KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Globalne partnerstwo na rzecz eliminacji ubóstwa i zrównoważonego rozwoju po roku 2015

I. WPROWADZENIE

Rok 2015 ma decydujące znaczenie dla zrównoważonego rozwoju i eliminacji ubóstwa na świecie. Przyjęcie programu działań na rzecz rozwoju na okres po roku 2015 stanowi wezwanie skierowane do wspólnoty międzynarodowej, aby w sposób sprzyjający przemianom odpowiedziała na najważniejsze wyzwania stojące obecnie przed światem, takie jak: eliminacja ubóstwa, osiągnięcie zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu obecnych i przyszłych pokoleń oraz zapewnienie propagowania i ochrony wszystkich praw człowieka i podstawowych wartości jako podstawy pokojowych i zamożnych społeczeństw.

W tym roku odbędą się dwa spotkania międzynarodowe na wysokim szczeblu stanowiące okazję do uzgodnienia nowego programu działań obejmującego zestaw celów zrównoważonego rozwoju oraz do nawiązania nowego globalnego partnerstwa będącego podstawą tego programu: Trzecia Międzynarodowa Konferencja w sprawie Finansowania Rozwoju, która odbędzie się w lipcu w Addis Abebie, oraz szczyt Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) poświęcony przyjęciu Agendy rozwoju po 2015 roku, który odbędzie się we wrześniu w Nowym Jorku. Proces ten musi obejmować wcześniejsze inicjatywy, w szczególności milenijne cele rozwoju (MCR) oraz konferencję Rio+20 w sprawie zrównoważonego rozwoju, i wykorzystywać zdobyte w ich ramach doświadczenia. Uzgodnienie programu działań na okres po roku 2015 będzie miało również duże znaczenie dla negocjacji dotyczących Ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu.

Dzięki różnym procesom na szczeblu ONZ poczyniono już znaczne postępy. Sprawozdanie Otwartej Grupy Roboczej ds. Celów Zrównoważonego Rozwoju[1], sprawozdanie Międzyrządowego Komitetu Ekspertów ONZ ds. Finansowania Zrównoważonego Rozwoju[2] oraz sprawozdanie podsumowujące Sekretarza Generalnego ONZ (SG ONZ)[3] wnoszą istotny wkład w tym zakresie i wskazują, że światowe porozumienie w sprawie ambitnego programu działań na rzecz rozwoju na okres po roku 2015 jest możliwe do osiągnięcia.

Unia Europejska (UE) konsekwentnie odgrywa ważną i konstruktywną rolę w tych procesach, wnosząc istotny wkład i angażując się aktywnie w stosunki z partnerami na wszystkich szczeblach. W komunikatach Komisji Europejskiej z lutego 2013 r.[4], lipca 2013 r.[5] i czerwca 2014 r.[6] oraz w konkluzjach Rady z czerwca 2013 r.[7], grudnia 2013 r.[8] i grudnia 2014 r.[9] przedstawiono wizję UE dotyczącą programu działań na okres po roku 2015, która musi mieć charakter ogólnoświatowy i uniwersalny oraz obejmować wszystkie trzy wymiary zrównoważonego rozwoju: społeczny, gospodarczy i środowiskowy.

Wdrożenie takiego dalekosiężnego programu działań stanowi złożone wyzwanie, lecz także wyjątkową możliwość ponownego określenia i usprawnienia sposobu prowadzenia współpracy przez społeczność globalną. Aby zrealizować program działań na okres po roku 2015, konieczne jest ustanowienie nowego globalnego partnerstwa na rzecz eliminacji ubóstwa i zrównoważonego rozwoju. Aby to globalne partnerstwo odniosło sukces, wszystkie zainteresowane strony muszą wnieść wkład. UE przykłada ogromną wagę do pełnego udziału i prowadzenia konstruktywnej współpracy z innymi podmiotami, licząc na ich aktywne uczestnictwo.

W oparciu o konkluzje Rady z grudnia 2014 r., w niniejszym komunikacie przedstawiono stanowisko Komisji Europejskiej na temat nadrzędnych zasad i głównych elementów wymaganych w ramach wspomnianego globalnego partnerstwa w celu zapewnienia skutecznego wsparcia na rzecz programu działań na rzecz rozwoju na okres po roku 2015. W niniejszym komunikacie przedstawiono propozycje dotyczące sposobu, w jaki UE i jej państwa członkowskie mogą wnosić wkład w partnerstwo. W komunikacie podkreślono również gotowość UE do pozytywnego zaangażowania się w ogólnoświatową debatę na temat środków wdrażania przyszłych celów zrównoważonego rozwoju i będzie on stanowił podstawę wspólnego stanowiska UE w negocjacjach międzyrządowych. W załączniku przedstawiono propozycje możliwych działań mających na celu realizację programu działań na okres po roku 2015.

II. NADRZĘDNE ZASADY GLOBALNEGO PARTNERSTWA

Nowe globalne partnerstwo będzie musiało wnieść nowego, sprzyjającego przemianom ducha solidarności i współpracy. Zasadnicze znaczenie będą miały odpowiedzialność i przywództwo na szczeblu krajowym, a także wsparcie w postaci zaangażowania politycznego na najwyższym szczeblu. Konieczna będzie poprawa skuteczności działań na szczeblu krajowym poprzez współpracę na wszystkich szczeblach i ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, w oparciu o doświadczenia związane z realizacją MCR w zakresie budowania globalnego partnerstwa na rzecz rozwoju, oraz z innymi partnerstwami międzynarodowymi. Aby osiągnąć sukces, konieczne jest wdrożenie strategii politycznych i zmobilizowanie zasobów, zwiększając wkład wszystkich państw w zakresie odpowiadającym ich możliwościom.

Globalne partnerstwo powinno opierać się na zasadach wspólnej odpowiedzialności, wzajemnej rozliczalności i odpowiedniej zdolności. Państwa na wszystkich etapach rozwoju muszą zaangażować się we wdrażanie partnerstwa i przyjąć odpowiedzialność, jaka się z tym wiąże.

Podstawą partnerstwa musi być również poszanowanie praw człowieka, dobre rządy, praworządność, wsparcie na rzecz instytucji demokratycznych, włączenie społeczne, niedyskryminacja i równouprawnienie płci.

Powinno ono wspierać integrację trzech wymiarów zrównoważonego rozwoju w sposób wyważony, tak aby uniknąć działania w izolacji oraz kompromisów między różnymi celami. Rosnący wpływ zmiany klimatu na wyzwania związane zarówno z eliminacją ubóstwa, jak i ze zrównoważonym rozwojem wymaga aktywnego włączenia kwestii dotyczących zmiany klimatu do programu działań na rzecz rozwoju na okres po roku 2015 oraz ustanowienia globalnego partnerstwa będącego podstawą tego programu.

Wykraczając poza tradycyjne kanały współpracy, w ramach globalnego partnerstwa należy propagować skuteczniejsze i bardziej kompleksowe formy partnerstw z udziałem wielu zainteresowanych stron, działające na wszystkich szczeblach oraz angażujące sektor prywatny i społeczeństwo obywatelskie, w tym partnerów społecznych, środowisko akademickie, fundacje, instytucje naukowe i organy publiczne. Powodzenie programu wymaga uspójnienia polityki na wszystkich szczeblach w celu zapewnienia, by rządowe strategie polityczne wspierały ograniczanie ubóstwa i zrównoważony rozwój. Globalne partnerstwo powinno przyczyniać się do propagowania zrównoważonego i skutecznego wykorzystywania wszystkich zasobów, w tym zasobów krajowych, międzynarodowych publicznych zasobów finansowych, zasobów finansowych sektora prywatnego oraz innowacyjnych źródeł finansowania.

Przyszłe globalne partnerstwo powinno być wyraźnie ukierunkowane na osiąganie wymiernych, konkretnych i trwałych rezultatów, które bezpośrednio przyczynią się do realizacji uzgodnionych celów i założeń, przełożą się na reformy strukturalne i ostatecznie na pozytywne i trwałe wyniki dla ludzi i planety. Przejrzystość i wymiana informacji powinny stanowić dla wszystkich zainteresowanych stron centralny element globalnego partnerstwa, które powinno kłaść nacisk na znaczenie silnego systemu monitorowania, rozliczalności i przeglądu na wszystkich szczeblach dla wszystkich obywateli i zainteresowanych stron oraz powinno propagować przekazywanie informacji zwrotnych i wyciąganie wniosków.

Aby wykonać program działań na okres po roku 2015, wszystkie państwa powinny wdrożyć odpowiednie strategie polityczne, które umożliwią im realizację celów zrównoważonego rozwoju w zakresie odpowiadającym ich możliwościom. Działania należy ukierunkować w równym stopniu na ustanowienie właściwych strategii politycznych i na zmobilizowanie odpowiednich finansowych środków wdrażania, ponieważ są one od siebie wzajemnie zależne: przejrzyste i ukierunkowane na osiąganie wyników otoczenie polityczne jest niezbędnym warunkiem wstępnym, aby finansowanie miało rzeczywisty wpływ, przy czym finansowanie powinno również w sposób aktywny przyczyniać się do lewarowania i przyciągania innych środków wdrażania, np. poprzez wspierające strategie polityczne, budowanie zdolności, handel, innowacje, prywatne inwestycje.

Komisja Europejska, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, będzie prowadzić prace nad wdrożeniem programu w UE i wspieraniem jego wdrażania w innych częściach świata poprzez konstruktywną współpracę i partnerstwa. Pełne wdrożenie programu działań na okres po roku 2015 będzie wymagało aktywnego zaangażowania UE i jej państw członkowskich podejmujących działania na wszystkich szczeblach. UE może zaoferować swoje doświadczenie we wdrażaniu strategii politycznych, które odzwierciedlają najważniejsze zasady programu, takie jak zrównoważony rozwój, współpraca i partnerstwa. Obejmują one szereg strategii, począwszy od strategii „Europa 2020”[10], mającej na celu tworzenie inteligentnego, trwałego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu za pomocą zintegrowanego i spójnego zestawu środków z zakresu polityki, a skończywszy na spójności polityki na rzecz rozwoju[11] i 7. programie działań w zakresie środowiska[12].

III. NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY GLOBALNEGO PARTNERSTWA – ŚRODKI WDRAŻANIA

Poniżej przedstawiono najważniejsze elementy, które powinny stanowić część globalnego partnerstwa. Obejmują one ustalenia, które powinni realizować wszyscy partnerzy, aby zapewnić skuteczne wdrożenie, oraz konkretne propozycje dotyczące sposobu, w jaki UE mogłaby się do tego przyczynić.

3.1. Korzystne i sprzyjające otoczenie polityczne na wszystkich szczeblach

W każdym państwie potrzebny jest spójny zestaw strategii politycznych, praktyk, instytucji i zasobów w celu stworzenia na szczeblu krajowym sprzyjających warunków do realizacji programu działań na okres po roku 2015. Dobre rządy na wszystkich szczeblach są niezbędnym środkiem wdrażania programu oraz same w sobie stanowią jego istotny cel.

Na szczeblu krajowym wszystkie rządy w ramach pełnych konsultacji ze swoimi obywatelami będą musiały podjąć decyzję na temat sposobu, w jaki przyczynią się do realizacji celów i założeń, mając na uwadze potrzebę dotarcia do wszystkich członków społeczeństwa, a w szczególności do tych należących do grup szczególnie wrażliwych. Konieczne jest pełne zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego. Nowe globalne partnerstwo powinno również uwolnić potencjał rozwojowy władz lokalnych i lokalnych zainteresowanych stron. Należy zwiększyć koordynację między różnymi szczeblami – globalnym, krajowym, regionalnym i lokalnym.

Aby osiągnąć cele polityki, na potrzeby wdrażania na szczeblu krajowym i niższym, każde państwo musi posiadać skuteczne ramy prawne i regulacyjne. Państwa muszą propagować skutecznie i sprawnie działające instytucje, przejrzyste strategie polityczne i systemy oraz rozliczalność wobec swoich obywateli poprzez procesy demokratyczne oparte na praworządności. Powinno to obejmować zapewnienie sprawiedliwych i przewidywalnych ram, umożliwiających promowanie i ochronę praw człowieka, podstawowych norm pracy i środowiska, oraz zagwarantowanie zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi. Wymaga to również zapewnienia stabilnego i sprzyjającego otoczenia dla sektora prywatnego, w tym stworzenia równych warunków konkurencji i wspierania trwałych inwestycji. Wdrażanie i egzekwowanie prawodawstwa ma kluczowe znaczenie, między innymi poprzez zwalczanie nielegalnych działań, usuwanie barier utrudniających wdrażanie, budowanie zdolności w zakresie egzekwowania oraz podnoszenie świadomości społecznej, tak aby zainteresowane strony miały możliwość pociągania rządów i organów do odpowiedzialności. UE przykłada ogromną wagę do udoskonalenia swoich własnych ram regulacyjnych oraz do współpracy z partnerami w celu zapewnienia pomocy w opracowaniu i wzmocnieniu sprawiedliwych, skutecznych i przejrzystych ram regulacyjnych, a także w zwiększaniu efektywności, niezależności i jakości systemów wymiaru sprawiedliwości poprzez budowanie zdolności i wymianę wiedzy.

