24.2.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 71/65

Sprawozdawca:

Raymond HENCKS

Sprawozdawca:

Thomas McDONOGH

1.1.

EKES popiera strategię jednolitego europejskiego rynku cyfrowego. Niemniej wyraża zaniepokojenie faktem, że niektóre państwa członkowskie nie wykazują wystarczającego poziomu woli politycznej do utorowania drogi do innowacyjnej i kreatywnej cyfrowej Unii, która nie skupiałaby się wyłącznie na aspekcie konsumpcji.

1.2.

Zaproponowana przez Komisję Junckera strategia jednolitego rynku cyfrowego dla Europy stanowi kontynuację wcześniejszych strategii i programów dotyczących sektora cyfrowego, a jej celem jest nadanie nowej dynamiki polityce cyfrowej Unii Europejskiej, której wdrożenie się opóźnia. Jednocześnie strategia koncentruje się na handlu i konsumentach oraz środkach koniecznych do rozwoju handlu, zwiększenia liczby konsumentów i zapewnienia im ochrony.

1.3.

W tym kontekście najważniejszą sprawą jest wyeliminowanie niedoboru kwalifikacji. Może to być w takim samym stopniu kwestia umiejętności rozumowania matematycznego oraz czytania i pisania, jak kwestia umiejętności cyfrowych i odpowiedzialnego korzystania z nich. Po drugie, aby platformy mogły stymulować rynek, muszą być łatwe w zastosowaniu, zatem nie należy ograniczać działania platformy. Po trzecie, trzeba zapewnić odpowiednie aplikacje, zatem dobrze byłoby skoncentrować się na normalizacji. Bardziej rozbudowana administracja elektroniczna pomoże zaangażować więcej obywateli w działalność cyfrową. Z punktu widzenia konsumenta EKES z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy dotyczące lepszego dostępu do towarów i usług cyfrowych dla konsumentów i przedsiębiorstw w całej Europie.

1.4.

Niektóre, ale nie wszystkie inicjatywy wyszczególnione w sekcji 4.2 (stworzenie odpowiednich warunków do rozwoju sieci i usług cyfrowych) dotyczą infrastruktury sieciowej i wchodzą w zakres agendy cyfrowej. Propozycje te są ważne w kontekście jednolitego rynku, zatem powinny zostać pilnie zrealizowane. Niektóre pozostałe inicjatywy w tej sekcji są istotne z uwagi na prawa konsumentów.

1.5.

EKES zdecydowanie wspiera Komisję w jej staraniach, aby znieść podział na 28 krajowych strategii i rynków cyfrowych i połączyć je w jedno europejskie podejście, zapewniając Europie pierwszoplanową pozycję w światowej gospodarce cyfrowej, która stała się domeną państw trzecich.

1.6.

EKES jest przekonany, że Unia Europejska, posiadająca znakomite kompetencje i wielkie doświadczenie w odniesieniu do niektórych dziedzin sektora cyfrowego, może jeszcze odrobić zaległości. W związku z powyższym EKES nalega na rozwijanie interdyscyplinarnych ośrodków badawczych i europejskich synergii w ramach europejskiej przestrzeni badawczej, w dziedzinach takich jak usługi informatyczne w chmurze, nanoelektronika, przechowywanie i przetwarzanie dużych zbiorów danych, urządzenia, które można zdalnie przeszukiwać lub kontrolować (przedmioty podłączone), oraz inteligentne usługi.

1.7.

Unia będzie w stanie odrobić zaległości, jeśli w krótkim terminie uda się jej połączyć zasoby, aby intensyfikować i koordynować działania sektorów publicznego i prywatnego w 28 państwach członkowskich, włączając wszystkie zaangażowane strony w debaty na temat strategii jednolitego rynku cyfrowego. EKES z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do wszczęcia konsultacji społecznych w odniesieniu do każdego z jej przyszłych działań w ramach jednolitego rynku cyfrowego.

1.8.

EKES ubolewa, że w strategii cyfrowej nieobecny jest wymiar społeczny (z wyjątkiem kwestii dotyczących umiejętności cyfrowych), w sytuacji gdy zmiany na rynku usług i w modelach prowadzenia przedsiębiorstw pociągają za sobą głębokie przemiany świata pracy. EKES uważa, że oprócz potencjalnych korzyści, należy mieć na uwadze wiele zagrożeń i wyzwań, głównie w zakresie bezpieczeństwa, organizacji zatrudnienia oraz ubezpieczeń społecznych. W strategii jednolitego rynku cyfrowego trzeba także należycie uwzględnić przewidziane w Traktatach procedury dialogu społecznego oraz horyzontalną klauzulę społeczną (1). EKES uważa, że wymiar społeczny, ze wszystkimi jego konsekwencjami dla zatrudnienia, powinien stanowić 4. filar strategii jednolitego europejskiego rynku cyfrowego.

