KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

dotyczący strategii UE i planu działania w zakresie zarządzania ryzykiem celnym:

Przeciwdziałanie ryzyku, poprawa bezpieczeństwa łańcucha dostaw i ułatwienie wymiany handlowej

1. Wprowadzenie

Sprawne i bezpieczne przepływy handlowe mają kluczowe znaczenie dla wzrostu gospodarczego i konkurencyjności Unii Europejskiej (UE), największego na świecie bloku handlowego. Skutecznie zarządzanie ryzykiem w międzynarodowym łańcuchu dostaw ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony mieszkańcom UE oraz dla ochrony interesów finansowych i gospodarczych UE, a jednocześnie ułatwia legalną wymianę handlową. Sprawne funkcjonowanie jednolitego rynku oraz unii celnej wymaga konsekwentnych działań służb celnych w celu walki z zagrożeniami. Aby wzmocnić integralność międzynarodowych łańcuchów dostaw, należy usprawnić zarządzanie ryzykiem przez służby celne UE.

Po pełnym wdrożeniu wprowadzonych w 2011 r. zmian w zakresie bezpieczeństwa[1] do wspólnotowego kodeksu celnego[2] Komisja opublikowała w stycznia 2013 r. wyniki przeprowadzonej analizy realizacji polityki zarządzania ryzykiem celnym. W odnośnym komunikacie[3] stwierdzono, że obecne podejście zawiera luki, i zaproponowano pewne rozwiązania. W czerwcu 2013 r. Rada[4] wezwała Komisję, by ta przedstawiła, we współpracy z państwami członkowskimi, „spójną strategię zarządzania ryzykiem i bezpieczeństwa łańcucha dostaw w oparciu o etapowy plan działania i gruntowne analizy kosztów i korzyści [...], obejmującą m.in. aspekty prawne, proceduralne i informatyczne”.

Niniejszy komunikat przedstawia strategię na rzecz poprawy zarządzania ryzykiem celnym i bezpieczeństwa łańcucha dostaw (zwaną dalej „strategią”) oraz tabelę działań priorytetowych (zwaną dalej „planem działania”)[5], ujętą w załączniku.

2. Zakres strategii

W strategii uwzględniono szereg kluczowych celów, opartych na ogólnym celu polegającym na wypracowaniu wysokiej jakości wielopoziomowego skutecznego i efektywnego podejścia do zarządzania ryzykiem. Określono w niej środki kontroli i środki ograniczające ryzyko, które mają zostać wykorzystane w najbardziej dogodnym momencie i punkcie łańcucha dostaw. W strategii wzięto pod uwagę zmienny charakter i szeroki zakres zagrożeń, którym należy przeciwdziałać, a także odpowiedzialność organów celnych za nadzór nad międzynarodową wymianą towarową UE. Uwzględniono także rolę innych właściwych organów zaangażowanych w przemieszczanie towarów w ramach łańcucha dostaw oraz podkreślono potrzebę komplementarności. Odniesiono się także do międzynarodowego kontekstu ryzyka i znaczenia współpracy międzynarodowej w zarządzaniu tym ryzykiem. W strategii uwzględniono również znacznie UE w ułatwianiu i przyspieszaniu wymiany handlowej, centralną rolę podmiotów gospodarczych oraz konieczność unikania niepotrzebnych zakłóceń procesów logistycznych i łańcucha dostaw.

3. Plan działania na rzecz lepszego zarządzania ryzykiem

W planie działania wyszczególniono szereg działań odnoszących się do poszczególnych celów. Działania ukierunkowane są na usunięcie ujawnionych niedoskonałości w celu stopniowego wzmocnienia potencjału organów celnych i osiągnięcia bardziej systematycznej współpracy z innymi agencjami, podmiotami gospodarczymi i międzynarodowymi partnerami handlowymi. W stosownych przypadkach w planie przewidziano działania w zakresie wspierania i opracowania norm i standardów międzynarodowych.

Najważniejszym wyzwaniem pozostaje potrzeba zapewnienia wysokiej jakości danych dotyczących przemieszczania towarów w ramach łańcucha dostaw oraz dostępu do tych danych, jak również ich wykorzystania do celów zarządzania ryzykiem przez organy celne i inne właściwe organy. Kluczowe dla zagwarantowania postępów w przyszłości będzie zapewnienie koniecznych zasobów oraz opracowanie i wdrożenie odpowiednich metodologii w celu umożliwienia i ułatwienia współpracy między organami.

4. Spójność i komplementarność z innymi inicjatywami UE

Przy wdrażaniu strategii i planu działania, Komisja będzie dążyć do komplementarności i spójności z bieżącymi powiązanymi inicjatywami, zarówno dotyczącymi spraw celnych (np. unijny kodeks celny[6], wzajemna pomoc administracyjna[7]), jak i innych obszarów polityki. Uwzględnione zostaną inicjatywy w zakresie bezpieczeństwa, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego[8], ochrony ładunków lotniczych[9], bezpieczeństwa morskiego (w tym „e-maritime” i CISE)[10] oraz przeglądu polityki kontroli wywozu[11]. Pod uwagę zostaną również wzięte inne odpowiednie inicjatywy dotyczące polityki transportowej, mi.in.: dyrektywa w sprawie formalności sprawozdawczych[12], ustanawiająca krajowe punkty kompleksowej obsługi do przekazywania i wymiany informacji dotyczących statków i łącząca ten system z innymi krajowymi systemami elektronicznymi; system wymiany danych między państwami członkowskimi SafeSeaNet[13]; inicjatywa dotycząca elektronicznego transportu towarowego (e-Freight) będąca częścią białej księgi w sprawie transportu z 2011 r.[14] i mająca na celu obniżenie kosztów procesów logistycznych oraz uczynienie ich bardziej skutecznymi poprzez uproszczenie dostępu do informacji i korzystania z nich w tym sektorze.

