Ocena skutków ewentualnej zmiany rozporządzenia Rady (WE) nr 1006/2008 dotyczącego upoważnień do prowadzenia działalności połowowej przez wspólnotowe statki rybackie poza wodami terytorialnymi Wspólnoty oraz wstępu statków państw trzecich na wody terytorialne Wspólnoty

A. Konieczność podjęcia działań

Dlaczego? Na czym polega problem? Maksymalnie 11 wierszy

Obecne rozporządzenie w sprawie upoważnień do połowów nie pozwala na skuteczne i przejrzyste monitorowanie unijnej floty zewnętrznej. Sytuacja ta stanowi zagrożenie dla zrównoważonej eksploatacji zasobów rybnych i mogłaby negatywnie wpłynąć na reputację Unii Europejskiej na szczeblu międzynarodowym.

Dokładniej rzecz ujmując, wiele przepisów obecnego rozporządzenia jest nieprzejrzystych i niespójnych z innymi przepisami, zwłaszcza z tymi dotyczącymi kontroli i zwalczania nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów (NNN). Dochodzi również do nakładania się kompetencji różnych szczebli administracyjnych, co prowadzi do niespójności i kłopotliwych procedur. W przypadku upoważnień bezpośrednich przyznanych statkom UE przez państwa trzecie, poza ramami umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów (od około 150 do 180 rocznie), nie istnieją ramy i kryteria dotyczące upoważnień, co skutkuje tym, że działalność unijnej floty zewnętrznej pozostaje w znacznym stopniu mało przejrzysta. Wreszcie nie są brane pod uwagę kwestie związane z nieuczciwą zmianą bandery i czarterowaniem.

Jakie są oczekiwane skutki tej inicjatywy? Maksymalnie 8 wierszy

Głównym celem wniosku jest ustanowienie spójnych ram prawnych w celu umożliwienia Unii lepszego monitorowania jej floty zewnętrznej – liczącej kilkaset statków – niezależnie od miejsca, gdzie się akurat znajduje i w jakichkolwiek ramach działa. W tym kontekście cel jest dwojaki:

1) wyjaśnienie i uproszczenie obecnie obowiązujących ram prawnych przez usunięcie niespójności i braku pewności prawa oraz przez doprecyzowanie podziału zadań między Komisją i administracjami krajowymi;

2) wprowadzenie kryteriów kwalifikowalności i procedur udzielania upoważnień w przypadku każdej sytuacji, w której unijny statek prowadzi działalność połowową poza wodami Unii, w tym w odniesieniu do upoważnień bezpośrednich („licencji prywatnych”), oraz wprowadzenie środków zapobiegających nieuczciwej zmianie bandery.

Jaka jest wartość dodana działania na poziomie UE? Maksymalnie 7 wierszy 

Polityka rybołówstwa jest wyłączną kompetencją UE, zasada pomocniczości nie ma zatem zastosowania w odniesieniu do środków, które przyczyniają się do ochrony żywych zasobów morza. Ponadto rozporządzenie zapewniłoby jednolite stosowanie przepisów w całej Unii Europejskiej. Dodatkowa korzyść mogłaby też wynikać z wprowadzenia jasnych zasad stosowanych do wszystkich statków zarejestrowanych w jednym z państw członkowskich UE; tym samym stworzone zostaną równe warunki działania dla całej floty UE działającej poza wodami terytorialnymi UE.

B. Rozwiązania

Jakie warianty legislacyjne i nielegislacyjne rozważano? Czy któryś z nich jest preferowany? Dlaczego? Maksymalnie 14 wierszy 

W ocenie skutków rozważono w sumie cztery warianty:

wariant 1: ograniczona zmiana obecnego rozporządzenia w celu zapewnienia zgodności z postanowieniami traktatu lizbońskiego;

wariant 2: w uzupełnieniu do wariantu 1 Komisja mogłaby opracować wytyczne w celu dostarczenia interpretacji aktualnych przepisów rozporządzenia w sprawie upoważnień do połowów, które nie są wystarczająco jasne bądź precyzyjne;

wariant 3: ograniczona zmiana obecnego rozporządzenia w celu wyeliminowania niedociągnięć, niejednoznaczności i luk w obecnym prawodawstwie umożliwiająca osiągnięcie celu, jakim jest dostarczenie państwom członkowskim i podmiotom prywatnym jednoznacznych przepisów;

wariant 4: przyjęcie nowego rozporządzenia, którego zakres zostałby poszerzony. Zawierałoby ono kryteria kwalifikowalności związane z przedstawianiem upoważnień bezpośrednich i uregulowania dotyczące czarterowania. Uwzględniałoby również przepisy dotyczące zapobiegania przypadkom nieuczciwej zmiany bandery.

Wariant 4 połączyłby pewność prawa z poszerzonym zakresem, zapewniając w ten sposób do kompletne ramy regulujące działalność zewnętrznej floty połowowej UE na całym świecie. Z tego powodu wariant ten uznany został za najbardziej skuteczny i umożliwiający osiągnięcie celów politycznych, przyczyniający się do uwiarygodnienia Unii na arenie międzynarodowej oraz zapewniający flocie UE długoterminowe korzyści.

Kto opowiada się za poszczególnymi wariantami? Maksymalnie 7 wierszy 

Warianty 1 i 2 nie są popierane przez żadną ze znaczących grup zainteresowanych stron, z wyjątkiem kilku stowarzyszeń rybackich działających w segmencie innym niż połowy tuńczyka, które to stowarzyszenia uważają obecne ramy za zadowalające. Wariant 3 spełniłby jedynie część oczekiwań zainteresowanych stron, które w większości opowiadają się za całkowitą zmianą rozporządzenia w sprawie upoważnień do połowów. Wariant 4 może być więc uznany za wariant mający najszersze poparcie, w tym ze strony państw członkowskich posiadających dużą flotę zewnętrzną, takich jak Hiszpania, Francja, Portugalia, Polska i Holandia, większości stowarzyszeń zrzeszających właścicieli statków i kilka organizacji pozarządowych działających w zakresie ochrony zasobów naturalnych.

