21.1.2015 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 19/15 |
Opinia Komitetu Regionów – Pakiet dotyczący polityki przemysłowej
(2015/C 019/04)
|
I. GŁÓWNE PRZESŁANIA WYNIKAJĄCE Z MONITOROWANIA PRZEZ KR STRATEGII „EUROPA 2020”
1. |
Od 2010 r. KR zajmował się polityką przemysłową głównie z perspektywy związanych z tym zagadnieniem inicjatyw przewodnich strategii „Europa 2020”, której ocenie poświęcił szereg badań i konferencji (1). Wynikiem tych prac było dokonanie przez KR oceny całości strategii „Europa 2020”, przedstawionej w dniu 7 marca 2014 r. w deklaracji ateńskiej (2) w sprawie wizji terytorialnej wzrostu i zatrudnienia, której towarzyszyło sprawozdanie na temat przeglądu śródokresowego (3). Pokrótce KR zaleca:
|
KOMITET REGIONÓW
2. |
Zwraca uwagę, że dzięki silniejszemu włączeniu miast we wszystkie fazy cyklu opracowywania polityki Unia Europejska będzie mogła lepiej zarządzać przemianami, z którymi borykają się obywatele w całej Europie. Wymaga to podejścia opartego na wielopoziomowym sprawowaniu rządów, w ramach którego współpracują ze sobą wszystkie szczeble rządu (partnerstwo wertykalne), a także – na różną skalę – zainteresowane strony (partnerstwo horyzontalne). |
3. |
Proponuje, by Komisja rozwinęła działania w zakresie regionalnych i lokalnych analiz porównawczych, wymiany doświadczeń i partnerskiego uczenia się. Mają one kluczowe znaczenie dla budowania zdolności w dziedzinie innowacji przemysłowych, co jest bardzo istotne z punktu widzenia strategii „Europa 2020”. By władze lokalne i regionalne mogły przyjąć na siebie rolę koordynującą i zaoferować partnerom platformę służącą do poszukiwania rozwiązań, trzeba wzmocnić ich potencjał administracyjny w tych dziedzinach. |
Dodatkowa analiza wymiaru terytorialnego pakietu przemysłowego
4. |
KR przeanalizował wymiar terytorialny pakietu dotyczącego polityki przemysłowej i wskazał główne kwestie i potrzeby z punktu widzenia władz lokalnych i regionalnych wdrażających politykę przemysłową: (1) rolę władz lokalnych i regionalnych w światowym łańcuchu wartości, (2) nierówny i stały wpływ kryzysu na spójność terytorialną, gospodarczą i społeczną; (3) wielopoziomowe sprawowanie rządów i koordynację polityki; (4) potencjał instytucjonalny polityki przemysłowej i jej zarządzanie strategiczne; (5) zdolność propagowania nowatorskiej przedsiębiorczości i regulowania rynku w sprawiedliwy i skuteczny sposób. |
5. |
Odnotowuje, że analiza obejmowała również ocenę powiązań między tymi problemami i potrzebami a komunikatami w sprawie pakietu przemysłowego, a także analizę porównawczą niektórych najlepszych praktyk. Wynikiem tych prac było przedstawienie władzom lokalnym i regionalnym propozycji dotyczących wspierania i promowania działalności przemysłowej. |
6. |
Na podstawie tej analizy KR zaleca władzom lokalnym i regionalnym, by w ramach swych strategii badań i innowacji opartych na inteligentnej specjalizacji RIS3 zwróciły szczególną uwagę na następujące cele, przy czym w wielu przypadkach ich realizacja będzie wymagała działań Komisji:
|
II. PODSTAWOWE ZALECENIA POLITYCZNE
KOMITET REGIONÓW
7. |
Zgadza się z Komisją, że silna baza przemysłowa ma kluczowe znaczenie dla europejskiej konkurencyjności i stabilnego wzrostu. Podkreślając, że przemysł jest czymś więcej niż tradycyjny sektor produkcyjny, do którego się go zazwyczaj porównuje, oraz, że procesy przemysłowe i ekosystemy mają olbrzymi wpływ na całe społeczeństwo, KR wzywa do szybkiej realizacji działań proponowanych w niniejszym dokumencie. |
8. |
Zaznacza, że przewaga konkurencyjna Europy w gospodarce globalnej wynika głównie z jej zrównoważonych produktów i usług o wysokiej wartości dodanej. W związku z tym zmniejszanie w okresie kryzysu gospodarczego inwestycji w innowacje, niezbędnych dla odbudowy przemysłu, stało się poważnym zagrożeniem dla przyszłości Europy. |
9. |
Wzywa Europę, by uznała, że powinna odgrywać przewodnią rolę w skali światowej w odniesieniu do strategicznych sektorów zapewniających miejsca pracy wysokiej jakości. W tym celu trzeba pobudzać istniejące potrzeby branży poprzez inwestowanie w nowe technologie, poprawianie środowiska biznesowego, ułatwianie dostępu do rynków i finansowania. Należy także zadbać o to, aby pracownicy mieli kwalifikacje dostosowane do wymogów danego sektora. |