Uwzględnione zostaną również odpowiednie inicjatywy polityczne dotyczące bezpieczeństwa produktów[15], zwierząt, żywności i paszy oraz ochrony środowiska, w szczególności FLEGT[16] i CITES[17], a także powiązane inicjatywy w dziedzinie praw własności intelektualnej (IPR), takie jak: unijny plan działań dla organów celnych w celu zwalczania naruszeń praw własności intelektualnej[18], plan działania na rzecz egzekwowania praw własności intelektualnej, który przewiduje opracowanie unijnego systemu należytej staranności w celu zapobiegania naruszeniom praw własności intelektualnej na skalę komercyjną[19], oraz strategia na rzecz ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej w krajach trzecich, która ma na celu usprawnienie współpracy międzynarodowej[20].

5. Analiza kosztów i korzyści w celu uzasadnienia podejścia

Aby wesprzeć wdrażanie strategii, Komisja zleciła przeprowadzenie badania mającego ustalić i ocenić koszty i korzyści rozwiązań alternatywnych. Główny nacisk położono na potencjalne rozwiązania umożliwiające poprawę jakości, dostępności i wykorzystania danych do celów zarządzania ryzykiem w odniesieniu do towarów wwożonych na terytorium UE. Oceniono następujące opcje: 1) podejście całkowicie zdecentralizowane oparte na pracach rozwojowych prowadzonych przez państwa członkowskie i komunikacji pomiędzy poszczególnymi państwami (peer-to-peer); 2) podejście oparte na wspólnych usługach wraz ze stworzeniem wspólnego repozytorium danych wspierającego ich dostępność na potrzeby państw członkowskich oraz powiązanej platformy kanalizującej i ułatwiającej komunikację pomiędzy państwami członkowskimi; 3) podejście oparte na wspólnych usługach wraz z zapewnieniem wspólnego zewnętrznego interfejsu do wprowadzania danych przez przedsiębiorstwa handlowe, niezależnie od właściwego państwa członkowskiego, które ma otrzymać te dane.

W badaniu stwierdzono, że stworzenie wspólnego repozytorium, umożliwiającego właściwą i terminową wymianę informacji, wniosłoby znaczny wkład w zapewnienie skutecznego zarządzania ryzykiem w UE. Wspólny zewnętrzny interfejs dla przedsiębiorstw handlowych zapewniłby dodatkowe korzyści dzięki ograniczeniu ponoszonych przez nie kosztów.

Komisja rozważy szczegółowo możliwe rozwiązania oraz praktyczne kwestie związane z ich wdrażaniem, w tym ewentualne skutki organizacyjne i finansowe. Prace te będą traktowane priorytetowo.

6. Wnioski

Komisja podejmie konieczne inicjatywy na rzecz wdrożenia omawianej strategii i planu działania, w szczególności w kontekście unijnego kodeksu celnego i powiązanych prac rozwojowych IT, oraz przyjmie podejście, które będzie spójne z innymi inicjatywami UE w dziedzinie gromadzenia danych. Komisja pragnie zwrócić uwagę Rady i Parlamentu na znaczenie wdrożenia omawianej strategii i planu działania. Komisja wzywa państwa członkowskie oraz inne zainteresowane podmioty, by przyczyniły się do skutecznego i efektywnego ich wdrożenia.

[1] Rozporządzenie Rady (WE) nr 648/05.

[2] Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92.

[3] COM (2012) 793 final z 8.1.2013

[4] Konkluzje Rady 8761/3/13 z dnia 18 czerwca 2013 r.

[5] Zostały one opracowane wspólnie z ekspertami z państw członkowskich.

[6] Rozporządzenie Rady (UE) nr 952/13 z 9.10.2013.

[7] Projekt proponowanej zmiany rozporządzenia Rady (WE) nr 515/97.

[8] COM(2010) 673 final z 22.11.2010, oraz powiązane dokumenty późniejsze.

[9] Konkluzje Rady 17563/10 z dnia 7 grudnia 2010 r.

[10] JOIN (2014) 9 final z 6.3.2014, oraz europejska strategia bezpieczeństwa morskiego, przyjęta przez Radę, 10915/14 z 24.6.2014.

[11] COM(2014) 244 final z 24.4.2014.

[12] Dyrektywa 2010/65/UE.

[13] Dyrektywa 2002/59/WE.

[14] COM (2011) 144 final z 28.3.2011.

[15] COM (2013) 76 final z 13.2.2013.

[16] Rozporządzenie Rady (WE) nr 2173/2005 z 20.12.2005.

[17] Rozporządzenie Rady (WE) nr 338/97 z 9.12.1996.

[18] Rezolucja Rady 2013/C 80/01 z 19.3.2013.

[19] COM (2014) 392 final z 1.7.2014.

[20] COM (2014) 389 final z 1.7.2014.

Strategia UE w zakresie zarządzania ryzykiem celnym:

Przeciwdziałanie ryzyku, poprawa bezpieczeństwa łańcucha dostaw i ułatwienie wymiany handlowej

Nadzorując łańcuch dostaw oraz przemieszczanie towarów przekraczających granice UE, europejskie organy celne muszą wprowadzić środki w celu: zabezpieczenia integralności łańcucha dostaw w odniesieniu do międzynarodowego przemieszania towarów oraz zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa Unii i jej mieszkańców; ochrony interesów finansowych i gospodarczych UE i państw członkowskich; ułatwienia i wspierania legalnego handlu oraz konkurencyjności UE. Kluczowe znaczenie ma współpraca z innymi właściwymi organami, przedsiębiorstwami i partnerami międzynarodowymi.

W obliczu rosnącej liczby transakcji handlowych oraz potrzeby nadzorowania łańcucha dostaw organy celne wykorzystują zarządzanie ryzykiem w celu wdrożenia skutecznej i efektywnej kontroli, unikania nieuzasadnionych zakłóceń legalnej działalności gospodarczej i zapewnienia efektywnej dystrybucji zasobów. Dzięki temu służby nadzorujące i interwencyjne mogą się skupić na priorytetowych obszarach, gdzie zagrożenia są największe i najpoważniejsze, i przeprowadzać niezbędne kontrole w najbardziej odpowiednim czasie i miejscu.