Dobre rządy wymagają skutecznych systemów w zakresie sporządzania budżetu, przyznawania środków finansowych i monitorowania wydatków. Takie systemy muszą być całkowicie przejrzyste i dostępne dla ogółu społeczeństwa, aby wspierać partycypacyjne procesy decyzyjne i zaangażowanie podmiotów z sektora prywatnego oraz aby przeciwdziałać korupcji. Skuteczna polityka makroekonomiczna ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia mobilizacji niezbędnych zasobów i wydatkowania ich w sposób efektywny zgodnie z założeniami celów zrównoważonego rozwoju.

Rządy muszą propagować trwały wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, przynoszący korzyści dla wszystkich członków społeczeństwa, w tym członków zmarginalizowanych i wykluczonych. Instrumenty regulacyjne powinny być połączone z instrumentami gospodarczymi, które są elastycznymi i opłacalnymi narzędziami mogącymi przyczynić się do osiągnięcia połączonych celów. Instrumenty gospodarcze, takie jak zachęty fiskalne, taryfy gwarantowane i opłaty za usługi ekosystemowe, mogą stworzyć bodźce dla trwałego wzrostu, między innymi poprzez przeniesienie obciążeń podatkowych z obszaru zatrudnienia na produkty, które mają negatywny wpływ na zrównoważony charakter tego wzrostu, oraz poprzez wydawanie przydziałów emisji gazów cieplarnianych, jak to ma miejsce na przykład w przypadku unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji. Ceny emisji dwutlenku węgla stanowią istotną siłę napędową inwestycji w czyste technologie i rozwiązania niskoemisyjne, w szczególności w krajach rozwijających się; wszystkie państwa powinny zatem zaangażować się w ustalanie cen emisji dwutlenku węgla, aby ograniczyć emisję gazów cieplarnianych.

Udzielanie zamówień publicznych zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju umożliwia rządom wykorzystywanie wydatków publicznych w celu zwiększenia popytu na zrównoważone produkty i usługi, w oparciu o kryteria społeczne i środowiskowe, zwiększając ich udział w rynku i zapewniając przedsiębiorstwom konkretne zachęty.

Spójność polityki stanowi kluczowy element prawdziwie sprzyjającego otoczenia politycznego. Aby globalne partnerstwo było skuteczne, wszystkie strategie polityczne na szczeblu krajowym i niższym muszą w sposób spójny przyczyniać się do realizacji celów zrównoważonego rozwoju zarówno w wymiarze krajowym, jak i międzynarodowym.

Należy uwzględnić istotną rolę wielu sektorów, takich jak rolnictwo, gospodarka energetyczna i opieka zdrowotna, we wspieraniu realizacji szeregu celów i założeń. Kluczowe znaczenie mają środki z zakresu polityki, które przyczyniają się do tworzenia godnych miejsc pracy gwarantujących trwałą i odpowiednią ochronę socjalną dla wszystkich osób oraz promowania dostępu do takich miejsc pracy, a także środki ułatwiające inwestowanie w kapitał ludzki poprzez edukację, doskonalenie umiejętności i szkolenia. Zasadniczą kwestią nadal pozostaje rozwiązywanie problemów dotyczących nierówności i wykluczenia społecznego, w szczególności wśród grup szczególnie wrażliwych, do których należą między innymi kobiety, dzieci, osoby starsze i osoby niepełnosprawne, między innymi poprzez stosowanie narzędzi, takich jak wskaźniki równości płci i wieku.

Kolejnym kluczowym elementem jest zreformowanie lub wyeliminowanie dotacji o skutkach szkodliwych dla środowiska, takich jak dotacje na paliwa kopalne, oraz zastąpienie ich interwencjami, które są przyjazne klimatowi, mniej szkodliwe dla środowiska i które skuteczniej przyczyniają się do ograniczania ubóstwa. Spójność polityki wymaga również wprowadzenia odpowiednich mechanizmów koordynowania dialogu między zainteresowanymi stronami oraz monitorowania i dokonywania oceny strategii politycznych i rezultatów.

Nie należy zapominać o znaczeniu płaszczyzny regionalnej. UE aktywnie promuje rozwój regionalny i integrację regionalną, które mogą stanowić bodziec dla handlu i inwestycji oraz umacniać pokój i stabilność.

Na szczeblu globalnym realizacja programu działań na okres po roku 2015 będzie również wymagała zapewnienia skutecznego międzynarodowego systemu zarządzania, stabilnych rynków finansowych i współpracy gospodarczej, w tym zapewnienia wymaganych poziomów regulacji. Instytucje globalnego zarządzania muszą być skuteczne i przejrzyste oraz muszą posiadać systemy pozwalające na dokonywanie oceny postępów w realizacji celów i sporządzanie sprawozdań z tych postępów. W dalszym ciągu istnieje potrzeba prowadzenia działań ukierunkowanych na udoskonalanie zarządzania międzynarodowymi instytucjami finansowymi. Ponadto programy działań grupy G-7 i G-20 stanowią przykłady takich rodzajów zobowiązań politycznych, które mogłyby spowodować duże zmiany.

Globalne dobra publiczne również wymagają skoordynowanych międzynarodowych strategii politycznych i działań, możliwych między innymi dzięki lepszemu wykonywaniu porozumień międzynarodowych, które odgrywają kluczową rolę w realizacji kilku celów zrównoważonego rozwoju. Wiele kwestii ma wymiar ogólnoświatowy lub transgraniczny, a zatem odniesienie się do nich wymaga szczególnych międzynarodowych umów o współpracy. Krajowe strategie polityczne również muszą być spójne i zgodne z porozumieniami międzynarodowymi. UE aktywnie wspiera szereg porozumień międzynarodowych i jest ich stroną oraz jest gotowa przejąć wiodącą rolę i w dalszym stopniu wspierać działania wdrożeniowe w wielu obszarach, takie jak wielostronne porozumienia w sprawie ochrony zdrowia, wielostronne umowy środowiskowe oraz międzynarodowe zarządzanie oceanami.

W świecie, w którym zwiększa się ilość wzajemnych powiązań, wszystkie państwa muszą systematycznie uwzględniać wpływ – zarówno pozytywny, jak i negatywny – jaki realizowane przez nie strategie polityczne mogą wywierać na inne państwa. W tym celu wszystkie rozwinięte kraje o średnio-wysokich dochodach oraz gospodarki wschodzące powinny zobowiązać się do utworzenia systemów oceny wpływu, jaki przyjmowanie nowych strategii politycznych wywiera na uboższe kraje. W przypadku UE spójność polityki na rzecz rozwoju stanowi zobowiązanie prawne do uwzględniania celów w zakresie współpracy na rzecz rozwoju we wdrażanych przez nią strategiach politycznych, które mogą wywierać wpływ na kraje rozwijające się. Oznacza to zarówno przeciwdziałanie możliwemu negatywnemu wpływowi krajowych strategii politycznych na państwa trzecie, jak i wspieranie synergii między obszarem polityki gospodarczej, społecznej i środowiskowej.

3.2. Budowanie zdolności do realizacji programu

Program działań na okres po roku 2015 może się ugruntować, wyłącznie jeżeli wszyscy partnerzy będą posiadali skuteczne instytucje oraz umiejętności i zdolności w zakresie zasobów ludzkich niezbędne do wyeliminowania ubóstwa oraz zapewnienia zrównoważonego rozwoju. Obejmuje to zdolności w zakresie oceny potrzeb, gromadzenia danych, monitorowania wdrażania i dokonywania przeglądu strategii. Aby osiągnąć cele zrównoważonego rozwoju, konieczne jest stworzenie dodatkowych i nowych zdolności i umiejętności na wszystkich szczeblach oraz we wszystkich państwach, w tym w UE.

Budowanie zdolności, obejmujące rozwój instytucjonalny i organizacyjny, będzie skuteczne, wyłącznie jeżeli będzie kierowane i napędzane przez podmioty, które tego potrzebują. Siłą napędową w zakresie budowania zdolności powinny być inicjatywy edukacyjne i inicjatywy oparte na wiedzy oraz ciągły, sprawiedliwy i konstruktywny dialog dotyczący strategii politycznych i rezultatów w zakresie rozwoju. W ramach takiego podejścia należy skoncentrować się na rozwijaniu zasobów ludzkich oraz systemów i procesów planowania, zarządzania i monitorowania.

Wszyscy partnerzy zaangażowani we współpracę międzynarodową, w tym organizacje międzynarodowe, powinni wzmocnić i udoskonalić swoje wsparcie na rzecz procesów budowania zdolności, obejmujących korzystanie z sieci i systemów wymiany wiedzy, partnerskie uczenie się oraz koordynację wśród wszystkich partnerów rozwojowych. Może to obejmować wszelkie rodzaje partnerstw na rzecz współpracy, w tym partnerstwa północ-południe, południe-południe, podejścia trójstronne i regionalne, przy zaangażowaniu zainteresowanych stron z sektora publicznego i prywatnego. Szczególne starania należy podjąć w krajach najsłabiej rozwiniętych (krajach LDC) i w państwach niestabilnych, w których zasadnicze znaczenie ma przygotowanie warunków do przemian oraz zwiększenie odporności grup szczególnie wrażliwych.

UE jest zaangażowana w udoskonalanie i włączanie w główny nurt wsparcia na rzecz budowania zdolności we wszystkich sektorach objętych współpracą poprzez perspektywę wielostronną. UE uznaje budowanie zdolności w krajach partnerskich za czynnik o kluczowym znaczeniu dla poprawy skuteczności pomocy i wspiera już procesy partnerskiego uczenia się oraz tworzenie sieci kontaktów za pośrednictwem inicjatyw, takich jak programy współpracy technicznej i rozwoju instytucjonalnego. UE zintensyfikuje swoje działania w zakresie budowania zdolności w dziedzinie statystyki i monitorowania w krajach partnerskich.

3.3. Mobilizacja i efektywne wykorzystywanie krajowych publicznych zasobów finansowych

Krajowe rządy są przede wszystkimi odpowiedzialne za wdrażanie zrównoważonej polityki gospodarczej. Obejmuje to odpowiedzialność za efektywne mobilizowanie i wykorzystywanie zasobów publicznych, w tym zasobów naturalnych.

Wymaga to również należytego zarządzania finansami publicznymi oraz wprowadzenia i wzmocnienia środków z zakresu audytu, kontroli, środków zwalczania nadużyć finansowych i korupcji, należytej administracji podatkowej oraz wymogów sprawozdawczych dla poszczególnych państw w celu zwiększenia przejrzystości finansowej i zwalczania nielegalnych przepływów finansowych.

Mimo że w ostatnich latach krajowe dochody publiczne znacznie wzrosły, wskaźnik podatkowy w wielu państwach jest nadal niski. Oprócz zapewnienia przestrzeni fiskalnej dla wydatków krajowych na priorytety rozwojowe, gromadzenie i wykorzystywanie krajowych publicznych zasobów w sposób efektywny i przejrzysty sprzyja większej rozliczalności wewnętrznej i przyczynia się do tworzenia właściwego stosunku między rządem a obywatelami. W związku z tym pogłębienie i rozszerzenie bazy krajowych zasobów oraz poprawa zarządzania nimi i efektywnego wykorzystywania ich we wszystkich państwach mają zasadnicze znaczenie dla eliminacji ubóstwa i wspierania zrównoważonego rozwoju.

Prowadzenie rachunków kapitału naturalnego może pomóc państwom bogatym w zasoby naturalne zwiększyć skuteczność zarządzania i przejrzystość w zakresie przyczyniania się do wzrostu gospodarczego. Przejście na gospodarkę ekologiczną oferuje znaczne nowe możliwości jako siła napędowa trwałego wzrostu gospodarczego. UE przykłada ogromną wagę do wzmocnienia swoich działań w tym obszarze, zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i poprzez wspieranie krajów rozwijających się.

Dalsza integracja międzynarodowych rynków finansowych i globalizacja gospodarcza stawiają nowe wyzwania wobec rosnących krajowych dochodów. Aby zwiększyć mobilizację krajowych dochodów, konieczne jest zatem podjęcie współpracy międzynarodowej w celu zapewnienia przejrzystego, wspólnego i sprawiedliwego otoczenia podatkowego.

Zadłużenie jest istotnym elementem, który wymaga rozważenia w kontekście ogólnych finansów publicznych. Finansowanie dłużne o charakterze zrównoważonym, wspierane skutecznym zarządzaniem długiem, stanowi podstawę stabilności finansowej i zrównoważonej polityki budżetowej.

