby zdrowia. Położył specjalny nacisk na rolę Hongkongu w inicjatywie Chin „Jeden pas i jeden szlak” i w 13. chińskim planie pięcioletnim. Oświadczył on, że Hongkong będzie w dalszym ciągu zawierać umowy o wolnym handlu, promować inwestycje i porozumienia ochronne, kompleksowe umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania i umowy o świadczeniu usług lotniczych z głównymi partnerami handlowymi uczestniczącymi w inicjatywie „Jeden pas i jeden szlak”.
Budżet fiskalny na lata 2016–2017 6 obejmował szereg środków mających pomóc biznesowi i obywatelom sprostać wyzwaniom wynikającym ze słabnącej gospodarki i pobudzić konsumpcję. Zawierał też różne programy finansowania i inicjatywy mające na celu pobudzanie rozwoju innowacji i technologii (w tym technologii finansowych), wspieranie zakładania nowych przedsiębiorstw, pomoc przemysłowi w znalezieniu nowych rynków i wzmocnienie starań na rzecz promowania inicjatywy „Jeden pas i jeden szlak”. Pomimo utrzymującego się przez lata wzrostu wydatków publicznych SRA Hongkong zgromadził znaczne nadwyżki podatkowe, a rezerwy fiskalne wyniosły na koniec roku podatkowego 2016–2017 935,7 mld HKD, co stanowi 37 % PKB.
Zgodnie z planem działania przyjętym na początku roku władze Hongkongu działały na różnych frontach na rzecz ogólnokrajowej strategii związanej z inicjatywą „Jeden pas i jeden szlak”. Ustanowiono komitet sterujący, któremu przewodniczyć będzie szef rządu, którego zadaniem będzie planowanie strategii politycznych dotyczących udziału Hongkongu w inicjatywie „Jeden pas i jeden szlak” oraz specjalne biuro na potrzeby tej inicjatywy. Jednocześnie w lipcu Urząd Monetarny Hongkongu ustanowił biuro dla instrumentu finansowania infrastruktury, aby promować Hongkong jako platformę finansowania infrastruktury. W obszarze ram regulacyjnych Hongkong podpisał porozumienia dotyczące lotnictwa i umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z wieloma państwami leżącymi na szlakach objętych inicjatywą „Jeden pas i jeden szlak” (Maltą, Serbią i Łotwą), aby przygotować warunki dla przyszłych możliwości rozwoju. Nadal toczą się negocjacje w sprawie umów o wolnym handlu z Gruzją i Malediwami, które, według oczekiwań Hongkongu, dalej rozwiną sieć porozumień na terenie Eurazji. W ciągu roku miały miejsce różne akcje promocyjne, złożono również szereg wizyt w krajach uczestniczących w inicjatywie „Jeden pas i jeden szlak”.
Drugi już z kolei rok Hongkong był największym na świecie rynkiem pierwszych ofert publicznych, których wartość wyniosła 24,8 mld USD 7 . Ponad 80 % pozyskanych funduszy pochodziło od instytucji finansowych Chin kontynentalnych. Hongkong utrzymał swoją konkurencyjną pozycję w strefach Szanghaju i Shenzhen jako preferowane przez chińskich przedsiębiorców centrum pozyskiwania środków finansowych. Jednakże prowadzenie w Hongkongu międzynarodowych transakcji w renminbi (RMB) napotykało na trudności spowodowane stałym spadkiem wartości chińskiej waluty. Łączna wartość środków finansowych i przeprowadzanych w Hongkongu transakcji w RMB zmalała, głównie z powodu silnego przekonania o dalszym spadku wartości RMB. Hongkong był w dalszym ciągu głównym obszarem testowania chińskiej reformy rynków kapitałowych. Po udanym zainicjowaniu programu „Shanghai-Hong Kong Stock Connect” w listopadzie 2014 r., ustanowiono drugie połączenie handlu giełdowego z Shenzhen w dniu 5 grudnia. Program handlu giełdowego „Shenzhen-Hong Kong Stock Connect” umożliwia międzynarodowym inwestorom handel akcjami 881 przedsiębiorstw notowanych na giełdzie w Shenzhen, podczas gdy inwestorzy z Chin kontynentalnych mają dostęp do akcji 417 przedsiębiorstw notowanych na giełdzie w Hongkongu. Program ten był nowym kamieniem milowym w staraniach Chin, aby zwiększyć zaufanie inwestorów do rynków giełdowych po zawirowaniach w lecie 2015 r. i stanowił ważny krok w kierunku reformy chińskiego rynku finansowego. Urząd Monetarny Hongkongu wydał oświadczenie, że obie strony rozważą możliwości utworzenia w odpowiednim czasie systemu łączącego rynki obligacji.