Biorąc pod uwagę międzynarodowy charakter zagrożeń, w ramach jednolitego rynku i unii celnej w niewystarczającym stopniu uwzględnia się wzajemną zależność państw członkowskich oraz konieczność skutecznego przeciwdziałania ryzyku w spójny i jednolity sposób w całej UE.

Wspólne unijne ramy zarządzania ryzykiem celnym są dobrze ugruntowane, wymagają jednak ciągłych dostosowań i aktualizacji, dzięki której możliwy będzie bardziej spójny, skuteczny i oszczędny nadzór nad ryzykiem w ramach łańcucha dostaw. Zapewnienie tego jest obowiązkiem Komisji i państw członkowskich.

I. Podstawowe zasady unijnego zarządzania ryzykiem celnym łańcucha dostaw

Niniejsza strategia odnosi się do zarządzania ryzykiem i kontroli towarów wwożonych na terytorium Unii, wywożonych z tego terytorium oraz przewożonych w tranzycie przez to terytorium, z należytym uwzględnieniem ich specyficznego charakteru, skali zagrożeń oraz kosztów ponoszonych zarówno przez organy celne, jak i przedsiębiorstwa handlowe.

Zarządzanie ryzykiem związanym z przemieszczaniem towarów znajdujących się w międzynarodowym łańcuchu dostaw wymaga zdolności do identyfikacji, oceny i analizy różnorodnych zagrożeń i ryzyka związanego z towarami i ich przemieszczaniem. Wymaga ono uwzględnienia na szczeblu unijnym i krajowym różnych zagrożeń, a w przypadku urzeczywistnienia się tych zagrożeń – uwzględnienia ich wpływu i skutków, w celu podjęcia środków ograniczania ryzyka i środków kontroli w najbardziej odpowiednim czasie i miejscu w łańcuchu dostaw.

1) „Wcześniejsza ocena, kontrola tam, gdzie to wymagane”

Aby umożliwić stosowanie środków zaradczych odpowiednich do zidentyfikowanego ryzyka, we wspólnych unijnych ramach zarządzania ryzykiem celnym należy przewidzieć ocenę ryzyka towarów jeszcze przed ich załadunkiem w państwie trzecim i przywozem na terytorium UE lub do miejsca ostatecznego przeznaczenia (celnego) – innymi słowy powinna obowiązywać zasada, zgodnie z którą ocena dokonywana jest z wyprzedzeniem, a kontrola przeprowadzana tam, gdzie to wymagane.

Ma to na celu optymalne zarządzanie ryzykiem, np. ryzyku dla bezpieczeństwa związanemu z urządzeniem wybuchowym lub zagrożeniu związanemu z wysoce zakaźną chorobą należy przeciwdziałać jeszcze przed załadunkiem. Towary zakazane, przemycane lub niebezpieczne wymagają wcześniejszej interwencji, choć można je kontrolować po ich przybyciu na terytorium UE lub w miejscu rozładunku. Niektórymi zagrożeniami np. w zakresie bezpieczeństwa produktów można się zająć podczas odprawy celnej. Ryzyku finansowemu, ryzyku w zakresie polityki handlowej i innym rodzajom ryzyka można zapobiegać na etapie odprawy celnej, jak również później – poprzez działania kontrolne i audytowe. Szczególne znaczenie mają programy dotyczące upoważnionych przedsiębiorców i zaufanych przedsiębiorstw handlowych ułatwiające i przyspieszające przemieszczanie ładunków i odprawę celną w odniesieniu do wymiany handlowej pomiędzy możliwymi do zidentyfikowania bezpiecznymi podmiotami, w przypadku których ryzyko jest niskie.

2) Współpraca między różnymi służbami

Unijne organy celne, jako główne organy odpowiedzialne za nadzór nad międzynarodowym handlem UE przyznają, ze skuteczne zarządzanie ryzykiem wymaga zaangażowania wielu służb. Wymaga ono bliskiej współpracy organów celnych na szczeblu międzynarodowym, jak również współpracy organów celnych z innymi podmiotami rządowymi, takimi jak organy ścigania i agencje bezpieczeństwa, oraz z podmiotami gospodarczymi.

3) Wielopoziomowe podejście oparte na koordynacji działań

Z uwagi na te potrzeby i wyzwania UE oraz jej państwa członkowskie muszą zapewnić solidny system wczesnej oceny ryzyka w zakresie przemieszczania towarów oraz być w stanie polegać na tym systemie. Wymaga to wielopoziomowego podejścia opartego na koordynacji działań wszystkich właściwych organów oraz terminowego przekazywania organom celnym odpowiednich zharmonizowanych danych przez podmioty uczestniczące w łańcuchu dostaw.

4) Efektywne wykorzystanie zasobów

Wykorzystując dostępne technologie IT oraz nowe możliwości zwiększające efektywność, UE i państwa członkowskie muszą zagwarantować, że informacje elektroniczne pochodzące z różnych źródeł będą odpowiednio gromadzone, scalane i zarządzane.

Niezbędna jest właściwa wymiana tych danych, informacji dotyczących ryzyka i wyników kontroli pomiędzy organami celnymi UE. Poprzez wspólne ramy państwa członkowskie i UE muszą zapewnić, by informacje takie były dostępne i w pełni wykorzystywane do celów zarządzania ryzykiem, przy jednoczesnym poszanowaniu obowiązujących przepisów w zakresie ochrony danych.

Aby ryzyko traktowane było w sposób spójny, unijne organy celne muszą zagwarantować pełny zakres dostępnych zasobów, w tym sprzętu, jak również zapewnić ciągłą ocenę potrzeb w tym zakresie w celu uniknięcia nadmiernego zaangażowania i niepotrzebnych kontroli i kosztów.