Wszystkie państwa powinny zobowiązać się do efektywnego mobilizowania i wykorzystywania krajowych publicznych środków finansowych, w tym w odniesieniu do globalnych dóbr publicznych, takich jak klimat i bioróżnorodność oraz w odniesieniu do sektorów o kluczowym znaczeniu dla eliminacji ubóstwa i wspierania zrównoważonego rozwoju, jak np. sektor rolnictwa i energii. Wszystkie państwa powinny stosować zabezpieczenia środowiskowe i społeczne oraz propagować i wdrażać programy prowadzące do zwiększenia odporności, co z kolei przyczyni się do obniżenia kosztów w perspektywie długoterminowej. Uwzględnienie celów klimatycznych w ramach finansowania z krajowych zasobów publicznych ma kluczowe znaczenie dla gromadzenia zasobów na działania związane ze zmianą klimatu, jak również dla unikania nietrwałych inwestycji i ujemnych kosztów długoterminowych.

Wszystkie państwa powinny zobowiązać się do osiągnięcia optymalnych poziomów dochodów rządowych, mierzonych przykładowo za pomocą wskaźnika podatków w stosunku do produktu krajowego brutto (PKB), między innymi poprzez wzmocnienie właściwych instytucji, zwiększenie zdolności administracji podatkowych i zreformowanie krajowych systemów podatkowych w celu zwiększenia w stosownych przypadkach podstawy opodatkowania oraz zapewnienia należytej i sprawiedliwej polityki podatkowej.

Wszystkie państwa muszą również zapewnić wdrożenie systemów efektywnego, zrównoważonego i przejrzystego zarządzania wszystkimi zasobami publicznymi, w tym systemu zarządzania długiem i finansami oraz systemu zarządzania dochodami związanymi z zasobami naturalnymi. Będzie to wymagało wprowadzenia rządowych programów reform oraz wzmocnienia instytucji odpowiedzialnych za planowanie budżetu i nadzór budżetowy, w tym niezależnych krajowych najwyższych organów kontroli, parlamentów oraz instytucji społeczeństwa obywatelskiego. Należy zachęcać do prowadzenia polityki otwartych danych oraz tworzenia krajowych portali otwartych danych.

Należy zacieśnić współpracę międzynarodową w zakresie zwalczania nielegalnych przepływów finansowych w celu zapewnienia lokalnym i międzynarodowym przedsiębiorstwom równych warunków w aspekcie podatkowym. Należy zwiększyć przejrzystość i rozliczalność w przemyśle wydobywczym, włączając w to ujawnienie płatności dokonywanych przez przedsiębiorstwa na rzecz rządów.

Należy również wzmocnić współpracę międzynarodową w zakresie opodatkowania. Wszystkie państwa powinny przestrzegać minimalnych norm z zakresu dobrych rządów w dziedzinie podatków (przejrzystość, wymiana informacji i uczciwa konkurencja podatkowa) oraz zobowiązać się do wprowadzenia przepisów krajowych mających na celu zwalczanie oszustw podatkowych, przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania i agresywnemu planowaniu podatkowemu oraz wyeliminowanie szkodliwej konkurencji podatkowej. Wszystkie państwa powinny podjąć prace nad wdrożeniem zaleceń dotyczących erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysków.

3.4. Mobilizacja i efektywne wykorzystywanie międzynarodowych publicznych zasobów finansowych

Finansowanie z międzynarodowych zasobów publicznych nadal stanowi istotny i decydujący element ogólnych zasobów finansowych dostępnych dla krajów rozwijających się, a w ciągu następnych 15 lat potrzebne będzie więcej zasobów, aby wprowadzić przedmiotowy ambitny program. Jak przedstawił SG ONZ w swoim sprawozdaniu podsumowującym, program działań na okres po roku 2015 powinien opierać się na zasadach uniwersalności, sprawiedliwego podziału odpowiedzialności i solidarności. Komisja Europejska zdecydowanie popiera zatem wezwanie SG ONZ, aby wszystkie kraje rozwinięte osiągnęły cel ONZ wynoszący 0,7 % ODA/DNB oraz aby podjęły decyzje w sprawie konkretnych harmonogramów dotyczących wypełnienia zobowiązań w zakresie oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA).

W ostatnim dziesięcioleciu światowy wzrost był napędzany przez gospodarki rozwijające się i wschodzące. Biorąc pod uwagę ciągłą poprawę sytuacji gospodarczej i finansowej w wielu krajach rozwijających się, w okresie po roku 2015 międzynarodowe publiczne zasoby finansowe muszą się zmieniać, tak aby były one skuteczniejsze w przyspieszaniu tempa zmian i w nadawaniu im zrównoważonego charakteru. Rosnąca liczba państw, które nie są członkami Komitetu Pomocy Rozwojowej (DAC) OECD, udostępnia już znaczne zasoby finansowe. Wspomniani partnerzy pomagają przekształcić krajobraz finansowania rozwoju za pomocą alternatywnych strategii i zasad współpracy oraz powinni w większym stopniu przyczyniać się do wspierania krajów najbardziej potrzebujących. Zgodnie z sugestiami zawartymi w sprawozdaniu podsumowującym SG ONZ oraz mając na uwadze znaczenie krajów o średnio-wysokich dochodach i gospodarki wschodzące, powinny one zobowiązać się do zwiększenia swojego wkładu w pulę międzynarodowych publicznych zasobów finansowych oraz do realizacji szczegółowych celów zgodnie z określonymi ramami czasowymi.

UE i jej państwa członkowskie udostępniają ponad 50 % wszystkich środków ODA i utrzymają swoje znaczące wspólne zobowiązanie. Decyzje w sprawie ram czasowych dotyczących zobowiązań finansowych UE należy podjąć w ramach wspomnianego wyżej globalnego zobowiązania, co powinno zapewnić, by wszystkie kraje o wysokich dochodach i kraje o średnio-wysokich dochodach oraz gospodarki wschodzące wnosiły swój godziwy wkład we wspieranie krajów uboższych w osiąganiu celów uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym.

Rola i znaczenie międzynarodowych finansów publicznych w poszczególnych państwach są różne. Zasoby powinny być ukierunkowane na obszary, gdzie potrzeby są największe i gdzie ich wpływ będzie największy. W związku z tym niezwykle ważne jest podjęcie przez wszystkich dostawców finansowania wysiłków na rzecz odwrócenia tendencji do ograniczania pomocy dla krajów najuboższych. Jak wspomniał SG ONZ, wszystkie kraje o wysokich dochodach powinny przestrzegać docelowego poziomu ONZ wynoszącego 0,15 % DNB w odniesieniu do pomocy rozwojowej dla krajów LDC, ustalonego w stambulskim programie działania[13]. Kraje o średnio-wysokich dochodach i gospodarki wschodzące powinny również zobowiązać się do zwiększenia swojego wkładu na rzecz krajów LDC oraz ustalić cele i odpowiednie ramy czasowe.

Międzynarodowe zasoby publiczne pochodzące od wszystkich dostawców finansowania muszą być dostarczane i wykorzystywane w sposób efektywny, zgodnie z zasadą odpowiedzialności, zwiększonego nacisku na rezultaty, partnerstwa sprzyjającego integracji, przejrzystości i wzajemnej rozliczalności. Wszyscy dostawcy finansowania powinni podjąć konkretne starania na rzecz poprawy przejrzystości, wzmocnienia udostępniania i rozliczalności, zapewnienia wsparcia dla pomiaru i prezentowania trwałych rezultatów, wdrażania wytycznych w sytuacjach konfliktu i niestabilności[14] oraz zmniejszenia fragmentacji struktury pomocy międzynarodowej.

W czasach ograniczeń gospodarczych zasadnicze znaczenie ma pełne wykorzystywanie potencjału publicznych zasobów finansowych. ODA, jeżeli jest właściwie opracowana i realizowana, może przyczynić się do pobudzenia innych środków wdrażania. Taka pomoc może wpłynąć na zwielokrotnienie finansowania z krajowych zasobów publicznych poprzez wspieranie ulepszonej polityki podatkowej i budżetowej, uruchomienie projektów infrastrukturalnych poprzez ich łączenie oraz w ramach partnerstw publiczno-prywatnych, a także poprzez propagowanie wymiany w zakresie nauki i technologii.

Z uwagi na fakt, że program działań na okres po roku 2015 musi być w pełni spójny i musi wspierać cele klimatyczne, konieczne jest upewnienie się, że ramy finansowania programu działań na okres po roku 2015 są całkowicie spójne i zgodne z finansowaniem działań w związku ze zmianą klimatu, co podkreślono w sprawozdaniu podsumowującym SG ONZ. Należy zauważyć w tym kontekście, że UE podjęła już decyzję o przeznaczeniu w latach 2014–2020 20 % swojego budżetu – w tym budżetu przeznaczonego na działania zewnętrzne – na projekty i strategie polityczne związane z klimatem. UE pozostaje również zaangażowana w wypełnianie swoich zobowiązań wynikających z międzynarodowych konwencji, w tym z Konwencji o różnorodności biologicznej oraz innych konwencji dotyczących kluczowych kwestii o znaczeniu ogólnoświatowym.

3.5. Pobudzanie handlu w celu wyeliminowania ubóstwa oraz wspierania zrównoważonego rozwoju

Handel ma kluczowe znaczenie dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu i dla zrównoważonego rozwoju, a zatem stanowi istotny środek wdrażania programu działań na okres po roku 2015.

UE uznaje prymat Światowej Organizacji Handlu (WTO) w odniesieniu do kwestii związanych z handlem na szczeblu ogólnoświatowym i uważa, że oparty na zasadach wielostronny system handlowy odgrywa nieocenioną rolę w tworzeniu równych warunków działania dla wszystkich państw, a w szczególności dla krajów rozwijających się. UE pozostaje zatem w pełni zaangażowana w wypełnianie celów dauhańskiej agendy rozwoju oraz realizację pakietu z Bali, a mianowicie umowy o ułatwieniach w handlu i elementów dotyczących krajów LDC, który wspiera dalszą integrację krajów LDC w ramy rynków międzynarodowych i globalnych łańcuchów wartości. UE weźmie konstruktywny udział w zbliżających się negocjacjach dotyczących programu prac na okres po realizacji pakietu z Bali w celu szybkiego zakończenia rundy.

Wiele państw, a w szczególności gospodarki wschodzące, z powodzeniem wykorzystało potencjał otwartego systemu handlowego, pobudzając handel i trwale podnosząc stopę wzrostu PKB. Choć zmiany te umożliwiły setkom milionów ludzi wyjście z ubóstwa, to nie wszystkie kraje rozwijające się mogły na tym skorzystać. Kraje LDC są w szczególności nadal marginalizowane w światowym handlu.

Każde państwo ponosi główną odpowiedzialność za maksymalizowanie potencjału handlu w zakresie wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu i zrównoważonego rozwoju poprzez dobre rządy, rozważne krajowe strategie polityczne i reformy. Celem jest stworzenie stabilnego otoczenia regulacyjnego, które sprzyja sektorowi prywatnemu i inwestycjom oraz które przyczynia się do integracji państwa w ramy regionalnych i globalnych łańcuchów wartości. W tym samym czasie państwa muszą zapewnić uzgodnione na szczeblu międzynarodowym normy pracy i odpowiednie umiejętności pracowników, propagując jednocześnie przejście na gospodarkę ekologiczną.

Mimo to państwa najbardziej podatne na zagrożenia, przede wszystkim kraje LDC, napotykają szczególne trudności związane z brakiem zdolności, niedostateczną infrastrukturą lub niewystarczającym zróżnicowaniem produkcji. Potrzebują one wsparcia, które umożliwi ich integrację w ramy ogólnoświatowego systemu handlu oraz pozwoli czerpać maksymalne korzyści gospodarcze, społeczne i korzyści dla środowiska. W tym kontekście zasadniczą rolę odgrywa lepszy dostęp do rynku i pomoc na rzecz wymiany handlowej.

Rynek UE jest najbardziej otwarty na kraje rozwijające się. UE uprościła swoje reguły pochodzenia i zwiększyła ilość informacji o sposobach uzyskania dostępu do jej rynku przekazywanych najbardziej potrzebującym państwom. UE wdraża również jednostronne instrumenty wspierające zrównoważony rozwój, w tym ogólny system preferencji taryfowych (GSP). W ramach szczególnego rozwiązania motywacyjnego dotyczącego zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów (GSP Plus) UE zapewnia dodatkowe preferencje handlowe gospodarkom podatnym na zagrożenia, które zobowiązały się do skutecznej realizacji 27 podstawowych konwencji międzynarodowych w dziedzinie praw człowieka, praw pracowniczych, ochrony środowiska i dobrych rządów. Ponadto w ramach inicjatywy „wszystko oprócz broni” zapewnia się bezcłowy i bezkontyngentowy dostęp do rynku dla wszystkich produktów krajów LDC z wyjątkiem broni i amunicji. Wszystkie kraje rozwinięte i gospodarki wschodzące powinny przyznać bezcłowy i bezkontyngentowy dostęp do swoich rynków dla wszystkich produktów krajów LDC.