Podczas gdy usługi finansowe miały się bardzo dobrze, umacniając pozycję Hongkongu jako międzynarodowego centrum finansowego, niektóre sektory gospodarki (w szczególności port i powiązane z nim sektory i branże) odnotowały spowolnienie działalności. Port w Hongkongu stanął przed rosnącym wyzwaniem ze strony portów Chin kontynentalnych po rozluźnieniu przez Chiny swojej polityki w dziedzinie żeglugi i umożliwieniu zagranicznym statkom załadunku i rozładunku wzdłuż chińskiego wybrzeża. W rezultacie Hongkong traci stopniowo swoją rolę jako punkt przeładunku towarów na ląd stały i w przeciwną stronę, co stanowiło około 40 % jego przeładunku. Hongkong był dziesięć lat temu największym portem kontenerowym na świecie, ale w 2015 r. spadł na piątą pozycję po Szanghaju, Singapurze, Shenzhen i Ningbo 8 . W 2016 r. przeładunek kontenerów w porcie Hongkongu spadł o dalsze 2,2 %.
Struktura przemysłu SRAw dużym stopniu pozostaje niezmieniona od 1997 r. Aby sprostać nowym wyzwaniom w erze cyfrowej, Hongkong próbuje zmienić kierunek swojej strategii wzrostu poprzez inwestycje w technologię i w innowacje. W swojej strategii politycznej na okres 2016–2017 i w budżecie rząd przeznaczył bezprecedensową kwotę 18 mld HKD na promowanie innowacji i rozwój technologii, w tym 8,2 mld HKD na wielokondygnacyjne obiekty przemysłowe na potrzeby ponownej industrializacji. W listopadzie 2015 r. ustanowione zostało Biuro ds. Innowacji i Technologii, aby pokierować działaniami sektora mającymi na celu nadrabianie zaległości. W 2016 r. zainicjowany został pilotażowy program voucherów technologicznych z budżetem 500 mln HKD, aby zapewnić MŚP pomoc finansową na poprawienie ich zdolności w zakresie technologii. Inne czekające na realizację inicjatywy obejmują fundusz typu venture na potrzeby finansowania innowacji technologicznych (mający na celu promowanie partnerstwa publiczno-prywatnego) i program badawczy Midstream (dla uniwersytetów, aby mogły przełożyć badania naukowe na sukces komercyjny).
Rząd Hongkongu zdecydował, że technologia finansowa stanowi obiecujący potencjalny obszar wzrostu. We wrześniu Urząd Monetarny Hongkongu zapowiedział serię inicjatyw politycznych w tej dziedzinie, w tym ustanowienie centrum innowacji w zakresie technologii finansowej i pełniący funkcje nadzorcze „inkubator” technologii finansowej, który umożliwi szybsze zatwierdzanie eksperymentów w tej dziedzinie. Władze mają nadzieję, że Hongkong wyprzedzi Singapur i Tokio jako główny ośrodek finansowy w Azji.
Grunty i lokale mieszkalne
Rynek nieruchomości był bardzo prężny, a ceny osiągnęły w 2016 r. nowy rekord. Ceny nieruchomości mieszkalnych wzrosły wyraźnie w drugiej połowie roku, a na pierwszym miejscu były mieszkania małe i średniej wielkości. W rezultacie ogólne ceny mieszkań były w grudniu 2016 r. o 77 % wyższe 9 niż w 1997 r. Aby ograniczyć wzrost cen mieszkań, rząd podniósł od 5 listopada opłatę skarbową dla osób, które nie kupowały mieszkania po raz pierwszy i dla nabywców korporacyjnych do standardowej stawki 15 %, odchodząc od progresywnego systemu opodatkowania z maksymalną stawką 8,25 %. Niemniej jednak ceny nieruchomości pozostały zbyt wysokie dla wielu obywateli, a przede wszystkim dla młodego pokolenia.