C. Skutki preferowanego wariantu

Jakie są korzyści wariantu preferowanego (jeśli w ogóle takie są, w przeciwnym wypadku – główne korzyści)? Maksymalnie 12 wierszy

W preferowanym wariancie (wariant 4) skutki gospodarcze oceniane są pozytywnie, zważywszy korzyści zwiększonej pewności prawa zarówno dla podmiotów gospodarczych, jak i organów administracji publicznych.

Przepisy stałyby się jaśniejsze i bardziej szczegółowe, cały proces powinien zostać uproszczony, ponieważ rola każdej administracji byłaby jasno określona, nakładające się na siebie zadania zostałyby przy tym wyeliminowane, a procedura udzielania upoważnień do połowów – usprawniona. Korzyści dla środowiska związane z ochroną żywych zasobów morza byłyby optymalne, gdyż dokładniejsze monitorowanie floty UE działającej poza wodami UE przyczyni się do usprawnienia zarządzania rybołówstwem i do zapewnienia jeszcze lepszego poziomu zrównoważenia zasobów rybnych. Uzupełniłyby one pozytywny skutek gospodarczy dla podmiotów, o których mowa powyżej.

Bardziej szczegółowe jakościowe określenie spodziewanych korzyści nie jest jednak możliwe ze względu na niewystarczającą ilość dostępnych aktualnie danych dotyczących unijnej floty zewnętrznej i kosztów zarządzania flotą rybacką w administracjach krajowych. Skutek społeczny wyboru tego wariantu może być uznany za neutralny.

Jakie są koszty wariantu preferowanego? (jeśli w ogóle takie są, w przeciwnym razie – główne koszty)? Maksymalnie 12 wierszy

W preferowanym wariancie (wariant 4) rozpatrywanie upoważnień do połowów dla wszystkich rodzajów działalności połowowej poza wodami UE (co pociąga za sobą dodatkową liczbę upoważnień do połowów) razem z zastosowaniem bardziej szczegółowych kryteriów mogłoby spowodować dodatkowe obciążenie pracą w organach administracji krajowych i europejskiej. Jednak doświadczenie państw członkowskich, w których ten system już istnieje, wskazuje, że cel ten można osiągnąć, nie zwiększając poziomu zasobów ludzkich i finansowych, bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Ponadto możliwość stosowania ulepszonych i znormalizowanych narzędzi IT powinna ułatwić wypełnianie tych dodatkowych zadań i uprościć proces.

Jeżeli chodzi o podmioty gospodarcze, będą one musiały dostarczyć bardziej szczegółowych informacji przy występowaniu o upoważnienie do połowów, ale na podstawie posiadanych już informacji i z pomocą klarownych i ujednoliconych procedur, co pozwoli na zmniejszenie ewentualnych dodatkowych obciążeń. Wreszcie ten wariant nie powoduje negatywnych skutków pod względem społecznym i środowiskowym, jak również nie wywołuje skutków w zakresie konkurencyjności podmiotów unijnych lub handlu międzynarodowego.

Jakie będą skutki dla przedsiębiorstw, MŚP i mikroprzedsiębiorstw? Maksymalnie 8 wierszy

Większość odnośnej floty składa się ze statków do połowów przemysłowych prowadzących działalność połowową poza wodami UE. Właściciele tych statków przeważnie posiadają flotę złożoną z kilku jednostek i zazwyczaj nie odnosi się do nich określenie „MŚP”. Ze względu również na fakt, iż podmioty prywatne nie ponoszą kosztów, nie przewiduje się środków szczególnych w odniesieniu do tej kategorii podmiotów gospodarczych.

Czy pojawią się znaczące skutki dla budżetów krajowych i administracji? Maksymalnie 4 wiersze

Nie należy oczekiwać znaczącego wpływu na krajowe budżety i administracje, mogą pojawić się jedynie nieznaczne skutki dla administracji odpowiedzialnej za rybołówstwo i będą one miały przeważnie charakter organizacyjny. Być może Komisja będzie jednak musiała ponieść niewielki koszt zarządzania technologiami informatycznymi.

Czy wystąpią inne znaczące skutki? Maksymalnie 6 wierszy

Jedyny inny znaczący skutek będzie dotyczyć państw trzecich, które przyznają statkom UE licencje połowowe. Skutek ten będzie pozytywny, o ile ulepszone ramy dotyczące zarządzania unijną flotą zewnętrzną przełożą się na dodatkowe korzyści dla tych państw (lepsze zarządzanie zasobami rybnymi, zwiększoną przejrzystość i zwalczanie korupcji). Usprawniając kontrolę statków unijnych, proponowane rozporządzenie przyczyni się również do stworzenia punktu odniesienia na poziomie międzynarodowym w zakresie zarządzania i kontroli flotami zewnętrznymi, a zatem będzie mieć swój udział w lepszym zarządzaniu rybołówstwem na skalę globalną.

D. Działania następcze

Kiedy nastąpi przegląd zastosowanych działań? Maksymalnie 4 wiersze 

Komisja rozważa powołanie grupy ekspertów z administracji krajowych w celu monitorowania procesu wdrożenia rozporządzenia. Ponadto zostanie ono poddane ocenie po upływie 5 lat od wejścia w życie.