KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 6.1.2016
COM(2015) 685 final
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
w sprawie wpływu aktualizacji Międzynarodowego Standardu Rachunkowości (MSR) 19 na zmienność funduszy własnych instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych.
1.Wprowadzenie
Zgodnie z art. 36 ust. 1 lit. e) rozporządzenia (UE) nr 575/2013 („rozporządzenie CRR”) instytucje kredytowe i firmy inwestycyjne odliczają aktywa funduszu emerytalnego ze zdefiniowanymi świadczeniami (ang. defined benefit pension fund, DBPF) ujęte w bilansie instytucji od pozycji kapitału podstawowego Tier I.
Aktualizacja międzynarodowego standardu rachunkowości 19 „Świadczenia pracownicze” („MSR 19”) 1 doprowadziła do zmiany wyceny DBPF. Art. 519 rozporządzenia CRR upoważnia Komisję Europejską do sporządzenia sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego kwestii, czy zaktualizowany MSR 19 w połączeniu z odliczeniem aktywów emerytalnych netto, jak określono w art. 36 ust. 1 lit. e), doprowadzi do niepożądanej zmienności funduszy własnych instytucji.
Komisję poproszono o uwzględnienie sprawozdania przygotowanego w tej kwestii przez EUNB zgodnie z mandatem przyznanym na podstawie wspomnianego artykułu. W stosownych przypadkach sprawozdaniu Komisji towarzyszy wniosek ustawodawczy mający na celu wprowadzenie sposobu traktowania, który dostosowuje aktywa lub zobowiązania netto DBPF do celów obliczenia funduszy własnych.
W dniu 24 czerwca 2014 r. EUNB przekazał swoje sprawozdanie pt. „Konsekwencje dla zmienności funduszy wynikające z aktualizacji MSR 19 i odliczenia od funduszy własnych zdefiniowanych aktywów emerytalnych zgodnie z art. 519 rozporządzenia w sprawie wymogów kapitałowych (CRR)” („sprawozdanie EUNB”) 2 .
Niniejsze sprawozdanie Komisji jest odpowiedzią na prawny obowiązek dokonania oceny wpływu poszczególnych zmian w obliczeniach kapitału podstawowego Tier 1 w instytucjach kredytowych i firmach inwestycyjnych ze względu na przyjęcie rozporządzenia CRR i nowego MSR 19.
2.Główne kwestie
2.1.Obecny sposób traktowania wynikający z rozporządzenia CRR
Art. 36 rozporządzenia CRR zawiera wymóg zobowiązujący banki do odliczania aktywów DBPF od kapitału podstawowego Tier 1. Przesłanką dla takiego sposobu traktowania jest to, że zdolność do pokrycia strat przez te aktywa jest wątpliwa z ostrożnościowego punktu widzenia. W przypadku gdyby bank został objęty postępowaniem upadłościowym lub restrukturyzacją i uporządkowaną likwidacją, aktywa te nie byłyby dostępne do pokrycia strat.
Należy zauważyć, że art. 41 rozporządzenia CRR zawiera odstępstwo od tej ogólnej zasady dotyczącej odliczania w odniesieniu do aktywów DBPF, które instytucja może wykorzystywać w nieograniczony sposób pod warunkiem uzyskania zezwolenia nadzorczego.
2.2.Zmiany wynikające z aktualizacji MSR 19
Aktualizacja MSR 19 doprowadziła do zmian wyceny DBPF. EUNB zidentyfikował jedynie dwa aspekty aktualizacji MSR 19, które mogą mieć wpływ na obliczanie funduszy własnych:
1.Niezwłoczne ujmowanie zysków i strat aktuarialnych: Według poprzedniej wersji MSR 19, zmiany w założeniach aktuarialnych nie musiały być uwzględniane natychmiast, o ile pozostawały one w określonym korytarzu 3 (stąd tzw. „podejście korytarzowe”) i mogły być rozłożone na kilka okresów, natomiast zgodnie ze zaktualizowanym MSR 19 będą musiały być ujmowane od razu.
2.Niezwłoczne ujmowanie wszystkich kosztów przeszłego zatrudnienia: Koszty przeszłego zatrudnienia stanowią zmianę wartości bieżącej zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń za świadczenia na rzecz pracowników w ubiegłych okresach, wynikające ze zmiany lub ograniczenia do planu. Zgodnie z poprzednią wersją MSR 19 koszty nabytych uprawnień z tytułu przeszłego zatrudnienia były ujmowane w rachunku zysków i strat, natomiast koszty jeszcze nienabytych uprawnień z tytułu przeszłego zatrudnienia były ujmowane przez średni okres nabywania uprawnień metodą liniową.