W rezultacie dostępność mieszkań jest dla rządu SRA Hongkong nadal drażliwą kwestią. Według niektórych przeprowadzanych globalnie badań Hongkong znajduje się na pierwszym miejscu na świecie pod względem trudności nabycia mieszkania 10 . Rząd opracował długoterminową strategię mieszkaniową, która ma doprowadzić do wybudowania w ciągu 10 lat 280 000 mieszkań komunalnych. W sprawozdaniu z postępu prac za 2016 r. odnotowano, że w ciągu następnej dekady wystąpi niedobór odpowiednich gruntów do budowy mieszkań komunalnych, jako że coraz trudniej będzie pozyskiwać tereny pod budowę. Wyszukiwanie i nabywanie odpowiednich gruntów pod budowę wywołało duże podziały, szczególnie na terenach wiejskich, gdzie właściciele, użytkownicy (lub dzicy lokatorzy) terenów zdegradowanych 11 , mieszkańcy wsi i ugrupowania proekologiczne maja potencjalnie sprzeczne interesy. Proces planowania stał się powolniejszy i bardziej skomplikowany na skutek sprzeciwu różnych grup interesu.
Jeżeli chodzi o popyt, do znaczącego rozwoju rynku nieruchomości aktywnie przyczyniła się rosnąca obecność w Hongkongu przedsiębiorstw z Chin kontynentalnych 12 . Deweloperzy z Chin kontynentalnych uczestniczyli w 62 % rządowych przetargach na budowę nieruchomości mieszkalnych i wygrali w 2016 r. 24 % przetargów 13 . Ich rosnąca obecność na publicznym rynku gruntów w Hongkongu spowodowała wzrost cen gruntów na niektórych obszarach i wyeliminowała z gry miejscowych deweloperów. Chińskie instytucje finansowe i konglomeraty stały się również najważniejszymi nabywcami na rynku nieruchomości biurowych. Przepływ kapitału spowodowany przez poszerzenie kanałów inwestycji transgranicznych i przewidywany spadek wartości RMB w stosunku do USD zwiększyły dodatkowo popyt ze strony instytucji finansowych z Chin kontynentalnych.
Otoczenie regulacyjne przedsiębiorstw
Przedsiębiorstwa w Hongkongu borykały się w 2016 r. z pewnymi przeciwnościami MŚP, nowo powstałe przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwa zagraniczne i niektóre osoby fizyczne napotykały wiele trudności i uciążliwych procedur w związku z otwieraniem rachunków bankowych. Miejscowe i zagraniczne izby handlowe zwróciły na to uwagę władz, twierdząc, że taka praktyka była sprzeczna z ambicjami Hongkongu, aby być „super pomostem” łączącym Chiny z resztą świata i centrum dla innowacji i nowych przedsiębiorstw. W końcu interweniował Urząd Monetarny Hongkongu i wysłał we wrześniu okólnik do banków. Niemniej jednak kwestia ta nie została w pełni rozwiązana.
Wydaje się, że rozporządzenie dotyczące konkurencji, które weszło w życie w grudniu 2015 r., przynosi stopniowe zmiany w praktykach i kulturze biznesu w Hongkongu. Przykładowo 19 stowarzyszeń branżowych zniosło w 2016 r. restrykcje cenowe lub obowiązkowe stawki. Komisja ds. Konkurencji otrzymała prawie 1 900 skarg i zapytań, z których 130 zakwalifikowano do dalszego zbadania. Największa liczba skarg dotyczyła dwóch sektorów – „nieruchomości i zarządzania nieruchomościami” oraz „usług profesjonalnych i technicznych”. Pewna liczba skarg dotyczyła zmowy przetargowej, która najczęściej występuje w sektorze renowacji budynków. W trzecim kwartale 2016 r. Komisja ds. Konkurencji opublikowała swoją pierwsza propozycję w sprawie wyłączeń grupowych dla niektórych porozumień pomiędzy liniami żeglugowymi. Komisja ds. Konkurencji musi jeszcze zająć się pewnymi specyficznymi cechami systemu w Hongkongu, w szczególności brakiem regulacji dotyczących łączenia przedsiębiorstw z różnych sektorów, brakiem możliwości wnoszenia powództwa ze strony podmiotów fizycznych i zwolnieniem organów statutowych z gwarancji finansowych.
