KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 14.7.2015

COM(2015) 352 final

2015/0154(NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

w sprawie stanowiska, które ma być zajęte w imieniu Unii Europejskiej w odniesieniu do projektu regulaminu postępowania podczas Konferencji Państw Stron Traktatu o handlu bronią (ATT)

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

Traktat o handlu bronią (ang. Arms Trade Treaty, ATT) ma przyczynić się do zapewnienia pokoju, bezpieczeństwa i stabilności na poziomie międzynarodowym i regionalnym poprzez uregulowanie międzynarodowego handlu bronią konwencjonalną i wyeliminowanie nielegalnego obrotu bronią. Ustanawia on normy w zakresie transferów broni konwencjonalnej i nakłada na państwa strony obowiązek weryfikacji całego eksportu broni w celu zagwarantowania, że broń konwencjonalna i amunicja nie będą wykorzystywane na przykład do celów łamania praw człowieka i prawa humanitarnego lub do terroryzmu.

Traktat ATT został przyjęty w dniu 2 kwietnia 2013 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Prace nad traktatem rozpoczęła rezolucja ONZ nr 61/89 przyjęta w 2006 r. Traktat ATT wszedł w życie dnia 24 grudnia 2014 r. po ratyfikacji przez 50 państw stron. Został on ratyfikowany przez 69 państw, w tym 26 państw członkowskich UE.

Traktat ATT przewiduje, między innymi, środki (takie jak kontrole przywozów i wywozów), które wchodzą w zakres wspólnej polityki handlowej Unii. W tej dziedzinie traktat ATT odnosi się do obszarów unijnego prawa, w których osiągnięto już zaawansowany poziom regulacji. Istotne znaczenie ma ponadto następujące prawodawstwo wtórne UE dotyczące rynku wewnętrznego: a) dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/43/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie uproszczenia warunków transferów produktów związanych z obronnością we Wspólnocie; b) dyrektywa Rady 91/477/EWG z dnia 18 czerwca 1991 r. w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni; c) rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 258/2012 z dnia 14 marca 2012 r. wdrażające art. 10 Protokołu Narodów Zjednoczonych przeciwko nielegalnemu wytwarzaniu i obrotowi bronią palną, jej częściami i komponentami oraz amunicją, uzupełniającego Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (protokół NZ w sprawie broni palnej), oraz ustanawiające zezwolenia na wywóz i środki dotyczące przywozu i tranzytu dla broni palnej, jej części i komponentów oraz amunicji.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 i 2 traktatu ATT Konferencja Państw Stron musi zostać zwołana przez Sekretariat tymczasowy w terminie 18 miesięcy po wejściu w życie traktatu ATT i na pierwszej sesji musi przyjąć w drodze konsensusu swój regulamin postępowania. Pierwsza sesja Konferencji Państw Stron odbędzie się w dniach 24–27 sierpnia w Meksyku. Ostateczne posiedzenie przygotowawcze odbyło się w Genewie w dniach 6–8 lipca w celu przedstawienia prac komisji redakcyjnej ds. regulaminu postępowania i zakończenia negocjacji w tym zakresie.

Konferencja Państw Stron jest odpowiedzialna za przegląd realizacji postanowień traktatu ATT, rozpatrywanie zmian do traktatu ATT oraz rozstrzyganie kwestii wynikających z interpretacji traktatu ATT. Konferencja Państw Stron zajmuje się zatem kwestiami wchodzącymi częściowo w zakres wyłącznych kompetencji UE. Ponadto regulamin postępowania, który zostanie przyjęty, będzie regulował sposób, w jaki Konferencja Państw Stron będzie pracować i podejmować decyzje. W związku z tym regulamin postępowania należy uznać za decyzję, która będzie miała bezpośredni wpływ na wyłączne kompetencje UE, a zatem UE uczestniczy w Konferencji w charakterze obserwatora. Wobec faktu, że państwa członkowskie zamierzają głosować za przyjęciem regulaminu postępowania podczas Konferencji Państw Stron, Komisja proponuje przyjęcie decyzji Rady przewidzianej w art. 218 ust. 9 TFUE w sprawie ustalenia stanowiska dotyczącego regulaminu postępowania, które to stanowisko ma być zajęte w imieniu Unii na pierwszej sesji Konferencji.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

Nie dotyczy

•Spójność z innymi politykami Unii

Zgodnie z zasadami dotyczącymi kompetencji zewnętrznych, jak określono w art. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), traktat ATT obejmuje kwestie wchodzące w zakres wyłącznych kompetencji Unii.