2.1.

EKES rozumie, że określenie „jednolity rynek cyfrowy” oznacza przeniesienie transakcji i działalności z istniejącego rynku wewnętrznego UE do internetu Częściowo już to nastąpiło, ale nakreślone przez Komisję inicjatywy mają na celu pełne rozwinięcie potencjału cyfrowego. Działalność rynkowa i transakcje dotyczą wytwarzania towarów oraz świadczenia usług, a następnie pośrednictwa, dystrybucji i konsumpcji. Transakcje między konsumentem (C), przedsiębiorstwem (B) i organami publicznymi (G) odzwierciedlają zarówno wpływ sieci społecznościowych, jak i tendencję zmierzającą w kierunku konsumpcji społecznościowej. Organy publiczne pełnią na jednolitym rynku cyfrowym rolę usługodawców.

2.2.

Korzyści wynikające z przeniesienia procesów biznesowych są dobrze znane: większa integracja w łańcuchu wartości, szybszy przebieg procesów – od projektu do dostarczenia, lepsze interfejsy dla konsumentów (zwłaszcza w kontekście sieci społecznościowych) oraz większa konkurencyjność w wymiarze ogólnym. Trwająca transformacja otworzy drogę do internetu przedmiotów i czwartej rewolucji przemysłowej.

2.3.

Unikalną cechą rynku wewnętrznego jest jego ponadnarodowy charakter, przez co z zasady jest dobrze przystosowany do wykorzystania internetu. Występują tu jednak problemy z samym rynkiem wewnętrznym, z dostosowaniem zasad, przepisów prawa i uregulowań do otoczenia cyfrowego, niedoborem „cyfrowej gotowości” każdej ze społeczności „B”, „G” i „C”, niedociągnięcia w infrastrukturze technologicznej jednolitego rynku cyfrowego i potencjalne problemy, które mogą wynikać z dominacji dużych platform.

2.4.

Równocześnie z projektem jednolitego rynku cyfrowego Komisja realizuje swoją agendę cyfrową, która jest reakcją na uzasadnione obawy związane z nieobecnością UE wśród światowych producentów sprzętu i oprogramowania informatycznego. W kontekście jednolitego rynku cyfrowego problemy te mają jednak znaczenie uboczne. Komisja uważa, że realizacja jednolitego rynku cyfrowego może dać bardzo duże korzyści w zakresie PKB i zatrudnienia, a wszystko, co jest do tego konieczne, leży w zasięgu UE i państw członkowskich.

2.5.

Nieukończenie realizacji jednolitego rynku usług wywołuje poważne skutki dla rozwoju jednolitego rynku cyfrowego. Sektor usług to sektor dominujący w gospodarkach państw członkowskich. Usługi są coraz częściej świadczone w następstwie transakcji internetowych; postęp w zakresie strategii jednolitego rynku cyfrowego mógłby ułatwić realizację jednolitego rynku usług.

2.6.

W realizacji jednolitego rynku cyfrowego przeszkadzają zasady, uregulowania i przepisy prawa stworzone do celów transakcji na papierze oraz wcześniejsze dekady rozwoju handlu elektronicznego. EKES popiera proponowany program ustawodawczy i ambitny harmonogram, który obejmuje:

2.7.

O ile program ustawodawczy przedstawiony w zarysie w powyższym punkcie 2.6 jest jasno sprecyzowany, o tyle działania planowane w celu zwiększenia świadomości, umiejętności i gotowości dotyczących internetu we wspomnianych trzech społecznościach: „B”, „G” i „C” są dużo mniej wyraźne:

Wszystkie te inicjatywy łącznie będą wywierać wpływ na obywateli, MŚP, usługi świadczone przez administrację oraz sektor prywatny, a także na aplikacje sektorowe o zasadniczym znaczeniu dla realizacji jednolitego rynku cyfrowego. Propozycje te wydają się mało precyzyjne i pozbawione pilnego charakteru. EKES będzie dokładnie monitorował rozwój tych inicjatyw, jako że wszystkie one są pod kontrolą UE i państw członkowskich.

2.8.

Proponuje się szereg istotnych inicjatyw w zakresie infrastruktury:

Bezpieczeństwo telekomunikacyjne i cybernetyczne to priorytety oczywiste, ale pilną sprawą jest również doprecyzowanie prawa w dziedzinie audiowizualnych transmisji satelitarnych i kablowych oraz usług szerokopasmowych.