W dziedzinie ochrony środowiska Hongkong ogłosił decyzję o stopniowym znoszeniu w ciągu 5 lat miejscowego handlu kością słoniową. Odpowiednia zmiana legislacyjna zostanie przedstawiona Radzie Ustawodawczej w pierwszej połowie 2017 r. W grudniu rząd ogłosił pierwszą strategię i plan działania Hongkongu mające na celu zachowanie różnorodności biologicznej i wspieranie zrównoważonego rozwoju, przy czym na inicjatywy związane z zachowaniem różnorodności biologicznej w ciągu pierwszych 3 lat przeznaczone zostało 150 mln HKD.
Zobowiązania międzynarodowe
Hongkong czynił regularne postępy we wdrażaniu automatycznej wymiany informacji finansowych w sprawach podatkowych zgodnie ze standardem OECD 14 . W czerwcu Rada Ustawodawcza zmieniła w drodze rozporządzenia prawo wewnętrzne, tak aby zapewnić niezbędne ramy prawne dla takiej wymiany. Od 2018 r. Hongkong będzie gotowy do automatycznej wymiany informacji podatkowych z Japonią i Zjednoczonym Królestwem. Zaprosił również 16 innych państw członkowskich UE do rozpoczęcia dyskusji między właściwymi organami w sprawie porozumień dotyczących automatycznej wymiany informacji. Będzie też prowadził negocjacje w sprawie umów podatkowych z kolejnymi państwami członkowskimi.
W czerwcu Hongkong poinformował OECD, że zobowiązuje się wdrożyć pakiet dotyczący erozji bazy podatkowej i przerzucania zysków (BEPS). Aby spełnić wymogi OECD, zamierza przedstawić Radzie Ustawodawczej projekty odpowiednich przepisów zmieniających w połowie 2017 r. W tym celu w październiku rząd rozpoczął konsultacje mające pozwolić mu zebrać opinie na temat wdrożenia środków OECD służących walce z erozją bazy podatkowej i przenoszeniu zysków przez przedsiębiorstwa.
Hongkong nadal wzmacniał swoje systemy przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. W marcu lokalne stowarzyszenie banków przekazało wszystkim swoim członkom dokument zawierający wskazówki dotyczące walki z praniem pieniędzy w obrocie handlowym (przygotowany w konsultacji z Urzędem Monetarnym Hongkongu). Uważa się, że za sprawą obecnego systemu Hongkong jest atrakcyjną jurysdykcją nie tylko dla handlu i inwestycji, lecz również dla nielegalnej działalności. Wspomniany dokument ma pomóc instytucjom finansowym w przełożeniu ogólnych zasad rozporządzenia w sprawie zwalczania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu z 2012 r. na praktyczne procedury wewnętrzne. W grudniu Biuro Bezpieczeństwa przedłożyło Radzie Ustawodawczej propozycje nowelizacji rozporządzenia ONZ (dotyczącego zwalczania terroryzmu) w celu uwzględnienia najnowszych zaleceń Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy dotyczących zwalczania finansowania terroryzmu oraz wdrożenia rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2178. Nowe środki umożliwią szybsze zamrażanie aktywów należących do osób podejrzanych o terroryzm i uniemożliwią opuszczanie Hongkongu lub wjazd na terytorium innego państwa w celach terrorystycznych.