Decyzja podjęta na mocy traktatu ATT, taka jak przyjęcie regulaminu postępowania Konferencji Państw Stron traktatu ATT może wpływać na wyłączne kompetencje UE. W związku z tym regulamin postępowania nie może zawierać żadnych postanowień, które:

(1)mogłyby uniemożliwiać państwom członkowskim stosowanie następujących aktów prawnych:

(a)zmienionej dyrektywy Rady 91/477/EWG z dnia 18 czerwca 1991 r. w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni;

(b)zmienionej dyrektywy Rady 93/15/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie harmonizacji przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu i kontroli materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego;

(c)zmienionej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/43/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie uproszczenia warunków transferów produktów związanych z obronnością we Wspólnocie;

(2)mogłyby ograniczać swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału w obrębie rynku wewnętrznego Unii, chyba że ograniczenie to jest wyraźnie uzasadnione na mocy art. 36, art. 45 ust. 3, art. 52 ust. 1, art. 65 lub art. 346 TFUE;

(3)mogłyby ograniczać wywóz z Unii lub przywóz do Unii lub tranzyt przez terytorium Unii i są niezgodne z wszelkimi mającymi zastosowanie przepisami prawa unijnego, w tym w szczególności z następującymi aktami prawnymi:

(a)rozporządzeniem Rady (WE) nr 260/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnych reguł przywozu;

(b)rozporządzeniem Rady (WE) nr 1061/2009 z dnia 19 października 2009 r. ustanawiającym wspólne reguły wywozu;

(c)rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 258/2012 z dnia 14 marca 2012 r. wdrażającym art. 10 Protokołu Narodów Zjednoczonych przeciwko nielegalnemu wytwarzaniu i obrotowi bronią palną, jej częściami i komponentami oraz amunicją, uzupełniającego Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (protokół NZ w sprawie broni palnej), oraz ustanawiającym zezwolenia na wywóz i środki dotyczące przywozu i tranzytu dla broni palnej, jej części i komponentów oraz amunicji; oraz

(d)zmienioną dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/43/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie uproszczenia warunków transferów produktów związanych z obronnością we Wspólnocie.

Te poszczególne akty prawne Unii Europejskiej są częścią dorobku prawnego i jest zatem kluczową sprawą, aby nie zostały one zakwestionowane bezpośrednio lub pośrednio przez przyjęcie regulaminu postępowania Konferencji Państw Stron traktatu ATT. Dotyczy to także zmian przedmiotowych aktów prawnych UE, jak również przewidywalnych przyszłych przepisów UE w obszarach polityki objętych traktatem ATT.

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

Podstawą prawną proponowanej decyzji Rady jest art. 218 ust. 9 TFUE, który stanowi, iż „Rada, działając na wniosek Komisji, przyjmuje decyzję w sprawie ustalenia stanowisk, które mają być zajęte w imieniu Unii w ramach organu utworzonego przez umowę, gdy organ ten ma przyjąć akty mające skutki prawne”.

Ponieważ Unia Europejska nie jest stroną traktatu ATT, nie może ona jako taka przyjąć regulaminu postępowania Konferencji Państw Stron traktatu ATT. Konferencja Państw Stron musi jednak być uważana za organ utworzony przez umowę międzynarodową w rozumieniu art. 218 ust. 9 TFUE, a regulamin postępowania tej Konferencji należy uznać za akt wywołujący skutki prawne w rozumieniu tego artykułu. Art. 218 ust. 9 TFUE ma zatem zastosowanie, mimo że UE nie jest stroną traktatu ATT.

Ze względu na fakt, że regulamin postępowania ma skutki prawne w dziedzinach, które należą do wyłącznych kompetencji UE, niezbędne jest, aby instytucje unijne i państwa członkowskie podjęły wszelkie niezbędne środki w celu współpracy na rzecz przyjęcia regulaminu postępowania na podstawie traktatu ATT oraz zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z traktatu. Regulamin postępowania powinien w szczególności zapewnić wystarczającą ilość czasu na konsultacje i dyskusje między państwami członkowskimi UE i instytucjami unijnymi w sprawie projektów aktów mających skutki prawne, które mają zostać przyjęte przez Konferencję Państw Stron.

