UZASADNIENIE

W dniu 31 stycznia 2011 r. Unia Europejska podjęła decyzję o rozpoczęciu konsultacji z Republiką Gwinei Bissau na mocy art. 96 zmienionej umowy z Kotonu[1]. Decyzję tę podjęto w następstwie wydarzeń, jakie miały miejsce w dniu 1 kwietnia 2010 r. Tego dnia grupa zbuntowanych żołnierzy, działających na rozkaz zastępcy dowódcy sztabu generalnego sił zbrojnych, generała Antonia Indjai, zatrzymała dowódcę sztabu generalnego José Zamorę Indutę oraz premiera Gwinei Bissau Carla Gomesa Júniora.

Przewrót ten, a następnie mianowanie jednego z jego głównych inicjatorów na wysokie stanowisko w dowództwie sił zbrojnych uznano za jawne i poważne naruszenie zasadniczych elementów, o których mowa w art. 9 umowy z Kotonu (zwłaszcza w odniesieniu do poszanowania zasad demokratycznych), a także za szczególny nagły przypadek w rozumieniu art. 96 ust. 2 lit. b) tej umowy. W związku z tym dnia 2 lutego 2011 r. do władz Gwinei Bissau wystosowano pismo, w którym zaproponowano rozpoczęcie konsultacji.

W toku pierwszych konsultacji, które odbyły się w Brukseli w dniu 29 marca 2011 r., władze Gwinei Bissau podjęły następujące zobowiązania:

· przeprowadzenie i zakończenie – w sposób całkowicie niezależny i przy zachowaniu odpowiednich warunków logistycznych i warunków bezpieczeństwa – dochodzeń i postępowań sądowych dotyczących zabójstw z marca i czerwca 2009 r.;

· skuteczne wdrożenie reformy sektora bezpieczeństwa w oparciu o strategię przyjętą przez parlament krajowy oraz pakietu legislacyjnego przygotowanego przy wsparciu ze strony misji Unii Europejskiej w dziedzinie wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO);

· zmiana dowództwa wojskowego, która zagwarantuje mianowanie na wysokie stanowiska dowódcze w siłach zbrojnych osób, które nie są zaangażowane w działalność antykonstytucyjną, niezgodną z prawem lub w akty przemocy, zgodnie z konkluzjami i zaleceniami planu działania na rzecz reformy sektora bezpieczeństwa, przyjętego przez Wspólnotę Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS);

· zaakceptowanie i wspieranie misji ekspertów działającej na rzecz reformy sektora bezpieczeństwa oraz ochrony polityków, przy wsparciu ECOWAS, Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych (CPLP) lub innych partnerów;

· opracowanie, przyjęcie oraz skuteczne wdrożenie krajowych planów operacyjnych mających na celu wdrożenie reformy sektora bezpieczeństwa oraz walkę z przemytem narkotyków;

· poprawa zarządzania administracyjnego i finansowego personelem cywilnym i wojskowym, jak również zwiększenie skuteczności środków podejmowanych w celu zwalczania zjawiska prania pieniędzy.

Decyzją Rady 2011/492/UE z dnia 18 lipca 2011 r. Unia Europejska zdecydowała o przyjęciu właściwych środków mających zapewnić przestrzeganie powyższych zobowiązań, w tym programu wzajemnych zobowiązań w celu stopniowego wznowienia współpracy z UE.

W dniu 12 kwietnia 2012 r., po pierwszej turze wyborów prezydenckich przeprowadzonych po śmierci prezydenta Malama Bacai Sanhé w styczniu, członkowie sił zbrojnych dokonali zamachu stanu, podczas którego aresztowano pełniącego obowiązki prezydenta i premiera.

Wobec braku postępów w wypełnianiu zobowiązań określonych w decyzji Rady 2011/492/UE, okres obowiązywania właściwych środków przedłużono decyzją Rady 2012/387/UE z dnia 16 lipca 2012 r. do dnia 19 lipca 2013 r., a następnie decyzją Rady 2013/385/UE z dnia 15 lipca 2013 r. do dnia 19 lipca 2014 r.

W dniach 13 kwietnia i 18 maja 2014 r. odbyły się wybory parlamentarne i prezydenckie, uznane przez wszystkich międzynarodowych obserwatorów , w tym unijną misję obserwacji wyborów, za wolne i wiarygodne. Decyzją Rady 2014/467/UE z dnia 14 lipca przedłużono okres ważności decyzji 2011/492/UE, ale zawieszono stosowanie właściwych środków, które zostały w niej przewidziane, by umożliwić UE nawiązanie kontaktu z demokratycznie wybranymi władzami i zapewnić im bezpośrednie wsparcie w ich wysiłkach zmierzających do umocnienia instytucji demokratycznych, zażegnania konfliktów społecznych i promowania rozwoju społeczno-gospodarczego Gwinei Bissau.