10. |
Podkreśla, że najdłuższy w historii kryzys w UE uwypuklił znaczenie silnego, konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu jako podstawy dobrostanu obywateli. Przemysł odpowiada za ponad 80 % europejskiego eksportu i 80 % prywatnych nakładów na badania naukowe i innowacje. Niemal jedno na cztery miejsca pracy w przemyśle często wymaga wysokiego poziomu kwalifikacji zawodowych. Każde nowe miejsce pracy w przemyśle wytwórczym generuje 0,5–2 miejsc pracy w innych sektorach. |
11. |
Podkreśla, że oprócz środków podejmowanych przez społeczeństwo, zdolność szybkiego reagowania poszczególnych zakładów przemysłowych i podjęte już przez nie środki mają kluczowe znaczenie dla konkurencyjnego rozwoju przemysłu jako filaru gospodarki realnej i dobrobytu. |
12. |
Zwraca uwagę na umiejętności zarządzania zmianami na szczeblu lokalnym w całej Europie. Kompetencje przemysłowe i polityczne w większym niż kiedykolwiek dotąd stopniu obejmują zrozumienie procesów biznesowych, zarządzanie wiedzą i technologią, a także zdolności do interakcji międzyludzkich. Działalność przemysłowa w łańcuchach i sieciach wartości coraz bardziej się poszerza i staje się coraz bardziej złożona w miarę, jak duże przedsiębiorstwa i MŚP działające w różnych sektorach i krajach wchodzą we wzajemne powiązania. Konieczne jest rzeczywiste powiązanie polityki dużych, średnich i małych przedsiębiorstw przemysłowych z konkretną polityką przemysłową krajów i regionów, w których są one położone. |
13. |
Zwraca uwagę, że tradycyjna koncepcja łańcucha produkcyjnego ze stałymi etapami i czynnikami produkcji powoli zanika, gdyż prawdziwy obraz rzeczywistości opiera się na złożonych interakcjach w ramach powiązanych ze sobą ekosystemów na całym świecie. Technologie odgrywają zasadniczą rolę w ułatwianiu przyjmowania nowych, zrównoważonych metod. |
14. |
Podkreśla znaczenie wspierania modernizacji tradycyjnych gałęzi przemysłu w UE, przede wszystkim tych, których konkurencyjność przede wszystkim zależała od czynnika kosztów pracy i w których występuje wysoki poziom know-how do potencjalnego wykorzystania. |
15. |
Odnotowuje ostatnie zmiany w przemyśle polegające na tym, że produkty i usługi przemysłowe wzajemnie się uzupełniają. Usługi stanowią około 40 % wartości dodanej eksportu europejskiego przemysłu wytwórczego. Około jedna trzecia miejsc pracy stworzonych dzięki temu eksportowi znajduje się w przedsiębiorstwach, które świadczą eksporterom towarów usługi pomocnicze. Usługi, takie jak konserwacja i szkolenia, to kluczowe elementy dostarczania złożonych produktów przemysłowych. Usługi eksperckie – takie jak finansowanie, komunikacja, ubezpieczenia i usługi dla przedsiębiorstw oparte na wiedzy specjalistycznej (KIBS) – odgrywają coraz większą rolę w produkcji wyrobów gotowych. Jest to jedna z przyczyn rosnącego udziału usług w całkowitej produkcji gospodarczej. |
16. |
Pragnie podkreślić konsekwencje zmiany paradygmatu ICT. Obecnie sieci łączności ruchomej są bardziej rozpowszechnione w samochodach, elektronice użytkowej, produkcji przemysłowej i opiece zdrowotnej niż w życiu codziennym. Nowoczesne przedsiębiorstwo produkujące obrabiarki ma często ponad dziesięć razy więcej komputerów i urządzeń sieciowych niż przeciętne biuro. Działalność sieciowa wymaga skutecznego zarządzania wiedzą: modelowania informacji na potrzeby systemów, a także otwartych innowacji i współpracy, z korzyścią dla wszystkich zainteresowanych. Istnieje pilna potrzeba regionalnego modelowania informacji w zakresie miejskiego planowania przestrzennego oraz zarządzania procesami na szczeblu gminnym i regionalnym. |
17. |
Pragnie zachęcić do przyjęcia, w ramach europejskiej polityki przemysłowej, koncepcji wywodzących się z dziedziny społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, jako podstawy bardziej wydajnej i zrównoważonej gospodarki szerzej sprzyjającej włączeniu społecznemu. |
Główne priorytety określone w komunikacie Komisji i decyzji Rady Europejskiej z marca 2014 r.
