SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA KOMITETU EKONOMICZNO-FINANSOWEGO na mocy art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1210/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie weryfikacji autentyczności monet euro oraz postępowania z monetami euro nienadającymi się do obiegu /* COM/2014/0277 final */
SPRAWOZDANIE
KOMISJI DLA KOMITETU EKONOMICZNO-FINANSOWEGO na mocy art. 12 rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr 1210/2010 z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie
weryfikacji autentyczności monet euro oraz postępowania z monetami
euro nienadającymi się do obiegu[1]
1.
Cel rozporządzenia (UE) nr 1210/2010
W
celu poprawy ochrony euro przed fałszowaniem rozporządzenie (WE) nr
1338/2001[2]
nakłada na instytucje kredytowe, a w granicach ich działalności
płatniczej – również na innych dostawców usług płatniczych
oraz wszelkie inne instytucje zaangażowane w obsługę i
dystrybucję banknotów i monet (zwane dalej „instytucjami”) obowiązek
zapewnienia sprawdzenia pod kątem autentyczności banknotów i monet
euro, które otrzymują i zamierzają wprowadzić ponownie do
obiegu, oraz wykrywania podrobionych banknotów i monet. W
odniesieniu do monet obowiązek ten jest dokładniej określony w
rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1210/2010 z dnia 15
grudnia 2010 r. w sprawie weryfikacji autentyczności monet euro oraz
postępowania z monetami euro nienadającymi się do obiegu (zwanym
dalej „rozporządzeniem”). Celem rozporządzenia jest zagwarantowanie
skutecznej i jednolitej weryfikacji autentyczności monet euro w całej
strefie euro poprzez ustanowienie wiążących zasad wdrażania
wspólnych procedur dotyczących weryfikacji autentyczności monet euro
będących w obiegu oraz wiążących zasad wdrażania
mechanizmów kontroli w odniesieniu do procedur weryfikacji autentyczności
przez organy krajowe. Celem procedury weryfikacji autentyczności jest
sprawdzenie, czy monety euro są autentyczne i nadają się do
obiegu. W
rozporządzeniu określono, że obowiązek weryfikacji
autentyczności jest realizowany za pomocą urządzeń do
weryfikacji monet albo przez wykwalifikowany personel. Po przeprowadzeniu
procedury weryfikacji autentyczności wszystkie monety, co do których
istnieje podejrzenie, że zostały podrobione, i monety
nienadające się do obiegu należy przesyłać do
krajowego centrum analiz monet lub do innego organu wyznaczonego przez dane
państwo członkowskie. Rozporządzenie określa wymogi
dotyczące testowania dla urządzeń do weryfikacji monet, przepisy
dotyczące postępowania z monetami nienadającymi się do
obiegu, a także mechanizmy kontroli, które mają zostać
ustanowione przez państwa członkowskie w celu zapewnienia
wypełniania przez instytucje swoich obowiązków w zakresie weryfikacji
autentyczności. Zgodnie
z art. 7 rozporządzenia Europejskie Centrum Techniczne i Naukowe
(ECTN), ustanowione decyzją Komisji 2005/37/WE[3], określiło wytyczne
dotyczące stosowania rozporządzenia (UE) nr 1210/2010 (zwane
dalej „wytycznymi ECTN”).
2.
Cel sprawozdania
Zgodnie
z art. 12 ust. 4 rozporządzenia Komisja, po przeanalizowaniu
sprawozdań rocznych otrzymanych od państw członkowskich,
przedstawia Komitetowi Ekonomiczno-Finansowemu sprawozdanie roczne na temat
sytuacji i wyników w dziedzinie weryfikacji autentyczności monet euro
i monet euro nienadających się do obiegu. Jest
to pierwsze tego rodzaju sprawozdanie roczne sporządzane przez
Komisję. Rozporządzenie jest stosowane od dnia 1 stycznia 2012 r., w
zakresie, w jakim dotyczy to procedury weryfikacji autentyczności.
Sprawozdanie obejmuje rok 2012, a jego głównym celem jest ocena, czy
wspólne procedury weryfikacji autentyczności zostały odpowiednio wdrożone,
czy mechanizmy kontroli w odniesieniu do procedur weryfikacji
autentyczności przez organy krajowe są skuteczne, a także
zapewnienie ogólnego przeglądu danych statystycznych na podstawie
sprawozdań otrzymanych od państw członkowskich.