Pomimo wysiłków regulacyjnych reputacja Hongkongu jako międzynarodowego ośrodka finansowego doznała szwanku w związku z wyciekiem dokumentów panamskich. W związku z tym wydarzeniem pojawiły się wątpliwości co do skuteczności regulacji prawnych Hongkongu oraz tego, czy są one dolne przeciwdziałać nadużyciom ze strony spółek offshore. Według Międzynarodowego Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych Hongkong był głównym rynkiem panamskiej kancelarii prawnej Mossack Fonseca, która pomagała swoim klientom ukrywać mienie za pomocą nieprzejrzystych struktur finansowych typu offshore. Znaczna część klientów kancelarii pochodziła z oddziałów w Hongkongu lub nawiązała kontakt za ich pośrednictwem. Władze Hongkongu stwierdziły, że lokalne prawo nie zabrania przedsiębiorstwom ani podmiotom handlowym zakładania działalności w jurysdykcjach poza Hongkongiem.
Stosunki dwustronne i współpraca między UE a Hongkongiem w 2016 r.
W 2016 r. UE i Hongkong zacieśniły jeszcze bardziej stosunki dwustronne. Tak jak w poprzednich latach UE była dla Hongkongu drugim pod względem wielkości partnerem handlowym (po Chinach kontynentalnych) 15 , a Hongkong był dla UE 14. pod względem wielkości partnerem w dziedzinie handlu towarami i kluczowym partnerem w dziedzinie handlu usługami.
W 2016 r. handel dwustronny towarami między UE i Hongkongiem znacznie się zwiększył – wzrósł o 7,3 % – i wyniósł 53,2 mld EUR, natomiast UE odnotowała nadwyżkę handlową w wysokości 16,8 mld EUR 16 (piątą pod względem wartości nadwyżkę w handlu zagranicznym UE). W 2015 r. (ostatnim roku, za który dane są dostępne) wartość dwustronnego handlu usługami wyniosła 22,77 mld EUR, przy czym deficyt po stronie UE wyniósł 506 mln EUR.
Nadal dobrze układały się relacje w zakresie inwestycji. W 2015 r. UE była trzecim co do wielkości źródłem bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w Hongkongu, zaraz po Brytyjskich Wyspach Dziewiczych i Chinach kontynentalnych 17 . Hongkong jest jednym z 10 największych inwestorów w UE. W 2015 r. inwestycje bezpośrednie UE w Hongkongu wyniosły 119,4 mld EUR, natomiast bezpośrednie inwestycje Hongkongu w UE osiągnęły wartość 80,4 mld EUR 18 . Liczba przedsiębiorstw z UE wyniosła 2 107, stanowiły one zatem najliczniejszą grupę przedsiębiorstw zagranicznych z siedzibą w Hongkongu 19 .
Jako naturalna platforma inwestycyjna i biznesowa pomiędzy Chinami a Europą Hongkong może odnieść jedynie korzyści ze zwiększenia przepływów inwestycyjnych. W 2016 r. UE oraz Hongkong zbadały w nieformalny sposób rolę, jaką mógłby on odegrać jako platforma inwestycyjna w planie inwestycyjnym dla Europy oraz w ramach inicjatywy „Jeden pas i jeden szlak” (OBOR).
W ramach zorganizowanego dialogu między UE a Hongkongiem podczas 10. spotkania w Brukseli w dniu 17 listopada udało się osiągnąć następujące znaczne rezultaty:
Obie strony osiągnęły porozumienie w sprawie środków ułatwiających wywóz mięsa i produktów mięsnych pochodzących z UE.
Uzgodniły również, że będą kontynuować dialog i współpracę w zakresie kwestii związanych z bezpieczeństwem żywności i kwestiami dotyczącymi zdrowia.
Z zadowoleniem przyjęły też obiecującą współpracę w ramach nowo utworzonej grupy roboczej ds. własności intelektualnej i zgodziły się, aby eksperci ds. inwestycji obu stron spotykali się i wymieniali informacjami na temat najnowszych zmian w swoich strategiach inwestycyjnych. Strony zgodziły się też na dalsze zacieśnienie konstruktywnej współpracy w ramach WTO.
Zdecydowały również, że będą koordynować działania na rzecz zwalczania nielegalnego handlu dziką fauną i florą.
Przekazały sobie również aktualne informacje na temat wdrażania środków w zakresie przejrzystości w sprawach podatkowych oraz na rzecz walki z erozją bazy podatkowej i przenoszenia zysków w ramach grupy G20 i OECD.