W ramach sześciomiesięcznego przeglądu właściwych środków na mocy art. 96, przewidzianego w decyzji Rady 2011/492/UE, w dniach 13-15 stycznia 2015 r. odbyła się wspólna misja monitorująca Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych przy udziale służb Komisji z myślą o zniesieniu środków określonych w art. 96. Przedmiotem misji była analiza, w jakim stopniu przestrzegane były zasadnicze elementy (zasady demokracji, praworządność, prawa człowieka, dobre zarządzanie) określone w art. 9 umowy z Kotonu, oraz ocena postępów, jakie Gwinea Bissau poczyniła w zakresie wypełnienia podjętych przez siebie zobowiązań.

Na podstawie ustaleń wspólnej misji monitorującej oraz zaleceń unijnych szefów misji w Gwinei Bissau, będących zarówno rezydentami, jak i nierezydentami, a także biorąc pod uwagę przeprowadzenie wiarygodnych wyborów, przywrócenie porządku konstytucyjnego, ustanowienie pluralistycznego rządu zaangażowanego we wdrażanie reformy niezbędnej dla rozwoju i stabilności kraju oraz zachęcające postępy w zakresie wypełniania zobowiązań na mocy art. 96, wydaje się politycznie uzasadnione zniesienie właściwych środków na mocy art. 96, określonych w decyzji Rady 2011/492/UE.

Pełne wznowienie współpracy między UE i rządem Gwinei Bissau będzie stanowić wyraźny sygnał polityczny, że UE wspiera nowo wybrane władze, co umożliwi Unii pełne zaangażowanie we wspieranie krajowego programu reform oraz programu na rzecz rozwoju, a także włączenie się w podejmowane na bieżąco przez społeczność międzynarodową wysiłki na rzecz przywrócenia porządku konstytucyjnego oraz obniżenia ryzyka dalszego osłabienia instytucji demokratycznych w Gwinei Bissau.

Wniosek

W związku z powyższym wzywa się Radę do przyjęcia załączonego projektu wniosku dotyczącego decyzji Rady znoszącej decyzję 2011/492/UE w sprawie zakończenia procedury konsultacji z Republiką Gwinei Bissau na mocy art. 96 umowy z Kotonu.

2015/0039 (NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

znosząca decyzję 2011/492/UE w sprawie zakończenia procedury konsultacji z Republiką Gwinei Bissau na mocy art. 96 umowy o partnerstwie AKP-UE

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając Umowę o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku („AKP”), z jednej strony, a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony, podpisaną w Kotonu dnia 23 czerwca 2000 r.[2] („umowa o partnerstwie AKP-UE”), z późniejszymi zmianami[3], w szczególności jej art. 96,

uwzględniając Umowę wewnętrzną między przedstawicielami rządów państw członkowskich, zebranymi w Radzie, w sprawie przyjęcia środków i ustanowienia procedur w celu wykonania umowy o partnerstwie AKP–UE[4], w szczególności jej art. 3,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)       Decyzją Rady 2011/492/UE[5] zakończono konsultacje z Republiką Gwinei Bissau prowadzone na mocy art. 96 umowy o partnerstwie AKP-UE oraz przyjęto właściwe środki określone w załączniku do tej decyzji.

(2)       Okres obowiązywania tych środków przedłużono do dnia 19 lipca 2013 r. decyzją Rady 2012/387/UE[6], a następnie do dnia 19 lipca 2014 r. decyzją Rady 2013/385/UE[7]. Decyzją Rady 2014/467/UE[8] przedłużono obowiązywanie decyzji Rady 2011/492/UE o rok, tj. do dnia 19 lipca 2015 r., lecz zawieszono stosowanie określonych w niej właściwych środków.

(3)       W dniach 13 kwietnia i 18 maja 2014 r. w Gwinei Bissau odbyły się pokojowe, wolne i wiarygodne wybory parlamentarne i prezydenckie, w kraju przywrócono porządek konstytucyjny.

(4)       Powołano pluralistyczny rząd zaangażowany we wdrażanie reform niezbędnych dla rozwoju i stabilizacji kraju oraz poczyniono zachęcające postępy w zakresie wypełnienia zobowiązań na mocy art. 96 określonych w decyzji Rady 2011/492/UE.

(5)       Sytuacja w Gwinei Bissau pozostaje niestabilna, a władze wybrane w demokratycznych wyborach potrzebują wsparcia ze strony partnerów międzynarodowych w zakresie realizacji krajowego programu reform i programu na rzecz rozwoju.

(6)       W celu wspierania, przy udziale innych partnerów międzynarodowych, bieżących wysiłków władz krajowych na rzecz stabilizacji i wzmocnienia instytucji demokratycznych oraz stymulowania rozwoju społeczno-gospodarczego w Gwinei Bissau, należy uchylić decyzję Rady 2011/492/UE,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Decyzja Rady 2011/492/UE traci moc.