3.
Sprawozdania państw członkowskich
dotyczące ich działalności w zakresie weryfikacji
autentyczności monet euro
Zgodnie
z art. 12 ust. 1 państwa członkowskie składają Komisji
roczne sprawozdania z działalności w zakresie weryfikacji
autentyczności monet euro. Przekazywane informacje obejmują
liczbę przeprowadzonych kontroli oraz liczbę sprawdzonych
urządzeń do weryfikacji monet, wyniki testów, liczbę monet
zweryfikowanych przez te urządzenia, liczbę przeanalizowanych monet,
w odniesieniu do których istnieje podejrzenie, że zostały podrobione,
oraz liczbę monet euro nienadających się do obiegu, za które
zwrócono równowartość, a także szczegółowe informacje
dotyczące odstępstw przewidzianych w rozporządzeniu. Termin
przekazywania przez państwa członkowskie sprawozdań rocznych
określono w wytycznych ECTN na 15 lutego roku następującego po
roku, którego dotyczy sprawozdanie.[4]
4.
Ocena sprawozdań państw
członkowskich za 2012 r.
4.1.
Kryteria oceny
Główne
kryteria dotyczące weryfikacji autentyczności monet euro i monet euro
nienadających się do obiegu, które należy uwzględnić w
sprawozdaniu, są określone w art. 12 rozporządzenia. W celu
koordynacji realizacji procedur weryfikacji autentyczności w art. 7
rozporządzenia Europejskiemu Centrum Technicznemu i Naukowemu (ECTN)
powierzono obowiązek określenia wytycznych, w tym praktycznych
przepisów wykonawczych, dotyczących kontroli, weryfikacji i audytów
przeprowadzanych przez państwa członkowskie, po uprzedniej
konsultacji z zespołem ekspertów ds. fałszerstwa monet (CCEG). W
oparciu o wytyczne ECTN państwa członkowskie były
zobowiązane do przedstawienia sprawozdania na temat
następujących wskaźników[5]: 1.
Ogólna liczba monet zweryfikowanych w 2012
r. o trzech najwyższych nominałach; 2.
Ogólna liczba przeprowadzonych kontroli na miejscu; 3.
Ogólna liczba skontrolowanych urządzeń do
weryfikacji monet; 4.
Ogólna liczba monet zweryfikowanych przez
skontrolowane urządzenia do weryfikacji monet; 5.
Ogólna liczba przeanalizowanych monet, w
odniesieniu do których istnieje podejrzenie, że zostały podrobione; 6.
Ogólna liczba zwróconych monet nienadających
się do obiegu.
4.2.
Ocena sprawozdań
16
państw członkowskich strefy euro było w stanie
wywiązać się z obowiązku przedstawienia swoich
„sprawozdań rocznych”, a mianowicie: Belgia, Niemcy, Estonia, Grecja,
Hiszpania, Francja, Irlandia, Włochy, Cypr, Luksemburg, Malta, Niderlandy,
Austria, Portugalia, Słowenia i Słowacja. Wśród
państw członkowskich, którym przypomniano o przesłaniu
sprawozdania, jedynie Finlandia nie wywiązała się jeszcze z tego
obowiązku. Należy
zwrócić uwagę, że odniesienie w niniejszym sprawozdaniu do liczb
ogółem obejmuje jedynie sytuację w państwach członkowskich
strefy euro, które przekazały dotychczas dane. Pełny
przegląd wszystkich danych liczbowych przedstawiono w załączniku
II.
4.2.1.
Ogólna liczba monet zweryfikowanych w 2012 r. o trzech najwyższych
nominałach
Na podstawie art. 3 instytucje[6] realizują
obowiązek weryfikacji autentyczności za pomocą
urządzeń do weryfikacji monet ujętych w wykazie ECTN,
przeznaczonych do sprawdzania, czy monety euro są autentyczne i
nadają się do obiegu.