2.9.

Na jednolitym rynku cyfrowym królują platformy. Większość członków społeczności „C”, „B” i „G” korzysta z nich na co dzień. Są dostępne, łatwe w użyciu i często bezpłatne. Ich dalszy rozwój jest konieczny, ale istnieją pewne obawy:

Z tych powodów EKES popiera przeprowadzenie kompleksowej analizy roli platform na rynku, w tym zagadnienia nielegalnych treści w internecie. Udana realizacja jednolitego rynku cyfrowego uwarunkowana jest rozkwitem platform, którym nie można ograniczać pola manewru poza egzekwowaniem prawa.

2.10.

Mając na uwadze powyższą analizę, EKES uważa, że przedstawione wyżej w zarysie programy społeczne (pkt 2.7) mogą stanowić piętę achillesową strategii i wyraża „zastrzeżenie” w stosunku do platform.

3.1.

Nie ulega wątpliwości, że jak dotąd Unia Europejska nie potrafiła wyciągnąć korzyści z niezmierzonych możliwości, które oferują technologie cyfrowe. Wynika to w dużej mierze z faktu, że rynek europejski pozostaje nadal rozbity na 28 rynków krajowych.

3.2.

Tymczasem niektóre państwa członkowskie wolą najwyraźniej utrzymywać i rozwijać wyłącznie krajowe strategie cyfrowe, niż utorować drogę do innowacyjnej i kreatywnej cyfrowej Unii Europejskiej. Jednocześnie ministrowie gospodarki Niemiec i Francji wezwali do ustanowienia wspólnych ram obejmujących w szczególności te dwa państwa.

3.3.

EKES stwierdza ponadto, że premierzy niektórych państw skierowali do przewodniczącego Rady pismo, w którym wyrazili swoje obawy dotyczące wdrażania strategii. Podkreślili znaczenie „wprowadzania regulacji jedynie w przypadku istnienia przekonujących dowodów na konieczność takich działań, w oparciu o zasady inteligentnych regulacji oraz pogłębioną ocenę skutków. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że jednolity rynek cyfrowy będzie sukcesem tylko wówczas, gdy nie będzie blokować innowacji, inwestycji i przedsiębiorczości”. EKES podziela ten pogląd, o ile uwzględnione zostaną również interesy konsumentów oraz pracowników.

3.4.

Komisja przewiduje, że ta nowa strategia na rzecz utworzenia jednolitego rynku cyfrowego będzie stanowiła kontynuację Europejskiej agendy cyfrowej z 2010 r. W jej ramach zaplanowano 101 działań, spośród których – zdaniem Komisji – 72 zostały zwieńczone sukcesem, a 23 powinny zostać ukończone w wyznaczonym terminie; nie zakończono jednak tworzenia jednolitego rynku cyfrowego, w wyniku czego część z tych inicjatyw znalazła się w nowej analizowanej strategii.

3.5.

Podczas przedstawiania wytycznych politycznych nowej Komisji Europejskiej, przewodniczący Komisji J.C. Juncker stwierdził, że „tworząc połączony, jednolity rynek cyfrowy, możemy zapewnić dodatkowy wzrost o wartości nawet 250 mld EUR, dzięki czemu powstanie kilkaset tysięcy nowych miejsc pracy”. Zgodnie z analizowanym komunikatem „europejski PKB [mógłby wzrosnąć] o 415 mld EUR”, a dwóch komisarzy odpowiadających za sektor cyfrowy wspomina o 3,8 mln miejsc pracy utworzonych w wyniku powstania jednolitego rynku cyfrowego.

3.6.

EKES uważa, że przytłaczanie obywateli takimi szacunkami, różniącymi się znacznie w zależności od źródła w Komisji, a przedstawianymi mimo to jako niezaprzeczalne fakty, nie przynosi wiele korzyści, biorąc pod uwagę fakt, że są one mało wiarygodne. Deklaracje takie w rezultacie wzbudzają nieufność wobec decydentów politycznych oraz powodują zobojętnienie na rzeczywiste problemy.

3.7.

Do tej pory Komisja nigdy nie dostarczyła dowodów, że przedstawiane przez nią prognozy tego typu się sprawdziły. EKES wzywa, aby na koniec kadencji, obecna Komisja dokonała podsumowania i porównania go z prognozami.

3.8.

EKES uważa, że przekonanie o możliwości utworzenia jednolitego rynku cyfrowego w toku obecnej kadencji jest nierealistyczne, tym bardziej, że związane z tym oceny skutków lub badania naukowe na poparcie takich twierdzeń nie są publikowane. EKES uważa, że szacunki Komisji należy porównać z badaniem przewidującymi utratę znacznej liczby miejsc pracy spowodowaną przemianami w sektorze cyfrowym (2).