UE i Hongkong kontynuowały również udaną współpracę w ramach planu działania dotyczącego współpracy w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej przez organy celne. W marcu strony zakończyły sześciomiesięczny projekt pilotażowy, w ramach którego za pomocą bezpiecznych środków dokonywały wymiany informacji wywiadowczych na temat przypadków zatrzymań i wspólnie przeanalizowały dane statystyczne dotyczące zatrzymań na granicy. Projekt pilotażowy obejmował pięć portów lotniczych w UE. Z uwagi na pozytywne doświadczenia strony zdecydowały się na rozszerzenie zakresu współpracy, w szczególności poprzez uwzględnienie większej liczby portów lotniczych w UE.
Aby w dalszym ciągu ułatwiać wymianę handlową między UE a Hongkongiem, strony ustaliły plan prac, który mógłby prowadzić do wzajemnego uznawania odnośnych programów upoważnionych przedsiębiorców.
W dziedzinie badań naukowych i innowacji w 2016 r. odnotowano pozytywne zmiany w zakresie systemu współpracy pomiędzy Komisją Europejską a Radą ds. Badań Naukowych i Przyznawania Dotacji w Hongkongu, utworzoną w 2015 r. w celu wspierania współpracy za pomocą wspólnych projektów badawczych w ramach unijnego programu ramowego „Horyzont 2020”. We wrześniu Rada przyznała pierwszą dotację, w wysokości 2 mln HKD, na potrzeby projektu realizowanego przez politechnikę w Hongkongu. W październiku ogłoszono drugie zaproszenie do składania wniosków w ramach programu „Horyzont 2020”, na lata 2016–2017.
W ramach swojego programu na rzecz sprawiedliwego opodatkowania na poziomie globalnym UE kontynuowała prace nad wspólnym unijnym wykazem jurysdykcji podatkowych niechętnych współpracy. Na podstawie wstępnej oceny wszystkich państw trzecich UE opracowała specjalną tabelę wyników. Tabela ta nie jest wstępnym unijnym wykazem, ani wyrazem opinii na temat państw trzecich. W przypadku Hongkongu zasygnalizowano wskaźniki ryzyka dotyczące przejrzystości oraz preferencyjnego systemu podatku od przedsiębiorstw. Jednocześnie Hongkong podjął w tym zakresie dalsze działania: w szczególności zawarł umowy ze Zjednoczonym Królestwem oraz Japonią o automatycznej wymianie informacji finansowych w oparciu o wzór OECD, tzw. umowy między właściwymi organami. Hongkong zwrócił się do prawie wszystkich państw członkowskich UE z zamiarem podpisania umów między właściwymi organami, porozumień w zakresie unikania podwójnego opodatkowania oraz umów o wymianie informacji w sprawach podatkowych. Szereg państw członkowskich udzieliło pozytywnej odpowiedzi, inne nie ustosunkowały się jeszcze do tej propozycji.
Stosunki między UE a Hongkongiem w dziedzinie usług finansowych zacieśniły się dzięki nowemu forum – UEAzjaPacyfik – którego posiedzenie inauguracyjne odbyło się w październiku w Singapurze. Wszyscy członkowie Komitetu Regionalnego AzjaPacyfik przy Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów Wartościowych (IOSCO), Komisja Europejska (reprezentowana przez Dyrekcję Generalną ds. Stabilności Finansowej, Usług Finansowych i Unii Rynków Kapitałowych) i Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych zebrali się w celu wymiany informacji i poglądów na temat zmian w polityce i zmian regulacyjnych. Hongkong reprezentowała Komisja ds. Papierów Wartościowych i Transakcji Terminowych. Celem wspomnianego forum była wymiana informacji na temat obowiązujących ram regulacyjnych oraz przyszłych zmian, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości w zakresie wzmocnienia koordynacji usług finansowych w regionie Azji i Pacyfiku; decyzje w kwestii równoważności, jakie miałyby zostać podjęte przez Komisję Europejską, i podobne decyzje, jakie miałyby zostać podjęte przez władze regionu Azji i Pacyfiku; a także nowe priorytety polityczne na potrzeby globalnej agendy regulacyjnej.