KOMITET REGIONÓW
18. |
Zgadza się z Komisją Europejską, która wzywa państwa członkowskie do zajęcia się kwestią ożywienia przemysłu i znalezienia wspólnych rozwiązań na rzecz zwiększenia europejskiej konkurencyjności i trwałego wzrostu gospodarczego. Uważa, że Komisja Europejska musi lepiej wykorzystać wszystkie możliwości w zakresie polityki przemysłowej, zgodnie z art. 173 TFUE, a zwłaszcza „podjąć każdą użyteczną inicjatywę w celu wsparcia (tej) koordynacji (państw członkowskich w zakresie polityki przemysłowej), w szczególności inicjatywy mające na celu określenie wytycznych i wskaźników, organizowanie wymiany najlepszych praktyk i przygotowanie elementów niezbędnych dla prowadzenia okresowego nadzoru i oceny”. |
19. |
Podkreśla, że strategia przemysłowa nie może być wdrażana w praktyce jako niezależna polityka, ponieważ jest ona silnie powiązana z wieloma innymi obszarami polityki. Strategia przemysłowa musi być ściśle powiązana z polityką w dziedzinie energii, kształcenia, badań, rozwoju i innowacji, polityką handlową, polityką w zakresie infrastruktury, odpowiedzialności społecznej, zdrowia i bezpieczeństwa. W związku z tym apeluje o bardziej zintegrowane i interdyscyplinarne podejście do polityki przemysłowej. |
20. |
Zauważa, że należy uznać MŚP za strategiczny element europejskiej polityki przemysłowej i skutecznie wdrożyć komunikat w sprawie „Small Business Act”. |
21. |
Zwraca uwagę na istotną rolę ciężkiego przemysłu surowcowego w rozwijaniu przemysłu biotechnologicznego w Europie i zaleca, by Europa wprowadziła nowe mechanizmy współpracy i finansowania w celu zastosowania najnowszej europejskiej technologii i wiedzy fachowej w złożonych i szeroko zakrojonych projektach z myślą o odbudowie przemysłu surowcowego, zwłaszcza na obszarach dotkniętych uporczywym bezrobociem. |
22. |
Pragnie zwrócić uwagę na priorytety proponowane przez Komisję, które muszą być realizowane z myślą o konkurencyjności europejskiego przemysłu. Podkreśla jednak, że są to podstawowe wymogi, które trzeba dalej rozwinąć i konkretnie wprowadzić. |
23. |
Przyjmuje z zadowoleniem istotne decyzje w sprawie zwiększenia konkurencyjności przemysłu podjęte przez Radę Europejską w dniach 20–21 marca 2014 r. Rada stwierdziła, że kluczowe technologie prorozwojowe (KET) powinny zostać skonsolidowane dzięki jak najszybszemu opracowaniu projektów o znaczeniu europejskim, i zwróciła szczególną uwagę na rolę czystej technologii jako elementu przekrojowego podnoszącego konkurencyjność przemysłu. |
24. |
Uważa że w ramach wdrażania rozporządzenia 1260/2012, wprowadzającego wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej, niezbędna jest równowaga między ochroną własności intelektualnej, by pobudzać innowacje, a jak najszerszym dzieleniem się wiedzą, co może okazać się źródłem postępu technologicznego w przyszłości. Na szczeblu europejskim należy zapobiegać wykorzystywaniu patentów jako broni strategicznej, np. nadużyciom związanym z gąszczem patentowym lub fragmentacji patentów, a także propagować surowe kryteria dotyczące zdolności patentowej, by uniknąć obejmowania prawem monopolu patentów o niewielkiej wartości dodanej. |
25. |
Przyznaje, że Rada wezwała ponadto Komisję i państwa członkowskie do jak najszybszego uzupełnienia braków umiejętności w dziedzinie nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki (tzw. umiejętności STEM), przy większym zaangażowaniu przemysłu. W tym celu pilnie potrzebne są określone środki. Komitet zaleca, aby obejmowały one również działania na rzecz doskonalenia umiejętności językowych, a tym samym poprawy wyników rynku wewnętrznego. |
26. |