3.9.

Zdaniem Komisji wprowadzenie połączonego rynku cyfrowego pozwoliłoby Europie zachować pierwszoplanową pozycję w dziedzinie gospodarki cyfrowej na szczeblu światowym, zapewniając jednocześnie europejskim przedsiębiorstwom możliwość rozwoju poza granicami Unii.

3.10.

EKES stwierdza z ubolewaniem, że wpisana w strategię lizbońską z 2000 r. ambicja Unii, by stać się najbardziej konkurencyjną i najbardziej dynamiczną na świecie gospodarką opartą na wiedzy, zdolną do utrzymania zrównoważonego wzrostu gospodarczego z większą liczbą lepszych miejsc pracy oraz większą spójnością społeczną, została skorygowana w dół.

3.11.

Unia Europejska jest opóźniona.

3.12.

EKES wciąż żywi nadzieję, że UE może jeszcze odrobić zaległości i że strategia jednolitego rynku cyfrowego dla Europy ma szansę tchnąć w sektor cyfrowy nową dynamikę, pod warunkiem że uwzględni ona aspekt kreatywny, a nie jedynie użytkowy sektora cyfrowego, że będzie promowała skok jakościowy w społeczeństwie ku wczesnemu rozwijaniu odpowiedzialnego korzystania z umiejętności cyfrowych u młodzieży, że zniweluje przepaść cyfrową, że zapewni dostępność wszystkim obywatelom (w tym osobom niepełnosprawnym) oraz zagwarantuje odpowiednie inwestycje publiczne i prywatne w edukację, szkolenia zawodowe i badania.

3.13.

W tym celu Unia Europejska musi połączyć swoje zasoby, aby intensyfikować i koordynować działania sektorów publicznego i prywatnego w 28 państwach członkowskich. Jest to niezbędne, jeśli nie chce przegapić kluczowych zmian, które regularnie zachodzą w gospodarce cyfrowej, takich jak, przykładowo, aplikacje mobilne, których liczba gwałtownie wzrosła w ciągu kilku lat, usługi informatyczne w chmurze, duże zbiory danych (big data) lub kwestie strategiczne, obecnie rozstrzygające się na szczeblu gigantycznych platform usług cyfrowych, które stały się nieodzownymi drogami dostępu do internetu. Debata dotycząca strategii jednolitego rynku cyfrowego powinna zaangażować wszystkie uczestniczące strony i uwzględniać ochronę i prawa podstawowe obywateli, konsumentów, pracowników i osób niepełnosprawnych z myślą o społeczeństwie integracyjnym.

3.14.

EKES stwierdza, że w strategii jednolitego rynku cyfrowego zupełnie zignorowano wymiar społeczny. Wpływ digitalizacji na zatrudnienie i związane z tym wyzwania w dużym stopniu pominięto, podczas gdy nieustanne zmiany na rynku usług i w modelach prowadzenia przedsiębiorstw pociągają za sobą głębokie przemiany świata pracy, brzemienne w istotne konsekwencje dla charakteru pracy, struktury przedsiębiorstw i niosące ryzyko zrywania porozumień zbiorowych. W związku z tym w strategii jednolitego rynku cyfrowego trzeba należycie uwzględnić procedury przewidziane Traktatem odnoszące się do dialogu społecznego oraz horyzontalną klauzulę społeczną. W swojej opinii CCMI/136 dotyczącej wpływu digitalizacji na sektory usługowe i zatrudnienie w związku z przemianami w przemyśle EKES sformułował szereg zaleceń, tak by przemiany w sektorze cyfrowym nie zaszkodziły skuteczności istniejących systemów kształcenia zawodowego, ochrony zatrudnienia oraz bezpieczeństwa społecznego i podatkowych. EKES uważa, że wymiar społeczny, ze wszystkimi jego konsekwencjami dla zatrudnienia, powinien stanowić 4. filar strategii jednolitego europejskiego rynku cyfrowego.

3.15.

Innym obszarem, w którym UE może zaznaczyć swoje stanowisko, jest dziedzina dużych zbiorów danych, dla której nie opracowano wciąż norm technicznych regulujących gromadzenie i przetwarzanie danych. Aby osiągnąć ten cel, należałoby ujednolicić różne krajowe ramy regulacyjne w spójne ramy europejskie, które dzięki inteligentnej polityce w odniesieniu do przetwarzania danych, wyróżniałyby się wyważeniem interesów ekonomicznych i ochrony życia prywatnego w tak różnych dziedzinach jak sektor medyczny, sektor zdrowia publicznego, świadczenia na rzecz ludności, sektor rolno-spożywczy itd.