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

Zob. powyżej

•Proporcjonalność

Wniosek jest spójny i proporcjonalny w rozumieniu art. 218 ust. 9.

•Wybór instrumentu

Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie ustalenia stanowiska, które ma być zajęte w imieniu UE

3.WYNIKI OCEN EX-POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Oceny ex-post/kontrole sprawności obowiązującego prawodawstwa

Nie dotyczy

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

Nie dotyczy

•Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej

Komisja nie zwróciła się do ekspertów zewnętrznych w celu sporządzania niniejszego wniosku

•Ocena skutków

Nie dotyczy

•Sprawność regulacyjna i uproszczenie

Nie dotyczy

•Prawa podstawowe

Wniosek nie ma wpływu prawa podstawowe.

4.WPŁYW NA BUDŻET

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

Nie dotyczy

•Dokumenty wyjaśniające (w przypadku dyrektyw)

Nie dotyczy

•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku

Artykuł 1

Z uwagi na brak możliwości przystąpienia UE do traktatu ATT w niniejszym artykule ustalono stanowisko UE w sprawie projektu regulaminu postępowania Konferencji Państw Stron traktatu ATT, które to stanowisko ma być zajęte na pierwszej sesji Konferencji, ponieważ regulamin ten stanowi akt wywołujący skutki prawne w rozumieniu art. 218 ust. 9.

Artykuł 3

Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich, ponieważ jej celem jest upoważnienie państw członkowskich do działania w imieniu Unii Europejskiej w granicach prawnych określonych w Traktacie w odniesieniu do kwestii wchodzących w zakres wyłącznych kompetencji Unii.

2015/0154 (NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

w sprawie stanowiska, które ma być zajęte w imieniu Unii Europejskiej w odniesieniu do projektu regulaminu postępowania podczas Konferencji Państw Stron Traktatu o handlu bronią (ATT)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114 i art. 207 ust. 3 w związku z art. 218 ust. 9,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Traktat o handlu bronią (zwanego dalej „traktatem ATT”) wszedł w życie dnia 24 grudnia 2014 r. Został on ratyfikowany przez 26 państw członkowskich UE. Unia Europejska nie jest państwem stroną traktatu ATT.

(2)Zgodnie z art. 17 traktatu ATT Konferencję Państw Stron zwołuje Sekretariat tymczasowy, ustanowiony zgodnie z art. 18, nie później niż w okresie jednego roku od wejścia w życie traktatu ATT. Konferencja Państw Stron przyjmuje w drodze konsensusu swój regulamin postępowania, a jej pierwsza sesja odbędzie się w dniach 24–27 sierpnia 2015 r.

(3)Niektóre z postanowień traktatu dotyczą kwestii, które podlegają wyłącznej kompetencji Unii, ponieważ kwestie te wchodzą w zakres wspólnej polityki handlowej bądź mają wpływ na przepisy rynku wewnętrznego w zakresie transferu broni konwencjonalnej i materiałów wybuchowych.

(4)Konferencja Państw Stron dokonuje przeglądu realizacji postanowień traktatu ATT, interpretuje i wdraża traktat ATT, a także może rozważyć wprowadzenie do niego zmian. Jej regulamin postępowania będzie regulował sposób, w jaki Konferencja Państw Stron będzie pracować i podejmować decyzje. Regulamin postępowania należy zatem uznać za akt wywołujący skutki prawne w rozumieniu art. 218 ust. 9,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Stanowisko Unii w sprawie regulaminu postępowania Konferencji Państw Stron traktatu ATT, która odbędzie się w dniach 24–27 sierpnia 2015 r., jest zgodne z załącznikiem do niniejszej decyzji i jest przyjmowane przez państwa członkowskie, które są państwami stronami traktatu ATT, działające wspólnie w interesie Unii.

Przedstawiciele Unii mogą na miejscu bez konieczności przyjmowania przez Radę kolejnej decyzji uzgodnić niewielkie zmiany stanowiska określonego w załączniku do niniejszej decyzji.

Artykuł 2

Niniejsza decyzja wchodzi w życie z dniem  r.

Artykuł 3

Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia r.