W tym względzie należy zauważyć, że Komitet Europejskich Organów Nadzoru Bankowego („CEBS”), instytucja poprzedzająca Europejski Urząd Nadzoru Bankowego, przedstawił uwagi 4 na temat poprzedniej wersji MSR 19, wyrażając obawy co do „podejścia korytarzowego”, i zaproponował jego zniesienie z zastrzeżeniem przepisów przejściowych. W MSR 19 zniesiono „podejście korytarzowe” do zysków i strat aktuarialnych, a w rozporządzeniu CRR przewidziano przepisy przejściowe w celu złagodzenia negatywnego wpływu na fundusze własne.
2.3.Środki przejściowe określone w rozporządzeniu CRR
W rozporządzeniu CRR określono następujące środki przejściowe mające na celu złagodzenie skutków zmiany MSR 19 i ogólnie odliczania aktywów funduszu emerytalnego ze zdefiniowanymi świadczeniami:
1.Ogólne stopniowe wprowadzanie w życie odliczania aktywów DBPF w latach 2014–2017 umożliwione w art. 469 ust. 1 lit. a) oraz art. 478 rozporządzenia CRR.
2.Specjalne stopniowe wprowadzanie w życie skutków zmian MSR 19 w latach 2014–2018 zgodnie z art. rozporządzenia 473 CRR.
3.Stopniowe wycofywanie filtrów stosowanych na szczeblu krajowym w latach 2014–2018 lat zgodnie z art. 481 rozporządzenia CRR.
3.Ocena możliwości wprowadzenia zmienności w związku z aktualizacją MSR 19
Na postawie sprawozdania EUNB analizę skutków aktualizacji MSR 19 w połączeniu z odliczaniem aktywów DBPF określonym w art. 36 ust. 1 lit. e) rozporządzenia CRR ocenia się następująco 5 :
3.1.Skutki zależne od zysku lub straty wynikających z kompensaty
Zmienność funduszy własnych nie będzie występować wtedy, gdy instytucja wykazuje w bilansie aktywa DBPF netto, a zysk lub strata z kompensaty są im równe. Jedynie w przypadku, gdy instytucja ujmuje składnik netto aktywów DBPF w bilansie bez jednoczesnego odpowiedniego bilansowania zysków lub strat, dochodzi do zmienności funduszy własnych.
3.2.Skutki przy początkowym stosowaniu zaktualizowanego MSR 19
Wpływ odliczania aktywów DBPF netto od funduszy własnych przy początkowym stosowaniu dla większości instytucji będzie ograniczony ze względu na niski poziom aktywów DBPF netto 6 , zarówno według poprzedniej, jak i zaktualizowanej wersji MSR 19. Ponadto dla większości instytucji, negatywny wpływ na kapitał własny Tier 1 będzie jeszcze bardziej ograniczony, ponieważ niski jest poziom nieujętych strat aktuarialnych w porównaniu z ich pozycją kapitałową. Jedynie dla niewielkiej 7 liczby instytucji, które posiadają znaczne aktywa DBPF, skutki mogą być poważne. W szczególności istnienie znacznych nieujętych strat aktuarialnych może prowadzić do obniżenia funduszy własnych.
3.3.Ogólna ocena ograniczonej zmienności wprowadzonej zaktualizowaną wersją MSR 19 8
Na podstawie sprawozdania EUNB można stwierdzić, że przeciętnie z powodu zmian księgowych i ostrożnościowych doszło do ograniczonej zmienność funduszy własnych. Dla niektórych instytucji i w niektórych krajach konsekwencje dla zmienności funduszy własnych mogą być poważniejsze w zależności od rozmiaru i wyników DBPF względem pozycji kapitałowej instytucji.
Ponadto wszelkie zmiany w stosowanych założeniach aktuarialnych można postrzegać jako lepsze dostosowywanie wartości księgowej DBPF do „rzeczywistej” ekspozycji instytucji i ekonomiki transakcji.
Wreszcie wszelki wpływ na środki własne ze względu na zastosowanie po raz pierwszy zaktualizowanej wersji MSR 19 może zostać złagodzony poprzez szczegółowe przepisy przejściowe określone w art. 473 rozporządzenia CRR oraz art. 481 rozporządzenia CRR. Ogólne stosowanie tych wymogów dotyczących aktywów DBPF może być wprowadzane stopniowo zgodnie z przepisami art. 469 ust 1 lit. a) rozporządzenia CRR w związku z art. 478 rozporządzenia CRR.