UE i jej państwa członkowskie stanowią największe na świecie źródło pomocy na rzecz wymiany handlowej i są odpowiedzialne za jedną trzecią wielkości światowej pomocy. Obejmuje to budowanie zdolności umożliwiających spełnienie norm UE i czerpanie pełnych korzyści płynących z umów handlowych i jednostronnych preferencji handlowych. UE będzie dążyła do zaktualizowania strategii pomocy na rzecz wymiany handlowej w świetle wyników negocjacji dotyczących okresu po 2015 r. Wszystkie kraje rozwinięte i gospodarki wschodzące powinny zwiększyć swoje nakłady na pomoc na rzecz wymiany handlowej dla krajów LDC i udzielać tej pomocy zgodnie z zasadami dotyczącymi skuteczności rozwoju.

Aby wykorzystać pełny potencjał handlu, wszystkie państwa muszą w swojej polityce handlowej w coraz większym stopniu uwzględniać kwestie „transgraniczne”. Kwestie te obejmują: ułatwienia w handlu, przepisy i normy techniczne, przepisy dotyczące warunków zatrudnienia i ochrony środowiska, inwestycje, usługi, prawa własności intelektualnej oraz udzielanie zamówień publicznych. UE odnosi się do tych kwestii w swoich umowach handlowych, w tym w umowach zawieranych z krajami rozwijającymi się. Ponadto wszystkie państwa powinny przeprowadzić ocenę skutków umów handlowych w kontekście zrównoważonego rozwoju oraz ich wpływu na kraje LDC.

UE wzmocniła integrację zagadnień zrównoważonego rozwoju w ramy swojej polityki handlowej. Obejmuje to systematyczne włączanie postanowień dotyczących zrównoważonego rozwoju, w tym kwestii związanych z zatrudnieniem i kwestii środowiskowych, do wszystkich umów handlowych zawieranych zarówno z partnerami rozwiniętymi, jak i rozwijającymi się. Zaangażowanie przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego we wdrażanie tych postanowień stanowi podstawę dla osiągania rezultatów. Każde państwo powinno wzmocnić integrację zagadnień zrównoważonego rozwoju w ramy swojej polityki handlowej.

Wzajemne umacnianie wymiany handlowej i zrównoważonego rozwoju można również promować poprzez zmniejszanie lub znoszenie taryf i barier pozataryfowych w odniesieniu do towarów, technologii i usług środowiskowych oraz produktów przyjaznych środowisku. W tym kontekście UE usilnie dąży do szybkiego zawarcia wielostronnej umowy dotyczącej produktów i usług środowiskowych („umowa w sprawie towarów ekologicznych”) i zaprasza więcej państw do udziału w trwających negocjacjach.

Aby zapewnić realizację celów zrównoważonego rozwoju, transformacyjny program działań w zakresie handlu musi ulepszyć odpowiedzialne zachowanie i prawodawstwo oraz przejrzystość we wszystkich łańcuchach dostaw. Zasoby naturalne stanowią siłę napędową rozwoju poprzez ich wydobywanie i handel nimi, jednak należy zwiększyć wysiłki na rzecz propagowania zgodnego z prawem, odpowiedzialnego, zrównoważonego i przejrzystego pozyskiwania zasobów naturalnych i surowców, handlu nimi oraz ich wykorzystywania, między innymi za pomocą przepisów UE dotyczących sprawozdawczości z podziałem na poszczególne państwa oraz umów dwustronnych, takich jak umowy zawierane z państwami będącymi eksporterami drewna. Komisja Europejska przedstawiła również niedawno wniosek dotyczący odpowiedzialnego pozyskiwania minerałów z obszarów dotkniętych konfliktami oraz obszarów wysokiego ryzyka[15].

Należy wzmocnić międzynarodowe działania na rzecz zwalczania nielegalnego handlu szkodliwego dla środowiska (jak np. handlu dziką fauną i florą, substancjami stwarzającymi zagrożenie i zasobami naturalnymi) – dobrym przykładem potencjalnych rozwiązań są dobrowolne umowy o partnerstwie negocjowane przez UE w ramach jej inicjatywy dotyczącej egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa.

Opracowanie międzynarodowych wytycznych i norm oraz publicznych i prywatnych systemów zrównoważonego rozwoju (takich jak systemy sprawiedliwego handlu) może przynieść korzyści gospodarcze, środowiskowe oraz społeczne.

3.6. Wprowadzenie zmian transformacyjnych poprzez naukę, technologię i innowacje

Rozwiązania tworzone w obszarze nauki, technologii i innowacji stanowią istotne czynniki napędzające realizację wizji świata po 2015 r. Nauka, technologia i innowacje, w tym digitalizacja, mogą generować gruntowne zmiany w stosunkowo krótkim czasie, lecz nie rozwiązują w sposób automatyczny problemów społecznych i środowiskowych; wszystkie zainteresowane strony muszą wykorzystywać potencjał, jaki stwarzają nauka, technologia i innowacje, aby odnieść korzyści płynące z inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Wszyscy partnerzy muszą zatem wspierać innowacje, które pomagają obywatelom uciec od ubóstwa, generują wysokiej jakości miejsca pracy, optymalizują złożone systemy i łańcuchy wartości, propagują zrównoważoną konsumpcję i zrównoważone wzory produkcji, zmniejszają podatność na klęski żywiołowe i inne sytuacje kryzysowe oraz propagują efektywne wykorzystywanie ograniczonych zasobów. Wszystkie państwa muszą wzmocnić niezbędne zaawansowane lub specjalne umiejętności, aby pobudzać i wspierać naukę, technologię i innowacje. W szczególności w krajach rozwijających się należy w pełni wykorzystywać potencjał technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz ich zastosowania jako czynników napędzających trwały wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, innowacje i przedsiębiorczość.

Ponieważ większość technologii stanowi własność przedsiębiorstw, ich transfer może odbywać się wyłącznie na wspólnie uzgodnionych warunkach, przy jednoczesnym poszanowaniu ich praw własności intelektualnej. Rządy powinny wspierać działania mające na celu ułatwianie rozpowszechniania, wymiany i transferu technologii poprzez tworzenie sprzyjającego otoczenia i zachęt na szczeblu krajowym, w ramach których kładzie się nacisk na zrównoważony charakter tych technologii i zapewnia się odpowiednią ochronę praw własności intelektualnej zgodnie z zasadami WTO. Należy wspierać partnerstwa publiczno-prywatne i inwestycje w prace badawczo-rozwojowe, zapewniając jednocześnie, aby przyczyniały się one do zrównoważonego rozwoju.

Wszystkie państwa powinny pogłębić dwustronną, regionalną i wielostronną współpracę w dziedzinie nauki, technologii i innowacji oraz w dziedzinie badań ukierunkowanych na poszukiwanie rozwiązań, a także w obszarze technologii informacyjno-komunikacyjnych, aby wspierać realizację celów zrównoważonego rozwoju. Aby ułatwić rozwój niezbędnych i racjonalnych ekologicznie technologii oraz dostęp do nich, potrzebna jest nie tylko współpraca północy z południem, lecz także współpraca południe-południe i współpraca trójstronna, w szczególności w krajach LDC. Gospodarki wschodzące odgrywają istotną rolę w opracowywaniu i transferze technologii oraz budowaniu zdolności na potrzeby krajów LDC, a także we współpracy naukowej i technologicznej.

Współpraca w zakresie transferu technologii powinna wykraczać poza rozwój technologiczny w czystej postaci i obejmować długoterminowe inwestycje, które są dostosowywane do specyfiki lokalnych warunków, angażować społeczności i użytkowników oraz zapewnić, by uwzględnione zostały potrzeby osób i środowiska („podejście polegające na uwzględnieniu potrzeb ludzi i środowiska”).

ONZ powinna w dalszym ciągu ułatwiać dostęp do informacji o istniejących technologiach oraz wspierać spójność i koordynację między mechanizmami technologicznymi, z uwzględnieniem wszelkich nowych mechanizmów. Aby stworzyć dodatkową wartość dodaną i uniknąć powielania działań, Komisja Europejska sugeruje, że każdy nowy mechanizm powinien pełnić funkcję platformy koordynacyjnej dla istniejących inicjatyw, której celem jest wspieranie koordynacji i synergii między tymi inicjatywami, zapewniając jednocześnie udział wszystkich właściwych zainteresowanych stron. Zgodnie z propozycją zawartą w sprawozdaniu podsumowującym SG ONZ do osiągnięcia tego celu może przyczynić się stworzenie internetowej platformy opierającej się na istniejących inicjatywach i stanowiącej ich uzupełnienie.

UE jest zaangażowana we wspieranie nauki, technologii i innowacji zarówno wewnątrz Unii, jak i we współpracy z krajami partnerskimi i regionami na szczeblu międzynarodowym. W ramach programu „Horyzont 2020” – unijnego programu w zakresie badań naukowych i innowacji – przeznacza się 60 % jego budżetu na wspieranie zrównoważonego rozwoju, a udział w nim jest otwarty dla podmiotów na całym świecie. UE propaguje otwarty dostęp do publikacji oraz, w drodze programu pilotażowego, danych będących wynikiem finansowanych ze środków publicznych badań w ramach programu „Horyzont 2020” w celu ułatwienia wymiany wiedzy i zwiększenia zdolności w zakresie badań i innowacji, również w krajach rozwijających się. W ramach współpracy na rzecz rozwoju UE wspiera zdolności w zakresie transferu innowacji i technologii za pośrednictwem programów szkolnictwa wyższego, w szczególności w obszarze rolnictwa zrównoważonego i bezpieczeństwa żywnościowego, w celu zwiększenia ich zrównoważonego charakteru poprzez skierowanie produkcji rolnej na drogę trwałego wzrostu i poprzez przekładanie wyników badań naukowych na praktyczne rozwiązania. UE dzięki uczestnictwu w różnych partnerstwach przyczynia się również do zapobiegania kryzysom i katastrofom, zapewniania gotowości na ich wystąpienie i reagowania na nie.

3.7. Mobilizowanie sektora prywatnego na szczeblu krajowym i międzynarodowym

Przedsiębiorstwa i konsumenci będą najważniejszymi podmiotami w procesie przechodzenia w kierunku zrównoważonego rozwoju, ponieważ sektor prywatny, którego zakres obejmuje zarówno małe, jak i duże międzynarodowe zainteresowane strony, jest istotną siłą napędową innowacji, trwałego wzrostu, tworzenia miejsc pracy, handlu i ograniczania ubóstwa. Sektor ten odgrywa również kluczową rolę w inwestowaniu w efektywną gospodarkę zasobami i w infrastrukturę, m.in. w zrównoważone systemy transportowe, sieci energetyczne i infrastrukturę cyfrową, które są niezbędne dla wzrostu gospodarczego państwa. Realizacja programu działań na okres po roku 2015 wymagana zatem otoczenia biznesowego, które sprzyja inicjatywom sektora prywatnego, wspiera mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, wzmacnia pozycję kobiet i pogłębia włączenie społeczne pod względem finansowym. Konsumenci powinni mieć możliwość dokonywania świadomych wyborów dzięki dokładniejszym informacjom na temat zrównoważonych danych uwierzytelniających dotyczących produktów, w tym dzięki promowaniu i wykorzystywaniu oznakowania świadczącego o poszanowaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Normy i kryteria zrównoważonego rozwoju stanowią podstawę szeregu środków, które służą do realizacji celów zrównoważonego rozwoju, takich jak zachęty fiskalne, udzielanie zamówień publicznych, sprawozdawczość przedsiębiorstw i oznakowanie produktów.

Mimo że osiągnięcia przedsiębiorstw w zakresie ograniczania ich wpływu na środowiskowo i społeczeństwo są coraz większe, sektor prywatny posiada ogromny potencjał, jeżeli chodzi o dalszą poprawę jego wkładu w eliminację ubóstwa i zrównoważony rozwój. Przedsiębiorstwa powinny systematycznie analizować wpływ wykorzystywanych i wytwarzanych przez siebie produktów na środowisko i społeczeństwo poprzez przeprowadzenie analizy cyklu życia. Przedsiębiorstwa mogą korzystać z wielu dostępnych norm, zasad i wytycznych, a program działań na okres po roku 2015 stanowi doskonałą okazję do podjęcia próby rozwiązania tych problemów. Jednym z przykładów są działania mające na celu opracowanie wytycznych dla odpowiedzialnych łańcuchów dostaw rolnych.

Rządy i sektor prywatny muszą ze sobą współpracować, aby zrealizować wspólną wizję trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, przy czym rządy ustanawiają otoczenie regulacyjne, zapewniają egzekwowanie zawartych w nim przepisów i ustanawiają zachęty, zaś sektor prywatny dokonuje inwestycji o bardziej zrównoważonych charakterze. Skala łączenia funduszy publicznych z pożyczkami od międzynarodowych instytucji finansowych i środkami z sektora prywatnego będzie nadal rosnąć w ciągu najbliższych dziesięcioleci, obejmując zrównoważone inwestycje w infrastrukturę i przedsiębiorstwa przyjazne klimatowi oraz pogłębianie włączenia społecznego pod względem finansowym.