Ogólna liczba monet zweryfikowanych przez
urządzenia do weryfikacji monet w 2012 r. w odniesieniu do trzech
najwyższych nominałów (2 euro, 1 euro i 50 centów) wynosi 9 845 834 296.[7] Liczba ta stanowi 58,82 %
liczby monet znajdujących się w obiegu.[8]
4.2.2.
Ogólna liczba przeprowadzonych kontroli na miejscu
Zgodnie
z art. 6 rozporządzenia państwa członkowskie przeprowadzają
coroczne kontrole na miejscu w „instytucjach” w celu sprawdzenia, za
pomocą testów wykrywalności, prawidłowości funkcjonowania
reprezentatywnej liczby wykorzystywanych urządzeń do weryfikacji
monet. W
2012 r. państwa członkowskie przeprowadziły ogółem 220[9] kontroli na
miejscu. Liczba zgłoszonych kontroli w poszczególnych państwach
członkowskich wahała się znacząco od 1 do 76
kontroli. Można to wytłumaczyć wielkością rynku oraz
sposobem organizacji rynku w odniesieniu do weryfikacji monet w poszczególnych
państwach członkowskich. W niektórych państwach
członkowskich wszystkie monety są weryfikowane przez jedno
przedsiębiorstwo transportu gotówki, a w innych państwach przez
poszczególne banki komercyjne. Cztery państwa członkowskie (Grecja,
Włochy, Luksemburg i Malta) zgłosiły, że nie przeprowadzono
żadnych kontroli. Zostaną one wezwane do poprawy swojej
sprawozdawczości lub też wprowadzenia mechanizmów kontroli,
jeśli jeszcze tego nie uczyniły.
4.2.3.
Ogólna liczba skontrolowanych urządzeń do
weryfikacji monet
Ogółem
sprawdzono 315[10]
urządzeń do weryfikacji monet, z czego 70,15 %[11] okazało
się zgodnych ze specyfikacją. W odniesieniu do urządzeń
uznanych za niezgodne ze specyfikacją konieczne było wprowadzenie
środków naprawczych, o których mowa w art. 6 ust. 7
rozporządzenia.
4.2.4.
Ogólna liczba monet zweryfikowanych przez
skontrolowane urządzenia do weryfikacji monet
O
ile Komisja nie otrzymała powiadomienia o odstępstwie określonym
w art. 6 ust. 5 rozporządzenia, państwa członkowskie mają
zgodnie z art. 6 ust. 3 obowiązek skontrolowania
urządzeń do weryfikacji monet, którymi zweryfikowano co najmniej
25 % ogólnej skumulowanej liczby netto monet euro o trzech
najwyższych nominałach wyemitowanych przez dane państwo
członkowskie od momentu wprowadzenia monet euro do końca 2011 r. Na
podstawie danych pochodzących z bazy danych EBC zawierającej
informacje na temat emisji netto każdego państwa członkowskiego
od momentu wprowadzenia euro do końca 2011 r. stwierdza się, że
następujące państwa członkowskie spełniły
kryterium 25 %, o którym mowa w art. 6 ust. 3: Belgia, Estonia,
Hiszpania, Francja, Irlandia, Niderlandy, Portugalia i Słowenia[12] (zob.
załącznik III). Niemcy
i Słowacja zastosowały odstępstwo, o którym mowa w art. 6
ust. 5, i zapewniły zgodność z niższym progiem
wynoszącym 10 %.[13] Ogólna
liczba monet zweryfikowanych za pomocą urządzeń do weryfikacji
monet skontrolowanych przez wyznaczone organy krajowe wynosiła 6 117 955 983.[14] Liczba ta stanowi 62,13 %
liczby monet zweryfikowanych w 2012 r.[15].
4.2.5.
Ogólna liczba przeanalizowanych monet, w
odniesieniu do których istnieje podejrzenie, że zostały podrobione
Całkowita
liczba przeanalizowanych monet, w odniesieniu do których istnieje podejrzenie,
że zostały podrobione, odnosi się do wszystkich podejrzanych
monet przekazanych w celu analizy do krajowych centrów analiz monet (KCAM) w
poszczególnych państwach członkowskich. Ogólna liczba
przeanalizowanych monet, w odniesieniu do których istnieje podejrzenie
podrobienia, wynosi 567 054[16].
Ogólna liczba podrobionych monet wykrytych w obiegu wynosi 180 139[17].