Wzywa Komisję do podjęcia działań na rzecz reindustrializacji, które skupiłyby się na doskonałości i jej promowaniu we wszystkich uprzemysłowionych regionach Europy, przy wsparciu programu „Horyzont 2020”. Programy INTERREG to z pewnością instrumenty niezbędne do wzmocnienia sieci kontaktów między uniwersytetami nauk stosowanych zlokalizowanymi w regionach uprzemysłowionych. Jednak w kontekście coraz większej interakcji między sektorem naukowym a przemysłem, KR szczerze ubolewa nad zlikwidowaniem narzędzia „Region wiedzy” w ramach programu „Horyzont 2020”, które przez prawie 10 lat sprawdzało się w kontekście programów ramowych jako narzędzie koordynacji programów badawczych klastrów regionalnych. Komitet podkreśla, że działania w ramach pierwszego roku programu „Horyzont 2020” pokazały, iż nie opracowano wystarczająco skutecznego narzędzia spełniającego te wymogi. Należy szybko ponownie opracować i wdrożyć narzędzie „Region wiedzy”. |
27. |
Zachęca Komisję, by uwypuklała związki między nauką, przedsiębiorstwami, społeczeństwem i kształtowaniem polityki, a także popiera istotną rolę, jaką odgrywają regiony w łączeniu wszystkich właściwych zainteresowanych stron w formacie potrójnej helisy i w kontaktach czterostronnych. |
28. |
Zwraca uwagę, że Rada podkreśliła również, iż wszelkie dostępne instrumenty, takie jak unijne fundusze strukturalne i inwestycyjne, powinny zostać wykorzystane do osiągnięcia celów europejskiej konkurencyjności i trwałego wzrostu gospodarczego. |
Pakiet inwestycyjny na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia
29. |
Podkreśla, że Komisja Europejska, państwa członkowskie oraz władze lokalne i regionalne ponoszą wspólną odpowiedzialność za utworzenie i wdrożenie wartego 300 mln EUR pakietu inwestycyjnego służącego wspieraniu wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, ponieważ mają one w tym względzie uzupełniające się kompetencje prawne i budżetowe. Nowe rozwiązania, mające skutki zarówno średnio- jak i długoterminowe, mogą być oparte na następujących zasadach:
|
30. |
Popiera poszukiwania alternatywnych źródeł finansowania z myślą o wzmocnieniu ekosystemów – źródeł takich jak finansowanie społecznościowe i kapitał wysokiego ryzyka, a także inne innowacyjne narzędzia pozwalające przerwać tradycyjne uzależnienie od pożyczek bankowych. |
III. OGÓLNE ZALECENIA DOTYCZĄCE POLITYKI UE
KOMITET REGIONÓW
31. |
Uznaje, że przewaga konkurencyjna Europy w gospodarce światowej opiera się na zrównoważonych towarach i usługach o wysokiej wartości dodanej, skutecznym zarządzaniu łańcuchami wartości i dostępie do rynków na całym świecie. |
32. |
Zwraca uwagę na fakt, że stabilne i przewidywalne otoczenie regulacyjne jest warunkiem wstępnym inwestycji w przemysł w UE. Ta stabilność i przewidywalność musi zostać osiągnięta zarówno na szczeblu lokalnym i regionalnym, jak i na szczeblu krajowym i unijnym. Do stabilności i przewidywalności jako gwarancji pewności prawa dla przedsiębiorstw powinny przyczyniać się przepisy UE, najlepiej dyrektywy. |
33. |
Popiera pogląd Komisji, że rozwój jednolitego rynku jest podstawą konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu. Wskazuje ponadto, że przepisy rynku wewnętrznego dotyczące produktów i usług są nie tylko kluczowym czynnikiem konkurencyjności europejskiego przemysłu, lecz również ochrony konsumentów i środowiska. |
34. |
Popiera stwierdzenie Komisji, że by utrzymać swą konkurencyjność, europejski rynek produktów i usług przemysłowych wymaga ram regulacyjnych ułatwiających innowacje i niestwarzających zbędnych przeszkód w wykorzystaniu nowych technologii we właściwym czasie i wprowadzeniu innowacji na rynku. Przepisy i normy UE muszą umożliwić szybkie wprowadzanie nowych produktów, usług i technologii na rynek, tak by Europa mogła wykorzystać przewagę pioniera na światowym rynku. |