II. Wzmocnienie wielopoziomowego zarządzania ryzykiem celnym w UE

Aby poprawić skuteczność i efektywność ogólnounijnych ram zarządzania ryzykiem, Komisja i państwa członkowskie będą współpracować, dążąc do wprowadzenia środków koniecznych do stopniowej realizacji wymienionych poniżej celów poprzez opisane poniżej działania:

1) poprawa jakości danych i przepisów regulujących gromadzenie danych

w celu terminowego przekazywania organom celnym wysokiej jakości kompleksowych danych dotyczących przemieszczenia towarów przez granicę UE w międzynarodowym łańcuchu dostaw,

poprzez dostosowanie systemów prawnych, proceduralnych i informatycznych w UE, aby umożliwić podmiotom uczestniczącym w łańcuchu dostaw komercyjnych przekazywanie wymaganych informacji, w tym informacji o ładunku z wyprzedzeniem, w sposób zharmonizowany, z uwzględnieniem norm międzynarodowych i bez niepotrzebnych kosztów obciążających przedsiębiorców lub organy celne;

2) zapewnienie dostępności danych dotyczących łańcucha dostaw oraz zagwarantowanie wymiany istotnych informacji na temat ryzyka między organami celnymi

w celu umożliwienia organom celnym państw członkowskich analizy ryzyka i ograniczania go tam, gdzie to wymagane, oraz zapewnienia równego traktowania podmiotów gospodarczych,

poprzez ustanowienie odpowiednich mechanizmów prawnych, proceduralnych i informatycznych na potrzeby zapewnienia dostępności danych, komunikacji i wymiany informacji na temat zagrożeń, w tym wyników kontroli, pomiędzy organami celnymi UE;

3) wdrożenie środków kontroli i ograniczania ryzyka tam, gdzie to wymagane

w celu zapewnienia spójnego stosowania środków ograniczania ryzyka i środków kontroli umożliwiających odpowiednią reakcję na wykryte zagrożenia krajowe i w UE, przy jednoczesnej maksymalizacji skuteczności wykorzystania dostępnych zasobów i płynności procesów w ramach łańcucha dostaw;

poprzez wprowadzenie metodologii i procedur umożliwiających przeprowadzanie kontroli opartych na analizie ryzyka w najbardziej odpowiednim momencie i miejscu łańcucha dostaw, wymianę wyników pomiędzy organami celnymi, a także unikanie zbędnych kontroli lub ich powielania;

poprzez wskazanie, gdzie i kiedy należy przeprowadzać kontrole i stosować środki ograniczania ryzyka w celu optymalizacji działań podejmowanych w odpowiedzi na ryzyko, przy uwzględnieniu ograniczeń łańcucha logistycznego;

4) zwiększenie zdolności

w celu zapewnienia równoważności w skutecznym wdrażaniu ram wspólnego zarządzania ryzykiem celnym we wszystkich państwach członkowskich i zwiększenia zdolności reagowania na nowo stwierdzone zagrożenia;

poprzez identyfikację przypadków niewłaściwego wdrażania systemu na szczeblu państw członkowskich i zapobieganie im w razie potrzeby, dzięki wsparciu na szczeblu unijnym, w celu usunięcia stwierdzonych uchybień;

poprzez dalszą analizę i identyfikację możliwych zdolności dostępnych na szczeblu UE lub państw członkowskich, które mogłyby być konieczne do wsparcia bardziej skutecznego i efektywnego zarządzania ryzykiem;

poprzez dalsze zacieśnianie współpracy i usprawnianie koordynacji działań organów celnych UE;

poprzez dalsze opracowywanie i ciągłą ocenę wspólnych kryteriów ryzyka i norm dotyczących wszystkich rodzajów zagrożeń oraz poprzez zapewnienie ich zharmonizowanego wdrożenia;

poprzez systematyczne monitorowanie i ocenę wdrażania unijnego systemu zarządzania ryzykiem we wszystkich państwach członkowskich i pomiar wyników w stosunku do zamierzonych wyników;

5) promowanie międzyinstytucjonalnej współpracy i wymiany informacji pomiędzy organami celnymi i innymi organami na szczeblu UE i państw członkowskich

w celu zagwarantowania, że właściwe organy skutecznie rozpoznają ryzyko i skutecznie mu zapobiegają w najbardziej odpowiednim momencie i miejscu łańcucha dostaw, przy minimalnych zakłóceniach przemieszczania towarów,

poprzez dopracowanie odpowiednich ustaleń dotyczących współpracy pomiędzy organami celnymi i innymi właściwymi organami, w tym organami ścigania i agencjami bezpieczeństwa, w celu zapewnienia ich komplementarnej roli w zarządzaniu łańcuchem dostaw, ułatwienia opracowania wspólnych kryteriów ryzyka w stosownych przypadkach oraz poprawy dostępności i wymiany informacji o ryzyku;

poprzez promowanie unijnego programu upoważnionego przedsiębiorcy (AEO) i zapewnienie temu programowi szerszego uznania wśród organów niecelnych i regulacyjnych;

6) zacieśnienie współpracy z sektorem handlu

w celu lepszego skoncentrowania się na zagrożeniach przy jednoczesnym ułatwieniu przemieszczania ładunków w łańcuchach dostaw i przyspieszeniu wymiany handlowej,

poprzez tworzenie partnerstw z legalnymi podmiotami gospodarczymi, podmiotami biorącymi udział w łańcuchu dostaw i dostawami usług logistycznych, w szczególności aby

-    pogłębić wiedzę na temat międzynarodowych łańcuchów dostaw i zwiększyć ich widoczność, w szczególności w ramach inicjatywy dotyczącej elektronicznego transportu towarowego (e-Freight);

-    wykryć nowe tendencje w zakresie nielegalnego handlu przez granice UE i zagrożenia dla łańcucha dostaw;

-    wspierać ponowne wykorzystywanie danych celnych przekazanych drogą elektroniczną przez podmioty gospodarcze w celu udoskonalenia procedur celnych, a dzięki temu – zmniejszyć koszty i poprawić skuteczność;

-    promować i wzmacniać program upoważnionego przedsiębiorcy i w dalszym stopniu ułatwiać legalną wymianę handlową;

7) wykorzystać potencjał międzynarodowej współpracy celnej

w celu lepszej identyfikacji ryzyka, bardziej skutecznych działań w zakresie ograniczania ryzyka i ograniczenia kosztów ponoszonych przez podmioty handlowe i organy celne;

poprzez aktywny udział w ustalaniu globalnych standardów na forach międzynarodowych;

poprzez wdrażanie międzynarodowych standardów i norm lub ich rozwijanie dzięki inicjatywom wielostronnym i dwustronnym realizowanych z partnerami handlowymi, w tym w ramach wymiany informacji celnych i ustaleń na rzecz niezakłóconych szlaków handlowych;

poprzez działania na rzecz uznania przez partnerów handlowych unijnego programu AEO i wzajemne uznawanie, w odpowiednich przypadkach, kontroli i programów zaufanych przedsiębiorstw handlowych.