Ważnym warunkiem wstępnym rozwoju sektora prywatnego jest dostęp do finansowania w połączeniu z odpowiednimi ramami prawnymi i strukturami sądowymi. Proste, przejrzyste i stabilne zasady i instytucje, wspierane funkcjonującymi systemami sądownictwa i rozstrzygania sporów stanowią kluczowe elementy otoczenia biznesowego sprzyjającego włączeniu społecznemu i służą do promowania zrównoważonych inwestycji. Wyzwaniem dla samorządów terytorialnych i organów krajowych jest tworzenie warunków zachęcających do postępującej formalizacji sektora nieformalnego (skutkujących lepszymi usługami i zwiększonymi dochodami podatkowymi) i jednocześnie nie zniechęcających do dynamizmu i innowacji.

Należy ułatwiać stosowanie innowacyjnych modeli biznesowych, w ramach których zapewnia się udział w rynku osobom ubogim, w roli konsumentów lub producentów, w celu osiągnięcia trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. Należy zachęcać przedsiębiorstwa do kontynuowania udanych inicjatyw takich jak np. porozumienie w sprawie bezpieczeństwa pożarowego i bezpieczeństwa budynków w Bangladeszu[16] oraz unijna platforma biznesu i różnorodności biologicznej[17], które mają na celu poprawę warunków pracy i możliwości środowiskowych.

Sektor prywatny może również doprowadzić do transformacji poprzez rozwiązanie problemów związanych z przejrzystością, warunkami pracy, bezpieczeństwem i higieną pracy, dostępem do ochrony socjalnej, dojściem do głosu i wzmocnieniem pozycji społecznej a także odpadami, zanieczyszczeniem i efektywną gospodarką zasobami oraz ochroną środowiska. Sektor prywatny może także aktywnie wspierać wzmocnienie praworządności. Efektywniejsza gospodarka zasobami i przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym ma również sens pod względem gospodarczym. Dzięki większej odpowiedzialności biznesowej i odpowiedzialności za produkt, zwłaszcza w sektorach o znaczącym efekcie mnożnikowym, takich jak rolnictwo, energetyka, technologie cyfrowe, infrastruktura i sektory ekologiczne, sektor prywatny będzie miał ogromny wpływ na trwały wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu i przyczyni się do jego osiągnięcia. To z kolei przełoży się na pozytywne informacje zwrotne, jako że eliminowanie różnic np. w infrastrukturze transportowej lub energetycznej rozwiąże najważniejsze problemy wąskich gardeł w zakresie wzrostu gospodarczego w wielu krajach LDC i wprowadzenia tych krajów do globalnych łańcuchów wartości.

Partnerstwa wielostronne są niezbędne, aby zwiększyć zakres inicjatyw na rzecz przedsiębiorczości. Małe i średnie przedsiębiorstwa są główną siłą napędową tworzenia miejsc pracy, ale często brakuje im korzyści skali i zdolności w zakresie inwestowania w innowacyjne technologie lub pełnego uczestnictwa w programach zrównoważonego rozwoju. Partnerstwo z dużymi przedsiębiorstwami wielonarodowymi np. w ramach inicjatywy Global Compact[18] może pomóc małym i średnim przedsiębiorstwom w realizacji ich zrównoważonego rozwoju i potencjału innowacyjnego.

Unia Europejska obecnie prowadzi już szeroko zakrojone działania mające na celu ułatwienie zaangażowania sektora prywatnego w krajach rozwijających się i będzie kontynuowała te starania. Dzięki współpracy na rzecz rozwoju, UE sprzyja zaangażowaniu przedsiębiorstw w sektorach takich jak zrównoważona energia, zrównoważone rolnictwo, rybołówstwo, leśnictwo i agrobiznes, technologie informacyjno-komunikacyjne, zrównoważona infrastruktura, zielona infrastruktura i gospodarka ekologiczna. Unia Europejska zachęca przedsiębiorstwa do bardziej odpowiedzialnego inwestowania w krajach rozwijających się m.in. poprzez zróżnicowane i specjalne podejście w państwach o niestabilnej sytuacji i dotkniętych konfliktami, w których konieczne jest pilne utworzenie miejsc pracy i zapewnienie możliwości gospodarczych, aby przywrócić spójność społeczną, pokój i stabilność polityczną. Unia Europejska współpracuje z rządami krajów partnerskich w celu stworzenia sprzyjającego otoczenia biznesowego, m.in. poprzez zwiększenie wsparcia na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw, promowanie eko-przedsiębiorczości, wzmocnienie pozycji kobiet jako przedsiębiorców i pracowników oraz pogłębienie włączenia społecznego pod względem finansowym.

Unia Europejska podejmuje działania mające na celu zwiększenie korzyści rynkowych pod względem społecznej i środowiskowej odpowiedzialności przedsiębiorstw, rozpowszechnienie dobrych praktyk, usprawnienie procesów w zakresie samoregulacji i współregulacji; oraz usprawnienie procesu ujawniania przez przedsiębiorstwa informacji dotyczących kwestii społecznych i środowiskowych. Ponadto Unia Europejska będzie nadal promować wytyczne dotyczące zrównoważonego rozwoju, w tym wytyczne dotyczące społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, poprzez dialog z krajami partnerskimi. Unia Europejska aktywnie promuje znaczące zaangażowanie przedsiębiorstw oraz wykorzystanie zasad i wytycznych uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym, w tym wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka.

3.8. Wykorzystanie pozytywnych skutków migracji

Wśród światowych tendencji, które będą miały szeroko zakrojony i złożony wpływ na program działań na okres po roku 2015, migracja stanowi przykład problemu, który można rozwiązać w taki sposób, aby miał pozytywny wpływ na realizację celów zrównoważonego rozwoju.

W przypadku osób fizycznych migracja może być jedną z najskuteczniejszych i najbardziej bezpośrednich strategii ograniczania ubóstwa. Powodem migracji ludzi może być ucieczka przed ubóstwem i konfliktami, przystosowanie się do zmiany klimatu, szkody w środowisku i gospodarce, potrzeba ochrony przed prześladowaniem lub poważną krzywdą oraz chęć podniesienia swoich dochodów, poprawy sytuacji zdrowotnej i poziomu wykształcenia swojej rodziny. Mimo że migracja niewątpliwie przyczyniła się do postępu w zakresie osiągania wielu z MCR, przymusowa lub źle zarządzana migracja może spowodować osobiste cierpienie, zwiększyć ryzyko przechwycenia migrantów przez nielegalnych handlarzy, spowodować przeciążenie w krajach docelowych i zwiększyć napięcia społeczne. Wszystkie państwa muszą podjąć starania na rzecz skutecznego zarządzania migracją z pełnym poszanowaniem praw i godności migrantów, a tym samym muszą zmniejszyć ich podatność na zagrożenia. Biorąc pod uwagę fakt, że migracja jest szeroko rozprzestrzeniającym się zjawiskiem, konieczne będzie zacieśnienie współpracy między państwami i innymi zainteresowanymi stronami w celu usprawnienia zarządzania migracją.

Nowe globalne partnerstwo powinno sprzyjać bardziej kolektywnemu podejściu do zwiększania korzyści wynikających z migracji międzynarodowej na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz zmniejszania podatności. Społeczność międzynarodowa powinna zobowiązać się do współpracy w celu opracowania kompleksowych ram w zakresie migracji legalnej, jak i nielegalnej w krajach pochodzenia, krajach tranzytu i krajach docelowych, które obejmują także takie aspekty jak zdrowie, wykształcenie i zatrudnienie. Niezbędne są inicjatywy, dzięki którym legalni migranci będą mogli zachować większą część zarobionych środków, w szczególności poprzez zmniejszenie kosztów związanych z przekazem i rekrutacją, możliwe będzie domaganie się przeniesienia uprawnień do świadczeń z zabezpieczenia społecznego i pełne wykorzystanie potencjału migrantów dzięki uznaniu ich umiejętności i kwalifikacji, przy jednoczesnym zwalczaniu dyskryminacji. Międzynarodowa odpowiedzialność za zarządzanie migracją musi być wspólna. Społeczność międzynarodowa może także wspierać działania w zakresie dostępu migrantów do usług publicznych, opieki zdrowotnej, kształcenia i innych usług. Unia Europejska zainicjowała zewnętrzną politykę migracyjną – Globalne podejście do kwestii migracji i mobilności[19] – która jest zrównoważona i kompleksowa. Polityka ta przekształciła się w skuteczne ramy w zakresie angażowania państw trzecich i regionów w sprawy dotyczące migracji i azylu w sposób korzystny dla obu stron. Dzięki takiemu podejściu UE ma pozytywne doświadczenia w zapewnianiu spójności pod względem celów w zakresie migracji i rozwoju. Aby pójść o krok dalej, Komisja Europejska opracowuje europejski program w obszarze migracji, który opiera się na zrównoważonym i kompleksowym podejściu do lepszego powiązania polityki migracyjnej UE z jej istniejącymi politykami, w tym polityką rozwoju, oraz który ma na celu pogłębienie współpracy wewnętrznej i zewnętrznej.

IV. NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY GLOBALNEGO PARTNERSTWA – MONITOROWANIE, ROZLICZALNOŚĆ I PRZEGLĄD

Ze względu na fakt, że sukces programu działań na okres po roku 2015 zależy od tego, czy państwa współpracują ze sobą i wywiązują się ze swoich zobowiązań, monitorowanie i dokonywanie przeglądu postępów w realizacji odgrywa istotną rolę. Ramy w zakresie monitorowania, rozliczalności i przeglądu powinny stanowić integralną część programu i powinny opierać się na zasadach przejrzystości, włączenia społecznego i zdolności reagowania oraz wydajności i skuteczności. Ramy te muszą obejmować wszystkie aspekty celów zrównoważonego rozwoju, jak również wszystkie środki wdrażania, w tym wszystkie aspekty finansowania. Proces powinien ułatwiać państwom maksymalizację postępów, opracowanie i ocenę skutecznych strategii politycznych, wymianę doświadczeń i prezentowanie najlepszych praktyk oraz powinien je do tego zachęcać. Proces ten musi być jednak wydajny i skuteczny, przynosząc wartość dodaną, ale bez dublowania działań ani zasobów. Ramy powinny opierać się na istniejących już systemach monitorowania i rozliczalności, takich jak te ustanowione na mocy porozumień międzynarodowych.

Jak wskazano w sprawozdaniu podsumowującym SG ONZ, nowy program działań musi stać się częścią umowy zawieranej między ludźmi, w tym między społeczeństwem obywatelskim i sektorem prywatnym a rządami. Ramy powinny opierać się na podejściu wielopoziomowym funkcjonującym na poziomie lokalnym, krajowym, regionalnym i międzynarodowym, zapewniając spójność między poszczególnymi poziomami oraz angażując przedstawicieli wszystkich grup zainteresowanych stron, stanowiąc zachętę do udziału zarówno w procesie monitorowania, jak i rozliczalności. Należy zwrócić uwagę na potrzeby grup dyskryminowanych i osób znajdujących się w trudnej sytuacji. Rządy krajowe muszą odpowiadać zarówno przed krajowymi zainteresowanymi stronami, aby dokonywać postępów na szczeblu krajowym, jak i przed społecznością międzynarodową, aby przyczynić się do osiągnięcia globalnych celów i założeń. Każdy rząd, zachęcony tymi ambicjami globalnymi, będzie musiał zapewnić przełożenie programu działań na okres po roku 2015 na ambitne działania krajowe, z uwzględnieniem krajowych warunków i możliwości. Planowanie na szczeblu krajowym powinno sprzyjać włączeniu społecznemu i być przejrzyste. W sprawozdaniach na temat postępów należy uwzględnić opinie społeczeństwa obywatelskiego, przy czym sprawozdania te powinny być publicznie dostępne, aby zapewnić szerokie zaangażowanie społeczeństwa w proces działań po roku 2015.

Na szczeblu regionalnym można by zorganizować użyteczne forum wzajemnej oceny i partnerskiego uczenia się oraz zachęcać państwa do wyznaczania ambitnych celów i stymulowania ich realizacji. Dzięki pracom na szczeblu regionalnym możliwe byłoby również zapewnienie postępów w kwestiach transgranicznych, takich jak zintegrowane gospodarowanie wodami w dorzeczu, oraz postępów w zakresie wspólnych celów, takich jak efektywność energetyczna, energia odnawialna i zdrowe zasoby rybne. Na szczeblu globalnym postęp w realizacji globalnych celów i założeń należy oceniać na podstawie sprawozdań krajowych, uzupełnionych o inne sprawozdania np. na temat określonych celów lub obszarów tematycznych.