35. |
Podkreśla, że regiony muszą być również w stanie określić własny potencjał wzrostu i pobudzać innowacyjność. W tej definicji należy uwzględnić organy władz lokalnych i regionalnych, w ramach mieszanego podejścia odgórnego i oddolnego. |
36. |
Ponawia swą propozycję zawierania paktów terytorialnych umożliwiających organizację na różnych szczeblach współpracy związanej z projektami rozwoju terytorialnego oraz upowszechnianie współpracy międzyregionalnej. Proponuje, by proces ten był tematem jednolitego dokumentu programowego umożliwiającego połączenie na szczeblu lokalnym polityki krajowej i lokalnej z polityką sektorową i polityką spójności UE. |
37. |
Apeluje, by inwestycje związane z tymi jednolitymi dokumentami programowymi były finansowane z konkretnej puli na pożyczki Europejskiego Banku Inwestycyjnego, który starałby się stworzyć nowe ekosystemy terytorialne w zakresie innowacji gospodarczej i społecznej. Może to być szczególnie odpowiedni sposób wspierania innowacyjnych rozwiązań, zapewnienia przedsiębiorstwom modeli demonstracyjnych oraz sprzyjania tworzeniu konsorcjów w dziedzinach wymagających nowego partnerstwa między przedsiębiorstwami. Jako partnerstwa publiczno-prywatne ekosystemy te mogłyby realizować dwojaki cel w zakresie poprawy konkurencyjności przedsiębiorstw i skuteczności usług publicznych (tzn. racjonalizacji wydatków publicznych). |
38. |
Jest przekonany, że głównym czynnikiem sprzyjającym osiągnięciu przez UE ambitnych celów w dziedzinie przemysłu jest polityka regionalna, której podstawą jest inteligentna specjalizacja RIS3. Polityka taka opiera się na systematycznej analizie aktualnej specyfiki regionalnej oraz możliwości w zakresie innowacyjności i wzrostu gospodarczego. |
39. |
Sugeruje, by państwa członkowskie przyjęły politykę planowania przestrzennego, która umożliwi im terminowe podejmowanie decyzji o lokalizacji terenów przedsiębiorczości i która nie będzie powodowała zbędnych przeszkód utrudniających lokalizację przedsiębiorstw. |
40. |
Wzywa regiony do oszacowania zapotrzebowania na technologie wspierające planowany rozwój ich własnych strategii inteligentnej specjalizacji (RIS3) oraz do przedsięwzięcia niezbędnych środków na rzecz wspierania polityki przemysłowej jako kluczowego priorytetu finansowania, a także środków na rzecz rozwoju partnerstwa w całej UE, by osiągnąć cele. |
41. |
Wzywa Komisję do wspierania zwłaszcza sieci międzyregionalnych, współpracy między nimi i wzajemnego uczenia się. Za przykład może posłużyć inicjatywa Vanguard, której działania S3 koncentrują się na odrodzeniu przemysłowym, z myślą o propagowaniu wymiany doświadczeń, tworzeniu „schodów ku doskonałości” oraz wspólnym przetwarzaniu wniosków projektowych. |
42. |
Apeluje do UE, by zapewniła regionom środki finansowe na tworzenie skutecznych ekosystemów innowacji i podejmowanie wspólnych inicjatyw europejskich. KR podkreśla, że zdecentralizowane innowacje wspierane przez UE są jedynym sposobem osiągnięcia celów RIS3 w całej Europie. |
43. |
Podkreśla, że w porównaniu z poprzednim okresem programowania 2007–2013 trzeba znowelizować przepisy i odnowić praktyki określone przez państwa członkowskie i władze regionalne, by zaakcentować i zmierzyć wyniki i oddziaływanie. Wymaga to zasadniczo większego udziału wszystkich kluczowych podmiotów zajmujących się działalnością badawczą, rozwojową i innowacyjną w regionie we wdrażaniu RIS3 danego regionu, a także skutecznego tworzenia sieci kontaktów na szczeblu UE. |
44. |