PLAN DZIAŁANIA

Cel 1: Poprawa jakości danych i przepisów regulujących gromadzenie danych w celu skutecznego zarządzania ryzykiem

Działanie || Opis działania || Orientacyjny harmonogram || Podmioty odpowiedzialne || Oczekiwany rezultat

1.1. Wykorzystanie uprawnień wynikających z unijnego kodeksu celnego (UCC) w celu przyjęcia aktów Komisji || W odniesieniu do towarów wprowadzanych na obszar celny Unii: ― Zakończenie analizy działań koniecznych do udoskonalenia danych w przywozowej deklaracji skróconej (ENS), uwzględniając różne modele biznesowe, wyniki działań pilotażowych dotyczących bezpieczeństwa ładunków lotniczych oraz ocenę systemu kontroli importu (ICS)[1]. ― Przedstawienie zharmonizowanego rozwiązania dotyczącego gromadzenia i scalania danych ENS ze źródeł handlowych w oparciu o analizę koszów i korzyści oraz powiązanych kwestii w zakresie wdrażania (w tym aspektów technicznych, finansowych i organizacyjnych). || 2014–2015 || Komisja || ― Badanie dotyczące możliwości realizacji ― Przyjęcie odpowiednich aktów przez Komisję

1.2. Opracowanie i wdrożenie odpowiednich rozwiązań informatycznych || ― Dostosowanie i dalsze udoskonalenie systemów IT koniecznych do przekazywania danych ENS przez podmioty gospodarcze, a także do gromadzenia i scalania tych danych przez organy celne. ― Opracowanie rozwiązań umożliwiających dostęp organów celnych do systemów informatycznych podmiotów gospodarczych w obszarze ochrony lotnictwa. || 2016–2020[2] || Komisja, państwa członkowskie, podmioty gospodarcze || Dalsze dostosowanie i rozwój systemów IT na poziomie państw członkowskich i UE

Cel 2: Zapewnienie dostępności danych dotyczących łańcucha dostaw oraz wymiany istotnych informacji na temat ryzyka między organami celnymi w celu umożliwienia analizy zagrożeń i działań ograniczających tam, gdzie to wymagane, oraz zapewnienia równego traktowania podmiotów gospodarczych

Działanie || Opis działania || Orientacyjny harmonogram || Podmioty odpowiedzialne || Oczekiwany rezultat

2.1. Przedstawienie propozycji rozwiązań i wykorzystanie uprawnień wynikających z unijnego kodeksu celnego w celu przyjęcia aktów Komisji || ― Przedstawienie zharmonizowanych rozwiązań w oparciu o analizę koszów i korzyści oraz powiązanych kwestii dotyczących wdrażania (w tym aspektów technicznych, finansowych i organizacyjnych) w odniesieniu do towarów: a) wprowadzanych na obszar celny Unii, b) poddanych procedurze celnej po ich wprowadzeniu na obszar celny Unii, c) wywożonych i wyprowadzanych poza obszar celny Unii. || 2014–2015 2015–2016 2016–2017 || Komisja || ― Badania dotyczące możliwości realizacji ― W stosownych przypadkach przyjęcie odpowiednich aktów przez Komisję ― Wspólne wytyczne dla organów celnych

2.2. Opracowanie i wdrożenie odpowiednich rozwiązań informatycznych || Dostosowanie i opracowanie systemów IT niezbędnych do zapewnienia dostępu do danych dotyczących łańcucha dostaw oraz ich wymiany między organami celnymi, a także dostępu do istotnych informacji dotyczących ryzyka, w tym wyników kontroli, oraz wymiany tych informacji między organami celnymi UE. || 2016–2020[3] || Komisja, państwa członkowskie || Dalszy rozwój systemów informatycznych: ― krajowych systemów zarządzania ryzykiem celnym ― systemu ICS, NCTS (nowego skomputeryzowanego systemu tranzytowego) i CRMS (systemu zarządzania ryzykiem celnym)

2.3. Zaproponowanie rozwiązań dotyczących identyfikowalności przemieszczania towarów podczas poszczególnych etapów kontroli celnej || ― Analiza możliwych opcji w zakresie identyfikowalności przemieszczania towarów podczas poszczególnych etapów dozoru celnego, od wprowadzenia na obszar celny Unii po ostateczną odprawę celną, z uwzględnieniem istniejących inicjatyw takich jak e-Manifest, e-Freight lub poprzez dostosowanie istniejących systemów procedur celnych. ― Zaproponowanie właściwego podejścia, przy uwzględnieniu wszystkich istotnych okoliczności (kwestii IT, prawnych i proceduralnych). || 2015–2020 || Komisja || ― Sprawozdanie z analizy wskazujące możliwe opcje ― Wdrożenie rozwiązań w zakresie identyfikowalności towarów

Cel 3: Wdrożenie koncepcji „Wcześniejsza ocena, kontrola tam, gdzie to wymagane” w celu właściwego reagowania na wykryte zagrożenia krajowe i w UE, przy jednoczesnej maksymalizacji skuteczności wykorzystania dostępnych zasobów i płynności procesów w ramach łańcucha dostaw

Działanie || Opis działania || Orientacyjny harmonogram || Podmioty odpowiedzialne || Oczekiwany rezultat

3.1. Opracowanie metodologii w celu wdrożenia koncepcji „Wcześniejsza ocena, kontrola tam, gdzie to wymagane” || Zaproponowanie metodologii w celu ustalenia najbardziej odpowiedniego miejsca i momentu przeprowadzania kontroli celnych i stosowania środków ograniczania ryzyka w oparciu o rodzaj i poziom zagrożenia, a także ograniczenia w zakresie kontroli i łańcucha dostaw (dostępność informacji, dokumentacji i możliwości kontroli). ||  2014–2016 || Komisja || Dokument koncepcyjny