4.2.6.
Ogólna liczba zwróconych monet nienadających
się do obiegu
Państwa
członkowskie zwracają równowartość monet euro
nienadających się do obiegu z powodu długiego funkcjonowania w
obiegu lub wypadku lub które zostały odrzucone z innych powodów w trakcie
procedury weryfikacji autentyczności, albo wymieniają te monety.
Państwa członkowskie mogą odmówić zwrotu równowartości
monet euro nienadających się do obiegu, które zostały zmienione
celowo albo w wyniku procesu, w przypadku którego można było
rozsądnie przewidzieć, iż doprowadzi do zmiany wyglądu
monet, z wyjątkiem zwrotu równowartości monet zbieranych na cele
charytatywne, np. „monet wrzucanych do fontanny”. Ogólna
liczba zwróconych monet nienadających się do obiegu wynosiła 14 002 311[18].
5.
Wnioski
Niniejsze
sprawozdanie jest pierwszym sprawozdaniem złożonym zgodnie z
art. 12 ust. 4 rozporządzenia. Ponieważ
rozporządzenie, z wyjątkiem przepisów rozdziału III, stosuje
się od dnia 1 stycznia 2012 r., rok kalendarzowy 2012 był pierwszym
rokiem wdrażania rozporządzenia. Ponieważ
nie otrzymano wszystkich sprawozdań[19],
Komisja podejmie niezbędne kroki, aby przypomnieć państwom
członkowskim strefy euro o obowiązku terminowego spełnienia
wymogów rozporządzenia 1210/2010. W
oparciu o przekazane informacje można stwierdzić, że procedura
weryfikacji autentyczności w „instytucjach” wydaje się
funkcjonować w większości państw członkowskich strefy
euro oraz że 12 spośród 17 państw członkowskich strefy euro
przeprowadza kontrole prawidłowej realizacji obowiązku weryfikacji
autentyczności przez „instytucje”, o których mowa w art. 6
rozporządzenia 1338/2001. Konieczna
jest jednak dalsza optymalizacja obowiązku sprawozdawczego przez
państwa członkowskie, aby Komisja mogła uzyskać kompleksowy
obraz procedur weryfikacji autentyczności funkcjonujących w
państwach członkowskich. Sprawozdania państw członkowskich
nie zapewniają pożądanego stopnia kompletności i
jednorodności, aby umożliwić Komisji szczegółową
ocenę. Dalsze ujednolicenie i poprawa sprawozdawczości zostaną
przedyskutowane w ramach istniejących grup ekspertów (zespół
ekspertów ds. fałszerstwa monet) i zostaną sprecyzowane w wytycznych
ECTN w odniesieniu do przyszłych sprawozdań. [1] Dz.U. L 339 z 22.12.2010, s.5. [2] Dz.U. L 181 z 4.7.2001, s. 6. [3] Decyzja Komisji z dnia 29 października 2004 r. ustanawiająca
Europejskie Centrum Techniczne i Naukowe (ECTN) oraz przewidująca
koordynację działań technicznych w celu ochrony euro przed
fałszowaniem Dz.U. L 19 z 21.1.2005, s. 73. [4] Jedynie 7 państw członkowskich strefy euro
złożyło swoje sprawozdania w terminie do 15 lutego 2013 r. [5] Zob. załącznik I. [6] Art. 2 lit. d) rozporządzenia nr 1210/2010 w
związku z art. 6 ust. 1 rozporządzenia nr 1338/2001. [7] Zob. załącznik I. [8] Obliczono na podstawie emisji netto 16 737 875 000
monet (źródło: sprawozdanie EBC z grudnia 2012 r. dotyczące
systemu informacji walutowej). Należy jednak zauważyć, że
niektóre monety mogły zostać sprawdzone więcej niż raz. [9] Zob. załącznik I. [10] Zob. załącznik I. [11] Zob. załącznik II. [12] Włochy, Luksemburg, Cypr, Malta i Austria nie dopełniły