Forum Polityczne Wysokiego Szczebla ONZ ds. Zrównoważonego Rozwoju jest głównym forum w tym kontekście i odgrywa kluczową rolę nadzorczą w utrzymywaniu zaangażowania politycznego i ułatwianiu przeglądu postępów i najlepszych praktyk, w tym zaleceń dotyczących dalszych działań na szczeblu krajowym lub międzynarodowym. Forum może w pełni korzystać z doświadczeń Partnerstwa z Pusanu w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju oferującego użyteczne metody w zakresie prowadzenia dialogu wielostronnego na szczeblu krajowym oraz gromadzenia i monitorowania danych, które świadczą o transformacyjnym potencjale zintegrowanego procesu monitorowania zachowań i poziomów ambicji. Należy zauważyć, że wiele innych sektorowych organów ONZ może zapewnić istotne informacje potrzebne do monitorowania i przeprowadzenia przeglądu programu działań na okres po roku 2015 oraz jest w trakcie monitorowania procesu realizacji istniejących zobowiązań międzynarodowych. Globalne sprawozdanie w sprawie zrównoważonego rozwoju może zapewnić kompleksowy przegląd postępów. Należy także uwzględnić prace Forum Współpracy Rozwojowej, a poszczególne organy ONZ powinny przyjąć jedno wspólne podejście w zakresie sprawozdawczości.

W ramach szerzej zakrojonych starań mających na celu zapewnienie rzetelnego monitorowania i przeglądu, program działań na okres po roku 2015 powinien wykorzystywać zmodernizowane ramy oceny OECD/DAC, co umożliwi spójne śledzenie zewnętrznych środków finansowych przeznaczonych na realizację wszystkich celów globalnych. Należy również właściwie zwaloryzować formy finansowania inne niż dotacje oraz ustanowić odpowiednie zachęty do zapewnienia środków na finansowanie rozwoju. W trakcie posiedzenia DAC na wysokim szczeblu, które odbyło się w grudniu 2014 r., poczyniono postępy w przystosowywaniu się do obecnej praktyki dotyczącej zewnętrznych środków finansowania rozwoju i usuwaniu czynników zniechęcających do udzielania pożyczek najbardziej potrzebującym państwom. Zaległe dziedziny prac wymagają stałych postępów.

Skuteczne monitorowanie, przegląd i rozliczalność zależą od wiarygodnych danych i informacyjnych wskaźników postępu, które są porównywalne w skali międzynarodowej i regionalnej. Należy ustanowić podstawowy zbiór właściwych i zorientowanych na rezultaty wskaźników, które wykraczają poza PKB i umożliwiają zarówno ilościową, jak i jakościową ocenę postępów. Komisja Europejska popiera wniosek SG ONZ w sprawie opracowania wskaźników w ramach technicznego procesu prowadzonego przez ekspertów i kierowanego przez system ONZ, w którym UE jest gotowa wziąć udział. Sprawozdania z postępów powinny opierać się na dostępnych, wiarygodnych i aktualnych danych, pochodzących głównie z krajowych systemów statystycznych i, w miarę możliwości, segregowanych ze względu na poziom i grupę.

Aby zapewnić wsparcie w tym zakresie niezbędne jest zwiększenie dostępności danych i podniesienie ich jakości. Należy korzystać z możliwości wynikających z postępu technologicznego, w szczególności nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych, w celu wykorzystania dużej ilości danych („duże zbiory danych”) oraz wzmocnienia monitorowania w czasie rzeczywistym i gromadzenia danych zdezagregowanych. Oprócz danych społeczno-ekonomicznych, można także wykorzystać informacje geoprzestrzenne (np. dane uzyskane z unijnego programu Copernicus, Globalnej Sieci Systemów Obserwacji Ziemi i Globalnego Systemu Obserwacji Klimatu), jak również monitorowanie in situ. Ogólnoświatowa tendencja do wykorzystywania bardziej otwartej bazy danych stanowi okazję do poprawy przejrzystości, skuteczności działań rządu, polityki opartej na dowodach i odpowiedzialności.

„Rewolucja w zakresie danych” – proces transformacji pokazujący sposób wytwarzania i wykorzystywania danych na potrzeby zrównoważonego rozwoju – zwiększy przejrzystość i dostęp publiczny, podniesie jakość i zwiększy porównywalność krajowych statystyk urzędowych oraz umożliwi wykorzystanie badań i technologii na potrzeby gromadzenia danych i przeprowadzania analiz. Śledzenie postępów musi być możliwe m.in. w krajach LDC, bez zmniejszania ambicji w zakresie programu transformacji. Należy podjąć dodatkowe starania i wykorzystać innowacyjne podejścia, aby zebrać dane na obszarach dotkniętych konfliktem i obszarach, na których panuje trudna sytuacja.

UE nadal dąży do ustanowienia i realizacji solidnego i ambitnego procesu w zakresie monitorowania, rozliczalności i przeglądu. Doświadczenie zdobyte dzięki strategii „Europa 2020” może być przydatne podczas monitorowania i prowadzenia przeglądu, ponieważ UE ustanowiła wskaźniki służące do określenia i porównania postępów poczynionych przez poszczególne państwa członkowskie oraz udzielenia wskazówek mających pomóc państwom członkowskim w przyspieszeniu postępów w realizacji celów.

V. PRZYSZŁE DZIAŁANIA

Na podstawie poprzednich konkluzji Rady dotyczących programu działań na okres po roku 2015 niniejszy komunikat przyczyni się do ustalenia stanowisk UE w ramach przygotowań do Trzeciej Konferencji w sprawie Finansowania Rozwoju, która odbędzie się w Addis Abebie w lipcu 2015 r., oraz szczytu ONZ poświęconego Agendzie rozwoju po 2015 roku, który odbędzie się w Nowym Jorku we wrześniu 2015 r. Niniejszy komunikat przyczyni się także do przygotowania 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu, która odbędzie się w Paryżu w grudniu 2015 r. Unia Europejska i jej państwa członkowskie nadal będą dążyły do wypracowania bardziej szczegółowych wspólnych stanowisk w trakcie negocjacji, aby umożliwić UE mówienie jednym głosem[20].

UE jest zdeterminowana, by odgrywać konstruktywną rolę w negocjacjach międzyrządowych przez cały rok 2015 oraz przyczyniać się do przyjęcia programu prawdziwej transformacji. Komisja Europejska jest gotowa do odegrania swojej roli w pełnej realizacji tego programu zarówno w ramach UE, jak i poprzez jej działania zewnętrzne, wspierane w razie potrzeby przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, we współpracy ze wszystkimi jej partnerami.

[1] A/68/970, „Report of the Open Working Group of the General Assembly on Sustainable Development Goals” (sprawozdanie Otwartej Grupy Roboczej ds. Celów Zrównoważonego Rozwoju), 12 sierpnia 2014 r.

[2] A/69/315*, „Report of the Intergovernmental Committee of Experts on Sustainable Development Financing” (sprawozdanie Międzyrządowego Komitetu Ekspertów ONZ ds. Finansowania Zrównoważonego Rozwoju), 15 sierpnia 2014 r.

[3] A/69/700, „The Road to Dignity by 2030: Ending Poverty, Transforming All Lives and Protecting the Planet” („Droga do zapewnienia poszanowania ludzkiej godności do 2030 r.: eliminacja ubóstwa, przemiana życia wszystkich osób i ochrona planety”), 4 grudnia 2014 r.

[4] COM(2013) 92, „Godne życie dla wszystkich: Eliminacja ubóstwa i zapewnienie światu zrównoważonej przyszłości”, 27 lutego 2013 r.

[5] COM(2013) 531, „Perspektywy po roku 2015: w stronę wszechstronnego i zintegrowanego podejścia do finansowania eliminacji ubóstwa i do zrównoważonego rozwoju”, 16 lipca 2013 r.

[6] COM(2014) 335, „Godne życie dla wszystkich: od wizji do wspólnego działania”, 2 czerwca 2014 r.

[7] 11559/13 „Nadrzędny program działań na okres po roku 2015”, 25 czerwca 2013 r.

[8] 17553/13 „Perspektywy po roku 2015: finansowanie eliminacji ubóstwa i finansowanie zrównoważonego rozwoju”, 12 grudnia 2013 r.

[9] 16827/14, „Program transformacji na okres po roku 2015”, 16 grudnia 2014 r.

[10] COM(2010) 2020, „Strategia »Europa 2020« na rzecz zatrudnienia i inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu”, 3 marca 2010 r.

[11] Artykuł 208 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej: „Przy realizacji polityk, które mogłyby mieć wpływ na kraje rozwijające się, Unia bierze pod uwagę cele współpracy na rzecz rozwoju”.

[12] Decyzja nr 1386/2013/UE w sprawie ogólnego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2020 r. „Dobra jakość życia z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety”, 20 listopada 2013 r.

[13] A/CONF.219/7, „Report of the Fourth United Nations Conference on the Least Developed Countries” (sprawozdanie z czwartej konferencji ONZ poświęconej krajom najsłabiej rozwiniętym), 9–13 maja 2011 r.

[14] Przykładami są Nowy ład na rzecz państw niestabilnych (2012) oraz Zasady dotyczące podejmowania działań międzynarodowych w państwach niestabilnych i w sytuacjach niestabilności (OECD, 2007).

[15] COM(2014) 111, „Wniosek rozporządzenie parlamentu europejskiego i rady ustanawiające unijny system certyfikacji własnej w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw odpowiedzialnych importerów cyny, tantalu i wolframu, ich rud oraz złota pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka”, 5 marca 2014 r.

[16] Zob. http://bangladeshaccord.org/

[17] Zob. http://ec.europa.eu/environment/biodiversity/business/index_en.html

[18] Zob. https://www.unglobalcompact.org/

[19] COM(2011) 743, „Globalne podejście do kwestii migracji i mobilności” z dnia 18 listopada 2011 r. i konkluzje Rady 9417/2012 „Globalne podejście do kwestii migracji i mobilności” z dnia 3 maja 2012 r.

[20] Zob. 16827/14, „Program transformacji na okres po roku 2015”, 16 grudnia 2014 r.

ZAŁĄCZNIK

W niniejszym załączniku wymieniono szereg możliwych działań mogących przyczynić się do skutecznej realizacji programu działań na okres po roku 2015. Załącznik zawiera także propozycje działań, które mogą być w szczególności przeprowadzone przez UE, pod warunkiem osiągnięcia porozumienia w sprawie ogólnych ram i środków ich wdrażania.

1) Korzystne i sprzyjające otoczenie polityczne na wszystkich szczeblach

Działania obejmujące wszystkie podmioty:

· ustanowienie korzystnego otoczenia politycznego w celu osiągnięcia określonych celów zrównoważonego rozwoju i założeń dzięki zintegrowanemu i spójnemu zestawowi środków z zakresu polityki, którego podstawą są: poszanowanie zasad dotyczących praw człowieka, dobre rządy, praworządność, wsparcie na rzecz instytucji demokratycznych, integracja, niedyskryminacja i równouprawnienie płci;

· wymiana doświadczeń w zakresie skutecznych instrumentów ekonomicznych, ram regulacyjnych i egzekwowania prawa, polityki krajowej i najlepszych praktyk w dziedzinie zrównoważonego rozwoju (takich jak zachęty fiskalne, przegląd dotacji i zamówień publicznych);

· wszystkie kraje rozwinięte i gospodarki wschodzące powinny zobowiązać się do utworzenia systemów umożliwiających systematyczną ocenę wpływu przyjmowania nowych strategii politycznych na kraje rozwijające się;

· zachęcanie organów publicznych do możliwie najbardziej zrównoważonego udzielania zamówień np. poprzez wykorzystanie kryteriów w celu stworzenia i zwiększenia popytu na zrównoważone produkty i usługi oraz w celu zachęcenia do wymiany najlepszych praktyk;

· zwiększanie spójności polityki na szczeblu krajowym i międzynarodowym w celu zapewnienia wsparcia na rzecz realizacji programu działań na okres po roku 2015;

· wspieranie rozwoju i wzmocnienie korzystnego otoczenia politycznego i instytucjonalnego w innych państwach m.in. w tych, które znajdują się w trudnej sytuacji;

· ustanowienie niezależnych i skutecznych systemów sądowych;

· wzmocnienie porozumień i ram międzynarodowych oraz ich realizacji (m.in. podstawowych konwencji MOP, wielostronnych umów środowiskowych, porozumień w sprawie globalnych dóbr publicznych, „dziesięcioletnich ram programowych w zakresie zrównoważonej konsumpcji i produkcji”, Międzynarodowych przepisów zdrowotnych, ram ONZ na rzecz zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi) w celu zapewnienia lepszej integracji i koordynacji między nimi;

· wspieranie procesu opracowywania międzynarodowych norm zrównoważonego rozwoju;

prowadzenie działań mających na celu zapewnienie, aby instytucje wielostronne funkcjonowały w sposób spójny i komplementarny względem innych instytucji.