3.2. Przeprowadzenie weryfikacji poprawności projektu (koncepcji) w ramach głównych obszarów polityki i zaproponowanie odpowiednich rozwiązań || ― Identyfikacja najważniejszych obszarów polityki i podjęcie działań operacyjnych w celu sprawdzenia zaproponowanych rozwiązań, np. za pomocą działań w ramach priorytetowych obszarów kontroli (PCA) we współpracy z właściwymi zainteresowanymi podmiotami. ― W stosownych przypadkach Komisja zaproponuje klauzule dotyczące kontroli celnej do uwzględnienia w przepisach spoza prawa celnego dotyczących testowanych dziedzin, uwzględniając wyniki weryfikacji poprawności projektu. || 2015–2016 || Komisja || ― Weryfikacja poprawności projektu ― W stosownych przypadkach propozycja Komisji w sprawie aktualnych klauzul dotyczących kontroli celnej na potrzeby przepisów spoza prawa celnego

Cel 4: Rozbudowa zdolności w celu zapewnienia równoważności w skutecznym wdrażaniu ram wspólnego zarządzania ryzykiem celnym (CRMF) oraz zwiększenia zdolności reagowania na nowo stwierdzone zagrożenia

Działanie || Opis działania || Orientacyjny harmonogram || Podmioty odpowiedzialne || Oczekiwany rezultat

4.1. Identyfikacja słabości i przypadków niewłaściwego wdrażania CRMF oraz zapobieganie im, w razie potrzeby dzięki wsparciu na szczeblu unijnym || ― Analiza, określenie i przedstawienie właściwych rozwiązań (również informatycznych), w razie potrzeby przy pomocy wsparcia na szczeblu UE, a) aby zaradzić niewłaściwym wariancjom wdrażania wspólnych kryteriów i standardów dotyczących ryzyka, b) na potrzeby wymogów technicznych i funkcjonalnych systemów zarządzania ryzykiem państw członkowskich, c) na potrzeby wymogów dotyczących kwalifikacji zawodowych w obszarze analizy ryzyka i ukierunkowanego podejścia do ryzyka. || 2014 – 2020 || Komisja, państwa członkowskie || ― Sprawozdanie z przeprowadzonej analizy ― Rozbudowa dalszych koniecznych zdolności w dziedzinie IT i innych zdolności istotnych dla zarządzania ryzykiem (np. programy szkoleń) na poziomie państw członkowskich lub UE

4.2. Rozbudowa dalszych dostępnych zdolności, zacieśnienie współpracy pomiędzy organami celnymi i zwiększenie koordynacji ich działań || ― Ustalenie, w oparciu o wymogi strategiczne, które zdolności w zakresie zarządzania ryzykiem wymagają dalszego wzmocnienia na szczeblu państw członkowskich i UE (z uwzględnieniem korzyści, jakie zapewnia unijne repozytorium danych lub alternatywne rozwiązania, a także wyników odpowiednich projektów badawczych finansowanych przez UE). ― Wskazanie, w powiązaniu z działaniem 2.1 i w drodze dalszej analizy, sposobów dalszej aktywnej współpracy państw członkowskich, aby: a) wesprzeć skuteczne i efektywne zarządzanie ryzykiem w ramach łańcucha dostaw, b) dopilnować, by kontrole były przewidziane i przeprowadzane w najbardziej odpowiednim miejscu łańcucha dostaw, by następowała wymiana informacji o wynikach między organami celnymi, by nie dochodziło do zbędnych kontroli oraz by unikano luk, c) zwiększyć komplementarność pomiędzy kontrolami na podstawie ryzyka celnego oraz dochodzeniami celnymi, poprzez, m.in., określenie właściwego zarządzania w celu zagwarantowania, że odpowiednie służby Komisji dzielą się obowiązkami w zakresie rozwoju i administrowania istniejącymi i przyszłymi systemami informatycznymi zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony danych. ― Ułatwienie analizy i oceny potencjalnych podejść, w tym możliwości utworzenia elastycznej struktury i przyjęcia elastycznych rozwiązań w celu lepszej oceny ryzyka w czasie rzeczywistym za pomocą wspólnych inicjatyw pilotażowych z udziałem zainteresowanych państw członkowskich. ― Przedstawienie i wdrożenie właściwych rozwiązań (w tym informatycznych) na potrzeby dalszego rozwoju zdolności w zakresie zarządzania ryzykiem na szczeblu państw członkowskich i UE (z uwzględnieniem rozwiązań zaproponowanych w ramach projektów badawczych finansowanych przez UE), w tym na potrzeby zacieśnienia współpracy pomiędzy organami celnymi i zwiększenia koordynacji ich działań. || 2014–2020 || Komisja, państwa członkowskie || ― Sprawozdanie z analizy lub oceny wyników inicjatyw pilotażowych ― Rozbudowa dalszych koniecznych zdolności w dziedzinie IT i innych zdolności istotnych dla zarządzania ryzykiem na poziomie państw członkowskich ― Rozbudowa dalszych koniecznych zdolności IT w dziedzinie zarządzania ryzykiem (np. usprawnienie CRMS) lub innych odpowiednich zdolności na poziomie UE

4.3. Opracowanie na szczeblu krajowym i unijnym dalszych ocen dla pełnego zakresu zagrożeń i ryzyka || ― Zapewnienie na poziomie państw członkowskich i UE, z uwzględnieniem istniejących instrumentów, procedur i metodologii: a) wprowadzenia ocen dotyczących pełnego zakresu zagrożeń i ryzyka i wzajemnej wymiany informacji na ich temat pomiędzy państwami członkowskimi oraz pomiędzy państwami członkowskimi a Komisją, b) uwzględnienia tych ocen w zarządzaniu ryzykiem celnym, a w stosownych przypadkach – również we wspólnych kryteriach ryzyka i standardach. || Począwszy od 2015 r. || Komisja, państwa członkowskie || ― Opracowanie ocen zagrożeń celnych i ryzyka na poziomie państw członkowskich i UE