tego obowiązku. [13] Grecja zwróciła się z wnioskiem o odstępstwo, ale nie
spełniła tego niższego progu, gdyż nie wykazała
żadnych kontroli. [14] Zob. załącznik I. [15] Na podstawie liczby podanej w pkt 4.2.1. [16] Zob. załącznik I. [17] Źródło: Sprawozdanie roczne ECTN „Ochrona monet euro w 2012
r.”. [18] Zob. załącznik I. [19] Jak wskazano w pkt 4.2, 16 państw członkowskich
wywiązało się z obowiązku złożenia sprawozdania, a jedynie Finlandia nie była w
stanie dopełnić tego obowiązku. ZAŁĄCZNIK I Tabela zbiorcza Ogólna liczba monet zweryfikowanych w 2012 r. o trzech najwyższych nominałach || 9 845 834 296 Liczba przeprowadzonych kontroli na miejscu || 220 Ogólna liczba skontrolowanych urządzeń do weryfikacji monet || 315 Ogólna liczba monet zweryfikowanych przez skontrolowane urządzenia do weryfikacji monet || 6 117 955 983 Ogólna liczba przeanalizowanych monet, w odniesieniu do których istnieje podejrzenie, że zostały podrobione || 567 054 Ogólna liczba zwróconych monet nienadających się do obiegu || 14 002 311 ZAŁĄCZNIK
II || BELGIA || NIEMCY || ESTONIA || GRECJA || HISZPANIA || FINLANDIA || FRANCJA || IRLANDIA || WŁOCHY || CYPR || LUKSEMBURG || MALTA || NIDERLANDY || AUSTRIA || PORTUGALIA || SŁOWENIA || SŁOWACJA || OGÓŁEM Liczba monet zweryfikowanych w 2012 r. o trzech najwyższych nominałach (ogółem) || 486 985 772 || 2 158 711 390 || N.z. || 123 177 000 || 1 913 000 000 || N.z. || 2 418 826 479 || 240 833 014 || N.z. || 29 239 528 || N.z. || 28 181 096 || 699 911 400 || 810 850 218 || 650 626 705 || 56 488 612 || 229 003 082 || 9 845 834 296 50 eurocentów || 155 031 973 || 608 187 040 || N.z. || 37 234 000 || N.z. || N.z. || 672 621 642 || 70 647 321 || N.z. || 9 527 402 || N.z. || 9 381 309 || 245 532 913 || 198 529 871 || 268 397 041 || 18 681 666 || 76 436 262 || 1 euro || 172 721 681 || 746 309 325 || N.z. || 47 934 000 || N.z. || N.z. || 985 331 089 || 85 410 386 || N.z. || 10 364 864 || N.z. || 10 266 580 || 227 724 440 || 367 735 020 || 289 415 549 || 21 273 010 || 73 573 052 2 euro || 159 232 118 || 804 215 025 || N.z. || 38 009 000 || N.z. || N.z. || 760 873 748 || 84 775 307 || N.z. || 9 347 262 || N.z. || 8 533 207 || 226 654 047 || 244 585 327 || 92 814 115 || 16 533 936 || 78 993 768 Liczba przeprowadzonych kontroli || 3 || 76 || 1 || 0 || 17 || N.z. || 60 || 17 || N.z. || 30 || N.z. || N.z. || 6 || 2 || 4 || 1 || 3 || 220 Liczba skontrolowanych urządzeń do weryfikacji monet || 12 || 92 || 2 || 0 || 17 || N.z. || 101 || 20 || N.z. || 23 || N.z. || N.z. || 25 || 4 || 10 || 2 || 7 || 315 Zgodne z wymogami || 12 || 73 || 2 || 0 || 17 || N.z. || 39 || 19 || N.z. || 11 || N.z. || N.z. || 25 || 4 || 10 || 2 || 7 || 221 Niezgodne z wymogami || 0 || 19 || 0 || 0 || 0 || N.z. || 62 || 1 || N.z. || 12 || N.z. || N.z. || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 94 Liczba monet zweryfikowanych przez te urządzenia || 1 231 858 843 || 450 153 553 || 112 510 288 || N.z. || 1 061 000 000 || N.z. || 1 152 028 172 || 240 833 014 || N.z. || 10 566 301 || N.z. || 60 632 840 || 699 911 400 || 130 700 000 || 929 366 