Rozumie obawy wielu podmiotów w całej Europie związane z tym, że państwa członkowskie i władze regionalne nie zastosowały się do wytycznych Komisji dotyczących ograniczenia biurokracji, odnawiając finansowanie w oparciu o RIS3, a także konstruując elastyczny system finansowania z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych ukierunkowany na użytkownika. |
45. |
Wzywa państwa członkowskie, by w celu poprawy efektywności działań organów publicznych oraz zmniejszenia obciążeń biurokratycznych dla przedsiębiorców przeprowadziły ocenę lokalnych warunków dla przedsiębiorczości. Umożliwi to porównanie wpływu różnych procedur administracyjnych i sposobów wdrażania przepisów na te warunki. |
46. |
Wzywa regiony, by wspólnie z Komisją dokonały przeglądu swych działań dotyczących RIS3 i planów europejskiego partnerstwa w odniesieniu do kluczowych technologii prorozwojowych. Zgodnie ze sprawozdaniem platformy S3 regionalni decydenci mają dużo pytań na temat pomocy państwa i finansowania kluczowych technologii prorozwojowych, w tym zasad finansowania projektów demonstracyjnych i infrastruktury. |
47. |
Wskazuje, że zastosować trzeba również instrumenty krajowe, zwłaszcza finansowanie rynkowe i inne innowacyjne narzędzia finansowania. Nowe priorytety finansowe uzgodnione przez Komisję i EBI stwarzają dużą szansę, by najnowocześniejsze przedsiębiorstwa mogły inwestować w kluczowe technologie prorozwojowe. |
48. |
Podkreśla znaczenie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFSI) oraz programu „Horyzont 2020” dla zwiększenia konkurencyjności przemysłu w UE. Szczególnie ważne jest zintensyfikowanie multidyscyplinarnych badań na wysokim poziomie i praktycznego zastosowania ich wyników na szczeblu regionalnym. Potrzebne są finansowane z wielu funduszy pakiety środków, które umożliwiają zwłaszcza wykorzystanie najnowszej wiedzy z badań w dziedzinie ICT i kluczowych technologii wspomagających do zmodernizowania różnych sektorów przemysłu i wypracowania nowych praktyk potrzebnych do uzyskania trwałych rezultatów na płaszczyźnie społecznej. |
49. |
Zwraca uwagę na fakt, iż nadal istotne jest wsparcie z Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji (EFG) będącego praktycznym instrumentem, który pomaga indywidualnym obywatelom i regionom przezwyciężyć skutki kryzysu gospodarczego i globalizacji poprzez wspieranie osób, które utraciły pracę, w poszukiwaniu nowego zatrudnienia. |
50. |
Zwraca uwagę na kluczową rolę kapitału ludzkiego, najwyższej klasy wiedzy fachowej i umiejętności w sprostaniu wyzwaniom przemysłowym. Niedopasowanie umiejętności i kwestia szkoleń to kluczowe wyzwania dla przemysłu UE na najbliższe lata, zwłaszcza że postęp w technologiach produkcyjnych zwiększy zapotrzebowanie na konkretne umiejętności i szkolenia. Jest zdania, że należy podnosić świadomość społeczeństwa, a także opracować multidyscyplinarne i międzysektorowe programy szkoleniowe i edukacyjne, tak aby można było nadal rozwijać, utrwalać i wdrażać osiągnięcia badań i innowacji. |
51. |
Apeluje do młodego pokolenia cyfrowego i związanych z nim podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą, by przyczyniały się do opracowywania i realizacji regionalnych strategii inteligentnej specjalizacji poprzez pomoc we wskazywaniu braków oraz w optymalizacji procesów w niezbędnych łańcuchach wartości w regionach. Nowe innowacyjne rozwiązania powinny być ukierunkowane zarówno na publiczne, jak i prywatne procesy przemysłowe oraz na zachowanie obywateli jako klientów. |
52. |
Wzywa UE, państwa członkowskie i regiony do kierowania środków z funduszy spójności i środków z programu „Horyzont 2020” na zwiększające konkurencyjność inwestycje w międzyregionalne, transgraniczne i międzysektorowe projekty przemysłowe. Szczególną uwagę należy zwrócić na kwestie energii, transportu i infrastruktury cyfrowej, na ułatwianie współpracy międzynarodowej, integrację łańcucha dostaw oraz intensyfikację handlu wewnętrznego w UE. |