Artykuł 2

Pismo znajdujące się w załączniku do niniejszej decyzji przesyła się władzom Gwinei Bissau.

Artykuł 3

Niniejsza decyzja wchodzi w życie z dniem jej przyjęcia.

Sporządzono w Brukseli dnia  r.

                                                                       W imieniu Rady

                                                                       Przewodniczący

[1]               Dz.U. L 287 z 4.11.2010, s. 3

[2]               Dz.U. L 317 z 15.12.2000, s. 3

[3]               Dz.U. L 287 z 4.11.2010, s. 3

[4]               Dz.U. L 317 z 15.12.2000, s. 376, zmieniona w Dz.U. L 247 z 9.9.2006, s. 48

[5]               Decyzja Rady 2011/492/UE z dnia 18 lipca 2011 r. w sprawie zakończenia procedury konsultacji z Republiką Gwinei Bissau na mocy art. 96 umowy o partnerstwie AKP-UE (Dz.U. L 203 z 6.8.2011, s. 2)

[6]               Decyzja Rady 2012/387/UE z dnia 16 lipca 2012 r. przedłużająca okres stosowania właściwych środków przewidzianych w decyzji 2011/492/UE (Dz.U. L 187 z 17.7.2012 s. 1-2)

[7]               Decyzja Rady 2013/385/UE z dnia 15 lipca 2013 r. przedłużająca okres stosowania właściwych środków przewidzianych w decyzji 2011/492/UE (Dz.U. L 194 z 17.7.2013 s. 6)

[8]               Decyzja Rady 2014/467/UE z dnia 14 lipca 2014 r. przedłużająca obowiązywanie decyzji 2011/492/UE oraz zawieszająca stosowanie określonych w niej właściwych środków (OJ L 212 z 18.7.2014, s. 12-14)

ZAŁĄCZNIK

Prezydent Republiki Gwinei Bissau

Premier Republiki Gwinei Bissau

Szanowny Panie Prezydencie! Szanowny Panie Premierze!

Unia Europejska z wielkim zadowoleniem odnosi się do osiągnięć, jakich Gwinea Bissau dokonała w minionym roku. Sytuacja w Gwinei Bissau unormowała się za sprawą pokojowych i wiarygodnych wyborów parlamentarnych, które miały miejsce w kwietniu i maju 2014 r., a także dzięki wyłonieniu w demokratycznych wyborach władz, w tym pluralistycznego rządu, który w naszej opinii jest zaangażowany w odbudowę kraju i wzmocnienie instytucji demokratycznych oraz dąży do stabilizacji sytuacji społeczno-politycznej i rozwoju gospodarczego.

W związku z przywróceniem porządku konstytucyjnego oraz postępami na drodze do wypełniania zobowiązań podjętych przez Gwineę Bissau na mocy art. 96 umowy z Kotonu, a także mając na uwadze Państwa zaangażowanie w realizację tych zobowiązań poprzez podejmowanie niezbędnych reform i właściwych działań, z przyjemnością informujemy Państwa o uchyleniu środków, które od 2011 r. ograniczały zakres współpracy na rzecz rozwoju między UE i Gwineą Bissau. W związku z powyższym wznawiamy w pełnym zakresie naszą współpracę z Państwa krajem.

Jako że Gwinea Bissau wciąż zmaga się z wieloma problemami politycznymi i wyzwaniami natury społeczno-ekonomicznej, pragniemy zachęcić Państwa do zachowania jedności i kontynuowania wysiłków na rzecz wzmocnienia instytucji demokratycznych, realizacji autentycznej reformy sektora bezpieczeństwa, poprawy praworządności, zwalczania korupcji, bezkarności i handlu narkotykami, a także promowania zrównoważonego rozwoju. UE wspiera Państwa oraz wszelkie wysiłki podejmowane w tych dziedzinach.

Zniesienie właściwych środków na mocy art. 96 umowy z Kotonu pozwala UE wspierać Państwa przy organizacji obrad okrągłego stołu poświęconych Gwinei Bissau, które odbędą się w dniu 25 marca 2015 r. w Brukseli, a także w pełni zaangażować się w powodzenie tego przedsięwzięcia.

Ponadto będziemy kontynuować konsultacje z Państwa rządem oraz przygotowania w ramach 11. Europejskiego Funduszu Rozwoju w celu podpisania w możliwie szybkim terminie krajowego programu orientacyjnego, którego zadaniem będzie wspieranie Państwa w realizacji ambitnego programu reform.

Cieszy nas nie tylko perspektywa pełnego wznowienia współpracy z Gwineą Bissau poprzez rozwój, ale także pogłębienia naszego dialogu politycznego na mocy art. 8 umowy z Kotonu.

Z poważaniem

W imieniu Rady || W imieniu Komisji

F. MOGHERINI Wysoka przedstawiciel || N. MIMICA Komisarz