Działania UE:

Ponadto:

· promowanie szerszego wykorzystania na szczeblu międzynarodowym podejścia opartego na spójności polityki na rzecz rozwoju;

· zapewnienie spójności między programem działań na okres po roku 2015 a strategią „Europa 2020” na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, w szczególności jeżeli chodzi o zmianę klimatu, odnawialne źródła energii, oceany, efektywną gospodarkę odpadami i zasobami;

· aktywny udział w dialogach i wspieranie krajów partnerskich w ich wysiłkach mających na celu wzmocnienie ich ram regulacyjnych, systemów sądowych, instrumentów ekonomicznych, warunków społecznych, zrównoważonej polityki w zakresie zamówień i innych powiązanych rodzajów polityki oraz mających na celu wdrażanie i egzekwowanie przepisów, m.in. w ramach partnerstw międzynarodowych, wymiany wiedzy i budowania zdolności;

· przyczynianie się do wzmocnienia porozumień międzynarodowych i ich realizacji m.in. porozumień w sprawie globalnych dóbr publicznych np. klimatu, różnorodności biologicznej lub oceanów, w celu zapewnienia lepszej integracji i koordynacji między nimi (w szczególności między wielostronnymi umowami środowiskowymi);

· przyczynianie się do opracowania międzynarodowych norm zrównoważonego rozwoju.

2) Budowanie zdolności do realizacji programu

Działania obejmujące wszystkie podmioty:

· wszyscy partnerzy współpracy międzynarodowej powinni wspierać inne podmioty w rozwijaniu ich zdolności w ramach inicjatyw i sieci z zakresu kształcenia;

· monitorowanie i przegląd konkretnych wyników w zakresie budowania zdolności oraz włączanie ich do dialogu politycznego w stosownych przypadkach.

Działania UE:

Ponadto:

· zwiększanie i włączanie w główny nurt wsparcia na rzecz budowania zdolności, w szczególności w odniesieniu do krajów LDC, we wszystkich sektorach objętych współpracą poprzez perspektywę wielostronną;

· wspieranie procesów wzajemnego uczenia się i tworzenia sieci kontaktów za pośrednictwem inicjatyw, takich jak programy współpracy i rozwoju instytucjonalnego;

· udoskonalanie swoich systemów w celu wsparcia budowania zdolności, ze szczególnym uwzględnieniem partnerstw wielostronnych;

· wykorzystywanie procesów, takich jak przegląd strategii „Europa 2020”, w celu dzielenia się najlepszymi praktykami oraz poszerzania wiedzy i świadomości w państwach członkowskich UE, aby przyspieszyć postępy w zakresie realizacji celów zrównoważonego rozwoju przez UE.

3) Mobilizacja i efektywne wykorzystywanie krajowych publicznych zasobów finansowych

Działania obejmujące wszystkie podmioty:

· zobowiązanie się do osiągnięcia optymalnych poziomów dochodów rządowych (mierzonych jako wskaźnik podatków w stosunku do PKB), m.in. poprzez:

o wzmocnienie pozycji niezbędnych instytucji, w tym budowanie zdolności w zakresie administracji podatkowej i sądownictwa;

o wspieranie rozwoju i wykorzystania narzędzi oceny publicznej lub inicjatyw w celu poprawy poboru dochodów;

o reformę krajowych systemów podatkowych w celu rozszerzenia podstawy opodatkowania oraz zapewnienie uczciwej, stabilnej i zrównoważonej polityki podatkowej;

o uchwalenie przepisów krajowych mających na celu zwalczanie nielegalnych przepływów finansowych;

o uchwalenie przepisów krajowych mających na celu wprowadzenie minimalnych standardów w zakresie dobrych rządów w dziedzinie podatków (przejrzystość, wymiana informacji i uczciwa konkurencja podatkowa) oraz zwalczanie oszustw podatkowych, przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania i agresywnemu planowaniu podatkowemu oraz wyeliminowanie szkodliwej konkurencji podatkowej;

o udział w inicjatywach regionalnych i międzynarodowych w zakresie współpracy podatkowej w celu zapewnienia lokalnym i międzynarodowym przedsiębiorstwom równych warunków w aspekcie podatkowym;

o ustanowienie i wdrożenie światowego standardu dla automatycznej wymiany informacji podatkowych, ze zwróceniem szczególnej uwagi na wspieranie krajów LDC;

o wdrażanie zaleceń dotyczących erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysków; oraz

o wzmocnienie pozycji społeczeństwa obywatelskiego w kwestii przejrzystości i rozliczalności;   

wdrożenie systemów efektywnego, zrównoważonego i przejrzystego zarządzania wszystkimi zasobami państwowymi, m.in. poprzez:

o wzmocnienie instytucji odpowiedzialnych za planowanie budżetu i nadzór budżetowy, w tym niezależnych krajowych najwyższych organów kontroli, parlamentów i instytucji społeczeństwa obywatelskiego;

o wspieranie rozwoju i wykorzystania narzędzi oceny publicznej lub inicjatyw w celu poprawy systemu zarządzania finansami publicznymi oraz sformułowanie i wdrożenie wiarygodnych, odpowiednich programów reform finansów publicznych będących własnością rządu i prowadzonych przez rząd;

o zapewnienie długoterminowej stabilności i przejrzystości finansów publicznych m.in. poprzez realizację strategii zarządzania długiem i finansami, prowadzenie zrównoważonego i przejrzystego zarządzania dochodami pochodzącymi z zasobów naturalnych oraz wzmocnienie pozycji odpowiednich instytucji;

o zapewnienie spójnego wykorzystania wszystkich zasobów państwowych w celu osiągnięcia uzgodnionych celów, poprzez zachęcanie do zrównoważonych inwestycji i podejść oraz unikanie wydatków na dotacje o skutkach szkodliwych dla środowiska;

o inwestowanie w zarządzanie środowiskiem i budowanie odporności na zmianę ekosystemu i klimatu oraz na klęski żywiołowe w celu zmniejszenia kosztów usuwania zanieczyszczeń i odbudowy.

Działania UE:

Ponadto:

zwiększenie pomocy na rzecz starań ukierunkowanych na potrzeby krajowe w celu wdrażania polityki finansów publicznych i reform administracyjnych oraz promowania przejrzystego, opartego na współpracy i uczciwego międzynarodowego otoczenia podatkowego. Obejmuje to wsparcie na rzecz budowania zdolności: w kwestiach związanych z finansami publicznymi, w celu głębszej analizy wpływu zmian politycznych, a także w zakresie ustanawiania międzynarodowych standardów podatkowych; przegląd wykonania dyrektyw w sprawie rachunkowości i przejrzystości, obejmujący sprawozdawczość z działalności spółek międzynarodowych w podziale na poszczególne kraje, przeprowadzony nie później niż w 2018 r.; realizacja polityki w zakresie zwalczania erozji podstawy opodatkowania i przenoszenia zysków, wdrażania automatycznej wymiany informacji oraz poprawy rozliczalności i włączenia społecznego pod względem finansowym.

4) Mobilizacja i efektywne wykorzystywanie międzynarodowych publicznych zasobów finansowych

Działania obejmujące wszystkie podmioty:

wszystkie państwa powinny w stosownym wymiarze wspierać uboższe kraje w osiąganiu celów uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym:

(i) UE i wszystkie kraje o wysokich dochodach powinny zapewnić 0,7 % swojego DNB w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA);

(ii) kraje o średnio-wysokich dochodach i gospodarki wschodzące powinny zobowiązać się do zwiększenia swojego wkładu w pulę międzynarodowych publicznych zasobów finansowych oraz do realizacji szczegółowych celów zgodnie z określonymi ramami czasowymi;

(iii) kraje wymienione powyżej w ppkt (i) i (ii) w ramach ogólnego zobowiązania ustanawiają ramy czasowe pozwalające na osiągnięcie tych celów. UE jest gotowa podjąć dalsze działania i zrobić szybkie postępy, pod warunkiem że wyżej wymienione kraje są także gotowe do podjęcia podobnie ambitnych zobowiązań;

(iv) w ramach tego zobowiązania UE i wszystkie kraje o wysokich dochodach powinny przyczynić się do realizacji celu ONZ, przeznaczając 0,15 % swojego DNB na pomoc rozwojową dla krajów LDC, natomiast kraje o średnio-wysokich dochodach i gospodarki wschodzące także powinny zwiększyć swoją pomoc na rzecz krajów LDC;

wszyscy darczyńcy, w tym nowi darczyńcy, powinni w coraz większym stopniu zapewniać pomoc rozwojową zgodnie z zasadami dotyczącymi skuteczności rozwoju.

Działania UE:

Ponadto:

· UE i jej państwa członkowskie są zobowiązane do poprawy skuteczności swojej polityki współpracy na rzecz rozwoju zgodnie ze swoimi zobowiązaniami w ramach Partnerstwa z Pusanu w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju i zgodnie z zasadami z Pusanu dotyczącymi skuteczności pomocy i rozwoju;

· UE będzie realizowała poszczególne zobowiązania uzgodnione w ramach Partnerstwa z Pusanu w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju, ze szczególnym naciskiem na: poprawę przejrzystości; zmniejszenie rozdrobnienia darczyńców; zwiększenie wsparcia, wzmocnienie rozliczalności, pomiaru i prezentacji wyników zrównoważonego rozwoju; realizację uzgodnionego podejścia w sytuacjach konfliktu i niestabilności; a także pogłębienie zaangażowania sektora publicznego i prywatnego w zwiększenie wpływu na rozwój;

· UE będzie prowadzić działania na rzecz uproszczenia i zmniejszenia fragmentacji struktury pomocy międzynarodowej, w tym międzynarodowych zasobów finansowych na rzecz globalnych dóbr środowiskowych;

· UE pozostaje zdeterminowana, by wywiązywać się ze swoich zobowiązań wynikających z międzynarodowych konwencji, w tym z konwencji w sprawie zmiany klimatu, różnorodności biologicznej, oceanów i innych kluczowych kwestii o znaczeniu ogólnoświatowym, i wzywa wszystkie państwa do pójścia w jej ślady. W tym kontekście UE postanowiła już przeznaczyć 20 % swojego budżetu na projekty i strategie polityczne związane z klimatem i realizowane w latach 2014–2020.

5) Pobudzanie handlu w celu wyeliminowania ubóstwa oraz wspierania zrównoważonego rozwoju

Działania obejmujące wszystkie podmioty:

· wszystkie kraje rozwinięte i gospodarki wschodzące muszą zapewnić, podobnie jak UE, bezcłowy i bezkontyngentowy dostęp do wszystkich produktów ze wszystkich krajów LDC, z wyjątkiem broni i amunicji;

wdrażanie pakietu z Bali, w tym umowy o ułatwieniach w handlu i elementów związanych z krajami LDC:

o wdrażanie wytycznych Światowej Organizacji Handlu dotyczących reguł preferencyjnego pochodzenia w odniesieniu do krajów LDC;

o promowanie operacjonalizacji uzgodnionych wcześniej zwolnień z opłat w handlu usługami dla krajów LDC;

osiąganie postępów w kwestiach dotyczących bawełny w sposób „ambitny, szybki i konkretny” w ramach negocjacji w dziedzinie rolnictwa;

· zwiększanie pomocy na rzecz wymiany handlowej w celu wsparcia priorytetów rozwojowych państw beneficjentów w sposób przejrzysty i spójny z zasadami dotyczącymi skuteczności rozwoju;

· przeprowadzenie oceny skutków umów handlowych w kontekście zrównoważonego rozwoju oraz ich wpływu na kraje LDC;

· włączenie kwestii zrównoważonego rozwoju do polityki handlowej m.in. poprzez systematyczne włączanie przepisów dotyczących zrównoważonego rozwoju do umów handlowych dotyczących pracy i środowiska;

· promowanie wielostronnych i kilkustronnych inicjatyw, takich jak negocjacje dotyczące liberalizacji wymiany handlowej dobrami i usługami środowiskowymi oraz ułatwianie wymiany handlowej i związanych z nią inwestycji;

· zintensyfikowanie prac w międzynarodowych instytucjach odpowiedzialnych za ustanawianie norm (takich jak Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, ISO) w dziedzinie handlu i zrównoważonego rozwoju;

· wznowienie zbiorowych wysiłków na rzecz wspierania wymiany handlowej wewnątrz regionó, zwłaszcza w Afryce, w tym środki ułatwiające handel;

· wzmocnienie działań międzynarodowych na rzecz zwalczania nielegalnego handlu np. zwalczania nielegalnego handlu gatunkami dzikiej fauny i flory, nielegalnego pozyskiwania drewna i nielegalnych, niezgłoszonych i nieuregulowanych połowów.

Działania UE:

Ponadto:

· monitorowanie i sprawozdawczość w zakresie stosowania unijnego ogólnego systemu preferencji,

· dalsze systematyczne włączanie przepisów dotyczących zrównoważonego rozwoju do wszystkich umów handlowych dotyczących pracy i środowiska oraz dążenie do skutecznego wdrożenia tych przepisów;

· prace nad przyspieszeniem negocjacji w sprawie zawarcia wielostronnej umowy dotyczącej produktów i usług środowiskowych („umowa w sprawie towarów ekologicznych”);

· wywiązywanie się ze swoich zobowiązań w zakresie utrzymania środków finansowych na ułatwienia w handlu, w tym wkład w instrument dotyczący ułatwień w handlu międzynarodowym;

· ułatwianie krajom LDC dostępu do pomocy na rzecz wymiany handlowej;

· przegląd unijnej strategii pomocy na rzecz wymiany handlowej w świetle wyników negocjacji dotyczących okresu po 2015 r.;

· dalsze promowanie innowacyjnych zintegrowanych partnerstw wielostronnych w celu poprawy warunków pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników;

· dalsze wspieranie wysiłków na rzecz wprowadzenia regionalnej wymiany handlowej we wszystkich częściach świata, w szczególności poprzez zapewnienie pomocy technicznej związanej z wymianą handlową i budowanie zdolności np. w celu ułatwienia handlu, wzmocnienia systemów sanitarnych i fitosanitarnych, systemów kontroli norm przemysłowych i systemów kontroli jakości lub w celu wsparcia udziału w systemach i normach zrównoważonego rozwoju.