Interesy gospodarcze UE w Hongkongu są reprezentowane przez Europejską Izbę Handlową, która jest „izbą izb”. W jej skład wchodzi 15 izb europejskich z siedzibą w Hongkongu i jedna izba z siedzibą w Makau. Europejska Izba Handlowa posiada pięć „rad biznesu”, których działania koncentrują się na następujących dziedzinach: sektor motoryzacji, ochrona znaków towarowych, energia i środowisko naturalne, usługi finansowe i informacja, komunikacja i technologia. Izba współpracuje blisko z biurem UE w Hongkongu i Makau i prowadzi działania ułatwiające dialog z rządem. W 2016 r. kontynuowała pracę w zakresie wdrażania Programu Informacji Gospodarczej Unii Europejskiej, który wzmacnia partnerstwo gospodarcze i współpracę biznesową z Hongkongiem i Makau oraz zapewnia silniejszą i bardziej skoordynowaną reprezentację interesów gospodarczych UE.
UE i misje dyplomatyczne państw członkowskich w Hongkongu nadal wspólnie pracowały nad promowaniem wizerunku UE. W tym celu biuro UE zorganizowało szereg spotkań w ramach dialogu między szefami misji UE a wysokiej rangi członkami rządu Hongkongu, Rady Ustawodawczej i sądownictwa oraz innymi liczącymi się osobami, w tym osobami ze świata biznesu. UE i Hongkong współpracowały w celu zwiększenia kontaktów międzyludzkich, w szczególności w dziedzinie współpracy akademickiej i mobilności studentów, kultury i branży twórczej.
Misje dyplomatyczne i instytuty kulturalne UE przeprowadziły wraz z lokalnymi partnerami szereg działań na rzecz zacieśnienia kontaktów międzyludzkich, m.in. zorganizowały festiwal filmów UE, pawilon europejskiego szkolnictwa wyższego na dużych targach poświęconych edukacji i szkoleniom, Europejski Dzień Języków, konkurs dla szkół na najlepszy kalendarz, a także kilka wydarzeń dotyczących praw człowieka, w tym dwudniowe seminarium na temat handlu ludźmi oraz konferencję na temat praw osób LGBTI oraz wolności wyznania. UE ma nadzieję wykorzystać obecną dynamikę i kontynuować współpracę z rządem, społeczeństwem obywatelskim i przedstawicielami biznesu, mającą na celu promowanie dialogu na temat praw i swobód.
W ramach programu akademickiego UE-Hongkong (EUAP) – konsorcjum obejmującego Baptystyczny Uniwersytet Hongkongu, Uniwersytet Hongkongu, Chiński Uniwersytet Hongkongu i Uniwersytet Lingnan – kontynuowano pogłębianie stosunków między UE i Hongkongiem poprzez działalność akademicką i budowanie sieci kontaktów z partnerami lokalnymi, regionalnymi i europejskimi. W ramach EUAP zorganizowano szereg wydarzeń poświęconych studiom przypadków dotyczącym europejskich inteligentnych miast oraz zorganizowano konferencje i seminaria. EUAP zorganizował również edycję gry symulacyjnej „Model UE”, podczas której studenci odgrywają rolę szefów państw członkowskich i ich rządów biorących udział w posiedzeniu Rady Europejskiej.
W 2016 r. przedstawiciele unijnych instytucji złożyli szereg wizyt na wysokim szczeblu. Jeśli chodzi o Komisję Europejską, w lipcu wizytę złożył wiceprzewodniczący Jyrki Katainen (podczas której spotkał się z dyrektorem generalnym, sekretarzem generalnym oraz sekretarzem finansowym) zaś w listopadzie – komisarz do spraw rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich Phil Hogan. Wizyta komisarza Hogana utorowała drogę do porozumienia na temat środków mających ułatwić wywóz mięsa pochodzącego z UE do Hongkongu.
Tereny zdegradowane tzw. Nowych Terytoriów, o wiejskim charakterze, są przeważnie terenami rolnymi, szczególnie obszary płaskie i lepiej dostępne. Grunty wykorzystywane były do rozmaitej nieuregulowanej działalności przemysłowej, takiej jak otwarte składowanie, zaplecze portu, warsztaty przemysłowe, działalność logistyczna, tereny recyklingu, magazynowanie maszyn i materiałów budowlanych.