Pilna potrzeba przyspieszenia przemian
KOMITET REGIONÓW
53. |
W swych opiniach nalega na reformy strukturalne przemysłu oraz podkreśla wagę zdolności reagowania społeczeństwa i przedsiębiorstw w środowisku konkurencyjnym powstałym w wyniku globalizacji i digitalizacji. Zalecenia te dotyczą również działań mających na celu podnoszenie poziomu wymaganych umiejętności i wiążą się z myśleniem w kategoriach cyklu życia produktu, w którym uwypukla się cele w zakresie ogólnego wpływu i zmiany klimatu. Oto niektóre z tych zaleceń:
|
54. |
Wskazał już kluczowe zmiany, które są potrzebne w polityce przemysłowej, i niezbędne inwestycje służące unowocześnianiu działalności gospodarczej, a także środki ich realizacji. Następujące cytaty z opinii KR-u przyjętej trzy lata temu pokazują, że wciąż opracowywane są te same wytyczne, a środki UE zbyt wolno odpowiadają na zmieniające się potrzeby gospodarki i przedsiębiorstw. Komitet Regionów (6):
|
55. |
Podkreśla, że tempo przemian można zwiększyć, przyznając większe środki władzom lokalnym i regionalnym. Potrzebujemy nowatorskich i wysokiej jakości pionierskich działań, a także powielania wyników w całej Europie. Regiony są gotowe rozpocząć eksperymenty i szybkie prototypowanie, co jest kluczem do sukcesu. |
56. |
Wskazywał w szeregu opinii, na co należy położyć nacisk przy wdrażaniu. Następujące przykłady zaczerpnięte z przyjętej przez KR dwa lata temu opinii w sprawie programu „Horyzont 2020” (7) mają znaczenie między innymi dla wdrożenia pakietu dotyczącego polityki przemysłowej. Komitet Regionów:
|
IV. SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA POLITYCZNE DOTYCZĄCE OTOCZENIA BIZNESOWEGO
KOMITET REGIONÓW
57. |
Przyznaje, że globalne otoczenie konkurencyjne uległo zasadniczym zmianom i UE musi nie tylko dostosować się do sytuacji, lecz również stać się motorem zmian w wielu aspektach. Długoterminowej globalnej konkurencyjności przedsiębiorstw UE należy poświęcić większą uwagę podczas oceny istniejących przepisów UE oraz określania kierunków finansowania działalności badawczej, rozwojowej i innowacyjnej. |
58. |
Podkreśla, że prawodawstwo UE dotyczące produktów przemysłowych określa główne wymogi dla przedsiębiorstw pod względem bezpieczeństwa, zdrowia i innych kwestii leżących w interesie publicznym. Szczególnie ważne jest, by przemysł nie był nadmiernie obciążony niepotrzebnie częstymi zmianami regulacyjnymi. Wręcz przeciwnie, powinien dysponować konkretnymi mechanizmami ułatwiającymi i wspierającymi inwestycje biznesowe. Kontrolowane usuwanie barier regulacyjnych jest istotne, ponieważ technologia rozwija się coraz szybciej, a globalne łańcuchy dostaw są coraz bardziej ze sobą powiązane. |
59. |
Zachęca regiony i miasta Europy do opracowania i wdrożenia ram regulacyjnych, które będą stymulować innowacje i inwestycje w technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) na ich obszarach we wszystkich sektorach gospodarki. Odzyskanie przez UE pozycji światowego innowatora uruchomi pozytywne sprzężenie zwrotne – przyczyni się do zwiększenia wydajności, przyśpieszenia wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. |
60. |
Zwraca uwagę, że Komisja zobowiązała się do zapewnienia, by regulacje były stabilne w perspektywie długoterminowej oraz by przepisy były zdecydowanie bardziej uproszczone. Cel ten powinno się realizować bezzwłocznie i w sposób priorytetowy. Należy przeprowadzić dokładne oceny skutków nowych przepisów. Normy UE służą w praktyce za wzór na całym świecie, a Komisja będzie nadal wspierać system standardów międzynarodowych. |