4.4. Dalszy rozwój wspólnych unijnych kryteriów ryzyka i standardów (CRC) dla pełnego zakresu ryzyka we współpracy z właściwymi służbami || ― Dalszy rozwój i wdrożenie CRC dla pełnego zakresu ryzyka, w razie potrzeby we współpracy z właściwymi służbami, przy uwzględnieniu wskazanych priorytetów i inicjatyw. || Począwszy od 2014 r. || Komisja || ― Akty Komisji w ramach obecnego wspólnotowego i unijnego kodeksu celnego ustanawiające CRC ― Wdrożenie CRC za pomocą działań w ramach priorytetowych obszarów kontroli

4.5. Systematyczne monitorowanie, ocena i poprawa wdrażania unijnego systemu zarządzania ryzykiem przez państwa członkowskie oraz pomiar wyników osiąganych dzięki CRMF || ― Systematyczne monitorowanie i ocena unijnych środków w zakresie zarządzania ryzykiem w celu zapewnienia ich harmonijnego, skutecznego i efektywnego stosowania. ― Ciągła ocena i poprawa skuteczności i efektywności istniejących CRC za pomocą rocznych sprawozdań z oceny przygotowywanych przez Komisję oraz działań następczych. ― Dalsze udoskonalenie metod i procedur na potrzeby monitorowania, oceny i przeglądu skuteczności CRC na szczeblu UE, we współpracy, o ile to konieczne, z właściwymi służbami; wskazanie rodzaju informacji, które państwa członkowskie powinny gromadzić i udostępniać Komisji. || Począwszy od 2014 r. || Komisja, państwa członkowskie || Wdrożenie pomiaru wyników CRMF: ― roczne sprawozdania z oceny przygotowane przez Komisję ― zalecenia dotyczące sprawozdania na temat priorytetowych obszarów kontroli

Cel 5: Promowanie międzyinstytucjonalnej współpracy i wymiany informacji pomiędzy organami celnymi i innymi organami na szczeblu UE i państw członkowskich w celu zapewnienia skutecznego zarządzania ryzykiem

Działanie || Opis działania || Orientacyjny harmonogram || Podmioty odpowiedzialne || Oczekiwany rezultat

5.1. Opracowanie dalszych ustaleń dotyczących współpracy międzysektorowej, usprawnienie wymiany informacji (o ryzyku) i poprawa dostępności takich informacji, zaangażowanie organów celnych w oceny ryzyka i zagrożeń || ― Zbadanie możliwości dalszego wzmocnienia we właściwych obszarach polityki: a) dostępności informacji o ryzyku, wymiany tych informacji, terminowej integracji zarządzania ryzykiem w łańcuchach dostaw, w tym w sytuacjach kryzysowych, b) ustaleń dotyczących współpracy w celu zapewnienia komplementarności kontroli dotyczących ryzyka celnego i kontroli przeprowadzanych przez inne właściwe organy, c) dostępu do ocen zagrożeń i ryzyka przeprowadzanych przez organy celne na poziomie państw członkowskich i UE na potrzeby zarządzania ryzykiem celnym. ― Zaproponowanie możliwych rozwiązań na szczeblu państw członkowskich i UE, z uwzględnieniem zróżnicowanych kompetencji organów w poszczególnych państwach członkowskich, w szczególności w obszarze egzekwowania prawa i pokrewnych, takich jak e-Freight i wspólny mechanizm wymiany informacji (CISE). || 2015–2020 || Komisja, państwa członkowskie || ― Udoskonalenia w systematycznej wymianie informacji (o ryzyku) i dostępności takich informacji ― Akt wykonawczy Komisji w ramach zaproponowanego rozporządzenia Rady w sprawie kontroli urzędowych (COM (2013) 265) ― Odpowiedni dostęp organów celnych do ocen ryzyka i zagrożeń

5.2. Wzmocnienie unijnego programu upoważnionego przedsiębiorcy (AEO) dzięki szerszemu uznaniu tego programu i dzięki promowaniu go przez inne organy ||  ― Wskazanie priorytetowych obszarów współpracy z innymi właściwymi organami, z uwzględnieniem istniejących inicjatyw. ― Przeprowadzenie analizy wymogów w odniesieniu do innych programów partnerskich lub systemów kontroli wypracowanych przez inne organy w celu wykrycia: a) komplementarności i synergii pomiędzy AEO a innymi programami, b) środków koniecznych, aby umożliwić integrację statusu AEO w ramach systemów kontroli innych właściwych organów, c) kryteriów zgodności opracowanych prze inne organy, które powinny być uwzględnione w AEO. ― W razie konieczności Komisja przedstawi odpowiednie możliwe rozwiązania. || 2014–2020 || Komisja || ― Studia wykonalności, którym w odpowiednich przypadkach towarzyszyć będą wnioski legislacyjne

5.3. Promowanie stosowania dobrych praktyk i metod współpracy pomiędzy organami celnymi i innymi organami krajowymi || ― Państwa członkowskie rozpoczną, przy wsparciu ze strony Komisji, wymianę dobrych praktyk i metod współpracy. || 2014–2020 || Państwa członkowskie/ Komisja || Badanie/sprawozdanie zawierające odpowiednie zalecenia

Cel 6: Dalsze zacieśnienie współpracy z sektorem handlu poprzez partnerstwo z podmiotami gospodarczymi i dostawcami usług logistycznych w celu lepszego skoncentrowania działań na ryzyku i przyspieszenia procedur celnych w przypadku legalnego handlu

Działania || Opis działania || Orientacyjny harmonogram || Podmioty odpowiedzialne || Oczekiwany rezultat