798 || 29 918 089 || 8 476 685 || 6 117 955 983 Liczba przeanalizowanych monet, w odniesieniu do których istnieje podejrzenie, że zostały podrobione || 13 462 || 57 433 || 224 || 30 876 || 1 629 || N.z. || 237 540 || 3 090 || 21 933 || 279 || N.z. || 708 || 137 257 || 10 860 || 41 604 || 1956 || 263 || 567 054 Liczba zwróconych monet nienadających się do obiegu || 8 148 940 || 3 705 000 || N.z. || 101 000 || 1 193 928 || N.z. || 203 542 || 2 677 || N.z. || 6 011 || 2 720 || 203 368 || 129 205 || 229 348 || 38 426 || 32950 || 80 || 14 002 311 Odstępstwa || Nie || Tak || Nie || Tak || Nie || N.z. || Nie || Nie || Nie || Nie || Nie || Nie || Nie || Nie || Nie || Nie || Tak || 3 N.z. = nie
zgłoszono danych ZAŁĄCZNIK
III || OGÓLNA SKUMULOWANA LICZBA NETTO WYEMITOWANYCH MONET (01/01/2002 – 31/12/2011)[1] || LICZBA MONET ZWERYFIKOWANYCH PRZEZ SKONTROLOWANE URZĄDZENIA DO WERYFIKACJI MONET W 2012 R. || ODSETEK MONET SKONTROLOWANYCH W STOSUNKU DO WYEMITOWANYCH || ZGODNOŚĆ (25%)[2] Belgia || 1 017 677 000 || 1 231 858 843 || 121,04% || Tak Niemcy || 4 388 635 000 || 450 153 553 || 10,25% || Tak[3] Estonia || 18 185 000 || 112 510 288 || 618,69% || Tak Grecja || 480 071 000 || N.z.[4] || / || Nie[5] Hiszpania || 2 832 597 000 || 1 061 000 000 || 37,45% || Tak Finlandia || N.z. || N.z. || / || / Francja || 1 777 448 000 || 1 152 028 172 || 64,81% || Tak Irlandia || 440 517 000 || 240 833 014 || 54,67% || Tak Włochy || 3 345 815 000 || N.z. || / || Nie Luksemburg || 159 356 000 || N.z. || / || Nie Cypr || 66 482 000 || 10 566 301 || 15,89% || Nie Malta || 32 880 000 || N.z. || / || Nie Niderlandy || 249 189 000 || 699 911 400 || 280,87% || Tak Austria || 810 850 000 || 130 700 000 || 16,11% || Nie Portugalia || 417 111 000 || 929 366 798 || 222,81% || Tak Słowenia || 29 488 000 || 29 918 089 || 101,45% || Tak Słowacja || 77 078 000 || 8 476 685 || 10,99% || Tak[6] OGÓŁEM || 16 143 379 000 || 6 117 955 983 || || [1] Źródło: Sprawozdanie EBC z grudnia 2012 r.
dotyczące Systemu Informacji Walutowej Uwzględnia się tylko
dodatnią emisję netto. [2] Liczba urządzeń do weryfikacji
monet, które mają być skontrolowane corocznie w każdym
państwie członkowskim jest taka, by liczba monet euro zweryfikowanych
przez te urządzenia w danym roku stanowiła co najmniej 25 %
ogólnej zbiorczej liczby netto monet wyemitowanych przez dane państwo
członkowskie od momentu wprowadzenia monet euro do końca poprzedniego
roku. W okresie przejściowym trwającym do dnia 31 grudnia 2014 r.
państwa członkowskie mogą postanowić, po powiadomieniu
Komisji, że liczba urządzeń do weryfikacji monet, które
mają być sprawdzone corocznie ma być taka, by liczba monet euro
zweryfikowanych przez te urządzenia w danym roku stanowiła co
najmniej 10 % ogólnej zbiorczej liczby netto monet wyemitowanych przez
dane państwo członkowskie od momentu wprowadzenia monet euro do
końca poprzedniego roku. [3] Powiadomienie Komisji o odstępstwie
dotyczącym progu 10 %. [4] N.z. = nie zgłoszono danych. [5] Powiadomienie Komisji o odstępstwie
dotyczącym progu 10 %. [6] Powiadomienie Komisji o odstępstwie
dotyczącym progu 10 %.