61. |
Wnosi ponownie do Komisji o udoskonalenie jej zdolności analizy oraz instrumentów wspierania przedsiębiorstw i o przestudiowanie w tym celu możliwości utworzenia – zaakceptowanej przez nią w odniesieniu do przemysłu rolno-spożywczego – nowej kategorii pośredniej przedsiębiorstw, pomiędzy MŚP a dużym przedsiębiorstwem, w których liczba pracowników waha się od 250 do 750, a obroty nie przekraczają 200 mln euro. Przedsiębiorstwa tej kategorii mogłyby korzystać z odpowiednich progów pomocowych, wyższych niż przyznawane dużym przedsiębiorstwom, a niższych od tych przyznawanych MŚP (8). |
62. |
Zwraca uwagę, że nowe zasady pomocy państwa odnoszące się do ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych (GBER) oraz badań, rozwoju technologicznego i innowacji (BRI) weszły w życie w lipcu 2014 r. (9) Nowe zasady umożliwiają zwiększenie inwestycji w badania naukowe i innowacje, zwłaszcza w złożonych klastrach projektów realizowanych na szeroką skalę, co ma na celu między innymi wywarcie znaczącego wpływu na modernizację przemysłu. |
63. |
Odnotowuje, że ułatwianie wdrażania unijnych funduszy strukturalnych i inwestycyjnych dzięki rozszerzeniu zakresu stosowania ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych stanowi znaczącą poprawę. |
64. |
Odnotowuje, że ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych określa warunki, pod którymi pomoc państwa jest wyłączona z obowiązku wcześniejszego zgłoszenia Komisji, a także wyższe progi powodujące obowiązek zgłoszenia i większą intensywność pomocy. Wprowadzono w nim również nowe dodatkowe kategorie wyłączonej pomocy, takie jak pomoc dla klastrów innowacyjnych, a także pomoc inwestycyjna na infrastrukturę badawczą. |
65. |
Odnotowuje, że ramy pomocy państwa na badania, rozwój i innowacje obejmują pomoc na eksperymentalne prace rozwojowe i badania przemysłowe oraz że możliwy jest teraz wyższy próg maksymalnej intensywności pomocy na badania stosowane. |
66. |
Podkreśla, że instrument istotnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI) ma zakres wykraczający poza badania i rozwój, który obejmuje pierwsze wdrożenie. Zastosowanie IPCEI często wymaga szerokiego udziału władz publicznych, gdyż w przeciwnym razie rynek nie finansowałby takich projektów. |
67. |
Przypomina, że IPCEI mogą wnieść istotny wkład we wzrost gospodarczy, zatrudnienie i konkurencyjność gospodarki i przemysłu UE, wziąwszy pod uwagę ich pozytywny efekt rozlania w odniesieniu do rynku wewnętrznego i społeczeństwa UE. |
68. |
Podkreśla, że państwa członkowskie i przemysł powinny w pełni wykorzystać możliwości, jakie nowe zasady pomocy państwa stwarzają w zakresie promowania przedsiębiorczości, odbudowy przemysłu i tworzenia miejsc pracy w Europie. |
69. |
Podkreśla, że chociaż przedsiębiorstwom europejskim działającym na głównych rynkach wschodzących narzuca się nieuczciwe warunki, powinny one zwiększyć swe zdolności innowacyjne i stać się głównymi podmiotami w dynamicznie rozwijających się połączonych łańcuchach wartości. |
Bruksela, 3 grudnia 2014 r.
Przewodniczący Komitetu Regionów
Michel LEBRUN
(1) http://portal.cor.europa.eu/europe2020/Pages/MTAR.aspx
(2) http://portal.cor.europa.eu/europe2020/Documents/2210%20Athens%20declaration%20A5%20indd.pdf
(3) http://portal.cor.europa.eu/europe2020/Documents/CoR%20Europe%202020%20mid-term%20assessment%20report.pdf
(4) CdR 2255/2012 fin.
(5) CdR 1997/2013 fin.
(6) CdR 374/2010 fin.
(7) CdR 402/2011 fin.
(8) Zob. punkt 18 CdR 2255/2012 fin.
(9) Komunikat Komisji 2014/C 188/02 oraz rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014.