4.Podsumowanie
Uwzględniając sprawozdanie EUNB, Komisja ocenia, że ewentualna dodatkowa zmienność funduszy własnych wprowadzona przez aktualizację MSR 19 będzie ograniczona i jest uzasadniona argumentami przedstawionymi w niniejszym sprawozdaniu. Ponadto wszelkie skutki związane z początkowym stosowaniem zostały złagodzone poprzez odpowiednie przepisy przejściowe. Komisja stwierdza zatem, że MSR 19, w połączeniu z odliczaniem aktywów DBPF przewidzianym w art. 36 ust. 1 lit. a) rozporządzenia CRR, oraz zmiany w zobowiązaniach emerytalnych netto nie doprowadzą do niepożądanej zmienności funduszy własnych instytucji W związku z powyższym Komisja uznaje sposób traktowania określony w rozporządzeniu CRR w jego obecnym brzmieniu za właściwy i w związku z niniejszym sprawozdaniem nie przedłoży żadnego wniosku ustawodawczego.
ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) nr 475/2012 z dnia 5 czerwca 2012 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1126/2008 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do Międzynarodowego Standardu Rachunkowości (MSR) 1 oraz Międzynarodowego Standardu Rachunkowości (MSR) 19
EUNB (2014): Report. On the impact on the volatility of own funds of the revised IAS 19 and the deduction of defined pension assets from own funds under Article 519 of the Capital Requirements Regulation (CRR) (Sprawozdanie „Konsekwencje dla zmienności funduszy własnych wynikające z aktualizacji MSR 19 i odliczenia od funduszy własnych zdefiniowanych aktywów emerytalnych zgodnie z art. 519 rozporządzenia w sprawie wymogów kapitałowych (CRR)”). W sprawozdaniu tym zidentyfikowano zmiany w rachunkowości i zmiany regulacyjne wynikające z przeglądu MSR 19 oraz dokonano analizy, czy zmiany te mogą wpłynąć na fundusze własne. Sprawozdanie zawiera ocenę ilościową wpływu tych zmian na zmienność funduszy własnych w określonym czasie przy założeniu pełnego stosowania pakietu CRD IV/CRR oraz wymogów zaktualizowanego MSR 19. Dane jakościowe i ilościowe dotyczące wybranej grupy instytucji i państw członkowskich UE uwypuklają główne skutki zmian zasad ostrożnościowych i rachunkowych, ich skalę i rodzaj instytucji, na które najbardziej wpływają. Ponadto w sprawozdaniu analizowano również inne zmienne, które mogą mieć bezpośredni wpływ na fundusze emerytalne ze zdefiniowanymi świadczeniami i zmienność funduszy własnych. Sprawozdanie EUNB można pobrać ze strony: https://www.eba.europa.eu/documents/10180/534414/EBA+Report+on+the+impact+on+the+volatility+of+own+funds+from+defined+pension+plans.pdf
Zob. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) nr 1126/2008, załącznik, MSR 19 Świadczenia pracownicze, paragraf 95
Pismo CEBS dotyczące RMSR ED/2010/3 Programy określonych świadczeń – proponowane zmiany MSR 19 z dnia 6 września 2010 r.
EUNB oparł swoją analizę na próbie złożonej ze 57 instytucji w 20 krajach EOG, stosowanej przez EUNB do analizy kluczowych wskaźników ryzyka.
Zob. Sprawozdanie EUNB, s. 25: „Wszystkie instytucje z wyjątkiem trzech (38 instytucji) miały niski lub zerowy poziom aktywów netto funduszu emerytalnego ze zdefiniowanymi świadczeniami według poprzedniej wersji MSR 19 w każdym roku w okresie oceny (0,2 % aktywów ważonych ryzykiem) i niski lub zerowy poziom nieujętych zysków aktuarialnych w każdym ocenianym roku (do 0,4 % aktywów ważonych ryzykiem)”.
Zgodnie ze sprawozdaniem EUNB dla żadnej z trzech instytucji w ocenianej próbie ze stosunkowo wysokim poziomem aktywów funduszu zdefiniowanych świadczeń według poprzedniej wersji MSR 19 skutki nie byłyby poważne, ponieważ miały one istotne nieujęte straty aktuarialne, które musiałyby zostać niezwłocznie ujęte w korespondencji z aktywami funduszu zdefiniowanych świadczeń.
W sprawozdaniu EUNB można znaleźć kompleksową prezentację danych liczbowych, a w szczególności tabele podsumowujące informacje ilościowe na s. 23 i 31.