6.1. Ciągłe wzmacnianie i promowanie programu AEO poprzez eliminację wszelkich stwierdzonych uchybień i poprzez zapewnianie dalszych korzyści || ― Dalszy rozwój systematycznych analiz i usuwania istotnych uchybień w realizacji AEO, we współpracy z odpowiednimi zainteresowanymi podmiotami, w celu zapewnienia rzetelności tego programu. ― Wskazanie dodatkowych korzyści programu AEO w ramach procedur celnych i zaproponowanie odpowiednich środków, z uwzględnianiem aspektów prawnych i proceduralnych. || 2014–2020 || Komisja || ― Przyjęcie w stosownych przypadkach dokumentów Komisji w ramach unijnego kodeksu celnego ― Aktualizacja wspólnych wytycznych dotyczących programu AEO

6.2 Pogłębienie wiedzy na temat łańcuchów dostaw, podniesienie świadomości sektora handlowego oraz wykorzystanie wartościowych danych, do których sektor ten ma dostęp || ― Zaproponowanie i wdrożenie odpowiednich rozwiązań służących lepszemu zarządzaniu ryzykiem celnym poprzez zwiększenie widoczności łańcucha dostaw dzięki: a) zbadaniu, w ramach inicjatywy e-Freight, najlepszych sposobów wykorzystania wyników odpowiednich projektów badawczych (np. objętych 7PR projektów Cassandra i CORE), oraz zakończeniu bieżącego projektu pilotażowego dotyczącego komunikatu o statusie kontenera (ENS-CSM); b) zbadaniu najlepszych sposobów wykorzystania komercyjnych baz danych. ― Przeprowadzenie wspólnie z sektorem handlu, na poziomie państw członkowskich i UE, działań podnoszących świadomość w celu uzyskania spójnych standardów jakości danych celnych i lepszego zrozumienia słabych punktów, zagrożeń i tendencji w łańcuchu dostaw. || 2014–2020 || Komisja, państwa członkowskie || ― Zebranie CSM i wykorzystanie ich do celów zarządzania ryzykiem ― Sprawozdanie analityczne dotyczące komercyjnych baz danych i projektów badawczych ― Działania podnoszące świadomość na poziomie państw członkowskich i UE, zorganizowane wspólnie z sektorem handlu

6.3. Promowanie zarządzania zgodnością z przepisami przez administrację celną w ścisłej współpracy z sektorem handlu || ― Określenie najlepszych praktyk poprzez porównanie programów krajowych i zbadanie możliwości ustanowienia zharmonizowanego podejścia do segmentacji grupy klientów, jako elementów ogólnej koncepcji uzupełniającej program AEO. || 2014–2020 || Komisja || ― Wskazanie najlepszych praktyk i analiza wykonalności

6.4. Wspieranie ponownego wykorzystywania danych celnych przedstawionych drogą elektroniczną przez podmioty gospodarcze w celu udoskonalenia procedur celnych || ― Identyfikacja, we współpracy z sektorem handlu, formalności celnych, procesów i dziedzin, gdzie ponowne wykorzystanie danych wymaganych w unijnych przepisach celnych poprawi efektywność z korzyścią dla podmiotów gospodarczych i administracji celnej. || 2014–2020 || Komisja, państwa członkowskie || ― Analiza wykonalności

Cel 7: Wykorzystanie potencjału międzynarodowej współpracy celnej w celu poprawy zarządzania ryzykiem w łańcuchu dostaw

Działania || Opis działania || Harmonogram || Podmioty odpowiedzialne || Oczekiwany rezultat

7.1. Rozwój współpracy międzynarodowej poprzez inicjatywy wielo- i dwustronne || ― Określenie odpowiednich dla różnych partnerów handlowych modeli współpracy operacyjnej (m.in. wzajemne uznanie AEO przez organy celne (AEO MR), wiarygodne i niezakłócone szlaki handlowe oraz wymogi dotyczące wymiany informacji). ― Uwzględniając zmiany na poziomie światowym, określenie unijnych standardów wymiany informacji na temat: a) danych AEO MR, b) danych pochodzących z systemów transakcji celnych, c) istotnych informacji dotyczących ryzyka. ― Dalszy rozwój współpracy dwustronnej z państwami trzecimi, m.in. poprzez działania pilotażowe, porównywanie oraz testowanie technologii bezpieczeństwa łańcucha dostaw. ― Komisja zaproponuje odpowiednie rozwiązania. || 2014–2020 || Komisja, Rada i PE || ― Opracowanie modeli międzynarodowej współpracy ― Unijne standardy wymiany informacji celnych z państwami trzecimi ― Odpowiednie postanowienia w międzynarodowych umowach o współpracy celnej ― Sprawozdania w ramach projektu badawczego dotyczącego bezpieczeństwa łańcucha dostaw CORE (7PR)

7.2 Wdrożenie odpowiednich opłacalnych rozwiązań informatycznych w celu umożliwienia współpracy międzynarodowej || Wdrożenie koniecznych opłacalnych rozwiązań informatycznych umożliwiających międzynarodową współpracę w celu wsparcia unijnych organów celnych w wykrywaniu ryzyka (np. wymiana danych AEO MR, informacji z systemów transakcji celnych i informacji o ryzyku). || 2014–2020 || Komisja, państwa członkowskie || Rozwinięcie zdolności w zakresie IT na poziomie państw członkowskich lub UE

7.3. Zapewnienie aktywnej roli UE i państw członkowskich w pracach nad globalnymi standardami prowadzonymi na odpowiednich forach międzynarodowych || Zapewnienie ciągłego aktywnego udziału UE w ustalaniu międzynarodowych standardów oraz zapewnienie przestrzegania i wdrażania międzynarodowych norm i standardów, takich jak te wypracowane w ramach Światowej Organizacji Celnej (WCO), Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO), Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), Światowego Związku Pocztowego (UPU) oraz Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ. || 2014–2020 || Komisja, państwa członkowskie || Opracowanie międzynarodowych standardów przy aktywnym udziale UE

[1] COM(2012) 793 z 8.1.2013.

[2] Harmonogram zostanie uszczegółowiony w ramach decyzji wykonawczej Komisji ustanawiającej program prac związanych z unijnym kodeksem celnym (2014/255/EU z 29.4.2014)

[3] Harmonogram zostanie uszczegółowiony w ramach decyzji wykonawczej Komisji ustanawiającej program prac związanych z unijnym kodeksem celnym (2014/255/EU z 29.4.2014)