6) Wprowadzenie zmian transformacyjnych poprzez naukę, technologię i innowacje

Działania obejmujące wszystkie podmioty:

· pogłębienie dwustronnej, regionalnej i wielostronnej współpracy w dziedzinie nauki, technologii i innowacji oraz w dziedzinie badań ukierunkowanych na poszukiwanie rozwiązań,

· podnoszenie świadomości w zakresie korzystania z praw własności intelektualnej w celu stymulowania wzrostu po stronie rządu, przedsiębiorstw i naukowców;

· wzmocnienie zdolności w dziedzinie nauki, technologii, innowacji, badań i cyfryzacji w krajach rozwijających się oraz promowanie ogólnoświatowej i międzysektorowej mobilności i otwartego dostępu do publikacji na temat badań finansowanych ze środków publicznych;

poprawa dostępu do kształcenia i szkoleń w krajach rozwijających się w celu wspierania rozwoju umiejętności niezbędnych w dziedzinie innowacji, tworzenia miejsc pracy i wzrostu gospodarczego;

· na szczeblu ONZ, ułatwianie dostępu do informacji o istniejących technologiach oraz wspieranie spójności i koordynacji między mechanizmami technologicznymi, z uwzględnieniem wszelkich nowych mechanizmów.

Działania UE:

Ponadto:

· promowanie otwartego dostępu do publikacji oraz, w ramach programu pilotażowego, danych będących wynikiem badań finansowanych ze środków programu „Horyzont 2020”;

· ułatwianie wymiany wiedzy i budowanie zdolności badawczych m.in. w krajach rozwijających się;

· wspieranie innowacji i rozwoju technologicznego we współpracy z krajami o niskich i średnich dochodach, w dziedzinach takich jak zdrowie i choroby związane z ubóstwem, rolnictwo zrównoważone i bezpieczeństwo żywnościowe, oraz poprzez innowacje na poziomie wspólnoty;

· wspieranie zdolności przesyłowych w dziedzinie innowacji i technologii w ramach programów szkolnictwa wyższego;

· konstruktywna i otwarta współpraca ze wszystkimi pozostałymi partnerami nad wnioskami dotyczącymi wsparcia na rzecz nauki, technologii, innowacji i budowania zdolności krajów LDC;

· dalsze przyczynianie się do istotnych inicjatyw globalnych takich jak Globalna Sieć Systemów Obserwacji Ziemi, Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu i Światowy Sojusz przeciwko Chorobom Przewlekłym oraz dalsze wspieranie istotnej współpracy UE z partnerami spoza UE np. Partnerstwa europejskiego i krajów rozwijających się na rzecz prób klinicznych 2.

· wspieranie szkoleń dotyczących korzystania z praw własności intelektualnej organizowanych dla rządu, przedsiębiorstw i naukowców oraz pomoc techniczna dla rządu na rzecz realizacji odpowiednich projektów ustawodawczych.

7) Mobilizowanie sektora prywatnego na szczeblu krajowym i międzynarodowym

Działania obejmujące sektor prywatny:

· ochrona praw człowieka m.in. dzięki uregulowaniu kwestii takich jak warunki pracy, bezpieczeństwo i higiena pracy, dostęp do ochrony socjalnej, dojście do głosu, wzmocnienie pozycji społecznej oraz kwestii związanych z płcią;

· przyjęcie i promowanie modeli zrównoważonych i odpowiedzialnych inwestycji oraz stopniowa poprawa stabilności i właściwości produktów i usług;

· angażowanie się w systemy handlu emisjami i przyczynianie się do mobilizacji środków finansowych na potrzeby przystosowania się do zmian klimatu i ochrony różnorodności biologicznej;

· przedstawianie szczegółowych sprawozdań na temat efektów działalności społecznej i środowiskowej oraz warunków pracy, a także wymiana najlepszych praktyk w ramach międzynarodowych sieci przedsiębiorstw;

· opracowanie wiarygodnych i porównywalnych informacji z dziedziny zrównoważonego rozwoju, norm, systemów (takich jak systemy sprawiedliwego handlu) i etykiet na produktach i usługach, które mogą zapewnić korzyści ekonomiczne, środowiskowe i społeczne;

· w sektorze finansowym, wykorzystanie innowacyjnych metod rozszerzenia włączenia społecznego pod względem finansowym m.in. na mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa;

· opracowanie i wdrażanie polityki korporacyjnej w celu zwiększenia przejrzystości, zwalczania korupcji, zapobiegania przekupstwu i przeciwdziałania uchylaniu się od opodatkowania oraz rozwijanie systemów służących do oceny ryzyka i ograniczania potencjalnych negatywnych skutków w trakcie prowadzenia działalności lub inwestycji w krajach rozwijających się.

Działania obejmujące wszystkie podmioty:

· stworzenie otoczenia biznesowego sprzyjającego inicjatywom sektora prywatnego, z przewidywalnymi ramami prawnymi, m.in. poprzez zwiększenie wsparcia na rzecz mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, promowanie przejścia z gospodarki nieformalnej na formalną, promowanie eko-przedsiębiorczości, wzmocnienie pozycji kobiet jako przedsiębiorców i pracowników oraz pogłębienie włączenia społecznego pod względem finansowym;

· wspieranie rozwoju i pogłębiania rynków finansowych oraz rozwoju odpowiednich ram regulacyjnych, które zapewniają stabilność systemów finansowych i zachęty do zrównoważonych inwestycji;

· zapewnienie zachęt finansowych i regulacyjnych do stosowania odpowiedzialnych norm prowadzenia działalności oraz promowanie wykorzystania rozwiązań rynkowych w zakresie zrównoważonego rozwoju np. poprzez przepisy i wsparcie na rzecz ekoprojektu, dłuższą żywotność produktu i zwiększenie możliwości recyklingu;

· ułatwianie zaangażowania sektora prywatnego w szczególności w dziedzinach takich jak zrównoważona energia, zrównoważone rolnictwo, leśnictwo i agrobiznes, zrównoważona infrastruktura, zielona infrastruktura i gospodarka ekologiczna;

· promowanie innowacyjnego wykorzystania publicznych zasobów finansowych na rzecz rozwoju w celu pozyskania większych zasobów na realizację celów w zakresie zrównoważonego rozwoju i zapewnienia wsparcia na rzecz rozwoju lokalnego sektora prywatnego;

promowanie wykorzystania i rozpowszechniania oznakowania świadczącego o poszanowaniu zasad zrównoważonego rozwoju; dalsze promowanie wytycznych dotyczących sprawozdawczości z zakresu zrównoważonego rozwoju poprzez dialog z krajami partnerskimi i przedsiębiorstwami.

Działania UE:

Ponadto:

· dążenie do innowacyjnego wykorzystania zasobów finansowych UE na rzecz rozwoju w celu pozyskania większych zasobów na realizację celów w zakresie zrównoważonego rozwoju i zapewnienie wsparcia na rzecz rozwoju lokalnego sektora prywatnego w gospodarkach krajów LDC;

· wspieranie udziału przedsiębiorstw w wykorzystywaniu i rozpowszechnianiu systemów i etykiet zrównoważonego rozwoju zarówno na terenie UE, jak i na całym świecie;

· promowanie włączenia kwestii różnorodności biologicznej do praktyk biznesowych oraz promowanie roli przedsiębiorstw w ochronie różnorodności biologicznej;

· promowanie odpowiedzialności i sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (m.in. poprzez wytyczne dotyczące społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw) w ramach dialogu z krajami partnerskimi, przedsiębiorstwami i partnerami społecznymi;

· dalsze wymaganie od dużych przedsiębiorstw, aby ujawniały informacje na temat polityki, ryzyka i wyników dotyczących kwestii środowiskowych, społecznych i związanych z pracownikami, poszanowania praw człowieka, przeciwdziałania korupcji i przekupstwu oraz kwestii różnorodności;

· wspieranie rozwoju zrównoważonej infrastruktury transportowej, wdrażania międzynarodowych konwencji i porozumień w sprawie ułatwienia transportu i handlu; a także wspieranie rozwoju niezbędnej zdolności produkcyjnej w celu poprawy konkurencyjności transportu. W Planie działania na rzecz zasobooszczędnej Europy zaproponowano wprowadzenie do 2050 r. niskoemisyjnego, zasobooszczędnego, bezpiecznego i konkurencyjnego systemu transportu, który promuje czystą, nowoczesną i wydajną sieć transportową;

· wspieranie działań na rzecz współpracy regionalnej.

8) Wykorzystanie pozytywnych skutków migracji

Działania obejmujące wszystkie podmioty:

· opracowanie spójnych i kompleksowych strategii politycznych w zakresie wszystkich aspektów zarządzania migracją;

· zmniejszenie kosztów przekazu płaconych przez migrantów do poziomu poniżej 3 % oraz zmniejszenie kosztów rekrutacji;

· zwiększenie możliwości transgranicznego uznania umiejętności i kwalifikacji oraz możliwości przenoszenia uzyskanych świadczeń;

· podejmowanie działań mających na celu ograniczenie przymusowej migracji, obejmujących m.in. budowanie odporności na kryzysy zewnętrzne, w tym konflikty i zmianę klimatu;

· ochrona praw pracowników migrujących zgodnie z normami i standardami MOP oraz praw wysiedleńców;

· wspieranie integracji migrantów.

Działania UE:

Ponadto:

· poprawa zarządzania migracją w ramach współpracy operacyjnej z krajami partnerskimi np. poprzez dialogi regionalne i dwustronne prowadzone w ramach zewnętrznej polityki migracyjnej UE.

9) Monitorowanie, rozliczalność i przegląd

Działania obejmujące wszystkie podmioty:

· przełożenie programu działań na okres po roku 2015 na działania krajowe, z uwzględnieniem priorytetów krajowych, okoliczności i zdolności. Poziom ambicji globalnych powinien zachęcić do wyznaczania ambitnych celów krajowych;

· ustanowienie otwartego i przejrzystego procesu planowania w zakresie realizacji programu działań na okres po roku 2015 wraz z dostępnymi publicznie sprawozdaniami na temat postępów w celu zachęcenia społeczeństwa do większego zaangażowania w proces po roku 2015;

· podnoszenie świadomości obywateli na temat programu działań na okres po roku 2015 i działań podejmowanych na szczeblu krajowym i międzynarodowym;

· zobowiązanie się do udziału w wielostronnym procesie przeglądu; angażowanie zainteresowanych stron całkowicie w proces monitorowania oraz ustanawianie systemów rozliczalności na szczeblu krajowym;

· angażowanie się w monitorowanie, wzajemną rozliczalność i prowadzenie przeglądu na szczeblu globalnym, w ramach których ocenia się postępy w realizacji celów i założeń na podstawie sprawozdań krajowych, uzupełnionych o inne sprawozdania np. na temat określonych celów lub obszarów tematycznych, takich jak rozliczalność kapitału naturalnego;

· współpraca w zakresie określania celów, które są najbardziej odległe w skali globalnej, regionalnej lub w przypadku określonych państw oraz zaproponowanie działań zaradczych;

· poprawa dostępności, jakości i analizy danych np. poprzez wspieranie starań w zakresie gromadzenia i monitorowania danych, wzmocnienie monitorowania i gromadzenia danych zdezagregowanych w czasie rzeczywistym oraz zachęcanie do prowadzenia polityki otwartych danych.

Działania UE:

Ponadto:

· aktywne zaangażowanie w ustanawianie i realizowanie ścisłego i ambitnego procesu monitorowania, rozliczalności i przeglądu na szczeblu globalnym, dzielenie się doświadczeniem unijnym w tym obszarze oraz zapewnianie istotnego wkładu w globalne sprawozdanie w sprawie zrównoważonego rozwoju;

· zwiększenie wysiłków w zakresie budowania zdolności w dziedzinie statystyki i monitorowania w krajach partnerskich. Przyczynianie się, poprzez działania UE w dziedzinie badań i innowacji, do uzupełniania braków w dostępności danych statystycznych i geoprzestrzennych na całym świecie oraz do formułowania doradztwa w zakresie polityki opartego na dowodach;

· dalsze angażowanie zainteresowanych stron w proces wdrażania i prowadzenie przeglądu postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju, z uwzględnieniem potrzeb grup dyskryminowanych i osób znajdujących się w trudnej sytuacji.