3.16.

Unia Europejska posiada doświadczenie w prowadzeniu debat na temat norm technicznych między państwami członkowskimi i mogłaby z niego skorzystać, by stworzyć europejską politykę danych opartą na ramach prawnych wysokiej jakości, a także by monitorować normy dotyczące ochrony danych osobowych (zob. SWIFT), tak aby uniknąć sytuacji, w której normy te zostaną narzucone przez inne podmioty.

3.17.

EKES zauważa ponadto, że w sektorze cyfrowym daje się zauważyć znacząca nierównowaga w reprezentacji dwóch płci. Specjaliści sektora ICT to w znakomitej większości mężczyźni. Ze względu na liczne wolne stanowiska w sektorze ICT, Unia Europejska i państwa członkowskie powinny uruchomić kampanię zachęcającą większą liczbę kandydatek płci żeńskiej do wejścia na ścieżkę kariery w sektorze cyfrowym.

3.18.

W sprawozdaniu „Golden growth: Restoring the lustre of the European economic model” Bank Światowy podzielił Unię Europejską na 6 bloków, aby za pomocą wskaźników liczbowych uwypuklić znaczne różnice między państwami członkowskimi w odniesieniu do rozpowszechnienia technologii, umiejętności i aplikacji cyfrowych, jak również handlu elektronicznego. EKES zachęca Komisję do pełnego uwzględnienia tych różnic podczas określania priorytetowych działań zawartych w planie roboczym.

3.19.

I wreszcie EKES odnotowuje deklarację Komisji, zgodnie z którą obok finansowania UE w wysokości około 21,4 mld EUR. Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych ma za zadanie wspierać szeroki wachlarz projektów w sektorze cyfrowym. Zauważa, że Europejski Bank Inwestycyjny i Europejski Fundusz Inwestycyjny oferują znaczne możliwości dodatkowego finansowania. EKES z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja będzie współpracowała z EBI, promotorami projektów i państwami członkowskimi na rzecz całkowitego wykorzystania dostępnych funduszy. Niemniej zadaje sobie pytania o przyczyny, dla których fundusze UE przydzielone państwom członkowskim pozostały w dużym stopniu niewykorzystane. EKES wzywa do przeprowadzenia analizy tej kwestii, tak aby w przyszłości zapewnić skuteczne i efektywne wykorzystanie środków.

—

zagwarantować, aby konsumenci mieli w wymiarze transgranicznym dostęp do legalnie dostępnych treści na sprawiedliwych i rozsądnych warunkach,

—

przeanalizować, w jakim zakresie konsumenci podlegają dyskryminacji w internecie ze względu na kraj zamieszkania oraz jakie wynikają z tego konsekwencje gospodarcze i konsekwencje dla konsumenta, a także zaproponować środki niezbędne do wyeliminowania wszelkiej dyskryminacji,

—

dokonać przeglądu wdrażania i egzekwowania praw konsumentów, określić, w jaki sposób prawa konsumentów mają zastosowanie do produktów cyfrowych, oraz zadbać o to, by konsumenci i przedsiębiorstwa rozumieli swoje prawa i mieli pewność, że będą one egzekwowane.

4.3.

A

EDUKACJA

A1

Szkoły podstawowe – umiejętności podstawowe

A2

Szkoły średnie – planuje się dwa bloki programowe

A3

Szkolnictwo wyższe – planuje się dwa bloki programowe

B

ZATRUDNIENIE

B1

Szkolenie zawodowe organizowane przez pracodawców, nieustanne koncentrowanie się na ponownym przeszkalaniu i nieustannym rozwoju zawodowym w celu uaktualniania umiejętności.

B2

Szkolenia z umiejętności dla bezrobotnych, organizowane przez władze publiczne za pośrednictwem właściwych agencji.

C

EMERYTURA

C1

Umiejętności charakterystyczne dla społeczeństwa informacyjnego, które powinny być powszechnie udostępnianie osobom niemającym dotychczas kontaktu z tymi umiejętnościami w życiu prywatnym i zawodowym.

C2

Specjalne programy dla przewlekle chorych, mające pomóc im w pozostaniu w społeczeństwie informacyjnym.

D

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

Wsparcie na każdym etapie, by osoby niepełnosprawne mogły wejść do społeczeństwa informacyjnego i w nim pozostać, nawet w przypadku pogłębienia się niepełnosprawności.